Kinderen zijn geen volwassen die nog niet af zijn, maar nieuwe mensen waar wij van kunnen leren. Natuurlijk leren ze ook van ons, de volwassenen, want wij hebben nu eenmaal meer levenservaring. Maar wat zij te bieden hebben: een nieuwe blik op de wereld, een ander soort energie - het is heel verfrissend om je daarvoor open te stellen. Het thema van de VO-inspiratiedag van vorig jaar was: ‘Samen leren maken’. Dit jaar zoeken we dat uit: hoe klinkt de stem van de leerling eigenlijk? Hoe klinkt jouw stem door in de leerling en ben je je daarvan bewust? Wat doe je ermee?
Ik heb zelf lang in het onderwijs gewerkt voor ik bij Kunstloc Brabant terechtkwam. Kijk, je hebt verschillende manieren van lesgeven. Maar wat ik al snel merkte was dat de manier waarop ik als beginnend kunstvakdocent lesgaf - zenden, lesstof als beton over mijn leerlingen uitstorten - dat werkt voor geen meter. Want als je ergens beton overheen giet, dan hardt dat na verloop van tijd uit. Je leerlingen komen vast te zitten, en ze kunnen zich niet meer bewegen. Op een gegeven moment doen ze dan ook geen moeite meer om zich te verroeren, om hun mening te laten horen of om zelfs maar actief met de lessen mee te doen. Dat was het tegenovergestelde van wat ik als kunstvakdocent bij mijn leerlingen teweeg wilde brengen. Want ik wilde ze juist inspireren met en door kunst!
Intiatief bij de leerlingen
En dus besloot ik het anders aan te pakken. Vanaf nu mochten de leerlingen het initiatief nemen. Ik wilde dat de leerlingen mij gingen vertellen - gingen aanleren - wat een goede aanpak was, ik wilde de stem van de leerling weer horen. En dus vroeg ik ze: “Dit is het eindexamenthema, en hoe kan ik jullie zo goed mogelijk helpen om je daarop voor te bereiden?” Ze mochten zelf kiezen: wilden ze naar een museum, een expositie, of toch liever totaal iets anders? De leerlingen waren eigenlijk meteen enthousiast: “Kunnen we naar New York, juf, of misschien toch naar het Kröller-Müller?” Mijn antwoord was simpel: tuurlijk mag je naar New York, maar wat gaan we daar dan doen? Kunnen alle leerlingen mee? Hoe betalen we dat?
Door zo met hun eigen leerproces bezig te zijn kregen de leerlingen ruimte om te freewheelen. En ik ben ervan overtuigd dat ze die ruimte nodig hebben om erachter te komen waar hun passie écht ligt. Er is niets erger dan een kind dat van school komt zonder een idee te hebben waar het goed in is, of waar zijn of haar passie ligt. Kinderen moeten de ruimte krijgen zichzelf te laten zien. En dat doe je niet door ‘beton’ over ze uit te storten, maar door naar ze te luisteren.
Natuurlijk is het spannend, dat leren en maken samen met de leerlingen. Je moet er echt even je eigen overtuigingen voor aan de kant durven zetten. Luisteren naar de stem van je leerling, maar ook het luisteren naar je eigen stem of het luisteren naar de stemmen van mensen om je heen - het vergt wat lef. Het is misschien een andere aanpak dan je gewend bent, maar geloof me: het levert je o zo veel op.