Trends & Ontwikkelingen

De Eremedaille voor Voortvarendheid en Vernuft van de Huisorde van Oranje; het is een hele mond vol. Koning Willem Alexander reikte ‘m uit aan politica Carolien Gehrels. Ze kreeg de medaille voor haar jarenlange voorzitterschap van stichting Méér Muziek in de Klas. De stichting wil dat ieder kind evenveel kans krijgt om kunst en cultuur te ontdekken, en organiseert daartoe culturele activiteiten tijdens en na schooltijd. Onder leiding van Gehrels bereikte de stichting de afgelopen jaren meer dan een miljoen kinderen.

De Eremedaille is één van de hoogste onderscheidingen van het Koninklijk Huis en wordt toe toegekend aan mensen die blijk hebben gegeven bijzonder uit te blinken in hun vakgebied.

De donkere wolken die zich met het aantreden van het kabinet samenpakten boven de culturele wereld, zijn voor een belangrijk deel overgewaaid in de elf maanden die de coalitie standhield. Toch is de verhouding tussen cultuur en coalitie slecht gebleven. Het kabinet heeft „weinig” betekend voor de cultuursector, resumeert Jeroen Bartelse van belangenvereniging Kunsten'92. Cultuurbeleid heeft „vrijwel stilgestaan”, zegt hij. De culturele en creatieve sector snakt inmiddels naar „ambitieus” cultuurbeleid, „in tijden van polarisatie kan de samenleving aandacht en investeringen gebruiken voor wat ons bindt in plaats van wat ons scheidt.”

Vóór de zorgen over de geschrapte btw-verhoging had de cultuurlobby haar pijlen gericht op een ander groot beleidsvraagstuk: de manier waarop de cultuursubsidies worden verdeeld. Het subsidiestelsel moet hervormd worden. De Raad voor Cultuur kwam met een nieuwe visie, een herinrichting van het subsidiesysteem. Over het plan zei minister Bruins: te duur. Vorige maand kwam de Raad voor Cultuur met een voorstel hoe er toch nog verbeteringen konden worden doorgevoerd, zonder extra geld uit te geven. Op basis daarvan zou de minister voor de zomer met een plan komen voor aanpassingen in het subsidiestelsen. 

Zodra het kabinet demissionair is, zal de Tweede Kamer bepalen welke onderwerpen het ‘controversieel verklaart’, over welke onderwerpen het kabinet nog besluiten mag nemen, en welke het moet laten liggen voor een volgend kabinet.

Als je kinderen nu kennis laat maken, blijven ze misschien voor altijd verbonden aan de muziek. Met die gedachte krijgen Somerense basisschoolleerlingen een bijzondere muzikale ervaring. Voor het 150-jarig bestaan van de muziekvereniging pakt Somerens Lust groots uit. Met het oog op de toekomst zijn deze week de jongste Somerenaren aan de beurt. ,,We willen leerlingen op een laagdrempelige manier kennis laten maken met de schoonheid van muziek”, zegt kartrekker Jessie Veltman.

Dat gebeurt met het project ‘Jij bent Muziek’. ,,Muziek en concerten zijn niet meer voor iedereen weggelegd”, legt Veltman uit. Deze week ervaren zo’n vierhonderd leerlingen een klassiek concert. Dat gebeurt in een rijdende concertzaal, de Classic Express. ,,We hopen ze te inspireren om zelf ook een instrument op te pakken of naar muziek te luisteren”, zegt Veltman. De Classic Express brengt jonge prijswinnaars van het Prinses Christina Concours naar scholen om kinderen van dichtbij een concert te laten meemaken.

De gemeente Leiden trekt jaarlijks 70 euro per inwoner uit voor cultuur. Dat is beduidend minder dan vergelijkbare steden. Als dat bedrag niet omhoog gaat, dreigt er een enorme kaalslag. De Cultuurtafel, waarin circa vijftien culturele organisaties zijn vertegenwoordigd, slaat nu alarm over de situatie.

Jarenlang sloeg het rondreizend theaterfestival de Parade zijn tenten op in Eindhoven, maar zoals het er nu naar uitziet deze zomer niet. De organisatie is er niet in geslaagd om de financiering rond te krijgen. Het festival gaat wel naar respectievelijk Rotterdam, Den Haag, Amsterdam en Utrecht. 

Woordvoerder Nadine van Pinxteren: “Inhoudelijk zijn er meer dan genoeg aanknopingspunten om met de Parade naar Eindhoven te komen. We hebben fijn samengewerkt met bijvoorbeeld de Design Academy, Sint Lucas, het Parktheater en de grote hoeveelheid Eindhovense artiesten die we de afgelopen jaren een plek konden geven in de programmering in Eindhoven en andere paradesteden. We kregen helaas de financiering telkens niet rond, waardoor de verliezen te veel opliepen. We onderzoeken nu of we meer financiering kunnen vinden om de Parade Eindhoven alsnog te kunnen toevoegen aan onze tournee.”

Ze zijn volledig ten einde raad. Als de gemeente Vught blijft weigeren meer geld op tafel te leggen, worden ruim dertig verenigingen en organisaties over iets meer dan vijf weken dakloos. Theater de Speeldoos sluit dan definitief de deuren. Alle hoop was gevestigd op de bekende en ervaren bestuurder Onno Hoes die vorige maand werd aangesteld als bemiddelaar. „Dat juichten wij zeker toe, in de hoop duidelijkheid te krijgen over onze huisvesting”, stelt Gemma Wiegant, voorzitter van Muziek, Dans en Musical Vught. „Maar we betreuren dat deze bemiddeling vooral is gericht op de aankoop van het pand." De gemeente wil het verouderde theater van de stichting kopen, maar de onderhandelingen hierover verlopen stroef. „En daar lijken wij de dupe van te worden”, reageert Lolkje Attema van Harmonie Kunst & Vriendschap Vught.

 "Over iets meer dan vijf weken gaan hier de deuren dicht. We hebben de gemeente al twee keer gevraagd om de toegenomen huisvestingskosten te dekken. Beide keren is ons voorstel geweigerd. Met zo’n 3,5 ton kunnen we hier blijven, maar vanwege de ‘aankoopstrategie’ is de gemeente hier niet toe bereid.” Maandag deden Wiegant en Attema wederom ‘een schreeuw om hulp’ gericht aan de gemeenteraad.

Onder de noemer Brand New Musicals slaan 26 theaters de handen ineen voor een nieuw initiatief waarmee nieuwe musicalmakers landelijke tournees kunnen maken. Brand New Musicals is een initiatief van programmeurs Luuk Adema (Stadsschouwburg Utrecht) en Joy Kreiken (Zwolse Theaters), en wordt ondersteund door regisseur Anouk Beugels (Stichting Nanoek) en Hans Blik, zakelijk directeur van Festival O. 

Zij geven daarmee een impuls aan nieuwe musicalmakers, die na het wegvallen van structurele subsidie minder mogelijkheden hebben om verder te ontwikkelen. Het initiatief werd op Festival O. gelanceerd tijdens het programma De Nieuwe Musical, waarin previews van nieuwe musicals werden afgewisseld met een panelgesprek over de toekomst van musicals in Nederland.

Theaterfestival Boulevard ‘s-Hertogenbosch, Oerol Festival Terschelling en de Nederlandse Dansdagen zijn de eerste festivals die zich hebben aangesloten bij DIP: het Digitaal Informatieplatform Podiumkunsten. Zo krijgen we straks een nog breder beeld van de impact van voorstellingen en het gedrag van het publiek binnen de cultuursector. Hoe meer organisaties zich aansluiten bij DIP, hoe waardevoller de data en inzichten uit de benchmark worden. Moniek de Zeeuw, hoofd marketing en communicatie bij Theaterfestival Boulevard vertelt waarom deze samenwerking zo belangrijk is. 

Naar aanleiding van een Duits onderzoek sprak Podium met onderzoeker Juan Carlos Escobar Campos. Campos bestudeerde ook Nederlandse orkesten. “Mensen met een Turkse, Marokkaanse, Surinaamse of Indonesische achtergrond maken zo’n 10 procent van de bevolking uit, maar dat zie je nauwelijks terug in orkestbezettingen.” De oorzaken zijn structureel: “Muzikale vorming wordt vaak doorgegeven binnen families. Als je geen muzikale traditie of rolmodellen hebt, is er minder motivatie. Een paar jaar geleden is de overheid flink gaan bezuinigen op muziekonderwijs, en dat maakt deelname lastiger voor wie het financieel niet kan opbrengen. Dat verhoogt de drempel voor mensen met een socio-economische achterstand." 

Hoewel vrouwen in Nederlandse orkesten al sinds de jaren 30 meespelen en hun aandeel na de oorlog groeide, blijft de verdeling ongelijk. “In het Concertgebouworkest, het Residentie Orkest en het Nederlands Philharmonisch Orkest ligt het percentage vrouwen rond de 40 procent.” De oorzaak ligt deels in de instrumentverdeling. “In strijkersgroepen zijn vrouwen beter vertegenwoordigd, maar in koper- en slagwerksecties nauwelijks. Al op jonge leeftijd, als kinderen een instrument uitkiezen, is er een onbewuste voorkeur die wordt meegegeven door de omgeving.” Daarbij komt dat vrouwen ondervertegenwoordigd zijn in leidinggevende functies.