Trends & Ontwikkelingen

Moet staatssecretaris Tjebbe van Oostenbruggen (Fiscaliteit en Belastingdienst, NSC) de 1,3 miljard euro die nodig is om de voorgenomen btw-verhoging op boeken, sport, cultuur en media terug te draaien, ophalen met andere btw-verhogingen?

In de Tweede Kamer waren VVD en D66 het eens, dachten ze. Zij sloten, met de drie confessionele partijen en de rest van de coalitie, een deal zodat het Belastingplan voldoende steun zou hebben in beide Kamers. Het kabinet doet meer voor eenverdieners en houdt de giftenaftrek in stand. In ruil daarvoor steunen oppositiepartijen CDA, ChristenUnie en SGP het Belastingplan. Ook gaat het zoeken naar geld om de voorgenomen btw-verhoging terug te draaien door. D66 steunt het plan in ruil voor die btw-belofte. Maar in de Eerste Kamer interpreteert D66 de afspraak anders dan de VVD, blijkt maandag 9 november als de senaat debatteert over het Belastingplan. In de NRC een verslag. 

Sinds een jaar ontvangt hij AOW. De eerste keer, vorig jaar december, vond Ed Wubbe (67) „toch wel een markant moment in je leven”. Eind deze maand neemt hij na 32 jaar afscheid als artistiek directeur van Scapino Ballet Rotterdam, het volgende markante moment. Wubbe vormde in die jaren Scapino definitief om van een ‘balletgezelschap voor de jeugd’, zoals dat was opgericht door Hans Snoek, tot een hedendaagse dansgroep met zijn eigen creaties als dragende pijler. Vanaf volgend jaar zullen succesvolle producties als Pearl, Ting! en Oscar dan ook niet meer te zien zijn. Logisch, vindt hij zelf. Zijn opvolgster, choreografe Nanine Linning, moet met een schone lei kunnen beginnen. In de NRC een interview met Wubbe. 

Eindelijk weten we dat alle berichten die de afgelopen anderhalf jaar naar buiten kwamen over hoe Groot en Belangrijk de tour van Taylor Swift wel niet was, ook echt kloppen. Maandenlang werd gespeculeerd over hoe Swifts Eras Tour in bijna 150 concerten over alle tourrecords heen walste, hoe lokale economiën ervan profiteerden en hoe zijzelf als eerste popmuzikant miljardair werd dankzij de ticketopbrengsten die tot in de hemel reikten.

Waar de hemel precies ligt is onbekend, maar die ticketopbrengsten moeten inderdaad ergens daar uitgekomen zijn. Taylor Swift Touring heeft bekendgemaakt dat deze tour met 149 concerten aan tickets ruim 2 miljard dollar heeft opgebracht; bijna 1,9 miljard euro. Dat is twee keer zoveel als welke concerttour dan ook, in de geschiedenis van concerttours. 

Ingenieurs van het Eindhovense hightechbedrijf ASML gaan het Van Gogh Museum in Amsterdam helpen bij de instandhouding van de collectie. ASML en het museum ontwikkelen daarvoor een speciaal onderzoekscentrum. Geavanceerde technologie en moderne apparatuur worden ingezet om de kostbare meesterwerken van Vincent van Gogh in optimale staat te houden.

Vier jaar geleden sloten het museum en ASLM al een overeenkomst waarbij het techbedrijf zich voor vier jaar als hoofdsponsor aan het Van Gogh Museum verbond. Die samenwerking resulteerde onder meer in een prototype voor een scanner om de conditie van schilderijen te beoordelen. Er is nu opnieuw voor vier jaar een sponsorcontract afgesloten. Met de verlenging van de samenwerking zetten ASML en het Van Gogh Museum een volgende stap in de ontwikkeling van innovatieve technieken om cultureel erfgoed te behouden. Daarom werkt men toe naar de totstandkoming van het ASML Science Centre. Een onderzoekscentrum in het museum waar de werkzaamheden ook zichtbaar zullen zijn voor het publiek.

Directeur Gabbi Mesters verlaat per 1 februari 2025 de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD). Na bijna zes jaar ruilt ze deze functie in voor een plek als directeur-bestuurder van het Fonds Cultuurparticipatie (FCP), waar ze 1 maart start.

Bij FCP werkte Mesters eerder al in diverse functies, in de periode 2012-2017. Ze laat weten vereerd te zijn om na acht jaar terug te keren als directeur-bestuurder: ‘Ik ken het Fonds als een inspirerende organisatie die gelooft in de kracht van cultuur en zich inzet voor het toegankelijk maken van cultuur voor iedereen. Die visie ligt me na aan het hart, en ik kijk ernaar uit om hier met mijn ervaring en kwaliteiten aan bij te dragen. Samen met het team, de Raad van Toezicht en commissieleden wil ik zoveel mogelijk mensen in staat stellen deel te nemen aan kunst en cultuur. Zo versterken we niet alleen individuele veerkracht, maar ook die van onze samenleving.’

Orkater annuleert de geplande herneming van zijn volledige Suriname-trilogie. Die zou in het kader van 50 jaar onafhankelijkheid van Suriname komend seizoen 10 dagen lang in Internationaal Theater Amsterdam te zien zijn, maar kan door het verlies van rijkssubsidie niet meer doorgaan. Zo maakte ITA-directeur Clayde Menso gisteren bekend na de laatste opvoering van het derde deel, Stepping Stones.

Afgelopen zomer werd bekend dat Orkater vanaf 2025 geen structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten meer ontvangt. Het muziektheatergezelschap kreeg positief advies, maar geen geld vanwege ontoereikend fondsbudget. 

Muziektheater BOT, Kompagnie Kistemaker en Muziektheater De Plaats ontvangen de komende vier jaar extra ondersteuning van de gemeente Arnhem. De Arnhemse gezelschappen werden in hun voortbestaan bedreigd, nadat het Fonds Podiumkunsten hen geen meerjarige ondersteuning toekende. Afgelopen zomer werd bekendgemaakt welke gezelschappen konden rekenen op meerjarige ondersteuning (2025-2028) van het Fonds Podiumkunsten. De aanvragen van Muziektheater BOT, Kompagnie Kistemaker en Muziektheater De Plaats vielen toen buiten de boot.

De drie groepen kregen eerder dit jaar wél een positief meerjarig subsidiebesluit van de gemeente Arnhem (in de regeling Producties, Evenementen en Festivals). Maar deze toekenning was zonder de steun van het Fonds Podiumkunsten (FPK) niet voldoende om hun voortbestaan te garanderen. Daarmee dreigde ook het Arnhemse culturele middenveld te verdwijnen. Cultuurwethouder Cathelijne Bouwkamp trekt nu een extra budget van € 275.000 per jaar uit, voor de komende vier jaar. Het bedrag wordt verdeeld onder de drie gezelschappen, naar rato van de bedragen die ze hebben aangevraagd bij het FPK.

Op maandag 9 december & dinsdag 10 december is het Belastingplan behandeld in de Eerste Kamer. En hiermee dus ook de btw-verhoging op boeken, cultuur, media en sport besproken. Zoals al eerder gecommuniceerd is met vereende krachten gelukt om deze btw-verhoging in ieder geval tijdelijk van tafel te krijgen. 

Op dinsdag 10 december 2024 is er een toezegging gekomen van de staatssecretaris over het overgangsjaar en de eventuele tijdelijke verhoging van de btw van 9% naar 21%. Deze overgangsmaatregel die in het Belastingplan stond zal er NIET op die manier komen. Zodat er in de cultuursector een btw van 9% zal blijven worden gehanteerd. De aankopen die gedaan worden in 2025 voor een voorstelling of dienst in 2026 krijgen het lage tarief van 9%. Dat geldt voor boeken, sport, media en uiteraard de cultuursector.

In de museumsector voeren vrijwilligers een substantieel deel van het werk uit. Er waren in 2023 in totaal 26.000 vrijwilligers actief bij de Nederlandse musea, blijkt uit de publicatie van Museumcijfers 2023. De museumvrijwilligers vervullen een  waardevolle en onmisbare rol in de museumsector. Uit de cijfers blijkt dat het vele werk dat de vrijwilligers in 2023 verrichtten de musea naar schatting tussen de € 66 en € 123 miljoen had gekost als het was uitgevoerd door betaalde krachten. Zonder de inzet van vrijwilligers kunnen veel musea niet bestaan in hun huidige vorm.

Wie op zondag 23 maart 2025 – de laatste dag van Boekenweek – Boekenweekgeschenk aan de kassa van één van de deelnemende musea laat zien mag gratis naar binnen. Het is de eerste keer dat Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) en de Museumvereniging deze samenwerking aangaan. 

Eveline Aendekerk, directeur van de CPNB, is enorm blij met deze samenwerking: “Een boek lezen en een museum bezoeken hebben meer gemeen dan je denkt. In beide gevallen wordt je verbeelding gestimuleerd, zowel boeken als het museum staan bol van verhalen en bieden ontsnapping zaan de drukte van alledag. Genoeg reden om een mooie samenwerking op te zoeken! Voor de 90e verjaardag van Boekenweek wilden we graag een extra cadeau bieden aan alle lezers in Nederland en het is fantastisch dat dat is gelukt.”

In aanloop naar de Woontop stuurden prominente architectuurinstituten - waaronder BNA, CoLA, AIR en Nieuwe Instituut, verenigd onder de naam Architectuur Overal - dinsdag een brief aan minister Mona Keijzer. Daarin doen zij een dringend pleidooi voor een duurzame langetermijnvisie op de woonopgave met daarin een sleutelrol voor ontwerpers. 'Alleen door zorgvuldig te ontwerpen kunnen betaalbaarheid, leefbaarheid en ruimtelijke kwaliteit goed integreren.'

Architectuur Overal vertegenwoordigt een breed maatschappelijk veld van architecten, stedenbouwkundigen, landschaps- en interieurarchitecten, kennisorganisaties en culturele instellingen. Samen zetten zij zich in voor het belang van ruimtelijk ontwerp, als instrument om complexe opgaven inzichtelijk te maken en op te lossen. ‘Architectuur is veel meer dan een economische activiteit. Het is een sociale en culturele discipline die mensen, gemeenschappen en hun leefomgeving met elkaar verbindt.’

In de aanbevelingen van Archittectuur Overal staat onder andere: Investeer en zet nú in op een duurzame bouwcultuur, voorkom onnodige verspilling van middelen, de inrichting van Nederland nu en in de toekomst is een vraagstuk over (her)verdeling van schaarse ruimte. Het vraagt om leiderschap en visie, en om het koppelen van besliskracht aan ontwerpkracht.

Maarten van Kesteren (1988) is onderscheiden met de Abe Bonnema Prijs voor Jonge Architecten 2024. De architect ontving de prijs voor de verbouwing van vakschool Nimeto in Utrecht. De jury spreekt van ‘een prestatie van uitzonderlijke, hoogwaardige architectonische kwaliteit, die toekomstige generaties inspireert en door toepassing van innovatieve concepten en aspecten voorbeeldstellend is’. Van Kesteren ontving zaterdag in Amsterdam een geldbedrag van 20.000 euro uit handen van Ed Nijpels, voorzitter van de ir. Abe Bonnema Stichting. 

Maarten ’t Hart ontvangt komend voorjaar de P.C. Hooft-prijs voor zijn literaire oeuvre. Maarten ’t Hart (1944) is een van de populairste en meest zichtbare naoorlogse Nederlandse romanschrijvers, honderdduizenden boeken verkocht hij. Zijn vertellerskwaliteiten, in spannende, psychologische romans die steeds cirkelen rond ongeloof, hoop en liefde, maakten hem geliefd bij een groot publiek. Maar ’t Hart was ook niet onomstreden, door zijn sterke en eigenzinnige meningen, en door zijn onmodieuze stijl in leven en werk, het klassiek aandoende „anekdotische realisme” dat wel als onliterair is gekwalificeerd. Zijn spannende plots hadden succes: zoals in zijn doorbraakboek Een vlucht regenwulpen (1978), en het klassiek geworden Het woeden der gehele wereld (1993). 

Jeroen Bartelse gaat de rol van Academic Fellow vervullen bij het Departement Bestuurs- & Organisatiewetenschap (USBO) van de Universiteit Utrecht. Bartelse is algemeen directeur van TivoliVredenburg externe link en voorzitter van Kunsten ’92 externe link, de belangenorganisatie van de culturele en creatieve sector. Als Academic Fellow zal hij een bijdrage leveren aan het onderwijs en onderzoek van USBO en aan de professionalisering van het culturele veld, onder meer via het leiderschapsprogramma Leiderschap in Cultuur (LinC). 

AI biedt kansen voor schrijvers wiens werk anders onvertaald zou blijven, zegt Wouter van Oorschot in een artikel in NRC. Volgens Van Oorschot kan het gebruik van AI het proces van vertalen efficiënter maken, met als resultaat dat boeken die eerder geen kans hadden op vertaling nu makkelijker naar andere talen kunnen worden gebracht. Dit is van groot belang voor boeken die weinig kans maken op vertaling vanwege de kosten van professionele vertalers, aldus Van Oorschot. In plaats van een bedreiging te vormen, zou AI kunnen helpen bij de vergroting van de buitenlandse slagkracht van Nederlandse schrijvers.

De Auteursbond is kritisch over het gebruik van AI voor vertalen, uit bezorgdheid over de verarming van de literatuur. Toch is deze houding te defensief, stelt Van Oorschot. AI kan duizenden boeken vertalen die anders niet het wereldtoneel zouden bereiken, zolang schrijvers en vertalers samenwerken om de vertalingen te redigeren. Dit kan zelfs leiden tot lagere kosten voor uitgevers. De kunst van vertalen blijft nodig, en AI kan als hulpmiddel fungeren zonder de creatieve kracht van vertalers te ondermijnen, aldus de voormalige uitgever van uitgeverij Van Oorschot.

Op de Biënnale van Senegals hoofdstad Dakar toonden honderden exposities de afgelopen maand dat Afrikaanse kunstenaars de authenticiteit en culturele rijkdom van het Afrikaanse continent als uitgangspunt nemen. 

Salimata Diop, de 37-jarige samensteller van de Biënnale, koos als thema The Wake, waarbij ze kunstenaars uitnodigde om in hun werken het verleden en de toekomst met elkaar te verbinden. In dit festival, dat alleen kunst van Afrikaanse kunstenaars en die uit de diaspora laat zien, wil ze ook een platform bieden voor een nieuwe generatie kunstenaars die werken met home grown materialen zoals katoen, hout en textiel. Daarom werd er ook voor het eerst een designafdeling toegevoegd. 

De beroemde Malinese kunstenaar Abdoulaye Konaté heeft de hoop dat de jonge leiders van Senegal en andere West-Afrikaanse landen door kunst te ondersteunen en te promoten een nieuw tijdperk kunnen inluiden, waarin Afrikaanse kunst wereldwijd wordt gewaardeerd om zijn authenticiteit en culturele rijkdom.

Nog een kwartier tot openingstijd, maar aan de Aldi in Bree vormt zich al een fameuze wachtrij voor de ingang. En dat heeft een goede reden: vanaf vandaag verkoopt Aldi het kunstwerk Cosmogolem, Giant of Hope van gerenommeerd ‘kippenkunstenaar’ Koen Vanmechelen voor nog geen 25 euro in zijn supermarkten. Kunstliefhebbers hebben massaal gereageerd op deze goede deal.

Supermarktketen Aldi ging een samenwerking aan met gerenommeerd kunstenaar Koen Vanmechelen, waarbij 10.000 exemplaren voor amper 25 euro over de toonbanken vliegen. Het bedrag dat daarmee verzameld wordt, gaat enerzijds naar ‘De Warmste Week’, met dit jaar het thema ‘Samen vlammen tegen eenzaamheid’. Anderzijds wordt er geïnvesteerd in de werking van en in een nieuwe Cosmogolem voor The Future of Hope Foundation, een stichting in Zimbabwe opgericht door Chido Govera, de vrouw van de kunstenaar.

De Nederlandse overheid haalt meer uit de boekensector dan ze erin stopt, zegt schrijver Maarten Asscher. ‘Met de btw, met inkomstenbelasting, met vennootschapsbelasting. Reken maar uit, er worden hier per jaar 43 miljoen boeken verkocht; alleen al de btw over die omzet, ook met het lage tarief, levert de overheid meer op dan wat er aan subsidies uit gaat.’ Een zorgelijke constatering: dat het minste geld gaat naar de plekken waar de oorspronkelijke waarde wordt gecreëerd. De auteurs, de vertalers, de vormgevers, de ontwerpers, de mensen die zorgen dat boeken inhoudelijk iets voorstellen, zitten in het financiële verdomhoekje. 

Tot 2028 is via het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 23,79 miljoen euro per jaar gereserveerd voor letteren. Daarvan gaat een deel onder meer naar instellingen die aan leesbevordering of leespromotie doen (Stichting Lezen, Schrijverscentrale, Schoolschrijver), naar het Utrechtse literatuurfestival ILFU, naar het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten en naar het Literatuurmuseum. Het grootste deel, ruim 17 miljoen euro per jaar, gaat naar het Nederlands Letterenfonds. Dat verdeelt die subsidie vervolgens weer onder schrijvers, vertalers en illustratoren, deels rechtstreeks – in de vorm van projectsubsidies – en deels via het financieren van werkplekken en literaire prijzen. Verder geeft ook het Nederlands Letterenfonds geld aan organisaties die zich inzetten voor literatuureducatie en leesbevordering, financiert het literaire festivals als Wintertuin, Poetry International en Crossing Border en promoot het de Nederlandse literatuur op internationale beurzen. 

Tomoko Mukaiyama en Willem Twee muziek en beeldende kunst. Die nieuwe combi is de komende jaren nog wel vaker te horen, want de interdisciplinaire muzikant en kunstenaar en het Bossche platform gaan een langdurige samenwerking aan. Mukaiyama brengt in Den Bosch een uitvoering van Canto Ostinato op piano, samen met Diego Espinosa Cruz González op marimba. Het is het startschot voor een meerjarige samenwerking tussen de Japans-Nederlandse kunstenaar en muzikant en Willem Twee. 

Tijdens het concert nodigt zij het publiek uit om haar muzikale en visuele wereld te verkennen en deze gedurende de komende jaren te blijven volgen middels events, concerten en presentaties die in het voorjaar van 2027 uitmonden in een omvangrijke interdisciplinaire tentoonstelling in Willem Twee Kunstruimte. Dit sluit aan bij de missie van Willem Twee om een interdisciplinair cultureel programma te bieden, dat de klassieke disciplines overstijgt. De programmeurs van zowel Willem Twee Kunstruimte als de Toonzaal, het Poppodium en de Studios zijn dan ook betrokken bij dit project.

 Met de buren en de bakker om de hoek theater maken, of een botenrace organiseren met de hele wijk. De gemeente Den Bosch heeft voor dat soort plannen de komende jaren veel geld over: met sponsoring kan het zelf oplopen tot een miljoen euro. De rode draad is: cultuur maken met en door bewoners. ,,Dus niet zelf cultuur aanbieden en naar de wijken brengen, maar met de wijkbewoners zelf cultuur maken. Waar hebben ze behoefte aan en hoe kunnen wij ze daarbij helpen”, legt cultuurwethouder Mike van der Geld uit. Daar tekent hij bij aan dat het vooral gaat om de wijken, dorpen en kernen. ,,Gemeenschapszin en wijktrots, daar draait het om.

De gemeente zelf stelt de komende vier jaar ruim 340.000 euro per jaar beschikbaar, geld dat oorspronkelijk bedoeld was voor De Bossche zomer. Per jaar kan het bedrag oplopen tot ruim één miljoen euro. Dat zit zo: Den Bosch werkt samen met Brabant C, een publiek-privaat cultuurfonds. ,,Wij gaan op zoek naar partijen die willen investeren in cultuur”, legt directeur-bestuurder Victoria Simonsz-van Krieken van Brabant C uit. Als het bedrijfsleven bijvoorbeeld 100.000 euro wil bijdragen, draagt Brabant C ook 100.000 euro bij. De ambitie is om vanuit private partijen evenveel bijeen te brengen als de gemeente Den Bosch, zodat uiteindelijk een miljoen euro beschikbaar komt voor het cultureel wijkenprogramma.

Young Stedelijk is een ‘young patron club’, opgericht om „jonge mensen van twintig tot en met veertig jaar aan het Stedelijk Museum Amsterdam te verbinden”. De club organiseert acht evenementen per jaar, zoals bezoeken aan kunstbeurzen en galeries. Het is niet de enige jongemensenclub van een Nederlands cultureel instituut, wel een van de oudste. Het Rijksmuseum richtte ook in 2014 RijksExtra op, inmiddels omgedoopt tot NEXT. Nationale Opera & Ballet heeft sinds 2015 de Young Patrons Circle. Het Koninklijk Concertgebouworkest begon in 2021 met de Companions, het Groninger Museum in 2022 met Club Groninger Museum en het Drents Museum in 2022 met de Young Culture Club. Amerikaanse instituten waren de inspiratie. In NRC vertellen medewerkers van de instellingen over deze jongerenclubs. 

 Bergen op Zoom wil voor bijna 3,6 miljoen euro de plint van het voormalige V&D-gebouw aan de Stationsstraat kopen om er maatschappelijke organisaties te huisvesten waaronder de bibliotheek. De verbouwing van het pand kost ook nog eens 1,5 miljoen. De begane grond van appartementencomplex Anno 52 (de voormalige V&D) staat al jaren leeg en dat is de gemeente een doorn in het oog. 

Het doel is om er een levendige plint met maatschappelijke functies te creëren. De begane grond telt ongeveer 2000 vierkante meter. Voor de bibliotheek alleen is dat veel te groot. De gemeente acht een combinatie van functies kansrijk en denkt daarbij aan historische clubs, kunsteducatie en cultuur. Maar ook aan werk- en vergaderplekken wordt gedacht. Er komt mogelijk ook ondersteunende horeca, puur voor de bezoekers van het pand Anno52. Gebruikers betalen in de toekomst een kostprijsdekkende huur. 

Vanaf 1 juli tot en met 30 augustus 2024 was het mogelijk om subsidie aan te vragen voor Programma’s 2025-2026. Er werden 23 aanvragen aan de Cultuurraad voorgelegd voor een totaalbedrag van € 5.601.938 voor twee jaar. De Cultuurraad heeft op basis van de criteria positief advies voor 17 aanvragers gegeven, maar met het beschikbare budget van € 4.000.000 kunnen slechts 13 aanvragers gehonoreerd worden. Het subsidieplafond van deze ronde werd al verhoogd, maar blijkt alsnog niet voldoende. Vier organisaties die niet gehonoreerd kunnen worden, zijn: AVA, United C (Tegentijd), We Are en MakerDays. De situatie was bij Programma’s 2023-2024 vergelijkbaar met onvoldoende budget voor alle positief beoordeelde aanvragen.  

Op 4 december 2024 werden voor de vijfde keer de prestigieuze BigTopLabel-awards uitgereikt in het Europees Parlement in Brussel. Deze onderscheidingen, vaak aangeduid als de “Michelinster van de circuskunst”, erkennen circussen die voldoen aan strikte kwaliteitscriteria op het gebied van arbeidsnormen, service, artistieke waarde, milieu, sociale verantwoordelijkheid, transparantie en dierenwelzijn. Dit jaar traden drie nieuwe circussen toe tot de elitegroep van gecertificeerde bedrijven: Cirque d’Hiver Bouglione (Frankrijk), Zirkus Charles Knie (Duitsland) en Cirkus Arnardo (Noorwegen). Hiermee telt de lijst nu twaalf gecertificeerde circussen uit acht Europese landen.

Als de Nederlandse Reisopera, Phion, het Metropole Orkest of al van andere bekende muziekgezelschappen voor een productie beroep moeten doen op een koor, dan valt niet zelden de keuze op Consensus Vocalis in Enschede. Maar het voortbestaan van het koor staat op het spel, nu de gemeente een eerder toegezegde subsidie van in totaal 400.000 euro intrekt, omdat niet aan de voorwaarden kan worden voldaan. Een meerderheid in de gemeenteraad wil het niet zover laten komen.

Staatssecretaris Van Oostenbruggen (Financiën) informeert de Tweede Kamer over het proces rond de alternatieve invulling voor de afschaffing van verlaagde btw-tarieven op media, cultuur en sport. Hij werkt aan een inventarisatie en zegt toe dat hij de Kamer uiterlijk eind januari een brief met de uitkomsten van de inventarisatie zal sturen. De Eerste Kamer heeft eenzelfde brief ontvangen.

De inventarisatie schetst de verschillende keuzes die er op het terrein van de btw te maken zijn om te komen tot een alternatieve invulling in plaats van de eerder door het kabinet voorgestelde btw-verhoging op media, cultuur en sport (vanaf heden: cultuur). Daarbij geldt dat het kabinet het noodzakelijk acht dat alternatieven uitvoerbaar en juridisch houdbaar zijn om recht te doen aan de gedeelde wens van vereenvoudiging. Tot slot geldt dat alternatieven binnen het btw-domein worden gevonden en minstens budgettair hetzelfde moeten opleveren.

Scholen vinden de weg omhoog als het gaat om de leerprestaties van leerlingen op de basisvaardigheden, laat het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap weten. Toch blijft de urgentie groot om deze prestaties te verbeteren, met name in het voortgezet onderwijs. Dat staat in de voortgangsrapportages van het Masterplan basisvaardigheden en het Nationaal Programma Onderwijs die staatssecretaris naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Zowel scholen in het basis- als voortgezet onderwijs hebben subsidie gekregen om de vaardigheden te verbeteren. Het merendeel ervaart een merkbare vooruitgang in de prestaties van hun leerlingen. Dat geldt vooral voor scholen in het primair onderwijs.

Staatssecretaris Mariëlle Paul (Funderend Onderwijs en Emancipatie): "We zien dat de aanpak van het Masterplan basisvaardigheden werkt. Het lijkt er sterk op dat de scholen die subsidie kregen om de vaardigheden te verbeteren, de dalende trend in leerprestaties weten te keren. Ik ga door met het Masterplan en ik geef het een extra impuls met het Herstelplan kwaliteit funderend onderwijs. Daar werk ik nu aan met het onderwijsveld. Hiermee brengen we de basis op orde, met een focus op lezen, schrijven en rekenen.”

Opluchting op de burelen van Orpheus. Het voortbestaan van de Nationale Jeugdorkesten Nederland (NJON) is verzekerd. En daarmee ook een van de stokpaardjes: de Muziekzomer Gelderland. De voorbereiding van de 24ste editie in de zomer van 2025 kan beginnen. 

Sinds afgelopen zomer hing er een grauwsluier boven de NJON en de 23ste editie van Muziekzomer Gelderland die net na de afwijzing van de subsidie op het programma stond. En dat terwijl het jaarlijks duizenden bezoekers trekt. Uiteindelijk werd alsnog geld geregeld door minister Eppo Bruins van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, via een zogenoemd kaderbesluit. Dat betekent overigens niet dat artistiek directeur van het NJON Van Dingstee en de andere instellingen nu achterover kunnen gaan leunen. „Tot en met 2028 hebben we zekerheid. Maar tegelijkertijd realiseren we ons dat dit een soort noodoplossing is en we voor de borging van de talentontwikkeling op langere termijn zullen moeten blijven strijden.”

De Gerrit Komrij-prijs 2024 gaat naar Marianne Vonck & Kato Beirnaert voor hun boek Iedereen Reynaert. In 2023 ging de Gerrit Komrij-prijs ook al naar een boek over Vanden vos Reynaerde. Iedereen Reynaert vertelt het verhaal van Vanden vos Reynaerde subliem na in zeer eenvoudige taal. De doelgroep van dit boek bestaat uit volwassen migranten die lessen Nederlands als Tweede Taal (NT2) volgen.

De jury van de Gerrit Komrij-prijs roept uitgeverijen en genootschappen om ook andere klassieke verhalen te bewerken voor NT2-studenten. In 2012 is de Gerrit Komrij-prijs opgericht om de popularisatie van de oude letteren te eren. Komrij was gek op oude literatuur en hij heeft veel gedaan deze onder de mensen te brengen. De Gerrit Komrij-prijs gaat naar die persoon (of instantie) die het best / leukst / origineelst / etceterast de oudere literatuur over het voetlicht weet te krijgen.