Zowel in België als in Nederland wonnen milieuorganisaties de afgelopen maanden verschillende revolutionaire klimaatrechtszaken. Maar ook in de podiumkunsten lijkt zich een theaterstaking voor het klimaat te manifesteren. Maria Lucia Cruz Correia, Rebekka de Wit en Anoek Nuyens dagen klimaatvervuilers voor de theatrale rechtbank.

Het zijn niet langer de ‘kunstprofessionals’ die de status van een werk en de maker bepalen, schrijft Stefanie Gordin. Via sociale media oordeelt het publiek zelf. Hoe controversieel de ‘cancel culture’ ook moge zijn, het is een bijverschijnsel van een ontwikkeling die te prijzen valt: de democratisering van de kunstwereld. Een van de redenen waarom mensen van zich laten horen is omdat ze niet willen dat de wandaden van machtige kunstenaars zich herhalen.

Op 29 augustus vindt het Paradisodebat plaats. Onder leiding van journalist Aldith Hunkar reageren e nieuwe cultuurwoordvoerders in de Tweede Kamer op de uitdagingen en concrete vragen die de sprekers hen voorleggen. Hoe zorgen we dat wij als sector sterker uit deze crisis komen en wat nemen we mee uit de afgelopen anderhalf jaar? Welke kansen, uitdagingen en opdrachten liggen er voor de toekomst? En hoe pakt de culturele en creatieve sector de essentiële rol die zij heeft om als samenleving de crisissen van deze tijd aan te gaan? Aanmelden is verplicht.

Talloze koloniale beelden werden afgelopen jaren van hun voetstuk gestoten. Er werd veelvuldig gepleit voor het plaatsen van 'tegenmonumenten' en Hans van Houwelingen suggereerde in reactie daarop de publieke ontering van monumenten in 'schandbeelden'. Florian Göttke vraagt zich af hoe het nu verder moet met het publieke monument. Hij bepleit een bredere kritische praktijk die voortdurend de positie van het monument ter discussie stelt en zo bijdraagt aan een beter zelfbeeld van de maatschappij.

83 mensen van over de hele wereld zaten drie dagen lang online bij elkaar om te spreken over Art, Health & Wellbeing. Kunstloc adviseur Atty Bax was erbij om te luisteren naar onderzoek, projecten en dromen van idealisten die kunst en cultuur als wezenlijk onderdeel zien van ons leven en onze gezondheid. Dit was tijdens de vierjaarlijkse conferentie Culture, Health and Wellbeing International Conference 22-24 juni jongstleden. Ze blogt over een aantal hoogtepunten van de conferentie.

‘’Deze Sonsbeek wil breken uit het systemische denken dat ook deze manifestatie heeft voortgebracht, haar positie ondervragen, haar functie tegen het licht houden, en onderzoeken of het anders kan. Zij wil het vaste ritme doorbreken, niet alleen door een andere toon te zetten, maar ook door een ander publiek te bereiken. Sonsbeek wil vooral graag niet te veel alleen de buitententoonstelling zijn, bestemd voor het kunstpubliek dat zijn weg er alle jaren blindelings naartoe vindt, maar echt iets veranderen in de sociale ecologie ervan.” Domeniek Ruyters was bij de de persconferentie van Sonsbeek 2021-24 in de Eusebiuskerk in Arnhem. Rondom de thema’s ‘arbeid’ en ‘geluid’ verbinden artistiek directeur Bonaventure Soh Bejeng Ndikung en zijn internationale curatorenteam Arnhem met verhalen, klanken en beelden uit de hele wereld. Als bezoeker word je zelf ook flink aan het werk gezet, schrijft Sarah van Binsbergen. Er is een barstensvol programma met workshops, performances en radio. Een groot deel van die activiteiten moet nog plaatsvinden en iedere aanraking geeft weer een andere beleving. Dat maakt het lastig om een alomvattend oordeel te vellen. Lucette ter Borg refereert in haar recensie aan de baanbrekende ‘Sonsbeek buiten de perken’ uit 1971 van Wim Beeren.

De rol en de betekenis van de kunsten in de maatschappij staan in dit coronajaar extra in de schijnwerpers. Hoe ver reikt de invloed van de Akademie van Kunsten? Voorzitter Liesbeth Bik, beeldend kunstenaar en Akademielid Anthony Heidweiller, operamaker, bespreken het in Kunststof.

“Technologie en Maatschappij in Balans” – een nieuw sectorbeeld van de ontwerpende ingenieurswetenschappen – is op 23 juni aan het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen gepresenteerd. In dit rapport wordt een beeld geschetst van de unieke kracht en potentiële maatschappelijke impact van deze sector die Industrieel Ontwerpen, Ontwerp van de Gebouwde Omgeving, en Technische Bestuurskunde en Bedrijfskunde omvat. Er wordt met name aandacht besteed aan de rol van de sector bij het linken van technologische ontwikkelingen aan de behoeften van mens en maatschappij, waarmee een bijdrage kan worden geleverd aan het oplossen van een aantal van de meest urgente maatschappelijke vraagstukken. Het sectorbeeld is het resultaat van een uitgebreid en intensief proces van twee jaar, waarbij ruim 25 mensen van de vier Nederlandse technische universiteiten (Delft, Eindhoven, Twente en Wageningen) en de Rijksuniversiteit Groningen betrokken waren. Ontwerp-interventies, zo wordt uitgelegd in het rapport, worden gebruikt om hypotheses en effecten te toetsen en toekomstscenario’s zodanig vorm te geven dat mensen deze zich kunnen voorstellen, begrijpen, ervaren, aanraken en bediscussiëren, waarmee de realisatie van maatschappelijke veranderingen dichterbij komt. Door het opleiden van een toekomstige generatie (wetenschappelijke) professionals in deze benadering, en door hen te voorzien van een ontwerp mindset en ontwerpmethodologieën, maakt ontwerpen deel uit van een steeds effectiever antwoord op het missie gedreven innovatiebeleid in Nederland.

Kwalitatief goed cultuuraanbod voor ouderen is belangrijk binnen iedere gemeente. Alleen een ‘knutseluurtje’ is niet genoeg. Daarom roepen Fenna van Hout (LKCA) en Jeroen van Dijk (Fonds voor Cultuurparticipatie) gemeenten op om te blijven investeren in de samenwerking tussen het culturele en sociale domein. Met het subsidieprogramma van het Fonds voor Cultuurparticipatie Age Friendly Cultural Cities is daarmee een begin gemaakt.

Met Fake trip won Margje Woodrow de prijs van de Jonge Jury. De prijs was enkele dagen daarvoor al in diskrediet gebracht door Yra van Dijk en Marie-José Klaver. Hun tekst op de Nederlandse Boekengids werd veelvuldig bekritiseerd, veelal zonder op de argumentatie in te gaan. Van Dijk en Klaver reageren op hun criticasters en onderwerpen het winnende boek van Woodrow aan een nadere analyse. “Het is een witte jongen, Billy, die iedereen moet ‘redden’, Joshua en ook het meisje Demi dat thuis geslagen wordt. Zij onderneemt daar zelf niets tegen omdat ze in de tekst geen agency krijgt. Deze combinatie van vrouwelijke machteloosheid en mannelijk heroïsme heet het thema van de ‘Damsell in distress’. Billy beklaagt en redt Demi en Demi bewondert Billy: ‘Ik kijk vol bewondering naar Billy. Goed gedaan!’” Van Dijk en Klaver denken dat gezien het feit deze roman in scholen is gepropageerd en verspreid door de Jonge Jury, de Nederlandse les een goede plek kan zijn om leerlingen bewust te maken van het eenzijdige perspectief en de stereotypen. Een samenwerking met Maatschappijleer is een interessante optie, gezien de burgerschapsvaardigheden die er op school getraind moeten worden.

Ondanks het enorme succes in de afgelopen decennia heeft hiphoplabel TopNotch het gevoel van miskenning nooit helemaal weten af te schudden. Hassan Bahara over (de geschiedenis) van het trendsettende label, dat de laatste tijd negatief in het nieuws kwam door TopNotch’ rituele verdediging van het wangedrag van een aantal van haar acts. TopNotch heeft deze kritiek altijd heeft gepareerd met hetzelfde argument: hiphopmuziek is een kunstvorm, een venster op het leven aan de onderkant van de samenleving, waar criminaliteit vaak de enige manier is om aan armoede te ontsnappen. Zie het gedrag van sommige rappers ook in dat perspectief, namelijk als gevolg van een maatschappelijk gebrek. Focussen op die paar rotte appels in de hiphopwereld doet bovendien geen recht aan de inhoudelijke rijkdom en maatschappelijke relevantie van het genre.

Roza Meuleman is onderzoeker en universitair docent sociologie aan de Radboud Universiteit. Uit haar onderzoek blijkt dat mensen met een lage sociaaleconomische status relatief sterk van cultuurparticipatie profiteren. Mensen die meer participeren in cultuur hebben meer sociale contacten. Met name voor personen met een achtergrond van lagere sociaaleconomische status – die waarschijnlijk minder zijn opgegroeid met normen en culturele codes van netwerken met een hogere status – kan culturele interesse een rol spelen bij het verkrijgen van toegang tot hogere sociaaleconomische kringen. Deze culturele mobiliteit, waarbij (gedeelde) culturele interesse een ingang kan zijn tot netwerken met een hogere status, onderstreept het belang van cultuurparticipatie en -educatie in het verminderen van sociaaleconomische segregatie en kansenongelijkheid.

Steeds vaker nemen ontwerpers en kunstenaars het voortouw nemen in stadsverbetering en nemen daarbij de rol in van buurtregisseur, beleidsmaker of commerciële ontwikkelaar. Met hun innovatieve oplossingen en ondernemende mentaliteit zijn deze creatieven op allerlei manieren actief in de wijken – van buurtactiviteiten die de cohesie tussen bewoners bevordert tot het opknappen van verwaarloosde gebouwen of ongebruikte kavels. De problemen die ze daarbij tackelen zijn al even divers: jeugdcriminaliteit en eenzaamheid onder ouderen tot zelfs woningnood en armoede. En heel belangrijk, deze ontwerpers doen het niet voor het geld maar uit een maatschappelijke betrokkenheid. Ze staan letterlijk en figuurlijk midden in de wijk. Op 22 juni ging de DesignDigger Live(Stream) over Design in de wijk.

Welke impact hebben bacteriën uit de menselijke darmflora op dansvoorstellingen? Deze vraag stellen de Franse beeldend kunstenaar Marion Lasserre (speculative design) en endocrinoloog in het Leids Universitair Medisch Centrum Patrick Rensen in hun onderzoek Chorea Symbiotica. Lasserre en Rensen ontvangen het Mingler Scholarship 2021 voor hun kunstwetenschappelijk project. De beurs bestaat uit 10.000 euro. Het duo maakt gebruik van wetenschappelijk onderzoek dat aantoont dat er verband is tussen lichamelijke inspanning en de darmflora van jonge gezonde volwassenen. In Chorea Symbiotica demonstreren zij hoe dans ingezet kan worden als therapie voor het bestrijden van cardiometabole ziekten en voor het herstellen van de darmwerking. Bijzonder aan het project is dat de data, die voortkomen uit fysieke metingen van de dansers, de dansprestaties beïnvloeden door middel van trillingssensoren. Zo ontstaat een communicatievorm tussen darmflora en dansperformance. Uiteindelijk zullen de bevindingen vertaald worden naar een performance en verfilming. Het Mingler Scholarship wordt toegekend door de Akademie van Kunsten in samenwerking met De Jonge Akademie van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. De financiële ondersteuning komt van de Stichting Niemeijer Fonds. Het doel van de beurs is beginnende samenwerkingen op het gebied van kunstwetenschap te stimuleren. Het Mingler scholarship wordt sinds 2019 jaarlijks beschikbaar gesteld.

Vier kunstenaars, een ontwerper en een filmer voerden van september tot en met november 2020 het project Studio Linie uit in de Bredase wijk Liniekwartier. Dit project is opgezet, om de kunst die gemaakt wordt bij Witte Rook in de wijk te brengen. Ondanks de restricties van de coronapandemie wisten ze contact te maken met de buurtbewoners en lieten ze op verschillende manieren weten dat ze er waren. Als een toevallige getuige wandelt Nanne op ’t Ende vijf maanden later door de wijk op zoek naar mensen die zich de interventie herinneren.

Hoe kun je bewoners in positie brengen bij de inrichting van hun leefomgeving en welke valkuilen moet je daarbij overwinnen? Het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners (LSA) selecteerde zes voorbeelden van ‘maatschappelijke gebiedsontwikkeling’ om van te leren.

In de vijfde Open Oproep Fresh Perspectives zijn zes voorstellen geselecteerd voor een ontwikkelbijdrage. Het gaat hierbij om bijzondere vormen van samenwerking tussen een ontwerper, maker of studio en een partij met een sterke maatschappelijke of kennispositie. De selectie bestaat uit zes gedegen voorstellen, die elk een relevante opgave centraal stellen met overtuigende samenwerkingspartners. Voor de geselecteerde voorstellen geldt dat ontwerp wordt ingezet om nieuwe zienswijzen en denkrichtingen te ontwikkelen op een maatschappelijk vraagstuk. De open oproep kent drie fasen. De eerste fase ofwel de startfase staat in het teken van formalisering van de samenwerking(en), financiering, planning en onderzoekkader. In de daaropvolgende fase wordt het project uitgevoerd en geïmplementeerd. De derde fase biedt de mogelijkheid voor extra financiering om de impact van het project buiten de creatieve industrie te versterken. Voor deze open oproep nam het fonds 30 aanvragen in behandeling. Met 6 gehonoreerde voorstellen komt het honoreringspercentage op 20 procent. Het beschikbare budget was deze ronde € 270.000. Dit wordt verdeeld over de drie fases verleend. In deze eerste fase is aan elk project maximaal € 10.000 toegekend; voor de tweede fase is een bedrag van maximaal € 30.000 per project beschikbaar en voor de derde fase maximaal € 5.000 per project. Een toekenning voor fase 1 is geen garantie voor een toekenning voor fase 2 en 3. In het najaar opent een nieuwe Open Oproep Fresh Perspectives en kunnen nieuwe voorstellen worden ingediend voor fase 1. Deze ronde zal medio oktober sluiten.

Erasmus Universiteit Rotterdam/RISBO voerde in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een overkoepelende evaluatie uit naar negen culturele interventies die zijn gesteund door het Fonds ZOZ. Het ging om interventies met als doel de weerbaarheid van jongeren te vergroten, zodat zij minder gevoelig zijn voor extremistische en polariserende boodschappen. Alle interventies bestaan uit een theatervoorstelling of een educatief programma over uiteenlopende thema’s zoals vooroordelen, radicalisering, burgerschap en democratie. Naast een theatervoorstelling of educatief programma is in enkele interventies gebruik gemaakt van workshops en gesprekken voor en na de theatervoorstelling. Hiermee kunnen de deelnemers geactiveerd worden en beter participeren. Dit vergroot de effectiviteit van de interventie.

Alle aanvragen voor de regeling Samen Cultuurmaken zijn beoordeeld. Deze weken ontvangen alle aanvragers uit spoor 2 en spoor 3 een beschikking. De eerste ronde Samen Cultuurmaken van deze beleidsperiode bleek een groot succes. Er volgen nog drie rondes in 2022, 2023 en 2024. Bij de sporen 2 en 3 is gewerkt met een zogeheten tender-regeling. Dit betekent dat het fonds in plaats van het behandelen van aanvragen op volgorde van binnenkomst, alle aanvragen na de vastgestelde deadline gelijktijdig worden beoordeeld en in een rangorde geplaatst  Dat gebeurt door twee onafhankelijke, externe commissies.  Zij beoordelen de aanvragen aan de hand van de criteria. Dankzij een extra corona-steunpakket vanuit het ministerie van VWS heeft het fonds de oorspronkelijke subsidieplafonds kunnen verhogen. Een aantal mooie projecten kon helaas niet worden gehonoreerd vanwege het budget. Dit is voor het eerst dat er een meerjarige regeling is die het culturele en sociale domein met elkaar verbindt. Het Fonds voor Cultuurparticipatie hoopt met de regeling en het programma cultuurparticipatie in deze jaren een duurzame beweging tot stand te brengen. In deze eerste ronde is te zien dat de meeste aanvragers afkomstig zijn uit de culturele sector, in samenwerking het sociale domein. Er is ook een mooie regionale spreiding terug te zien. Sommige provincies in spoor 2 en 3  blijven wat achter; zo zijn er geen projecten in Zeeland en Drenthe gehonoreerd. Voor de komende rondes gaat het fonds  onder andere extra communicatie en begeleiding inzetten om goede aanvragen uit de achtergebleven provincies binnen te krijgen. De regeling Samen Cultuurmaken is onderdeel van het Programma Cultuurparticipatie. Een andere belangrijke component in het programma is kennisdeling. Alle deelnemende projecten doen mee aan het kennisdelingsprogramma van het LKCA, onderdeel hiervan is onder andere de projectenmonitor. 

Twan Mickers van ARTFARF maakte een korte film over het ontstaansproces van de Kleinkijkacademie bij zorgorganisatie Severinus in Veldhoven, een project van het Bossche kunstenaarsduo Sjaak Langenberg en Rosé de Beer. Kunstloc Brabant stond aan de wieg van dit bijzondere project dat in mei 2021 van start ging. Kunstloc Brabant begeleidde de kunstopdracht om te komen tot dit project. Zowel de film, als de videosessie op 29 juni op 1sociaaldomein, geven meer inzicht in hoe zo’n project ontstaat en hoe het duo werkt. Tijdens het project zijn  6 ontwerpers en kunstenaars uit verschillende disciplines bezig met het ontwikkelen van  nieuw cultureel aanbod  voor cliënten met een ernstige verstandelijke en meervoudige beperking. Zij doen dit vanuit het perspectief van, en in samenwerking met, de begeleiders op de woningen van Severinus.

‘The Milk of Dreams’ wordt het hoofdthema van de 59ste editie van de Biënnale van Venetië, die van 23 april tot en met 27 november 2022 zal plaatsvinden. Het thema werd op 9 juni door de curator Cecilia Alemani en de voorzitter Roberto Cicutto bekendgemaakt. Aanvankelijk zou de Biënnale deze zomer plaatsvinden, maar door corona werd het evenement uitgesteld. De Biënnale valt nu samen met de Documenta in Kassel. De titel verwijst naar een kinderboek dat kunstenaar en schrijver Leonora Carrington (1917-2011) schreef voor haar kinderen in de jaren vijftig. „Ze zet een magische wereld neer die telkens opnieuw wordt bedacht door het prisma van de verbeelding, waar iedereen kan veranderen, waar iedereen iets kan worden of een ander kan zijn”, licht Alemani haar keuze toe. In de hoofdtentoonstelling zal het straks gaan om vragen als hoe om te gaan met maatschappelijke problemen en waar onze verantwoordelijkheid ligt ten opzichte van de planeet. Drie thema’s krijgen van Alemani daarbij extra aandacht: de verbeelding van het lichaam, de relatie tussen individu en techniek en de relatie tussen lichaam en aarde.

,,We hebben een functie voor de makers én maatschappij.” Een gesprek met Roos van den Oetelaar, directeur van het Grafisch Atelier Den Bosch. In juni start kunstproject ‘Op glad ijs’, waarmee het Grafisch Atelier Den Bosch de maatschappelijke relevantie van kunst tonen als troost- en hoopgevend. Kunst kan uitzicht bieden op een alternatief perspectief. Een aantal maatschappelijke organisaties, die zich in de dagelijkse praktijk inzetten voor mensen die om moeten gaan met verlies en gemis, worden verbonden aan zeven kunstenaars. De verhalen van deze mensen nemen de kunstenaars mee bij de ideevorming van het kunstwerk dat ze speciaal voor dit project gaan creëren. In het najaar zal het werk op onverwachte plekken in ‘s-Hertogenbosch geëxposeerd worden.

Het symposium ‘Kunst- en Cultuuronderwijs als Burgerschapsonderwijs’ werd op 27 mei (online) gehouden, de organisatie lag in handen van Lectoraat kunsteducatie AHK, Radboud Universiteit en LKCA in het kader van de UNESCO Week van de Kunsteducatie. De inleiding werd verzorgd door Hessel Nieuwelink, lector burgerschapsonderwijs aan de Hogeschool van Amsterdam. Na de plenaire lezing gingen de deelnemers in een van de vier interactieve deelsessies dieper in op de rol van kunst- en cultuureducatie in burgerschapsonderwijs. Daarbij zijn reflectie en discussie een wezenlijk onderdeel. Een verslag.

Om de droom van een inclusief ecosysteem te realiseren, moeten we de oorzaken voor barrières in het huidige stelsel identificeren. Ook moeten we zicht krijgen op wat een lokaal of regionaal leerecosysteem nodig heeft om alle kinderen en jongeren te laten floreren. In de periode 2021-2024 doet LKCA hier onderzoek naar. Een onderdeel daarvan is een essayreeks. In de essays delen mensen hun kennis en ideeën over een inclusiever systeem met het werkveld. In het eerste essay Annelies Bartelink over het hoe en waarom van samenwerken. Fianne Konings gaat in haar essay naar de bron van de leerecosystemen, de ecologische systeemtheorie van Urie Bronfenbrenner.

Het Impresariaat Kunsten ging samen met talentvolle studenten van Fontys Hogeschool voor de Kunsten (FHK) op pad met de Kunstbus om de members van Quiet Tilburg verlichting te brengen in de donkere tijden en ze een hart onder de riem te steken. Met de Kunstbus reden ze door Tilburg om diverse Quiet-members bij hun eigen woonplek te verblijden met een privéconcert.

Architectuurcriticus Bart Lootsma bezocht de Architectuurbiënnale Venetië. Thema’s die het afgelopen jaar zo belangrijk zijn geworden, zoals de pandemie en Black Lives Matter, spelen geen enkele rol, hoewel ze alles te maken hebben met het thema van de Biennale: How will we live together, constateert hij. “Het thema wordt voornamelijk beantwoord als het samenleven met andere organismen, vaak zelfs micro-organismen, in het Antropoceen. Het gaat er vooral om hoe mens, technologie en natuur nieuwe samenlevingsvormen zouden kunnen vinden. We zien ook veel systeemdenken en cybernetica, zowel in de vorm van cyborgs als in pogingen om de werking van grote ecosystemen te laten zien, en er zijn ontwijkende voorstellen die zoeken naar mogelijkheden om de ruimte te bewonen. Veel van die projecten zijn nogal academisch. Het is vaak niet duidelijk hoe de auteurs denken dat de projecten gerealiseerd zouden moeten worden. Aan wat voor instituties en regelgeving erbij hoort bijvoorbeeld, en wie ervoor zou moeten betalen. Of het zijn zuivere onderzoeksprojecten zonder voorstel eraan vast. Een groot deel van die projecten is overigens wel heel interessant en vernieuwend, maar we moeten maar afwachten hoe het zich uitkristalliseert in de komende jaren.”

What Design Can Do vroeg ontwerpers over de hele wereld om oplossingen te vinden voor het gigantische afvalprobleem. 85 projecten gaan door naar de laatste ronde. Op 15 juli zal de internationale jury 16 winnende projecten bekendmaken. De winnaars ontvangen 10.000 euro aan financiering en gaan van start met een ontwikkelingsprogramma dat mede door Impact Hub is ontwikkeld.

Mensen laten deelnemen aan de samenleving door cultuur dichterbij te brengen. Dat is het doel van de Cultuurankers in de regio Haaglanden. In de proeftuin werkten zeventien culturele instellingen en vijf gemeenten samen aan dat doel. Maatwerk is één van de succesfactoren, maar er zijn meer elementen die een rol spelen. Bea Ros met de inhoudelijke terugkoppeling van het LKCAtelier van 20 mei jl.

‘’Er is werk aan de winkel. Laaggeletterden zijn vaker werkeloos dan niet-laaggeletterden. Volgens de Algemene Rekenkamer (2016) telt Nederland in totaal 2.5 miljoen laaggeletterden – d.w.z. mensen met een zeer gebrekkige leesvaardigheid. En dat aantal is groeiende. Niet alle laaggeletterden ervaren dit als een obstakel: 80% van de werkenden geeft aan zonder enige training te kunnen functioneren op de arbeidsmarkt. (Buisman et al. 2013) Of je dan kan uitleggen waar je woont is een ander verhaal. Zo gymde ik op mijn fitnessclubje in Zutphen met een jongeman die bekende nooit een boek of zelfs maar een krant te lezen – ook geen nieuwsberichten op zijn smartphone. Hij woonde op de Paul Rodekoollaan. Op de plattegrond ook wel aangegeven als Paul Rodenkolaan.” “Volgens de statistieken wordt er in Nederland steeds minder gelezen. Foutloos schrijven onder kansarme jongeren is een zeldzaamheid. Is dat erg? Laten we er eens met een economische blik naar kijken. Want zodra het over geld gaat, zitten onze politieke besluitnemers rechtop.” Aldus Adriaan van Dis, lid van de Akademie van Kunsten.

Zowel Museum Arnhem als Museum Boijmans Van Beuningen zijn momenteel gesloten vanwege grootschalige verbouwingen. Milo Vermeire spreekt met Saskia Bak, directeur in Arnhem, en Cathy Jacob, hoofd presentaties in Rotterdam, over de transitieperiode. Wat voor effect heeft de verbouwing op de toekomstige omgang met de collectie? Hoe passen de musea zich aan aan de veranderende tijden?

Een stad zonder bruisend en divers cultureel leven heeft geen aantrekkingskracht. Maar welke gebiedsontwikkelaar is bereid te betalen voor cultuur of genoegen te nemen met minder hoge opbrengsten? In de huidige waarderings- en financieringsmodellen ligt de nadruk puur op de financiële waarde, terwijl bij cultuur een groot gedeelte van de opbrengsten immaterieel is. Gevolg is dat de kunstenaars, die het gebied vaak op de kaart hebben gezet moeten verkassen als de ‘echte’ ontwikkeling begint. Hoe kunnen de placemakers van het eerste uur ook op lange termijn verzekerd zijn van een plek? De vraag is hoe de meerwaarde van cultuur op een duurzame manier in gebiedsontwikkeling geïntegreerd kan worden. De gemeente, het fonds, de filantroop en de kunstenaar zijn vier partijen die het verschil kunnen maken. Een analyse van stadmaker Rinske Brand. Ze laat voorbeelden zien waarin kosten en baten van cultuur wel bij elkaar komen. Juist gebiedsontwikkeling biedt kansen om cultuur duurzaam te laten renderen.

Met iedere nieuwe persconferentie zit de kunstsector op het puntje van de stoel: mag zij nu open? Musea, theaters, bioscopen, en andere kunstinstellingen zijn inmiddels maanden gesloten. En steeds weer bungelen zij achteraan en wordt de openstelling opgeschort. Ook nu weer. Na openstelling van de winkels en terrassen, gaan buitenlocaties en evenementen, sportscholen en de seksindustrie hen voor. De kunstwereld tekent in alle toonaarden protest aan. Heeft kunst wel waarde in Nederland? Brief van voorzitter Akademie van Kunsten Liesbeth Bik

‘Het gaat me om het onbewuste vooroordeel dat in de ministerraad blijkbaar leeft: dat kunst en cultuur niet essentieel is’, aldus Ann Demeester, directeur van het Frans Halsmuseum in Haarlem n.a.v. een uitspraak van Hugo de Jonge over cultuur. ‘Wij zijn geen discodip, we behoren tot de schijf van vijf'

Nelleke Noordervliet is boos op de minister van Engelshoven (OCW) en de demissionaire regering vanwege het dédain dat spreekt uit de behandeling van de kunsten, en ze wil begrijpen waar de evidente minachting van de kunsten vandaan komt. Haar indruk is dat bij de regering angst heerst. “ Angst voor kunst, zoals er angst is voor het virus. Kunst kan ontregelen, kan lastige vragen stellen. Kunst is een eigenzinnige, subversieve maar ook vormende kracht in de maatschappij. Kunst woelt om, maakt los, zoekt antwoorden, geeft commentaar. Kunst heeft tot doel verwarring te stichten, maar ook te bemoedigen, te troosten, aan het lachen te maken, te onderwijzen met schoonheid of grootse vergezichten.” (…) “Nederland beheerst zijn angsten met overeenkomsten, afspraken, regels. Het karakter van kunst is nu juist dat ze, op zoek naar de unieke ervaring, regels overtreedt, verandert, herschrijft, bespot. De houding ten opzichte van kunst en cultuur is in andere Europese landen misschien evenmin ideaal, maar lang niet zo verkrampt als bij ons. “

Steeds meer kunstenaars willen met hun werk buiten de kunstwereld verandering bewerkstelligen. Hoe verhoudt dit zich tot de eigen waarde van kunst die weer- en belangeloos is? Een essay van Bianca Stigter.

Activistische kunstenaars als Jonas Staal legitimeren hun werk vaak met post-modernistische theorieën waarin het sociale systeem de onderdrukker is – en niet individuen. Een essay van Paul Steenhuis.

De laatste jaren is in het theater weer meer ruimte voor voorstellingen die stelling nemen. Hoe kijken geëngageerde theatermakers zelf naar hun activisme? Marijn Lems sprak met theatermakers Ioana Tudor, Ira Kip en Anoek Nuyens

Beeldende kunst en activisme gaan beter samen dan literatuur en activisme. Waarom is dat? Toef Jaeger sprak met schrijvers en academici.

Dutch Design Foundation, Federatie Creatieve Industrie, CLICKNL en Centre of Expertise for Creative Innovation hebben hun krachten gebundeld in 'De Open Coalitie'. De oprichters willen kennis, kunde en ervaring bundelen over hoe de Nederlandse culturele en creatieve industrie een betere bijdrage kan leveren aan het oplossen van hypercomplexe maatschappelijke uitdagingen.

‘’Hoe we onze verhalen vertellen’’ is een essay van Laurence Herfs, die deze zomer afstudeert aan de KABK. Het is een heftig examenjaar geweest voor Haagse academie en Herfs heeft maanden geworsteld om de contouren helder te krijgen van het systeem, waarbinnen ze binnenkort een formeel diploma gaat behalen. Het zogeheten toegangsbewijs tot de kunstwereld. Voor haar scriptie heeft ze onderzoek gedaan naar de retorische trukendoos waarin de mythologieën over de kunstenaar als kwajongen (‘bad boy’), als genie, als Goede Man verankerd liggen. In het artikel gaat ze in op de verhalen en mythologieën die aan de basis liggen van onze ideeën over kunstenaarschap, hoe ze misbruik mogelijk maken en hoe ze tegenstemmen het zwijgen opleggen, en  wil ze aanscherpen wat dit voor  jonge, afstuderende kunstenaars betekent.

Cultuurparticipatie is een prachtig gegeven. Er gebeuren de mooiste dingen op het snijvlak van cultuur, zorg en welzijn. Maar het is niet allemaal rozengeur en maneschijn. Het organiseren van cultuurparticipatie loopt soms stroef en stroperig. Voor organisatoren van cultuurparticipatie is het moeilijk om door te bouwen op succesvolle activiteiten door de projectencarrousel waar ze in blijven hangen. Er ontstaat een opeenvolging van tijdelijke plannen, terwijl de maatschappelijke vraagstukken langdurig zijn. Hoe zorgen we dat het allemaal soepeler gaat lopen? En blijft lopen? Hoe zorg je als cultureel ondernemer voor duurzame financiering? Warner Werkhoven, adviseur Kunstloc Brabant, in gesprek met Angela van Dijk, specialist cultuur, zorg en welzijn bij het LKCA, en Klaas Burger, artistiek leider bij de Academie voor Beeldvorming, over hoe de cultuurparticipatie kan worden verduurzaamd. Op die manier kunnen namelijk zoveel mogelijk mensen deelnemen aan kunst en cultuur en zo hun levens verrijken.

Binnen de cultuursector heerst grote morele verontwaardiging over het dédain voor cultuur dat op 11 mei sprak uit de persconferentie. Waar komt dat vandaan? NRC vroeg het aan Kees Vuyk, cultuurfilosoof, en Arjo Klamer, hoogleraar economie van de kunst en cultuur aan Erasmus Universiteit Rotterdam.

Hoe zorg je ervoor dat de jongeren goed worden voorbereid op hun volwassen leven? Online technologieën zijn niet meer weg te denken uit onze maatschappij en die bieden ook veel kansen voor het onderwijs. Die actualiteit was voor LKCA reden om samen met Keimpe de Heer van Stichting Infutura drie kennisateliers over creatief makersonderwijs in te richten. Hierin werd vanuit verschillende perspectieven naar kunst en technologie gekeken. De belangrijkste inzichten, conclusies en kansen van de kennisateliers samengevat.

De ‘Handreiking Waarden voor een nieuwe taal’ van Mounir Samuel werd op 10 maart uitgereikt aan Kristel Baele, voorzitter van de Raad voor Cultuur. Het uiteindelijke doel van de handreiking is niet een taalverandering op zichzelf, maar een ‘veilige, inclusieve en toegankelijke kunst- en cultuursector voor iedereen’ en past binnen het diversiteit en inclusie beleid, dat door de Rijksoverheid, de fondsen en de cultuursector wordt uitgedragen. De ‘hetero cisgender, eurocentrisch/koloniale norm’ in de kunst- en cultuursector moet worden doorbroken om ruimte te maken voor ‘meerstemmigheid’. Doel is ‘het samenbrengen van personen met uiteenlopende politieke opvattingen, religies en levensbeschouwingen’. Tijdens de presentatie zei Samuel: ‘U heeft niet het recht om religieuzen te kwetsen.’ Joris Roelofs, klarinettist, componist, conservatoriumdocent, vreest dat hierdoor de artistieke vrijheid het onderspit zal delven. “Het niet-toestaan van mensen kwetsen klinkt nobel, maar daarmee kiest de handreiking, met instemming van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, openlijk voor een vrijheidsopvatting die haaks staat op het recht van vrije meningsuiting.” De handreiking en code Diversiteit & Inclusie reppen met geen woord over vrijheid. De eerste kernwaarde is ‘veiligheid’, waarmee dus wordt bedoeld het vermijden van kwetsen, schrijft Roelofs.

Actuele maatschappelijke thema’s adresseren door de ogen van kunstenaars, dat is wat Nina Folkersma wil. Als directeur van Amsterdam Art bevindt ze zich in een ideale positie om de ontwikkelingen in de Amsterdamse kunstwereld te volgen – én te sturen. “We zitten op een cruciaal moment: het openbreken van de geschiedenis en van dat witte, westerse, mannelijke dominante verhaal. Het interesseert mij enorm hoe dat vorm gaat krijgen.” Dat is een van de redenen dat ze de overstap maakte naar Amsterdam Art.

Participatieve kunstpraktijken zijn in opkomst, maar blijven schuren met het heersende kunstdiscours. Zo krijgen ze vaak het verwijt dat het artistieke ondergeschikt is aan het sociale effect (de impact). Hoe kunnen we komen tot een genuanceerder begrip van participatieve kunst? Sandra Trienekens, sociaal geograaf (MA) en cultuursocioloog (PhD), onderzocht het.

Drie projecten hebben groen licht gekregen voor de vervolgfase van de Open Oproep Nieuwe woonconcepten voor dak- en thuisloze jongeren van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie. Lag de focus in de eerste fase bij het opstarten van samenwerkingen en ontwerpend onderzoek, in de tweede fase zullen kansrijke perspectieven verder worden onderzocht, getest en uitgewerkt. Doel van de Open Oproep Nieuwe woonconcepten voor dak- en thuisloze jongeren is samenwerkingen tot stand te brengen tussen ontwerpteams, jongeren, gemeenten en hun lokale partners waardoor zij samen kunnen werken aan integrale oplossingen voor de problematiek waarmee dak- en thuisloze jongeren kampen. Op basis van vooraf gestelde criteria zijn de aanvragen voor de tweede fase van deze open oproep beoordeeld door strateeg en oprichter van And the people Joris Kramer, onderzoeker bij DRIFT Frank van Steenbergen en coördinator van jongerenplatform U 2B heard! Linda Zengerink. Zij waren positief over de doorontwikkeling van de vervolgplannen. De ontwerpteams blijken tijdens de eerste fase aansluiting te hebben gevonden bij een of meerdere gemeenten. Opvallend is dat dit meestal grote steden betrof. Positief is ook dat de teams naast gemeenten andere relevante partners wisten te betrekken zoals jeugdhulporganisaties of woningcoöperaties. De projecten die nu een tweede fase in gaan zijn 'Terug naar eigenwaarde' van Garage 2020, 'Huishonger' van Joes+Manon en 'Volwaardige participatie' van TAAK. De projecten worden in de vervolgfase elk ondersteund met € 25.000.

Op 11 mei en 18 mei organiseert het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie twee online werkbijeenkomsten Prachtige productielandschappen. De bijeenkomsten vinden plaats in het kader van de Open Oproep Prachtige productielandschappen. Met deze open oproep nodigt het Stimuleringsfonds coalities van provincies, gemeenten, gebiedsontwikkelaars, grondeigenaren, energiebedrijven, netwerkbeheerders, voedselproducenten, natuurorganisaties, erfgoedspecialisten en (collectieven van) bewoners uit om samen met ontwerpers te werken aan nieuwe strategische visies of ontwerpvoorstellen voor de transitie van ons productielandschap.

‘Het is de vormentaal van een gedachtengoed dat zichzelf als vanzelfsprekend dominant achtte. In die zin kun je je zelfs afvragen of het standbeeld wel recht doet aan de zachte, zorgzame waarden die Peerke Donders belichaamde. Maar het standbeeld is ook een mooi kunstwerk en kenmerkend voor een periode uit onze geschiedenis. Daarom moet er wel goed voor gezorgd worden. Dit kunstwerk verdient naar mijn idee een museale omgeving waar het rustig bekeken kan worden en waar ruim aandacht geschonken kan worden aan de ontstaansgeschiedenis.’’ Liesbeth Jans blogt over kunst in de openbare ruimte n.a.v. de discussie over het standbeeld van Peerke Donders in het Wilhelminapark in Tilburg. Voor veel mensen is dit standbeeld een verdiend eerbetoon, anderen vinden het een symbool van kolonialisme en racisme. Jans sprak op 6 april jl. in de gesprekkenreeks Meerstemmigheid, die werd georganiseerd door het Tijdlab in de LocHal Tilburg.

De No Waste Challenge van What Design Can Do sloot op 21 april de open oproep met een recordaantal van 1409 inzendingen - meer dan er ooit in een vorige challenge werden geteld. Richard van der Laken (oprichter WDCD) bedankte in een nieuwsbrief alle inzenders voor hun toewijding en creativiteit. "At the beginning of the open call, I asked: haven’t we all been bad designers? Today, I’m filled with optimism as I witness designers from around the world working together to solve the urgent problem of waste." De inzendingen worden beoordeeld en er wordt een shortlist opgemaakt van uitmuntende projecten. Op 27 mei worden de genomineerden bekend gemaakt en begint een internationale jury aan een intensief selectieproces om wereldwijd 16 winnaars te kiezen. Alle projecten zijn te bekijken op de website.

‘De afbreekeconomie’ is een online tentoonstelling over een alternatieve economie die breekt met het fossiele tijdperk. Het verbeeldt de transitie van de fossiele economie naar een bio-based economie gezien door de ogen van twee ontwerpduo's en een kunstenaar: Studio Klarenbeek & Dros, Koehorst in 't Veld en Atelier Van Lieshout. “De Afbreekeconomie is een tentoonstelling over het maken en kapotmaken van dingen. Het gaat hier niet over economische groei of efficiënt produceren. Maar juist over hoe we alles weer kunnen afbreken wat we als mens maken. Het kantelt ons economisch model”, zegt curator Annemartine van Kesteren van Museum Boijmans van Beuningen. De tentoonstelling zoomt in op drie ontwerpcollectieven die alternatieve systemen bedenken; sommigen onderzoeken historische modellen en anderen werken hun ideeën uit tot een werkbare oplossing. In deze mentaliteitsverandering ligt een creatieve revolutie besloten: de veranderkracht van het hedendaags design.

Ruimtelijke professionals moeten zich fundamenteel herpositioneren als gevolg van de immense opgaves die de klimaatcrisis en de transitie naar post-fossiele steden stellen. Het recent verschenen boek Neighbourhoods for the Future – A Plea for a Social and Ecological Urbanism van Maarten Hajer, Peter Pelzer, Martijn van den Hurk, Chris ten Dam, en Edwin Buitelaar wil professionals op weg helpen. De publicatie, schrijft Tim Devos, is in eerste instantie een pleidooi voor het herontdekken van de buurtschaal als hefboom om de duurzaamheidsopgave te linken aan een expliciete sociale agenda. Er wordt gepleit voor een interdisciplinair ‘urbanisme’ om het nodige tegengewicht te bieden tegen al te sectorale en technocratische ruimtelijke ontwikkelingen van de duurzaamheidstransitie. Het boek schept de contouren van een ‘ecologisch urbanisme’ door opnieuw de menselijke laag te introduceren, die vaak ondergesneeuwd dreigt te raken door de schaal en complexiteit van de duurzaamheidstransitie

Door corona staan de plannen voor een nieuw Vlijmens Spektakel al een jaar stil. Een live openluchtvoorstelling op ’t Plein in Vlijmen zoals in 2018 zit er voorlopig niet in. ,,Maar het thema eenzaamheid is het afgelopen jaar alleen maar belangrijker geworden”, stelt Jeroen van den Bosch, voorzitter van organisator Stichting Evenementen Vlijmen. ,,De eenzaamheid is mede door corona verder toegenomen, vooral ook onder jongeren.” Het doel, een missie bijna, blijft onveranderd: mensen bewust maken dat eenzaamheid bestaat. Proberen te zorgen dat mensen eenzaamheid herkennen; leren hoe je iets aan eenzaamheid kunt doen. Die zaken staan centraal. Daarbij wordt gebruikgemaakt van educatie, onderzoek en een voorstelling. ,,De voorstelling hebben we, gezien de coronamaatregelen, omgevormd tot de speelfilm ‘Herman’. De opnames vinden plaats in de gemeente Heusden en de film zal in alle kernen worden getoond; van een drive-in locatie tot bij mensen thuis in de woonkamer.” Voor het onderzoek wordt samengewerkt met Eric Schoenmakers, onderzoeker en docent van Fontys Hogescholen. Om in beeld te krijgen welke impact de speelfilm heeft, krijgen de toeschouwers vooraf en achteraf vragen voorgelegd. Om de problematiek ook bij kinderen onder de aandacht te brengen is een educatief programma samengesteld voor basisscholen. Afhankelijk van de maatregelen en mogelijkheden wil de stichting dit in het najaar uitrollen bij de scholen.

Wanneer begint de toekomst? Of is de toekomst al begonnen? Maar vooral: hoe kunnen we de toekomst begrijpen? Het is niet eenvoudig om vast te stellen wanneer de toekomst begint. Laat staan hoe die toekomst eruit zal zien. Voor de meeste mensen is het ver weg, iets vaag, iets onbekends, vaak iets onzekers. Daarom roept het idee van de toekomst bij veel mensen angst op. Dat hoeft niet. De toekomst is maakbaar. Design kan ons daarbij helpen. Aldus de Indiaas-Nederlandse ontwerper Satyendra Pakhalé.

In de oude watertoren in Delft wordt gebouwd aan een ambitieus internationaal kunstcentrum : Radius. Met vijfhonderd vierkante meter aan ondergrondse tentoonstellingsruimte richt het programma van Radius zich op sociaal-maatschappelijke vraagstukken, aan de hand van hedendaagse beeldende kunst en wetenschap, op het snijvlak van natuur, ecologie en (leef)klimaat. De oprichtingsdirecteur is Niekolaas Johannes Lekkerkerk. Wat kan kunst eigenlijk betekenen in de klimaatproblematiek? „We zijn in de eerste plaats niet uit op gedragsverandering bij het publiek, de problemen zijn sowieso zo groot dat je eerder politieke of systeemverandering nodig hebt”, zegt Lekkerkerk. „Maar kunst kan wel helpen om problemen die zo groot of abstract zijn invoelbaar te maken.”

Voor een podcast, serie of Instapost word je steeds vaker gewezen op gevoelige thema’s die eraan komen met een trigger warning, om je schrap te kunnen zetten of om door te zappen. Trigger warnings zijn al jaren controversieel. Zijn het nuttige meldingen om onnodig psychologisch leed te voorkomen, of bieden ze een vals gevoel van veiligheid aan een hypergevoelige generatie? Deze discussie wordt vaak langs politiek-ideologische lijnen gevoerd. Los daarvan kun je ook de pragmatische vraag stellen: werken trigger warnings? Verschillende onderzoeken zetten daar vraagtekens bij. Soms lijkt de trigger warning zelfs averechts te werken.

De Akademie van Kunsten publiceerde haar ‘’Strategische doelen en Werkplan” voor komend jaar. De prioriteiten behelzen het blijvend aandacht vragen voor de waarde van autonome kunsten, de Fair Practice Code (waaronder: solidariteit, duurzaamheid, diversiteit, vertrouwen en transparantie), samenwerking met wetenschappers van de KNAW en De Jonge Akademie, bundeling van krachten met Europese academies voor een open samenleving en het versterken van de onderlinge uitwisseling van gedachten, plannen, praktijken tussen de leden onderling en met anderen. In het Werkplan staat beschreven hoe de Akademie deze prioriteiten zal uitvoeren.

Beeldend kunstenaar Liesbeth Bik is vanaf 1 april 2021 de nieuwe voorzitter van de Akademie van Kunsten. Bik volgt de Nederlandse dichteres, proza-, toneel- en kinderboekenschrijfster Anne Vegter op. Sinds 2019 is Liesbeth Bik vicevoorzitter van het bestuur van de Akademie van Kunsten. Vanaf dat moment heeft zij zich ingezet om de betekenis en zichtbaarheid van de Akademie te vergroten. Zij ziet een belangrijke maatschappelijke taak voor de Akademie van Kunsten weggelegd. ‘Kunst ligt ten grondslag aan maatschappelijke veranderingen’, zegt Bik. ‘En dan bedoel ik niet dat kunstenaars de samenleving moeten veranderen. Ze schetsen vergezichten: beelden die tonen hoe de samenleving eruit zou kunnen zien. De taak van de Akademie van Kunsten is om uit te dragen waarom dit zo belangrijk is.'

Foodlab werkt aan creatieve oplossingen voor teeltondersteuning. De deelnemers van FoodLab zijn in maart voor de derde en laatste keer samengekomen. Maar dat betekent zeker niet dat er een einde komt aan de mooie samenwerkingen die er tussen de deelnemers zijn ontstaan. Door de gekozen opzet was het FoodLab een soort ideeëngenerator, bedoeld om te inspireren om met andere ogen naar de sector te kijken en discussie aan te gaan hoe we met ons landschap omgaan. Het eindresultaat is een reeks uiteenlopende concepten, met stuk voor stuk een grote potentie voor impact; ze vormen een startpunt voor verdere samenwerking. Foodlab is een initiatief van telers, ZLTO, Fruitport West-Brabant, Kunstloc Brabant, Rewin en diverse projectpartners.

'Kunstenaars kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan onze samenleving. Creativiteit is broodnodig om aan onze toekomst te werken', blogt Kunstloc Brabant-adviseur Atty Bax.

In de internationale filmwereld worden af en toe ‘sensivity readers’ of ‘diversity readers’ ingeschakeld. Wie googelt vindt deskundigen die hun diensten aanbieden op dit gebied, met uiteenlopende specialismen: ze maken deel uit van een minderheidsgroep, hebben een niet-binaire genderidentiteit of lijden aan een chronische ziekte. In de Nederlandse filmwereld lijkt het inschakelen van dit soort deskundigen alleen informeel te gebeuren. Houden Nederlandse scenarioschrijvers rekening met opmerkingen over representatie en stereotypering? NRC sprak met Ashar Medina, scenarist van misdaadserie Mocro Maffia, Sem de Jong, regisseur van Prins, Steffen Haars, van de New Kids films, en scenarist Aliefka Bijlsma,Zwanger & Co.

Kunstloc Brabant ondersteunt de realisatie van een monument in Tilburg om het slavernijverleden te herdenken. Het voortouw voor dit monument is genomen door de Stichting Gedeeld Verleden, Gezamenlijke Toekomst Tilburg en de Stichting Comité 30 juni-1 juli Tilburg. Zij vertegenwoordigen Tilburgers met roots in Suriname of de (voormalig) Nederlandse Antillen en Aruba. Velen van deze grote groep Tilburgers zijn nazaten van mensen die slachtoffer waren van de Nederlandse slavenhandel. Aan drie kunstenaars wordt een schetsopdracht verleend. Kunstloc adviseur Liesbeth Jans schreef een blog over kunst en herinneren.

Het boek Rewriting Architecture van Floris Alkemade, Michiel van Iersel, Jarrik Ouburg en Mark Minkjan is een ambitieuze poging om de koers van de architectuur te verleggen. De auteurs stellen dat de positie van de architect is geërodeerd en tandeloos is geworden om relevante, ‘echte’ bijdrage aan maatschappelijke opgaven van nu te leveren. De architect moet zijn verloren staturs weer terugwinnen. Veel architecten beschouwen een bouwplaats als een tabula rasa. Maar elke plek, ook buiten de steden, is onvermijdelijk een tabula scripta, een beschreven blad, met tal van historische ‘lagen’ en ‘kwaliteiten’. Door die te negeren of, erger nog, helemaal niet op te merken zorgen architecten en stedenbouwers voor steeds meer eenvormige steden en landschappen waarin alle sporen van een lang en rijk verleden zijn uitgewist. Nieuw kan het pleidooi voor een contextuele architectuur niet worden genoemd, volgens Bernard Hulsman.

Stijgende zeespiegel, smeltende gletsjers: de gevolgen van de klimaatverandering worden overal ter wereld steeds zichtbaarder. In het afgelopen decennium heeft EcoShape verschillende Building with Nature projecten in Europa (vooral in Nederland) en Zuid-Oost Azië ontworpen, gerealiseerd, gemonitord en onderzocht. Deze projecten laten zien dat het mogelijk is om Nature Based Solutions op grotere schaal te realiseren. Deze oplossingen bieden naast duurzame en veilige kustverdediging ook ecologisch rijke en veerkrachtige landschappen, waarin het prettig leven, werken en verblijven is. Deze eigenschappen maken Building with Nature dé methode voor klimaatadaptatie en -mitigatie. In het boek Building with Nature : creating, implementing and upscaling Nature-based Solutions brengt EcoShape de auteurs in gesprek met experts en stakeholders om verschillende methodes en lessons learned over Building with Nature te bespreken. Ook mogelijke barrières die toepassing in de weg staan en oplossingen komen aan de orde. Het illustreert aan de hand van verschillende landschappen welke concepten mogelijk zijn en verbindt deze met de aanwezige ecologische, economische en sociale systemen. Leonardo Marchese, (landschaps) architect bespreekt het boek.

Met de omstreden vertaling van Amanda Gormans gedicht The Hill We Climb maakt de sensitivityreader binnenkort zijn entree in Nederland. Wat doet zo iemand precies en waarom? En zitten we erop te wachten? En hoe denken schrijvers over de sensitivityreader? Literair vertaler Harm Damsma ziet weinig in de sensitivityreader als morele waakhond. Vertalers moeten recht doen aan de keuzes en intenties van de auteur, niet aan wat bepaalde lezers welgevallig is.

In het kader van de Open Oproep Chronisch Gezond van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en het Agis Innovatiefonds zijn het afgelopen jaar zes bijzondere projecten van start gegaan. Samen met hen én met andere geïnteresseerden bouwt het fonds voort aan een community of practice. Het Stimuleringsfonds organiseert daarom drie thematische en interactieve meet-ups om samen tot meer verdieping te komen. Ondanks de uitbraak van de pandemie hebben de zes interdisciplinaire teams in interactie met mensen met (nog g)een chronische aandoening werkwijzen ontwikkeld om de doelgroep meer de regie te geven over hun dagelijks leven. De meet-ups geven de teams van de zes projecten ruimte om hun ervaringen te delen. Ook zal een aantal experts reflecteren op de ontwikkelingen van de projecten. De meet-ups vinden plaats op 15 april, 20 mei en 10 juni.

Sarafina Paulina Bonita van Ast schrijft poëzie en maakt performances vanuit een intersectioneel perspectief. Sarafina nam deel aan de bijeenkomst Verkiezingen zijn niet genoeg! Kunstpraktijken als democratische vernieuwing, op 14 maart in het Stedelijk Museum en droeg er ook een tekst voor. Joram Kraaijeveld ging in gesprek met hen over hun werk in, met en voor de queer community, de gendered gaze en de voordelen van channelen.

Zes jaar geleden was #OscarsSoWhite trending in de aanloop naar de moeder aller filmprijzengala’s. Maar in de tussenliggende jaren is er veel veranderd, ten goede. We staan nu zelfs aan de vooravond van het meest diverse prijzenseizoen ooit, met als apotheose de uitreiking van de Oscars op 26 april. Edo Dijksterhuis zet het op een rij.

De videoregistratie van het debat Verkiezingen zijn niet genoeg! Kunstpraktijken als democratische vernieuwing dat Metropolis M in samenwerking met het Stedelijk Museum organiseerde op 14 maart is online terug te zien. Joram Kraaijeveld gaat in gesprek met Sarafina Paulina Bonita van Ast, Teresa Borasino, Quinsy Gario, Harpo ’t Hart, Caitlin Schaap, Jonas Staal, Simone Zeefuik over de correlatie van binnen- en buitenparlementaire politieke en artistieke actie.

Een klimaattribunaal of een stateloos parlement: het zijn democratische organisaties die we nodig hebben maar die er nog niet zijn. In samenwerking met advocaten, onderzoekers en juristen maakt kunstenaar Jonas Staal de verbeelding én de realisering ervan mogelijk. Hij is op 14 maart deelnemer aan de bijeenkomst ‘Verkiezingen zijn niet genoeg! Kunstpraktijken als democratische vernieuwing’ in het Stedelijk Museum Amsterdam. Samensteller Joram Kraaijeveld ging alvast met hem in gesprek.

Door de lockdown raken mensen geïsoleerd en missen ze verbinding met anderen. En dat is volgens Julian Schaap, cultureel socioloog niet zonder consequenties: "De samenleving valt uit elkaar." Hij onderzoekt wat de coronacrisis met onze muziekbeleving doet. "Het samen horen van muziek in een concertzaal heeft letterlijk invloed op ons lijf", zegt hij. "Als je naar live-muziek luistert maakt je lichaam stofjes aan die je openstellen voor mensen buiten je eigen grenzen. Je maakt dan dus makkelijker verbinding met mensen die buiten je eigen groep vallen." De bindende factor die muziek heeft, valt weg nu we geen live-concerten kunnen bezoeken of samen muziek kunnen spelen.

Kan kunst invloed uitoefenen? Dat is de vraag die gesteld wordt in het boek Forces of Art. Het boek is de weerslag van een project van het Prins Claus Fonds, in samenwerking met Hivos en de European Cultural Foundation. In feite is het meer dan 400 pagina’s tellende boek één groot onderzoek naar de vraag in hoeverre kunst invloed kan uitoefenen op de levens van mensen, en dan met name in de niet-westerse wereld. Toef Jaeger las het boek. Waar forces of nature vaak gepaard gaan met ellende, overmacht en verwoeste levens, is het idee dat forces of art ingezet kunnen worden om het tegenovergestelde te bewerkstelligen: gericht op het versterken van lokale gemeenschappen, met een nadruk op samenwerken, vooral in gebieden waar geen sterke institutionele kunstwereld bestaat. De ‘kracht van de natuur’ maakt kapot en slaat uit elkaar, de ‘kracht van kunst’ verenigt en creëert, dat is de theorie.”

ICOM International doet opnieuw een consultatieronde om uiteindelijk in 2022 te kunnen stemmen over een nieuwe internationaal geldende museumdefinitie. Nederland is gevraagd om vóór 10 april twintig kernconcepten te kiezen die in elk geval in de nieuwe definitie thuis horen inclusief een korte toelichting wat er onder elk kernconcept wordt verstaan. ICOM Nederland nodigt daarom uit om mee te praten via de open Zoom-sessies op 23 en 25 maart.

Metropolis M organiseert op 14 maart in samenwerking met het Stedelijk Museum een assembly aan de vooravond van de Tweede Kamerverkiezingen in Nederland. In het Teijin Auditorium van het Stedelijk Museum gaat Joram Kraaijeveld, onderzoeksredacteur van Metropolis M, in gesprek met kunstenaars over hun uiteenlopende praktijken en de manier waarop zij door middel van artistieke en politieke acties streven naar democratische vernieuwing, zowel binnen als buiten het parlement. In aanloop naar deze bijeenkomst sprak Joram Kraaijeveld met met geluidskunstenaar Harpo 't Hart die erop hamert dat een 'stem geven' paternalistisch is, we moeten beter leren luisteren. Naar de Noordzee, die laat weten dat er iets niet in de haak is: dieren vertonen angstgedrag en vertrekken er door geluidsoverlast. Kraaijeveld sprak verder met Caitlin Schaap, voor wie zingen een vorm van actievoeren is. Ze komt op voor de oorspronkelijke cultuur van het Ka’lina Terewuyu volk uit de Amazone en voor de verhalen van anderen die niet gehoord worden. Schaap is daarnaast kernlid van Kick Out Zwarte Piet en organisator van meerdere Black Lives Matter-demonstraties in het afgelopen jaar.

De landelijke en provinciale ondersteuningsorganisaties voor kunst en cultuur – LKCA, Cultuur Oost en Kunstloc Brabant – bundelen ervaring, kennis en expertise in een landelijk platform voor kunst, cultuur, zorg en welzijn : Kunst is gezond! Doel is om uit te groeien tot een Nederlandse beweging waarbij kunst- en zorgprofessionals elkaar vinden en inspireren om gezamenlijk in co-creatie duurzame projecten te ontwikkelen. Kennisdeling, onderzoek, fondsenwerving, lobby en gezamenlijke promotie van good practices voorkomt dat pioniers niet steeds opnieuw het wiel hoeven uit te vinden en moeten uitleggen: is het zorg of is het kunst?

“In 2020 is de term ‘cancel culture’ een intrinsiek onderdeel van het vocabulaire van het kunstdiscours is geworden. Zoals met de meeste concepten die zich verspreiden onder de massa is de origine van het concept troebel. Op een zeker moment wisten we simpelweg wat cancel culture betekent, of namen we aan dat we het wisten door het af te leiden van degenen die zich er slachtoffers van maakten. Het zou echter zonde zijn voorbarig conclusies te trekken. In het belang van het begrijpen van culturele dynamiek, is het de moeite waard wat dieper te graven in de herkomst van cancel culture om te ontdekken wat het werkelijk betekent, alsmede het machtsspel dat het onthult.’’ Alina Lupu probeert de impact te definiëren die een dergelijke term kan hebben op het lokale, Nederlandse kunstdiscours in het licht van een specifiek incident: de zaak rond Juliaan Andeweg. De beeldend kunstenaar die beschuldigd werd van  misbruik en geweld.

Het door kunstenaars opgezette initiatief F-Razzor startte op 8 maart een benefietactie uit steun aan iedereen die misbruikt is in de Nederlandse kunstwereld. Er is een webshop gelanceerd met het werk van 64 kunstenaars, allen deelnemers aan de Rijksakademie te Amsterdam in de periode 2014 tot 2017. Uit solidariteit met de personen die misbruikt zijn doneren de deelnemende kunstenaars een of meerdere werken aan het benefiet. Een week lang, tot en met 15 maart 2021, zullen de kunstwerken te koop zijn in de webshop van F-Razzor.  De bystander-cultuur lijkt ondanks de wereldwijde #MeToo-beweging gewoon stand te houden, niet het minst in de wereld van de beeldende kunsten. Hoe kan dat? vraagt Engagement Arts BE zich af.

Melissa Bremmer en Emiel Heijnen (verbonden aan het Lectoraat Kunsteducatie van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten) doen onderzoek naar manieren om kunsteducatie relevanter, betekenisvoller en meer geëngageerd te maken. Hun recente publicatie Wicked Arts Assignments staat vol met gewaagde, grappige poëtische, sociaal betrokken of anderszins uitdagende kunstopdrachten die zijn ontworpen door kunstenaars en educatoren van over de hele wereld. De opdrachten uit de publicatie weerspiegelen thema’s, werkwijzen en concepten uit de hedendaagse kunsten en bieden mogelijkheden om over onszelf, kunst en de wereld anders na te denken. In het LKCAtelier van 1 april vertellen ze waarom een kunstopdracht een kunstwerk kan zijn.

Kunst kan troost bieden of voor afleiding zorgen. Maar het is méér dan dat. Ann Demeester verzet zich fel tegen een functionele kijk op kunst. Kunst is voor geestverruiming, vindt de directeur van het Frans Hals Museum en bijzonder hoogleraar aan de Radboud Universiteit, Nijmegen. Haar leeropdracht draait in wezen om verbinding. Demeester wil een brug slaan tussen de universiteit als kennisinstituut en het museum als arena voor de kunst. Door colleges, symposia en seminars wil ze studenten in contact brengen met de wereld van musea. Daarnaast hoopt ze als bijzonder hoogleraar nieuwe inzichten op te doen over de verbinding tussen oude, moderne en hedendaagse kunst. Demeester is enthousiast pleitbezorger van zogenoemde ‘transhistorische tentoonstellingspraktijken’ Daarover zegt ze : ‘’Er is niet één canonieke Geschiedenis met een hoofdletter, maar er zijn vele geschiedenissen, vele verhalen over het verleden.’’ Kan kunst zo voor meer verbinding zorgen?'Ik weet niet of het uiteindelijk verbindend tussen mensen werkt, maar het transhistorische nodigt de kijker wel uit om nieuwe verbanden te zien. Om verder te kijken dan ‘het begrijpen’.

Regeringen over de hele wereld hebben de pandemie uitgebuit om artistieke expressie in een alarmerend tempo het zwijgen op te leggen, zo blijkt uit onderzoek. Vorig jaar werden wereldwijd 133 kunstenaars aangehouden, 82 gevangengezet en 17 gedood, zo blijkt uit de editie 2021 van het rapport "State of Artistic Freedom", een jaarlijks onderzoek dat wordt gepubliceerd door de mensenrechtenorganisatie Freemuse uit Kopenhagen. Het 150 pagina's tellende rapport telde 978 schendingen van de artistieke vrijheid in 89 landen en online in 2020 - een stijging van 37 procent ten opzichte van het voorgaande jaar.

Monique Peperkamp is op dit moment bezig met haar PhD onderzoek bij de Amsterdam School for Cultural Analysis (ASCA). Ze studeerde kunstgeschiedenis aan de UvA en is werkzaam geweest als docent en kunstenaar. In haar onderzoek kijkt ze in het licht van de ecologische catastrofe naar kunst die zich bezighoudt met de relatie tussen natuur en cultuur. Dit doet ze mede aan de hand van cultuurgeschiedenis en filosofie. Mister Motley ontwikkelde afgelopen september het project LAND samen met ArtEZ Studium Generale. Voor deze samenwerking spreekt men met kunstenaars, denkers en schrijvers over de relatie tussen land, eigendom en klimaatafbraak. Lieneke Hulshof sprak met Peperkamp over haar artikel ‘Ecological Time: Natures that Matter to Activism and Art‘. n het artikel spelen twee werken van kunstenaar Melanie Bonajo een belangrijke rol. Wat is de kracht van Bonajo als het aankomt op het gesprek over de wereld die steeds harder gebukt gaat onder onze ecologische voetafdruk?

Wat kan kunst doen om ons te helpen? Gedurende een wereldwijde gezondheidscrisis wordt deze vraag zelfs nog dringender. Terwijl musea in veel landen gesloten blijven, is er wetenschappelijk bewijs dat het zien of maken van kunst een cruciale rol kan spelen bij het genezen van ons lichaam en onze geest. De Franse neurowetenschapper, musicus en auteur Pierre Lemarquis heeft onlangs een boek gepubliceerd over dit onderwerp. “L'art Qui Guérit’’ neemt de lezers mee op een kunstreis door de eeuwen heen, van het Paleolithicum tot het einde van de 20e eeuw, en interpreteert werken vanuit de blik van hun genezende krachten - zowel voor de toeschouwer als voor de maker. De auteur verweeft kunstgeschiedenis, filosofie en psychologie met elkaar en haalt daarbij actuele bevindingen uit zijn vakgebied van de neurowetenschappen aan over de helende kracht van kunst.

Metropolis M organiseert op 14 maart in samenwerking met het Stedelijk Museum een assembly aan de vooravond van de Tweede Kamerverkiezingen in Nederland. In het Teijin Auditorium van het Stedelijk Museum gaat Joram Kraaijeveld, onderzoeksredacteur van Metropolis M, in gesprek met kunstenaars over hun uiteenlopende praktijken en de manier waarop zij door middel van artistieke en politieke acties streven naar democratische vernieuwing, zowel binnen als buiten het parlement. In aanloop naar deze bijeenkomst sprak Joram Kraaijeveld met Quinsy Gario, kunstenaar, activist en staat nummer 2 op de kieslijst van BIJ1 bij de aanstaande landelijke verkiezingen, en met beeldend kunstenaar en activist Teresa Borasino is een van de initiatiefnemers van Fossil Free Culture NL.

Van culturele instellingen en activiteiten wordt verwacht dat ze een impact hebben op mens en maatschappij, dat ze sociale verandering en ontwikkeling tot stand brengen. Maar hoe kun je die impact meten en managen? Karen Maas (Open Universiteit) en Marjelle Vermeulen (Erasmus Universiteit) laten zien hoe dat kan. Ze doen dat in een artikel dat in februari 2021 is verschenen in The Journal of Arts Management, Law, and Society.

Games worden steeds vaker ingezet om mensen iets te leren of om ze bij elkaar te brengen. En dat gaat een stuk verder dan het integreren van een vraagstuk in een computerspelletje. Het Fontys-lectoraat Interaction Design, waarbij Wouter Sluis-Thiescheffer senior researcher is, onderzoekt hoe we technologie een menselijke maat kunnen geven. Want de precieze technologie groeit iedereen ondertussen boven het hoofd, weet hij. Zijn lectoraat werkt op dit moment onder meer aan een game om Venlo-Noord duurzamer te maken. ““We hebben voor Venlo-Noord een Simcity-achtige game ontwikkeld waarmee we verschillende scenario’s kunnen nabootsen voor verduurzamingsprojecten.” Te denken valt aan de toepassing van zonnepanelen, windenergie en circulaire goederenstromen of het gebruikmaken van restwarmte.

Het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie roept mid-career makers en ontwerpers uit de creatieve industrie op om met een samenwerkingspartner een voorstel in te dienen, gericht op de aanpak van een actuele maatschappelijke opgave. Met de Open Oproep Fresh Perspectives stimuleert het fonds ontwerpers met een goed concept, om een samenwerking aan te gaan met een gerenommeerd bedrijf, organisatie of kennisinstelling. Deadline is 7 april 2021. Het doel van deze oproep is ontwerpers en partijen met een sterke maatschappelijke of kennispositie samen te brengen. Het fonds daagt de partijen uit om vanuit deze samenwerking tot innovatieve, verrassende oplossingen te komen voor ontwerpopgaven van nu.

Gezelschap BonteHond uit Almere is gekwalificeerd als taakstraflocatie. Vanaf dit jaar kunnen jongeren met een taakstraf worden geplaatst bij theatergezelschap BonteHond in Almere. ‘Naar alle waarschijnlijkheid starten in mei dit jaar de eerste jongeren bij ons’, zegt marketingmedewerker Lisa Kuyp. Ze zullen meewerken aan de voorstelling STRAF, waarmee het gezelschap het taboe op taakstraffen wil doorbreken. ‘Onze artistiek leider Judith Faas is nieuwsgierig naar wie deze jongeren zijn en hoe ze hier zijn gekomen. Ze wil hen een stem geven die vaak ongehoord blijft. Er wordt veel over hen gepraat, middels deze voorstelling ook eindelijk met hen. We willen laten zien dat het allemaal niet zo zwart-wit is.’

Niet de fysieke functies, maar de manier waarop mensen gebruik maken van gebieden moet centraal komen staan in het debat over de sociaal duurzame stad. Céline Janssen legt op basis van haar promotieonderzoek uit wat dit betekent voor gebiedsontwikkeling. “Dit is ingewikkeld, maar wel een manier om verder te komen dan sociale duurzaamheid alleen in termen van fysieke leefbaarheid van een gebied te interpreteren.”

Elk jaar dumpen we wereldwijd maar liefst 2,12 miljard ton afval, dat stijgt de komende decennia met 70 procent. Natuurlijk heeft niet alleen de consument schuld, óók de producent, en óók de ontwerper. De befaamde Canadese ontwerper Bruce Mau zegt het treffend: "Design got us into this mess, now it needs to take us out of it." Het is dus tijd voor totaal iets anders, vindt Richard van der Laken, ontwerper en creative director leider van What Design Can Do. Hij stelt dat de ontwerpgemeenschap leiding moet nemen, hun opdrachtgevers dient te wijzen op hun verantwoordelijk en massaal haar creatieve potentieel inzet.

Kunst en cultuur dragen bij aan levendige en aantrekkelijke wijken. Maar wat is nodig om broedplaatsen, cultuurhuizen en creatieve hubs te laten slagen en zo toegevoegde waarde te hebben voor gebiedsontwikkeling? Marketingstrateeg Rinske Brand maakt duidelijk wat stadmakers, overheden en ontwikkelaars moeten doen om dit mogelijk te maken. “Durf los te laten en geef de community de ruimte.”

Trendforecasters Christine Boland en Lidewij Edelkoort namen de woorden ‘nieuwe roaring twenties’ al in de mond en ook Belgisch ontwerper Raf Simons hintte op de mogelijkheid. Springt de wereld, als het allemaal weer verantwoord kan, uit de band? Hoe ziet er de mode uit na de lockdown? En zo ja, wat kan de mode industrie dan verwachten?

Nederland kent een relatief hoog aantal dak- en thuisloze jongeren. Ondanks dat er veel nieuwe woonconcepten voor deze doelgroep bestaan, blijkt het opschalen van goede initiatieven en daadwerkelijke systeemverandering lastig. Daarom bundelden het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, de TU/Eindhoven, Atelier Rijksbouwmeester, Stichting Zwerfjongeren Nederland en het Actieprogramma Dak- en Thuisloze Jongeren van het Ministerie van VWS afgelopen maanden de krachten. In een interactieve online talkshow presenteerden de teams van ontwerpers en maatschappelijke organisaties de uitkomsten daarvan: nieuwe concepten met de ambitie om dak- en thuisloosheid onder jongeren systematisch tegen te gaan. Het fonds vraagt bestuurders, ambtenaren, professionals, jongeren of buurtbewoners mee te denken en te werken aan doorontwikkeling van deze voorstellen met het doel tot systeeminnovatie te komen.

Met het Dutch Designers Jaarboek van de BNO als aanleiding werd op Design Digger LIVE #6 ingezoomd op de veranderkracht van ontwerp. Het gesprek vanuit Pakhuis de Zwijger op 8 februari met vijf ontwerpers had als focus duurzaamheid en ontwerp voor sociale vraagstukken als eenzaamheid.

Begin februari kwamen de deelnemers van FoodLab teeltondersteunende voorzieningen (tov) voor de tweede keer bijeen. Niet zoals gepland op een erf in Zundert, maar wegens coronamaatregelen online. Met de basiskennis over aardbeienteelt op zak was aan de deelnemende ontwerpers gevraagd een korte pitch voor te bereiden met daarin hun eerste ideeën. Die liepen uiteen van vernieuwende abstracte denkbeelden tot bijna-tastbaar voor te stellen concepten. Telers zijn op zoek naar een beter imago en de ontwerpers dagen hen uit; zijn ze bereid aanpassingen op hun bedrijf te doen om dat te bereiken? En zijn de gedroomde aanpassingen realistisch? Een verslag.

De Academie voor Beeldende Vorming (ABV) Tilburg kijkt weer terug op een mooie editie Crosslab. In dit project experimenteren en onderzoeken studenten van de ABV (docentopleiding Beeldende Kunst en Vormgeving) tien weken lang in de beroepspraktijk; de onderzoeksvragen of probleemstellingen komen uit het werkveld (musea, onderwijs, stichtingen en festivals). Aan Crosslabs 2020 hebben 100 studenten, 20 docenten en gastdocenten en 6 partners uit het werkveld hebben gewerkt van maart - november 2020. Samenwerkingspartners waren: MU, EKWC, Galerie Pennings, FHK Werkplaatsen, Fontys Collectie, Scholen Tilburg-West.

Vanaf 8 april start LKCA een professionele leergemeenschap om samen onderzoek te doen naar wat werkt in de samenwerking tussen cultuur, zorg en/of welzijn. Hoe werk je samen met professionals uit andere sectoren? Welk dilemma’s kom je daarbij tegen? En hoe los je die op? De leergemeenschap komt tussen 8 april en 18 november vier keer bij elkaar. Voorlopig online en wanneer het weer mogelijk is live. Tussendoor doe je onderzoek in je eigen praktijk. De leergemeenschap is bedoeld voor professionals in cultuur, zorg en/of welzijn die samenwerken om drempels voor cultuurdeelname te verlagen voor mensen in kwetsbare posities. Of die met cultuur willen bijdragen aan (aspecten van) positieve gezondheid van deze mensen. Aanmelden kan tot 5 maart.

De Waalrese Saskia Harks studeert aan de Fontysopleiding Docent Beeldende Kunst en Vormgeving. Samen met twee medestudenten is zij bezig om een kunstproject op touw te zetten voor en mét jongvolwassenen die eenzaamheid ervaren. In het project worden jongeren betrokken die in een enquête hebben aangegeven dat samen kunst maken en beleven helpt bij het verlichten van hun gevoelens van eenzaamheid. Het is de bedoeling dat ook het Eindhovense Van Abbemuseum een rol gaat spelen in dit kunsteducatieproject.

“In de Nederlandse mode-industrie is nog een gebrek aan samenwerking en uitwisseling van kennis en ervaring”, zegt Esther Muñoz Grootveld, hoofd programma van platform en modebiënnale State of Fashion. “In andere disciplines in de creatieve industrie is samenwerking vanzelfsprekender. In mode wordt vaak nog op eilandjes gewerkt.” En dat wil de Taskforce Fashion doorbreken. Deze taskforce is een samenwerkingsverband, dat sinds juni 2019 bestaat, tussen State of Fashion en de presentatie- en ontwikkelplatforms FASHIONCLASH en stichting M-ODE. Naast Taskforce Fashion is inmiddels ook Culture.Fashion ontstaan, een netwerk met diverse stakeholders, waaronder onderwijsinstellingen als ArtEZ en AMFI, een onderzoeksinstituut als Waag, maar ook ontwerpers, modejournalisten en de drie platforms achter Taskforce Fashion. Het initiatief voor Culture.Fashion is genomen door minister van Engelshoven (OCW). Culture.Fashion is een netwerk dat zich inzet voor een toekomstbestendige modesector in Nederland. DesignDogger sprak met betrokkenen over de Taskforce Fashion en de doelstellingen, waarin maatschappelijke vraagstukken als diversiteit, welvaartsongelijkheid of klimaatcrisis en de rol van mode daarin centraal staan.

‘’Het museum is bij uitstek een plek waar resonantie wordt gezocht. Je wordt aangeraakt door iets dat buiten jezelf staat, een schilderij, een beeld, een gebruiksvoorwerp uit het verleden, een creatie voor de toekomst.’’ NRC publiceert een ingekorte versie van een lezing, die Bas Heijne heeft uitgesproken op de online nieuwjaarsbijeenkomst van de Museumvereniging. Heijne geeft aan dat een museum een plek is waar resonantie wordt gezocht. Hij voorspelt na de coronacrisis een enorme toeloop naar musea. Juist door die honger naar betekenisvol museumbezoek.