31-01-2023

Lowlands en Vereniging Eigen Huis maken zich samen hard voor eerlijke kansen voor jongeren en starters op de woningmarkt. Daarom was Vereniging Eigen Huis afgelopen jaar op Lowlands aanwezig en lanceerden ze o.a. een petitie voor betaalbare huizen voor starters. De verlenging van de samenwerking wordt op 10 maart kracht bijgezet met een manifestatie in Den Haag. Er wordt een uitgebreid programma georganiseerd over starters op de woningmarkt en wordt actie gevoerd om de politiek in beweging te krijgen. Mensen die hun tentje meenemen en tijdens de manifestatie opzetten, ontvangen een voucher waarmee men gegarandeerd één ticket voor Lowlands 2023 kan kopen; zelfs als Lowlands al is uitverkocht.

30-01-2023

Het blijft een dilemma: moet je Russische artiesten boycotten of niet? En waar hangt dat vanaf? De Russische sopraan Anna Netrebko is uitgenodigd te komen optreden op een festival in mei, in de stad Wiesbaden. Maar de gemeenteraad en het bestuur van de deelstaat vinden dat een slecht idee. Een klassiek evenement in Oslo gooit het over een andere boeg. Het Koningin Sonja zangconcours laat weten dat bij de komende editie geen zangers uit Rusland en Belarus welkom zijn.

24-01-2023

De rol van kunstenaars kan niet langer worden gezien als een mediator tussen wetenschappelijke en technologische kennis en overdracht naar het algemene publiek. Zij zijn eerder de pioniers die inspirerend, innovatieve processen tot leven brengen. Zo kan hun werk leiden tot nieuwe economische, sociale modellen, businessmodellen of nieuwe producten. S+T+ARTS Prize is gericht op kunstwerken die de manier beïnvloeden of veranderen waarop we naar technologie kijken. Ook kijkt het naar innovatieve samenwerkingsverbanden tussen de ICT sector en de wereld van kunst en cultuur. Elk jaar onderscheidt S+T+ARTS Prize de meest pionierende, innovatieve projecten op het gebied van Wetenschap, technologie en kunst (Science, Technology & ARTS, kortweg STARTS). S+T+ARTS Prize wordt uitgevoerd door Ars Electronica, Bozar, Waag, INOVA+, T6 Ecosystems, French Tech Grande Provence en Frankfurter Buchmesse. Het is een initiatief van de Europese Commissie. Naast de twee grote prijzen van elk 20.000 euro, worden ook de eervolle vermeldingen en nominaties in het zonnetje gezet. Tot en met 3 maart kan er werk worden ingezonden.

24-01-2023

In het coalitieakkoord staat vermeld dat de creatieve industrie wordt betrokken bij maatschappelijke uitdagingen. Om dit kracht bij te zetten heeft staatssecretaris Gunay Uslu het initiatief genomen een programma te starten over ontwerpend onderzoek. Dit programma gaat medio 2023 van start. In de pilot Ontwerpend Onderzoek wordt dit programma ontworpen. Onderdeel van het ontwerpproces is een aantal dialoogsessies, die gehouden worden in januari en februari. ClickNL is penvoerder van deze pilot en werkt daarin samen met het ministerie van OCW, het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, Regieorgaan SIA, de Federatie Creatieve Industrie en het Topteam Creatieve Industrie. Daarnaast worden onder meer de Sociaal Creatieve Raad en het College van Rijksadviseurs betrokken.

17-01-2023

Hospi Housing wordt het online platform waar studenten en hospita’s in Eindhoven met elkaar in contact kunnen komen. En dat is hard nodig, want er is een tekort aan woonruimtes voor studenten. De samenwerking met Hospi Housing komt voort uit de samenwerking vanuit het convenant studentenhuisvesting. Met name voor internationale studenten die hier studeren is het moeilijk om vanuit het buitenland een kamer te vinden. Juist voor deze groep kan het platform een uitkomst bieden. Voor een verhuurder zorgt een student in huis niet alleen voor extra inkomsten, het kan ook een verrijking zijn en gezelligheid bieden. De gemeente Eindhoven is opdrachtgever en Fontys, TU/e en Design Academy Eindhoven zijn partners in de samenwerking. De opdracht loopt in eerste instantie voor een jaar en afhankelijk van de resultaten is er de mogelijkheid om te verlengen. De doelstelling is om in het eerste jaar 100 matches te maken.

16-01-2023

Wat levert het op, om kunst op te vatten ‘als kans om te oefenen in empathie’ en cultuur ‘als baken in moeilijke tijden, dat tegenstellingen kan overbruggen’? Waar komt die drang om te veinzen dat we een land van gelijken zijn toch vandaan? In haar column keert Nous Faes zich tegen de alomtegenwoordige lofzang op kunst als baken van tolerantie en barmhartigheid en wenst ze de lezer een compromisloos 2023 toe.

16-01-2023

Institutionele kritiek leeft: overal in de wereld staan kunstenaars op om te eisen dat instituten veranderen. De samenstelling van de staf, de herkomst van de geldstromen, algehele toegankelijkheid zijn slechts enkele van de hete hangijzers. Remco Torenbosch schrijft over de opgeleefde interesse in deze specifieke vorm van kritiek aan de hand van twee recent verschenen publicaties: After Instititions van Karen Archey en The Art of Critique van Melanie Bühler.

16-01-2023

Maatschappelijke uitdagingen kunnen wel wat hulp van social designers gebruiken. Om die samenwerking tot stand te brengen opent Foundation We Are een ontmoetingsplek in de Apparatenfabriek op Strijp-S in Eindhoven.  De ruimte is vrijgekomen met het vertrek van Yksi Expo. Anneke van Wolfswinkel sprak met drie leden, Bernhard Lenger, Kornelia Dimitrova en Karen van Luttervelt, die aan het inrichten zijn.. ,,Hier komen een paar glazen huisjes te staan,” vertelt Kornelia Dimitrova, ongeveer in het midden van de ruimte. ,,Die verhuren we aan andere ontwerpers. Ze zijn klein, maar het worden dan ook geen werkplaatsen om iets te maken. Het gaat bij social design meer om het ontwikkelen van ideeën ,dan om het maken van tastbare objecten.” Vijf jaar geleden richtten de ontwerpers Foundation We Are op, om hun krachten te bundelen en een platform te bieden aan vakgenoten. Dimitrova legt uit wat hun werk inhoudt: ,,Als social designers zien we maatschappelijke structuren als iets dat je opnieuw kan ontwerpen. Je kan echt verandering brengen.” Bernhard Lenger: ,,Wij zijn ervan overtuigd dat ontwerpers veel kunnen bijdragen aan vraagstukken rond bijvoorbeeld mensenrechten of klimaatverandering. Maar in de praktijk komen designers niet zomaar in aanraking met wetenschappers of activisten. Wij willen van deze ruimte een plek maken waar die ontmoeting wél plaatsvindt.” Karen van Luttervelt: ,,We gaan evenementen en exposities organiseren om die samenwerkingen tot stand te brengen. Tussen klimaatwetenschappers en designers, bijvoorbeeld. En borrels waar social designers elkaar kunnen ontmoeten.” De deuren zullen straks, net als voorheen bij Yksi, open staan voor iedereen die inspiratie wil opdoen, ontwerpers wil ontmoeten of gewoon een kopje koffie wil drinken.

10-01-2023

Het Utrechtse TivoliVredenburg werkt niet meer samen met culturele instellingen of personen die gelieerd zijn aan de Russische staat. Kunstenaars blijven welkom wanneer zij zich niet pro-oorlog hebben uitgesproken. Dat laat Jeroen Bartelse, directeur van het muziekpodium, weten. Hoewel de uitvoering daarvan lastig kan zijn. Want hoe beoordeel je de groep die zich niet uitspreekt, maar wel een Russische link heeft? Bartelse: "Dat bekijken we van geval tot geval en naar eer en geweten. We kunnen ook niet van iedereen verwachten dat hij of zij zich openlijk uitspreekt. Daardoor kunnen familie en vrienden in zijn of haar thuisland mogelijk gevaar mee lopen." Aan het volledig cancelen van Russische kunst doet TivoliVredenburg in ieder geval niet mee. "Dat zou te ver gaan. Veel cultureel erfgoed uit Rusland, zoals het onlangs nog uitgevoerde werk van Tsjaikovski, is tenslotte ook onderdeel van onze Nederlandse cultuur. Het volledig cancellen kan ook de mogelijkheid tot dialoog en verzet breken."

13-12-2022

Cultuur brengt mensen bij elkaar. Cultuur verrijkt. Cultuur verbreedt je horizon en laat je zelfvertrouwen groeien. Cultuur stimuleert het kritisch denken en vergroot je creatieve vermogens. Om te bewijzen dat het ook allemaal klopt wat ze beloven, storten centra voor de Kunsten en andere culturele instellingen zich steeds vaker op het meten van hun maatschappelijke impact. Ook subsidieverleners stimuleren dat. Beleidsmakers realiseren zich steeds vaker dat platte indicatoren als aantallen deelnemers of geïnde cursusgelden niet zoveel zeggen. Maar goede bedoelingen alleen zijn ook niet genoeg. Je moet als subsidieontvanger wel kunnen aantonen dat het wérkt. In impacttermen: dat jouw organisatie daadwerkelijk positieve beweging in gang zet. Jan Jaap Knol, directeur-bestuurder Boekmanstichting, vraagt zich af hoe zinvol dit meten van impact nu werkelijk is. Drijven we niet steeds verder af van de kern van kunst?

13-12-2022

“De pandemie heeft onmiskenbaar zeer grote gevolgen gehad voor het culturele leven. Of het nu gaat om het cultuurbezoek, de inkomens positie van kunstenaars, de arbeidsmarkt, de opkomst van digitale programmering of het maatschappelijk draagvlak: er ligt een veelheid aan onderwerpen die uitdagen tot diepgravend onderzoek én tot een levendige uitwisseling van kennis tussen onderzoekers, beleidsmakers, kunstenaars en andere professionals in de culturele en creatieve sector. Nu verwacht mag worden dat de effecten van de pandemie nog lange tijd zullen doorwerken, wordt de urgentie hiervan allengs groter” Hoe wordt – twee jaar na de uitbraak van de coronapandemie – de waarde van cultuur gedefinieerd en onderzocht? Zo luidde de startvraag voor de conferentie 'De waarde van cultuur na corona', die de Boekmanstichting en de Universiteit Utrecht op 30 juni 2022 organiseerden in het Utrechtse Academiegebouw. In de congresbundel o.m. een verslag van de keynote van Elionora Belfiore en bijdragen o.m. over de creatieve arbeidsmarkt tijdens corona, de impact van corona op de Brabantse cultuursector, een onderzoek naar afstuderende kunstacademiestudenten.

13-12-2022

Linda Selena Boos verbaast zich over de manier waarop musea reageren op de acties van klimaatactivisten die zich onder andere vastlijmen aan schilderijen van oude meesters. Hoe kan het dat musea, die in hun programmering zo de verbinding met de actualiteit pogen op te zoeken, enkel uit onbegrip reageren als deze actualiteit zich binnen hun muren manifesteert? Op dit moment is er vooral aandacht voor de reacties van de musea, die zichzelf en de kunstwerken beschouwen als slachtoffers. Wat als deze acties niet door een protestgroep, maar door een performance art-collectief uitgevoerd zouden worden? Hoe anders zouden de reacties dan zijn?

13-12-2022

In deel XIII van de Mister Motley serie De Ontmoeting gaat Thomas van Huut met Lisette van Beek naar ‘Tenminste Houdbaar Tot’ in Museum Arnhem, een expositie met kunst over klimaatverandering. Van Beek doet aan de Universiteit Utrecht onderzoek naar de verbeelding van de toekomst in klimaatmodellen. Ze werkt regelmatig samen met kunstenaars. Welke rol spelen kunstenaars in inzichtelijk maken van de klimaatcrisis? En kunnen we die rol wel van hen vragen?

12-12-2022

"Het boycotten van de Russische cultuur is een belangrijke stap. We hebben het niet over het schrappen van Tsjaikovski, maar over het pauzeren van uitvoeringen van zijn werken totdat Rusland zijn bloedige invasie staakt." Dat zegt de minister van cultuur van Oekraïne in een open brief, die 7 december verscheen in de Britse krant The Guardian.

12-12-2022

,,Mensen zijn symbolische dieren. Hebben beelden nodig om hun eigen ervaringen en gebeurtenissen aan te kunnen spiegelen en te kunnen verwerken. Kunst draagt daaraan bij”, vertelt José Krijnen, geestelijk verzorger en aanjager van de hernieuwde aandacht voor kunst bij het ETZ. ,,Ik werk hier nu een kleine twee jaar. Toen ik informeerde naar de kunstcommissie, bleek die niet meer te bestaan.” Annemiek Steenbekkers sprak met  José Krijnen van het Elizabeth Tweesteden Ziekenhuis in Tilburg en Paetrick Netten van het Jeroen Bosch Ziekenhuis in ‘s-Hertogenbosch over de kunstcollecties en expositiebeleid van deze ziekenhuizen. Netten: ,,Een ziekenhuis was vroeger steriel en functioneel. Je werd bij wijze van spreken al misselijk als je binnenkwam. Kunst leidt af – je hebt wat te kijken als je zit te wachten – stelt gerust en biedt troost. Het is aangetoond dat na een galblaasoperatie er minder complicaties optreden en een patiënt sneller herstelt als die niet tegen een witte muur zit aan te kijken. Zicht op groen en bomen heeft eveneens een helende werking.” Steenbekkers sprak ook met Tineke Abma, bijzonder hoogleraar ouderenparticipatie bij de afdeling public health en eerstelijnsgeneeskunde (PHEG) van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en directeur-bestuurder Leyden Academy on Vitality and Ageing. Ze is nauw betrokken bij het thema kunst in de zorg. Samen met het hoofd kunstzaken van het LUMC en zorgverleners van UMC Groningen doet ze onderzoek naar kunst in de context van het ziekenhuis. En ze werkt met een groep mensen aan een uitvoerig document om beleidsmakers te wijzen op het belang van kunst in de zorg.

06-12-2022

In een nieuw rapport verzamelt het Europese project CultureForHealth wetenschappelijk bewijs voor het positieve effect van kunst en cultuur op onze gezondheid en ons welzijn. Lezen verhoogt ons empathisch vermogen en draagt zo bij tot een verhoogde sociale connectie die we kunnen voelen met de ander. Lezen kan ook persoonlijk voor zingeving zorgen, voor een connectie met jezelf. In projecten met volwassenen die kampten met ernstige psychische klachten, zorgden leesactiviteiten voor verminderde symptomen van depressie. Wie samenkomt in een leesgroep en actief deelneemt aan gesprekken over verhalen, kan zich op langere termijn ook mentaal beter gaan voelen, en ook het gevoel hebben deel uit te maken van een sociale groep. Praten over verhalen helpt ook om communicatieve vaardigheden aan te scherpen en zorgt voor een verbeterde gemoedstoestand. Zeker van jongs af aan loont het om te lezen. Kinderen en jongeren die lezen voor hun plezier vertonen betere gezondheidsgedragingen in hun vroege adolescentie. Ze lopen minder kans op bepaald risicogedrag, zoals overdadige alcoholconsumptie of tabaksgebruik, en eten frequenter fruit.

29-11-2022

Museumdirecteuren spreken klimaatactivisten aan op (eventuele) schade aan kunstwerken, maar laten tegelijk hun musea sponsoren door fossiele bedrijven. De fossiele industrie, die de klimaatcrisis het meest aanjaagt, misleidt, al decennialang via marketing,  het feit dat zij de grootste veroorzaker van klimaatontwrichting, is. Bovendien vertraagt zij daarmee – ook nu nog – de transitie en schendt mensenrechten. Het is goed dat hier nu discussie over komt. Dat schrijven Sepp Eckenhaussen, Koen Bartijn, co-directeurs van Platform BK, Rosanne Rootert, campaigner van Reclame Fossielvrij, en Hiske Arts, campaigner van Fossielvrij NL

28-11-2022

Het festival Woo Hah! x Rolling Loud komt niet terug op het festivalterrein van Beekse Bergen in Hilvarenbeek. De gemeente Hilvarenbeek vindt meer dan drie grote festivals in een korte zomerperiode te belastend voor de omgeving. Vorig jaar werd bij wijze van proef een vierde festival toegestaan, dat werd Awakenings. Dit techno-event komt wél terug naar Hilvarenbeek. Ook eigenaar Libéma van het safaripark onderschrijft dat meer dan drie festivals te veel is voor de omgeving. Samen met de hulpdiensten en de organisatoren van de festivals is de gang van zaken geëvalueerd. ,,Daar hebben we aangegeven dat we verbeteringen willen om de overlast volgend jaar substantieel te verminderen”, schrijft de gemeente op vragen van het Brabants Dagblad. Onlangs zijn de omwonenden van Beekse Bergen op de hoogte gebracht. De klachten over Best Kept Secret, het eerste festival van het seizoen, bleven nog binnen de perken. Met name bij Woo Hah! en Awakenings regende het klachten deze zomer. Deze gingen voornamelijk over verkeer, geluid, bereikbaarheid en het betrekken van de omgeving. Tijdens het technofestival kwamen er maar liefst driehonderd klachten binnen. 

28-11-2022

Pieter Jan Leusink dirigeert vanaf december weer concerten bij het Bach Choir & Orchestra of the Netherlands. Dat heeft Susanne Streefkerk-Stoker, directeur van de stichting Klassieke Concerten Nederland (KCN) die het ensemble exploiteert, aan NRC bevestigd. Leusink legde in juni zijn werkzaamheden voor onbepaalde tijd neer, nadat het College voor de Rechten van de Mens oordeelde dat hij tussen 2012 en 2016 twee musici seksueel intimideerde. Streefkerk-Stoker: „Leusink is destijds niet door het College opgeroepen en er is nooit aangifte tegen hem gedaan.” Volgens haar heeft hij „een affaire gehad met twee musici. Dat was dom, dat had hij niet moeten doen. Maar het was niet fout.” In een verklaring schrijft de stichting verder: „Pieter Jan Leusink beseft dat tijden en maatschappelijke opvattingen zijn veranderd en het dat het zeer onverstandig was om een relatie aan te gaan.” In juni schreef de stichting KCN in een persbericht dat er „afrondende gesprekken plaatsvonden met een potentiële vervanger van de heer Leusink”. Die plaatsvervanger is er niet gekomen. In plaats daarvan heeft concertmeester Enrique Gómez-Cabrero Fernández kleine concerten gedirigeerd. Leusink heeft in de zomer de repetities van het koor en orkest geleid. Streefkerk-Stoker: „De terugkeer van Leusink is de uitdrukkelijke wens van alle musici, medewerkers en bestuursleden.” Op de vraag of de musici, voor hun inkomen afhankelijk van de stichting, wel vrijuit durven te spreken antwoordt ze: „Er komt nog een anonieme medewerkers-enquête door een extern onderzoeksbureau.” De marketinguitingen van alle toekomstige concerten van het Bach Choir & Orchestra of the Netherlands – onder andere paginagrote advertenties in landelijke dagbladen – vermelden tot nu toe geen dirigent. Volgens Streefkerk-Stoker heeft Leusink de knoop vorige week pas doorgehakt, waarna de stichting eerst de kaartkopers heeft geïnformeerd. Streefkerk-Stoker: „Daar is één negatieve publieksreactie op teruggekomen. Er zijn geen musici of medewerkers weggegaan na dit besluit.”

24-11-2022

Hoe kan menselijke voortplanting eruitzien als we politieke, religieuze, medische en wetenschappelijke bezwaren achter ons laten? Dat is een van de vragen die centraal staat in de tentoonstelling Reproduction Otherwise bij MU in Eindhoven. Zeven kunstenaars worden losgelaten op het onderwerp “menselijke reproductie” en verkennen alternatieve vormen van voortplanting. Charlotte Fijen over de expositie, die nog te zien is ten met 27 november.

24-11-2022

Twintig schrijvers vormen een 'literair schaduwkabinet'. Een initiatief van het ILFU. Ze schrijven elk een brief aan een minister uit het kabinet-Rutte IV, met daarin een leesadvies. Geen non-fictie, geen zelfhulpboeken of op feiten gestoelde analyses van maatschappelijke onderwerpen, maar fictie, romans, gedichten en verhalen die je in het hoofd van iemand anders verplaatsen. En dat is essentieel voor bewindslieden die aan het hoofd staan van een democratie. Aflevering 15: Alfred Schaffers brief aan minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Liesje Schreinemacher: 'Met woorde soos met kerse' van de Zuidafrikaanse dichter Antje Krog.

24-11-2022

De Akademie van Kunsten en De Jonge Akademie adviseren de minister van OCW om een landelijk fonds in te stellen voor experimenteel onderzoek en projecten op het gebied van kunst en wetenschap. Hiermee willen de Akademies duurzame groei van dit werkterrein stimuleren. Grensverleggende samenwerkingen tussen kunstenaars en wetenschappers kunnen nauwelijks gebruik maken van bestaande regelingen van fondsen voor cultuur of wetenschap. Dit concluderen de Akademie van Kunsten en De Jonge Akademie na een verkenning onder cultuur- en wetenschapsfondsen. In een brief aan Robbert Dijkgraaf, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, pleiten zij voor een landelijk fonds dat kruisbestuiving tussen artistiek en academisch onderzoek mogelijk maakt en samenwerkingen tussen kunstenaars en wetenschappers ondersteunt. Zij adviseren de minister om een KxW-pilotfonds te starten voor een periode van drie jaar, met een budget van elf miljoen euro, in samenwerking met onder meer de Rijkscultuurfondsen, NWO en Regieorgaan SIA. Ook geven zij concrete richtlijnen voor de inrichting van het fonds: over het soort onderzoek, de bedragen die worden toegekend en de beoordeling van aanvragen. In hun onderzoek kwamen de Akademie van Kunsten en De Jonge Akademie veel enthousiasme en gedrevenheid tegen. Zij verwachten dat met de juiste middelen de ontwikkeling van veelbelovende initiatieven wordt versterkt en versneld, waardoor het innovatief vermogen van Nederland groeit.

22-11-2022

Tot en met 9 april 2023 is in Het Nieuwe Instituut in Rotterdam de tentoonstelling Prix de Rome Architectuur 2022 te zien. Genomineerden Arna Mačkić, Dividual (Andrea Bit en Maciej Wieczorkowski), Lesia Topolnyk, en Studio KIWI (Kim Kool en Willemijn van Manen) presenteren met een tentoonstelling 4 verschillende invullingen van Healing Sites, het centrale thema van de Prix de Rome Architectuur 2022. De winnaar wordt op 1 december bekendgemaakt. Gunay Uslu, staatssecretaris van Cultuur en Media, zal de prijs ter waarde van €40.000 en een residency naar keuze overhandigen aan de winnaar. De Prix de Rome is de oudste prijs in Nederland voor architecten onder de 35 jaar. De prijs wordt dit jaar georganiseerd door het Mondriaan Fonds in samenwerking met het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en Het Nieuwe Instituut, in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Kirsten Hannema zag de tentoonstelling. Het werk van de vier genomineerden laat zien hoe bouwkunst mensen kan schaden – én genezen.

22-11-2022

In zijn Albert Verwey-lezing ‘Het empathische complot’, op 17 november, vraagt gastschrijver Christiaan Weijts ( aan de Leidse Universiteit) wat literatuur nog vermag, als complotdenkers een veel krachtiger verhaal lijken te vertellen. Complotsmeders en samenzweerders bedienen zich van dezelfde technieken die we storytelling zijn gaan noemen, en die inmiddels breed in zwang zijn, van brand-marketing tot traumatherapie. Deze tijd van verharding én verweking dreigt het elementaire inzicht dat de meeste boeken niet deugen uit het oog te verliezen. Aan beide kanten van het spectrum groeperen de ongehoorden, de zich-tekort-gedaan-voelenden zich tot een strijd voor het goede. Die strijders zijn storytellers van pasklare verhalen. Volgens Christiaan Weijts onderscheidt de romanschrijver zich van de storyteller doordat hij in essentie een komediant is. Zelfs als hij tragedies schrijft is hij een speler, een deugniet, een sit-down comedian. “Ik ben een sit-down comedian, die dode dichters leest, zoals Fernando Pessoa. Hij schreef: „Wat de opvattingen van een mens als staatsburger ook zijn, hij mag er niet één hebben als kunstenaar. Op politiek vlak is het immoreel ónpartijdig te zijn; op esthetisch vlak is het immoreel partíjdig te zijn.”

17-11-2022

“Muziek opent een luik dat mensen met dementie even in het nu brengt. Je ziet mensen weer om zich heen kijken en vaak horen we van het zorgpersoneel dat het positieve gevoel dat mensen van muziek krijgen, dagenlang blijft”, vertelt Rensz Gorisse, voorzitter van Stichting Kleurke uit Breda.. Zijn stichting verzorgt muzikale optredens voor mensen met dementie op beschermde afdelingen. Ook cultuurmaker Anneke Wijn en dementieconsulente Laura Hoeksema zien het effect van kunst op mensen met dementie. Welk effect is dat? En waarom is het belangrijk daarop in te zetten? Simone Vos sprak met ze.

17-11-2022

Op 18 november houdt Falk Hübner zijn lectorale rede en is dan officieel beëdigd als lector Artistic Connective Practices. Dit is de officiële start van een drietal onderzoekslijnen: kunst en communities, kunst en zorg, en kunst en jeugd. Het lectoraat van Fontys Hogeschool voor de Kunsten onderzoekt hoe kunstenaars en specifiek artistiek onderzoekers een maatschappelijke bijdrage kunnen leveren. Lector Falk Hübner werkt met een aantal werkgroepen en projectteams, die de conceptuele uitwerking van Artistic Connective Practices naar praktische onderzoeksprojecten in de samenleving vertalen. Hübner heeft een achtergrond als componist, theatermaker, onderzoeker en docent.

17-11-2022

Sinds 11 november is er op de Universiteit Leiden veel discussie ontstaan over een schilderij van rokende hoogleraren, gemaakt door kunstenaar Rein Dool. Het schilderij uit de jaren zeventig toont onder andere Jan Karel Gevers, die voorheen collegevoorzitter van de Universiteit van Amsterdam was, en Dolf Cohen, oud-rector van de Leidse universiteit en onderduiker tijdens de Tweede Wereldoorlog. Velen dachten dat een tweet van de Leidse promovenda Elina Zorina daartoe de aanleiding was, maar volgens de universiteit gaat het om een spontane actie die niet samenhing met de tweets.. Zorina benadrukt dat ze slechts vraagtekens zette bij de context van het schilderij, omdat dat zonder bijschrift vertoond werd terwijl veel andere historische stukken in de inrichting van de instelling wel een beschrijving hebben. Zowel het verwijderen van het schilderij als de steun van Van der Leun lokte een stroom aan reacties van docenten, hoogleraren en politici uit. Het verwijderen kan niet op veel bijval rekenen. Martin Bosma van de PVV had geen goed woord over voor deze actie. Tijdens het Wetgevingsoverleg Cultuur (WGO Cultuur) op 14 november sprak hij staatssecretaris Uslu daarover aan. Uslu is blij met de discussie op de Universiteit Leiden over een kunstwerk dat is weggehaald. Het ontbreekt haar ook aan bevoegdheid over de kunstinrichting van gebouwen “Ik heb vertrouwen in de kracht van universiteiten om dit gesprek ook goed te voeren.” Bosma verwijt de staatssecretaris dat zij niet opkomt voor de integriteit van kunst. Een dag later kreeg het schilderij van Dool voorlopig zijn plek weer terug in de vergaderruimte.

17-11-2022

Kunstenaar Julian Andeweg, die door zeker twintig vrouwen en mannen beschuldigd is van seksueel geweld, wordt gedagvaard. Het OM verwacht dat zijn proces in de zomer van 2023 zal beginnen. In 2020 beschreef NRC hoe de Haagse kunstenaar furore maakte in de beeldende kunst, maar intussen een serie slachtoffers maakte. De academies en kunstinstellingen waar hij actief was, wisten van zijn wangedrag, maar grepen niet in

10-11-2022

“„Nou, hoe je het ook wendt of keert: er heerste systemisch racisme in het Stedelijk – net zoals in alle andere Nederlandse cultuurinstellingen trouwens. Dat racisme was niet actief, het was niet bewust, maar toch werden hele groepen uit de samenleving uitgesloten en kregen ze niet de aandacht die ze verdienden, meestal met het argument van ‘te weinig kwaliteit’. Daarin is de afgelopen jaren veel veranderd, vooral op het gebied van inclusie. In de zomer van 2020, na de moord op George Floyd, lag de nadruk sterk op de etnische insteek van dat debat, nu is dat meer verschoven richting gender. En het werkt: neem de huidige Biennale van Venetië, samengesteld door Cecilia Alemani. Daarin zit bijna alleen werk van vrouwen en transgenders en niemand die nog vol wil houden dat het een mindere biënnale is. Daarmee is het kwaliteitsargument definitief van tafel geveegd.” Het Stedelijk Museum in Amsterdam krijgt kritiek omdat het zich maatschappelijk roert en buiten de geijkte westerse kaders van de kunst kijkt. Hans den Hartog Jager sprak met directeur Rein Wolfs. 

03-11-2022

Stichting Fonds Schrijvers in Nood, beter bekend onder de internationale naam PEN Emergency Fund, is dringend op zoek naar nieuwe donateurs. Het aantal hulpbehoevende schrijvers, journalisten, redacteuren en uitgevers neemt zorgwekkend toe. Dit komt door de dreiging van recente geopolitieke verschuivingen. Denk aan de oorlog in Oekraïne, maar ook de situatie in Afghanistan. Waar in 2019 en 2020 gecombineerd 65 schrijvers werden geholpen door PEN, is dat in 2022 tot nu toe al 50.

01-11-2022

Er is een tendens om op een verantwoordelijker manier met voedsel om te gaan. In elk geval een deel van de consumenten wil voedingsproducten die bijvoorbeeld gezonder en minder belastend voor het milieu zijn. Tegelijkertijd is er een trend richting gemak; supermarkten en flitsbezorgers brengen de boodschappen thuis, indien gewenst binnen tien minuten. Waarom zouden we dan nog naar de supermarkt gaan? Wordt die dan een plek voor zorg, voorlichting of juist beleving? In de supermarkt komen veel verschillende ontwikkelingen samen, stelt de Embassy of Food. Daarom neemt de Embassy deze plek als kapstok voor verschillende toekomstscenario’s rond voedsel en voeding. Architectenweb sprak met Chloé Rutzerveld, curator van de Embassy of Food, DDW. 

01-11-2022

Het thema van de BNA Architectendag op 3 november is gericht op de grote en urgente maatschappelijke opgaven van het moment; klimaatverandering, biodiversiteit, stikstof, energietransitie, de wooncrisis, verstedelijking. “Die vragen om transities met impact op de gebouwde omgeving. Deze transities zijn complex, omdat dit vraagt om oplossingen op alle schaalniveaus en over alle sectoren heen. Voor het oplossen van deze maatschappelijke thema’s spelen ontwerpkracht, data, digitale technologie en industrialisatie een steeds belangrijke rol”, stelt de BNA.

31-10-2022

Op 22, 23 en 24 september 2022 vierde Platform BK het tienjarig bestaan tijdens het Platform BK Solidarity Camp in Casco Art Institute, Utrecht. Omdat ‘solodariteit’ niet bestaat, zocht Platform BK contact met andere solidariteitsorganisaties in de kunst: Cultural Workers Unite, Fossil Free Culture NL, Engagement Arts NL, Salwa Foundation, Tools for the Times, Casco en Gizem Üstüner. Het resultaat was drie enerverende en inspirerende dagen van workshops over het realiseren van politieke verandering met activisme in de kunst. Platform BK werkt aan een publicatie over het programma, waarin we alle deelnemende organisaties de ruimte geven hun lessen te delen met het lezende publiek.

31-10-2022

De provincie Noord-Brabant wil dat alle Brabanders een kwalitatief goed leven kunnen leiden en zet daarom in op het vergroten van brede welvaart. Lectoren van Avans Hogeschool Kaj Morel en Sebastian Olma en professor Gerard McCartney van de Universiteit van Glasgow juichen dit toe. Zij zien wel 3 hobbels: het gebrek aan een eenduidige definitie van wat brede welvaart is, voorkom dat deze term ‘gekaapt’ wordt en het ontbreken van kunst en cultuur in het beleid rondom brede welvaart. “De totale afwezigheid van kunst en cultuur binnen het beleid omtrent brede welvaart is een derde gevaar dat de realisatie van een economie voor brede welvaart bedreigt. Een van de betreurenswaardige erfenissen van het neoliberalisme is dat kunst en cultuur té vaak worden gezien in termen van ‘creatieve industrie’ of ‘innovatie’, hoewel ze zo veel meer zijn: namelijk het collectieve gesprek dat ons bij elkaar houdt, dat ons de wereld op een andere manier laat beschouwen. En daarmee ruimte schept voor een andere duiding en benadering van problemen die misschien onoplosbaar leken. Zonder aandacht voor deze maatschappelijke functie van kunst en cultuur groeit wantrouwen verder en verliezen wij nog meer van onze collectieve verbeeldingskracht.”

27-10-2022

Het videowerk grounds for denial van Anna Dasović bij Stroom in Den Haag vormde de aanleiding tot een seminar over reenactment als artistieke strategie. Niet alleen de filmische reconstructie van de genocide van Srebrenica in 1995 kwam aan bod, maar ook een lopend onderzoek naar de bomaanslag op het Mariupol Theater in Kyiv afgelopen maart. Eli Witteman doet verslag van de bijeenkomst.

25-10-2022

De aantrekkelijkheid van je eigen leefomgeving wordt mede bepaald door sociale contacten en het aanbod van bepaalde activiteiten. Sport en cultuur spelen van oudsher een belangrijke rol in die sociale kwaliteit van wijken. Maar daaraan meedoen is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Kenniscentrum Sport en Bewegen en LKCA vinden dat hier meer aandacht voor moet komen. Tijdens een online kennissessie op 1 november wordt aandacht besteed aan succesvolle praktijken, werkzame elementen en de rol van intermediairs zoals buurtsport- en cultuurcoaches.

25-10-2022

De laatste weken zagen we klimaatactivisten peperdure schilderijen bekogelen met etenswaren om zo de aandacht te vestigen hun doel. Koepelorganisatie Museumvereniging noemt de acties in gesprek met NU.nl onacceptabel. "Het klimaat en een duurzame toekomst is voor musea en de museumvereniging een urgent thema. Musea doen veel aan verduurzaming en houden ook tentoonstellingen over klimaatverandering. Daarmee staan musea en klimaatactivisten naar mijn mening aan dezelfde kant", zegt directeur Vera Carasso van de Museumvereniging. "Tegelijkertijd spreken wij ons uit tegen de acties waarbij kunstwerken worden besmeurd. Onze hoofdtaak is juist die werken te behouden, daarom vinden wij het onacceptabel. We begrijpen dat het de bedoeling is dat het een actie is die pijn doet, maar richt het dan tegen degene die je moet bereiken."

25-10-2022

Het afgelopen jaar pompten de grote technologiebedrijven tientallen miljarden dollars in de metaverse, die virtuele wereld waar we samen komen om te spelen, werken, leren of winkelen. Of dat inderdaad zo’n geweldige toevoeging aan ons leven wordt, is volgens VR- en videogames-onderzoeker Mirjam Vosmeer nog maar de vraag. Er zijn zorgen voor schade aan de geestelijke gezondheid: mensen vervreemden van de werkelijkheid, raken verslaafd en willen uiteindelijk al hun tijd uitsluitend nog in online fantasiewerelden doorbrengen. Maar stelt Vosmeer, voorlopig is de technologie nog lang niet zo ver dat gebruikers een nieuwe wereld kunnen betreden op een manier die niet meer te onderscheiden is van de echte wereld. Gebruikers zien elkaar nog steeds als avatars. en urenlang met een VR-headset op je hoofd is fysiek ongemakkelijk. Zeker gezien die technische onvolkomenheden is het de vraag waarmee Meta en de andere grote technologiebedrijven die enorme investeringen terug denken te gaan verdienen en uiteindelijk zelfs winst te boeken. Vosmeer stipt ook de bezorgdheid over de privacy van toekomstige metaverse gebruikers aan. Of metaverse winst biedt bij het online spelen en het online leren is de vraag. Vergaderen in 360° biedt wel interessante nieuwe mogelijkheden, zeker voor mensen die anders voor vergaderingen de wereld moeten over vliegen. De essentiële vraag mbt. de metaverse is dan ook: we moeten ontwerpers uitdagen om eerlijk na te gaan waar deelname aan een virtuele wereld een werkelijke toevoeging voor gebruikers en een verbetering van een bestaande situatie betekent. “Ze bestaan, gebruikers die misschien fysiek niet in staat zijn om hun huis of bed te verlaten en dolgraag naar de andere kant van de wereld zouden reizen, als is het dan maar virtueel – maar het is wellicht een andere doelgroep dan de gemiddelde marketeer nu voor ogen heeft.” Bij verkenningen van de metaverse dient de aandacht vooral gericht te zijn op het welzijn van gebruikers. Vosmeer : Eén van de redenen dat de ‘big five’ – Amazon, Apple, Meta, Microsoft en Alphabet, het bedrijf achter Google – nog naast elkaar bestaan is dat ze de grote onderlinge strijd tot dusver uit de weg zijn gegaan. De één profileert zich vooral als zoekmachine, een ander maakt telefoons, kantoor-software of online videogames en een derde richt zich op een vriendennetwerk of cloud-services. Natuurlijk bestaat er concurrentie als het gaat om advertentie-inkomsten, maar dat is niets vergeleken met wat er kan gebeuren als deze titanen zich nu in de strijd om de verovering van de metaverse werpen. Wie wordt degene die uiteindelijk de beste hardware en het meest gebruikte platform in handen heeft van waaruit we de online wereld betreden? Het zou de ultieme boss battle over het virtuele domein kunnen worden.” .Hopelijk komen de geïnformeerde gebruikers niet als verliezers uit deze strijd.

25-10-2022

Negen ‘area’s’ verspreid over Eindhoven trekken 350.000 bezoekers naar de Dutch Design Week. Het Eindhovens Dagblad sprak met Miriam van der Lubbe, creative head van de DDW, en verantwoordelijk voor de programmering. Van der Lubbe bleef, als deelnemer maar ook als lid van de Raad van Advies, altijd betrokken bij het evenement waarvan zij aan de wieg stond. Ze blikt terug op het ontstaan van de DDW. ,,Eindhoven was, als ik heel eerlijk ben, gewoon een lelijke stad in die tijd. Maar de Design Academy was wél hier, en er waren veel rauwe plekken waar je makkelijk iets kon organiseren. Het is nooit bij mij opgekomen om dat design-platform ergens anders op te zetten dan in Eindhoven.” Over haar ambitie is ze duidelijk: ,,Nu is het een groot designevenement, maar ik wil dat het ook het beste evenement wordt. En dat wordt het, als we de potentie van ontwerpers beter gaan benutten. Zij kunnen een grote rol spelen bij de uitdagingen waar we voor staan nu de crisissen zich opstapelen.” De komende jaren wil ze werken aan het verder aanscherpen van de programmering : ,,Ik wil ontwerpers samenbrengen rondom missies. Zodat er niet alleen heel veel te zien is, maar dat ontwerpers elkaar onderling kunnen versterken. Dit jaar hebben we in het Klokgebouw bijvoorbeeld ontwerpers samengebracht die zich bezighouden met voeding en welzijn. Ik hoop dat ontwerpers, die elk op hun heel eigen manier met dat onderwerp bezig zijn, met elkaar in gesprek raken en misschien zelfs gaan samenwerken.” Ze adviseert de bezoeker in gesprek te gaan met de ontwerpers: “ Heb je kennis die je kan delen? Zie je iets waar jouw werkgever iets mee kan doen? Kun je investeren of ken je iemand bij een bijzonder productiebedrijf? Ik zie eigenlijk geen strikte scheiding tussen professionals en gewone bezoekers. We kunnen er allemaal samen voor zorgen dat de wenkende perspectieven die designers laten zien werkelijkheid worden. En dat de week niet alleen het grootste, maar ook het beste designevenement wordt.”

20-10-2022

Een goed georganiseerd nachtleven maakt de stad veiliger en leefbaarder en biedt jongeren de ruimte zich te ontplooien, schrijft filosoof en politicoloog Jonasz Dekkers. De leidende positie van Nederland op het gebied van de nachtcultuur is tanende. Tussen 2008 en 2017 daalde het aantal discotheken en nachtclubs in Nederland met 44 procent: van 311 naar 174. De verwachting van onderzoeksbureau Van Spronsen & Partners is dat deze daling voorlopig nog wel even zal doorzetten. Anno 2022, vijf jaar na het onderzoek en het eerste jaar na de coronacrisis, is er niet veel verbeterd. Dekkers vindt dat het nachtleven cultuur is en geen horeca. "De nacht draagt bij aan een toename van sociale cohesie en de ontwikkeling van culturele uitingen van (veelal jonge) makers. Juist in tijden van toenemende polarisatie en verharding van het publieke debat is de ontmoeting tussen verschillende groepen die het nachtleven biedt een belangrijke kracht “ Maar het overheidsbeleid tijdens de coronacrisis liet bijvoorbeeld zien dat nachtclubs tot de horeca werden gerekend.

18-10-2022

De verontwaardiging rond de toeslagenaffaire, de boerenprotesten, de demonstraties tegen lockdowns en vaccinaties: het wantrouwen van burgers jegens de overheid en soms elkaar leek het afgelopen jaar groot. Terwijl vertrouwen een belangrijke basis vormt voor een veiliger samenleving. De blik en de werkwijze van creatieve makers kan substantiële bijdragen leveren in de aanpak van grote veiligheidsopgaven; veiligheidsprofessionals onderkennen dat ook steeds meer. “Het benutten van het creatieve repertoire krijgt echt momentum binnen de samenleving”, zegt Tabo Goudswaard, curator van Embassy of Safety en ambassadeur van het World Design Embassies programma. Tijdens komende DDW presenteert de Embassy een breed programma met projecten en interactieve bijeenkomsten onder de noemer ‘In Makers We Trust’. Architectenweb sprak met Goudswaard.

13-10-2022

Het paard van Sinterklaas, een van de succesvolste Nederlandse familiefilms van de afgelopen twintig jaar, wordt op dit moment niet meer vertoond. Producent Burny Bos wil dat niet, omdat er zwarte pieten in voorkomen. De titel is ook niet opgenomen in het programma van festival Cinekid, dat komende week plaatsvindt en waar Bos de hoofdgast is. De film trok in de Nederlandse bioscopen een half miljoen bezoekers, sleepte diverse internationale prijzen in de wacht en werd verkocht aan onder meer China. "Het is heel jammer dat we toentertijd zwarte pieten in de film hebben gestopt", vindt Bos nu. "Daar hebben we niet goed over nagedacht. Ik snap nu waarom veel Nederlanders bezwaar maken tegen Zwarte Piet." De NPO vertoont de film al niet meer sinds 2019, toen het officieel NPO-beleid werd om geen programma's met zwart geschminkte pieten meer te maken of uit te zenden. "Ik vind dat heel verstandig, deze film moet nu niet meer vertoond worden. Het is een rigoureus besluit, maar het enige juiste besluit." Bos heeft nog wel onderzocht of de zwarte pieten in de film digitaal konden worden aangepast in roetveegpieten. "Maar dat kost zoveel geld, dat zouden we nooit kunnen terugverdienen", excuseert Bos zich.

11-10-2022

Op 29 augustus nam Lizet Duyvendak afscheid als hoofddocent letterkunde aan de Faculteit Cultuurwetenschappen van de Open Universiteit. Ter gelegenheid van dit afscheid werd op zaterdag 8 oktober, na haar afscheidscollege, de bundel ''Cultuur en plein public. Emancipatie en cultuurparticipatie in de Lage Landen' (uitgave Amsterdam University Press) gepresenteerd. In deze bundel bieden 16 cultuurwetenschappers een historisch overzicht van emancipatie en cultuurparticipatie in de Lage Landen. Aan de hand van concrete, vaak onderbelichte casussen wordt inzichtelijk gemaakt welke rol cultuuruitingen speelden en spelen in emancipatiebewegingen van toen en nu. Gekeken wordt niet alleen naar de rol die kunstenaars en hun kunst vervulden in maatschappelijke discussies over ‘achterstandsgroepen’; het gaat in deze bundel ook over de bijdrage die instituties als de uitgeverij, de kunstkritiek, het onderwijs en bibliotheken door de jaren heen hebben geleverd aan de emancipatie van cultuurconsumenten en van lezers in het bijzonder.

06-10-2022

Met het boek Making Home(s) in Displacement, Critical Reflections on a Spatial Practice belichten onderzoekers van over de hele wereld hoe vluchtelingen een thuis proberen te maken onder steeds weer veranderende omstandigheden. De publicatie bestaat uit een bundeling van academische papers die de weerslag zijn van de conferentie Displacement & Domesticity since 1945: Refugees, Migrants and Expats Making Homes die plaatsvond in Brussel in maart 2019. In de essays wordt gepleit voor een positievere en opener houding van landen die vluchtelingen opvangen. De kritische relatie tussen thuis en ontheemding wordt hierbij belicht vanuit een ruimtelijk, materieel en architectonisch perspectief, oftewel de fysieke plek waar vluchtelingen worden gehuisvest en ontvangen. Anneloes de Koff , die het boek recenseert, mist echter de oproep tot actie voor ontwerpers.

06-10-2022

Een TurnLab is een werkvorm die is bedacht door Merlijn Twaalfhoven, initiatiefnemer van The Turn Club, een samenwerkingsverband van kunstprofessionals, veranderaars en bruggenbouwers. In zijn boek ‘’Het is aan ons, waarom we een kunstenaarsmindset nodig hebben om de wereld te redden’’, laat hij zien hoe ieder van ons van betekenis kan zijn bij het aanpakken van grote en kleine wereldproblemen als mensen de kunstenaar in zichzelf activeren. Dit idee wordt met de TurnLabs in de praktijk gebracht. In de Mondriaan TurnLabs werken teams van ‘laboranten’ onder leiding van de geselecteerde kunstenaars met drie maatschappelijke waarden die onder druk staan in het huidige complexe leven: Nieuwsgierigheid, Nederigheid en Nabijheid. Vanuit die waarden onderzoeken ze drie urgente maatschappelijke vraagstukken. Een samenwerking van het Mondriaanhuis in Amersfoort, The Turn Club en TwynstraGudde n.a.v. het jubileumjaar van Piet Mondriaan.

06-10-2022

De Verkenners Charlotte Hopmans en Elsa van Dam onderzoeken voor Kunstloc Brabant het thema kunst & klimaat. Zij interviewen stakeholders en organiseren op 12 november een werkplaats waarin makers samen met leden van een minimaatschappij de toekomst gaan verbeelden. Elsa van Dam blogt erover.

04-10-2022

“In reactie op de oorlog in Oekraïne zien we symbolische acties die troost en steun kunnen bieden. Maar er is meer mogelijk. Kunst kan polariserende en misleidende (zij)verhalen afremmen, vormen van verbondenheid met vluchtelingen bieden en andere vragen stellen die ons tot nieuwe manieren van denken kunnen brengen. En we kunnen vandaag al aan de slag met wederopbouw.” De Akademie van Kunsten organiseert werksessies om hierover samen na te denken en te werken aan concrete uitkomsten. Op 21 oktober vindt een vierde werksessie Kunst & Oorlog plaats. Aanmelden via de website.

04-10-2022

Het Drents Museum nam onlangs 500.000 euro aan van de NAM. Dat geld wordt gebruikt voor de verbouwing van de museumentree. Een moreel verkeerde keuze, vindt Leo van Kampenhout, klimaatwetenschapper en coördinator bij actiegroep Extinction Rebellion Drenthe. omdat de olie- en gaswinning de wereld bedreigt.

22-09-2022

Welke maatregelen zijn er nodig om de sociale veiligheid binnen de amateurkunstsector goed te regelen? Een kennispagina van LKCA over de preventie en de aanpak van grensoverschrijdend gedrag. Op 14 oktober is er een webinar over dit onderwerp.

22-09-2022

De Gezondheidsraad brengt binnenkort advies uit over het geluidsvolume bij popconcerten en in clubs. Dat moet waarschijnlijk omlaag naar 100 decibel om het gehoor van het publiek te beschermen. Wat vinden de poppodia daarvan, en hoe gaan ze dat doen? NRC sprak o.m. met Doornroosje en Paradiso en met Berend Schans, directeur van de branchevereniging voor poppodia en festivals. De Volkskrant sprak o.m. met Henri Marres, hoogleraar KNO-heelkunde aan de Radboud Universiteit, Robert Stokroos, hoogleraar oorheelkunde in het Universitair Medisch Centrum Utrecht en enkele Rotterdamse clubgangers.

22-09-2022

Vrouwonvriendelijk, racistisch, queerfoob ... Het zijn weinig vleiende etiketten die videogames soms krijgen opgeplakt. Nochtans staan onderwerpen als diversiteit en representatie de afgelopen jaren hoog op de agenda van gamemakers. Arnoud van Adrichem biedt in zijn essay ‘Waarom Games Ertoe Doen’’ een staalkaart van progressiviteit en innovatie.

20-09-2022

Twintig schrijvers vormen een 'literair schaduwkabinet', een initiatief van ILFU. Ze schrijven elk een brief aan een minister uit het kabinet-Rutte IV, met daarin een leesadvies. Geen non-fictie, geen zelfhulpboeken of op feiten gestoelde analyses van maatschappelijke onderwerpen, maar fictie, romans, gedichten en verhalen die je in het hoofd van iemand anders verplaatsen. En dat is essentieel voor bewindslieden die aan het hoofd staan van een democratie. In aflevering 13 heeft schrijver Jamal Ouariachi heeft een leestip voor Micky Adriaansens, minister van Economische Zaken en Klimaat: À Rebours (1884) van Joris-Karl Huysmans, door Jan Siebelink vertaald als Tegen de keer.

20-09-2022

Veel mensen geven openlijk toe nauwelijks boeken van vrouwen te lezen. Leeslijsten op scholen worden gedomineerd door boeken van (witte hetero)mannen. Vrouwen winnen minder literaire prijzen dan mannen. Is dat erg? Ja, want het weerspiegelt en vormt de verhoudingen in de samenleving. Fix het seksisme in de literatuur. Met die missie proberen 11 schrijfsters, verenigd in schrijverscollectief Fixdit, iets te doen aan de ongelijke positie van vrouwen in de letteren. In 25 september verschijnt hun manifest Optimistische woede.

15-09-2022

“Drifts werk bestaat uit grapjes, effectjes, trucjes. Goochelkunst. Dat ís al erg, maar het wordt nog erger doordat het Drift-duo hun werk steevast rechtvaardigt met ronkende, semi-geëngageerde teksten en filmpjes waarin voortdurend woorden vallen als urgent, actueel, ecologie en maatschappij. Alleen zie je dat engagement niet: elke serieuze maatschappelijke betrokkenheid staat mijlenver af van Drifts plooiende, zalvende beelden die louter lijken te worden gemaakt om een zo groot mogelijke consumerende massa te plezieren. Hipsterkitsch, dat is Drift – ‘choreographing the future’: choreographing je ego en je bankrekening, that is.” Met hun kitscherige social design hollen studio’s als Drift en ook Daan Roosegaarde de beeldende kunst uit. Door hun werk aan te kopen, dragen instellingen als het Stedelijk bij aan de popularisering ervan. Dat schrijft Hans den Hartog Jager in zijn meest recente bijdrage in de serie Wereldkunst in het NRC.

15-09-2022

In een manifest roept Ko van ‘t Hek op tot een revolutie tegen de zoveelste kaalslag binnen de kunsten en de culturele sector. ‘Bezuiniging op bezuiniging als omgekeerde hersenspoeling. Tot er alleen nog maar uitgestrekte woestijnen zijn, schrijft hij in zijn vlammende pamflet. Kapitalisme verdraagt in de kern geen kunst, is zijn sombere conclusie, maar hij heeft absoluut een antwoord op dit doemscenario. 

15-09-2022

Vanaf het nieuwe schooljaar volgen zo’n 250 SintLucas studenten van de richtingen Crossmedia vormgeving en Creative technologies hun praktijkonderwijs in Microlab Strijp S in Eindhoven. SintLucas huurt voor een periode van twee jaar 900 m2 aan praktijklokalen die tijdens de zomervakantie in gereedheid zijn gebracht. Theorielessen blijven de studenten volgen in het hoofdgebouw van SintLucas op enkele minuten loopafstand. ,,Het is uniek dat een mbo-instelling op deze manier en op deze schaal samenwerkt”, aldus Luuk Visser van het bedrijfsverzamelgebouw op Strijp-S. ,,Geen schoolse toestanden, maar onderdeel zijn van het bedrijfsleven.” De studenten mogen overal in het gebouw komen: van de kantine beneden tot in de skybar op de zesde verdieping. ,,Hier loop je de makers, innovators en gastsprekers als het ware tegen het lijf”, zegt André Gehring, lid van het college van bestuur bij SintLucas. ,,In ons hoofdgebouw even verderop is het alleen maar onderwijs.” Voor Gehring is Microlab de ideale locatie om mbo’ers dichter bij het ‘beroepenveld’ te brengen. ,Onze studenten moeten weten wat er in de buitenwereld gebeurt”, zegt onderwijsmanager Roel Donkers bij SintLucas. Hij legt uit dat ze gaan nadenken over hoe ze met hun creativiteit problemen kunnen oplossen. ,,Hoe kun je bijvoorbeeld een donker en onprettig steegje toch aantrekkelijker maken? Dat kan met lichten, kleuren en graffiti.” Donkers hoopt dat de komende tijd chemie zal ontstaan tussen de bedrijven in Microlab en ‘de jeugdige creativiteit’ van SintLucas.

15-09-2022

Studenten aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht proberen hun kunst en ontwerpen maatschappelijk in te zetten. Zoals met een kaartspel voor familie van schizofrene patiënten, of textiel met zonnecellen. „De vraag is wat die kunst aan de maatschappij kan leveren”, zegt Nirav Christophe, lector performatieve maakprocessen aan de HKU. „En dat gaat niet om kunstproducten, of heel weinig. Het gaat om het proces, dat gaat langer mee dan de uitkomst.” Studenten werken ‘transdisciplinair’ samen, met mensen uit de zorg, van andere universiteiten, of met potentiële gebruikers – wie volgens de kunstenaar ook maar relevant is voor wat hij aan het doen is. HKU concentreert zich op drie terreinen: ‘zorg en welzijn’, ‘ecologie, circulariteit en duurzaamheid’ en ‘identiteit en inclusie’. Christophe: „Onze studenten hebben steeds meer werk in de zorg en andere terreinen. Daar worden ze gevraagd om hun manier van werken, niet omdat ze een mooi schilderij kunnen maken.” Elsje Jorritsma sprak met studenten en medewerkers van de HKU.

15-09-2022

Twintig schrijvers vormen een 'literair schaduwkabinet', een initiatief van ILFU. Ze schrijven elk een brief aan een minister uit het kabinet-Rutte IV, met daarin een leesadvies. Geen non-fictie, geen zelfhulpboeken of op feiten gestoelde analyses van maatschappelijke onderwerpen, maar fictie, romans, gedichten en verhalen die je in het hoofd van iemand anders verplaatsen. En dat is essentieel voor bewindslieden die aan het hoofd staan van een democratie. In aflevering 12: heeft schrijver Emy Koopman een leestip voor Rob Jetten, minister voor Klimaat en Energie : Richard Powers’ megalomane roman The Overstory.

15-09-2022

ACT acteursbelangen reikt elk jaar de ACT AWARD uit aan een persoon of instelling die zich verdienstelijk heeft gemaakt voor acteurs. Deze prijs is voor diegene die het bestuur van ACT wil bedanken voor hun geweldige inzet voor acteurs. Winnaars van 2022 zijn: Markoesa Hamer, Anna van Schijndel, Cynthia Abma en Marjan Lammers. Zij hebben zich het afgelopen jaar op uitzonderlijke wijze ingezet om naast hun andere werk een organisatie te creëren waar we niet meer omheen kunnen. Vier onafhankelijke filmprofessionals met hetzelfde doel. Intimiteitscoördinatie op de kaart zetten als een onmisbaar onderdeel van de Nederlandse film- en theaterwereld. Een intimiteitscoördinator is iemand die intieme scènes (sexscènes, naaktscènes) begeleid en choreografeert. Vergelijkbaar met wat een stuntcoördinator doet met vechtscènes. Het doel van een intimiteitscoördinator is een heldere structuur bieden rondom scènes met intieme inhoud.

15-09-2022

Wat als we niet langer de groei van de economie als einddoel nemen, maar bijvoorbeeld solidariteit, circulariteit of de verzekering dat we in 2090 nog zuurstof kunnen happen? Met andere woorden: Wat als we de regels van het spel veranderen? In de blogserie Spelbrekers van Waag wordt er in gesproken met makers en denkers die het anders doen. Centraal in de gesprekken: ‘Welke nieuwe spelregels zijn er nodig voor een open, eerlijke en inclusieve toekomst?’ Aflevering 1: Rami Ismail, game-ontwikkelaar die strijdt voor meer kansengelijkheid binnen de game-industrie. Aflevering 2 : Socrates Schouten, onderzoeker bij Waag Futurelab op het gebied van de nieuwe economie. Aflevering 3 : Michèle Thole, hoofd finance bij Waag, die laat zien dat het monetair systeem sterk verouderde spelregels hanteert.

13-09-2022

In een kritisch rapport worden curator Ruangrupa en verschillende kunstenaars die deelnemen aan de vijfjaarlijkse kunsttentoonstelling Documenta 15 in de Duitse stad Kassel beschuldigd van antizionisme en antisemitisme. De kunstenaars werpen alle beschuldigingen van zich af en wijzen op het onverholen racisme in het rapport en de dreigende censuur van geselecteerde kunstwerken, waartoe de onderzoekers oproepen.

12-09-2022

Met een nieuwe canon – met onder andere meer aandacht voor vrouwen, andere culturen en maatschappelijke thema’s – willen Nederlandse musea beter aansluiten bij de discussies die zich al langer buiten hun muren afspelen. Mannelijke dominantie? Exit! Westerse blik? Passé! Gouden Eeuw? Nee, dank u, aandacht voor slavernij! “Het is de ingrijpendste herstructurering in de museumwereld sinds de introductie van witte muren, een kleine tachtig jaar geleden. Ook wat de onderliggende attitude betreft: dat de stilistische ontwikkeling en artistieke autonomie, als leidende principes voor collectievorming en -presentatie, hun beste tijd hebben gehad. En dat kunst er in de eerste plaats is om maatschappelijk belangrijke verhalen te vertellen, en niet om navelstaarderig naar de kunsthistorie te kijken.” Rutger Pontzen belicht de vijf opmerkelijkste bevindingen en collecties: het Stedelijk Museum Amsterdam, het Museum Arnhem, Westfries Museum, Hoorn, Groninger Museum en Van Abbemuseum. Wat het Eindhovense museum betreft, schrijft Pontzen :“Als het gaat om een totale museale rehang, een heroverweging en herinrichting van de collectie en een andere bejegening van de bezoeker, neem dan de trein naar Eindhoven.”

08-09-2022

Tijdens het Paradisodebat op  28 augustus jl. stelde een waaier aan prominente vertegenwoordigers uit het culturele en creatieve veld prikkelende vragen aan de aanwezige politici. In de komende weken licht Kunsten ’92 er een paar uit. Als eerste de vraag van Meta Knol, wier voorstel op 6 september ook verscheen in de Volkskrant Zij is ook geïnterviewd als onderdeel van het langetermijnproject KUNSTEN2030, waar Kunsten ’92 een visie voorlegt voor de toekomst van de culturele en creatieve sector. Bij de crises die Nederland parten spelen dienen we niet te kijken naar herstel maar naar transitie, schrijft Knol. Iedere burger moet daar tijd in steken. ‘Laten we de activist in ons wakker kussen.’

26-07-2022

Twintig schrijvers vormen een 'literair schaduwkabinet', een initiatief van ILFU. Ze schrijven elk een brief aan een minister uit het kabinet-Rutte IV, met daarin een leesadvies. Geen non-fictie, geen zelfhulpboeken of op feiten gestoelde analyses van maatschappelijke onderwerpen, maar fictie, romans, gedichten en verhalen die je in het hoofd van iemand anders verplaatsen. En dat is essentieel voor bewindslieden die aan het hoofd staan van een democratie. In aflevering 7: auteur en muzikant Aafke Romeijn heeft een leestip voor Conny Helder, minister voor Langdurige Zorg en Sport. In de bovenkooi, verhalen van J.M.A. Biesheuvel.

19-07-2022

Sommige makers zijn heel intensief betrokken bij de mensen waarover hun werk gaat. Ze bouwen tijdens het maakproces een hechte band op en hebben soms later nog nauw contact. Simone Vos over 3 Brabantse makers die op deze manier werken; filmmaker Eline van der Kaa, fotograaf Marcel de Buck en documentairemaker Ellen van Kempen.

19-07-2022

Dementie is doodsoorzaak nummer 1 in Nederland na covid. 1 op de 3 vrouwen zal deze diagnose krijgen en 1 op de 7 mannen. Eigenlijk krijgt iedereen met dementie te maken in de toekomst, of je het nu zelf bent, je ouders of als mantelzorger. Kunstloc Brabant met een overzicht van kunst- en cultuuractiviteiten die bijdragen aan de positieve gezondheid van mensen met dementie.

19-07-2022

Designalism is een innovatieve vorm van journalistiek waarbij verslaggevers samenwerken met creatieve disciplines. Met het programma Designalism Newsroom is deze mix in de praktijk gebracht door creatieven en journalisten op gelijkwaardige voet met elkaar te laten werken. Na de wervingscampagne zijn tien van 88 kandidaten geselecteerd. De drie experimentele redacties van Pointer, de Volkskrant en de NOS presenteerden onlangs de resultaten van deze Newsroom of the future in het Instituut voor Beeld & Geluid in Den Haag. Voordat de drie gelegenheidsredacties hun output presenteerden gaf architect én onderzoeksjournalist Allison Killing een inkijk in hoe journalistiek en ontwerpdisciplines elkaar kunnen versterken.

19-07-2022

De kantooromgeving werd al langere tijd huiselijker en afwisselender ingericht; de coronajaren betekenden een nog drastischer verandering. De thuiswerkplek lijkt een vaste waarde te zijn en het hybride werken is voor veel werknemers en -gevers de nieuwe realiteit. Ondertussen hangt de beeldende kunst die bedrijven de afgelopen decennia verzamelen er in kantoren en vergaderkamers soms verlaten bij, meent de Vereniging Bedrijfscollecties Nederland (VBCN). Wat is de rol en functie van die bedrijfscollecties en wat betekent beeldende kunst nog voor werknemers? Jelmer Wijnstroom, winnaar van de vierde editie van de VBCN OPEN curatorenprijs, onderzoekt dit met de tentoonstelling Corporate Offsite Dwelling A. Hij doet dat door met de tentoonstelling een zogenoemde ‘derde werkplek’ te creëren in CODA Museum, Apeldoorn. De titel verwijst naar het fenomeen ‘offsite meeting’, waarbij men elkaar voor werk of vergadering ontmoet op een verrassende locatie. Het idee achter dergelijke ‘offsite meetings’ is dat door samenkomst in een nieuwe omgeving de creativiteit stimuleert, gesprekken laat verlopen dan aan de vergadertafel en teams uiteindelijk beter presteren. ‘Offsite’ heeft in de context van deze tentoonstelling ook betrekking op de beeldende kunst uit bedrijfscollecties, die op een andere plek dan gewoonlijk wordt getoond. Verder is de tentoonstelling een andere, nieuwe plek voor flexwerkers en kunstliefhebbers. Van 11 september tot en met 4 december 2022 kun je dagelijks komen werken in CODA Museum, omringd door topstukken uit Nederlandse bedrijfscollecties.

19-07-2022

Het inzetten van een intimiteitscoördinator. Dat is een van de preventieve maatregelen die de Raad voor Cultuur voorstelt om het wijdverbreide grensoverschrijdend gedrag in de cultuursector te voorkomen – naast bijvoorbeeld codes, meldpunten, en vertrouwenspersonen. Een van hen is Marjan Lammers. Ze werkt al ruim 25 jaar als opnameleider op filmsets, en daarnaast werkt ze sinds een paar jaar ook als intimiteitscoördinator. Lammers is in de nasleep van de #MeToo-schandelen in de Verenigde Staten in 2019 begonnen als intimiteitscoördinator in Nederland, en samen met Markoesa Hamer, Cynthia Abma en Anna van Schijndel heeft ze Intimiteitscoördinatie Nederland opgericht. NRC sprak met haar. „In de hiërarchie van de filmsets grijpt niemand in, behalve de regisseur. Dan is het fijn om er iemand van buitenaf bij te hebben die zegt; nu gaan we over de afgesproken grens heen.” Dat is volgens Lammers óók de reden dat het niet zo makkelijk is om snel meer intimiteitscoördinatoren in te zetten, wat de Raad adviseert. „Iemand wordt niet zo maar intimiteitscoördinator. Wij hebben de nodige cursussen gedaan en je moet weten hoe het werkt op een set. Je moet vlieguren hebben gemaakt zodat je weet wanneer je in kunt grijpen.” Bovendien moet je de intimiteitscoördinator niet verwarren met een vertrouwenspersoon, zegt ze.

18-07-2022

Twintig schrijvers vormen een 'literair schaduwkabinet', een initiatief van ILFU. Ze schrijven elk een brief aan een minister uit het kabinet-Rutte IV, met daarin een leesadvies. Geen non-fictie, geen zelfhulpboeken of op feiten gestoelde analyses van maatschappelijke onderwerpen, maar fictie, romans, gedichten en verhalen die je in het hoofd van iemand anders verplaatsen. En dat is essentieel voor bewindslieden die aan het hoofd staan van een democratie. In aflevering 6: roman- en scenarioschrijver Gustaaf Peek heeft een leestip voor Sigrid Kaag, minister van Financiën. Het gedicht ‘keeping house’ van Eve L. Ewing.

14-07-2022

Er is de laatste jaren een toenemend aantal ontwerpers die innovatieve oplossingen bedenkt die het leven van de groeiende groep ouderen met dementie prettiger maakt. In een serie van drie interviews vertellen social designers over hun oplossingen voor zowel patiënten als zorgverleners. In deel 2 sprak Viveka van de Vliet met documentairemaker en social designer Evie Sparidaens. Voor Evie zit er een persoonlijk verhaal achter haar drive, zo blijkt uit haar afstudeerproject aan de Design Academy Eindhoven; in de documentaire ‘hou vast’ belichtte ze vanuit het perspectief van de mantelzorger de Alzheimer van haar oma. “Ik wilde laten zien wat de impact van de ziekte is op mijn familie, en hoe intens en verdrietig dat kan zijn”, zegt Sparidaens. Na deze persoonlijke documentaire wilde Evie met haar boodschap een breder publiek bereiken. Ze kwam via Expertisecentrum Familiezorg in Tilburg in contact met een echtpaar waarvan de vrouw dementie heeft en de man al dertien jaar voor haar zorgt. Evie was nieuwsgierig naar waar hij tegenaan liep. Er is een overload aan informatie, er zijn talloze boeken over het brein en toch is het lastig aan familie uit te leggen wat er aan de hand is, vertelde hij. De uitspraak inspireerde Evie om een boek te maken met meer focus op beleving en gevoel. Dit gelijknamige boek ‘hou vast’ gaf ze uit in eigen beheer. In het boek neemt ze de lezer mee in de gedachten van een persoon met dementie. Op elke bladzijde staat één zin, zoals: ‘Ik ben mijn sleutels kwijt’ en ‘Ik wil naar mamma’ tot er alleen nog maar lege bladzijden zijn.

14-07-2022

Tussen Kassel en Basel gaapt de kloof in de kunstwereld. Op de Documenta heerst het collectief, op Art Basel draait alles nog om de traditionele individuele kunstenaar. En de machtige kunstmarkt. Hans den Hartog Jager bespiegelt vanuit de kunstbeurs, waar kunst geen symbool is van autonomie en ongemak, “maar de bevestiging van maatschappelijke geslaagdheid, de luxe je tot het vreemde, het onbekende, het inhoudelijke, het schijnbaar nutteloze te kunnen verhouden.”

14-07-2022

Mecenaat: zelf als kunstenaar hebben we er misschien niet direct mee te maken maar we observeren wel, van dichtbij, een aantal ontwikkelingen. Willen we een staat van mecenaat? Bijdrage van kunstenaar en voorzitter van de Akademie van Kunsten Liesbeth Bik, aan het symposium De Staat van Mecenaat, als onderdeel van een panel met kritische perspectieven op hedendaags mecenaat in de beeldende kunst.

12-07-2022

Twintig schrijvers vormen een 'literair schaduwkabinet', een initiatief van ILFU. Ze schrijven elk een brief aan een minister uit het kabinet-Rutte IV, met daarin een leesadvies. Geen non-fictie; geen zelfhulpboeken of op feiten gestoelde analyses van maatschappelijke onderwerpen, maar fictie, romans, gedichten en verhalen die je in het hoofd van iemand anders verplaatsen. En dat is essentieel voor bewindslieden die aan het hoofd staan van een democratie. Aflevering 5: schrijver en theatermaker Christine Otten heeft een leestip voor Carola Schouten, minister van Armoedebestrijding. De bundel Chinatown (2021) van de Zuid-Afrikaanse dichter Ronelda Sonnet Kamfer, in het Nederlands vertaald door Alfred Schaffer.

05-07-2022

Het boek X-Ray Architecture van Beatriz Colomina vormt het vertrekpunt van de tentoonstelling Sick Architecture in CIVA in Brussel. De publicatie is een exploratie van de invloed van het medisch discours op de architectuur van de twintigste eeuw. Uitgangspunt is dat het modernisme, met zijn witte, strakke muren, werd vormgegeven vanuit een obsessie met tuberculose en zijn voornaamste diagnosetool: Röntgenfoto’s. Aan het begin van de 20e eeuw was tuberculose verantwoordelijk voor één derde van de doden in grote steden. Dit collectief trauma bracht een groep ontwerpers voort die architectuur inzet als middel tegen de pandemie. Maar wanneer we veronderstellen dat ziekte een concrete oorzaak heeft, die vermeden kan worden door de patiënt met bijvoorbeeld architectuur of levensstijl, kan de gedachte ontstaan dat de patiënt zelf schuldig is aan de ziekte. “Als wij, architecten, durven te geloven dat architectuur kan voorkomen of genezen, dan zet deze tentoonstelling ons weer met beide voeten op de grond. Er zit groot gevaar in het vertrouwen in architectuur.”, schrijft architect Vjera Sleutel. De tentoonstelling verbreedt zowel het begrip van architectuur als van ziekte. Niet enkel gebouwen, maar ook landschapsontwerp, stadplanning, medische tools en meubilair passeren de revue. De opgenomen ‘ziektes’ zijn zowel mentaal als fysiek en zijn niet allemaal strikt te classificeren als ziekte: claustrofobie, de pest, malaria, geboortebeheersing, motorische beperking.

05-07-2022

Vaak geldt: een kunstenaar kiest het onderwerp niet, het onderwerp kiest de kunstenaar. Dat geldt zeker voor filmmakers, beeldhouwers, theatermakers en ontwerpers die oorlog hebben meegemaakt en zijn gevlucht. Maar de ervaringen die zij in hun werk verwerken, resoneren niet altijd in Nederland. De tolerantie die steevast als nationale deugd wordt uitgedragen, blijkt vaak niet meer dan een vorm van gedogen, en zeker geen uitnodiging tot dialoog en kennisuitwisseling. In  Boekman Extra #33 interviewt Edo Dijksterhuis gevluchte kunstenaars en schetst een schijnend beeld over hun leven en werk in Nederland. Boekman Extra #33: ‘Je wordt gedoogd, maar niet opgenomen’ : Het verspilde potentieel van gevluchte kunstenaars.

05-07-2022

Stadsmusea staan voor de uitdaging om diverse publieksgroepen te bereiken en te engageren, maar door de verscheidenheid aan vragen vanuit de lokale politiek en andere stakeholders binnen de stad was het profiel van het stadsmuseum niet helder. Stedelijk Museum Breda, Museum Gouda en Musea Zutphen sloegen de handen ineen en lanceren nu de Museum Impact Toolkit; een middel om sociaal-maatschappelijke impacts vorm te geven en te beoordelen, zowel op praktisch als strategisch niveau. Alhoewel in het project de nadruk lag op stadsmusea, is de toolkit zeer geschikt voor alle musea.

30-06-2022

Wat is de waarde van cultuur(deelname)? Hoe vergroot je gelijke kansen voor kinderen en jongeren? En hoe kijk je verder dan het culturele domein? Het antwoord op deze vragen zit in het verbinden van beleid, het verbinden van culturele waarden en maatschappelijke opgaven en het verbinden van domeinen. Deze kennis en kansen stonden op 16 juni 2022 centraal tijdens het event Verbindend Cultuurbeleid, georganiseerd door LKCA, VNG en Raad van Twaalf.

30-06-2022

Bijdragen aan belangrijke economische en sociale doelen, dat was de afgelopen decennia hét motto van kunst- en cultuurbeleid. Maar waarom eigenlijk? Het pleidooi van Peter van der Zant: Zet de intrinsieke waarde voorop. Zeker bij amateurkunst.

30-06-2022

Sinds 24 februari wordt er op Europees grondgebied oorlog gevoerd. Een conflict dat heeft geleid tot grote internationale spanningen. Ook in de cultuursector. Wat voor impact heeft deze oorlog? En kan kunst een rol spelen? Over de innerlijke toestemming ‘om geen kunstenaar’ te zijn.

30-06-2022

Op 14 juni vond Future Talks #4 plaats. Tabo Goudswaard gaat in gesprek met de creatieve sector over haar rol bij maatschappelijke opgaven. Na eerdere afleveringen over activisme en maakbaarheid in de kunsten, en samenwerkingen tussen kunstenaars en het bedrijfsleven, ging het in de vierde aflevering in gesprek over maatschappijkritische kunst. Er werd gesproken met hedendaagse kunstenaars en ontwerpers die zich richten op misstanden in de samenleving, zoals economische uitbuiting, armoede en uitsluiting. Met hun onderzoek en werk proberen ze maatschappelijke verandering teweeg te brengen. Hoe doen ze dat? Hoe geven ze hun onderzoek ‘vorm’, welke methodes gebruiken ze en hoe pakt dit in de praktijk uit? Wat is de specifieke kracht van hun aanpak en positie als kunstenaar? Een verslag van de bijeenkomst met o.m. Renzo Martens, Ahmet Polat, Jacqueline Grandjean, Jeanne van Heeswijk en Jörgen Tjon A Fong.

30-06-2022

‘Een beter milieu begint bij jezelf’ is al decennialang het overheidscredo. De meer recente varianten ‘Iedereen doet wat’ en ‘Zet ook de knop om’ liggen in het verlengde ervan. Campagnes waar Richard van der Laken, What Design Can Do, zich al jaren aan ergert. Op een vaderlijke, betuttelende toon spreekt de overheid ons aan om het beter te doen. Het gaat immers om gedragsverandering en blijkbaar moet je dat als burger zelf gaan fixen. Terwijl 50% (!) van alle vervuiling en CO2-uitstoot te wijten aan de industrie. En de keuzevrijheid van de consument of burger in de praktijk zeer beperkt is. “De consument is voor een zeer groot deel overgeleverd aan wat grote bedrijven aanbieden. Dat geeft deze bedrijven – en hun marketeers, reclamemakers en ontwerpers – een ongekende verantwoordelijkheid richting consument, burger en maatschappij waarin zij opereren. Die verantwoordelijkheid wordt tot op heden maar zeer beperkt genomen.Het stemt treurig om te constateren dat de internationaal hoog aangeschreven Nederlandse creatieve industrie hier ook een belangrijk aandeel in heeft. Het is onbegrijpelijk hoe makkelijk reclamemakers, productontwerpers, branding-specialisten en andere creatieve professionals ook anno 2022 nog meebuigen met de dominante gemaksindustrie.”

27-06-2022

Twintig schrijvers vormen een 'literair schaduwkabinet', een initiatief van ILFU. Ze schrijven elk een brief aan een minister uit het kabinet-Rutte IV, met daarin een leesadvies. Geen non-fictie; geen zelfhulpboeken of op feiten gestoelde analyses van maatschappelijke onderwerpen, maar fictie, romans, gedichten en verhalen die je in het hoofd van iemand anders verplaatsen. En dat is essentieel voor bewindslieden die aan het hoofd staan van een democratie. Aflevering 4: romanschrijver Özcan Akyol heeft een leestip voor Dennis Wiersma, minister van Minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs: The Catcher in the Rye van de Amerikaanse schrijver J.D. Salinger.

23-06-2022

De cultuursector van de toekomst, hoe zou die eruit kunnen zien? In gesprek met kunstenaars, ontwerpers, onderzoekers en docenten werden op 21 juni in Spui25 in Amsterdam mogelijke scenario’s. De urgenties zijn overduidelijk: sociale onveiligheid, teruglopende bezoekersaantallen en een slecht functionerende arbeidsmarkt. Wat staat cultuurwerkers vandaag te doen? Om deze vraag te beantwoorden buigen twee panels zich over respectievelijk de toekomst van het kunstonderwijs en de kracht van de verbeelding. De avond is terug te zien.

21-06-2022

Op 14 juni ging in Londen een nieuwe productie in première van Madama Butterfly, de opera van Giacomo Puccini. Het verhaal over een Japans meisje dat verliefd wordt op de Amerikaanse marineofficier spreekt nog steeds een groot publiek aan. Maar, zegt het Royal Opera House, het zit ook vol met stereotypen en racistische voorstellingen van Aziatische mensen. Dat kon blijkbaar in 1904, maar nu niet meer. Het operahuis schakelde onder meer Japan-kenners in om de opera grondig te onderzoeken. Het leidde onder meer tot aanpassingen in de aankleding, bewegingen en expressie van de zangers, om beter recht te doen aan de Japanse cultuur. Het gaat soms om kleine dingen: dat de linkerhand op de rechter moet liggen, en niet andersom.

16-06-2022

Theatermakers zijn als geen ander in staat om groepen mensen met elkaar te verbinden. Het is dan ook geen verrassing dat zij een grote maatschappelijke bijdrage leveren, bijvoorbeeld in de strijd tegen sociale uitsluiting. Elmay Claassen sprak met vier Brabantse theatermakers die gemarginaliseerde groepen een stem geven.

16-06-2022

Onze democratische rechtstaat staat of valt bij vertrouwen in overheid en politiek. Dat vertrouwen is momenteel niet groot, zeker niet bij de jongere generatie. Hoe kun je de kloof tussen beleidsmakers en bewoners verkleinen en het vertrouwen van jongeren herwinnen? Miriam Geerdes-Gazzah en Claudia Marinelli (beide verbonden aan LKCA) zien een belangrijke rol weggelegd voor hiphop en urban culture.

16-06-2022

Wat in de white cube, of black box gebeurt is enorm waardevol, stelt Tabo Goudswaard. Maar de kunstenaar en social designer houdt vooral een pleidooi om creatief makerschap in te zetten bij het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Een gesprek dat eerder verscheen in #Fanzine 5 van Brabant C.

16-06-2022

“De focus van de culturele opdracht is echter niet ‘geld verdienen’, maar inhoudelijke waarde toevoegen, verbeeld en verbeeldend. Wil die zachte tussenlaag zijn werk kunnen doen dan is ook een stevige bodem vereist, met name een goed ingestelde arbeidsmarkt. Daar gaat het tweede deel van dit essay over. Het tompouce model: cultuur draagt bij aan de ontwikkeling van ‘de economie’, ‘het economisch systeem’ schraagt de cultuur van onder en voedt haar van boven. Er is zeker geen volkomen circulariteit (de oliebol komt er niet voor in aanmerking om de tompouce als model te vervangen), maar natuurlijk hangen de drie elementen nauw samen.” Erik Akkermans over de culturele en creatieve sector in de nieuwe economie. De eerste bijdrage van Boekman Extra #31: Naar een tompouce-economie. Kan de culturele en creatieve sector de rol van Tom Poes vervullen? Listen en relevante verhalen verzinnend in de wereld vol ecologische, economische, maatschappelijke, internationale problemen en conflicten? Welke randvoorwaarden moeten we daar dan voor scheppen? En kan de economische wetenschap daarbij steun in de rug geven?

16-06-2022

”Ondergronds gaan maakt het voor de kunstenaar mogelijk om de artistieke vrijheid te behouden. De banden met kunstinstellingen en met de kunstmarkt worden doorgesneden en de kunstenaar bewaart een grote afstand tot alle vormen van cultuurpolitiek.” Dat staat in een artikel van Jannele Wesseling in NRC, een voorpublicatie uit Making Matters. A Vocabulary for Collective Arts dat onder redactie van Janneke Wesseling en Florian Cramer bij uitgeverij Valiz verschijnt. Documenta 15 staat in het teken van collectieve kunstpraktijken, onder de artistieke leiding van ruangrupa, een Indonesisch collectief van kunstenaars en ‘creatieven’ uit Jakarta. Documenta 15 is opgezet rondom de gedachte van lumbung, het Indonesische woord voor een collectief beheerde rijstschuur. Liesbeth Bik en Geertjan de Vugt over ruangrupa en de Documenta.

09-06-2022

Minke Schönthaler studeert dit jaar af aan de docentenopleiding beeldende kunst en vormgeving van ArtEZ en schreef een essay over hoe beeldende kunst kan bijdragen aan een ander ecologisch mens- en wereldbeeld. Met als vertrekpunt haar eigen ervaring met de natuur reflecteert ze op de huidige relatie van de mensheid met de natuurlijke leefomgeving. Ze verwijst o.m. naar de ideeën van filosofen Bruno Latour en Timothy Morton, wetenschapper Robin Wall Kimmerer en kunstenaars Jasper Griepink en Olafur Eliasson.

09-06-2022

Documenta 15, vanaf 18 juni drie maanden lang te zien in Kassel, kampt sinds januari met protesten, die naarmate de opening dichterbij komt steeds heftiger worden. Moet de Documenta, gecureerd door het Indonesische kunstcollectief ruangrupa, dit jaar niet afgeblazen worden, vragen sommigen zich af, omdat deze editie antisemitisch zou zijn? Inmiddels kampt het festival met vandalisme en bedreigingen aan kunstenaars. Toef Jaeger vat het samen.

07-06-2022

“De grens tussen cinema en de harde werkelijkheid wordt steeds poreuzer. Dat komt vooral door de opkomst van identiteitspolitiek en de discussies rond diversiteit en inclusiviteit. Want los van de soms rellerige waan van de dag is er de afgelopen jaren een enorme, olietankerachtige verschuiving geweest in de hele culturele sector, inclusief de filmwereld, waarbij voortdurend barrières worden geslecht en records worden gebroken. Ook in Cannes, naast de Oscars het meest aansprekende internationale filmpodium waarop die strijd wordt geleverd. En de filmjournalistiek vormt daarbij een belangrijk wapen.” Kees Driessen over film, filmjournalistiek en politiek n.a.v. de toespraak van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky tijdens de openingsavond van het filmfestival in Cannes. “”En laten we wel zijn: die afwezigheid van politiek in de filmjournalistiek (waarbij je wel recensies van politieke films had, maar nauwelijks politieke recensies van films) was hoe dan ook een tijdelijke luxe. Het kwam voort uit een specifieke context: de zogenaamd post-ideologische periode na de Val van de Muur (het ‘einde van de geschiedenis’), die feitelijk een extreem ideologische periode vormde van het onweersproken neoliberaal kapitalistisch patriarchaat. De Russische inval in Oekraïne op 24 februari 2022 heeft daar mogelijk het einde van ingeluid. Het is überhaupt altijd een westerse luxe geweest. Elders liet de politiek zich niet zo gemakkelijk negeren. Collega’s uit bijvoorbeeld Turkije zijn nooit opgehouden films in een politieke context te plaatsen. Leef je onder Erdoğan, dan kom je daar niet onderuit. “

07-06-2022

Twintig schrijvers vormen een 'literair schaduwkabinet', een initiatief van ILFU.  Ze schrijven elk een brief aan een minister uit het kabinet-Rutte IV, met daarin een leesadvies. Geen non-fictie; geen zelfhulpboeken of op feiten gestoelde analyses van maatschappelijke onderwerpen, maar fictie, romans, gedichten en verhalen die je in het hoofd van iemand anders verplaatsen. En dat is essentieel voor bewindslieden die aan het hoofd staan van een democratie. Aflevering 3: romanschrijver Auke Hulst heeft een leestip voor Ernst Kuipers, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Kurt Vonneguts Slapstick (1976). De enige roman die Hulst kent waarin eenzaamheid uitdrukkelijk als politiek probleem wordt benoemd

07-06-2022

“Poëzie is geen luxe. Een zin die vaak terugkomt in het boek ‘Barricadepoëzie: lyrisch activisme sinds 1848.’ Het is een citaat van Audre Lorde, die verder beweert dat poëzie ‘het licht bepaalt waarin we onze hoop op verandering formuleren, eerst als taal, dan als idee, en dan concreter, als actie’. Een ander citaat dat in een of andere vorm vaak terugkomt, meestal weersproken, soms onderschreven: ‘Poetry makes nothing happen’, een versregel van W.H. Auden. Verderop in hetzelfde gedicht schrijft hij dat poëzie daarentegen ‘a way of happening’ is. Waarom nog de actie, als we het gedicht al hebben. In de bundel wordt gereflecteerd op de relatie tussen gedicht, lezer en politieke handeling. Tweeëntwintig dichters en zeventien neerlandici buigen zich over de vraag of gedichten kunnen ingrijpen in de politieke werkelijkheid, en zo ja, op welke manieren. De bloemlezing ‘dient als revisie van de mainstream literair-historische overzichtswerken’, en dat lijkt me ook geen luxe.” Aldus Hannah van Binsbergen in haar bespreking van het boek onder redactie van Johan Sonnenschein en Kornee van der Haven. ‘De literaire canon houdt niet van politiek’, schrijft ze, en ‘dichters die rechtstreeks vanuit een politieke strijd schreven, kunnen op de vergetelheid rekenen’. De samenstellers van Barricadepoëzie willen hier verandering inbrengen en pleiten voor een repolitisering van poëzie aan de hand van taalvernieuwing en autonomie.

07-06-2022

Het College voor de Rechten van de Mens heeft dirigent Pieter Jan Leusink deze week schuldig bevonden aan seksuele intimidatie van twee vrouwelijke musici. Zij werkten voor zijn stichting Klassieke Concerten Nederland. Het meldpunt Mores Online begeleidt mensen die te maken hebben gehad met ongewenst gedrag in de culturele en creatieve sector. Actrice Janke Dekker is voorzitter van Mores. Ze vertelt over het belang van deze zaak in NOS Met het Oog op Morgen. Pieter Jan Leusink legt per direct zijn werk neer als dirigent van The Bach Choir & Orchestra of the Netherlands. Dat werd bekend op 7 juni. Recente bedreigingen aan Leusinks adres zouden de aanleiding vormen. Er zijn afrondende gesprekken plaats met een potentiële vervanger, ‘waarbij uitgangspunt is dat de stijl, energie en de prettige sfeer die dit gezelschap uniek maakt behouden zal blijven’.

31-05-2022

Op 24 mei is het Jaarboek Architectuur in Nederland 2021/2022 gepresenteerd. De cover van het jaarboek wordt deze keer gesierd door de tijdelijke huisvesting van de Eerste Kamer in Den Haag, een ontwerp van Happel Cornelisse Verhoeven. Het is de eerste keer dat een project van dit bureau de omslag van het jaarboek siert. De meeste projecten die in het jaarboek zijn opgenomen (waaronder Depot Boijmans van Beuningen en het Holocaust Namenmonument), vormen geen weerspiegeling van de huidige bouwpraktijk, schrijven de jaarboekredacteuren Teun van den Ende, Uri Gilad en Arna Mackic in het openingsessay. “De bouw stagneert door het gebrek aan bouwlocaties, de stikstofregels en de torenhoge materiaal- en arbeidskosten. Bij veel projecten in dit jaarboek speelden deze belemmeringen geen rol”, aldus het trio. Wel zijn de dertig projecten in het jaarboek geselecteerd omdat ze volgens de auteurs het gesprek over architectuur kunnen aanjagen. Hoewel Van den Ende, Gilad en Mackic een koerswijziging in de architectuurpraktijk naar prefabricatie en schonere manieren van bouwen constateren, zien ze dat bij veel projecten voor een traditionele bouwmethoden wordt gekozen. De vraag is of een architect nog het verschil kan maken, aangezien zijn macht beperkt is, schrijft de redactie. “In de weerbarstige praktijk zijn uitzonderlijk vakmanschap, kennis van zaken, of simpelweg volharding en overtuigingskracht nodig. Van welk van deze eigenschappen bedienen architecten zich en wat levert dat op? En hoe kunnen opdrachtgevers, beleidsmakers, ontwikkelaars, aannemers en bewoners samen het verschil helpen maken?” Uit de vele gesprekken die de redactie voor het jaarboek heeft gevoerd, bleek dat architecten deze ‘mogelijkmakers’ hard nodig hebben. Het project dat de cover siert, is juist een voorbeeld van een ontwerpproces waarbij de architecten juist werden beperkt door de strenge regelgeving van hun opdrachtgever, het Rijksvastgoedbedrijf. “Ze kregen nauwelijks kans aan het huis van de democratie te ontwerpen, terwijl dit politieke bouwwerk wankelt onder invloed van de toeslagenaffaire en gebrek aan transparantie. Door de ontwerpopgave van de Eerste Kamer als decorbouw te benaderen, is het Happel Cornelisse Verhoeven Architecten wel gelukt te experimenteren met materialen en opstellingen die in een permanente situatie niet geaccepteerd zouden zijn”, aldus de jaarboekredactie. Dit soort beperkend opdrachtgeverschap onderstreept volgens de redactie het thema van het Jaarboek. It’s time to talk, voor alle betrokken partijen. Hans Teerds waardeert het Jaarboek Architectuur 2021/2022, maar ziet ook ondanks de oproep 'Time to Talk' gemiste kansen voor de dialoog die het jaarboek als fenomeen biedt.

31-05-2022

Twintig schrijvers vormen een 'literair schaduwkabinet', een initiatief van ILFU. Ze schrijven elk een brief aan een minister uit het kabinet-Rutte IV, met daarin een leesadvies. Geen non-fictie; geen zelfhulpboeken of op feiten gestoelde analyses van maatschappelijke onderwerpen, maar fictie, romans, gedichten en verhalen die je in het hoofd van iemand anders verplaatsen. En dat is essentieel voor bewindslieden die aan het hoofd staan van een democratie. In aflvering 2: voormalig Dichter des Vaderlands Ester Naomi Perquin heeft een leestip voor Franc Weerwind, minister van Rechtsbescherming : Confrontaties, geschreven door Simone Atangana Bekono.

31-05-2022

De stad uit en terug naar de natuur, weg van de mensen en de verplichtingen van de maatschappij. Sommige mensen dromen van zulk isolement, voor anderen klinkt het als de hel op aarde, maar wat als het voelt als de enige uitweg. ILFU vroeg Marion Bruinenberg, naar aanleiding van haar debuutroman Nieuweling (2022), om leestips over mensen die wegtrekken uit de maatschappij en kiezen voor (een vorm van) isolatie. Het werd een uiteenlopend lijstje boeken, want het beschrijven van eenzaamheid vraagt om nuance, aldus Bruinenberg.