Elegant, onderscheidend en herkenbaar. De Omgevingscommissie van de gemeente Tilburg is vol lof over een nieuw ontwerp van architect Michal Bernaciak van Marquart Architecten voor de Spoorparktoren. De hoekige V-vorm maakt daarin plaats voor organische rondingen. In eerdere tekeningen werd uitgegaan van een gebouw in V-vorm, in het verlengde van de looplijnen van het Spoorpark. Dat idee kon de commissie nooit echt overtuigen. In het nieuwe ontwerp hebben de architecten de oorspronkelijke opzet losgelaten. De drie bouwdelen die het V-figuur vormden, zijn samengevoegd tot een compacter geheel met elegante, ronde lijnen. De onderste drie verdiepingen, met de entree en commerciële ruimtes, zijn smaller dan de hoogbouw van de woontoren. Daardoor ontstaat er op de begane grond meer ruimte voor een entreeplein naar het Spoorpark. Ondergronds parkeren is van de baan. Op de plek waar al jaren de vervallen bedrijfspanden staan, moet parkeergelegenheid komen in de vorm van een ‘groene pergola’ met twee parkeerlagen. Een idee van landschapsarchitect Esther Kruit, die ook betrokken was bij de inrichting van het Spoorpark. De noordkant van de toren, waar nu nog geparkeerd wordt, kan dan bij het park worden betrokken. Er was nog wel discussie over de positionering van het geheel. Daar wordt nog naar gekeken.

De provincie Noord-Brabant heeft de eerste stimuleringsbedragen uitgekeerd voor flexwonen. Het gaat om projecten in Altena en Eindhoven. In totaal heeft de provincie 250.000 euro beschikbaar in de subsidieregeling Flexwonen, bedoeld voor kleinschalige projecten van particuliere initiatiefnemers en woningbouwcoöperaties. Met de bedragen zorgt de provincie Noord-Brabant voor een versnelling van uitvoering en daarmee een verlaging van de druk op de woningmarkt.

Darwin Winklaar, afgestudeerd aan de Gerrit Rietveld Academie, is uitgeroepen tot winnaar van Lichting 2020. Winklaar wint 10.000 euro en mag zich meest veelbelovend talent van Nederland noemen. Naast de geldprijs, wint Winklaar ook de mogelijkheid een show te geven tijdens Amsterdam Fashion Week 2022. Winklaar presenteerde een diepgaand onderzoek naar Caribische folk religieuze praktijken. Door middel van een serie van zes altaren en een performance deelde Winklaar diens dekoloniserende rituelen met als doel bewustzijn en kennis te vergroten jegens gemarginaliseerde culturen in Nederland. Het werk overstijgt mode en is multidisciplinair. Lichting is een initiatief van Amsterdam Fashion Week en HTNK International en wordt ondersteund door Meester Koetsier Foundation en Van Kaam IP, Media & Privacy. Tijdens Lichting toenen de veertien beste afgestudeerden van de zeven Nederlandse modeacademies zichzelf en hun werk. Het doel van Lichten is om veelbelovend talent een springplank te bieden richting een levensvatbare carrière.

Waalwijk wil een aantrekkelijker, levendiger centrum. De herinrichting van de pleinen sluit aan bij die ambities.  Bij het ontwerp voor  het Raadhuisplein is rekening gehouden met het monumentale Krophollercomplex. De bekende lantaarn op het plein moet nog meer een blikvanger worden. Rondom de lantaarn komt een fontein, waar bijvoorbeeld kinderen kunnen spelen. De Markt wordt in deze plannen een echt verkeersluw horecaplein. De bestrating krijgt, net als bij het toekomstige schoenenmuseum, een soort leerpatroon. De gemeente hoopt met deze aantrekkelijke pleinen meer mensen naar het centrum te lokken, en ze daar ook vooral langer te houden. De coalitiepartijen schaarden zich op 7 juli 2021 achter de plannen, en de daarbij behorende investering. Binnen die laatste partij waren de meningen overigens wel verdeeld. Oppositiepartijen stemden om uiteenlopende redenen tegen het voorstel. Een aantal fracties vindt het niet nodig om de pleinen zo rigoureus op de schop te nemen.  Het zet vraagtekens bij de kosten, een investering van 1,7 miljoen,  en het draagvlak onder de inwoners .,,En gaan die pleinen wel echt extra bezoekers opleveren?”, zo vroegen ze zich af. Er wordt nu haast gemaakt met de plannen. Het streven is om in het najaar met het werk te starten. De pleinen moeten ver klaar zijn als het nieuwe schoenenmuseum aan het Raadhuisplein de deuren opent. Dat is begin volgend jaar.

“Geen sprake van je laten overrompelen door het onverwachte. In feite is alles reeds bekend en alleen het bekende wordt gezocht. Met onze mobiele telefoons en gestreste ideeën kunnen we onze weg blind vinden. We kijken alsof we alwetend zijn, maar de onwetendheid is alledaags en alomtegenwoordig.” Herman van Bergeijk over de Architectuur Biënnale, die sinds 1980 in de Giardini en in andere delen van de stad wordt georganiseerd. Wat begon als een interessante gebeurtenis, is uitgegroeid tot een van de schadelijke factor voor het leven in de stad. Ontwerpers en critici pretenderen het actuele discours te presenteren, uiteindelijk maken ze gewoon deel uit van de toeristenindustrie die van de stad een sneller stervend geheel heeft gemaakt. Dit moet veranderen.

Nationale ambities, regionale systeemkeuzes en lokale straatprofielen: alles hangt samen. Marleen de Ruiter (ministerie van BZK) legt uit hoe ontwerpend onderzoek kan helpen keuzes voor de ruimtelijke ordening van Nederland te maken door de schalen heen.

Een rapport over de stikstofcrisis van het Planbureau voor de Leefomgeving schetst aandachtspunten bij strategische keuzes voor stikstof, natuur en klimaat. Er worden drie risico’s geschetst als doelstellingen en beleidsmaatregelen onvoldoende in samenhang worden gekozen. Een meer gebiedsspecifieke aanpak van de Nederlandse natuurkwaliteit kan aanknopingspunten bieden om met die risico’s om te gaan. Als een volgend kabinet besluit de doelstellingen rond de stikstofuitstoot aan te scherpen, zal dat ‘een ongekende transformatie van het landelijke gebied in Nederland’ betekenen. Het zal er zelfs toe leiden dat in de ‘stikstofgevoelige’ provincies Gelderland, Noord-Brabant en Overijssel geen landbouw meer mogelijk is, waarschuwt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een beleidsadvies.

De nominaties voor de NRP Gulden Feniks 2021 zijn bekend. Acht projecten, verdeeld over de categorieën Renovatie, Transformatie en Gebiedstransformatie, komen in aanmerking voor deze prijs. Dat heeft Architectuur Lokaal op 7 juli bekendgemaakt namens het Nationaal Renovatie Platform (NRP). Er waren dit jaar 54 projecten ingezonden. De jury maakte een selectie uit alle inzendingen, waarna zij de geselecteerde projecten gedurende twee dagen heeft bezocht. Tijdens de bezoeken werd ook uitvoerig met de inzenders gesproken. De winnende projecten, een per categorie, worden op 16 november bekendgemaakt tijdens het NRP Congres.

Wat velen waarschijnlijk al vermoedden, heeft onderzoek van TU Delft-student Marjolein Bons ook aangetoond: de coronacrisis beïnvloedt de woonwensen van huizenzoekers – en daarmee mogelijk ook de toekomstige woningmarkt. Uit het afstudeeronderzoek van Bons blijkt dat het thuiswerken de behoefte aan rust, groen, ruimte en privacy vergroot. Marjolein Bons, student Architecture and the Built Environment aan de TU Delft, onderzocht de woonbehoefte gedurende de coronacrisis voor haar master-thesis. De uitkomsten van het onderzoek, dat ze uitvoerde bij Dura Vermeer, presenteert Bons onder de titel ‘A crisis that triggered change: How the Corona crisis impacted (aspiring) homeowners’ housing preferences’.

Drie ontwerpteams zijn aan de slag gegaan met verduurzaming van iconische stadskerken. Zij zijn geselecteerd voor de ontwerpfase van de prijsvraag ‘Sublieme schoonheid, sublieme duurzaamheid’. In een serie interviews vertellen betrokken deskundigen over hun wensen en verwachtingen rond de winnende visies. Patty Wageman, directeur van de Stichting Oude Groninger kerken, hoopt op echt vernieuwende ontwerpen.

Volgens Joris Deur, architect en directeur van ZZDP Architecten, is het mogelijk de woningnood binnenstedelijk op te lossen. Maar dan moeten we bereid zijn hoger te bouwen en kleiner te gaan wonen. “We kunnen in de steden nog verschrikkelijk veel bouwen. Maar daar moeten wel eerst een paar moedige beslissingen voor worden genomen”.

In het kader van de Landschapstriënnale 2021 organiseerden Staatsbosbeheer, Kunstloc Brabant en Nationaal Landschap Het Groene Woud de Design Challenge ‘Onze Energie, Ons Land-schap’. Zes multidisciplinaire teams werden uitgenodigd aan de hand van een concrete casus integrale oplossingen te ontwerpen voor diverse opgaven rond landschap en duurzame energie. De organisatoren wilden met de design challenge via ontwerpend onderzoek verkennen hoe de verschillende opgaven rond ruimtelijke kwaliteit, energieopwekking en natuurverbetering zijn te combineren. Ook hoopte de organisatie de meerwaarde van creatief en verbeeldend ruimtelijk ontwerp tonen. De ontwerpvraag luidde: Hoe kunnen we een geluidswerend ontwerp maken, waarbij energieopwekking wordt gekoppeld aan de omringende natuur en tevens de verbeelding wordt aangesproken. De organisatie noemde het bewust een design challenge, want er was geen sprake van een wedstrijd waarbij een winnend ontwerp zou worden geselecteerd en (met zekerheid) uitgevoerd

De nieuwste editie van de Young Innovators is weer van start. Op 29 juni koppelde het College van Rijksadviseurs jonge, talentvolle vakgenoten aan actuele grote ruimtelijke opgaven. Het Young Innovators programma heeft twee belangrijke doelen: het genereren van vernieuwende ideeën en het bijdragen aan de ontwikkeling van een nieuwe generatie vakgenoten. Een van de deelnemers is Anna Maria Fink van Atelier Fischbach, Amsterdam. Zij gaat zich toeleggen op de vraag van de Provincie Noord-Brabant en partners in NOVI-gebied De Peel. Kenmerkend voor alle dorpen in de Peel, is dat ze onlosmakelijk verbonden zijn met de omgeving waarin ze liggen. De dorpen en het landschap vormen één samenhangend verhaal dat nauw verweven is met de ontwikkelingen in de landbouw op sociaal, economisch, ecologisch en ruimtelijk vlak. De YI-opdracht focust zich op de wisselwerking tussen de transities in het landschap en de nederzettingen in de Peel. Welke aanknopingspunten zijn er te ontdekken voor een samenhangende ‘dorp-land’ strategie in de Peel? Gedurende acht maanden werkt de Young Innovator aan een concrete ruimtelijke opgave van een opdrachtgever.

De gemeente Bergeijk kan verder met het realiseren van een nieuwe vleermuizen- en uitkijktoren in het bosgebied Einderheide in Riethoven. De gemeenteraad gaf op 6 juli unaniem haar goedkeuring voor deze niet-alledaagse combinatie. Met het futuristische en mysterieus ogende houten bouwwerk wil de gemeente meer bezoekers én meer vleermuizen naar het gebied trekken. De uitkijktoren moet de recreatieve mogelijkheden voor het bosgebied versterken. Ook dient het bouwwerk als huisvesting voor verschillende soorten vleermuizen. Beide bezoekersstromen worden gescheiden van elkaar ondergebracht in het iconische bouwwerk. De nieuwe eyecatcher is ontworpen door architectenbureau Next Architects. Aan de toren hangt een prijskaartje van zo’n 4 tot 4,5 ton. De helft daarvan wordt gefinancierd met een subsidie van de provincie Noord-Brabant. Ook Boskalis levert een bijdrage van 130.000 euro

Tiny houses, erfwoningen of huizen van hout. De gemeente Oosterhout wil nog dit jaar enkele locaties aanwijzen om te experimenteren met nieuwe initiatieven voor de woningmarkt.

Onder de noemer ‘Living Lab Maashorst’ gaat een groep vrienden uit Uden in Park Maashorst achter ziekenhuis Bernhoven een nieuwe woonvorm realiseren. Hun idee voor een project waarbij verschillende groepen bewoners een eigen huis krijgen, die onderling met elkaar verbonden worden, kwam als winnaar uit de bus bij de prijsvraag van de gemeente Uden. In totaal werden er zeven projecten ingediend. Living Lab Maashorst biedt ruimte aan verschillende sociale bevolkingsgroepen. Elke groep heeft zijn eigen woonomgeving. Onderling zijn die huizen verbonden via een zeshoekige honingraatstructuur. De gemeente Uden is zeer te spreken over de kwaliteit van de ingediende voorstellen en blijft daarom in gesprek met enkele initiatiefnemers om te kijken of hun ‘woondroom’ ergens anders in Uden misschien gerealiseerd kan worden.

Afgelopen week organiseerde Design to Market de kick-off van een nieuw traject met 11 nieuwe ontwerpers die een jaar lang ondersteund gaan worden. Eindelijk kon de Talenthub op locatie een ontmoeting organiseren, tussen nieuwe talenten, ontwerpers die afzwaaiden, mentoren en partners.

Kunststudenten van St. Joost School of Art & Design presenteren hun afstudeerwerk van 7 tot en met 11 juli. Hun afstudeershows Now Show (BA) en Live Alone Die Together (MA) vinden voornamelijk online, maar ook deels fysiek plaats. Avanslocaties in 's-Hertogenbosch en Breda zijn voor publiek te bezoeken.

Het Filmfonds en het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie bieden voor de winter 2021 en het voorjaar 2022 een bijzondere residency aan in het Van Doesburghuis in Meudon, Parijs. In de atelierwoning die Theo van Doesburg eind jaren twintig voor zichzelf en zijn vrouw Nelly ontwierp kunnen makers en beschouwers, van regisseur tot curator, scenarioschrijver tot onderzoeker, architect tot maker van digitale cultuur op het gebied van film, ontwerp en digitale cultuur onderzoek doen, ideeën uitwerken of nieuw werk maken. De verblijfsperioden die worden aangeboden zijn: 7 november 2021 t/m 1 maart 2022 ; 6 maart t/m 26 juni 2022. Het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, het Filmfonds, het Fonds Podiumkunsten, het Mondriaan Fonds en het Letterenfonds bieden sinds 2017 via open oproepen gezamenlijk een residency aan in het Van Doesburghuis in Meudon-Val-Fleury/Parijs waar makers hun artistieke praktijk verder kunnen ontwikkelen. Het Mondriaan Fonds treedt op als penvoerder van de aanvraagprocedure. Aanvragen kunnen tot en met 7 augustus 2021 worden ingediend bij het Mondriaan Fonds.

Al sinds 1971 verstrekt Fonds Kwadraat rentevrije leningen aan talentvolle kunstenaars, ontwerpers en fotografen. Fonds Kwadraat bestaat dit jaar vijftig jaar. Om dit te vieren organiseert het fonds een speciaal jubileum evenement op 29 september in het Stedelijk Museum in Amsterdam. De bijeenkomst staat in het teken van ontmoeting en verbinding tussen kunstenaars en kunstliefhebbers / professionals in de kunstwereld. 25 Kunstenaars en 25 kunstliefhebbers / professionals gaan in vier rondes van tien minuten speeddaten. Thema’s die aan bod komen zijn PR & marketing, de zakelijke kant van de kunstpraktijk, fondsenwerving en financiering van kunstprojecten, en Continuing Education, zoals postacademische opleidingen en residencies. De Speeddate biedt alle deelnemers de mogelijkheid in een inspirerende en informele omgeving zijn of haar netwerk uit te breiden en ideeën te delen. Kunstenaars en ontwerpers die 1 tot 5 jaar geleden zijn afgestudeerd van Nederlandse kunst-en design academies kunnen zich via een Open Call inschrijven voor de Speeddate. Aanmelden kan vóór 15 augustus.

Dit jaar lanceerde het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie de Regeling Experiment, een doorlopende subsidie voor kleinschalige, experiment gedreven onderzoeksprojecten van ontwerpers, architecten, makers of ontwerpbureaus. De nieuwe Regeling Experiment is over het geheel positief ontvangen. Veel aanvragers zien in de regeling een belangrijke aanvulling op de bestaande subsidiemogelijkheden van het Stimuleringsfonds. Covid-19 bracht de Regeling Experiment bovendien een nieuwe dynamiek en gaf extra urgentie. De laagdrempelige mogelijkheid voor makers om projecten op te starten, bleek een waardevol instrument in de covid-19-crisis. Voor een deel van de aanvragers is het nog lastig om te bepalen of ze hun aanvraag het beste kunnen indienen bij de Regeling Experiment of in een van de reguliere subsidierondes binnen Vormgeving, Architectuur of Digitale cultuur. Als gevolg daarvan heeft een flink aantal aanvragers hun aanvraag moeten terugtrekken. Veel ingediende projecten hadden bovendien een begroting die hoger is dan € 10.000 en worden daarom niet beschouwd als kleinschalig onderzoek. Andere projecten zijn teruggetrokken omdat ze niet binnen het werkveld van het Stimuleringsfonds vielen; de regeling richt zich nadrukkelijk op de werkvelden vormgeving, architectuur en digitale cultuur en de daarbinnen vallende cross-overs. Ook kwam het voor dat projecten gericht waren op te complexe vraagstukken om van kleinschalig onderzoek te kunnen spreken. De positief beoordeelde projecten zijn goed verdeeld over de verschillende disciplines. Een groot aantal projecten richt zich op vraagstukken rondom klimaat en duurzaamheid. Positief beoordeeld zijn ook verschillende aanvragen van individuele ontwerpers en makers die de subsidie willen gebruiken voor persoonlijke projecten en de ontwikkeling van hun eigen praktijk. Van de 54 in behandeling genomen subsidieverzoeken zijn er 26 gehonoreerd. Het honoreringspercentage komt daarmee op 48 procent. De Regeling Experiment werkt met tijdvakken. Het eerste tijdvak stond open van 1 februari tot 15 juni 2021, tenzij het subsidieplafond van € 250.000 eerder was bereikt. Dit was het geval op 26 april 2021. De regeling is toen tijdelijk gesloten. Het tweede tijdvak opent op 8 juli 2021.

In de tweede ronde Digitale cultuur van 2021 van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie zijn 26 voorstellen geselecteerd. Alle positief beoordeelde aanvragen konden deze ronde worden gehonoreerd. Bijna de helft van de aanvragen betrof een startsubsidie. De selectie werd gemaakt uit een breed scala aan projecten: van (serious) games tot geluidsperformance en van digital storytelling tot onderzoek waarin veelal actuele thema's centraal werden gesteld. Van de 63 subsidieverzoeken in behandeling genomen aanvragen zijn er 26 gehonoreerd. Het honoreringspercentage komt daarmee op 41 procent. Het beschikbare budget was deze ronde € 399.487. De deadline voor de derde ronde Digitale cultuur van 2021 is 18 augustus.

De nieuwe regeling van het Stimuleringsfonds  Creatieve Industrie Regeling Festivals en publiekspresentaties creatieve industrie is bedoeld voor festivals en presentaties die bijdragen aan een groter publieksbereik en de interesse voor de Nederlandse vormgeving, architectuur en digitale cultuur vergroten en verdiepen. De nieuwe regeling vervangt de Regeling Festivals creatieve industrie en de Open Oproep Uitzonderlijke Prestaties. Opvallende verschillen zijn een sterkere focus op het bereiken van een breed publiek en een verdeling van de middelen over zes verschillende landsdelen. De Regeling Festivals en publiekspresentaties staat open voor aanvragen van culturele instellingen of organisaties gericht op het organiseren van bijzondere publieksprogramma's zoals festivals, tentoonstellingen en manifestaties binnen de context van de Nederlandse creatieve industrie. Belangrijk is dat de publieksstrategie is gericht op het bereik van minimaal duizend fysieke bezoekers. De landsdelen zijn als volgt ingedeeld: Noord: Friesland, Groningen en Drenthe; Oost: Gelderland en Overijssel; Midden: Utrecht en Flevoland; Zuid: Zeeland, Noord-Brabant en Limburg; West: Noord-Holland en Zuid-Holland; Caribisch deel van het Koninkrijk: de zelfstandige landen Aruba, Curaçao, Sint-Maarten en de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Het jaarbudget van de Regeling Festivals en publiekspresentaties wordt beschikbaar gesteld in verschillende aanvraagrondes. De eerste en enige ronde van 2021 sluit op 13 oktober 2021. Vanaf 2022 zijn er twee aanvraagrondes per jaar. Per ronde wordt een verdeling van het budget gemaakt over de landsdelen. Voor de eerste ronde is de verdeling als volgt: voor West is het budget € 200.000, voor de overige landsdelen elk € 100.000. Dat het budget niet evenredig over de landsdelen is verdeeld heeft te maken met de geografische verdeling van de festivals en presentaties over ons land.

De 24 genomineerden binnen 8 categorieën voor Dutch Design Awards 2021 zijn bekend. Dutch Design Awards (DDA) bekroont jaarlijks de beste Nederlandse ontwerpers en hun meest indrukwekkende en baanbrekende projecten en kijkt naar de impact van die verschillende disciplines, kijkrichtingen en oplossingen op onze samenleving. DDA maakt de winnaars bekend tijdens een live DDA Award Show. Die vindt plaats van 16 tot en met 24 oktober op Dutch Design Week (DDW) 2021.

Het onderzoek naar de cultuur op modeopleiding AMFI is afgerond en blijkt zeer kritisch. Uit het perceptieonderzoek van onafhankelijk onderzoeksbureau Bezemer & Schubad komt naar voren dat de bejegening van enkele docenten gericht zou zijn het zelfbeeld en zelfvertrouwen van studenten af te breken, docenten studenten intimideerde en dat concurrentie tussen studenten onderling werd aangewakkerd. Klachten van studenten werden onvoldoende serieus genomen. AMFI geeft in een persbericht aan dat het de conclusies en aanbevelingen uit het onafhankelijke onderzoek zal overnemen. Ook de decaan van de faculteit Digitale Media en Creatieve Industrie van de Hogeschool Amsterdam, waar AMFI ondervalt, geeft toe dat studenten op een onacceptabele manier zijn behandeld en dat het nooit meer mag gebeuren. Naast de ervaringen van studenten bevat het onderzoek ook input van medewerkers. Zij ervaren een te hoge werkdruk en lijden onder een gebrek aan koers, visie en strategie van AMFI. Ook is er een tweedeling te zien in het docententeam, de een vóór verandering, de ander tegen. Het onderzoek werd gestart kort nadat in maart een publicatie in het NRC Handelsblad en Het Parool naar buiten kwam over modeman Martijn N. en zijn grensoverschrijdende gedrag. N. is een oud student van AMFI. Na een uitzending van RTL Nieuws over de zaak stroomden ruim 100 meldingen binnen bij de Onderwijsinspectie.

Wonen en zorg is een belangrijke opgave. Daarom organiseerden drie architectuurcentra drie programma’s waarin zij lokale initiatieven op het gebied van wonen en/met zorg in hun gemeenten presenteerden. Het Zwols Architectuur Podium (ZAP), het Centrum voor Architectuur en Stedenbouw Tilburg (CAST) en Babel Zaans architectuurplatform spraken met wethouders, bewoners, architecten en verschillende organisaties over Knarrenhoven, struikelblokken en de magische mix. De symposia volgen op de prijsvraag WHO CARES die eerder werd uitgeschreven door Rijksbouwmeester Floris Alkemade in samenwerking met de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving en Architectuur Lokaal. De prijsvraag leverde pareltjes aan innovatieve en toekomstgerichte plannen op die inspireren tot verdere ontwikkeling en er werd een Community of Practice opgericht. Margot de Jager, Architectuur Lokaal, tekende vanuit de symposia een scala aan initiatieven op.

Waar gezondheidsaspecten als duurzaamheid, milieu en groen steeds belangrijker worden in gebiedsontwikkeling, blijft de invloed van de omgeving op de mentale gezondheid van de bewoners vaak nog onderbelicht. Onterecht, stellen Amerikaanse onderzoekers. De invloed van de gebouwde omgeving op de mentale gezondheid is veel groter dan altijd werd gedacht.

“Technologie en Maatschappij in Balans” – een nieuw sectorbeeld van de ontwerpende ingenieurswetenschappen – is op 23 juni aan het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen gepresenteerd. In dit rapport wordt een beeld geschetst van de unieke kracht en potentiële maatschappelijke impact van deze sector die Industrieel Ontwerpen, Ontwerp van de Gebouwde Omgeving, en Technische Bestuurskunde en Bedrijfskunde omvat. Er wordt met name aandacht besteed aan de rol van de sector bij het linken van technologische ontwikkelingen aan de behoeften van mens en maatschappij, waarmee een bijdrage kan worden geleverd aan het oplossen van een aantal van de meest urgente maatschappelijke vraagstukken. Het sectorbeeld is het resultaat van een uitgebreid en intensief proces van twee jaar, waarbij ruim 25 mensen van de vier Nederlandse technische universiteiten (Delft, Eindhoven, Twente en Wageningen) en de Rijksuniversiteit Groningen betrokken waren. Ontwerp-interventies, zo wordt uitgelegd in het rapport, worden gebruikt om hypotheses en effecten te toetsen en toekomstscenario’s zodanig vorm te geven dat mensen deze zich kunnen voorstellen, begrijpen, ervaren, aanraken en bediscussiëren, waarmee de realisatie van maatschappelijke veranderingen dichterbij komt. Door het opleiden van een toekomstige generatie (wetenschappelijke) professionals in deze benadering, en door hen te voorzien van een ontwerp mindset en ontwerpmethodologieën, maakt ontwerpen deel uit van een steeds effectiever antwoord op het missie gedreven innovatiebeleid in Nederland.

4 projecten zijn door het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie geselecteerd in Upstream: Music x Design ronde 1 – 2021. De aanvragen die het Stimuleringsfonds deze ronde ontving, komen uit uiteenlopende hoeken van de muziekindustrie, namelijk de elektronische muziekscene, rock- en folkmuziek, het hiphopgenre en de traditionele popmuziek. Ontwerpers die betrokken zijn bij de aanvragen verhouden zich tot de brede creatieve industrie en zijn gespecialiseerd in games, scenografie, technologie, mode en vormgeving. Opvallend is de multidisciplinaire praktijk van verschillende aanvragers; zij zijn actief op het snijvlak van kunst, ontwerp, performance en muziek. Het beschikbare budget deze ronde was € 150.000. Vier van de veertien in behandeling genomen subsidieverzoeken zijn gehonoreerd. Het honoreringspercentage komt daarmee op 29 procent. De aankomende deadline van de Regeling Upstream: Music x Design is 1 september 2021.

Het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie wil ruimtelijk beleid op alle schaalniveaus met elkaar verbinden en versterken en lanceert hiervoor de nieuwe Voucherregeling Ruimtelijk Ontwerp. De regeling heeft een looptijd van een jaar en sluit inhoudelijk aan bij de grote opgaven uit de Nationale Omgevingsvisie (NOVI). Het biedt ruimte aan circa 200 innovatievouchers, waarmee decentrale overheden en semipublieke organisaties extra ontwerpkracht kunnen inschakelen bij het verkennen en het versterken van hun beleid. Met de vouchers kunnen zij aan ruimtelijke ontwerpers en onderzoekers een opdracht verstrekken voor een ontwerpend onderzoek naar de lokale consequenties van die grote opgaven. Voor de selectie van vouchervoorstellen schrijft het fonds in 2021 acht open oproepen uit. De Open Oproep Toekomstbestendig landelijk gebied is de vierde in die reeks. Geïnteresseerde (semi)publieke organisaties, zoals gemeenten, provincies, waterschappen, woningbouwcorporaties, zorginstellingen en uitvoeringsorganisaties - maar ook regionale samenwerkingsverbanden tussen deze partijen - kunnen samen met ruimtelijk ontwerpers en onderzoekers een aanvraag voor een innovatievoucher indienen. Culturele instellingen kunnen als coördinator in een dergelijk ontwerpend onderzoek eveneens optreden als aanvrager. Indienen kan vanaf 1 juli tot en met 30 september 2021 indienen.

Hoe ga je de Roosendaalse burgers en ondernemers interesseren voor iets saais als de Omgevingsvisie? Wethouder Toine Theunis voert de komende maanden een publiekscampagne om aandacht te vragen voor deze visie. Een nieuwe wet waar iedere burger en iedere ondernemer mee te maken krijgt. Hoe zorg je dat jan met de pet warmloopt voor iets als een visie? De Omgevingswet is volgens de overheid een sterke vereenvoudiging van 26 wetten en 4.700 regels die gelden voor ‘het beschermen en het benutten van onze leefomgeving’. De wet gaat op 1 juli 2022 in en wordt op gemeentelijk niveau vertaald in een Omgevingsvisie. BN De Stem sprak met Theunis.

Landschapspark Pauwels is een uitgestrekt gebied ten zuiden van De Loonse en Drunense Duinen en Kaatsheuvel / De Efteling en ten noorden van Tilburg. Een unieke omgeving waar natuur, landbouw, recreatie, water, cultuurhistorie en industrie samenkomen. Het Amersfoortse landschapsarchitectenbureau H+N+S stelde een plan op, samen met kunstenaar Paul de Kort, in opdracht van de Pauwels-partners (de gemeenten Tilburg en Loon op Zand en onder meer twee waterschappen). De Tilburgse gemeenteraad toonde zich recent unaniem zeer enthousiast over de ingrijpende operatie, die een jaar of tien zal bestrijken. Het Brabants Dagblad stapt met landschapsarchitect Pieter Schengenga op de fiets om er ter plekke over te vertellen. Schengenga ziet de locatie als ‘een soort tijdmachine’. ,,Vroeger wilde men van het water uit de stad af, nu zijn we zo ver dat we dat heel graag willen gebruiken.” Opvang, zuivering, berging, langzame afvoer én gebruik van het stedelijk water staan in het Waterlandschap centraal. Dat mag het publiek zien, soms ook als kunstwerk.

Het voorstel om ongeveer een kwart van de provincie Noord-Brabant de status nationaal park te geven is afgewezen. Volgens demissionair minister Carola Schouten (Natuur) voldoet de aanvraag voor het Van Gogh Nationaal Park niet aan de wet en aan de ambities die zijn vastgelegd voor nationale parken. Schouten houdt de aanvraag nog wel aan, schrijft ze op 24 juni aan de Tweede Kamer. De huidige regels om een gebied aan te duiden als nationaal park worden het komende jaar geëvalueerd. De indieners kunnen hun aanvraag op een aantal punten nader onderbouwen, waarna het opnieuw getoetst kan worden na de evaluatie, die in 2022/2023 naar verwachting is afgerond.

Het is de plicht van gebiedsontwikkelaars om werk te maken van het welzijn en geluk van bewoners en gebruikers van een gebied. Dat stelt Yvonne van Mierlo van ontwikkelaar Blauwhoed. Zij legt uit hoe ontwerpstudio’s daarbij kunnen helpen. “Betrokkenheid van alle stakeholders leidt tot een betere invulling, maar vraagt echte professie van ontwikkelaars.”

Het waarborgen van publieke waarden is een overheidstaak, maar in de gebouwde omgeving helpen private partijen steeds vaker een handje, net zoals burgers. Aangezien die hun eigen belangen hebben, is het een balanceeract om zaken overeind te houden die bestemd zijn voor ons allemaal. Dat constateert Lizet Kuitert in haar promotieonderzoek bij de TU Delft. Zij ontwikkelde daarom een instrument om alle waarden in kaart te brengen.

De ontwerpfase is hét moment waarin circulaire ambities vorm krijgen. De keuzes die dan worden gemaakt, hebben immers een grote invloed op het resultaat. Maar dan moeten wel de juiste keuzes worden gemaakt. En ook moeten alle betrokkenen bij het ontwerpproces dezelfde doelen en dezelfde oplossingen nastreven. Goede afspraken hierover kunnen de ruis in de communicatie verminderen en zorgen ervoor dat er een effectiever ontwerpproces ontstaat. Met de nieuwe leidraad ‘Circulair ontwerpen’ kunnen afspraken worden vastgelegd. Het gaat daarbij om afspraken die geschikt zijn voor de bouwsector in de breedte (woning- en utiliteitsbouw en GWW/infra), met, waar relevant, specificering naar de deelsectoren. En om afspraken die zich niet alleen richten op ontwerpers maar ook op alle andere rollen die een bijdrage leveren aan een circulair ontwerp en de realisatie daarvan. De afspraken met ontwerpers moeten voldoende vrijheid geven en geen belemmering vormen voor innovatie. Op 1 juli presenteert het actieteam circulair ontwerpen van Platform CB’23 online de leidraad die ontwerpers helpt uniform circulair te ontwerpen. Aan het breed opgezette actieteam circulair ontwerpen van CB’23 hebben ook meerdere BNA leden input geleverd vanuit het perspectief van architectenbureaus.

Textiel is de twee na grootste vervuiler op de hele aarde, er schuilt vaak een enorm schrijnende wereld achter ieder kledingstuk dat wij dragen, waarvan we ons helemaal niet bewust zijn. Daarom richtte ik een duurzaam zero waste mode label op”, vertelt modeontwerper Lynn Kate Rosdorff. Duurzame mode is steeds meer onderwerp van gesprek: op de Dutch Design Week 2020 waren diverse talks en expo’s over Sustainable Products, MU exposeerde draagbare kleding gemaakt van planten en het Textielmuseum komt met de expo rondom duurzame mode ‘Long live Fashion’. Drie Brabantse modeontwerpers die duurzaam ontwerpen aan het woord.

De Kunstenbond heeft de Gerrit Rietveld Academie, waar ook het Sandberginstituut onder valt, een brandbrief gestuurd vanwege contracten met freelancers. Volgens de Kunstenbond zijn de zzp-contracten die de academie hanteert in strijd met de wet. Met een brandbrief roept de Kunstenbond de Gerrit Rietveld Academie op om te stoppen met deze praktijk. Freelancers moeten een passende arbeidsovereenkomst krijgen, zonder benadeling of consequenties voor personen die voor hun rechten opkomen.

Designbeurs OBJECT Rotterdam lanceert dit jaar een speciaal platform voor pas afgestudeerd talent van designopleidingen als MAFAD in Maastricht tot de HKU, de Amsterdamse Rietveld Academie, de KABK in Den Haag en de WdKA in Rotterdam. Voor hen was het dit afgelopen jaar onmogelijk hun werk aan een breed publiek te presenteren. OBJECT wordt de eerste keer dat zij hun werk aan een publiek kunnen tonen. OBJECT is van 1 t/m 4 juli in het HAKA gebouw in Rotterdam. Om ze een extra impuls te geven koppelt OBJECT deelnemende ontwerpers (product, industrieel, mode, grafisch, architectuur) die in 2020 zijn afgestudeerd aan een professional uit het veld. Elke graduate wordt in de gelegenheid gesteld om een samen met een zelfgekozen ’tutor’ gedurende een timeslot van 1.5 uur geheel te focussen op het werk, de praktijk en de next steps van de ontwerper. OBJECT stond al bekend als talentpool, jaarlijks worden tientallen net afgestudeerde ontwerpers van Nederlandse opleidingen geselecteerd. Voor hen vormt de beurs een belangrijke eerste stap naar de markt. Ze leren hoe ze zich moeten presenteren, wat de waarde van hun werk is, ontmoeten agenten, verzamelaars, curatoren, collega’s, journalisten, en kunnen hun eerste designs verkopen.

Begin juni hebben de 44 grootste gemeenten (G40 en G4) opnieuw aandacht gevraagd voor de warmtetransitie van de gebouwde omgeving. Samen met maatschappelijke organisaties en marktpartijen presenteren de gemeenten zeven concrete stappen. Karin Dekker, wethouder in Assen en voorzitter Themagroep Duurzaamheid van de G40 : ‘Onze gemeenten en partners zijn hard bezig om de gebouwde omgeving te verduurzamen. Bij de uitvoering hebben we steun en dekking van het Rijk nodig. Om te beginnen vragen we om duidelijkheid over het budget voor 2022. Dat is tot op heden nog niet geregeld en de motor dreigt stil te vallen. Daarnaast hebben we een concreet pakket ontwikkeld met mogelijke maatregelen die helpen om de doelstellingen uit het Klimaatakkoord realiseren.’

Het natuurlijke systeem van een wijk, stad of regio als gids voor gebiedsontwikkeling. Dat is het idee achter het boek De Stadsgenese. Onderzoeker Vincent Grond legt uit hoe met behulp van het natuurlijke systeem van de ondergrond, de bodem, water en natuur actuele opgaven op het gebied van woningbouw, energietransitie en klimaat kunnen worden opgelost.

Minister Ollongren (BZK) stuurt de Tweede Kamer het rapport 'Investeringsraming 14 grootschalige woningbouwgebieden'. De bouw van honderdduizenden woningen komt de komende jaren in het geding als het Rijk niet bijspringt met 20 miljard euro aan investeringen. Dat schrijft demissionair minister Kajsa Ollongren (Wonen) aan de Tweede Kamer. Ze zijn nodig om projecten te realiseren in veertien woningbouwlocaties, vooral binnen grote steden. Het gaat tot 2040 om zo'n 440.000 woningen. Uit onderzoek van adviesbureau Rebel in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken blijkt dat vooral geld gestopt moet worden in infrastructuur. Van de 440.000 woningen moeten 210.000 in de komende tien jaar worden gebouwd. Dat is een flink deel van het totale aantal van 900.000 woningen die tot 2030 in Nederland gebouwd moeten worden tegen het woningtekort. De veertien projecten die onder de loep zijn genomen, ‘zijn stuk voor stuk complexe, grootschalige gebiedsontwikkelingen, veelal binnenstedelijk, een aantal buitenstedelijk’, schrijft Ollongren.

Steeds vaker nemen ontwerpers en kunstenaars het voortouw nemen in stadsverbetering en nemen daarbij de rol in van buurtregisseur, beleidsmaker of commerciële ontwikkelaar. Met hun innovatieve oplossingen en ondernemende mentaliteit zijn deze creatieven op allerlei manieren actief in de wijken – van buurtactiviteiten die de cohesie tussen bewoners bevordert tot het opknappen van verwaarloosde gebouwen of ongebruikte kavels. De problemen die ze daarbij tackelen zijn al even divers: jeugdcriminaliteit en eenzaamheid onder ouderen tot zelfs woningnood en armoede. En heel belangrijk, deze ontwerpers doen het niet voor het geld maar uit een maatschappelijke betrokkenheid. Ze staan letterlijk en figuurlijk midden in de wijk. Op 22 juni ging de DesignDigger Live(Stream) over Design in de wijk.

Een stad waar je schaduw en gezond buitenwater vindt bij hitte en droogte. Een stad waar kelders droog en wegen toegankelijk blijven, ook als het extreem hard regent. Een stad met groene daken, groene gevels en groene straten die hitte en regen opvangt, regenwater vasthoudt en gebruikt voor bomen en planten. Dit zijn enkele doelen uit de Visie Klimaatadaptatie die de gemeente Utrecht heeft vrijgegeven voor inspraak. Daarin staan de maatregelen die nodig zijn om Utrecht voor te bereiden op extreem weer door klimaatverandering.

Het Rijk ratificeerde het VN-verdrag Handicap in 2016. Met deze bekrachtiging kregen gemeenten de verplichting om een ‘lokale inclusie-agenda’ op te stellen. Dit is een agenda waarin een gemeente samen met ervaringsdeskundige inwoners vastlegt hoe zij gaan werken aan een samenleving waarin elke inwoner, met en zonder beperking, mee kan doen. Uit een onderzoek van de VNG en Movisie komen drie categorieën gemeenten naar voren. Een deel van de gemeenten is goed bezig met het verdrag, een deel wil wel maar loopt daarbij tegen obstakels aan, en een deel is eigenlijk nog niet begonnen. In deze gemeenten wordt om ‘allerlei redenen’ geen prioriteit aan de implementatie gegeven.

Ruimtelijk ontwerpers hebben de kredietcrisis niet zonder kleerscheuren doorstaan, zo wijst nieuw onderzoek door de Universiteit van Amsterdam uit. Niettemin wordt aan de rol van de ontwerpers bij de ruimtelijke inrichting van Nederland veel belang gehecht. Dat staat in de Jaarrapportage Ruimtelijke Ontwerpsector 2021, die Rijksbouwmeester Floris Alkemade aanbood aan demissionair minister van Engelshoven (OCW). Andere conclusies uit de rapportage: Er is een vergaande versplintering van de sector opgetreden door de groei van het aantal zzp-ers van bijna 20 % in 2010 naar 32% in 2018. En de beroepsgroep is bovendien weinig inclusief : vrouwen maken slechts een derde hiervan uit, ongeveer het laagste percentage in Europa. De Jaarrapportage 2021 laat zien dat er flinke verschillen bestaan tussen de vier ontwerpdisciplines. De (bouwkundig) architecten springen eruit qua aantal, qua aandeel in de bedrijfstak, qua beloning en ook qua sekse-ongelijkheid (deeltijd, beloning). Min of meer spiegelbeeldig is de discipline interieurarchitectuur waar vrouwen zijn oververtegenwoordigd. Maar ook daar zien we de combinatie van vrouw - deeltijd en relatief lager bruto (maand)loon. Zelfs in 2018 zijn deze verschillen tussen mannen en vrouwen in de ontwerpsector nog zeer saillant. Er worden een aantal aanbevelingen gedaan. Zo moet het Rijk meer werk maken van de rol van ruimtelijk ontwerpers bij het denken over de toekomstige ruimtelijke inrichting van Nederland. Het onderwijs kan aan de slag met het beter inspelen op de sterk veranderde situatie van de ontwerpers op de arbeidsmarkt. Het onderwerp diversiteit is een verantwoordelijkheid van de ontwerpsector als geheel om hierin verbeteringen te realiseren. Ook ligt er een gezamenlijk taak in het vergroten van het belang van de titel en de inschrijvingen in het Architectenregister.

De woningmarkt staat onder hoge druk. Dat geldt ook voor het politieke debat over hoe de ‘markt' vlot te trekken. De verhalen over jongeren, mensen met een kleine beurs en senioren die geen passende woning kunnen vinden, zijn schrijnend. Daarop poogt bouwend en ontwikkelend Nederland in te spelen. Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) kwam met een schijnbaar panklare ‘oplossing' voor de wooncrisis. Joks Janssen, Sjors de Vries en Cees-Jan Pen vinden dat antwoord van weinig realiteitszin getuigen. “De polder volbouwen is een 20e-eeuws antwoord op een 21e-eeuwse uitdaging.”

De entree van gebouw Obelisk aan het Marconiplein in Eindhoven is sinds 21 juni flink groener geworden. Friso Geerlings van software-ontwikkelingsbedrijf ISAAC, dat hier gevestigd is, had aangegeven dat het trottoir voor het gebouw wel erg stenig was en wilde daar graag wat planten. Een landschapsontwerper van de gemeente Eindhoven maakte een ontwerp waarbij 35 procent van het duizend vierkante meter grote terrein vergroend wordt met planten en twee kleine boompjes. Tussen het groen komt er een designbank van Streetlife waar medewerkers van bedrijven uit het pand hun boterham kunnen opeten. De Eindhovense wethouder Rik Thijs : ,,Eén van mijn bestuurlijke speerpunten van de stad is het klimaatbestendig maken van de openbare ruimte maar ook van de particuliere ruimte. Omdat het steeds warmer en droger wordt moeten we het regenwater opvangen en vasthouden, zodat dit later aan de bodem kan worden afgegeven. Daarom is het erg belangrijk dat verharding plaatsmaakt voor groen. Daarnaast biedt groen verkoeling tijdens warme dagen en vangt het fijnstof op. En groen is natuurlijk ook mooi en biedt het bescherming aan vogels, kleine zoogdieren en insecten.” De gemeente stimuleert het actief ontharden van de stad. Bijvoorbeeld voor het groener maken van tuinen. Ook platte daken met sedum zorgen voor verkoeling en vochtregulering. Voor veel maatregelen in eigen tuin is subsidie mogelijk

Elf kinderboekenschrijvers hebben een Zilveren Griffel gekregen, de prijs voor de beste jeugdboeken van het afgelopen jaar. Een van deze boeken wint in oktober de Gouden Griffel. Dat wordt bekendgemaakt aan het begin van de Kinderboekenweek in oktober. Naast elf Zilveren Griffels maakte de jury ook acht Zilveren Penselen en 27 eervolle vermeldingen, de zogenaamde Vlag en Wimpels, bekend. Deze acht zijn genomineerd voor de Gouden Penseel, de belangrijkste prijs voor kinderboekillustratoren. De jury liet diversiteit en inclusiviteit meewegen bij keuze. De houding van de overheid ten opzichte van boekhandels krijgt in het juryrapport ook nog een veeg uit de pan. Charlotte Dematons weigert een Vlag en Wimpel voor Atlas. “Mijns inziens is de Vlag en Wimpel een blijk van waardering, maar bovenal een aanmoedigingsprijs. Daarom vind ik dat dit eerbetoon mij geheel niet toekomt. Het zou passend zijn deze prijs te geven aan een getalenteerde nieuwkomer in ons beroep.”

Negen teams hebben een visie ingezonden voor één van de drie ontwerpthema's voor de prijsvraag 'Sublieme schoonheid | sublieme duurzaamheid'. Daaruit heeft de jury nu drie teams geselecteerd. Deze teams zijn uitgenodigd om hun visie uit te werken tot een schetsontwerp. De ontwerpen zullen in het najaar, bij een openbare bijeenkomst tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven, gepresenteerd worden.  De prijsvraag is gericht op negen opvallende, gezichtsbepalende en monumentale kerken. Grote stadskerken staan voor dezelfde opdracht als de hele maatschappij: verduurzaming. De prijsvraag is uitgeschreven door de Rijksbouwmeester en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in samenwerking met negen grote stadskerken en Architectuur Lokaal.

Over acht maanden opent het nieuwe schoenenmuseum in Waalwijk de deuren. Vanaf het Raadhuisplein is er nog niet veel te zien, maar binnen in het voormalige gemeentehuis van Waalwijk, het monumentale Krophollerpand, is de metamorfose compleet. Brabants Dagblad verslaggever Sylvia van de Ven ging kijken en sprak met directeur Anouk van Heesch. In het atrium wordt duidelijk waarom renovatie in plaats van nieuwbouw een goed idee was, vindt Van Heesch. De combinatie van allerlei verschillende stijlen, geeft het gebouw smoel. Ze wijst waar het café, de maaklabs, en de keuken komen. Een echt restaurant komt er niet in het museum. Vanuit de keuken kan het museum een volledige catering verzorgen in het atrium. Ook ondernemend Waalwijk doet inmiddels mee. Leerbedrijf Alphenberg en Morentz, design meubelen, richten als sponsoren onder meer de businesslounge in. Maar ook met andere bedrijven is Van Heesch in gesprek. Eind oktober moet de renovatie van het pand klaar zijn. Dan begint de inrichting. ,,In januari willen we met het hele team proefdraaien.” Het museum is op zoek naar vrijwilligers, het museum kan niet zonder.

Met de Regeling Vormgeving ondersteunt het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie projecten die bijdragen aan de kwaliteit, ontwikkeling of verdieping van het vakgebied vormgeving. De regeling sluit aan bij de doelstellingen van het fonds om de ontwikkeling van artistieke kwaliteit te bevorderen, experiment en onderzoek te stimuleren en reflectie en debat te ondersteunen. Deadline 11 augustus.

Met de Regeling Architectuur ondersteunt het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie projecten die bijdragen aan de kwaliteit, ontwikkeling of verdieping van het vakgebied architectuur. De regeling sluit aan bij de doelstellingen van het fonds om de ontwerpkracht bij grote maatschappelijke opgaven te bevorderen, experiment en onderzoek te stimuleren, reflectie en debat te ondersteunen en de ontwikkeling van artistieke kwaliteit te bevorderen. Deadline 12 augustus.

Met de Regeling Digitale cultuur ondersteunt het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie projecten die bijdragen aan de kwaliteit, ontwikkeling of verdieping van het vakgebied digitale cultuur. De regeling sluit aan bij de doelstellingen van het fonds om de ontwikkeling van artistieke kwaliteit te bevorderen, experiment en onderzoek te stimuleren en reflectie en debat te ondersteunen. Deadline 18 augustus.

Op 1 juli organiseren het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en de Nederlandse Vereniging voor Tuin- en landschapsarchitectuur (NVTL) twee onlinewerkbijeenkomsten in het kader van de Open Oproep Prachtige productielandschappen. Tijdens deze interactieve werkbijeenkomsten wordt er gesproken door ontwerpers en samenwerkingspartners over ontwerpend onderzoek als methodiek bij de aanpak van transitieopgaven rondom Nederlandse productielandschappen. Met deze open oproep nodigt het fonds coalities van provincies, gemeenten, gebiedsontwikkelaars, grondeigenaren, energiebedrijven, netwerkbeheerders, voedselproducenten, natuurorganisaties, erfgoedspecialisten en (collectieven van) bewoners uit om samen met ontwerpers te werken aan nieuwe strategische visies of ontwerpvoorstellen voor de transitie van ons productielandschap. Voor de bijeenkomsten dient men zich aan te melden.

Minister van Engelshoven (OCW) beantwoordt Kamervragen naar aanleiding van het bericht 'Onveilige sfeer op modeschool AMFI: "Een docent vergeleek mijn Arabische model met een seriemoordenaar"'. Zij kreeg deze vragen van het Tweede Kamerlid Peters (CDA).

Tijdens de algemene ledenvergadering op 16 juni 2021 hebben de leden van de VNG zich uitgesproken over de beoogde nieuwe datum voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet en over de stijgende kosten die de wet met zich meebrengt. De motie is met grote meerderheid aangenomen. De gemeente Moerdijk heeft samen met vijf andere gemeenten deze motie ingediend. De motie bestaat uit twee delen. In het eerste deel van de motie wordt het VNG bestuur opgedragen om alles in het werk te stellen om te zorgen dat de wet echt op 1 juli 2022 in werking kan treden. Daarbij wordt het bestuur gevraagd om duidelijke afspraken met de minister te maken voor de haalbaarheid van de datum. Het tweede deel van de motie ging over de financiën van de Omgevingswet. De motie vraagt de VNG om alles wat in haar macht ligt te doen om in 2022 een compensatie te krijgen voor de stijgende invoeringskosten. Daarnaast vraagt de motie om op de financiële evaluatiemomenten in 2022, 2023 en 2027 al voorlopige compensatie te krijgen als blijkt dat de terugverdientijd van 10 jaar op die momenten niet haalbaar blijkt.

Het is een vaak terugkerende claim: de woningnood kan verholpen door meer bouwlocaties aan te wijzen. Hoogleraar Willem Korthals Altes rekent voor dat daar helemaal geen gebrek aan is. Waar het stokt, is de ontwikkeling van die gebieden. “Richt de schaarse ambtelijke capaciteit van gemeenten op de locaties die nu al in beeld zijn. Als je alle kanten op rent, kom je niet vooruit.”

Hoe kun je bewoners in positie brengen bij de inrichting van hun leefomgeving en welke valkuilen moet je daarbij overwinnen? Het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners (LSA) selecteerde zes voorbeelden van ‘maatschappelijke gebiedsontwikkeling’ om van te leren.

Bouwen in het groen? Hoogleraar gebiedsontwikkeling en dijkgraaf Co Verdaas vindt dat evident, maar niet volgens de simplistische benadering van het Economisch Instituut voor de Bouw.

In de vijfde Open Oproep Fresh Perspectives zijn zes voorstellen geselecteerd voor een ontwikkelbijdrage. Het gaat hierbij om bijzondere vormen van samenwerking tussen een ontwerper, maker of studio en een partij met een sterke maatschappelijke of kennispositie. De selectie bestaat uit zes gedegen voorstellen, die elk een relevante opgave centraal stellen met overtuigende samenwerkingspartners. Voor de geselecteerde voorstellen geldt dat ontwerp wordt ingezet om nieuwe zienswijzen en denkrichtingen te ontwikkelen op een maatschappelijk vraagstuk. De open oproep kent drie fasen. De eerste fase ofwel de startfase staat in het teken van formalisering van de samenwerking(en), financiering, planning en onderzoekkader. In de daaropvolgende fase wordt het project uitgevoerd en geïmplementeerd. De derde fase biedt de mogelijkheid voor extra financiering om de impact van het project buiten de creatieve industrie te versterken. Voor deze open oproep nam het fonds 30 aanvragen in behandeling. Met 6 gehonoreerde voorstellen komt het honoreringspercentage op 20 procent. Het beschikbare budget was deze ronde € 270.000. Dit wordt verdeeld over de drie fases verleend. In deze eerste fase is aan elk project maximaal € 10.000 toegekend; voor de tweede fase is een bedrag van maximaal € 30.000 per project beschikbaar en voor de derde fase maximaal € 5.000 per project. Een toekenning voor fase 1 is geen garantie voor een toekenning voor fase 2 en 3. In het najaar opent een nieuwe Open Oproep Fresh Perspectives en kunnen nieuwe voorstellen worden ingediend voor fase 1. Deze ronde zal medio oktober sluiten.

Voor de Design Challenge Onze Energie Ons Landschap, georganiseerd door Kunstloc Brabant, Staatsbosbeheer en Het Groene Woud ontwikkelde het multidisciplinaire team van VenhoevenCS, DS landschapsarchitecten en Studio Solarix een voorstel waarin het opwekken van schone energie op een ingenieuze manier wordt gecombineerd met het herstellen van verbindingen in de natuur en het beperken van geluidshinder. Het ontwerp Butterfly Effect voor een ultralicht web over de snelweg is niet alleen ontworpen voor de challenge-locatie aan de A67 ter hoogte van de Strabrechtse heide, maar is wereldwijd toepasbaar boven infrastructuur. Dit voorstel versterkt lokale ecosystemen op kleine schaal en heeft tegelijkertijd impact op een grootschalige aanpak van klimaatverandering en biodiversiteitsverlies

De Bijdrage Collectieprogramma’s van het Mondriaan Fonds is bestemd voor publieke musea die structureel aankopen van beeldende kunst en/of vormgeving na 1945 willen doen op basis van hun collectieprogramma en aankoopplan. De bijdrage kan worden besteed aan belangrijke aankopen die in het collectieplan van het museum passen en (semi)permanent aan het publiek worden getoond. Ook kunnen instellingen de bijdrage gebruiken om als onderdeel van het aankoopplan aan een beeldend kunstenaar een opdracht te verstrekken die is gericht op de aanschaf van een of meerdere werken voor de collectie. In beide gevallen moet het gaan om aankopen die binnen het collectieplan van het museum passen en voor Nederland belangrijk zijn. Deadline is 9 augustus 2021.

Op 15 juni heeft de Nederlands-Deense modeontwerper Claes Iversen het 10e Cultuurfonds Mode Stipendium ontvangen uit handen van Cathelijne Broers, directeur van het Prins Bernhard Cultuurfonds in het Felix Meritis in Amsterdam. Daarnaast ontving Claes Iversen traditiegetrouw de welbekende wisseltrofee ontworpen door Atelier Ted Noten uit handen van zijn voorganger Erik Frenken. Het Cultuurfonds Mode Stipendium voor buitengewoon getalenteerde en gevorderde Nederlandse modevormgevers werd in 2011 ingesteld door een particuliere mecenas bij het Prins Bernhard Cultuurfonds en bestaat naast de wisseltrofee uit een financiële bijdrage van €50.000,-

Een school inrichten als festival, een container transformeren tot trefpunt voor stagiairs of samen een circulair paviljoen bouwen om te testen of het nieuwe online leertraject wel vruchten afwerpt. Met steun van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie stelden twintig mbo's zich vier jaar lang open voor een ontwerpend onderzoek naar hun ideale leeromgeving. Samen met ontwerpers gingen zij op zoek naar toepassingen die de wereld op school verbinden met de wereld daarbuiten. In een interactieve online talkshow bij Pakhuis de Zwijger op 23 juni wordt er gesproken met betrokkenen over de uitkomsten daarvan. Over hoe nieuwe onderwijsvisies, plekken voor ontmoeting en creatieve werkwijzen bijdragen aan een mbo dat midden in de samenleving staat.

Studenten van Fontys Hogeschool voor de Kunsten hebben op 3 religieuze plekken in Tilburg, Berkel-Enschot en Biezenmortel zelfgemaakte meubels geplaatst. Daarbij horen podcasts. De werken staan er t/m Open Monumentendag op 11 en 12 september. De podcasts zijn te beluisteren via de site kloosterwaarden.nl. Het idee en de uitvoering is van de studenten: Aïsha Dingemans, Sophie Hoogmoet, Lisa Machielse en Isis Peene. Deze studenten werden begeleid door Jacqueline Moors, Anne Parlevliet, Jesper Wijnhoven en Martijn Honselaar. De gemeente werkt aan dit project mee in het kader van het Brabants Kloosterjaar. Kunstloc Brabant ondersteunde dit project in het kader van De Kunstopdracht, een intensief talentontwikkelingstraject voor jonge Brabantse makers, die de kans krijgen in opdracht te werken in het publieke domein. Het project is naast de gemeente ook mogelijk gemaakt door Fontys Hogeschool voor de Kunsten, de Provincie Noord-Brabant, de Congregatie van de Zusters van Liefde, Ons Koningsoord en Landpark Assisië.

"Hoe meer we deze van bovenaf plannen, hoe minder die kan doen waarvoor zij bestemd is: toegankelijk zijn voor meerdere groepen en doeleinden." Spelende kinderen (die weggejaagd worden) en gewilde parkeerplaatsen (maar niet voor het eigen huis) maken stadsgeograaf Gerben Helleman duidelijk welke tegenstrijdige belangen komen kijken bij het gebruik van de openbare ruimte.

De Omgevingswet is primair uitgedacht vanuit de planologie. Maar de wettelijke stelselherziening gaat niet alleen over ruimtelijke ontwikkeling. Integendeel. Veel regels over emissies bijvoorbeeld gaan louter over de gezondheid of milieueffecten en hebben geen enkele ruimtelijke impact. Aan de Omgevingswet ligt, kortom, nogal wat ondeskundigheid en onbedachtzaamheid ten grondslag. Dat stelt Arie den Breejen, hoofdredacteur vakblad Journaal Geluid.

Om mee te doen in de nieuwe economie zetten steeds meer steden in op innovatiedistricten. Het liefst met grote tech-bedrijven. Onderzoeker Wouter Jan Verheul vraagt zich naar aanleiding van de negende MCD Great Urban Books lezing, die op 19 april werd georganiseerd in Pakhuis de Zwijger, van socioloog Sharon Zukin af in hoeverre overheden daar goed aan doen

Het is één van de kernvragen bij de beoogde bouw van één miljoen woningen: waar moeten al die huizen dan komen? Er zijn twee kampen: kamp binnenstedelijk en kamp buitenstedelijk. Het Economisch Instituut voor de Bouw sluit zich nu aan bij het tweede kamp en pleit voor het doorbreken van de ‘taboesfeer’ rond bouwen in het groen. Media besteden er gretig aandacht aan, maar meer nuance en een kritische houding zijn nodig

Architectenbureaus lopen nog steeds op tegen een wildgroei van uiteenlopende inkoopvoorwaarden die afwijken van de DNR. ( De Nieuwe Regeling 2011. Rechtsverhouding opdrachtgever –architect, ingenieur en adviseur).  Het coronajaar heeft nauwelijks verbetering gebracht. Vooral grotere bureaus (meer dan 5 fte) worden geconfronteerd met afwijkingen. De afwijkende voorwaarden leiden regelmatig tot onbeheersbare en onverzekerbare risico’s. In de consumentenmarkt wordt de CR in de meeste gevallen integraal geaccepteerd. Dat blijkt uit het BNA Verdiepingsonderzoek 2021.

De beoogde invoeringsdatum van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) is 1 juli 2022. Van bouwwerken met een lage risicoclassificatie (CC1) wordt de technisch inhoudelijke toetsing van bouwplannen en toezicht op de bouw niet meer vooraf door de gemeente uitgevoerd maar door een onafhankelijke gecertificeerde kwaliteitsborger. Bijna iedere architect heeft al wel gehoord over de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Een substantieel deel van de bureaus heeft zich dan ook al verdiept in de Wkb. Van deze bureaus zegt de meerderheid zelf geen kwaliteitsborger te willen worden, maar wel van plan te zijn te gaan samenwerken met preferente kwaliteitsborgers. Dat blijkt uit het BNA Verdiepingsonderzoek 2021.

De genomineerden voor dé architectuurprijs van Nederland, het Beste Gebouw 2021, zijn bekend. De vakjury onder voorzitterschap van Alexander Pechtold selecteerde uit 108 inzendingen 18 projecten. Na een jureringsronde door Nederland bleven 12 genomineerde gebouwen over. De keuze voor de 12 gebouwen ging niet zonder slag of stoot. Alle genomineerde gebouwen maken kans op de vakjuryprijs en op de publieksprijs. Stemmen op de genomineerden voor de Publieksprijs kan tot 9 augustus. Het kantoor van bouwbedrijf Berghege, Oss, van architectenbureau De Twee Snoeken uit ’s-Hertogenbosch is genomineerd. Ook de Eindhovense Villa Fifty-Fifty  door het Amsterdamse Studioninedots is genomineerd.

“Ik heb het vaak verzucht in de afgelopen twee jaar ‘had ik maar een dagboek bijgehouden’. De plotwendingen waren zo talrijk dat ik achteraf graag had willen teruglezen hoe bepaalde keuzes tot stand waren gekomen en hoe ik ze ervaren had. Maar nu het einde nadert van deze intense periode kan ik dankzij deze uitnodiging alsnog wat dagboekachtige reflecties optekenen.” Francien van Westrenen, curatrice van de Nederlandse bijdrage aan de 17e Internationale Architectuurbiënnale van Venetië

Ben je professioneel beeldend kunstenaar, ontwerper, illustrator, fotograaf, architect of andere beeldmaker ? Heb je plannen voor een nieuw werk of bijvoorbeeld een expositie of publicatie van bestaand werk? En heb je een flinke terugval in omzet door de corona-omstandigheden waardoor je niet tot uitvoering van deze plannen komt? Vanaf 15 juni 2021 kun je een werkbijdrage aanvragen van maximaal 1.000 euro bij het Pictoright steunfonds. Het Pictoright Steunfonds is een eenmalig initiatief tot stand gekomen in samenwerking met VOICE en mede mogelijk gemaakt door het Ministerie van OCW.

Internationalisering is een belangrijke doelstelling van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie. Met de Regeling Internationalisering en de vervangende regeling in coronatijd, de Tijdelijke Procedure Internationaal Samenwerken (TPIS), kunnen zowel individuele ontwerpers, makers en bureaus als culturele instellingen hun kennis en kunde exporteren en daarmee hun werkveld verruimen. In opdracht van het Stimuleringsfonds heeft curator en adviseur Joanna van der Zanden een onderzoek gedaan onder aanvragers naar de effecten van de Regeling Internationalisering van de afgelopen jaren voor de ontwerpsector. Ook heeft ze de behoefte in het veld onderzocht en het effect van COVID-19 voor internationale samenwerking. Een gesprek over het belang van internationaal samenwerken.

Een jaar later dan gepland, vindt van 22 mei t/m 21 november 2021 de 17e Internationale Architectuurtentoonstelling van La Biennale di Venezia plaats. Het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie ondersteunde diverse projecten die nu te zien zijn op de Architectuur Biënnale Venetië. Een overzicht van de projecten.

Van der Valk was eind april overtuigend winnaar van de aanbesteding van een nieuw congrescentrum voor Brainport. Het hotel krijgt in het plan met de naam Elysion een auditorium met 1500 zitplaatsen. Behalve in het congrescentrum investeert het hotel ook in de bouw van een nieuwe toren met 300 hotelkamers. Het totaalaantal kamers komt daarmee uit op circa 560. Van der Valk kan met de gunning rekenen op 7 miljoen euro subsidie van de Rijksoverheid die via de Regio Deal beschikbaar is gesteld voor de verbetering van het vestigingsklimaat van Eindhoven. De gemeente Eindhoven hoeft geen kosten te maken. Behalve veel waardering voor het iconische ontwerp van een nieuw congrescentrum bij het Van der Valk Hotel Eindhoven bestaan er in de politiek ook nog veel zorgen over het plan. Diverse politieke partijen in de Eindhovense gemeenteraad zoals GroenLinks, PvdA en D66 zijn verbaasd dat de keus is gevallen op een locatie aan de snelweg terwijl de voorkeur lag bij een plek in het stationsgebied. Andere partijen zoals de VVD en CDA vinden een locatie buiten de stad juist een voordeel. Er wordt aandacht gevraagd voor o.m. de bescherming van de natuur in de Genneper Parken, bereikbaarheid via het openbaar vervoer en parkeerruimte.

1,7 miljoen euro kost het plan voor de herinrichting van de Markt en het Raadhuisplein in Waalwijk. Nog voor de zomervakantie wil wethouder John van den Hoven naar de gemeenteraad voor een akkoord. ,,We willen zo snel mogelijk beginnen. Als het nieuwe schoenenmuseum in februari open gaat, mag het Raadhuisplein geen bouwput zijn.”

Europese wetgevers moeten de uitstoot van broeikasgassen van alle 250 miljoen bestaande gebouwen en alle nieuwbouw in de EU bijna tot nul terugbrengen. Zo kunnen ze de afspraken in het kader van het Klimaatakkoord van Parijs nakomen. Voor deze en andere ingrijpende beleidsmaatregelen pleiten wetenschappers benoemd door bij EASAC aangesloten nationale academies van wetenschappen in een nieuw rapport: Decarbonisation of buildings: for climate, health and jobs. Tot dusver heeft het EU-beleid zich geconcentreerd op het concept van 'bijna-energieneutrale gebouwen', waarbij de nadruk ligt op de vermindering van de energie die wordt verbruikt om het comfort van de gebruikers te vergroten. Volgens EASAC is dit achterhaald: "De cumulatieve broeikasgasemissies moeten de indicator zijn voor de beoordeling van de klimaateffecten van een nieuw gebouw of een renovatie. Dat is inclusief de door de bouwwerkzaamheden veroorzaakte opgeslagen emissies en de door het gebouw veroorzaakte exploitatie-emissies in de jaren ná de bouw/verbouwing. We hebben nog maximaal tien jaar om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 oC. Daarom is het dringend noodzakelijk dat er zo min mogelijk opgeslagen broeikasgasemissies ontstaan bij renovaties, zodat we zoveel mogelijk bijna-energieneutrale gebouwen krijgen."

Bureau BUITEN onderzocht ruim een kwart van de Nederlandse bedrijventerreinen op toekomstbestendigheid. Adviseurs Jaap Meijs, Rutger van Raalten en Miles Copping drie lessen. Op het gebied van energie, klimaatadaptatie en een gezonde werkomgeving. Daaruit blijkt dat vaak met relatief kleine stappen al winst te behalen is.

Zecc Architecten uit Utrecht heeft de selectie gewonnen voor verbouwing van het Duvelhok, een voormalige textielfabriek in Tilburg. In opdracht van ontwikkelaar Dokvast maakt Zecc een ontwerp voor de nieuwe bestemming van het gebouw als onderdeel van Duveldorp, dat ook woningbouw omvat. Het Duvelhok is de oudste nog bestaande textielfabriek in Tilburg. Het gebouw aan de St. Josephstraat is in 1862 in gebruik genomen als katoenspinnerij. Na overname door de fabrikant BeKa in 1911 werd het pand een duvelhok, de plek waar de wol werd gesorteerd en gemengd (geduveld). Nadat het gebouw als textielfabriek sloot is het in 1969 in gebruik genomen door kunstenaars. Na een restauratie in 2016 bood het Duvelhok, onder beheer van Karin Bruers, plaats aan onder meer creatief en sociaal ondernemerschap. De nieuwe eigenaar, Dokvast, zegt de sociale, maatschappelijke en culturele functies van het Duvelhok te willen behouden.

Op het Greenwich schiereiland in het zuidoosten van Londen is een nieuw Design District gepland. De wijk, waarvan de opening in fasen gaat, moet betaalbare werkruimten bieden voor mensen uit de mode-, tech- en ambachtelijke sector en daarbuiten. Acht architecten ontwierpen elk een paar gebouwen, wat een bonte groep van structuren oplevert - één heeft zelfs een basketbalveld op het dak.

Maatschappelijk vastgoed speelt een belangrijke rol in het functioneren van de stad, maar onder financiële en politieke druk gaat het vaak ten onder binnen gebiedsontwikkeling. Ervaringsdeskundigen Arie Lengkeek en Maurice Specht vertellen in dit essay wat ervoor nodig is om dat probleem op te lossen, van het Community Land Trust-model tot de herwaardering van het begrip ‘waarde’.

In heel Nederland wordt groeiende aantal verdichtingsplannen rondom binnensteden niet verkocht als ‘wonen vlakbij de binnenstad’. Nee, de binnenstad wordt ermee vergroot, analyseert planoloog Martin van der Maas. Hij presenteert vijf principes om de nieuwe stadsmilieus ook echt te laten voelen als een binnenstad. Stadszaken

De 3800 bedrijventerreinen in Nederland hebben een oppervlakte van bijna 100.000 hectare. Slechts 1 procent daarvan bestaat uit groen-blauwe structuren zoals bomen, gras of sloten. Stichting Steenbreek en provincie Zuid-Holland trekken samen op om bedrijventerreinen te vergroenen. In de publicatie Groene gezonde bedrijventerreinen presenteren ze een stappenplan om een bedrijventerrein groen in te richten.

Architectuurcriticus Bart Lootsma bezocht de Architectuurbiënnale Venetië. Thema’s die het afgelopen jaar zo belangrijk zijn geworden, zoals de pandemie en Black Lives Matter, spelen geen enkele rol, hoewel ze alles te maken hebben met het thema van de Biennale: How will we live together, constateert hij. “Het thema wordt voornamelijk beantwoord als het samenleven met andere organismen, vaak zelfs micro-organismen, in het Antropoceen. Het gaat er vooral om hoe mens, technologie en natuur nieuwe samenlevingsvormen zouden kunnen vinden. We zien ook veel systeemdenken en cybernetica, zowel in de vorm van cyborgs als in pogingen om de werking van grote ecosystemen te laten zien, en er zijn ontwijkende voorstellen die zoeken naar mogelijkheden om de ruimte te bewonen. Veel van die projecten zijn nogal academisch. Het is vaak niet duidelijk hoe de auteurs denken dat de projecten gerealiseerd zouden moeten worden. Aan wat voor instituties en regelgeving erbij hoort bijvoorbeeld, en wie ervoor zou moeten betalen. Of het zijn zuivere onderzoeksprojecten zonder voorstel eraan vast. Een groot deel van die projecten is overigens wel heel interessant en vernieuwend, maar we moeten maar afwachten hoe het zich uitkristalliseert in de komende jaren.”

What Design Can Do vroeg ontwerpers over de hele wereld om oplossingen te vinden voor het gigantische afvalprobleem. 85 projecten gaan door naar de laatste ronde. Op 15 juli zal de internationale jury 16 winnende projecten bekendmaken. De winnaars ontvangen 10.000 euro aan financiering en gaan van start met een ontwikkelingsprogramma dat mede door Impact Hub is ontwikkeld.

Naar ontwerp van architect en stripverzamelaar Arie Korbee is een leegstaand winkelpand in het centrum van Noordwijk getransformeerd tot stripmuseum. De partner van KVDK Architecten nam het initiatief voor het museum nadat het Rotterdamse museum Strips! verdween en het Groningse stripmuseum werd opgenomen in het nieuwe Forum. Het Museum of Comic Art (MOCA) is gehuisvest in een pand, stammend uit 2000, dat oorspronkelijk ook door Korbee is ontworpen. Het museum bestaat uit een winkelgedeelte met ontvangstbalie, dat direct achter de gevel is geplaatst, en een expositieruimte met aanvullende functies als een filmzaal, een leesplek en een bibliotheek. De ambitie is om twee hoofdtentoonstellingen per jaar te organiseren, één in de zomer en één in de winter. Deze tentoonstellingen lopen 4 maanden, waardoor er ruimte is voor korte thema exposities en een jaarlijks Cartoonfestival. De eerste expositie is getiteld European Masters of Comic Art. Alle stukken komen uit de collectie van oprichter Arie Korbee (de Arko Collectie).

Natuurinclusieve gebiedsontwikkelingen worden de laatste jaren steeds meer gemeengoed. Maar om echt impact te kunnen maken, moeten deze ontwikkelingen op een projectoverstijgend niveau worden gecoördineerd en geregisseerd. Een belangrijke rol is hierbij weggelegd voor de grote gemeenten. Rotterdam geeft het goede voorbeeld. De onlangs verschenen studie De groenblauwe groeidiamant van de gemeente Rotterdam wil concrete handvatten geven aan een integrale vergroeningsstrategie voor de stad. Het samenbrengen van een verscheidenheid aan (meetbare) indicatoren is daarbij een belangrijke stap. Een betere onderbouwing van investeringen in groen en blauw draagt immers bij aan goede besluitvorming

De gemeente Almere start in Kruidenwijk een proefproject waarbij bewoners zelf woningen aan hun buurt kunnen toevoegen die voorzien in de eigen behoefte. Almere zorgt voor de ondersteuning van maximaal vijftien initiatiefnemers. De pilot komt voort uit het Woningbouwatelier om vernieuwende woonvormen te verkennen en mogelijk te maken. Wethouder Froukje de Jonge: ‘‘Mensen organiseren hiermee zelf de ruimte om te wonen op een manier die bij hen en de buurt past. Bij succes in Kruidenwijk is dit een goede manier om met kwaliteit woningen aan wijken die al langer bestaan toe te laten voegen. Het bijzondere is dat inwoners zelf voorstellen waar, wat en met wie zij in hun eigen wijk willen bouwen.”

Met een bouwlamp kun je heel misschien nog een politieke partij vinden die géén voorstander is van de terugkeer van een ministerie van Ruimte, Wonen of VROM. Maar hoe denken twee prominente oud-VROM-ministers over de terugkeer van ‘hun’ ministerie? En wat raden zij hun opvolgers aan? Gebiedsontwikkeling.nu stelde hiervoor vijf vragen aan Jacqueline Cramer (PvdA, 2007-2010) en Ed Nijpels (VVD, 1986-1990).

VOLOP begon in 2014 in ’s-Hertogenbosch met leegstandbeheer van winkelpanden in het centrum van de stad. De Stichting bemiddelt in al dan niet tijdelijke huisvesting van startende initiatieven met een maatschappelijk, kunstzinnig of cultureel karakter. Vervolgens ging VOLOP ook aan de slag in onder meer Oss, Waalwijk en Meierijstad. De Stichting heeft bij de gemeente ’s-Hertogenbosch voor de komende drie jaar financiële steun aangevraagd, maar wethouder Hoskam liet op 31 mei tijdens de commissie bedrijvigheid dus weten dat geld niet te hebben én de kennis en ervaring in huis te hebben om zélf leegstand te beheren. Volgens Hoskam liggen er veel huurcontracten voor leegstaande panden klaar, en wordt gekeken of panden geschikt gemaakt kunnen worden voor verhuur.

Het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie wil ruimtelijk beleid op alle schaalniveaus met elkaar verbinden en versterken en lanceert hiervoor de nieuwe Voucherregeling Ruimtelijk Ontwerp. De regeling heeft een looptijd van een jaar en sluit inhoudelijk aan bij de grote opgaven uit de Nationale Omgevingsvisie (NOVI). Het biedt ruimte aan circa 200 innovatievouchers, waarmee decentrale overheden en semipublieke organisaties extra ontwerpkracht kunnen inschakelen bij het verkennen en het versterken van hun beleid. Met de vouchers kunnen zij aan ruimtelijke ontwerpers en onderzoekers een opdracht verstrekken voor een ontwerpend onderzoek naar de lokale consequenties van die grote opgaven. Voor de selectie van vouchervoorstellen schrijft het fonds in 2021 acht open oproepen uit. De Open Oproep Ruimte voor klimaat en energie is de derde in die reeks. Deze oproep richt zich op de ruimtelijke implicaties van lokale en regionale klimaat en energiemaatregelen. Bij de inrichting van onze fysieke leefomgeving zullen wij als gevolg van klimaatverandering in toenemende mate rekening moeten houden met extreme weersomstandigheden. Tegelijkertijd moeten wij onze energievoorziening duurzamer organiseren om die gevolgen zoveel mogelijk te beperken. Beide opgaven hebben een enorme ruimtelijke impact en dat leidt regelmatig tot schurende belangen. Er kan doorlopend ingediend worden vanaf 1 juni t/m 31 augustus 2021. Budget bedraagt € 500.000. Circa 25 voorstellen worden geselecteerd. Geïnteresseerde (semi)publieke organisaties, zoals gemeenten, provincies, waterschappen, corporaties, uitvoeringsorganisaties en overkoepelende regionale samenwerkingsverbanden, kunnen samen met ruimtelijk ontwerpers en onderzoekers, en vice versa, een aanvraag voor een innovatievoucher indienen. Culturele instellingen kunnen als coördinator in een dergelijk ontwerpend onderzoek eveneens optreden als aanvrager.

Het Fashion + Design Festival in Arnhem sloeg in 2020 noodgedwongen een editie over, maar het festival is in 2021 terug met een hybride format. Het is nog even afwachten of het maandlange festival fysiek gasten mag gaan ontvangen bij enkele evenementen halverwege de editie, maar het enthousiasme bij algemeen directeur Riëlle Schoeman is er niet minder om. Een gesprek over de hybride vorm van het festival, dat zij samen met creatief directeur Sebastiaan Kramer en het FDFA-team heeft opgezet. Het huidige thema ‘purpose’ werd al bepaald in 2019, voordat corona toesloeg. “Als je ons vraagt wat er goed is aan de huidige situatie met corona, is dat onze thematiek nu noodzaak is geworden,” aldus Schoeman. “Het is nu nog passender geworden.” De organisatie spotte al dat steeds meer mensen bezig zijn met zingeving en dit is in coronatijden alleen maar meer geworden. Het thema ‘purpose’ wordt in de breedste zin van het woord betrokken op mode en design tijdens het festival. Om het te behandelen heeft de organisatie gekozen voor de 10 dimensies die zijn afgeleid van de 10 Sefiroth, uit de Kabbalistische leer.

Op 25 mei is het Jaarboek Architectuur in Nederland 2020-2021 gepresenteerd. De redactie van het jaarboek met als subtitel ‘Home Stretch’ bestaat uit Teun van den Ende, Arna Mackic en Kirsten Hannema. De drie redacteuren hebben ieder een essay geschreven, respectievelijk onder de titel ‘Learning from Lacaton & Vassal’, ‘Openstellen van architectuur leidt tot nieuwe vormen van samen leven’ en ‘Rouwen, herinneren, leren. Het her-denken van herinneringsplekken.’ Er werden 22 projecten opgenomen in het boek. De redacteuren zijn, volgens Bernard Hulsman in zijn recensie, in mineur vanwege de diepe wooncrisis. Enige lichtpuntje is dat corona heeft geleid tot bezinning over een socialere en groenere stad. Het thema kan begrepen worden als ‘thuis reis’ en verwijst  op dubbelzinnige wijze naar de sporen die de pandemie ook bij het samenstellen van het jaarboek heeft getrokken, alsook naar het thema woonomgeving, schrijft JaapJan Berg

De beoogde inwerkingtredingsdatum van de Omgevingswet wordt met een half jaar verplaatst naar 1 juli 2022. Dit geeft het Rijk, gemeenten, provincies, waterschappen en uitvoeringsorganisaties meer ruimte om de implementatie van de wet op een zorgvuldige en verantwoorde wijze af te ronden. Dat meldt minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in een brief aan beide Kamers. De Omgevingswet wordt voor de derde keer uitgesteld. Aanvankelijke intredingsdatum was 1 januari 2021, die vervolgens werd verplaatst naar 1 januari 2022. Redenen voor eerdere uitstellen waren het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) en de coronacrisis.

Het werk van drie talenten uit de Brabantse designwereld in het kader van de Designprijs 2021 wordt getoond in Design Museum Den Bosch van 19 juni t/m 19 september 2021. Deze talenten zijn geselecteerd door Bart Hess, die de Designprijs 2021 in ontvangst mocht nemen. Bart Hess is als gearriveerd ontwerper al verschillende keren in Design Museum Den Bosch te zien geweest. Daarom geeft hij een podium aan drie door hem geselecteerde aanstormende talenten: Fransje Gimbrère, Joep Truijen en HIPS (Clémentine Schmidt & Josse Vessies). De Designprijs wordt iedere twee jaar toegekend door het Cultuurfonds Noord-Brabant, beurtelings aan een gearriveerd ontwerper en aan een aankomend talent.

De Talentenklas Design, Beeldend en Ambacht is er voor creatieve jongeren van 14 t/m 17 jaar die zich verder willen ontwikkelen onder begeleiding van professionele kunstenaars en designers. Dit initiatief van de CHV Academy, Circle of Talent Meierijstad is opgezet in samenwerking met Design Academy Eindhoven. De Kick-Off voor de Talentenklas vindt plaats op 29 mei aanstaande in de beeldende werkplaatsen op de Noordkade in Veghel. De jonge talenten krijgen, onder begeleiding van de professionals van Design Academy Eindhoven en CHV Academy, meerdere workshops en opdrachten in de vakken design, beeldende kunsten en ambachten. CHV Academy heeft op de Noordkade in Veghel werkplaatsen en ateliers, zoals een ambachtelijke siersmederij, een edelsmederij, schilderateliers met onder andere zeefdruk- en etsmogelijkheden, een fotostudio met doka en een keramiekwerkplaats met ovens. De Kick-off, onder leiding van Kiki van Eijk en Pierre Cops bestaat uit een informatiemoment, een workshop en een kort motivatiegesprek. Op basis hiervan wordt bepaald of de jongere wordt toegelaten tot de Talentenklas. In het najaar van 2021 start een eerste pilot, van een half studiejaar. Deelname aan deze eerste pilot is gratis.