Less is more, zoveel mag duidelijk zijn als je de Dutch Design Week 2021 in Eindhoven bezoekt. Tijdens de 20e DDW staat het thema ‘The Greater Number’; de zoektocht naar het betere aantal, namelijk centraal. Of het nu gaat om duurzamer met kleding omgaan (minder nieuw, meer hergebruik), een inclusievere samenleving (meer diversiteit in de ontwerpwereld zorgt voor een nieuwe kijk op design) of de manier waarop we met de natuur omgaan. Simone Vos licht een aantal initiatieven toe en sprak ontwerpers.

De Dutch Design Award 2021 in de categorie Design Research is Good Neighbours. Good Neighbours onderzoekt hoe surveillancetechnologie zoals WhatsApp buurtpreventiegroepen en deurbelcamera’s zorgt voor verbondenheid of vervreemding in een buurt. Good Neighbours, geïnitieerd door Klasien van de Zandschulp en Natalie Dixon, brengt twee werelden samen: de kunstpraktijk en culturele studies. Via een immersive performance in een buurt worden bezoekers door acteurs geconfronteerd met ethische keuzes. Daarnaast worden gesprekken gevoerd en workshops gegeven. De uitkomsten zijn onderdeel van een groot onderzoeksprogramma met onder andere stadsmakers, kennisinstituten en studenten op het gebied van design for social impact. Good Neighbours vond tot nu toe plaats in York, Amsterdam en zal binnenkort starten in Utrecht.

“Het is één van de belangrijke gebouwen van na de oorlog. Dat mogen we best wat meer uitdragen.’’ Aldus Timo de Rijk, directeur van het Design Museum Den Bosch :,,Er is steeds meer belangstelling voor betonnen architectuur uit de jaren zestig en zeventig en dit is een kroonjuweel in de wereld. Dat meen ik echt. Iedere dag denk ik: dat staat maar mooi hier.” ,,Het provinciehuis is elegant en stoer, waardig en groots. Een zwaan in een vijver, al had de vijver wel wat groter mogen zijn.’’ Groots van buiten, maar ook naar en van binnen. ,,Een brug, een grote entree, de mooiste trap, de dikste deur en een prachtige statenzaal. Wat wil je nog meer’’, spreekt architect Winy Maas in superlatieven. ,,Zo moet een provinciehuis zijn.’’ Het provinciehuis van Noord-Brabant is officieel geopend op 12 november 1971 door koningin Juliana, en viert dit jaar zijn 50ste verjaardag

Het woonwijkje met 119 experimentele woningen in Buurtschap Te Veld in Eindhoven is op zoek naar bewoners en meedenkers. Op 19 oktober is de eerste (fysieke) informatieavond over de mogelijkheden, daarna volgen er in november nog 3. Het is niet zo dat de toekomstige bewoners helemaal zelf hun eigen woningen bedenken of bouwen. Daarvoor heeft Living Lab 040 contacten met bedrijven en initiatiefnemers van duurzame, compacte, vernieuwende woningen. De eerste tien tot vijftien huurhuizen worden over enkele maanden geplaatst, door bouwers die al vanaf het begin bij het plan zijn betrokken, zegt Monique Donker van het experimentele wijkje binnen Buurtschap Te Veld. Hier komen ook sociale huurwoningen van Woonbedrijf en ‘Thuis én zelfbouwwoningen in een nieuwe versie van Minitopia. De bouw van de eerste woningen is uitgesteld omdat er een bezwarenprocedure loopt tegen de bouwvergunning. Voor de eerste fase zoekt Living Lab 040 bewoners. Zij zullen wel nog een rol krijgen bij het ontwikkelen van de experimentele huizen, vertelt Donker. Ook welkom zijn bewoners die een eigen idee hebben voor een bijzondere woning, maar die niet zelf kunnen realiseren. ,,Wellicht kunnen we die dan koppelen aan een bedrijf", zegt ze. Verder wil Living Lab 040 graag een groep 'meedenkers’ oprichten. Die kunnen ook hun inbreng hebben over nieuwe concepten die zich straks aandienen voor de latere bouw van woningen. Ook zoekt de organisatie ‘denkkracht’ voor de inrichting van de groene buitenruimte én de vorming van een gemeenschap. Living Lab 040 wordt gesteund door de gemeente Eindhoven, de provincie Noord-Brabant, marktpartijen en de TU/e.

‘’Ga er maar aan staan: zit je in het laatste jaar van je studie, wil je net de eindspurt inzetten en dan gaat de wereld op slot. Letterlijk. Om dan nog gemotiveerd te blijven en je projecten - al dan niet wat aangepast - voort te zetten, dat zegt iets over je doorzettingsvermogen.’’ Zo begint Rob Schoonen zijn bespreking van de Graduation Show, de afstudeertentoonstelling van de Design Academy Eindhoven (DAE) in het Beursgebouw. Wat ook opvalt deze editie: het is zo’n positieve.  Ook Domeniek Ruyters bezocht de expositie en schrijft dat de Graduation Show  toont hoe de ontwerper verandert in een kritische kunstenaar en coach, die de toeschouwer wil begeleiden bij een verandering van diens consumptiegedrag.

Voor de Dutch Design Week in Eindhoven gaan ontwerpers op zoek naar het betere getal, The Greater Number. Meer groen, inclusiviteit en levensvreugde, minder afval, gasverbruik en stress – hoe kan design dat bevorderen? Het thema borrelde op tijdens de pandemie, vertelt programmamanager Jorn Konijn. Want die bood ook ruimte voor overdenking: in wat voor soort maatschappij willen we leven? Met files, overconsumptie, een afvalberg? Plastic kantoorplanten, hondenparaplu’s, synthetische truien en miljoenen andere (wegwerp) producten zijn ook ooit ontworpen. Daarom mogen designers meedenken over een oplossing van het afvalprobleem, zegt Konijn: “Daar hebben ze een verantwoordelijkheid in”. The Greater Number is een verwijzing naar een gelijknamige expositie uit 1968 in Milaan. Ook toen zetten ontwerpers al vraagtekens bij de tomeloze groei van de wereldbevolking. Curator Giancarlo de Carlo wilde stilstaan bij de kloof tussen de westerse overvloed en de armoede in veel andere landen. Cas van Vliet van Trouw licht er twee deelnemers uit, die met het ‘betere getal’ bezig zijn: kunstenaar Arne Hendriks en ontwerpersduo Nienke Hoogvliet en Tim Jongerius. Jeroen Junte doet dat in De Volkskrant ook.

Digitaal modehuis The Fabricant heeft de Dutch Design Award 2021 gewonnen in de categorie ‘fashion’. The Fabricant won de award met de lancering van een nieuw modeplatform genaamd Leela. Het platform stelt gebruikers in staat om een fotorealistische avatar te creëren die ze kunnen kleden in digitale couture uit de speciaal hiervoor gecreëerde collectie ‘Fluid’. Door middel van 3D-technologie kunnen gebruikers van het platform de beelden van hun digitaal geklede avatar vanuit meerdere perspectieven vastleggen en delen op social media. “Leela beantwoordt de behoefte van een nieuwe generatie om op een bewuste en duurzame manier hun steeds veranderende identiteit uit te dragen door middel van mode. Een revolutie in de draagbeleving van mode én een nieuw businessmodel voor de post-pandemische mode-industrie.”

Zoals elk jaar is er ook tijdens deze editie van de Dutch Design Week weer veel ruimte voor mode, met speciale aandacht voor innovatie, duurzaamheid, social design en co-creatie. Natasja Admiraal zet zes boeiende modeprojecten en -evenementen op een rij, die het bezoeken waard zijn.

De eerste winnaar van de Dutch Design Awards is Audrey Large,  in de categorie Young Designer. Zij wint de Keep an Eye Foundation Young Designer Grant van 12.000 euro. Audrey Large onderzoekt digitale cinema en beeldtheorie en ontwerpt hiermee materiële objecten. Ze speelt met de grenzen tussen het digitale en het fysieke; ze zet technieken uit de werelden van animatie en 3D-software in om nieuwe beelden te creëren. Digitale afbeeldingen beschouwt ze als ruwe grondstoffen; filmtechnieken en beeldmanipulatie zijn voor haar gereedschappen. Sinds 2018 werkt DDA samen met de Keep an Eye Foundation die jonge, veelbelovende talenten op weg wil helpen.

Met 615 woningen, een buurtpark, een ‘mobiliteitshub’ en een klein winkelcentrumpje geeft het project Blossem ‘nieuwe waardevolle betekenis’ aan een belangrijk deel van Breda-West’. Wat B&W van Breda betreft mag er dan ook zo snel mogelijk aan de bouw van deze nieuwe wijk worden begonnen. Dat blijkt uit een voorstel dat het college naar de raad heeft gestuurd. De fracties moeten nog akkoord gaan met een wijziging van het bestemmingsplan, maar als het aan het college ligt is dat een formaliteit. ,,Blossem geeft een nieuwe waardevolle betekenis aan dit deel van Breda en is van toegevoegde waarde voor de stad als geheel’’, stelt het stadsbestuur. Belangrijk onderdeel van Blossem is de instandhouding van het voormalige Ketelhuis. Dat wordt verbouwd, zodat er ruimte ontstaat voor cultuur, ontspanning,, dienstverlening, horeca en detailhandel, zolang het maar geen supermarkt is. Ook de portiersloge blijft intact vanwege het cultuurhistorische karakter.

In de tweede Open Oproep Bouwen aan talent van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie zijn 35 ervaren ontwerpbureaus geselecteerd. In het tweede deel van de open oproep, die nu uitstaat, worden zij gekoppeld aan talentvolle, startende makers of ontwerpers om samen gedurende drie maanden aan een actuele ontwerpopgave te werken. In reactie op deze tweede Open Oproep ontving het fonds uit de breedte van de creatieve industrie 49 uiteenlopende voorstellen. De aanvragen zijn ter advies voorgelegd aan een onafhankelijke selectiecommissie. De geselecteerde voorstellen worden meegenomen in het vervolg van de Open Oproep Bouwen aan talent voor startende ontwerpers. Zij kunnen zich tot en met 8 november inschrijven op een van de voorstellen van de geselecteerde ontwerpbureaus. Na selectie en succesvolle matching van de startende ontwerpers met het onderzoeksvoorstel van het ontwerpbureau, kunnen beide partijen het samenwerkingstraject starten.

Op 5 en 12 november organiseert het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie lezingen in het kader van de Open Oproep Toekomstbestendig landelijk gebied. In de lezingen zoekt het fonds de verdieping op omtrent de thema's van de open oproep. In de lezing 'Toekomstbestendig landelijk gebied – what's going on' van 5 november wordt gekeken naar het landschapsecologisch systeem en hoe gerelateerde uitdagingen kunnen helpen bij een duurzame en toekomstbestendige inrichting van het landelijk gebied. De lezing 'Toekomstbestendig landelijk gebied – Circulaire systemen en korte ketens' van 12 november staat in het teken van de experimenten die zich afspelen binnen de Taskforce Korte Keten en Voedselbos Ketelbroek. Beide bieden relevante handvatten voor het denken over en ontwerpen aan de toekomst van het landelijk gebied.

De vernieuwing van multifunctioneel centrum ’t Karregat heeft de Dirk Roosenburgprijs 2021 gewonnen. Deze gemeentelijke architectuurprijs wordt elke twee jaar toegekend aan een project dat in Eindhoven is opgeleverd. De publieksprijs was voor DomusDela.

De Stichting MOAM stopt ermee. Voor het Moam-bestuur waren de berichten over grensoverschrijdend gedrag van directeur Martijn N. aanleiding om hem op non-actief te zetten en te laten onderzoeken of hij zich in zijn hoedanigheid van directeur ook aan dit gedrag schuldig had gemaakt. Volgens het forensisch onderzoeksbureau Integis uit Haarlem, dat dertien (oud-)betrokkenen bij de stichting interviewde, was sprake van een „onveilige werkomgeving”. Diverse stagiaires en medewerkers gaven aan dat langdurig sprake was van „schelden, kleineren en manipuleren” door de directeur. Een niet genoemd aantal medewerkers moest door het gedrag van N. in therapie, aldus de samenvatting van een op 14 juli gedateerd onderzoeksrapport. Het Moam-bestuur vond het rapport aanleiding om de samenwerking met N. definitief te verbreken, staat in een op 13 oktober verstuurde verklaring. Eerder kwam het bestuur al tot de conclusie dat voor de stichting sowieso geen toekomst meer was. Alle instellingen en sponsors met wie Moam afspraken had over tentoonstellingen en manifestaties trokken zich na de berichten over N. terug.

Moeten we binnen- of buitenstedelijk bouwen om te voldoen aan de woningvraag? Ontwikkelaars en bouwers gaan voor bouwen in het groen, maar volgens architectenbureau KAW is dat nergens voor nodig. De bestaande stad biedt met slimme transformatie en inspelen op stedelijke trends voldoende ruimte.

De jaarlijkse COP26-klimaatconferentie van de VN zal voor het eerst de broeikasemissies van gebouwen aan de orde stellen op een dag gewijd aan de gebouwde omgeving. Tijdens een deelsessie op de BNA Architectendag spreken architectenbureaus over hun rol bij klimaatneutraal ontwerpen en bouwen naar aanleiding van het kersverse Carbon Based Design onderzoeksrapport.

Elke vierkante meter van Nederland moet op de schop. En eigenlijk hadden we gisteren al klaar moeten zijn. Dat is de ongemakkelijke boodschap die vorige maand duidelijk werd tijdens de Dag van de Ruimtelijke Kwaliteit in Haarlem. We moeten dus aan de slag. Een verslag van Isabel van Lent.

Met het Nationaal Groeifonds maakt het Rijk 20 miljard euro vrij voor fysieke infrastructuur, onderzoek, kennisontwikkeling en innovatie. In een op 14 oktober uitgebracht briefadvies, geadresseerd aan de ministers van BZK, EZK, IenW, LNV en Financiën, formuleert de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) verbeterpunten voor de tweede tranche van het fonds. Er is bij het Nationaal Groeifonds te weinig aandacht voor duurzaam verdienvermogen. Verder is er te weinig samenhang met ander overheidsbeleid.

De Eindhovense gezondheidsorganisatie GGzE en Design Academy Eindhoven (DAE) zijn in oktober 2020 een driejarige samenwerking aangegaan met de werktitel ‘Bruggen bouwen in de community: van mondiale kennis naar lokale mentale kracht’. De samenwerking behelst een jaarlijkse prijs, de Planetree Design Award, lezingen en excursies van GGzE door experts op het gebied van geestelijke gezondheid, en een jaarlijks seminar over geestelijke gezondheid tijdens DDW. Het belangrijkste doel van de samenwerking is het inspireren van studenten van DAE en het bieden van inzichten over sociale innovatie aan cliënten en experts van GGzE, alsmede het delen en uitwisselen van kennis over design en mentale gezondheid. Tijdens het seminar op 21 oktober over de menselijke, empathische invalshoek door social design spreken twee hoogleraren, en een DAE-student ontvangt de eerste Planetree Design Award voor een inspirerend ontwerp voor de zorgsector. De genomineerden zijn Valentine Maurice, Josephine de Fijter, Laura Deschl, Bruno Szenk, Margarida Coelho, Mirte van der Nat, Katharina Freiin von Stackelberg en Anabel Poh.

Je kunt onbezonnen door verschillende presentaties van de Dutch Design Week (DDW) in Eindhoven wandelen of je route minutieus plannen. Kunstredacteur Rob Schoonen spitte alvast door het programma: tien dingen die je eigenlijk niet mag missen. Wat je verder ook doet tijdens de DDW, de Graduation Show moet onderdeel uitmaken van je programma. Het eindexamenwerk van de Design Academy Eindhoven is vanwege de kwaliteit en diversiteit een baken van wat onderzoekend design vermag. Het werk van de 163 deelnemers staat dit keer in Beursgebouw Eindhoven.  Lisa Habets heeft haar mustsees op een rijtje gezet.

De afgelopen zeven jaar heeft het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie ruim 250 jonge ontwerpers ondersteund met de Regeling Talentontwikkeling. In drie longreads wordt gezocht naar de gedeelde mentaliteit van deze ontwerpgeneratie, die is gevormd door de grote uitdagingen van onze tijd. Daarbij wordt onderzocht hoe ze omgaan met thema’s als technologie, klimaat, privacy, inclusiviteit en gezondheid. In de derde longread van Jeroen Junte: Niet langer ligt de focus op persoonlijk succes en individuele expressie maar op ‘de ander’.

In gebiedsontwikkeling kunnen we niet meer om gezondheid heen, en door corona is de urgentie rondom dit vraagstuk alleen maar groter geworden. Tijdens de kennisbijeenkomst op 23 september ‘Gezondheid en gebiedsontwikkeling’, georganiseerd door de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling voor de reeks van sLIM-masterclasses, gingen experts uitvoerig in op hoe dit te realiseren valt. Duidelijk werd dat gezondheid partijen helpt om sectorale schotten te doorbreken en het gebruik van de leefomgeving centraal te stellen.

De Embassy of Rethinking Plastic presenteert tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven, het Rethinking Plastic House bij Yksi Expo. In deze volledig ingerichte studio van 50 m2 vindt men (bouw)materialen en interieurproducten gemaakt van hergebruikt en gerecycled plastic, van bioplastics of van alternatieven voor plastics. Met het Rethinking Plastic House wil Yksi Expo ontwerpers, bedrijven en onderzoekers inspireren om meer circulair te produceren en meer gebruik te maken van gerecycled plastic. Van stofzuiger tot plantenpotten, van gordijnen en vloerbedekking tot matras, en van meubels tot verpakkingen. Onder leiding van curator Leonne Cuppen, richt de Embassy of Rethinking Plastic bij Yksi Expo zich al een jaar volledig op dit thema. De hoofdexpositie wordt voortdurend vernieuwd en daarnaast zijn er wisselende nevenexposities. Binnen de Rethinking Plastic Academy zijn studenten van diverse ontwerpopleidingen en jonge, pas afgestudeerde ontwerpers aan de slag met het thema plastic.

De klimaatverandering is op dit moment met stip de grootste uitdaging voor architecten en de bouwsector. Dit heeft er mede voor gezorgd dat hout de afgelopen jaren steeds populairder is geworden in de architectuur. Het gebruik van hout zal de komende decennia alleen maar toenemen. Om het ontwerpproces en de bouw zo efficiënt mogelijk te laten verlopen, moet ontwerpsoftware voor architecten hierop inspelen.

“De transitie van de bouwsector is begonnen. En het is nog leuk ook!” Peter van Assche architect en oprichter van Bureau SLA zet meteen de optimistisch toon tijdens een expertmeeting in het kantoor van BLOK Plaatmateriaal in Beverwijk. Ook aan tafel zitten onderzoeker Bob Geldermans van de faculteit Bouwkunde aan de TU Delft en Dirk van Deursen, innovatie-adviseur bij de brancheorganisatie CBM. Het gesprekonderwerp is urgent: de Nederlandse bouwsector staat voor een van de grootste uitdagingen uit haar bestaan. Er is een blijvend grote vraag naar goede en betaalbare woningen: tot 2030 ongeveer 80 duizend per jaar. Tegelijk moet de bouwwereld, die verantwoordelijk voor is maar liefst 40 procent van de co2-emissie, verduurzamen. Deze noodzakelijke transitie is dus begonnen, daarover zijn de drie experts het eens. De vraag is alleen: hoe gaat die transitie eruitzien?

Wonen in een dichtbevolkte stad is beter voor het milieu dan wonen in de voorstad of op het dunbevolkte platteland. Maar nieuw onderzoek laat zien dat de stedelingen die in wolkenkrabbers wonen een nóg grotere voetafdruk hebben.

De nominaties voor de Abe Bonnema Architectuurprijs 2021 zijn bekend. Uit 55 inzendingen heeft de jury vijf projecten genomineerd. Op 10 december wordt de winnaar bekendgemaakt in het Rijksmuseum in Amsterdam. De Abe Bonnema Prijs, waaraan een geldbedrag van 50.000 euro is verbonden, is deze keer bestemd voor gebouwen die in 2019 en 2020 zijn opgeleverd. De jury onder voorzitterschap van Josja van der Veer nomineerde de volgende vijf architecten en projecten: Arons en Gelauff Architecten voor Pontsteiger in Amsterdam ; ATELIERFRONT voor gibbonpaviljoen in Artis, Amsterdam ; korth tielens / Marcel Lok voor Spaarndammerhart in Amsterdam ; MMX architekten voor studio thonik in Amsterdam ; De Nijl Architecten voor stadsdeelhart Nieuw Anklaar in Apeldoorn. Bij de beoordeling van de inzendingen heeft de jury naast de algemene criteria uit het reglement ook het jaarthema 'impact' gehanteerd, laat de ir. Abe Bonnema Stichting weten. Tijdens de prijsuitreiking geeft de nieuwe Rijksbouwmeester Francesco Veenstra een lezing waarin hij reflecteert op het thema ‘impact’.

De publicatie ‘Inspirerende bouwkunst’ gaat in op de tijdgeest, ideeën en totstandkoming van de zogenoemde Post 65-gebouwen. Het gaat veelal om doelmatige gebouwen, vaak bijzonder in hun architectonische opzet en innovatieve aanpak, maar nog niet altijd als zodanig herkend en gewaardeerd. Dat maakt ze kwetsbaar. De vraag is nu ook hoe de Post 65-gebouwen kunnen laten aansluiten op de gebruiks- en duurzaamheidseisen in de toekomst. Het boek werpt dan ook een blik vooruit door de ogen van een komende generatie ontwerpers. De publicatie is samengesteld op initiatief van Floris Alkemade, rijksbouwmeester van 2015 tot en met 2021, het Atelier Rijks-bouwmeester en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in samenwerking met de Technische Universiteit Delft en de Vrije Universiteit Amsterdam.

Om het miljoenenproject rond het religieus erfgoed in Oudenbosch vlot te trekken, is opnieuw een forse investering van de gemeente Halderberge nodig. Wethouder Jan Mollen vraagt de gemeenteraad om nog eens 3 miljoen euro te reserveren.

Tijdens de Dutch Design Week is een presentatie van Embassy of Health, één van de World Design Embassies, te zien. Een goede gezondheid is afhankelijk van veel factoren. Behalve de kwaliteit van de medische zorg en technologische ontwikkelingen bepalen vooral ook onze leefstijl, de kwaliteit van onze sociale contacten en woon- en werkomgeving onze gezondheid. Al die elementen zijn bovendien onderling verbonden en dat maakt gezondheidsbevordering behoorlijk complex. In de expositie 'Chronic Health – vital changes for a caring society' kan men kennismaken met elf makers van de gezonde samenleving. Ontdek hoe zorgprofessionals, onderzoekers, buurtbewoners, patiënten, studenten, lokale makers, woningcorporaties, supermarkten, techbedrijven, kunstenaars en ontwerpers met elkaar samenwerken aan een breder, diverser, inclusiever en duurzamer zorglandschap. In de expositie zijn vier door het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie ondersteunde projecten opgenomen. De Embassy of Health is een samenwerking tussen het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, Waag, Philips Experience Design, Máxima MC, DesignLab Universiteit Twente, Health~Holland, AMS-IX, Health Hub Utrecht en Dutch Design Foundation.

Ripple heet het ontwerp, naar het rimpeleffect. ‘Duurzame verandering begint bij jezelf, en welke plek is dan beter dan je eigen huis?’, zegt TU tsudent Willem Arts. Als team Virtue doen studenten van de TU Eindhoven mee aan de internationale bouwcompetitie Solar Decathlon Europe, in 2022 in het Duitse Wuppertal. Duurzamer wonen begint met compacter wonen. Op de universiteitscampus hebben ze een klein houten huis gebouwd met een grote ambitie: steden verduurzamen.

De Gouden Piramide 2020 is toegekend aan Projectbureau Ooijen-Wanssum voor de gelijknamige gebiedsontwikkeling rond de Maas in Noord-Limburg. De rijksprijs voor inspirerend opdrachtgeverschap, bestaande uit een trofee en een geldbedrag van 75.000 euro, werd op 7 oktober uitgereikt.

Sneeuwwitje zou kunnen gaan roken, eten of drinken en daarom mag ze Disneyland Parijs niet in. Althans, de als Disneyprinses verklede Finse kunstenares Pilvi Takala, zij wordt weggestuurd bij de ingang. Een medewerker legt uit: kinderen zouden Takala kunnen verwarren met de ‘echte Sneeuwwitje’, verkleden is hier alleen voor kinderen en Disney-medewerkers. De video Real Snow White (2009) is onderdeel van de expositie De architectuur van een wondere wereld in Het Nieuwe Instituut, over de culturele invloed van Walt Disney. De kunstfilm moet de krampachtige controledrang van de entertainmentgigant illustreren, maar is tegelijkertijd een beetje naïef: het Sneeuwwitje-kostuum geldt binnen Disneyland als bedrijfskleding. Ieder bedrijf zou mensen die zich voordoen als medewerkers de deur wijzen. De expositie maakt een deconstructie van de culturele invloed van The Walt Disney Company, een bedrijf dat in 2020 65,4 miljard dollar heeft omgezet.

Jaarlijks krijgen opkomende ontwerptalenten actief op het gebied van ontwerp, architectuur en digitale cultuur dankzij een beurs van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie de kans zich optimaal te ontwikkelen in artistiek en professioneel opzicht. De lichting van 2021 is nu in beeld gebracht in één minuut durende filmportretten. Tijdens de Dutch Design Week zijn deze portretten te zien in de tentoonstelling 'Stimuleringsfonds Creatieve Industrie presents talent'. De lichting 2021 is divers en gemotiveerd door een gevoel van urgentie. Allemaal weten ze eigen antwoorden of juist vragen te formuleren op het tijdsgewricht van crises dat hen vormde. Hun onderzoeken waaieren uit van afrofuturisme en middeleeuws paganisme tot onderzoek naar recyclebaar glazuur of plantaardige kaas. Behalve tijdens de Dutch Design Week zijn de 35 filmportretten ook te zien op het Platform Talent. Dit online platform biedt een overzicht van alle talenten die sinds 2013 zijn ondersteund vanuit de Regeling Talentontwikkeling. Tijdens de Dutch Design Week organiseert het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie op 18 en 20 oktober Talent Talks: zeven talkshows waarin opkomende ontwerptalenten met elkaar in gesprek gaan over actuele thema's die bepalend zijn in hun werk en praktijk.

Het BAI (Bosch Architectuur Initiatief) bestaat 25 jaar. In het kader van dit jubileum wordt de Verkiezing het Beste Bossche gebouw 2015-2020 georganiseerd. De publieks-architectuurprijs werd in 2015 gewonnen door Amazones van DOK architecten. In het voorjaar riep het BAI publiek en professionals op om grote en kleine gebouwen, tussen 2015 en 2020 gerealiseerd in (de regio) ‘s-Hertogenbosch, voor te dragen. Het resulteerde in een divers overzicht van onder andere villa’s, schuren, kerken, een serre en een koffietent. Met de Verkiezing van het Beste Bossche Gebouw wil het BAI degenen die daaraan een bijdrage leveren – de makers van inspirerende gebouwen – in het zonnetje zetten en wijzen op het belang van goede architectuur. De lijst is inmiddels 41 Bossche gebouwen groot; ze zijn allemaal toegankelijk of vanaf de openbare weg te bekijken. De meningen erover zullen uiteenlopen. Het BAI vind het belangrijk dat zoveel mogelijk mensen hun stem uitbrengen. Er zijn twee categorieën: groot en klein. Stemmen kan tot 12 november.

Kunstmuseum Den Haag zoomt in de nieuwe tentoonstelling ‘Global Wardrobe - the worldwide fashion connection’, vanaf 9 oktober, in op cultural appropriation, maar ook tijdens talks over diversiteit en inclusiviteit in de modewereld wordt vaak over het fenomeen gesproken. Daarom: Wat is het, waar ligt de grens tussen toe-eigening en waardering en hoe kan het voorkomen worden volgens experts?

Er is volop aandacht voor de woningcrisis. Woningen worden alsmaar onbetaalbaarder, helemaal voor jonge starters. Uit de krantenkoppen spreekt urgentie, grote urgentie. Tegelijkertijd wordt wonen anno 2021 hierdoor gereduceerd tot kwantiteit en een financieel vraagstuk. Dit laatste is terug te zien in de taal die wordt gebruikt als er over woningen wordt gesproken. Men heeft het over een woningmarkt in plaats van huisvesting, een woonproduct in plaats van een thuis. Het neoliberale jargon dat de laatste decennia zijn intrede heeft gemaakt in het dagelijkse taalgebruik. In haar boek ‘Wonen – de fascinerende gelaagdheid van een alledaagse bezigheid’ doet architecte Andrea Prins een stap terug van deze realiteit. Ze pleit voor woningen, die zich laten toe eigenen. Woningen die ruimte laten en waarin de bewoner zelf kan bepalen hoe er geleefd wordt. Het boek is biografisch, een academisch essay en een geschiedenisboek ineen. “Dit levert enige verwarring op over wat Prins haar intentie met het boek nu precies is. Maar de auteur lijkt deze verwarring juist te omarmen. Zelf refereert ze liever naar wat de filosoof Walter Benjamin ‘verstrooidheid’ noemt. Verstrooid als iets positief: een vorm van halfbewuste aandacht waardoor het gewone en het vanzelfsprekende kan worden beleefd.” Aldus San Dino Arcilla in zijn bespreking.

Sinds 1979 organiseert Ars Electronica een jaarlijks festival voor kunst, technologie en maatschappij. Het festival laat zien hoe kunst aanzet tot innovatie, kritische vragen stelt bij nieuwe technologie, en nieuwe perspectieven biedt op de wereld om ons heen. Net als vorig jaar was dit een hybride editie, waarbij de kunstenaars, het publiek, de partners en Waag zowel online als live aanwezig waren op het festival in Linz. De kunstwerken, tijdens deze editie, laten ons op een andere manier kijken naar nieuwe technologie, wetenschappelijke en culturele opvattingen, of het nu gaat over milieu-problematiek, kunst als drijfveer van technologische innovatie of samenwerking binnen de robotica, en scheppen daarbij ruimte voor het vinden van mogelijke oplossingen. Een verslag.  

Op 30 september werd tijden een bijeenkomst in Nagele het boek 'Anders Denken, Durven Doen' gepubliceerd. Nagele in de gemeente Noordoostpolder is in Nederland koploper energietransitie. Bestaande woningen zijn van het gas af. Zonnecollectoren op platte daken leveren energie aan een ondergronds waterbekken. In de zomer gaat de temperatuur van het water richting kookpunt en in de winter staat het water energie af voor verwarming van woningen en een schoolgebouw. Zo eenvoudig kan het zijn. Toch moest drie jaar lang letterlijk alles uit de kast worden gehaald om dit te bereiken. Wat deze ogenschijnlijk kinderlijke eenvoud zo complex maakt is opgetekend in het boek 'Anders Denken, Durven Doen' van NederLandBovenWater (NLBW). NLBW adresseert de lessen aan het nieuwe kabinet. De energietransitie in Nagele kwam op gang door de prijsvraag Energielab Nagele, die Coöperatie Energiek Nagele in 2017 samen met Architectuur Lokaal heeft uitgeschreven.

We moeten anders gaan denken over de wijze waarop we ontwerpen en bouwen, over onze gezondheid, onze omgeving en de natuur. Een nieuw waardesysteem creëren, waarbij we mensen betrekken en beroeren. Een structuur bouwen op een eerlijk verhaal, waarbij ambacht en ambitie in elkaars verlengde liggen. Én als branche oplossingen aandragen die nu, morgen en overmorgen bijdragen aan de circulaire economie. Hoe? Dat toont ‘The Exploded View Beyond Building’, die te zien is tijdens de Dutch Design Week van 16 t/m 24 oktober 2021. Dit is een iconische installatie van een huis op ware grootte dat volledig bestaat uit biobased materialen, circulaire bouwmethoden en verhalen over de veranderende waardeketen waar het onderdeel van is. Het is een initiatief van BPD, Jansen by ODS, Moodumo, Provincie Noord-Brabant, Buro Kade, Dutch Design Foundation, Biobased Creations (Company New Heroes).

De bouw is verantwoordelijk voor ongeveer vijftig procent van het grondstoffengebruik in Nederland. Daarnaast heeft veertig procent van al ons afval betrekking op bouw- en sloopafval. Met hergebruik van bouwmaterialen snijdt het mes aan twee kanten. Architect Rolf Reichardt van RHAW architecture uit Utrecht is na de realisatie van Het Hof van Cartesius, een volledig uit hergebruikte materialen opgebouwde circulaire broedplaats voor creatieve ondernemers in het Utrechtse Werkspoorkwartier, een expert op het gebied. BNA sprak met hem.

FotoAnoniem werd opgericht in 1984, met als doel het voor gebruikers mogelijk te maken een foto te gebruiken ook al is de maker onbekend. Vanaf nu geldt dat niet alleen voor fotografie maar ook voor illustraties. Iedereen die wel eens een foto of illustratie wil gebruiken, weet dat je daarvoor het auteursrecht moet respecteren. Aan de maker of een vertegenwoordiger vraag je vooraf toestemming voor gebruik, en maak je een prijsafspraak. Maar wat als je de maker niet kent, en hem of haar ook niet kan vinden? In dat geval kun je bij BeeldAnoniem terecht: de stichting geeft namens de onbekende maker toestemming voor gebruik, en stuurt een factuur voor het auteursrecht. Sinds kort werkt de Stichting BeeldAnoniem dus niet alleen voor fotografie, maar ook voor illustraties.

Deelnemers van Driving Dutch Design volgen masterclasses op het gebied van o.a. profilering, financiering en presentatie. BNO sprak met deelnemers en trainers en vroeg naar hun ervaringen. Aanmelden voor Driving Dutch Design 2022 kan tot 17 november 2021. Driving Dutch Design is hét professionaliserings- en netwerkprogramma van ABN AMRO, BNO en Dutch Design Foundation dat gedreven ontwerpers op weg helpt in de wereld van het ondernemerschap.

BNA heeft samen met Rebel het BNA Value Assessment ontwikkeld. Hiermee kun je als BNA-bureau de maatschappelijke waarde van je ontwerp optimaliseren en aantonen. Gert-Jan Fernhout van Rebel vertelt in deze gastblog meer over het hoe en waarom

De cao 2021-2023 in de architectenbranche is door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid algemeen verbindend verklaard. Dit betekent dat de bepalingen in de cao gelden voor alle werkgevers en werknemers op architectenbureaus in Nederland.

Bijna twee jaar heeft de bouwcommissie van de Protestante Gemeente Willemstad gewerkt aan het plan voor de Koepelkerk,  dat op 4 oktober is gepresenteerd aan ongeveer veertig belangstellenden. De plannen zijn eerder bekeken door leden van de Stichting Vrienden van de Willemstadse Koepelkerk en de kerkraad. De kerkraad wil de kerk meer toekomstbestendig en breder inzetbaar maken, bijvoorbeeld voor een concert. Daarbij mag het hart van de kerk niet verloren gaan. Vanuit de gemeente Moerdijk kwam de eis dat alle historische elementen in het interieur behouden blijven.

Schrijver Pieter Koolwijk heeft met zijn boek Gozert de Gouden Griffel gewonnen, de belangrijkste Nederlandse literatuurprijs voor kinderboeken. De prijs voor het best geïllustreerde kinderboek, het Gouden Penseel, gaat naar Ludwig Volbeda. Hij maakte tekeningen voor het boek Hele verhalen voor een halve soldaat, geschreven door Benny Lindelauf. De prijzen zijn uitgereikt aan de vooravond van de Kinderboekenweek. Die gaat op 6 oktober van start. Het thema van dit jaar is 'Worden wat je wil'. Schrijfster Bette Westera, die vorig jaar de Gouden Griffel won, schreef het kinderboekenweekgeschenk: 'Tiril en de toverdrank'.

Auteursrechtenorganisatie Pictoright richt samen met de BBK, BNO, Beroeps Organisatie Kunstenaars (BOK), DuPho, Kunstenbond en NVJ-NVF de Federatie Beeldrechten op. Met dit nieuwe samenwerkingsverband willen zij de exploitatie van beeldrechten voor en door de betrokken makers versterken en hun positie verbeteren. Beeldende kunstenaars, fotografen, illustratoren en ontwerpers (kortom, beeldmakers) leveren een steeds essentiëlere bijdrage aan de samenleving. Beelden zijn alomtegenwoordig in het dagelijks leven en hebben een enorme impact. Visuele herkenning creëert waarde. Met 138 miljard euro komt de hoogste omzet in Europa binnen de creatieve en culturele industrie uit de visual arts. Het CBS laat zien dat de bijdrage van cultuur en media aan de Nederlandse economie 3,4 procent bedraagt, 26,5 miljard euro . De waarde van beeld is groter dan vaak wordt gedacht, het stelsel behoeft aanpassing. In het huidige rechtenlandschap blijft de value gap voor beeldwerken onderbelicht: waar langzamerhand de rechten voor muziek op online platforms als Instagram en YouTube geregeld worden, blijkt de urgentie voor beeld nog niet vanzelfsprekend. De Federatie Beeldrechten wil beeld op de juiste economische waarde geschat zien worden en aan beeldmakers toerekenen. Doel is een eerlijker verdeling in de keten van maker tot kijker. Het initiatief van Pictoright en de beroepsorganisaties voor beeldmakers om de Federatie Beeldrechten op te richten vormt een belangrijke eerste stap. Auteursrechtenorganisatie Pictoright gaat hierbij als kwartiermaker aan de slag.

In Eindhoven is op 1 oktober de oplevering van de Trudo Toren gevierd. De zeventig meter hoge woontoren is als een ‘verticaal bos’ ontworpen door de Italiaanse architect Stefano Boeri. Het gebouw op Strijp S, waarin 125 sociale huurwoningen zijn opgenomen, is voorzien van balkons met groenbakken waarin bomen groeien. De woningen zijn ontworpen als compacte lofts met een vloeroppervlak van vijftig vierkante meter. Alle woningen zijn voorzien van een balkon en twee grote groenbakken, die ruimte bieden aan het ‘bosco verticale’ die de gevel zijn letterlijk groene uitstraling geven. In de bakken komen 125 volwassen bomen die maximaal 6,5 meter hoog worden en 5.200 struiken en planken, klimmers en hangers. De Trudo Toren is geïnspireerd op de Bosco Verticale, het beroemde hoogbouwproject in Milaan dat Boeri eerder ontwierp.

De afgelopen zeven jaar heeft het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie ruim 250 jonge ontwerpers ondersteund met de Regeling Talentontwikkeling. In drie longreads wordt gezocht naar de gedeelde mentaliteit van deze ontwerpgeneratie, die is gevormd door de grote uitdagingen van onze tijd. Daarbij wordt onderzocht hoe ze omgaan met thema’s als technologie, klimaat, privacy, inclusiviteit en gezondheid. In de tweede longread van Jeroen Junte aandacht voor ontwerptalent dat wordt gevoed door een gevoel van urgentie.

Binnen 8 thema’s neemt de Dutch Design Week in het DDW Talksprogramma verschillende facetten van design onder de loep. Samen met sleutelfiguren uit het designveld worden allerlei ontwerpdisciplines verkend en wordt er gereflecteerd op actualiteit en toekomst van het design.

Het schoenenmuseum, in aanbouw, in Waalwijk deed één oproep op de website erfgoedvrijwilliger.nl en kreeg er in één klap zeventig vrijwilligers bij. ,,Van Tilburg tot Den Bosch. Mensen uit de hele regio hebben zich gemeld.”, zegt directeur Anouk van Heesch. Het museum heeft inmiddels alle vrijwilligers persoonlijk gesproken. ,,Zodat we weten waar ze interesse in hebben. Willen ze meehelpen in het kenniscentrum, achter de balie of in de horeca?” Half oktober is er voor alle vrijwilligers een bijeenkomst in de Sint Jan in Waalwijk. Het museum heeft de vrijwilligers hard nodig. Van Heesch schat in zeker honderd in totaal. ,,Of liever nog 150. In het nieuwe jaar gaan we nog campagne voeren.”

Den Ophef in Tilburg moet voor drie ton opgeknapt worden. De ophaalbrug over de Piushaven ging afgelopen zomer stuk, naar nu blijkt omdat er geen ruimte is voor het bouwwerk om uit te zetten als het warm wordt. Bij Lijst Smolders Tilburg begrijpen ze er niets van. LST heeft inmiddels raadvragen gesteld over de flinke kostenpost voor de gemeente. Men wil weten wie de gemeente aansprakelijk gaat stellen voor de reparaties. Wat LST betreft moet de rekening bij de architect of bij kunstenaar John Körmeling neergelegd worden.

De jury van De Brabantse Stijlprijs 2021 heeft uit de rijke oogst van 30 inzendingen 5 finalisten gekozen. Het gaat, in willekeurige volgorde, om Gezinshuis El Noor in Breda, De Lindehoeve in Tilburg, het NRE-terrein in Eindhoven, Kloostervelden in Sterksel en Bewust Wonen Werken Boschveld in 's-Hertogenbosch.

In juli 2021 riepen het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en het Filmfonds makers en beschouwers in de disciplines film, ontwerp en digitale cultuur op een voorstel in te dienen voor een residency in het Van Doesburghuis. Waèl el Allouche en Esther Duysker werden allebei geselecteerd. In de atelierwoning die Theo van Doesburg eind jaren twintig voor zichzelf en zijn vrouw Nelly ontwierp, kunnen makers en beschouwers, van regisseur tot curator, scenarioschrijver tot onderzoeker, architect tot maker van digitale cultuur op het gebied van film, ontwerp en digitale cultuur onderzoek doen, ideeën uitwerken of nieuw werk maken. In totaal zijn er 13 aanvragen ontvangen die in veel gevallen interdisciplinair van aard waren. De commissie, bestaande uit Marisa Monsanto (voorzitter), Sherin Seyda, Sanneke Huisman en Elise 't Hart selecteerde uit deze aanvragen Waèl el Allouche en Esther Duysker. Zij zullen elk vier maanden lang hun artistieke praktijk verder ontwikkelen in het Van Doesburghuis. De residenten ontvangen een bijdrage van € 2.000 per maand voor reis-, materiaal-, transport- en verblijfskosten. De huur van de studio, de woonruimte en begeleiding worden direct door de fondsen aan het Van Doesburghuis voldaan.

Het Programma Creatieve Industrie in Kazerne in Eindhoven is succesvol afgesloten. Tijdens de drie themadagen lag de focus van het evenement op hoe ontwerp een bijdrage kan leveren aan verschillende belangrijke maatschappelijke vraagstukken. Drie blogs doen verslag van deze dagen. Over duurzaam leven, digitaal-samenleven en lang leven leren.

In september 2021 is de minor Development for Visual Storytelling van start gegaan op de kunstacademie St. Joost School of Art & Design. De eerste editie van dit programma voor derdejaars studenten richt zich op animatie- en illustratiestudenten die ervaring opdoen om als visual storytelling professional een idee voor een graphic novel, story book, TV-serie, film of VR ervaring te ontwikkelen. Mede dankzij de samenwerking met de Keep an Eye Foundation wordt in dit programma een omvangrijk netwerk van internationale professionals op dit gebied betrokken: de studenten leren van hun eigen helden en bouwen een relevant netwerk op.

Cok de Rooy zucht. „Er zijn gewoon geen Nederlandse designers met een migratieachtergrond”, zegt hij. De Rooy is eigenaar van The Frozen Fountain in Amsterdam. In zijn winkel en op zijn website staan tafels, stoelen, banken, lampen, vazen van ontwerpers uitsluitend uit Europa, Amerika en een enkele keer Azië. „Dat doe ik niet expres hoor”, zegt hij. „Goede ontwerpers vertalen de tijd en zeggen iets over de toekomst. Daar selecteer ik op. Ik let helemaal niet op achtergrond of afkomst.” Ook Timo de Rijk, directeur van het Design Museum Den Bosch is niet geïnteresseerd in de achtergrond van makers. „Ik vind de roep om dekolonisering en de aandacht voor culturele identiteit in design en kunst een grofstoffelijke discussie”, zegt hij. „In de praktijk bevestigt die clichés en staat met de rug naar de toekomst. Het resulteert in een soort designfolklore, waarvan je de claims niet al te serieus moet nemen.” Thomas Lommée, studieleider aan de maatschappelijk geëngageerde afdeling The Morning Studio van de Design Academy in Eindhoven, bevestigt dat aan de academies weliswaar nauwelijks Nederlandse designstudenten met een migratieachtergrond studeren, maar wel „heel veel studenten uit Zuid-Amerika, Zuid-Afrika en Azië”. Na het eindexamen vertrekt het gros echter weer naar huis, noodgedwongen, bij gebrek aan een verblijfsvergunning. Lommée signaleert niet zozeer een onderscheid naar achtergrond, maar naar welvaart. „De meeste studenten hier hebben rijke families die het collegegeld kunnen betalen.” Niet-Europese studenten betalen tot bijna vijf keer meer dan Europese. In bijna alle culturele disciplines is er tegenwoordig aandacht voor makers met een niet-westerse of biculturele achtergrond. Aan de designwereld lijkt de oproep tot dekolonisatie voorbij te gaan, schrijft Lucette ter Borg. Ze sprak ook nog met Amanda Pinatih, sinds 2021 conservator Vormgeving bij het Stedelijk Museum in Amsterdam, die zegt „zeker met een andere bril” te kijken en te kopen en een aantal ontwerpers met een niet-Europese achtergrond.

Het schoenenmuseum in Waalwijk krijgt 5000 euro van het Prins Bernhard Cultuurfonds voor het inrichten van de maaklabs. Voor het bedrag worden makkelijk te bedienen machines gekocht waarmee bezoekers zelf aan de slag kunnen, zegt directeur Anouk van Heesch. In de maaklabs op de begane grond van het museum gaan straks vooral professionals aan de slag; kunstenaars, ontwerpers en studenten. Maar ook bezoekers krijgen er hun plek. ,,Bezoekers kunnen bijvoorbeeld hun eigen sleutelhanger maken of hun schoen pimpen”, zegt Van Heesch. ,,Wel altijd onder begeleiding.” De machines komen pontificaal op de balie te staan. Van Heesch hoopt dat dat leidt tot spontane acties tijdens het museumbezoek. ,,Mensen kunnen zich opgeven voor workshops, maar als ze dat niet hebben gedaan, of de workshops zitten al vol, kunnen ze toch iets maken.” Inmiddels nadert het in aanbouw zijnde museum op het Raadhuisplein in Waalwijk zijn voltooiing. Eind januari, begin februari moet het museum zo ver klaar zijn dat het personeel en de vrijwilligers kunnen gaan proefdraaien. In de eerste of tweede week van maart gaat het museum open. 

Tijdens de wederopbouwperiode krijgt Bergeijk onder leiding van de vooruitstrevende burgemeester Linders vleugels en maakt het dorp binnen de Kempen ‘a great leap forward’. De gemeente lanceert plannen voor een groot recreatiepark aan de Eerselsedijk met een zwembad, een muziekvijver en een openluchttheater, er wordt door De Ploeg gesproken over herbouw van het Sonsbeekpaviljoen van Rietveld en het landschapspark van Mien Ruys moet uitgroeien tot een internationaal monumentenresearchcentrum. Ook moet er een technische school verrijzen en een heuse Rietveldwijk, met wel dertig woningen. In samenwerking met bureau Interplan uit Rotterdam wordt een plan voor een recreatieve dorpstuin in het centrum gemaakt. Een antwoord op de toenemende vrijetijdsbesteding en massarecreatie. Hoe zijn die ideeën in de loop der jaren doorvertaald? Bleef het bij utopisch dromen? Kunsthistoricus Edwin van Onna uit Luyksgestel schreef er voor de Stichting Rietveld & Ruys een ‘cultuurhistorische verkenning’ over: Cultuurboulevard Bergeijk.

De publicatie Rijk aan Ontwerpkracht geeft een overzicht van de geschiedenis van dertig jaar rijks architectuurbeleid in Nederland. Hoe dat beleid tot stand kwam, vorm kreeg en zich de afgelopen decennia heeft ontwikkeld. Rijk aan Ontwerpkracht is op Prinsjesdag aangeboden aan voormalig minister Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur Hedy d’Ancona. De nota Ruimte voor Architectuur betekent in 1991 de start van het nationale architectuurbeleid dat de Nederlandse architectuur nationaal en internationaal op de kaart heeft gezet. Deze eerste architectuurnota heeft als doel ”het scheppen van gunstige voorwaarden voor de totstandkoming van architectonische kwaliteit” en is een product van de samenwerking tussen de ministeries van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur (WVC) en Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM).

Acht inspirerende projecten zijn genomineerd voor de Award Natuurinclusief Bouwen en Ontwerpen van Vogelbescherming Nederland en Zoogdiervereniging. De aanmeldingen variëren van een groen schoolplein, tot vleermuistorens, groene daken en natuurinclusieve wijken. Op 7 oktober zal de jury de prijswinnaars bekend maken. Om aandacht te vragen voor natuurinclusief bouwen en goede voorbeelden in het zonnetje te zetten, reiken Vogelbescherming Nederland en de Zoogdiervereniging de Award Natuurinclusief Bouwen en Ontwerpen uit. Dit gebeurt in samenwerking met provincie Noord-Brabant, naast een landelijke prijs is er daarom ook een Brabantse prijswinnaar.

De bouw is verantwoordelijk voor ongeveer vijftig procent van het grondstoffengebruik in Nederland. Daarnaast heeft veertig procent van al ons afval betrekking op bouw- en sloopafval. Met hergebruik van bouwmaterialen snijdt het mes aan twee kanten. Architect Rolf Reichardt van RHAW architecture uit Utrecht is na de realisatie van Het Hof van Cartesius, een volledig uit hergebruikte materialen opgebouwde circulaire broedplaats voor creatieve ondernemers in het Utrechtse Werkspoorkwartier, een expert op het gebied. Een gesprek met hem over de kansen en uitdagingen die hij in zijn ontwerppraktijk tegenkomt

De afgelopen zeven jaar heeft het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie ruim 250 jonge ontwerpers ondersteund met de Regeling Talentontwikkeling. In drie longreads wordt gezocht naar de gedeelde mentaliteit van deze ontwerpgeneratie, die is gevormd door de grote uitdagingen van onze tijd. Daarbij wordt onderzocht hoe ze omgaan met thema’s als technologie, klimaat, privacy, inclusiviteit en gezondheid. In de eerste longread van Jeroen Junte: de diepgaande reflectie op het vakgebied en plek van de eigen praktijk daarin. “De vastgeroeste uitgangspunten van mode, design en architectuur worden bevraagd en verrijkt met nieuwe instrumenten, technieken, materialen en podia.”

Het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en het Prins Claus Fonds organiseren samen het programma Building Beyond. Ze roepen makers, ontwerpers, kunstenaars, denkers en architecten uit Afrika op te reageren op een open call als ze interesse hebben in een mentorprogramma. Zij worden uitgenodigd om de toekomst van de openbare ruimte, gemeenschap en functionaliteit op een groeiend continent te definiëren door de ingebeelde mogelijkheden van de gelokaliseerde contextualiteiten te activeren. Deadline is 1 november.

Begin oktober organiseert het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie twee lezingen in het kader van de Open Oproep Ruimte voor klimaat en energie. In de lezingen zoekt het fonds de verdieping op omtrent de thema's van de open oproep. In de lezing 'Klimaat en energie als ontwerpopgave' van 8 oktober wordt besproken hoe ontwerp kan helpen om processen rondom klimaatmitigatie en -adaptatie te versnellen. In de lezing 'Klimaat en energie – what's going on' van 15 oktober belichten twee experts hoe we ervoor staan, en wat de grootste (ruimtelijke) uitdagingen de komende decennia zijn. De lunchlezingen zijn online en voor iedereen toegankelijk, ook als u niet deelneemt aan de Open Oproep Ruimte voor klimaat en energie.

Gebiedsontwikkelingen waarbij gemeente en markt samen voor grote maatschappelijke impact zorgen en die die excelleren in leefbaarheid, gebruikswaarde, beleving en duurzaamheid maken kans op de NEPROM-prijs.  De prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan overheidsinstanties en risicodragende marktpartijen die gezamenlijk een locatie in Nederland ontwikkelen. Kanshebbers zijn locaties die grote maatschappelijke impact op de omgeving hebben en die excelleren in leefbaarheid, gebruikswaarde, beleving en duurzaamheid. Verder moet sprake zijn van ‘voorbeeldige samenwerking’ tussen overheid en markt. De onderscheiding heeft betrekking op het gehele ontwikkelproces en op het bereikte resultaat. Dit jaar zijn de genomineerden Kerckebosch in Zeist, Strijp-R in Eindhoven, Little C in Rotterdam, DeHallen in Amsterdam en Grote Markt Oostzijde Groningen. De jury is van mening dat deze vijf projecten goede voorbeelden zijn van samenwerking tussen overheden en marktpartijen, en dat de projecten ook architectonisch, stedenbouwkundig en commercieel uitblinken. Tijdens de Dag van de Projectontwikkeling op 25 november wordt de winnaar bekendgemaakt.

Elke twee jaar reikt het college van B&W van Eindhoven de Dirk Roosenburgprijs uit. Dit is een ontwerp- en architectuurprijs voor een project dat in de gemeente Eindhoven is opgeleverd. Dat kan een gebouw zijn maar ook een park of verkeersontwerp. Dit jaar zijn 8 projecten genomineerd voor de Dirk Roosenburgprijs. Het publiek kan tot en met 13 oktober stemmen.

Design- en technologiemuseum Futurelab zit zo goed als zeker voor de komende tien jaar in het Evoluon. Artistiek directeur Koert van Mensvoort heeft dat gezegd over het voorlopig huurcontract dat is afgesloten met eigenaar Foolen & Reijs. Het Futurelab betaalt naar eigen zeggen een ‘sympathieke huurprijs’ voor het hele complex. De huurprijs ligt voor de komende tien jaar vast en stijgt alleen met de inflatie mee. Zelfs in het slechtste scenario kan het museum in het Evoluon blijven. In dat geval gaat Futurelab alleen de koepel en de conferentiezaal huren. Over de toekomst van het Evoluon en vooral de omgeving bestaat nog onzekerheid. Projectontwikkelaar Foolen & Reijs die het iconische gebouw in 2019 van Philips kocht, stemde vorig jaar in met de vestiging van het nieuwe museum in het Evoluon. Maar om dat commercieel interessant te maken moet er bijgebouwd worden. Een eerste schets leverde de eigenaren veel kritiek op omdat getekende gebouwen in de omgeving het zicht op het rijksmonument beperken. De gemeente Eindhoven heeft daarom rijksbouwmeester Floris Alkemade ingeschakeld om alternatieven te inventariseren. Op 19 december gaat Futurelab voorzichtig van start met een virtual reality tijdmachine. Kaartjes voor de tijdmachine gaan tijdens de Dutch Design Week in de verkoop. In september volgend jaar is de eerste grote, tijdelijke publiekstentoonstelling. De tentoonstelling Retro Future gaat er over hoe de mens in het verleden naar de toekomst keek.

Architect Wim Quist spant een kort geding aan tegen Evides Waterbedrijf in Rotterdam. Een nieuw kantoorgebouw dreigt het door hem ontworpen drinkwaterbedrijf te ‘verminken’. Dat deze collectie van gebouwen, zorgvuldig ingepast tussen stad en natuur, van grote culturele waarde is, spreekt uit het feit dat toenmalig minister Jet Bussemaker (OCW) de Berenplaat in 2013 heeft genomineerd als beschermd rijksmonument uit de wederopbouwperiode. Erfgoedorganisatie Heemschut stelt dat het complex in Kralingen, ‘in afwachting van een mogelijke opname op de lijst van rijksmonumenten, in elk geval de status van gemeentelijk monument verdient’.

In een videocollege bespreekt professor Dirk Visser van de Universiteit Leiden, het auteursrecht met betrekking tot vormgeving. In deel 1 bespreekt hij welke rechten er op vormgeving rusten, wie auteursrechthebbende is, wat het auteurscontractenrecht voor vormgeving betekent en hoe lang het auteursrecht duurt. In deel 2 gaat hij in op de vragen wanneer vormgeving auteursrechtelijk beschermd is en wanneer er sprake is van auteursrechtinbreuk.

Hoe presenteer je het digitale boek in een fysieke ruimte? Studenten van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, Den Haag werken dit hele studiejaar samen met de KB aan deze onderzoeksvraag. De collectie alba amicorum is uitgekozen als object voor het onderzoek. Het gedigitaliseerde zeventiende-eeuwse album van Jacob Heyblocq, rector van de Latijnse school van Amsterdam staat in het onderzoek centraal. De vierdejaarsstudenten van de KABK gaan, onder begeleiding van docenten Lada Hršak (architect) en Pawel Pokutycki (interactive designer), aan de slag met onder andere Augmented, Virtual en Mixed Reality om invulling te geven aan hun opdracht.

De invoering van de Omgevingswet leidt mogelijk tot meer milieucriminaliteit. De vrees bestaat dat handhaving lastiger wordt, omdat straks voor economische activiteiten eenvoudiger een vergunning te krijgen is. Die waarschuwende woorden staan in het Dreigingsbeeld Milieucriminaliteit 2021 dat minister Grapperhaus van Veiligheid en Justitie aan de Tweede Kamer stuurde. Onder andere politie, Openbaar Ministerie, inspecties en Omgevingsdiensten diepen in het rapport negen vormen van milieucriminaliteit uitgediept. In een aparte paragraaf wordt aandacht besteed aan wat er door veranderende regelgeving de komende jaren op dat vlak te verwachten valt. Ook de opkomst van de circulaire economie wordt als risico aangemerkt.

In de Miljoenennota zijn extra middelen opgenomen voor de Omgevingswet. Er komt een bedrag van in totaal 23 miljoen euro beschikbaar vanwege “meerkosten uitstel Omgevingswet” voor de koepels van gemeenten, provincies en waterschappen en voor de rijkspartijen die de Omgevingswet moeten invoeren.

Financiering is er in alle soorten en maten. Natuurlijk kun je binnenstappen bij je favoriete bank. Maar heb je ook al eens goed gekeken naar de mogelijkheden van subsidies of fondsen? Misschien is crowdfunding wel iets voor je project, of kun je op een andere manier voorfinanciering of een lening realiseren. Zelfs sponsors of investeerders behoren tot de mogelijkheden. BNO vroeg Dennis Elbers, Kars + Boom en Fransje Grimbrère naar hun ervaringen.

De Dutch Design Week (DDW) heeft het programma voor de komende editie bekendgemaakt. Onder het overkoepelende thema ‘The Greater Number’ vinden van 16 tot en met 24 oktober in Eindhoven verschillende tentoonstellingen en andere activiteiten plaats.

Leren kan creatief zijn. Maar niet als je stil moet zitten in de klas. ,,Een platte rekensom blijft niet in het geheugen van leerlingen plakken”, zegt Mitchell Jacobs van de Eindhovense ontwerpstudio Tast. Hij zal op 24 september over deze nieuwe manieren van leren spreken tijdens een themadag in de Kazerne in Eindhoven. De themadag is onderdeel van de afsluiting van het Programma Creatieve Industrie. Hiervoor werd 1,4 miljoen euro subsidie beschikbaar gesteld door de gemeente Eindhoven en het ministerie van OCW. Doel is om cultuureducatie en de creatieve industrie te versterken. Al eerder ontwikkelde onderzoeksorganisatie TNO een instrument, waarmee je kunt meten hoe creatief iemand is. En op welke manier je creativiteit kunt stimuleren. Stichting Cultuur Eindhoven vroeg VMBO-opleiding SintLucas in Eindhoven en Studio Tast hier naar te kijken. Studio Tast betrok zowel docenten en leerlingen van SintLucas bij het project. Het project is gebaseerd op een eigen methode van Studio Tast met de naam ‘Groow’. Dit pakket bestaat uit een online-platform en een houten ‘toolkit’. Daarin zitten bouwstenen met symbolen en woorden als ‘ontdekken’, ‘maken’ en ‘ontwerpen’. Als scholieren aan een opdracht beginnen, kunnen ze de bouwstenen gebruiken om een plan te maken. De ideeën liggen letterlijk op tafel en zweven niet ergens rond in hun hoofden of een computerbestand. Zodra de plannen rond zijn, kan iedereen aan de slag. Met het online-platform kunnen de scholieren hun stappen vastleggen en om extra uitleg vragen.

Het programma van het Architectuur Filmfestival Rotterdam (AFFR) 2021 is bekend. Onder het thema More Than Houses presenteert het festival van 6 tot en met 10 oktober een uitgebreid programma van film, debat en meer. Er worden meer premières dan ooit vertoond.

Het Regionaal Bureau voor Toerisme (RBT) De Langstraat ziet in het nieuwe schoenenmuseum in Waalwijk een belangrijke trekpleister voor de regio. Het moet naast de Efteling, Loonse en Drunense Duinen en vesting Heusden de vierde ‘icoon’ van De Langstraat worden. Het RBT De Langstraat heeft er hoge verwachtingen van. Het wil er zich ook graag vestigen met een toeristisch informatiepunt voor bezoekers van Waalwijk, die de streek en stad beter willen leren kennen. Dat plan is inmiddels neergelegd bij de gemeente Waalwijk. Het schoenenmuseum is innovatief en heeft een link naar toekomst en verleden, stelt het RBT. Het RBT mikt op een nauwe samenwerking met het schoenenmuseum. ,,Die bereidheid is er van beide kanten.”

De jonge ontwerper Teun Zwets is de winnaar van de Kazerne Design Award. Hij kreeg de prijs voor zijn afstudeerproject Teunland aan de Design Academy Eindhoven in 2020. Teunland is een geïmproviseerde serie huisraad die Zwets maakte van afval. De collectie bestaat uit een compleet interieur dat opvalt door de geïmproviseerde en originele vormgeving. De prijs bedraagt 5000 euro.   De Kazerne Design Award is een jaarlijkse aanmoedigingsprijs voor designers die recentelijk afstudeerden aan Design Academy Eindhoven. De prijs is initiatief van Stichting Loyola, samen met Home of Design Kazerne.

In het kader van het project The Persistence of Questioning vraagt Archined aan vakgenoten om zich uit te spreken over de richting die de architectuur in de (nabije) toekomst zou moeten opgaan. Saskia van Stein (curator, moderator en directeur IABR) en Reinier de Graaf (architect en partner bij OMA) bespreken de ontwikkelingen in het vakgebied aan de hand van De Graafs bewogen carrière bij OMA. Architecten realiseren zich vaak te weinig dat ze deel uitmaken van economische en maatschappelijke krachten. Kunnen ontwerpers zich in een geglobaliseerde wereld wel onttrekken aan de complexiteiten en perverse mechanismes van de markt, macht en politiek?

Van 14 tot en met 17 oktober staat The Hague Fashion Week op de planning. Het is de eerste fysieke editie van de modeweek. Gedurende drie dagen staat mode centraal in de Hofstad: zo zijn er modeshows, workshops, talks en tentoonstellingen, waaronder een modetentoonstelling speciaal voor blinden en slechtzienden. ‘De Haagse modeweek viert inclusiviteit’. Alle shows, van onder meer Patrick Hiemstra, Natalie van de Klashorst en Nata Ryhz, worden uitgezonden op de ‘videotrap’ aan de Spuimarkt, zodat iedereen ze kan zien. Ook onderdeel van het programma is de tentoonstelling ‘Kijken met je handen’ in museum Escher in Het Paleis. In deze expositie laat ontwerper Michelangelo Winklaar een modecollectie ervaren door middel van tast. ‘De collectie is ‘niet alleen bedoeld om te kijken, maar juist ook om te voelen’, staat op de website van de ontwerper. In de meeste musea is het aanraken van modeontwerpen juist niet toegestaan, waardoor deze vaak niet geschikt zijn voor blinden of slechtzienden.

Het Van der Valkhotel Amsterdam Zuidas, ontworpen door Wiel Arets Architects, is verkozen tot BNA Beste Gebouw van het Jaar 2021. Volgens de jury is het hotel ‘het gebouw met de meeste meerwaarde voor opdrachtgevers en samenleving’. De publieksprijs ging naar station Assen, een ontwerp van Powerhouse Company in samenwerking met De Zwarte Hond.

Het TextielMuseum Tilburg heeft een eervolle finaleplaats behaald bij een van de prestigieuze awards van de European Museum Academy. De Luigi Micheletti Award ging op 18 september 2021 uiteindelijk naar Futurium, gelegen in het centrum van Berlijn. Er waren in totaal 28 musea in de race voor deze bokaal, die online werd uitgereikt. Het TextielMuseum kwam in beeld vanwege de vernieuwende en eigentijdse wijze waarop zij cultureel erfgoed toegankelijk en relevant weet te maken voor de hedendaagse bezoeker en maker. ,,Het TextielMuseum is een van de meest dynamische Nederlandse musea in zijn soort’’, aldus het juryrapport. ,,Het is een museum van makers, van ontwerpers en van experts op het gebied van het ambacht, dat het publiek aanmoedigt om zelf όόk aan de slag te gaan en creatief te zijn. Het museum weet een universele industrie nieuw leven in te blazen door expliciet te focussen op duurzaamheid, klimaat, gelijkheid, creativiteit, onderwijs, vakmanschap, en dat alles bovendien in aansprekende werkplaats- en museale settings.” Om haar positie te behouden en versterken werkt het museum samen met gemeente Tilburg plannen uit voor uitbreiding, renovatie en verduurzaming van het monumentale museumgebouw, waarmee tevens een impuls wordt gegeven aan de doorontwikkeling van het omliggende Museumkwartier.

Net vóór de coronapandemie in 2020 uitbrak, presenteerde het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie het nieuwe beleidsplan voor de periode 2021–2024: 'Ruimte voor verbinding'. Dat kon anderhalf jaar geleden deels direct de prullenbak in. Wat veranderde er in de afgelopen anderhalf jaar tijdens de covid-19-crisis voor makers en instellingen in de ontwerpsector en wat heeft het fonds kunnen doen om hen te ondersteunen? Terugblikken en vooruitkijken in een gesprek met directeur-bestuurder Syb Groeneveld. “Op de lange termijn zullen we gericht blijven op het stimuleren van artistieke kwaliteit, experiment/onderzoek en het bevorderen van professionalisering en goed opdrachtgeverschap. Want als wij kunnen bijdragen aan de koppeling van het kwaliteitsbegrip vanuit de ontwerpwereld aan actuele thema's, dan denk ik dat we precies doen waarvoor we als fonds zijn opgericht. We blijven ons inzetten om het unieke talent van ontwerpers en makers te verbinden aan sectoren binnen én buiten het culturele domein, nationaal en internationaal. En natuurlijk blijven we met name het intrinsieke talent een duwtje geven om naar vrije ruimte op zoek te gaan.”

Nepnieuws. Augmented realities. Deep fake. Avatars. Analoog en digitaal lopen tegenwoordig dwars door elkaar heen. Natuurlijk biedt deze virtuele revolutie tal van nieuwe mogelijkheden. Een stoel of jurk die alleen op een beeldscherm bestaat, kan immers elke gewenste vorm en kleur aannemen. Maar met de integratie van off- en online vervagen ook onze opvattingen over wat ‘echt’ is – met alle risico’s van verwarring en zelfs vervreemding tot gevolg. Hoe gaan ontwerpers om met deze dilemma’s? Wat betekent dit voor onze fysieke leefwereld? Maar ook: hoe nieuw is deze versmelting van fantasie en werkelijkheid eigenlijk? DesignDigger Live #9 op 13 september jl. over hoe ontwerpers omgaan met de dilemma’s van de virtuele revolutie?

Driving Dutch Design (DDD), het professionaliserings- en netwerkprogramma van ABN AMRO, de BNO en Dutch Design Foundation helpt gedreven ontwerpers op weg in de wereld van het ondernemerschap tot aan hun presentatie tijdens de Dutch Design Week in oktober. BNO sprak met coaches en drivers over hun ervaringen, deel 2.

Het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie stelt vanuit haar Actieprogramma Ruimtelijk Ontwerp en in samenwerking met NOVI (nationale omgevingsvisie) 30.000 euro subsidie beschikbaar voor een uniek digital-detox pilot in de Bredase binnenstad. Doel van de pilot is om te ontdekken hoe jongeren buiten weer los kunnen komen van hun telefoons, zodat er onverwachte ontmoetingen en gesprekken kunnen ontstaan. De gemeente Breda is ook benieuwd hoe de (inrichting van) de publieke ruimte kan bijdragen aan meer vitale steden en dorpen. De pilot is een samenwerking van Graphic Matters, het Rotterdamse social design bureau Afdeling Buitengewone Zaken en de Gemeente Breda. De pilot beoogt er voor te zorgen dat inwoners en bezoekers van de stad zich bewust worden van hun digitale gedrag en telefoongebruik in de publieke ruimte. Het stimuleert en prikkelt bijvoorbeeld tot het op een andere manier oog te hebben voor hun omgeving en zichzelf.

Vogelbescherming Nederland, de Zoogdiervereniging en provincie Noord-Brabant hebben een video uitgebracht over natuurinclusief bouwen. In de praktische video vertellen experts uit bouw, vastgoed en groene sector aan de hand van concrete tips op welke manieren je toekomstbestendig kunt bouwen

Breda wil al langer het stadscentrum vergroenen. Vanaf 2022 wordt dat werkelijkheid, want dan wordt de rivier de Nieuwe Mark door het centrum van de stad getrokken. Dankzij het aanleggen van veel groen, waaronder een nieuw stadspark, krijgt de stad een groenblauwe ader. Zo wordt het stadscentrum van Breda door de herinrichting groener, duurzamer en aantrekkelijker. Roel Klei van de gemeente Breda is kartrekker en budgethouder van project de Nieuwe Mark en vertelt over de gemeentelijke ambities en aanpak.

Een van de pilaren van de Omgevingswet is het bijbehorende digitale stelsel. Deze door data gedreven omgeving moet het leven van alle betrokkenen bij gebiedsontwikkeling makkelijker maken. Advocaat Jan Reinier van Angeren analyseert in de serie ‘data & gebiedsontwikkeling’ minutieus welke rol data krijgt binnen de Omgevingswet, inclusief de juridische haken en ogen.

Op 14 september organiseert de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) een webinar. Hoe kunnen we in Europa alle gebouwen en de bouwsector CO2-neutraal maken? De Europese wetenschappelijke denktank EASAC deed daarover deze zomer een aantal ingrijpende aanbevelingen in het rapport Decarbonisation of buildings. Het zal ook voor de bouwsector alle hens aan dek worden om de doelen uit het Klimaatakkoord van Parijs te halen, concludeert de EASAC. De bouwsector zelf moet gemoderniseerd worden, en bij materiaalgebruik, wetgeving, bouwvergunningen en -subsidies en renovatie moeten we veel meer rekening houden met de gevolgen voor CO2-emissie. In dit webinar presenteren betrokken wetenschappers de analyses en aanbevelingen en gaan ze in gesprek over wat die voor Nederland betekenen. Het webinar is terug te zien.

Drie ontwerpteams zijn aan de slag gegaan met verduurzaming van iconische stadskerken. Zij zijn geselecteerd voor de ontwerpfase van de prijsvraag ‘Sublieme schoonheid, sublieme duurzaamheid’. In een serie interviews vertellen betrokken deskundigen over hun wensen en verwachtingen rond de winnende visies. Martijn Paulen, directeur van de Dutch Design Foundation, breekt een lans voor de speciale aanpak van ontwerpers. ‘Ze stellen de andere vragen en rekken de context van een vraagstuk op.’

Kunstenaars die ruimte huren in twee oude schoolgebouwen in Eindhoven dreigen op straat te belanden als beide panden worden veranderd in atelierruimte voor jonge designers. De kunstenaars hebben te horen gekregen dat ze waarschijnlijk in december moeten vertrekken uit hun ateliers aan de Ruysdaelbaan en Jacob Oppenheimstraat. Uitzicht op een alternatieve en betaalbare ruimte is er niet, zeggen ze. De gemeente Eindhoven wil met de extra atelierruimte voorkomen dat designers uit Eindhoven vertrekken.

De coronapandemie en de maatregelen in dat kader hebben ertoe geleid dat Nederland de afgelopen anderhalf jaar meer ervaring heeft opgedaan met thuiswerken. In deze studie gaat het Planbureau voor de Leefomgeving na hoe, en in hoeverre, het thuiswerken gaat veranderen en welke gevolgen dat naar verwachting heeft voor de kantorenmarkt, de woningmarkt en het mobiliteitssysteem. Meer thuiswerken of hybride werken heeft naar verwachting het grootste effect op de mobiliteit. Er is vooralsnog een beperkt effect op de kantorenmarkt. Ook het effect op de woningmarkt van meer thuiswerken lijkt vooralsnog beperkt.

Koen Raats, expert gebiedsontwikkeling én gepromoveerd in de planologie, constateert tot zijn teleurstelling dat de afstand tussen wetenschap en praktijk nog nooit zo groot is geweest. Hij ziet daarvoor vier redenen en roept op om de relatie tussen beide domeinen te versterken.

Op 9 september hebben het College van Rijksadviseurs en Architectuur Lokaal de publicatie 'Bouwmeesters' uitgebracht. Deze uitgave verschijnt op het moment dat Floris Alkemade afscheid neemt als Rijksbouwmeester, en Francesco Veenstra als zijn opvolger aan de slag gaat. Dit is een mooi moment om stil te staan bij de bijzondere functie van Bouwmeester, een functie die in Nederland een lange geschiedenis kent op lokaal en nationaal niveau en die continue in beweging is. Met deze publicatie laten het College van Rijksadviseurs en Architectuur Lokaal zien hoe deze eeuwenoude functie ook in veranderende tijden van betekenis blijft. De publicatie toont aan de hand van portretten van twee Rijksbouwmeesters, twee Stadsbouwmeesters, een Provinciaal Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit en een Polderarchitect hoe zij samenwerken met overheid, burgers en bedrijfsleven aan leefbare, veerkrachtige en aantrekkelijk steden, dorpen en landschappen. Het zijn verschillende typen Bouwmeesters die op verschillende schaalniveaus opereren, maar dezelfde passie delen voor het toevoegen van ruimtelijke kwaliteit aan de wereld om ons heen. Die wereld is in verandering, zo beschrijft Kim Putters, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau in zijn voorwoord. De publicatie bevat tevens een overzicht van de ontwikkeling van bouwmeesterschap in Nederland In een video vertellen Kirsten Schipper en Cilly Jansen over de veranderende rol van bouwmeesters.

Langzaam maar gestaag wordt de alledaagse sociale interactie uit onze samenleving gesloopt. Ook de fietsenstalling onder treinstation Amsterdam Amstel is recentelijk bezweken onder de dwingende logica van efficiëntie en kostenbesparing. Een opspringend groen lampje en een bliepje heten je nu welkom. De oogopslag, het knikje, de stem die zegt ‘Goedemorgen’. Weg. Het lijkt futiel. Maar opgeteld is het aantal publieke ruimtes en interacties waaruit de mens verbannen wordt onthutsend. Door automatisering verdwijnt de interactie van mensen. Daarmee verliezen we meer dan we beseffen. Dat schrijft René Koekkoek, als historicus en publicist verbonden aan de Universiteit Utrecht.

Niets zo gek of de 3D-printer kan het maken. Een knie, een brug, een huis: alles kan. De eerste met zo’n 3D-printer gemaakte bewoonde woning in Europa staat in Eindhoven. Een gesprek met architect Jelle Houben van Houben/van Mierlo Architecten : ‘Achteraf gezien is het wel grappig dat we, terwijl we met de nieuwste technieken bezig waren, juist op zo’n archaïsche vorm uitkwamen.’ In Nijmegen is een 29 meter lange 3D-geprinte betonnen fietsbrug in gebruik genomen. De brug in een park in de wijk Zwanenveld is bijzonder omdat hij in volledige vormvrijheid is ontworpen, door architect Michiel van der Kley. Kenmerkend voor het ontwerp zijn de ronde en glooiende vormen.