In de vierde editie van het jaarlijkse magazine Kont wordt de stad Eindhoven door vijf teams bestudeerd en besnuffeld, als ware de stad een baby. Dat levert een verrassende en ook nog eens heel fraaie editie op.

Al bijna vijftig jaar leest Carel Peeters voor de nu 80-jarige VN. Lezen is voor hem een organische aangelegenheid geworden en schrijvers exemplarische voorbeelden van de menselijke uniciteit.

Een kroket uit de muur, een tientje uit de flappentap, een chocoladereep uit de automaat; binnenkort kun je ook een kort verhaal uit een machine trekken. Bij de start van het literatuurfestival ILFU op 24 september wordt de eerste verhalenmachine van Nederland in gebruik genomen. Tot het assortiment behoren korte verhalen van onder anderen Remco Campert, Manon Uphoff, Lévi Weemoedt, Herman Koch, A.L. Snijders, Esther Gerritsen en Maarten Biesheuvel. De verhalen worden gratis ter beschikking gesteld. Tijdens het ILFU staat de verhalenmachine op dagelijks een andere plek in Utrecht. Het festival streeft ernaar dat andere steden in Nederland spoedig volgen.

Op 9 september vond de eindpresentatie plaats van #NieuweStukken in het Bijlmer Parktheater. De teksten van de tweede lichting schrijvers werden gepresenteerd op het toneel. De schrijvers Nassira Rahmouni, Nedra Arsenovic-Kenzari, Aries Sporkslede, Rosita Dameri, Arturo Desimone, Siham Amghar, Careline Peerwijk, Smita Gayadin, Onias Landveld en Roziena Aida hebben een traject van een aantal maanden doorlopen. Onderdeel hiervan was het volgen van workshops van de Tekstsmederij. Daarnaast werkten ze met een coach aan hun teksten. In het Bijlmer Parktheater werden fragmenten uit de theaterteksten opgevoerd door acteurs. #NieuweStukken is een subsidieregeling van het Fonds Podiumkunsten in samenwerking met het Nederlands Letterenfonds voor beginnende schrijvers om nieuwe verhalen te schrijven voor het podium.

Alfred Birney, Hans Goedkoop en Susan Smit zetten zich dit najaar in voor de campagne Nederland Leest. Ze gaan het gesprek aan over boeken, het thema Kleine geschiedenis, grote verhalen en het bijbehorende geschenkboek. Tijdens Nederland Leest ontstaan uit één boek duizend gesprekken. Dit jaar krijgen lezers door heel Nederland Het zwijgen van Maria Zachea van Judith Koelemeijer cadeau van de (lokale) bibliotheek. Er liggen ruim 200.000 exemplaren klaar voor bibliotheekbezoekers in november.

Stel dat je jongeren meer boeken wil laten lezen, wat doe je dan? Verplichten, zeggen sommigen. De Max Havelaar uit hun buurt houden en alles zo lollig mogelijk maken, zeggen anderen. ' Ik geloof dat Bas Steman de enige echte manier heeft gevonden: jongeren laten zien dat lezen een verrijking van het leven is.'' Marc van Oostendorp over het boek van Steman Lekker boekie! Zo wordt lezen (weer) leuk

¿LEZEN! is het thema van het DRONGO talenfestival op 2 en 3 oktober. Met een uitroepteken én een vraagteken. Want wie het veld van ontlezing, laaggeletterdheid en leesonderwijs overziet, ontkomt niet aan de vraag waaróm het zo slecht gaat met lezen in Nederland. Tientallen organisaties en duizenden mensen zetten zich vol passie in om dat tij te keren. Ís boeken lezen wel zo belangrijk voor nieuwe generaties, nu er zoveel andere kanalen beschikbaar zijn om verhalen en informatie te delen? Is de crisis in het boekenvak grotendeels aan de boekenwereld zelf te danken? Het festival laat zien dat de oplossingen voor de leescrisis voor het oprapen liggen. In tientallen online presentaties en webinars kan de bezoeker kennismaken met recent onderzoek, nieuwe initiatieven en leermethoden. Het festival wordt dit jaar voor de 9e keer georganiseerd, en wordt vanwege Covid-19 geheel online gehouden.

De Grote Poëzieprijs bekroont in 2021 de beste Nederlandstalige bundel van het afgelopen jaar met € 25.000 en is dé prijs voor de Nederlandstalige poëziebundel. Aan de prijs zijn inspirerende publieksprogramma’s en educatieve trajecten verbonden die naast de genomineerde bundels en dichters tevens een beeld geven van de actuele stand van zaken van poëzie in het Nederlands taalgebied. De Grote Poëzieprijs 2021 wordt toegekend aan een bundel Nederlandstalige poëzie, voor het eerst in boekvorm gepubliceerd bij een gerenommeerde uitgever dan wel in eigen beheer, in een oplage van minimaal 250 exemplaren met ISBN-registratie, in de periode 1 januari 2020 – 31 december 2020. Inzenden voor De Grote Poëzieprijs 2021 kan vanaf 1 september 2020.

Op 15 september heeft de Mediafederatie een brief gestuurd aan het ministerie van Financiën. Met deze brief reageert de Mediafederatie op het onderzoek dat in opdracht van het ministerie door het CBS is uitgevoerd naar de prijsontwikkeling van digitale publicaties. De Mediafederatie merkt onder meer op dat het CBS-onderzoek alle prijzen van boeken en nieuwsproducten op één hoop gooit. Daardoor valt niet te achterhalen welke prijzen wel zijn meegenomen en welke niet. Concluderend stelt de Mediafederatie dat men de uitkomsten van het CBS-onderzoek niet goed kan plaatsen. Het is te vroeg om conclusies te trekken over de consumentenprijzen van e-boeken als gevolg van de btw-verlaging.

Het toneelseizoen van 1994-1995 staat te boek als een ‘kantelpunt’ in de theatergeschiedenis: vanaf dat moment werden er ‘in de Nederlandse theaters meer teksten van eigen bodem gespeeld dan teksten van buitenlandse komaf’. Dat klinkt als een geweldige triomf. Dit betekende dat het Nederlandse theater voor het eerst in de historie ‘geen import- maar een productiecultuur was’. Kester Freriks over het boek In reprise. Tweeëntwintig Nederlandse en Vlaamse toneelstukken om opnieuw te bekijken. Onder redactie van Rob van der Zalm, Anja Krans, Bart Ramakers en Veronika Zangl.

Voor geïllustreerde kinder- en jeugdliteratuur die zich door een bijzondere kwaliteit van tekst en beeld onderscheidt van het reguliere aanbod, is voor uitgevers bij het Letterenfonds een subsidiebijdrage beschikbaar. Bij de bepaling van die kwaliteit is de relatie tussen tekst en beeld van belang. De uitgave moet een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van originele Nederlands- en Friestalige kinder- en jeugdliteratuur. Deadline voor de vierde ronde is 2 november.

De aanvraagmogelijkheid van 2020 voor de regeling Literair grensverkeer leverde 10 aanvragen op. Vijf aanvragen zijn gehonoreerd voor een totaalbedrag van € 55.430. Alle aanvragen zijn voorgelegd aan een Vlaams-Nederlandse adviescommissie. Een subsidie voor een project literair grensverkeer bedraagt per project minimaal 5.000 euro en maximaal 12.500 euro. Aan de volgende organisaties zijn subsidies toegekend voor hun projecten: Theater Malpertuis voor In de naam van de waarheid: € 6.250 ; Poëzieclub voor Prijs de Poëzie: € 12.500 ; Stichting Wintertuin voor Schrijfwerkplaats voor nieuwkomers: € 11.680 ; Poëziecentrum voor Poëzieweek: € 12.500 ; - Tilt uit Tilburg voor Tilt & Memento Woordfestival: € 12.500. De subsidieregeling Literair grensverkeer is bedoeld om leesbevorderende of literaire projecten/initiatieven te ondersteunen die de duurzame uitwisseling van kennis en expertise in het letterenveld stimuleren tussen de verschillende delen van het Nederlandse taalgebied. De regeling is een samenwerking tussen Literatuur Vlaanderen, de Nederlandse Taalunie en het Nederlands Letterenfonds.

De Europese Literatuurprijs viert haar tienjarig bestaan met twee bekroningen: Meer dan een broer van David Diop en vertaler Martine Woudt is door de studentenjury geselecteerd als winnaar van de Europese Literatuurprijs 2020. De vakjury bekroont Lente van Ali Smith, het derde deel van haar ‘seizoenskwartet’ dat is vertaald door Karina van Santen en Martine Vosmaer. Beide prijzen worden op 7 november op het Crossing Border Festival uitgereikt. De Europese Literatuurprijs bekroont de beste hedendaagse Europese roman die het voorgaande jaar in Nederlandse vertaling is verschenen. Uniek aan de prijs is dat zowel auteur (€10.000) als vertaler (€5.000) wordt geëerd. De keuze van de vakjury en de studentenjury zijn gelijk gedoteerd. De Europese Literatuurprijs is een initiatief van het Nederlands Letterenfonds, Academisch-cultureel centrum SPUI25, weekblad De Groene Amsterdammer en Athenaeum Boekhandel. De prijs wordt financieel mogelijk gemaakt door het Lira Fonds, de De Lancey & De La Hanty Foundation en het Nederlands Letterenfonds.

Vincent van der Valk & Casper Vandeputte hebben de Toneelschrijfprijs 2020 ontvangen voor hun theatertekst Immens. De uitreiking vond plaats tijdens het TheaterFestival van Vlaanderen op 10 september in Brussel. De prijs, ter waarde van € 10.000, werd dit jaar voor de 33ste keer uitgereikt. De organisatie van de prijs in handen van Literatuur Vlaanderen, de Taalunie, het Nederlands Letterenfonds en het Fonds Podiumkunsten.  Teksten die in 2020 in première gingen of gaan, kunnen worden ingezonden voor de Toneelschrijfprijs 2021. Dan ligt de organisatie in handen van het Nederlands Letterenfonds en het Fonds Podiumkunsten.

Het is misschien geen grote verrassing, maar de Frankfurter Buchmesse zal dit jaar in zijn geheel online zijn. De restricties die er zijn voor reizen zijn de voornaamste reden om de, aangepaste, fysieke versie dit jaar te schrappen. 800 standhouders en zo'n 40 stands van nationale brancheorganisaties worden geraakt door dit besluit.

De coronacrisis creëerde het afgelopen jaar voor iedereen een nieuwe werkelijkheid, ook voor de boekhandel. Winkelbezoek werd minder vanzelfsprekend, spontane aankopen namen af en ieder moment kunnen weer beperkingen als een (regionale) lockdown worden aangekondigd. De situatie zal niet snel normaliseren en een recessie is zeer waarschijnlijk. Om daar nóg gerichter op te kunnen reageren liet SMB/KVB Boekwerk een groot kwalitatief en verdiepend onderzoek doen naar het gedrag van de boekkoper tijdens de afgelopen maanden. Voor het eerst is de boekkoper zelf aan het woord en dat levert relevante inzichten op. Welke behoeften zijn er? Hoe oriënteert men zich? Wanneer en hoe beslist men een boek te kopen? En waar wordt dat dan uiteindelijk gekocht? In de brochure de belangrijkste conclusies uit het onderzoek, kort en bondig. En veel praktisch toepasbare tips en suggesties, ontwikkeld met en door een panel van boekhandelaren en onderzoeksinstituut GfK. Toolkit: boekverkoop tijdens de coronacrisis.

Een aantal Nederlandse literaire organisaties en festivals hebben een brief gestuurd aan Provinciale Staten van Noord-Brabant waarin ze steun betuigen aan Tilt en stellen dat het einde van Tilt dramatisch is voor de literaire infrastructuur van Nederland. Tilt krijgt ondanks een positief advies  geen bijdrage meer vanuit de provincie.

Het Nederlands Letterenfonds zet dit jaar ook extra in op klassiekers uit de Nederlandse literatuur. Aan alle vertalers Duits, Engels en Frans is gevraagd om een voorstel te doen voor een zelf uit te kiezen boek en daar een fragmentvertaling van 3000 woorden van te maken, tegen een vaste vergoeding van 500 Euro. Hiermee wil het fonds ook vertalers steunen die in deze tijden mogelijk minder opdrachten en inkomsten hebben. Er waren circa 40 inschrijvingen, hieronder een overzicht van de gekozen titels, vertalers en hun taal. De fragmenten komen beschikbaar voor buitenlandse uitgevers en dit najaar zal er een nieuwe brochure verschijnen, More Dutch Classics, waarin ook een aantal van de gekozen boeken wordt voorgesteld

Vier projecten zijn geselecteerd om binnen het programma Literatuur op het scherm hun plannen verder te ontwikkelen. Samenwerking tussen de disciplines staat daarbij centraal; de schrijvers en ontwerpers krijgen een jaar de tijd om tot een prototype te komen. In het najaar van 2021 zullen zij prototypes presenteren.

In 2021 kunnen twee schrijvers elk drie maanden aan de Jan van Eyck Academie in Maastricht wonen en werken, te midden van internationale kunstenaars, ontwerpers, curatoren en denkers. De residentie staat open voor schrijvers in alle genres, wel gaat de voorkeur uit auteurs die werken aan hun tweede of derde boek. Aanmelden kan tot 15 oktober 2020. De residentie maakt deel uit van Wanderlust, het programma van het Nederlands Letterenfonds dat schrijvers en bemiddelaars ruimte biedt voor talentontwikkeling in een internationale context. Op dit moment verblijven Gerda Blees en Gamal Fouad in Maastricht.

Op uitnodiging van Cultuurfonds Noord-Brabant en Tilt verbleef de Rotterdamse stadsdichter Dean Bowen een week lang in het Brabantse Achtmaal. Speurend naar de geest van dichteres Henriëtte Roland Holst. Tijdens Open Monumentendag dit weekend kan men een natuurwandeling combineren met een poëzievoordracht van Bowen.

De Amsterdamse Athenaeum Boekhandel sluit de vestiging Roeterseiland, ontslaat bijna een kwart van de werknemers en stopt grotendeels met de verkoop van studieboeken. Het Parool Uit gegevens van het UWV blijkt dat de boekhandel in het begin van de coronacrisis 166.137 euro aan noodsteun heeft aangevraagd bij de overheid. Athenaeum was overigens niet de enige boekhandel die dit verzoek deed. Het boekenvak heeft meer dan een miljoen euro aan noodsteun aangevraagd.

Op 12 september 2020 vindt de vierde Nederlandse editie van Bookstore Day plaats. In totaal doen zo’n honderdvijftig zelfstandige boekwinkels door het hele land aan deze dag mee. Bredase boekhandels doen mee.

Met De terugkeer schreef Jeroen Thijssen het tweede Brabants Boek Present. Met dit geschenk komen het Prins Bernhard Cultuurfonds Noord-Brabant en Tilt de belofte na om een nieuwe literaire traditie in de provincie op te starten. Het doel is om elk jaar Brabants literair toptalent een schrijfopdracht te geven en vervolgens op een laagdrempelige manier te presenteren aan een groot publiek. Op 5 september werd het Brabants Boek Present gepresenteerd. Lezers in Noord-Brabant die voor €12,50 boeken aanschaffen in de boekwinkel krijgen het geschenk gratis aangeboden.

“Lezen is een basisbehoefte om mee te kunnen doen in onze complexe, digitale maatschappij. Een lage leesvaardigheid beperkt iemands mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Een kwart van alle vijftienjarigen in ons land heeft nu al een taalachterstand. Op termijn heeft dit grote gevolgen voor de economie, de gezondheid en het levensgeluk van onze bevolking. “ Op 8 september is het Wereldalfabetiseringsdag. Dat is voor de Leescoalitie aanleiding om in een opiniërend artikel nog eens uiteen te zetten wat nodig is om het lezen te bevorderen.

Creatief platform MOAM initieert in samenwerking met onder meer het Nederlands Letterenfonds een unieke expositie die kunst combineert met boeken. Zestien jonge kunstenaars uit verschillende disciplines zijn gekoppeld aan zestien toonaangevende Nederlandse dichters en schrijvers. In de afgelopen maanden werkten de kunstenaars nauw samen met de auteurs, en creëerden zij werk geïnspireerd op een boek van de auteur.

Bibliotheek Helmond verwacht in de loop van 2021 in het tegenover de bibliotheek gelegen park een zogeheten Verhalenspeeltuin te kunnen openen. De bibliotheek heeft deze zomer genoeg financiën bij elkaar weten te krijgen om de speeltuin aan te laten leggen. De Verhalenspeeltuin moet verrijzen in het naast de bibliotheek gelegen Burgemeester Geukerspark. Het moet een spannende en verleidelijke speeltuin worden die jong en oud nieuwsgierig maakt naar boeken, taal en verhalen en hen ook de bibliotheek inlokt.

Het jaarlijkse Wintertuinfestival in Nijmegen gaat in 2020 vanwege de coronacrisis niet door. Maar in plaats daarvan worden er coronaproof evenementen georganiseerd onder de noemer Wintertuin2020, lopend van september t/m december. Met nieuwe programma’s en ideeën.

Meer dan 170 schrijvers en vertalers hebben zich de afgelopen maanden aangesloten bij het digitale platform Bazarow van Roeland Dobbelaer. Ze krijgen daardoor meer betaald voor de boeken die via de website worden verkocht. Dat meldt de site op 4 september. Bazarow.com ondersteunt op verschillende manieren de boekensector. Uitgevers hoeven geen hoge inkoopkortingen te accepteren, schrijvers en vertalers ontvangen extra inkomsten. Op termijn worden de boeken via boekhandels uitgeleverd.

Voor het eerst heeft een Nederlandse roman de International Booker Prize in de wacht gesleept. The Discomfort of Evening (Faber & Faber) van schrijver Marieke Lucas Rijneveld en vertaler Michele Hutchison kreeg afgelopen 26 augustus de prestigieuze prijs toegekend. Marieke Lucas Rijneveld is de eerste debutant en de jongste schrijver ooit die deze prijs wint. De avond is ongemak is Rijnevelds eerste roman. Het boek verscheen in 2018 bij Atlas Contact en was een bestseller in Nederland. De International Booker Prize wordt jaarlijks uitgereikt aan een boek dat in Engelse vertaling in het Verenigd Koninkrijk of Ierland is gepubliceerd. De prijs bekroont zowel de schrijver als de vertaler; zij delen de geldprijs (£ 50.000).

In de zomer van 2021 biedt het Letterenfonds een bijzondere residency aan in het Van Doesburghuis in Meudon/Parijs. Schrijvers en vertalers werken en verblijven in de atelierwoning die Theo van Doesburg ontwierp. Zij worden opgeroepen uiterlijk 1 oktober een voorstel in te dienen voor ofwel de gehele verblijfsperiode van vier maanden van mei tot en met augustus ofwel voor twee maanden (mei-juni of juli-augustus 2021). Nederlandse dichters, schrijvers, biografen en literair vertalers kunnen zich kandidaat stellen voor een periode van vier dan wel twee maanden. Kandidaten dienen te beschikken over minimaal één literaire publicatie in de Nederlandse of Friese taal bij een reguliere uitgeverij. De selectie gebeurt door het Nederlands Letterenfonds in samenspraak met de Stichting Theo van Doesburghuis. De besluiten volgen begin november.

In de tweede ronde van de regeling Projectsubsidies voor literaire vertalingen van het Letterenfonds zijn 77 aanvragen ontvangen voor 67 vertaalprojecten. Hiervan zijn 14 aanvragen afgewezen en 63 aanvragen gehonoreerd, waarvan 5 afkomstig van beginnende vertalers. Ook zijn alle acht de aanvragen voor een moeilijkheidstoeslag toegekend, en vijf aanvragen voor een selectie- en editietoeslag. Daarnaast ontvangen zeven vertalers een aanvullend subsidiebedrag voor het schrijven van een voor- of nawoord; het honorarium van de uitgever voor dit extra werk varieert van 100 tot 400 euro. In de tweede ronde is in totaal 464.074 euro besteed.

Om vertalers van Nederlandse literatuur in deze onzekere tijd aan nieuwe opdrachten te helpen, maakte het Letterenfonds geld vrij voor voorstellen voor een vertaling van 3.000 woorden uit een Nederlandse literaire titel. In totaal zijn er 176 voorstellen gehonoreerd (84 fictie, 43 non-fictie, 28 kinder- en jeugd, 20 poëzie en 1 beeldverhaal) in 32 talen. In overleg met het fonds en de rechthebbende uitgever of agent zal de vertaler zich inspannen om een uitgever voor het betreffende boek te vinden. En zo snijdt het mes aan twee kanten: het uitbrengen van nieuwe vertalingen wordt gestimuleerd, en vertalers ontvangen nieuwe opdrachten.

Negen organisaties en festivals  die bij het Letterenfonds een aanvraag voor een vierjarige subsidie 2021-2024 indienden, hebben een positief besluit ontvangen; twee daarvan zijn voorwaardelijk. In totaal is € 1.620.000 toegekend. Onder de organisaties die vanaf 2021 subsidie ontvangen zijn twee nieuwe aanvragers, beide uit het noorden van Nederland. Van de tien aanvragers dienden er drie ook een aanvraag in binnen de landelijke Basisinfrastructuur (BIS); de Raad voor Cultuur adviseerde in juni om het Literatuurhuis Utrecht op te nemen in de BIS. Deze aanvraag is daarom niet verder meegenomen in de adviesprocedure van het Nederlands Letterenfonds. Poetry International en Writers Unlimited werd niet gehonoreerd door de Raad voor Cultuur. Over de aanvragen van de volgende literaire festivals en literair-educatieve organisaties is een positief besluit genomen: Poetry International (€ 245.000), Wintertuin (€ 245.000), Writers Unlimited (€ 190.000), Crossing Border (€ 180.000), Explore the North (€ 150.000), Noordwoord (€ 120.000), Passionate Bulkboek (€ 270.000), School der Poëzie (€ 120.000) en het Poëziepaleis (€ 100.000). Aan de toekenningen aan Crossing Border en Poëziepaleis zijn voorwaarden verbonden die betrekking hebben op de verbetering van de governance en de bedrijfsvoering. Crossing Border werd eerder door de gemeente Den Haag niet gehonoreerd voor een meerjarige subsidie.

In de eerste ronde van 2020 van de regeling Digitale literatuur van het Letterenfonds zijn zes aanvragen ontvangen, waarvan vier zijn gehonoreerd en twee aanvragen zijn afgewezen, waarvan een op formele gronden. Dir maakte het Letterenfonds op 6 augustus bekend. In totaal werd € 75.508 euro toegekend. Het fonds constateert dat er vooral veel aanvragen voor podcastproducties worden ingediend. Aanvragen voor podcastproducties kunnen alleen worden ondersteund als er duidelijk sprake is van een grote toegevoegde waarde, zoals het geval is bij onderstaande kinderpodcasts (nog amper aanbod) of als er duidelijk sprake is vernieuwing, zoals bij de fictiepodcast dat dus. De eerstvolgende deadline voor de regeling Digitale literatuur is 18 oktober.

Om schrijvers en vertalers in deze coronamaanden tegemoet te komen, maakte het Letterenfonds budget vrij voor de tijdelijke regeling Van maker tot lezer. Hoe versterken schrijvers en vertalers hiermee hun beroepspraktijk en/of de promotie van het eigen werk? Welke initiatieven worden hiermee in gang gezet In totaal zijn in de eerste twee maanden van de regeling Van maker tot lezer zestig aanvragen gehonoreerd voor 150.000 euro. Er zijn geen aanvragen afgewezen. Zeven aanvragen zijn ingetrokken omdat de aanvrager (op dat moment) niet voldeed aan de criteria. De eerste honoreringen werden op 24 juli bekendgenaakt.

Op 17 augustus zijn maar liefst 18.702 boeken toegevoegd aan Delpher, de website met historische Nederlandse publicaties. In totaal gaat het om bijna 3 miljoen extra pagina's. Alle boeken zijn afkomstig van de Rijksuniversiteit Groningen en werden uitgegeven tijdens de eerste helft van de twintigste eeuw. Er zijn titels op het gebied van religie, taal, teken- en schilderkunst, maar ook reisgidsen en oude kinderspellen. Bovendien is de literatuur dus goed vertegenwoordigd, met grote namen uit binnen- en buitenland.

Negen bibliotheken in de regio Eindhoven en Cubiss ontvangen gezamenlijk vanuit de Regio Deal Brainport Eindhoven een half miljoen euro voor het uitvoeren van het innovatieproject ‘de Bibliotheek van de toekomst’. Doel van dit project is de bibliotheek nog laagdrempeliger te maken en een duurzame verbinding aan te gaan met de inwoners van de Brainportregio

Babel, sinds januari 2019 de naam van de bibliotheek, Muzerije en buro Babel, wordt Huis73. Per 1 september, omdat het moet van de rechter. ,,Niet fijn, gewoon een forse tegenvaller.’’ Op een andere manier weet directeur-bestuurder Nan van Schendel van Huis73 de naamsverandering niet te omschrijven. Babel is als naam na de organisatorische fusie tussen bibliotheek, Muzerij en buro Babel begin vorig jaar net in de Bossche samenleving geland. Die naam komt in Nederland wel meer voor, maar commercieel taleninstituut Babel uit Utrecht stapte naar de rechter.

De vorming van stereotypen begint al jong, dus ook kinderliteratuur verdient een kritische blik nu de Black Lives Matter-beweging in volle gang is. Hoe is het gesteld met culturele diversiteit in het Nederlandse kinderboek? En is er een ‘goede’ manier om dit thema in boeken voor de allerkleinsten aan te stippen?

De winnaars van de Zilveren Griffels en Penselen zijn bekend gemaakt. Alle genomineerde boeken zijn automatisch in de race voor de Gouden Griffel. Bij de start van de Kinderboekenweek op 30 september wordt de winnaar van de Gouden Griffel bekend gemaakt. Het thema van de Kinderboekenweek is ‘En toen?’

Met De grom uit de hond halen heeft Iduna Paalman de Poëziedebuutprijs 2020 gewonnen. Ze wint een bedrag van 1500 euro.

De longlist van de eerste Boekenbon Literatuurprijs 2020, ter waarde van 50.000 euro, is bekend. Op 29 september maakt de jury de Shortlist van maximaal vijf genomineerde boeken bekend en op 12 november wordt het winnende boek bekend gemaakt. Deze prijs was voorheen onder meer bekend onder de naam AKO Literatuurprijs en Bookspot Literatuurprijs.

ABN Amro verwacht in 2020 dat de TMT-sector met 6 procent zal dalen. In 2021 verwacht de in overheidshanden zijnde bank, een herstel van 4 procent. De TMT-sector bestaat uit de sectoren telecommunicatie, contentproducenten, radio- en televisie omroepen, drukkerijen, reclamebureaus, uitgeverijen en IT-bedrijven. Voor de uitgeverijen stelt de sectoranalyse dat de omzet primair wordt beinvloed door oplages en advertentie-inkoop. Het wegvallen van verkooppunten op de stations had een tijdelijk negatief effect, maar er zijn meer krantenabonnementen verkocht. Het grootste effect is de dalende advertentie-inkomsten. Voor 2019 komt ABN Amro uit op een omzetkrimp van 4 procent en in 2020 een groei van 1 procent. Producenten van content krijgen na jaren van omzetgroei in 2020 een daling van 3 procent aan omzet te verwerken. Dit werd hoofdzakelijk veroorzaakt door het stilvallen van producties als gevolg van de coronaregels. In 2021 verwacht ABN Amro een groei van 4 procent dankzij het hervatten van producties. Anderzijds ziet ABN Amro een groter gebruik van VOD, podcasts en nieuwsconsumptie, waarmee deze bank een gunstig effect ziet voor de makers van content. Ook de investeringsplicht die er aan komt voor streamingdiensten in Nederlandse culturele audiovisuele producties helpt hierbij.

Door de coronamaatregelen is de uitdaging van de boekhandel om de aandacht van klanten te grijpen alleen maar groter geworden. Het contact in de winkel is immers sterk beperkt. Klanten vinden op andere manieren hun weg naar een volgend boek: de ‘coronaklantreis’. Met het oog op het belangrijke vierde kwartaal onderzochten KVB Boekwerk en Stichting Marktonderzoek Boekenvak hoe koopgedrag veranderd is. Dit geeft inzicht in hoe uitgevers en boekverkopers zich kunnen inzetten om, ondanks noodzakelijke aanpassingen, verbinding te kunnen houden met lezers. In de samenvatting van het onderzoeksrapport staan enkele belangrijke resultaten. Het onderzoek geeft vooral verdieping aan wat binnen het boekenvak al bekend is over de boekenkoper. Voor het eerst is de boekenkoper zelf aan het woord en dat levert relevante inzichten op, die het beeld over de klantreis aanscherpen.

De coronacrisis heeft grote gevolgen gehad voor de daginvulling van de Nederlandse consument. Met de intelligente lockdown, het tijdelijk sluiten van horeca, winkels en bibliotheken en het advies om zo veel mogelijk thuis te blijven heeft iedereen zijn vrijetijdsbesteding in meerdere of mindere mate moeten aanpassen. In de twee meest recente metingen van het GfK-SMB-kwartaalonderzoek naar lees-, koop- en leengedrag van Nederlandse consumenten is dan ook extra aandacht besteed aan de invloed die de intelligente lockdown heeft gehad op het leesgedrag van de Nederlanders. Sinds het ingaan van de lockdown in maart heeft bijna de helft van de Nederlanders het leesgedrag aangepast. Vier op de tien Nederlanders geven aan meer tijd te zijn gaan besteden aan het lezen van boeken; 14% zegt relatief meer e-books te zijn gaan lezen. Ook mensen die normaal gesproken niet lezen hebben het boek opgepakt: 6% van de niet-lezers heeft aangegeven meer tijd te hebben besteed aan lezen tijdens de lockdown.

Nu meer mensen thuis werken, worden er ook meer boeken geschreven. Myrthe Spiteri van uitgeverij Blossom Books heeft ongeveer het driedubbele aan manuscripten binnengekregen dan normaal. “We verwachten dat de grote piek later dit jaar komt te liggen. De mensen die rond maart begonnen zijn met schrijven zullen later dit jaar, waarschijnlijk aan het einde van de vakantieperiodes hun boek afronden”.

Niña Weijers wordt de vierde gastschrijver van Almere. Vanaf 1 september zit ze er in een appartement op elfhoog aan het Weerwater in Almere.

Op 1 september startte Renew the Book - Innovation Award. Renew the Book is het innovatieprogramma van de Groep Algemene Uitgevers, de belangenorganisatie van de Nederlandse boekenuitgevers van literatuur, kinderboeken en non-fictie. Het belang van de lezer staat centraal in deze editie van Renew the Book - Innovation Award. De RtB – Innovation Award staat open voor organisaties die actief zijn in het bedienen van de lezer, maar staat ook open voor start-ups, studententeams en iedereen die een geweldig idee heeft ontwikkeld ten gunste van de lezer of het lezen. Belangrijk is dat de Innovation Award niet is bedoeld voor een in het verleden bewezen innovatie, maar een vernieuwend product is dat impact heeft op het lezen (en het boekenvak)van 2021 en verder. De RtB-Innovation Award is een juryprijs en beloont de meest vernieuwende, unieke en duurzame innovatie met € 50.000 euro.

Schrijvers en vertalers die geraakt zijn door de coronacrisis kunnen nu een beroep doen op drie steunregelingen die speciaal voor hen zijn ingericht. Ze kunnen maximaal 5000 euro aanvragen voor een projectsubsidie of inkomenssteun. De eerste indieningstermijn sluit op 30 september 2020. Lidmaatschap van de Auteursbond of aansluiting bij Lira is niet verplicht.  Het gaat om 3 regelingen :  Startgeldregeling scenario,  Regeling nieuwe projecten en werkbeurzen auteurs, Compensatieregeling auteurs Auteursbond.

De Charlotte Köhler Prijs, een driejaarlijkse prijs voor schrijvers van literair werk, is dit jaar toegekend aan Manon Uphoff (1962). Uphoff ontvangt de prijs van 15.000 euro voor haar gehele oeuvre en in het bijzonder voor de in de werkelijkheid gewortelde roman Vallen is als vliegen (2019).

Het Letterenfonds stimuleert de ontwikkeling van vernieuwende literaire projecten in een multimediale omgeving. Het kan daarbij gaan om plannen voor nieuw literair werk, maar ook voor reflectie op de beroepspraktijk of oordeelsvorming over literatuur. Kwaliteit en inhoudelijke meerwaarde ten opzichte van de gedrukte media staan bij deze regeling voorop. Het beschikbare budget is € 111.400 per kalenderjaar, met een maximum van € 20.000 per aanvraag. De regeling is bedoeld voor literaire organisaties, schrijvers en uitgeverijen. Eerstvolgende deadline is 18 oktober.

CPNB-directeur Eveline Aendekerk roept op om ontlezing tegen te gaan met politieke en maatschappelijk actie. Daarom bundelt het CPNB met andere partijen in het najaar de krachten in het Leesoffensief. In De Telegraaf publiceerde Aendekerk een opiniestuk.

Stichting Reprorecht int vergoedingen voor (digitaal) kopiëren van boeken, kranten en tijdschriften bij de overheid, het onderwijs en het bedrijfsleven. De reprorechtvergoedingen uit de Verdeling 2019 heeft Stichting Reprorecht uitgekeerd aan Stichting Lira, ter verdere verdeling en uitkering. In voorgaande jaren ontvingen freelance tekstauteurs van vak-, wetenschappelijke en educatieve publicaties hun reprorechtvergoeding via hun uitgever(s). Voortaan ontvangen zij hun reprorechtvergoeding via Stichting Lira.

De Auteursbond tuigt op dit moment drie regelingen op die schrijvers, vertalers en scenarioschrijvers helpen om de gevolgen van de coronacrisis op te vangen: Startgeldregeling Scenario; Regeling Nieuwe Projecten en werkbeurzen auteurs ; Compensatieregeling auteurs. Met de Startgeldregeling Scenario en de Regeling Nieuwe projecten en werkbeurzen auteurs worden onafhankelijke auteurs in staat gesteld om, door middel van een werkbeurs die rechtstreeks aan hen wordt uitgekeerd, hun professionele en creatieve ideeën te blijven uitvoeren. De Compensatieregeling auteurs is bedoeld voor schrijvers en vertalers die inkomsten zijn misgelopen door de coronacrisis en daar een (gedeeltelijke) compensatie voor nodig hebben. Een aanvraag mag maximaal € 5.000 bedragen. Met de drie regelingen kunnen naar verwachting 100-130 auteurs worden geholpen. De regelingen zijn bestemd voor professionele auteurs. Naar verwachting gaat het loket in september open. De regelingen maken deel uit van het zogeheten Steunfonds Rechtensector dat een totaalbudget van 10 miljoen euro beschikbaar heeft voor steun aan zelfstandige musici, theatermakers, fotografen, regisseurs en andere rechthebbenden. De steunregelingen voor de auteurs zijn mogelijk gemaakt door een bijdrage van Lira en van het ministerie van OCW.

Het Nederlands Letterenfonds introduceert een nieuwe regeling voor tweejarige subsidies voor literaire organisaties. Ten behoeve van de versterking van het middenveld wordt aan organisaties, die literaire manifestaties of activiteiten ontwikkelen gericht op literaire jeugdeducatie, de mogelijkheid geboden een tweejarige subsidie aan te vragen. Met deze tweejarige subsidies kunnen organisaties werken aan verdere inhoudelijke ontwikkeling en professionalisering. In de beleidsperiode 2021 – 2024 zijn twee aanvraagrondes, de deadline voor aanvragen in de eerste ronde is 1 oktober 2020.

De verhuur van ruimte in Mindlabs in de Tilburgse Spoorzone verloopt voorspoedig. Dat zei wethouder Berend de Vries op 9 juli tijdens de gunning van het bouwproject. Ballast Nedam en BINX Smartility gaan de klus klaren. De oplevering staat gepland vóór kerstmis 2021. Mindlabs komt aan de oostzijde naast de LocHal te staan en krijgt een gebruiksoppervlakte van 8.000 vierkante meter. Ongeveer een derde van het gebouw is van Fontys Hogescholen, de rest van de gemeente Tilburg. Die steekt ruim 27 miljoen euro in het project en treedt voor het eerst op als verhuurder van commercieel vastgoed. Naast de afdeling journalistiek van Fontys, krijgen ook Tilburg University, ROC Tilburg en verschillende bedrijven waaronder uitgeverij Zwijsen en DPG Media (uitgever van Brabants Dagblad) een plek in het gebouw, dat een broedplaats voor technologische innovatie moet worden.

Elk halfjaar brengt CB de Boekenbarometer uit, met daarin de stand van zaken rond het fysieke en digitale boek in Nederland. Corona heeft impact gehad op het boekenlandschap: krimp in de afzet via de fysieke winkel en een groei in online aankopen, e-bookverkoop en e-bookuitleen. Sommige trends zetten zich ook na versoepeling van de coronamaatregelen voort.

Op de site van Harper’s Magazine pleiten 153 schrijvers, journalisten en wetenschappers voor meer vrijheid om ook uitspraken te kunnen blijven doen en boeken te kunnen schrijven die door een groep als lasterlijk ervaren kunnen worden. De schrijvers richten zich niet op de ultrarechtse krachten in de samenleving (zoals Donald Trump) die de pers aanvallen als normaal beschouwen, maar juist ook het intolerante klimaat in eigen kring: ‘an intolerance of opposing views, a vogue for public shaming and ostracism, and the tendency to dissolve complex policy issues in a blinding moral certainty.’ Een van de ondertekenaars is J.K. Rowling, die onlangs het middelpunt werd van een rel door haar uitspraken over transgenderpersonen.

De Vlaamse dichter Maud Vanhauwaert en de Nederlandse dichter Rodaan Al Galidi reageerden enthousiast op de uitnodiging om voor de Poëzieweek 2021 het Poëziegeschenk te schrijven. Het thema is ‘Samen’ en de auteurs bepalen dan ook samen hoe ze het zullen aanpakken. De Poëzieweek start op 28 januari 2021 in Vlaanderen en Nederland met Gedichtendag en duurt tot en met 3 februari. Tijdens de Poëzieweek is het Poëziegeschenk verkrijgbaar in de deelnemende Vlaamse en Nederlandse boekhandels. De coördinatie van de Poëzieweek 2021 voor Vlaanderen ligt bij Poëziecentrum (Gent), het contact in Nederland loopt via Awater/ Stichting Poëzieclub .

Minister van Engelshoven (OCW) geeft haar beleidsreactie op het briefadvies 'Nederlands verdient meer' van de Koninklijke Nederlandse Akademie voor Wetenschap (KNAW) en het rapport 'Talen Centraal' van het Nationaal Platform voor de Talen. De minister geeft de opleidingen een duwtje in de rug, maar ze moeten zichzelf uit het moeras trekken met sectorplannen, vernieuwde curricula en een voorlichtingscampagne, schrijft de Utrechtse universiteitskrant. ‘Laat ze zichzelf redden’ is van Engelshovens motto over al haar beleidsterreinen, concludeert Marc van Oostendorp.

De tweejaarlijkse Lokienprijs, een initiatief van de Sybren Polet Stichting, grootte van 7500 €, is bedoeld voor een literaire organisatie, instelling of initiatief, werkend in de geest van schrijver Sybren Polet. In veranderende tijden wordt er anders tegen steun en begeleiding van auteurs aangekeken en geëxperimenteerd met nieuwe manieren om het werk van debutanten onder de aandacht te brengen. De jury van de Lokienprijs meent dat het initiatief Chapbooks van De Nieuwe Oost | Wintertuin, uitgegeven door Wintertuin Uitgeverij, zo’n eigentijdse vorm van ondersteuning en begeleiding van debuterende auteurs is. Het oudere fenomeen van het chapbook heeft, geïnspireerd op de populariteit van het hedendaagse zine of little magazine, in de ontwikkeltrajecten van De Nieuwe Oost | Wintertuin een heel nieuwe, vitale vorm gekregen. Aandacht wordt daarbij niet alleen besteed aan de uitgave zelf, maar ook aan de (vaak multimediale) presentatie en verdere promotie van het werk.

Staatssecretaris Vijlbrief van Financiën stuurde op 3 juli de Tweede Kamer een brief over de prijsontwikkeling van elektronische publicaties en over innovatieve vormen van elektronische uitgaven. Bij de brief is een onderzoeksrapport als bijlage toegevoegd. Dit rapport beoogt de prijsontwikkeling van e-books en digitaal nieuws in kaart te brengen. De Mediafederatie bestudeert het onderzoek en zal in een later stadium met een inhoudelijke reactie komen. De verlaging van de btw op e-books en andere digitale publicaties die per 1 januari is ingegaan, heeft de consument niet bereikt. Het verlaagde belastingtarief is teniet gedaan door de prijzen te verhogen. Dat meldt RTL Nieuws op basis van het rapport.

Voor geïllustreerde kinder- en jeugdliteratuur die zich door een bijzondere kwaliteit van tekst en beeld onderscheidt van het reguliere aanbod, is voor uitgevers een subsidiebijdrage van het Letterenfonds beschikbaar. Bij de bepaling van die kwaliteit is de relatie tussen tekst en beeld van belang. De uitgave moet een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van originele Nederlands- en Friestalige kinder- en jeugdliteratuur. De eerstvolgende deadline voor aanvragen is 17 augustus 2020. Het Nederlands Letterenfonds heeft besloten vanaf 25 mei 2020 de positief gehonoreerde aanvragen binnen de regeling Literaire uitgaven en de regeling Geïllustreerde kinder- en jeugdliteratuur een subsidie van 100% op het begrotingstekort te verlenen in plaats van de gebruikelijke 70% of 50%. Deze maatregel wordt stopgezet zodra het hiervoor beschikbare budget (50.000 euro) is uitgeput en geldt uiterlijk tot het einde van dit jaar. Aanvragen worden op volgorde van binnenkomst afgehandeld.

In de eerste aanvraag ronde van 2020 van de regeling Incidentele manifestaties en activiteiten van het Letterenfonds zijn 29 aanvragen in behandeling genomen. 19 aanvragen konden worden gehonoreerd, 10 aanvragen zijn afgewezen. Met de toekenningen is een totaalbedrag gemoeid van 324.973 euro. Het budgetplafond voor de eerste ronde is verhoogd met een bedrag van 124.973 euro uit het budget voor Nieuwe genres, nieuwe makers, nieuw publiek. Gehonoreerd werden o.m. Kleine Lettertjes voor edities in Amsterdam en ’s-Hertogenbosch van het Mooie Kinderboekenfestival en een pilot in Hoogeveen - 23.500 euro, en Watershed voor hun jaarprogramma rond talentontwikkeling 2020 in Eindhoven - 40.000 euro.

De Taalunie en LKCA, het Landelijk Kennisinstituut voor Cultuureducatie en Amateurkunst, werken samen aan het in kaart brengen van de manieren waarop taal- en muziekonderwijs elkaar kunnen versterken. Onderzoeks- en adviesbureau Sardes is gevraagd om praktijkervaringen met de samenwerking tussen taal- en muziekonderwijs te beschrijven en te analyseren, voor zowel het basisonderwijs als voor enkele lerarenopleidingen in Nederland en in Vlaanderen. De voorlopige resultaten van dit onderzoek werden gepresenteerd tijdens een tweede expertbijeenkomst die plaatsvond in het HipHopHuis (Rotterdam).

Op Facebook uit Kristien Hemmerechts haar ongenoegen over het gebrek aan Vlaamse vrouwen op de herziene Canon van de Nederlandstalige literatuur vanuit Vlaams perspectief. De discussie wordt vooral gevoerd over de verwijdering van het foute boek ‘Gangreen 1’ van Jef Geeraerts.

Hanneke Koene verzet zich tegen het kinderboek als opvoedingsinstrument. Kinderboeken moeten goed gemaakt zijn en kinderen uitdagen om te lezen. Kinderen die lezen ontwikkelen zich beter, breder en socialer. Koene is het niet eens Reza Kartosen-Wong, die stelde dat kinderboeken met hoofdrolspelers van kleur een goed medicijn zijn tegen geracialiseerde vooroordelen.

Vijf jaar geleden ging de Koninklijk Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (KANTL) op zoek naar de vijftig invloedrijkste literatuurklassiekers uit ons taalgebied, van Hendrik van Veldeke tot Hugo Claus. Het moest een “dynamische canon” worden, die niet “in steen staat gebeiteld”, én bruikbaar in het onderwijs. Op 26 juni lanceerde de Canoncommissie met experten en schrijvers, voorgezeten door auteur Erik Vlaminck, een update. Mét ongewijzigde criteria: ‘Nederlandstalige literaire werken van minstens 25 jaar oud van overleden auteurs.”

Ter kennisneming aan Provinciale Staten de brandbrief van literaire organisaties TILT en Watershed om de aanvragen voor financiële ondersteuning te honoreren.

‘’Toen Tilt en Watershed vijf jaar geleden opgericht werden, was literatuur nog nauwelijks zichtbaar in de professionele kunstsector in Noord-Brabant. Met steun van de provincie Noord-Brabant en de gemeentes hebben Tilt, Tilburg en Watershed, Eindhoven ervoor gezorgd dat er een infrastructuur is ontstaan, die de potentie heeft om uit te groeien tot een vaste basis waaruit de nieuwe stemmen in de Nederlandstalige literatuur voortkomen. Het recente advies van de Adviescommissie Cultuur BrabantStad en Gemeente Tilburg dreigt ertoe te leiden dat beide organisaties vanaf 2021 van deze overheden geen financiële steun meer ontvangen. Als de twee sterkste aanjagers van literatuur in Noord-Brabant verdwijnen, dooft het vuur van de literaire beweging, terwijl we die beweging juist in deze tijd van maatschappelijke onrust zo hard nodig hebben.’’ Uit een brandbrief gesteund door 150+ auteurs en collega's uit het boekvak en kunstensector.

Zelf een boek uitgeven is ongekend populair tijdens de coronacrisis. Auteurs – en met name freelancers – grijpen het relatief rustiger moment aan om hun eigen boek te schrijven en te publiceren. Online uitgeefplatform Pumbo.nl ziet het volume met ruim 45% toenemen de laatste 3 maanden. Naast schrijven maakt ook het lezen van boeken een flinke groei door. Pumbo.nl ziet zowel de zakelijke als de particuliere bestellingen toenemen. Auteurs worden daarbij steeds slimmer in het promoten van hun boek. De coronacrisis noopt hen om anders te denken, de traditionele boeklancering is bijvoorbeeld ingeruild voor een online webinar.

Voor literatuur is er niet langer plek in de provincie Noord-Brabant. De literaire organisaties Tilt (Tilburg) en ­Watershed (Eindhoven) krijgen geen provinciale financiële ondersteuning meer. Dat is kwalijk. Voor Tilt geldt zelfs dat ook de gemeente Tilburg niet langer betaalt. Als deze overheden zich tenminste houden aan het subsidieadvies dat vorige week door de adviescommissie voor cultuur in BrabantStad is uitgebracht. Overheden: honoreer daarom de positieve adviezen voor Watershed en Tilt. Aldus Jenneke Harings in een opinieartikel in Brabants Dagblad

De Koninklijke Boekverkopersbond publiceerde op 14 juni een filmpje op YouTube. Een compilatie van zogenaamde frontberichten vanuit het hele land waarin de huidige situatie van de boekhandel wordt geschetst. Het filmpje werd ook vertoond aan minister van Engelshoven (OCW), die op uitnodiging van de brancheorganisatie, 15 juni, op werkbezoek was bij boekhandel Broese in Utrecht. Boekwinkels staan voor een onzekere uitdaging – vooral als de 1,5 meter-samenleving het onmogelijk zou maken om in de laatste zes weken van het jaar, waarin de boekhandel normaal 20% van zijn jaaromzet draait, de gebruikelijke aantallen te kunnen verkopen.

Op 13 juni vond in de Balie te Amsterdam een gesprek plaats onder de titel There Are More Weinsteins…. Het gesprek zou in maart plaatsvinden maar werd vanwege de corona-maatregelen verplaatst. De aanleiding is het verschijnen van het boek van de de Zweedse auteur/journalist Matilda Gustavsson: The Club – A Chronicle of Power and Abuse at the Heart of the Nobel Scandal, dat vertelt over de misstanden in de Zweedse Academie. Het onderliggende onderzoek leidde ertoe dat de Nobelprijs voor Literatuur in 2018 niet werd uitreikt. Het gesprek over #MeToo is natuurlijk ook in Nederland belangrijk en actueel. De Balie programmamaker Ianthe Mosselman sprak met Gustavsson (via een skype verbinding) en de Nederlandse auteurs Marja Pruis, Maartje Wortel, Joost de Vries, Niña Weijers, Marjolijn de Cocq en Alma Mathijssen over machtsmisbruik in de Nederlandse letteren. Een videoverslag.