VUmc is in 2014 gestart met een jaarlijkse poëzieprijs rond het thema ziekte en gezondheid: de VUmc Poëzieprijs. Na de fusie van VUmc en AMC is deze prijs omgedoopt tot de Amsterdam UMC Poëzieprijs. Iedereen kan inzenden voor deze prijs, ook meerdere gedichten. Een jury zal de inzendingen beoordelen. De beste bijdragen worden beloond met geldprijzen, €1000,- voor de winnaar, €500,- voor de tweede prijs en €250,- euro voor de derde prijs en met opname in een in april 2021 te verschijnen boek. De bekendmaking van de prijswinnaars van de Amsterdam UMC Poëzieprijs gebeurt tijdens het symposium Literatuur en Geneeskunde, dat op  15 april 2021 plaatsvindt. Het thema dit jaar is ‘de patiënt’. Deadline 15 december.

De beoogde overname van Simon & Schuster door Bertelsmann (Penguin Random House) roept binnen de branche in de USA flink wat weerstand op: The Authors Guild (schrijversvakbond) en de ABA (American Booksellers Association) hebben hun bedenkingen bij de deal. The Authors Guild stelt dat het nieuwe conglomeraat na de overname verantwoordelijk zal zijn voor bijna 50% van de gepubliceerde boeken en dat vind de organisatie niet wenselijk. De auteursorganisatie is echter vooral bezorgd dat er voor schrijvers straks minder keuze zal zijn bij het benaderen van een uitgeverij. Minder keuze leidt volgens hen tot een verlaging van de bedragen die uitgeverijen aan uitgevers zullen gaan betalen. Het zal voor agenten en auteurs moeilijker worden goede deals te sluiten. Daarnaast zal het voor auteurs moeilijker zijn om over te stappen als men niet tevreden is of een betere deal wil proberen te sluiten. De vakbond vraagt daarom aan het Justice Department om de overname kritisch te bekijken en om een verdere consolidatie in de Amerikaanse Boekenbranche niet toe te staan. De ABA, de boekverkopers, sluit zich volledig aan bij de zienswijze van The Authors Guild: de overname leidt volgens hen dat de Big Four (in plaats van de huidige Big Five) teveel macht zullen hebben over auteurs en lezers. Ook de ABA roept het Justice Department op tot actie.

Ons medialandschap verandert, en daarmee ook het lezen. Hoe dit precies gebeurt, is het onderwerp van een congres van de Stichting Lezen ‘De nieuwe lezer: lezen in het digitale tijdperk’. Hoe ziet lezen eruit in het tijdperk van digitale media? Welke positie heeft lezen binnen het bredere mediadieet van kinderen en jongeren? Wat zijn de verschillen tussen lezen van papier en lezen van het scherm? Staat het ‘diep lezen’ onder druk, zoals soms wordt beweerd? Zijn nieuwe technologieën een bedreiging voor het lezen, of een mogelijke verrijking? Welke kruisbestuivingen tussen literatuur en andere media ontstaan er? En op welke manieren komen we tegenwoordig in aanraking met boeken? Op 10 december vindt het tweejaarlijkse wetenschappelijk congres van de Stichting Lezen plaats. Dit jaar is het congres online te bezoeken.

De Nederlandse Boekenbon is door consumenten uitgeroepen tot Giftcard van het Jaar in de categorie Leisure & Ontspanning 2020. De Giftcard van het Jaar-verkiezing is een initiatief van Branchevereniging Cadeaukaarten Nederland. Consumenten stemden niet alleen op hun overall favoriete cadeaukaart, maar ook op hun favorieten in twaalf verschillende categorieën.

Het A.F. Th. Van der Heijden Huis in Eindhoven, gevestigd in het voormalige klooster Mariënhage (nu DomusDela, zal in de loop van 2021 beginnen met de eerste activiteiten, o.m. een tentoonstelling over leven en werk van de schrijver, lezingen over zijn oeuvre, debatten over de betekenis van zijn werk en zijn internationale invloed. Plus presentaties ter promotie van de Nederlandse Taal als instrument om te lezen en te schrijven. Op 15 oktober 2021, de zeventigste verjaardag van AFTh, zal dit Centrum van Taal en Literatuur definitief haar deuren openen.

In de Open Brieven-reeks van Rekto Verso vraagt dichter Dean Bowen aandacht voor wat de Rotterdamse dichter noemt de 'moloch van wokeness', die in zijn ogen een rem zet op de vrije gedachtenwisseling. 'Wanneer ik schrijf over de moloch van de wokeness, doe ik dat niet omdat ik direct iets aan te merken heb op de motivaties en consideraties die ik ontwaar in de progressieve, intersectionele, anti-racistische, feministische, LHBTIA+ rechten voorvechtende positie. Waar ik het echter wel over wil hebben is de ruimte hierbinnen voor interne kritiek en een alternatief verbeeldingsvermogen en hoe daarmee om te gaan.'

De Anton Wachterprijs is gered. Het Centraal Comité 1945 dat de prestigieuze tweejaarlijkse literatuurprijs voor het beste romandebuut organiseert, houdt op te bestaan, maar burgemeester Roel Sluiter van Harlingen beloofde bij de 21ste uitreiking aan Annemarie Haverkamp dat de gemeente zich erover gaat ontfermen. De gemeente Harlingen zal de prijs samen met de lokale bibliotheek en Boekhandel Van der Velde continueren.

Zo’n tien jaar geleden werd de bibliotheek in Leende wegbezuinigd en moesten de inwoners om een boek te lenen naar Heeze of Valkenswaard. Nu is met financiële steun van de Rijksoverheid in dorpshuis De Schammert een nieuwe bibliotheek ingericht. Dat dankzij Tweede Kamer-lid Lodewijk Asscher (PvdA). Zijn motie voor bibliotheekvoorzieningen in kleine kernen is in Leende concreet gemaakt. Via die bewuste motie werd namelijk 3 miljoen euro vrijgemaakt door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Daarvan is 225.000 euro naar Leende gegaan. Bibliotheek Dommeldal heeft nu in de foyer van het nieuwe dorpshuis zo’n duizend boeken staan.

Hoe divers is het Nederlandse literatuuronderwijs? Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er een serieuze disbalans is tussen mannelijke en vrouwelijke, westerse en niet-westerse, Nederlandse en Vlaamse auteurs in de boekkeuzes die leerlingen maken. Jeroen Dera, literair criticus, docent en onderzoeker aan de Radboud Universiteit Nijmegen, licht toe.

“Innovaties hoeven er in het boekenvak niet altijd aan bij te dragen dat er meteen veel mensen meer gaan lezen. Het kan natuurlijk ook bijdragen aan het versterken van het imago van het boek en/of het imago van lezen als tijdverdrijf.” Gesprek met Renew the Book-jurylid Nienke Faber over haar visie op innovatie in de boekenmarkt. Tot 15 januari 2021 kunnen innovatieve ideeën voor het boekenvak worden ingediend op de website van Renew the Book.

Het Italiaanse ministerie van Cultuur heeft de ‘Premi per le traduzione dedicati alla diffusione della lingua italiana all’estero’ toegekend aan literair vertaler Manon Smits voor De vreemdelinge van Claudia Durastanti. Op de Literaire Vertaaldagen, 29 januari 2021, gaan Manon Smits, Bezige Bij-redacteur Peter van der Zwaag en Claudia Durastanti, naast schrijver zelf ook vertaler Engels-Italiaans, met elkaar in gesprek over talen en vertalen. Belangstellenden kunnen zich hiervoor aanmelden. Het juryrapport prijst Smits’ vertaling als oprecht en deskundig. De vertaling verscheen eerder dit jaar bij de Bezige Bij en kwam mede met een beurs van het Nederlands Letterenfonds tot stand.

Bertelsmann, ook eigenaar van Penguin Random House, gaat Simon & Schuster kopen. Met de transactie zou 2,175 miljard dollar gemoeid zijn. Vanzelfsprekend dienen de verschillende mededingingsautoriteiten nog hun fiat te geven, maar dan zou de deal ergens in 2021 afgerond moeten worden. Door de overname gaan de nummer 1 en 3 uitgeverijen (qua omvang en omzet) van de Verenigde Staten samen en ontstaat er een uitgeverij die goed is voor een omzet van zo'n 3 miljard dollar.

Tijdens de lockdown is de Nederlandse consument meer gaan lezen. Veel van de boeken worden nu online gekocht. Het percentage consumenten dat hun laatste boek in de online winkel kocht steeg van een derde voor de lockdown naar bijna de helft tijdens de lockdown. Dat de webwinkel in populariteit is gestegen, heeft waarschijnlijk te maken met corona: 16% van de respondenten zegt bij Bol.com te kopen vanwege de coronamaatregelen. Maar ook andere factoren spelen al jaren een rol bij de groei van online. Hierbij zijn de grootste factoren het zoekgemak, het vanuit huis kunnen winkelen en de openingstijden. Tegelijk zijn er consumenten die juist in deze tijd de voorkeur geven aan de fysieke boekhandel. Meer dan de helft van de consumenten koopt liever een papieren boek in de boekhandel. Maar liefst vier op de tien consumenten zegt de voorkeur te geven aan de fysieke boekwinkel waar hij altijd komt. Deze loyaliteit aan de fysieke boekwinkel is gestegen sinds 2019. Mogelijk speelt corona hier een rol: de voornaamste reden die men aangaf om in de lokale winkel te kopen was het steunen van de lokale ondernemers. Andere belangrijke redenen zijn dezelfde die de consument al jaren aangeeft: de prettige en inspirerende omgeving die de boekhandel biedt, de persoonlijke bediening en het advies van het personeel. Een boekhandel in de buurt wordt zeer gewaardeerd.

Op 20 november verscheen het rapport ‘’Voorleesprojecten voor vluchtelingenkinderen: hoe kan de kracht van verhalen worden ingezet om de psychosociale gezondheid te versterken?”. Het rapport onderzoekt op welke manier voorlezen en activiteiten rond boeken en verhalen de veerkracht en het psychosociaal welbevinden van vluchtelingenkinderen kunnen versterken. Stichting Lezen beschouwt het als haar taak om alle kinderen de rijkdom van boeken te laten ervaren, en wil professionals daarom handvatten aanreiken om ook vluchtelingenkinderen waardevolle voorleeservaringen te bieden.

De educatieve website literatuurgeschiedenis.nl is aangepast en in een modern jasje gestoken. In de nieuwe vorm sluit literatuurgeschiedenis.org beter aan bij de behoeften van leraren Nederlands die lesgeven over literatuurgeschiedenis op de middelbare school. De aanpassingen zijn doorgevoerd in overleg met letterkundige neerlandici, vakdidactici, leraren en leerlingen uit Nederland en Vlaanderen. Met de vernieuwing van de website hopen de KB en de Taalunie het literatuuronderwijs in Nederland en Vlaanderen te ondersteunen en inspireren.

De kleine boekhandels proberen met extra service en acties het jaar te redden. Zoals kinderboekhandel de Boekenberg in Eindhoven. Eigenaar Jozefien de Leest ‘Wij hebben wel een webshop, maar daarmee winnen wij het niet van een platform als Bol.com. Daarom proberen wij op andere creatieve manieren klanten te trekken en te zorgen voor leesplezier bij kinderen.’. ‘Jozefien weet precies welke boeken leuk zijn voor Nore’, zegt haar moeder Marit Tijdeman. Nores oma, Tonnie van Kan, is heel blij dat zij op zaterdagochtend, nog voor de winkel de deuren opent voor klanten, kunnen privéshoppen in de Boekenberg. ‘Tegen een boekverkoper kan geen algoritme op. Zij lopen voor in het ontdekken van nieuwe boeken. Die kennis is online niet te koop’, zegt Anne Schroën, directeur van de Coöperatieve Koninklijke Boekverkopersbond.

In de biografieregeling van het Letterenfonds zijn dit jaar elf aanvragen ontvangen, vijf daarvan zijn nu gehonoreerd. De toegekende beurzen variëren van € 10.000 tot € 40.000 voor een totaalbedrag van € 155.000. Hiermee worden nog te schrijven biografieën van schrijvers en andere kunstenaars ondersteund. Van de 11 binnengekomen aanvragen moesten er twee om formele redenen worden afgewezen. Negen aanvragen konden in behandeling worden genomen en werden voorgelegd aan de adviescommissie biografie, bestaande uit Hein Aalders, Marijke Meijer Drees (vz), Marita Mathijsen en Thomas Heerma van Voss. Alle commissieleden maken deel uit van de Raad van advies van het Nederlands Letterenfonds.

Hoe schrijvers van romans, poëzie, scenario’s, kinderliteratuur én hun vertalers door de coronacrisis getroffen zijn, is op het eerste gezicht minder duidelijk. Uitgeverijen brengen nog steeds romans en dichtbundels uit en de boekwinkels zijn opengebleven, is het niet in de winkelstraat, dan wel online. Maar de verkoop van boeken is slechts voor een minderheid van 115 auteurs (inclusief thriller- en kookboekenschrijvers) voldoende om boven het minimuminkomen uit te komen, zegt Maria Vlaar, voorzitter van de Auteursbond. De duizenden anderen in het vak hebben naast het schrijven een baan of een gemengde praktijk van lezingen geven, in opdracht schrijven, debatten leiden en schrijfcursussen geven. ‘Veel van dat werk is weggevallen en komt ook nog niet echt terug’, zegt Vlaar. ‘Ik verwacht in de winter grote klappen als de spaarrekeningen van mensen op zijn. Sommigen van onze leden denken na over omscholen.’ De Volkskrant sprak met schrijvers en de twee fondsen, die schrijvers ondersteunen. De Auteursbond, die 500 duizend euro te verdelen heeft aan inkomenssteun, afkomstig uit het Steunfonds Rechtensector waarin een bijdrage is geleverd door Lira, de organisatie die vergoedingen afhandelt voor gebruiksrecht van literaire en andere teksten, en door het ministerie van Cultuur, en het Letterenfonds. Op 23 november bespreekt de Tweede Kamer de brief van Minister van Engelshoven (OCW), waarin zij aankondigt dat er in het tweede steunpakket voor de makers bijna 50 miljoen euro beschikbaar is: € 35,75 miljoen voor subsidies via de zes rijkcultuurfondsen, € 10 miljoen voor producties via NPO en € 4 miljoen voor scholing van zelfstandigen. Maar komt dit geld ook werkelijk bij de zzp’ers in de culturele sector terecht? Voorzitter van de Auteursbond Maria Vlaar wijst de leden van de Commissie Cultuur in een brief op de grote bezorgdheid onder auteurs over de verdeling van deze bestemde gelden.

Op 16 november maakte minister van Engelshoven (OCW) in een Kamerbrief de uitwerking van het tweede steunpakket van € 482 miljoen bekend. Het tweede steunpakket voor de culturele en creatieve sector is primair gericht op (opdrachten en werk voor) makers. Het Nederlands Letterenfonds ontvangt circa 2 miljoen als tijdelijke ondersteuning voor het literaire veld. De nieuwe tijdelijke steunmaatregelen van het fonds zullen gericht zijn op makers – op schrijvers, vertalers in en uit het Nederlands, illustratoren en graphic novelists - en op opdrachtgevers, zoals literaire organisaties, boekhandels en bibliotheken. De coronapandemie heeft vanzelfsprekend gevolgen voor de literaire podia en festivals en treft daarmee een grote groep schrijvers en spoken word-artiesten voor wie de optredens een belangrijke en noodzakelijke bron van inkomsten vormt. Daarnaast voorziet het Letterenfonds ook problemen voor literair vertalers. Eerder bleek al dat vertaalde literatuur, dat hogere risico’s met zich meebrengt voor uitgeverijen, extra conjunctuurgevoelig is. Ook heeft er dit jaar nauwelijks acquisitie via internationale boekenbeurzen kunnen plaatsvinden. Het Letterenfonds verwacht begin 2021 de nieuwe tijdelijke steunmaatregelen te kunnen openstellen

De Koninklijke Bibliotheek (KB) heeft bekendgemaakt welke vijf projecten subsidie zullen ontvangen in het kader van de Tijdelijke subsidieregels Innovatiegelden. Er waren dit jaar 31 aanvragen voor de innovatiesubsidie bij de KB ingediend. Met deze vijf projecten is het jaarlijks beschikbare bedrag van 200.000 euro volledig ingezet. De Bibliotheek Midden-Brabant werd gehonoreerd voor het project Diglit, een nieuw tijdperk voor lezers. Het project behelst een verkenning naar de mogelijkheden van digitale literatuur voor bibliotheken.

Nederlandse professionals uit de wereld van fictie, documentaire, animatie, theater en games, die de ambitie hebben een andere discipline te ontwikkelen, kunnen zich voor 4 januari 2021 inschrijven voor Cross-overLab 2021. Het Cross-overLab – ontstaan vanuit een samenwerking tussen het Vlaams Audiovisueel Fonds en het Filmfonds – is een creatief traject van zes maanden, dat een maker met behulp van hoogstaande coaching sessies, workshops en masterclasses helpt overschakelen naar een andere discipline waarin men nog niet professioneel heeft gewerkt. Een unieke kans op het werken in een andere discipline. Het beste en meest veelbelovende project ontvangt een geldprijs van € 5.000,- om het plan verder te ontwikkelen. Het Cross-overLab wordt mogelijk gemaakt door VAF, De Auteurs, het Nederlands Filmfonds, Literatuur Vlaanderen, De Buren, Lira Fonds, Creative Europe Desk NL, Creative Europe Desk Vlaanderen en het Nederlands Letterenfonds.

De website pratenoverfictiefragmenten.nl bietd kant-en-klaar lesmateriaal bij recente jeugd- en adolescentenromans voor alle leerwegen in het vmbo en voor de onderbouw havo/vwo. Het lesmateriaal bestaat uit een zelfstandig te lezen fictiefragment inclusief een werkblad met vragen die een open en verdiepende bespreking kunnen bevorderen. Elke lessuggestie zal ongeveer één lesuur tijd in beslag nemen. De website is in opbouw: de docentenwerkgroep is alweer aan de slag met nieuwe titels. De website is mede mogelijk gemaakt door Stichting Lezen & Stichting De Versterking.

Met een combinatie van computergestuurde data-analyse en traditionele letterkundige methoden onderzoekt Roel Smeets hoe groepen mensen worden afgebeeld in hedendaagse Nederlandstalige literaire fictie. Zo ontstaat en uitgebreid beeld van de manieren waarop mannen en vrouwen, mensen met en zonder een migratieachtergrond, lager en hogeropgeleiden, en jongeren en ouderen terugkomen in 170 hedendaagse romans. Smeets promoveert op 24 november aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. ‘Mijn proefschrift gaat over het spanningsveld tussen literatuur en de maatschappij. Hoe worden bepaalde groepen mensen afgebeeld in hedendaagse literatuur? En hoe verhoudt zich dat tot de situatie in de hedendaagse maatschappij?’ In de analyse van de romans ziet Smeets bovendien allerlei conflicten tussen bepaalde groepen terugkomen. ‘Je ziet bijvoorbeeld klassenstrijd terugkomen, laagopgeleide personages versus hoge personages, dat thema heeft vaak een centrale rol in veel romans.’

De Joost Zwagerman Essayprijs 2020 is toegekend aan Anouk Kootstra. De jury noemt het essay Een jas die past, over klasse in de Nederlandse maatschappij, ‘niet alleen goed geschreven, persoonlijk en grappig, maar ook een serieuze analyse van een maatschappelijk verschijnsel dat een taboe is’. Deze prijs is een initiatief van de Van Bijleveltstichting en de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, uitgevoerd in samenwerking met de erven van Joost Zwagerman. De prijs bedraagt 7500 euro. De Joost Zwagerman Lezing werd gehouden door Benjamin Moser.

De aangescherpte coronamaatregelen treffen ook boekhandels. Daarom zet CPNB de succesvolle campagne #ikleesthuis de komende weken weer online in. Door middel van twee korte oproepen wil de Stichting CPNB alle Nederlanders wijzen op het belang van boeken lezen, juist nu zoveel mensen thuiszitten door het coronavirus. ‘Zit je thuis vandaag? Gelukkig kun je daar ook veel beleven. Met een boek!’ en ‘Vandaag niet naar buiten? Dan haal je de wereld toch gewoon binnen? Met een boek!’ De GAU verzoekt alle uitgevers om zoveel mogelijk aan te haken bij de campagne.

De Jana Beranová-prijs 2020 is voor Michael Tedja. Deze oeuvreprijs wordt ieder jaar door Woordnacht toegekend aan een Nederlandstalige auteur die de artistieke vrijheid en integriteit vooropstelt, zonder te hechten aan waardering op grond van conventionele, modieuze of morele criteria. Aan de prijs is een bedrag van € 4.000 verbonden. De Jana Beranováprijs wordt mede ondersteund door Boekhandel Donner.

Bette Westera schrijft het Kinderboekenweekgeschenk voor de 67ste Kinderboekenweek en Mark Janssen maakt het Prentenboek van de Kinderboekenweek. De Kinderboekenweek 2021 staat in het teken van Worden wat je wil waarbij kinderen alle beroepen kunnen worden die ze willen en alvast kunnen dromen over later. De Kinderboekenweek is de grootste leesbevorderingscampagne voor kinderen in Nederland en heeft als doel zoveel mogelijk kinderen te enthousiasmeren om boeken te lezen. De Kinderboekenweek vindt in 2021 plaats van 6 tot en met 17 oktober

Studenten van de masters Neerlandistiek, Literatuur Vandaag en Nederlandse taal en cultuur: educatie en communicatie van de Universiteit Utrecht zijn een website begonnen over klimaatliteratuur. Met deze website proberen zij een bijdrage te leveren aan de klimaatgeletterdheid in Nederland. Op de site wordt literatuur besproken die een antwoord kan geven op vragen zoals: Hoe is er de afgelopen jaren gedacht en geschreven over de relatie tussen mens en natuur? Kan literatuur bijdragen aan het creëren van meer bewustwording en gedragsverandering met betrekking tot de klimaatcrisis? Hoe gaan de auteurs om met zoiets groots en ongrijpbaars dat de menselijke maat te boven gaat?

De achtste Amy van Markenprijs gaat naar Clementine Luijten voor De zwavelgele hemel van de Zweedse auteur Kjell Westo bij Uitgeverij De Geus. De vertaling van deze roman kwam mede met een beurs van het Letterenfonds tot stand. De prijs, € 5.000 groot, wordt op 23 april 2021 uitgereikt in Groningen. De Amy van Markenprijs wordt eens in de twee jaar uitgereikt voor een literaire vertaling uit een van de Scandinavische talen. De prijs is ingesteld door de Stichting Leonora Christina, die hiermee de kennismaking van het Nederlandstalig publiek met literair werk uit Scandinavië wil bevorderen. Daarbij gaat bijzondere aandacht uit naar het werk van vrouwelijke auteurs.

In de zevende ronde van 2020 zijn door het Letterenfonds 51 subsidies toegekend aan buitenlandse uitgevers voor de vertaling van Nederlandse fictie, kinder- en jeugdliteratuur, non-fictie en poëzie. In totaal is in deze ronde € 212.867 aan ‘translation grants’ toegekend

Berichtgeving over het verwijderen van boeken met Zwarte Piet uit bibliotheekcollecties heeft voor veel ophef gezorgd. Aanleiding voor de commotie was een artikel in het Algemeen Dagblad waarin Anton Kok, directeur van de Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB), het ‘logisch’ en ‘passend bij de tijdsgeest’ noemt dat bibliotheken kinderboeken met Zwarte Piet uit de collectie verwijderen. De VOB wijst in een reactie op het feit dat bibliotheken aansluiten bij de tijdgeest en dat het gaat om keuzes van de afzonderlijke lokale bibliotheken.

De Boekenbon Literatuurprijs 2020 is voor Oek de Jong (68) en zijn boek Zwarte schuur. De prijs bedraagt 50.000 euro. Dat maakte Winnie Sorgdrager, de voorzitter van de Stichting Jaarlijkse Literatuurprijs,  bekend. Naast Zwarte schuur waren Amen van Marcel Möring, Gloria van Koen Sels, Pastorale van Stephan Enter en Waagstukken van Charlotte Van den Broeck genomineerd. De Boekenbon Literatuurprijs is de opvolger van de AKO Literatuurprijs.

De verschuiving van de klassieke uitleenbibliotheek naar de brede maatschappelijke bibliotheek, die al een aantal jaren gaande is, blijft doorzetten. In 2019 organiseerden openbare bibliotheken circa 220 duizend activiteiten, onder meer rondom taalvaardigheid, digitale vaardigheden en leesbevordering: 15% meer dan in 2018. Dit blijkt uit de bibliotheekgegevens die de KB, de nationale bibliotheek, over het jaar 2019 heeft verzameld en in samenwerking met het CBS heeft gepubliceerd. De statistieken tonen aan dat steeds meer bibliotheken een brede maatschappelijke dienstverlening aanbieden.

Neerlandicus Nico Keuning schreef het boek Met scherpe pen, rellen en rechtszaken in de Nederlandse literatuur, uitgegeven door de Walburg Pers. Echt spannende zaken hebben er in Nederland niet plaatsgevonden, volgens de recensenten.

Om schrijvers en vertalers in deze coronamaanden tegemoet te komen, maakte het Letterenfonds budget vrij voor de tijdelijke regeling Van maker tot lezer. Aanvragen kunnen alleen in 2020 worden ingediend. In juni en juli zijn zestig aanvragen gehonoreerd. Eind oktober stond de teller op 132, hieronder vindt u een overzicht. Hoe versterken schrijvers en vertalers hiermee hun beroepspraktijk en/of de promotie van het eigen werk? Welke initiatieven worden hiermee in gang gezet?

Tijdens de eerste aanvraagronde voor de Steunregelingen auteurs dienden 246 auteurs een aanvraag in van maximaal 5000 euro voor een projectsubsidie of inkomenssteun. Schrijvers en vertalers die geraakt zijn door de coronacrisis konden in september een beroep doen op deze regeling die wordt uitgevoerd door de Auteursbond. Het totaal aangevraagde bedrag oversteeg de 1 miljoen euro, terwijl de beoordelingscommissies slechts 176.000 euro te verdelen hadden. 67 auteurs konden uiteindelijk worden ondersteund. In januari 2021 opent de tweede aanvraagronde. De regelingen maken deel uit van het zogeheten Steunfonds Rechtensector dat een totaalbudget van 10 miljoen euro beschikbaar heeft voor steun aan zelfstandige musici, theatermakers, fotografen, regisseurs en andere rechthebbenden. De steunregelingen voor de auteurs zijn mogelijk gemaakt door een bijdrage van Lira, de collectieve beheerorganisatie voor schrijvers, vertalers en journalisten, en van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en zijn bedoeld voor auteurs die geen recht hebben op ondersteuning door een van de Rijksfondsen.

De tijdelijke steunmaatregel Van maker tot lezer, de uitbreiding van het Letterenfonds is op 15 augustus geopend. Een grote groep van literair makers (schrijvers en vertalers, inclusief illustratoren en graphic novelists) wier werk direct of indirect door het fonds is ondersteund kan een beurs van € 2.500 aanvragen waarmee hij of zij in deze tijden van social distancing een brug kan slaan naar de lezer. In de eerste zes weken zijn 122 aanvragen toegekend, er zijn geen aanvragen afgewezen. Vier aanvragen zijn ingetrokken omdat de aanvrager niet voldeed aan de criteria. Inmiddels (eind oktober 2020) zijn 191 aanvragen toegekend, zes aanvragen zijn ingetrokken. Het duurt op dit moment gemiddeld twee weken voor de aanvrager het besluit (en het bedrag) ontvangt.

De eerste editie van de Boekenbon Literatuurprijs, 50.000 euro groot, kreeg meteen kritiek. Zijn de vijf nominaties wel divers genoeg? Op 12 november wordt de winnaar bekendgemaakt. Thomas de Veen over de genomineerde boeken.

Van dichters tot poetry slammers en spoken word-artiesten; met de actie ‘Boek een dichter’ kunnen zowel scholen in het basis-, voortgezet en hoger onderwijs als bibliotheken en boekhandels in Nederland tegen een aantrekkelijk, gereduceerd tarief één of meer dichters programmeren. Het Letterenfonds en De Schrijverscentrale bieden dit speciale tarief aan voor optredens in de aanloop naar en tijdens de Poëzieweek, voor optredens in de periode 1 januari tot en met woensdag 3 februari 2021. De actie ‘Boek een dichter’ wordt dit jaar voor de zevende keer georganiseerd door het Nederlands Letterenfonds en De Schrijverscentrale in samenwerking met de CPNB en Literatuur Vlaanderen. Meer dan honderd dichters en spokenword-artiesten doen mee aan de actie.

De taal- en muziekontwikkeling van kinderen delen diverse kenmerken. Die natuurlijke samenhang kun je in de klas benutten door de vakken taal en muziek te combineren. Tijdens het LKCAtelier van 5 november stond een ontwerpmodel voor taal-muzieklessen centraal. Bea Ros met de inhoudelijke terugkoppeling.

De gemeenteraad van Laarbeek discussieerde op 5 november over de bezuinigingen op Bibliotheek De Lage Beemden. De raad gaat accoord met het voorstel van B&W dat er vanaf 2023 fors minder geld beschikbaar is: 75.000 euro minder dan nu het geval is. Het CDA, De Werkgroep en de PVDA willen dat ze medio 2021 geïnformeerd wordt over van de gevolgen van de bezuiniging, zodat de raad nog bij kan sturen. Ook vragen ze van De Lage Beemden om de resultaten van activiteiten op het gebied van laaggeletterdheid en lees- of computervaardigheid inzichtelijk te maken. De kritiek van wethouder Buter is dat het Taalhuis, waar mensen op een laagdrempelige manier hulp kunnen krijgen bij taalproblemen, ‘misschien niet helemaal aan de verwachtingen voldoet’. De gemeente en De Lage Beemden gaan de komende maanden met elkaar in gesprek over de toekomst van de bibliotheek, met minder budget.

De Grote Vriendelijke Podcast over jeugdliteratuur heeft de Dutch Podcast Award gewonnen in de categorie Cultuur & Muziek. De Grote Vriendelijke Podcast is de enige Nederlandse podcast over jeugdliteratuur voor volwassenen en bestaat sinds september 2018. Vorig jaar werd de podcast ook al genomineerd voor de Dutch Podcast Awards. De jury stelt in het rapport dat je niet snel twee volwassen mannen zult vinden die met meer passie over jeugdliteratuur kunnen praten dan Jaap Friso en Bas Maliepaard: “Ze zijn gewoon goede interviewers die goed luisteren. De lange gesprekken met verschillende auteurs gaan op een prettige manier de diepte in. Het is een feest om al die grote schrijvers voorbij te horen komen. Een mooie opsteker voor de literatuur, deze sympathieke podcast.”

De Tweede Kamer heeft op 4 november besloten dat bibliotheken en buurthuizen tijdens de ‘verzwaarde lockdown’ van 4 tot en met 18 november voor bepaalde activiteiten toch deels open moeten kunnen blijven. Het gaat om georganiseerde activiteiten als huiswerkbegeleiding of dagbesteding. De uitzondering wordt gemaakt omdat beide instellingen volgens de Kamer een belangrijke maatschappelijke functie vervullen voor kwetsbare groepen.

Als de bezuiniging op de bibliotheek in Veldhoven wordt doorgezet, zou het zomaar kunnen dat de openingstijden gehalveerd worden, dat de collectie flink moet worden uitgedund en dat afscheid moet worden genomen van personeel dat ondersteuning biedt aan onderwijs en kwetsbare groepen. Dat deelde bibliotheek-directeur Dorine Prinsen mee op 3 november aan de Veldhovense gemeenteraad mee, tijdens een online vergadering waarin de gemeentelijke begroting voor 2021 centraal stond. Volgens wethouder Hans van de Looij kan de subsidie voor de bibliotheek de komende jaren met drie ton worden verlaagd als de instelling verhuist naar een compactere ruimte op de begane grond van het gemeentehuis. Volgens bibliotheek-directeur Prinsen is het maar de vraag of die aanname klopt. Patricia Janssen, voorzitter van de raad van toezicht betreurt de voorgenomen bezuiniging. Ze wees er de raadsleden op dat de Veldhovense bibliotheek de afgelopen 8 jaren al 35 procent van haar subsidie heeft moeten inleveren en dat daarmee de ondergrens voor een volwaardig dienstenaanbod wel is bereikt. Op 10 november wordt de - wellicht op onderdelen aangepaste en vervolgens - definitieve begroting door de raad vastgesteld.

Bibliotheek Eindhoven werd de afgelopen jaren fors gekort op subsidie van de gemeente Eindhoven. De instelling besloot daarop om de wijkfilialen te sluiten, veel personeel te ontslaan en ook het aanbod van de bieb in de Witte Dame te verschralen. Anderhalf jaar geleden werd in Winkelcentrum Woensel nog de dependance Expeditie E geopend maar deze week maakte directeur Albert Kivits bekend dat deze begin 2022 weer de deuren zal sluiten omdat er geen extra subsidie komt en de kosten stijgen. Tussen de bibliotheek en de gemeente loopt nog een rechtszaak over het korten op de subsidie. Een PvdA voorstel om de bibliotheek een belangrijkere rol in de stad te spelen  kreeg op 3 november bij de behandeling van de begroting ruime steun. De raad wil dat er uit eigen middelen maximaal 10.000 euro beschikbaar wordt gesteld. Eind maart volgend jaar zou een werkgroep dan met een advies moeten komen over hoe de bibliotheek van de nabije toekomst eruit moet komen te zien. Ook de samenwerking met kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven moet onderdeel zijn van het onderzoek.

De London Bookfair (LBF) is naast de Buchmesse wellicht één van de belangrijkste samenkomsten voor het internationale boekenvak. Traditioneel vind de LBF plaats in maart/april. De organsiatie kondigt nu al aan dat het event verschoven zal worden naar de zomer: van 29 juni tot en met 1 juli 2021. Reden is onder meer de wens van deelnemers en bezoekers om als het even kan een live event te hebben. De nieuwe data passen in het tijdspad dat de Britse regering op dit moment schetst voor grotere live events. Het besluit om nu te verschuiven en (voorlopig) niet te kiezen voor een online of hybride vorm is gevolg van een enquête die gehouden is onder deelnemers en bezoekers. 89% van de deelnemende uitgeverijen en 76% van de bezoekers gaven daarin aan een face-to-face event zeer belangrijk te vinden.

In de tweede ronde van de regeling Incidentele manifestaties en activiteiten van het Letterenfonds zijn juli 2020 22 aanvragen in behandeling genomen. Daarvan zijn er acht afgewezen, veertien aanvragen konden worden gehonoreerd. In totaal werd € 191.064 toegekend. Tilt in Tilburg werd gehonoreerd voor het project Wanderlöss in Limburg, 14.250 euro. In 2021 zullen er weer twee aanvraagrondes zijn voor incidentele subsidies voor literaire manifestaties en activiteiten. De deadlines hiervoor worden nog bekendgemaakt.

Om het leesonderwijs te verbeteren moet de overheid breken met 5 hardnekkige gewoontes, schrijft een coalitie van hoogleraren Nederlands en onderwijsdeskundigen. De eerste gewoonte is dat het leren lezen de laatste jaren  te veel afhankelijk is gemaakt van het gezin en de familie. De tweede gewoonte is dat er op het terrein van technisch lezen geen absolute en/of ambitieuze norm wordt gehanteerd. De derde gewoonte is dat begrijpend lezen als zelfstandig vak wordt gedoceerd, al in het primair onderwijs. In het voortgezet onderwijs is het vooral een zaak van het schoolvak Nederlands, waar veel aandacht uitgaat naar een beperkt aantal leesstrategieën. De vierde gewoonte is dat er bij begrijpend lezen te weinig gebouwd wordt op de kracht van fictie; voor het lezen van romans en verhalen is in het Nederlandse onderwijs steeds minder tijd. De vijfde gewoonte is dat het vak Nederlands op de middelbare scholen niet meer over de Nederlandse taal en cultuur gaat. Sinds de laatste grote hervorming van het schoolvak, in de jaren ’90, is het accent meer op alledaagse taalvaardigheid dan op taal en cultuur gelegd.

De LocHal in Tilburg is door publiek en vakjury gekozen tot Beste Bibliotheek van Nederland 2020 en mag een jaar lang deze titel dragen. De verkiezing van de Beste Bibliotheek van Nederland is een initiatief van Bibliotheekblad, het vakblad en platform voor de bibliotheeksector in Nederland en Vlaanderen, en Stichting NBD Biblion, de dienstverlenende organisatie en kennispartner voor openbare bibliotheken en mediatheken in Nederland.

Er zijn duizenden extra luisterboeken toegankelijk geworden voor mensen met een leesbeperking dankzij een samenwerking tussen Bibliotheekservice Passend Lezen, Dedicon, de KB (Nederland) en Luisterpuntbibliotheek (Vlaanderen). In de samenwerking is afgesproken dat de titels die reeds in Vlaanderen beschikbaar zijn, nu ook aan de Nederlandse kant worden uitgeleverd en vice versa. Als gevolg van de samenwerking zijn er voor Vlaanderen 12.000 extra titels beschikbaar gekomen en voor Nederland 8000 extra titels. Elk jaar worden daar wederzijds vele honderden nieuwe titels aan toegevoegd.

Bibliotheek Eindhoven heeft onlangs in reactie op haar subsidieaanvraag van de Stichting Cultuur Eindhoven (SCE) te horen gekregen dat de hoogte van het subsidiebedrag voor de periode 2021-2014 onveranderd blijft. De bibliotheek stelt in een reactie hierdoor financieel in de problemen te komen omdat ze wel te maken heeft met flink toenemende kosten. Albert Kivits, directeur van Bibliotheek Eindhoven, spreekt over een bedrag van twee miljoen euro dat de komende vier jaar omgebogen moet worden. Bibliotheek Expeditie E in Winkelcentrum Woensel gaat zijn deuren na anderhalf jaar weer sluiten, daarnaast verdwijnt de studentenkorting, gaan andere tarieven omhoog en het activiteitenaanbod omlaag. Deze bezuinigingen zijn gevolg van stijgende kosten en een gelijkblijvende subsidie.

Op 2 november begint het jaarlijkse literatuur- en muziekfestival Crossing Border in Den Haag, dat dit jaar tot en met 8 november zal duren. In die week wordt ook duidelijk of dit na 28 jaar de laatste keer is. Want de gemeente Den Haag neemt deze week een definitief besluit over het voorstel van de adviescommissie om de subsidie te staken. Omdat het festival dit jaar alleen online plaatsvindt, de schrijvers en musici treden op zonder publiek, zou het een weinig glorieus slotakkoord zijn. „Het is sowieso een spannende week”, zegt Michel Behre, directeur van Crossing Border. „Het kan ook zijn dat er dinsdag een lockdown komt, waardoor alle theaters sluiten.” Behre : „De wethouder heeft een technocratische manier van naar kunst kijken. Hij praat over participatie, het middensegment, maar je wil het toch gewoon over kunst hebben? De kern van de zaak is dat je artistiek-inhoudelijk de boel op orde moet hebben.” Op basis van bezoekcijfers en aandacht in de (internationale) pers zit dat volgens Behre wel goed, en dat wordt in het advies erkend. „Wij willen een mooi festival maken, de gemeente wil cultuur goed brengen, je bent allemaal van goede wil. Je kunt toch niet een heel festival elimineren op basis van bedrijfsvoering?”

In de Uitgeversmonitor 2019 geeft KVB Boekwerk een overzicht van de belangrijkste trends en ontwikkelingen in de Nederlandse boekensector. Om recht te doen aan de diversiteit van het uitgeeflandschap worden de uitgeverijen in vier kwarten verdeeld, gebaseerd op hun consumentenomzet. Vorig jaar werd 60% van de boeken in de boekhandel verkocht, 40% ging online. Die verhouding geldt voor alle vier kwarten. In het eerste kwart, de grote uitgeverijen, werden 15% meer titels (ISBN’s) verkocht, maar de omzet per titel nam met 20% af. Terwijl de gemiddelde consumentenprijs steeg van € 9,30 naar € 10,00. In kwart twee lag de gemiddelde prijs per boek een stuk hoger op. € 15,40. Ook de gemiddelde omzet per titel ligt een stuk hoger dan bij de grote bedrijven. Volgens KVB Boekwerk komt dit doordat de iets kleinere uitgeverijen relatief meer fictie uitgeven. In het derde kwadrant zijn veel uitgevers van kinderboeken te vinden. Doordat er meer titels zijn verschenen is de omzet per titel met 17% gedaald. De gemiddelde prijs per boek was in dit segment € 12,30. Ten slotte het vierde kwart. Die zijn weliswaar klein, maar ze zijn wel met heel veel: 4.200 uitgeverijen die maar liefst 75.800 verschillende titels verkopen. In 66% van de gevallen gaat het om een literair-culturele titel. De gemiddelde prijs is € 10,00.

Zes boeken staan er op de shortlist van de Jenny Smelik-IBBY Prijs 2020. De tweejaarlijkse prijs wil kinder- en jeugdboeken onder de aandacht  brengen ‘waarin culturele diversiteit een vanzelfsprekende rol speelt en waarin het beeld van de verschillende culturen opbouwend in plaats van problematiserend is.’ De winnaar ontvangt 2000 euro. De prijsuitreiking zal plaatsvinden op de jaarlijkse IBBY Vriendenmiddag op 6 november 2020.

Zo’n 35 schrijvers, onder wie Adriaan van Dis, Ellen Deckwitz, Splinter Chabot, Kluun, Paul van Loon, Manon Sikkel, Alex Boogers en Tommy Wieringa, pleiten voor een radicaal andere aanpak van leesonderwijs in het basis- en voortgezet onderwijs. Daar is haast bij: de leesmotivatie van leerlingen is bijna nergens zo laag als in Nederland. Daarom steunen de schrijvers Het nieuwe lezen, een landelijk initiatief van educatieve uitgeverij Blink. Het doel: lezen op school weer boeiend maken. De aanpak is ontwikkeld in samenwerking met meer dan 500 leraren, 500 leerlingen en tientallen wetenschappers en experts van onder andere Stichting Lezen, Stichting Leerplanontwikkeling, Hogeschool Windesheim en verschillende universiteiten.

Mensen kunnen tekst beter onthouden op muziek, zo blijkt uit onderzoek van de gepromoveerde leerkracht Yke Schotanus. Vooral het talenonderwijs kan hiervan profiteren. “Het maakt het leren makkelijker én leuker”, aldus Schotanus, die zelf ook muziek gebruikt in het klaslokaal.

In de derde subsidieronde van 2020, de aanvraagronde voor de zogeheten ‘oeuvrebouwers’, zijn door het Letterenfonds 68 aanvragen van 67 auteurs gehonoreerd. Daarvan zijn 17 aanvragen voor een kinder- of jeugdboek, 12 aanvragen voor een non-fictieboek, 12 aanvragen voor een dichtbundel en 27 aanvragen voor proza. De verleende projectsubsidies variëren in deze ronde van € 11.000 tot € 55.000. Deze projectsubsidiebedragen zijn met ingang van juli 2020 verhoogd ter compensatie van gestegen kosten van levensonderhoud. Projectsubsidies voor publicaties (voorheen: werkbeurzen voor auteurs) worden door het Nederlands Letterenfonds toegekend als investering in de totstandkoming van literair Nederlands- en Friestalig werk dat bij een reguliere, literaire uitgeverij in een redelijke oplage wordt uitgegeven en dat in de boekhandel verkrijgbaar zal zijn

Aanvragen voor een projectsubsidie bij het Letterenfonds voor een literaire vertaling kunnen vanaf 20 oktober online worden ingediend. De regeling staat zowel open voor beginnende als meer ervaren literair vertalers. Wel dient de aanvrager een literaire vertaling in het Nederlands te hebben gepubliceerd bij een professionele uitgeverij in Nederland, ook dient een Modelcontract voor zowel de eerdere als de toekomstige vertaling te zijn afgesloten. Papieren aanvragen worden niet meer in behandeling genomen. Aanvragen moeten altijd worden ingediend aan het begin van de vertaalwerkzaamheden. De eerstvolgende aanvraagronde - de eerste ronde van 2021 - sluit op 15 december aanstaande.

Op de (digitale) Frankfurter Buchmesse is een nieuw initiatief gelanceerd: de Sustainable Development Goals Publishers Compact. Achter dit initiatief zitten de International Publishers Association en de VN. Het initiatief houdt in dat uitgevers en uitgeversverenigingen van over de hele wereld worden opgeroepen zich in te zetten voor een duurzame toekomst, door deze verklaring te ondertekenen. In het Compact zijn 10 actiepunten opgenomen waaraan spelers in de uitgeverssector zich kunnen verbinden, om de vooruitgang te versnellen die nodig is om de Sustainable Development Goals (SDG's) tegen 2030 te bereiken.

En weer is er maar één vrouwelijke auteur genomineerd voor de Boekenbon Literatuurprijs die in november zal worden uitgereikt. Hoe komt dat toch? Maaike Meijer leest Dit is geen vrouwenboek van Corina Koolen. Koolen wil weten of vrouwelijke auteurs nog steeds anders worden beoordeeld dan mannelijke. Haar conclusie : literaire kwaliteit is een kwestie van bevangen waarnemen. Lezers (m/v) verwachten al dat mannelijke auteurs beter zijn, dat mannelijke hoofdpersonen eerder garant staan voor literatuur. Meijer gaat o.m. in op de ondervertegenwoordiging van vrouwen bij literaire prijzen. Recent won Sander Kollaard met zijn roman Uit het leven van een hond de Libris-literatuurprijs. En dat terwijl ‘het door velen literair hoger aangeslagen Vallen is als vliegen van Manon Uphoff’ was genomineerd. “Het juryrapport van de Libris besteedt wel enige aandacht aan literaire kwaliteiten, met name aan de intertekstuele verwijzingen in Kollaards boek, maar mist de in het oog springende overeenkomsten met het genre van de ‘chicklit’, het dagelijkse gerommel van Bridget Jones en de haren. Deze voor de hand liggende vergelijking komt niet op: mannenwerk wordt niet geassocieerd met vrouwenwerk. “

KVB Boekwerk presenteert een wekelijkse coronamonitor om de ontwikkelingen in de boekenmarkt te volgen. Iedere week worden de data op een pagina bijgewerkt. Het gaat hierbij om cijfers tot de afgelopen week. In week 41 zijn dit dus de cijfers tot en met week 40. Het gaat hierbij om indicatoren over trends in de algemene boekenmarkt (omzet totaalmarkt, online en offline, genres). De cijfers laten niet zien hoe het omzetverloop is bij individuele uitgevers en boekhandels. Binnen deze groepen kunnen en zullen verschillen groot zijn.

De Hoge Raad ziet geen aanleiding om de kabelprocedure van LIRA, een collectieve beheersorganisatie in Nederland voor auteurs van teksten, in behandeling te nemen. Het vonnis in zaak LIRA vs kabelexploitanten over achterstallige vergoedingen voor schrijvers blijft dus staan.

Om schrijvers en vertalers in deze coronamaanden tegemoet te komen, maakte het Letterenfonds budget vrij voor de tijdelijke regeling Van maker tot lezer. Aanvragen kunnen alleen in 2020 worden ingediend. Hoe versterken schrijvers en vertalers hiermee hun beroepspraktijk en/of de promotie van het eigen werk? Welke initiatieven worden hiermee in gang gezet? Nieuwe voorstellen dienen uiterlijk 15 november via het online formulier te worden ingediend; de aanvragen kunnen in behandeling worden genomen zolang het budget strekt.

Het gaat nog altijd niet goed met de universitaire opleidingen Nederlandse taal en cultuur. Van 2010 tot 2019 daalde de instroom in de bachelor met 60 procent, schreef minister van Engelshoven (OCW) in antwoord op Kamervragen van GroenLinks en CDA. Maar 200 studenten hebben zich als eerstejaars ingeschreven bij de diverse universiteiten in het land, tegenover 217 vorig jaar. In vergelijking met 2019 zijn alleen Groningen en Utrecht erop vooruitgegaan. De Algemene Onderwijsbond (AOb) vergelijkt de cijfers ook met tien jaar geleden en dan blijkt dat de instroom is bij alle universiteiten fors geslonken en meestal meer dan gehalveerd. De grootste achteruitgang is te zien in Amsterdam. De VU had in 2010 nog 18 studenten, maar inmiddels is de studie opgeheven en de UvA had 178 studenten; in 2020 zijn dat er nog maar 39. Op de langere termijn verwacht minister van Engelshoven dat neerlandistiek zal profiteren van haar plan om de financiering van hogescholen en universiteiten minder afhankelijk te maken van studentenaantallen. Maar redden de vijf opleidingen Nederlands het tot die tijd? Marc van Oostendorp, hoogleraar Nederlands aan de Radboud Universiteit Nijmegen en lid van de Raad voor Neerlandistiek, denkt niet dat een van de opleidingen nog dit jaar met sluiting wordt bedreigd. “Het is wel zo dat er her en der hoogleraren met pensioen gaan, en die worden soms niet opgevolgd.” De minister erkent de problemen wel, maar draagt volgens van Oostendorp onvoldoende bij aan de oplossing. Het eigenbelang van de opleidingen is wat hem betreft ondergeschikt. “Voor de maatschappij is het heel belangrijk dat er meer studenten Nederlands komen, want academisch gevormde leraren zijn hard nodig. Zij kunnen helpen om het schoolvak Nederlands weer aantrekkelijk te maken en de leesvaardigheid te bevorderen. De plannen om het curriculum aan te passen zijn klaar, maar de docenten moeten die wel kunnen uitvoeren.”

De Tweede Kamer heeft op 29 september ingestemd met het voorstel van minister van Engelshoven (OCW) om de Wet vaste boekenprijs voor vier jaar te continueren. De Koninklijke Vereniging van het Boekenvak (KVB) is blij met de voortzetting van deze wet die zeker in deze tijden van vitaal belang is voor een bloeiend boekenlandschap. De Wet op de vaste boekenprijs wordt elke vier jaar geëvalueerd. Bij deze evaluatie bleek brede steun voor dit instrument bij de minister, de Raad voor Cultuur en bij de Tweede Kamer.

Verplicht thuiszitten door corona stimuleert lezen. Uit verkoopdata blijkt dat deze toegenomen interesse in het lezen van boeken een positief effect heeft op de boekenomzet. Voor sommige fysieke boekwinkels was het tijdens de coronamaatregelen zwaar weer. Daar staat tegenover dat het coronavirus het e-commercekanaal geen windeieren legt. ‘’Boekenmarkt in coronatijd II’’ biedt een cijfermatige analyse hoe de boekensector er nu voor staat, na een periode van versoepeling en aan de vooravond van strengere maatregelen.

De algemene boekenmarkt, waarbij jaarlijks 139 duizend Nederlandstalige titels over de (digitale) toonbank gaan, kent een totale omzet van 500 miljoen euro. Een deel van deze omzet wordt in de vorm van royalty’s uitgekeerd aan auteurs. Om inzicht te krijgen in dit deel van de inkomenspositie van Nederlandstalige auteurs, doet KVB Boekwerk onderzoek naar de hoogte van deze royalty’s. In dit artikel aandacht aan de royalty-inkomsten van auteurs, het verschil tussen literaire en niet-literaire auteurs en de rol van de fysieke en online winkel bij deze verschillende typen auteurs.

Hoeveel auteurs, vertalers en nieuw gepubliceerde Nederlandstalige boeken telde Nederland in 2019? KVB Boekwerk publiceert de jaarlijkse makersmonitor, dit jaar in een kort samenvattend artikel en een rapport met daarin alle cijfers. In de monitor worden de trends beschreven in het aantal actieve auteurs, actieve vertalers en het aantal unieke boektitels die zij publiceren.

‘En toen?’ is het thema van de 66ste Kinderboekenweek, die 30 eptember begint. Wat moet je kopen, voor jezelf of voor je kind? Recensent jeugdliteratuur Pjotr van Lenteren doet suggesties.

Nicolette Arets ontwikkelde voor haar onderzoek bij de Fontys-master Educational Needs een leeshulpmiddel voor kinderen en won daarmee een prijs. Onder de noemer ‘Hoe thuis lezen leuk, afwisselend, en leerzaam wordt’, won Arets de scriptiewedstrijd 10XBETER! van Kennisplaza. Uitgeverij Malmberg gaat de Letterbak daadwerkelijk uitgeven.  Haar ‘Letterbak’ draagt bij aan de oplossing van een actueel probleem: de ontlezing bij Nederlandse kinderen. Tijdens haar masteronderzoek bleek dat ouders betrekken bij het ontwikkelen van de leesvaardigheid van hun kind een goede impuls kan zijn. Een spelelement zou daarbij het beste werken. Na het testen van een aantal prototypes kwam daaruit de Letterbak voort. Die bezorgt kinderen plezier bij het lezen, stelt Arets. Arets’ Letterbak komt overigens alleen beschikbaar voor scholen. Dat betekent dat het niet in de winkels te koop zal zijn.

Charlotte Van den Broeck en Jeroen Dera laten in ‘’Van Kop tot teen met Charlotte Van den Broeck en Jeroen Dera’’ zien hoe je gedichten kunt lezen, hoe je over poëzie kunt nadenken, wat je met gedichten kunt doen en hoe poëzie je kan inspireren om zelf gedichten te schrijven. Ook geven zij je lees- en luistertips om nog meer poëzie te ontdekken. Marc van Oostendorp en Marie-José Klaver over dit poëzie-doe-boek.

Aan de vooravond van de 66ste Kinderboekenweek is het boek Uit elkaar, geschreven door Bette Westera en geïllustreerd door Sylvia Weve, bekroond met de Gouden Griffel, de prijs voor het best geschreven kinderboek van 2020. Westera en Weve ontvingen eerder dit jaar voor Uit elkaar ook al de Woutertje Pieterse Prijs. In 2015 ontving Westera een Gouden Griffel voor haar boek Doodgewoon. Een dubbele bekroning, met zowel de Gouden Griffel als Woutertje Pieterse Prijs, is pas twee keer eerder voorgekomen: bij Lampje van Annet Schaap en dus met Doodgewoon van Bette Westera. Hup Herman!, geschreven en geïllustreerd door Yvonne Jagtenberg, is bekroond met het Gouden Penseel, de prijs voor het best geïllustreerde kinderboek van 2020. Vorig jaar ontving Jagtenberg het Gouden Penseel voor haar boek Mijn wonderlijke oom.

Van maker tot lezer, de uitbreiding betreft een tijdelijke steun- en stimuleringsregeling van het Letterenfonds voor literaire schrijvers, vertalers naar het Nederlands, graphic novelists en illustratoren om met een persoonlijk ontwikkelplan ook in tijden van social distancing een brug te blijven slaan naar potentiële lezers van hun werk. Voor dit doel kan een budget van 2500 euro worden aangevraagd. Deadline is 15 november.

De afgelopen weken heeft het kabinet verschillende maatregelen voorgesteld die de positie van de leden van de Auteursbond raken: nieuwe steunmaatregelen om zzp’ers en de creatieve en culturele sector door de coronacrisis te helpen, en een aantal belastingmaatregelen. De Auteursbond verwelkomt de extra steun, maar heeft ook kritiek. De Auteursbond maakt zich er sterk voor dat er zoveel mogelijk geld direct ten goede komt aan initiatieven van makers. De Tozo regeling doet te weinig recht aan de bijzondere situatie van zzp’ers wiens beroepspraktijk door de coronacrisis is geraakt, en teveel uit de pas loopt met de bescherming die werknemers in loondienst genieten. Te weinig zzp’ers komen voor de TVL - regeling in aanmerking. De Auteursbond vindt dat het kabinet de zelfstandigenaftrek intact moet laten.

Martje Wijers is op 26 september Nederlands Kampioen Poetry Slam 2020 geworden op het literatuurfestival ILFU. Ze nam het in de finale battle op tegen Lemuël de Graav. Vorig jaar stond Wijers ook in de finaleronde, maar toen won Maxime Garcia Diaz. Wijers krijgt de Gouden Vink wisseltrofee, vernoemd naar Simon Vinkenoog en een cheque van duizend euro.

Vandaag de dag is stil lezen de norm. Hardop lezen is grotendeels voorbehouden aan verhalen voor het slapen gaan en tijdens voorstellingen. Maar een groeiend aantal onderzoeken suggereert dat we daardoor veel missen. De oude kunst van het hardop lezen heeft een aantal voordelen voor volwassenen. Het verbetert het geheugen, het vergroot het begrip van complexe teksten, en het versterkt de emotionele banden tussen mensen. Hardop lezen is verre van een zeldzame of vervlogen activiteit, het is nog steeds verrassend gewoon in het moderne leven. Velen van ons gebruiken het intuïtief als een handig hulpmiddel om het geschreven woord te begrijpen, en zijn zich er gewoon niet van bewust.

Bij drie titels die Meridiaan Uitgevers dit najaar brengt, zit in het boek een unieke code om op de website van de uitgeverij het e-book te kunnen downloaden. Dankzij die code, ontwikkeld door Freshbits, kunnen kopers van het boek makkelijk switchen tussen papier en digitaal, maar is het moeilijk om de digitale versie ongeoorloofd te verspreiden. “De vraag naar zowel papier als digitaal wordt door klanten met enige regelmaat gesteld, hoorden we van de boekhandel”, zegt Carla de Jong van Meridiaan Uitgevers. “Voor ons een belangrijk signaal om ermee aan de slag te gaan, en zo is er voor iedereen iets te kiezen.”

De Boekenweek voor Jongeren moet jonge mensen weer aan het lezen krijgen. Maar waaróm lezen ze minder dan vroeger? Niet omdat ze er te lui voor zijn, schrijft Charlotte Remarque (22). Het euvel ligt volgens haar bij de fixatie op het optimaliseren van tijd. “Productiviteit, of op zijn minst het streven naar productiviteit, is deze cv-oppoetsende, stagelopende burn-outgeneratie eigen’’. “ De gamification die we kennen van stappentellers en productiviteitsapps is ook richting het lezen gewoekerd. Op een e-reader staat onderin hoelang het nog duurt tot je het boek uit hebt, als een routebeschrijving. ‘Tijd tot einde hoofdstuk: 12 minuten. Tijd tot einde boek: 4 uur en 28 minuten.” En schrijft ze : ‘’ Het lezen moet niet alleen snel, het boek zelf moet ook optimaal zijn”.

Stel dat je jongeren meer boeken wil laten lezen, wat doe je dan? Verplichten, zeggen sommigen. De Max Havelaar uit hun buurt houden en alles zo lollig mogelijk maken, zeggen anderen. ' Ik geloof dat Bas Steman de enige echte manier heeft gevonden: jongeren laten zien dat lezen een verrijking van het leven is.'' Marc van Oostendorp over het boek van Steman Lekker boekie! Zo wordt lezen (weer) leuk

Op 15 september heeft de Mediafederatie een brief gestuurd aan het ministerie van Financiën. Met deze brief reageert de Mediafederatie op het onderzoek dat in opdracht van het ministerie door het CBS is uitgevoerd naar de prijsontwikkeling van digitale publicaties. De Mediafederatie merkt onder meer op dat het CBS-onderzoek alle prijzen van boeken en nieuwsproducten op één hoop gooit. Daardoor valt niet te achterhalen welke prijzen wel zijn meegenomen en welke niet. Concluderend stelt de Mediafederatie dat men de uitkomsten van het CBS-onderzoek niet goed kan plaatsen. Het is te vroeg om conclusies te trekken over de consumentenprijzen van e-boeken als gevolg van de btw-verlaging.

Het toneelseizoen van 1994-1995 staat te boek als een ‘kantelpunt’ in de theatergeschiedenis: vanaf dat moment werden er ‘in de Nederlandse theaters meer teksten van eigen bodem gespeeld dan teksten van buitenlandse komaf’. Dat klinkt als een geweldige triomf. Dit betekende dat het Nederlandse theater voor het eerst in de historie ‘geen import- maar een productiecultuur was’. Kester Freriks over het boek In reprise. Tweeëntwintig Nederlandse en Vlaamse toneelstukken om opnieuw te bekijken. Onder redactie van Rob van der Zalm, Anja Krans, Bart Ramakers en Veronika Zangl.

De aanvraagmogelijkheid van 2020 voor de regeling Literair grensverkeer leverde 10 aanvragen op. Vijf aanvragen zijn gehonoreerd voor een totaalbedrag van € 55.430. Alle aanvragen zijn voorgelegd aan een Vlaams-Nederlandse adviescommissie. Een subsidie voor een project literair grensverkeer bedraagt per project minimaal 5.000 euro en maximaal 12.500 euro. Aan de volgende organisaties zijn subsidies toegekend voor hun projecten: Theater Malpertuis voor In de naam van de waarheid: € 6.250 ; Poëzieclub voor Prijs de Poëzie: € 12.500 ; Stichting Wintertuin voor Schrijfwerkplaats voor nieuwkomers: € 11.680 ; Poëziecentrum voor Poëzieweek: € 12.500 ; - Tilt uit Tilburg voor Tilt & Memento Woordfestival: € 12.500. De subsidieregeling Literair grensverkeer is bedoeld om leesbevorderende of literaire projecten/initiatieven te ondersteunen die de duurzame uitwisseling van kennis en expertise in het letterenveld stimuleren tussen de verschillende delen van het Nederlandse taalgebied. De regeling is een samenwerking tussen Literatuur Vlaanderen, de Nederlandse Taalunie en het Nederlands Letterenfonds.

De Europese Literatuurprijs viert haar tienjarig bestaan met twee bekroningen: Meer dan een broer van David Diop en vertaler Martine Woudt is door de studentenjury geselecteerd als winnaar van de Europese Literatuurprijs 2020. De vakjury bekroont Lente van Ali Smith, het derde deel van haar ‘seizoenskwartet’ dat is vertaald door Karina van Santen en Martine Vosmaer. Beide prijzen worden op 7 november op het Crossing Border Festival uitgereikt. De Europese Literatuurprijs bekroont de beste hedendaagse Europese roman die het voorgaande jaar in Nederlandse vertaling is verschenen. Uniek aan de prijs is dat zowel auteur (€10.000) als vertaler (€5.000) wordt geëerd. De keuze van de vakjury en de studentenjury zijn gelijk gedoteerd. De Europese Literatuurprijs is een initiatief van het Nederlands Letterenfonds, Academisch-cultureel centrum SPUI25, weekblad De Groene Amsterdammer en Athenaeum Boekhandel. De prijs wordt financieel mogelijk gemaakt door het Lira Fonds, de De Lancey & De La Hanty Foundation en het Nederlands Letterenfonds.

Een aantal Nederlandse literaire organisaties en festivals hebben een brief gestuurd aan Provinciale Staten van Noord-Brabant waarin ze steun betuigen aan Tilt en stellen dat het einde van Tilt dramatisch is voor de literaire infrastructuur van Nederland. Tilt krijgt ondanks een positief advies  geen bijdrage meer vanuit de provincie.

In 2021 kunnen twee schrijvers elk drie maanden aan de Jan van Eyck Academie in Maastricht wonen en werken, te midden van internationale kunstenaars, ontwerpers, curatoren en denkers. De residentie staat open voor schrijvers in alle genres, wel gaat de voorkeur uit auteurs die werken aan hun tweede of derde boek. Aanmelden kan tot 15 oktober 2020. De residentie maakt deel uit van Wanderlust, het programma van het Nederlands Letterenfonds dat schrijvers en bemiddelaars ruimte biedt voor talentontwikkeling in een internationale context. Op dit moment verblijven Gerda Blees en Gamal Fouad in Maastricht.

De Amsterdamse Athenaeum Boekhandel sluit de vestiging Roeterseiland, ontslaat bijna een kwart van de werknemers en stopt grotendeels met de verkoop van studieboeken. Het Parool Uit gegevens van het UWV blijkt dat de boekhandel in het begin van de coronacrisis 166.137 euro aan noodsteun heeft aangevraagd bij de overheid. Athenaeum was overigens niet de enige boekhandel die dit verzoek deed. Het boekenvak heeft meer dan een miljoen euro aan noodsteun aangevraagd.

Meer dan 170 schrijvers en vertalers hebben zich de afgelopen maanden aangesloten bij het digitale platform Bazarow van Roeland Dobbelaer. Ze krijgen daardoor meer betaald voor de boeken die via de website worden verkocht. Dat meldt de site op 4 september. Bazarow.com ondersteunt op verschillende manieren de boekensector. Uitgevers hoeven geen hoge inkoopkortingen te accepteren, schrijvers en vertalers ontvangen extra inkomsten. Op termijn worden de boeken via boekhandels uitgeleverd.

Negen organisaties en festivals  die bij het Letterenfonds een aanvraag voor een vierjarige subsidie 2021-2024 indienden, hebben een positief besluit ontvangen; twee daarvan zijn voorwaardelijk. In totaal is € 1.620.000 toegekend. Onder de organisaties die vanaf 2021 subsidie ontvangen zijn twee nieuwe aanvragers, beide uit het noorden van Nederland. Van de tien aanvragers dienden er drie ook een aanvraag in binnen de landelijke Basisinfrastructuur (BIS); de Raad voor Cultuur adviseerde in juni om het Literatuurhuis Utrecht op te nemen in de BIS. Deze aanvraag is daarom niet verder meegenomen in de adviesprocedure van het Nederlands Letterenfonds. Poetry International en Writers Unlimited werd niet gehonoreerd door de Raad voor Cultuur. Over de aanvragen van de volgende literaire festivals en literair-educatieve organisaties is een positief besluit genomen: Poetry International (€ 245.000), Wintertuin (€ 245.000), Writers Unlimited (€ 190.000), Crossing Border (€ 180.000), Explore the North (€ 150.000), Noordwoord (€ 120.000), Passionate Bulkboek (€ 270.000), School der Poëzie (€ 120.000) en het Poëziepaleis (€ 100.000). Aan de toekenningen aan Crossing Border en Poëziepaleis zijn voorwaarden verbonden die betrekking hebben op de verbetering van de governance en de bedrijfsvoering. Crossing Border werd eerder door de gemeente Den Haag niet gehonoreerd voor een meerjarige subsidie.

Om schrijvers en vertalers in deze coronamaanden tegemoet te komen, maakte het Letterenfonds budget vrij voor de tijdelijke regeling Van maker tot lezer. Hoe versterken schrijvers en vertalers hiermee hun beroepspraktijk en/of de promotie van het eigen werk? Welke initiatieven worden hiermee in gang gezet In totaal zijn in de eerste twee maanden van de regeling Van maker tot lezer zestig aanvragen gehonoreerd voor 150.000 euro. Er zijn geen aanvragen afgewezen. Zeven aanvragen zijn ingetrokken omdat de aanvrager (op dat moment) niet voldeed aan de criteria. De eerste honoreringen werden op 24 juli bekendgenaakt.

Door de coronamaatregelen is de uitdaging van de boekhandel om de aandacht van klanten te grijpen alleen maar groter geworden. Het contact in de winkel is immers sterk beperkt. Klanten vinden op andere manieren hun weg naar een volgend boek: de ‘coronaklantreis’. Met het oog op het belangrijke vierde kwartaal onderzochten KVB Boekwerk en Stichting Marktonderzoek Boekenvak hoe koopgedrag veranderd is. Dit geeft inzicht in hoe uitgevers en boekverkopers zich kunnen inzetten om, ondanks noodzakelijke aanpassingen, verbinding te kunnen houden met lezers. In de samenvatting van het onderzoeksrapport staan enkele belangrijke resultaten. Het onderzoek geeft vooral verdieping aan wat binnen het boekenvak al bekend is over de boekenkoper. Voor het eerst is de boekenkoper zelf aan het woord en dat levert relevante inzichten op, die het beeld over de klantreis aanscherpen.

De coronacrisis heeft grote gevolgen gehad voor de daginvulling van de Nederlandse consument. Met de intelligente lockdown, het tijdelijk sluiten van horeca, winkels en bibliotheken en het advies om zo veel mogelijk thuis te blijven heeft iedereen zijn vrijetijdsbesteding in meerdere of mindere mate moeten aanpassen. In de twee meest recente metingen van het GfK-SMB-kwartaalonderzoek naar lees-, koop- en leengedrag van Nederlandse consumenten is dan ook extra aandacht besteed aan de invloed die de intelligente lockdown heeft gehad op het leesgedrag van de Nederlanders. Sinds het ingaan van de lockdown in maart heeft bijna de helft van de Nederlanders het leesgedrag aangepast. Vier op de tien Nederlanders geven aan meer tijd te zijn gaan besteden aan het lezen van boeken; 14% zegt relatief meer e-books te zijn gaan lezen. Ook mensen die normaal gesproken niet lezen hebben het boek opgepakt: 6% van de niet-lezers heeft aangegeven meer tijd te hebben besteed aan lezen tijdens de lockdown.

Op 1 september startte Renew the Book - Innovation Award. Renew the Book is het innovatieprogramma van de Groep Algemene Uitgevers, de belangenorganisatie van de Nederlandse boekenuitgevers van literatuur, kinderboeken en non-fictie. Het belang van de lezer staat centraal in deze editie van Renew the Book - Innovation Award. De RtB – Innovation Award staat open voor organisaties die actief zijn in het bedienen van de lezer, maar staat ook open voor start-ups, studententeams en iedereen die een geweldig idee heeft ontwikkeld ten gunste van de lezer of het lezen. Belangrijk is dat de Innovation Award niet is bedoeld voor een in het verleden bewezen innovatie, maar een vernieuwend product is dat impact heeft op het lezen (en het boekenvak)van 2021 en verder. De RtB-Innovation Award is een juryprijs en beloont de meest vernieuwende, unieke en duurzame innovatie met € 50.000 euro.

Schrijvers en vertalers die geraakt zijn door de coronacrisis kunnen nu een beroep doen op drie steunregelingen die speciaal voor hen zijn ingericht. Ze kunnen maximaal 5000 euro aanvragen voor een projectsubsidie of inkomenssteun. De eerste indieningstermijn sluit op 30 september 2020. Lidmaatschap van de Auteursbond of aansluiting bij Lira is niet verplicht.  Het gaat om 3 regelingen :  Startgeldregeling scenario,  Regeling nieuwe projecten en werkbeurzen auteurs, Compensatieregeling auteurs Auteursbond.

Het Letterenfonds stimuleert de ontwikkeling van vernieuwende literaire projecten in een multimediale omgeving. Het kan daarbij gaan om plannen voor nieuw literair werk, maar ook voor reflectie op de beroepspraktijk of oordeelsvorming over literatuur. Kwaliteit en inhoudelijke meerwaarde ten opzichte van de gedrukte media staan bij deze regeling voorop. Het beschikbare budget is € 111.400 per kalenderjaar, met een maximum van € 20.000 per aanvraag. De regeling is bedoeld voor literaire organisaties, schrijvers en uitgeverijen. Eerstvolgende deadline is 18 oktober.

CPNB-directeur Eveline Aendekerk roept op om ontlezing tegen te gaan met politieke en maatschappelijk actie. Daarom bundelt het CPNB met andere partijen in het najaar de krachten in het Leesoffensief. In De Telegraaf publiceerde Aendekerk een opiniestuk.

Stichting Reprorecht int vergoedingen voor (digitaal) kopiëren van boeken, kranten en tijdschriften bij de overheid, het onderwijs en het bedrijfsleven. De reprorechtvergoedingen uit de Verdeling 2019 heeft Stichting Reprorecht uitgekeerd aan Stichting Lira, ter verdere verdeling en uitkering. In voorgaande jaren ontvingen freelance tekstauteurs van vak-, wetenschappelijke en educatieve publicaties hun reprorechtvergoeding via hun uitgever(s). Voortaan ontvangen zij hun reprorechtvergoeding via Stichting Lira.

De Auteursbond tuigt op dit moment drie regelingen op die schrijvers, vertalers en scenarioschrijvers helpen om de gevolgen van de coronacrisis op te vangen: Startgeldregeling Scenario; Regeling Nieuwe Projecten en werkbeurzen auteurs ; Compensatieregeling auteurs. Met de Startgeldregeling Scenario en de Regeling Nieuwe projecten en werkbeurzen auteurs worden onafhankelijke auteurs in staat gesteld om, door middel van een werkbeurs die rechtstreeks aan hen wordt uitgekeerd, hun professionele en creatieve ideeën te blijven uitvoeren. De Compensatieregeling auteurs is bedoeld voor schrijvers en vertalers die inkomsten zijn misgelopen door de coronacrisis en daar een (gedeeltelijke) compensatie voor nodig hebben. Een aanvraag mag maximaal € 5.000 bedragen. Met de drie regelingen kunnen naar verwachting 100-130 auteurs worden geholpen. De regelingen zijn bestemd voor professionele auteurs. Naar verwachting gaat het loket in september open. De regelingen maken deel uit van het zogeheten Steunfonds Rechtensector dat een totaalbudget van 10 miljoen euro beschikbaar heeft voor steun aan zelfstandige musici, theatermakers, fotografen, regisseurs en andere rechthebbenden. De steunregelingen voor de auteurs zijn mogelijk gemaakt door een bijdrage van Lira en van het ministerie van OCW.

Het Nederlands Letterenfonds introduceert een nieuwe regeling voor tweejarige subsidies voor literaire organisaties. Ten behoeve van de versterking van het middenveld wordt aan organisaties, die literaire manifestaties of activiteiten ontwikkelen gericht op literaire jeugdeducatie, de mogelijkheid geboden een tweejarige subsidie aan te vragen. Met deze tweejarige subsidies kunnen organisaties werken aan verdere inhoudelijke ontwikkeling en professionalisering. In de beleidsperiode 2021 – 2024 zijn twee aanvraagrondes, de deadline voor aanvragen in de eerste ronde is 1 oktober 2020.

De verhuur van ruimte in Mindlabs in de Tilburgse Spoorzone verloopt voorspoedig. Dat zei wethouder Berend de Vries op 9 juli tijdens de gunning van het bouwproject. Ballast Nedam en BINX Smartility gaan de klus klaren. De oplevering staat gepland vóór kerstmis 2021. Mindlabs komt aan de oostzijde naast de LocHal te staan en krijgt een gebruiksoppervlakte van 8.000 vierkante meter. Ongeveer een derde van het gebouw is van Fontys Hogescholen, de rest van de gemeente Tilburg. Die steekt ruim 27 miljoen euro in het project en treedt voor het eerst op als verhuurder van commercieel vastgoed. Naast de afdeling journalistiek van Fontys, krijgen ook Tilburg University, ROC Tilburg en verschillende bedrijven waaronder uitgeverij Zwijsen en DPG Media (uitgever van Brabants Dagblad) een plek in het gebouw, dat een broedplaats voor technologische innovatie moet worden.