26-09-2022
Tijdens de Kinderboekenweek (5 t/m 16 oktober) vinden kinderen in alle 259 McDonald’s restaurants naast een boekje of speeltje in hun Happy Meal ook een pasje voor een jeugdlidmaatschap bij de Bibliotheek. Op deze manier willen McDonald’s, de Vereniging Openbare Bibliotheken (VOB) en Stichting CPNB het lezen en lenen van boeken in familieverband verder stimuleren. De actie heeft daarnaast als doel zoveel mogelijk kinderen te wijzen op het gratis bibliotheeklidmaatschap dat sinds 1 juli voor iedereen onder de 18 jaar geldt. “Heel veel hoeft dat de multinational niet te kosten, want een bibliotheekpasje voor jongeren onder de 18 jaar is gratis.” Aldus het commentaar van Tzum.
26-09-2022
Anderstalig lezen is in opmars. Zo’n vier op de tien Nederlandse consumenten koopt wel eens een anderstalig boek. Het afzetaandeel van anderstalig onder papieren boeken is tussen 2012 en 2021 gestegen van 7% naar 17%. Wie is nu de anderstalige lezer en waarom kiezen zij voor anderstalige boeken? De meest genoemde reden om anderstalig te lezen – door 41% van de respondenten – is dat niet alle boeken verschijnen in een Nederlandse vertaling. Ook veel genoemd zijn het willen oefenen van de lees- en taalvaardigheid in een andere taal (32%) en het liever willen lezen in de taal waarin een boek geschreven is (27%). Deze twee redenen zijn ook de grootste redenen voor jongeren om anderstalig te lezen. Jongeren geven ook opvallend vaak als reden dat anderstalige boeken leuker zijn dan Nederlandstalige boeken (27% tegenover 10% van alle respondenten) en dat ze het tegenkwamen op sociale media (17% tegenover 6% van alle respondenten). Een vijfde van de respondenten geeft aan dat hij/zij alsnog zou kiezen voor een Nederlandstalige versie van een boek als deze vertaalde editie eerder beschikbaar zou zijn. Als de kwaliteit van de vertaling naar het Nederlands sterk wordt verbeterd, zou 17% dit als reden zien om toch voor de vertaalde versie te kiezen. Voor jongeren speelt dit nog meer: 29% van hen zou bij een verbeterde vertaalkwaliteit voor het Nederlands kiezen. Voor jongeren spelen ook de prijs en de uitstraling van het boek een grotere rol van bij de andere respondenten. De meest gelezen andere taal is het Engels: 77% van de anderstalige lezers leest wel eens een boek in het Engels. Zo’n 17% leest wel eens in het Duits en 5% in het Frans. 42% van de anderstalig lezende Friezen leest boeken in het Fries. Dit blijkt uit een meting van het GfK-SMB-kwartaalonderzoek naar lees-, koop-, en leengedrag van Nederlandse consumenten.
26-09-2022
Tom Driesen en Linde van Wieringen stonden tegenover elkaar in de finale battle van het NK Poetry Slam 2022 op 24 september in TivoliVredenburg. Na de regionale voorrondes verspreid over het hele land bleven er maar liefst acht woordkunstenaars uit Nederland en Vlaanderen over, die het tegen elkaar opnamen tijdens de finaledag van het NK Poetry Slam. De finale battle, waarmee Tom Driesen de Gouden Vink wisseltrofee binnen wist te slepen, is terug te zien. Driessen ontving tevens een cheque van duizend euro.
22-09-2022
De organisatie van De Grote Poëzieprijs laat in een persbericht weten dat de prijs in 2023 niet wordt uitgereikt. De reden: de Poëzieclub, de organiserende instantie, ziet geen mogelijkheid om het benodigde geld bij elkaar te krijgen. De Poëzieclub wist de afgelopen jaren diverse publieke en private partijen bereid te vinden om geld te doneren, zodat de VSB poëzieprijs een waardige doorstart kon maken, nadat het VSBfonds als sponsor na 2018 was afgehaakt. Dit heeft echter niet geleid tot structurele financiering van De Grote Poëzieprijs, en voor 2023 is het niet gelukt de financiering rond te krijgen. De Poëzieclub heeft een platformfunctie in de Nederlandstalige poëziewereld en moet keuzes maken om recht te doen aan verschillende activiteiten. Daaronder vallen – naast de uitreiking van De Grote Poëzieprijs – onder meer de organisatie van De Gedichtenwedstrijd en de uitgave van tijdschrift Awater. De Poëzieclub ziet zich nu genoodzaakt De Grote Poëzieprijs in 2023 niet uit te reiken, zodat deze activiteiten wél kunnen doorgaan. Het bestuur betreurt dit zeer en hoopt een structurele oplossing te vinden, zodat de prijs vanaf 2024 weer kan worden uitgereikt.
22-09-2022
De Europese Literatuurprijs 2022 gaat naar de Nocilla-trilogie van de Spaanse schrijver Agustín Fernández Mallo in de Nederlandse vertaling van Adri Boon, uitgegeven door Koppernik. ‘Een fantastisch boek dat de verbrokkeling en versnippering het hoofd biedt door te laten zien hoe dat wat ogenschijnlijk fragmentarisch is, op zichzelf staat, rondzingt, plotseling contact maakt en een amalgaam vormt dat onverwachte eigenschappen blijkt te hebben’, aldus de jury. Agustín Fernández Mallo en Adri Boon ontvangen de prijs op 5 november op het Crossing Border Festival uit handen van juryvoorzitter Manon Uphoff. De Europese Literatuurprijs bekroont het beste hedendaagse Europese fictiewerk dat in het voorgaande jaar in Nederlandse vertaling is verschenen. Zowel de auteur als de vertaler van het winnende boek wordt bekroond; de schrijver ontvangt € 10.000 en de vertaler € 5.000. De jury hoopt dat dit unieke boek door deze bekroning een groter publiek zal bereiken. De Europese Literatuurprijs is een initiatief van het Nederlands Letterenfonds, Academisch-cultureel centrum SPUI25, weekblad De Groene Amsterdammer en Athenaeum Boekhandels in samenwerking met Hebban.nl en De Schrijverscentrale. De prijs wordt financieel mogelijk gemaakt door Stichting Lira Fonds, de De Lancey & De La Hanty Foundation en het Nederlands Letterenfonds.
22-09-2022
Aan de start van het nieuwe schooljaar en midden in de Boekenweek van Jongeren presenteren Stichting CPNB en Stichting Lezen een nieuw leesbevorderingsproject: Hebban in de Klas. Dit is een laagdrempelig leesplatform voor het voortgezet onderwijs, waar leerlingen en docenten in een beschermde omgeving als lezers met elkaar verbonden zijn. Het idee voor Hebban in de Klas komt van Emma Kustermans, zelf docent Nederlands. Het platform wordt gratis aangeboden aan scholen. Sinds de testperiode begin deze maand, doen er al 350 klassen en daarmee ruim 4500 leerlingen mee. Nu het project officieel is gestart ontvangen docenten Nederlands een startpakket met een lesbrief en een poster voor een kickstart van hun schooljaar vol boeken.
22-09-2022
Van 1 tot en met 8 oktober 2022 vindt de achtste editie van de Week van het Nederlands plaats: een samenwerking van Vlaams-Nederlands Huis deBuren en de Taalunie. De lancering van de week gebeurt op 30 september tijdens de Nacht van de Canon. Wat gebeurt er zoals?
22-09-2022
Hoe gaan we met toneelschrijvers om in dit land en wat kan daaraan verbeteren? Op de uitreiking van de Toneelschrijfprijs 2022 hield Don Duyns een krachtige keynote speech over de benarde positie van de toneelschrijver in het Nederlandse theaterveld. ‘Er gaat te veel mis en te veel talent verloren, onder andere door een volstrekt gebrek aan respect.’
20-09-2022
Twintig schrijvers vormen een 'literair schaduwkabinet', een initiatief van ILFU. Ze schrijven elk een brief aan een minister uit het kabinet-Rutte IV, met daarin een leesadvies. Geen non-fictie, geen zelfhulpboeken of op feiten gestoelde analyses van maatschappelijke onderwerpen, maar fictie, romans, gedichten en verhalen die je in het hoofd van iemand anders verplaatsen. En dat is essentieel voor bewindslieden die aan het hoofd staan van een democratie. In aflevering 13 heeft schrijver Jamal Ouariachi heeft een leestip voor Micky Adriaansens, minister van Economische Zaken en Klimaat: À Rebours (1884) van Joris-Karl Huysmans, door Jan Siebelink vertaald als Tegen de keer.
20-09-2022
Veel mensen geven openlijk toe nauwelijks boeken van vrouwen te lezen. Leeslijsten op scholen worden gedomineerd door boeken van (witte hetero)mannen. Vrouwen winnen minder literaire prijzen dan mannen. Is dat erg? Ja, want het weerspiegelt en vormt de verhoudingen in de samenleving. Fix het seksisme in de literatuur. Met die missie proberen 11 schrijfsters, verenigd in schrijverscollectief Fixdit, iets te doen aan de ongelijke positie van vrouwen in de letteren. In 25 september verschijnt hun manifest Optimistische woede.
20-09-2022
“Wat kan ik als bibliothecaris zonder budget doen voor schrijversbezoeken op middelbare scholen?” De Schrijverscentrale geeft tips.
20-09-2022
De meerderheid van de docenten Nederlands staat leerlingen toe om young adult-boeken te lezen voor hun leeslijst in de bovenbouw van havo (78%) en vwo (63%). Dit blijkt uit een onlangs afgeronde studie van promovenda Linda Ackermans van de Radboud Universiteit onder 158 docenten Nederlands. Young adult-boeken vergroten de leesmotivatie van leerlingen, aldus de docenten. Daarnaast zijn deze boeken voor leerlingen herkenbaar, en ze kunnen een brug vormen naar de literatuur voor volwassenen.
20-09-2022
De eerste prijs voor het Belangrijkste Boek van het jaar gaat naar "Nieuw België, een migratiegeschiedenis" van Tom Naegels. De vijfkoppige jury uit Vlaanderen en Nederland koos resoluut voor Naegels als enige Vlaamse auteur in de shortlist met 5 kanshebbers, die geselecteerd waren uit 400 inzendingen. De nieuwe non-fictieprijs bekroont met een cheque van 15.000 euro een boek over een maatschappelijk thema dat de discussie over dat onderwerp aanwakkert. Naegels heeft ruim zes jaar gewerkt aan zijn boek dat het migratiebeleid in ons land na de Tweede Wereldoorlog tot eind jaren 70 in kaart brengt.
20-09-2022
De shortlist voor de Bronzen Uil is bekend gemaakt. De Bronzen Uil bekroont elk jaar het beste debuut, dat is de eerste gepubliceerde roman van een schrijver of schrijfster. De jury, onder leiding van Jos Geysels, las 70 Nederlandstalige debuten en koos er zes uit voor de shortlist. De winnaar van de Bronzen Boekenuil, een prijs die "ernaar streeft om via Nederlandstalige literatuur mensen tot inzicht te brengen en op een andere manier naar de wereld rondom zich te laten kijken", wordt bekendgemaakt op 10 december tijdens het evenement "Het betere boek" in Gent. De winnaar ontvangt 10.000 euro en een aangepaste schrijfresidentie.
20-09-2022
In het voorjaar van 2023 biedt het Letterenfonds een bijzondere residency aan voor schrijvers en vertalers in het Van Doesburghuis in Meudon/Parijs. Zij worden opgeroepen uiterlijk 12 oktober 2022 een voorstel in te dienen voor ofwel de gehele verblijfsperiode van vier maanden van maart tot en met juni ofwel voor twee maanden (maart-april of mei-juni 2023). Dichters, schrijvers, biografen en literair vertalers kunnen zich kandidaat stellen voor een periode van vier dan wel twee maanden. Kandidaten dienen te beschikken over minimaal één literaire publicatie in de Nederlandse of Friese taal of het Papiaments (Papiamento of Papiamentu) bij een reguliere uitgeverij. Het voorstel dient vergezeld te gaan van een cv en een motivatie voor het verblijf. Daarbij wordt een toelichting verwacht op het literaire project waaraan de auteur in het Van Doesburghuis wil werken, de meerwaarde van het verblijf in het Van Doesburghuis voor het betreffende project, en de beoogde uitgever
19-09-2022
Annet Huizing heeft de Thea Beckmanprijs 2022 gewonnen met Het Pungelhuis. Ze kreeg niet alleen de prijs van de vakjury, een bedrag van 1.500 euro, maar ook van de jongeren, een waarde van 1.000 euro. Thea Beckmanprijs is een prijs voor het beste historische jeugdboek en wordt ieder jaar uitgereikt in het derde weekend van september in Archeon. In de even jaren wordt de Thea Beckmanprijs uitgereikt aan boeken van de leeftijdscategorie tot 12 jaar en in de oneven jaren aan boeken voor 12 jaar en ouder.
19-09-2022
Het "Beste Boek voor Jongeren" is een Vlaams-Nederlandse literatuurprijs die elk jaar wordt uitgereikt door een jongerenjury, nadat eerder een jury van volwassenen 5 boeken nomineerde. Het Beste Boek voor Jongeren bekroont boeken die goed aansluiten bij de belevingswereld van jongeren. Jongeren geven aan wel te willen lezen, maar geen idee te hebben welk boek ze moeten kiezen. Met de prijs worden jongeren geholpen een boek te vinden waar ze leesplezier aan beleven, omdat het lezen van boeken het leven van jongeren enorm kan verrijken. In de categorie Oorspronkelijk Nederlandstalig gaat de prijs dit jaar naar het jeugdboek "Lily" van Tom De Cock. In de categorie Vertaald won "Het meisje met de luidende stem" van Abi Daré. Voor beide winnende boeken is er een cheque ter waarde van 2500 euro.
15-09-2022
Van 16 t/m 25 september vindt de Boekenweek van Jongeren plaats. Het doel van de Boekenweek van Jongeren is jongeren in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs het plezier van lezen te laten ontdekken. Dit gebeurt door een week lang binnen de belevingswereld van jongeren intensief en origineel aandacht te vestigen op het lezen van boeken. Tijdens de Boekenweek van Jongeren wordt er in boekwinkels, bibliotheken en scholen een gratis bundel aan jongeren weggegeven, 3PAK. De bundel bestaat uit twee korte verhalen geschreven door auteurs Daan Heerma van Vos en Chinouk Thijssen. Ook staat er een gedichtencyclus in van Gerhswin Bonevacia. Daarnaast worden jongeren geïnspireerd om te lezen door middel van de scholentournee Literatour. Hierbij kunnen leerlingen meedenken met wie ze graag in gesprek gaan tijdens Literatour. In de tweede helft van het schooljaar komen aansprekende auteurs, waaronder de 3PAK schrijvers, spreken op 100 scholen.
15-09-2022
Het bestuur van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden kent de Henriëtte de Beaufortprijs 2022 (over de jaren 2016-2021) toe aan Mirjam van Hengel voor Een knipperend ogenblik, Portret van Remco Campert, verschenen in 2018 bij De Bezige Bij. De prijs bestaat uit een oorkonde en 3.000 euro, en wordt op 15 oktober aanstaande uitgereikt te Leiden tijdens de zgn. Laureatenmiddag. De Henriëtte de Beaufortprijs, ingesteld in 1985, is een ‘prijs voor een in druk verschenen en in de Nederlandse taal geschreven biografie of autobiografie, afwisselend van de hand van een Nederlandse en van een Vlaamse auteur.’ Deze prijs wordt driejaarlijks uitgereikt. Dit jaar is de beurt aan een Nederlandse auteur. Het bekroonde werk moet voor het eerst in druk zijn verschenen in boekvorm, tijdschrift, week- of dagblad in de zes jaar voorafgaande aan het jaar waarin de prijs wordt verleend.
15-09-2022
De Maatschappij der Nederlandse Letterkunde heeft de Elise Mathilde Essayprijs 2022 toegekend aan Melchior Vesters voor zijn essay ‘Vrolijk verzet’. De prijs bestaat uit een oorkonde en een geldbedrag van 10.000 euro. De prijsuitreiking vindt op 15 oktober plaats tijdens de zgn. Laureatenmiddag. ‘Vrolijk verzet’ werd door de jury gekozen als het beste essay, vanwege de betrokkenheid van de auteur bij jonge lezers en zijn doordenken van de relevantie van lezen in het onderwijs, waarbij hij reflecteert op zijn positie als leraar en op hoe literatuur ingezet kan worden. Vesters studeerde Nederlands en Literary Studies in Leiden en werkt momenteel als docent Nederlands aan het Veurs Lyceum, school voor mavo, havo, atheneum en gymnasium in Leidschendam.
15-09-2022
Kinderen die als baby in aanraking komen met het programma BoekStart, lopen op vijf- à zesjarige leeftijd voor in hun taalontwikkeling en ontluikende geletterdheid. De effecten van het programma zijn sterker naar gelang de kinderen moeilijker in de dagelijkse omgang zijn. Door BoekStart beginnen ook ouders van kinderen met een relatief moeilijk temperament vroeg met voorlezen. Dit blijkt uit een nieuw onderzoek van Adriana Bus en Merel de Bondt, dat gepubliceerd is bij Stichting Lezen en in het wetenschappelijke tijdschrift Learning and Individual Differences.
15-09-2022
Twintig schrijvers vormen een 'literair schaduwkabinet', een initiatief van ILFU. Ze schrijven elk een brief aan een minister uit het kabinet-Rutte IV, met daarin een leesadvies. Geen non-fictie, geen zelfhulpboeken of op feiten gestoelde analyses van maatschappelijke onderwerpen, maar fictie, romans, gedichten en verhalen die je in het hoofd van iemand anders verplaatsen. En dat is essentieel voor bewindslieden die aan het hoofd staan van een democratie. In aflevering 12: heeft schrijver Emy Koopman een leestip voor Rob Jetten, minister voor Klimaat en Energie : Richard Powers’ megalomane roman The Overstory.
15-09-2022
Dichter, schrijver en columnist Vrouwkje Tuinman krijgt dit jaar de C.C.S. Crone-prijs. Aan de prijs is een geldbedrag van 10.000 euro verbonden. Hiermee wordt waardering uitgedrukt voor een talentvol schrijver, zegt de Utrechtse cultuurwethouder Eva Oosters. Onder de Utrechtse auteurs die hem in eerdere jaren ontvingen, vinden we Manon Uphoff, Arthur Japin en Maxim Februari. Oosters reikt de prijs uit op 1 oktober tijdens het International Literature Festival Utrecht. Raoul de Jong krijgt de Anna Blaman Prijs 2022. Burgemeester Aboutaleb overhandigt hem de prijs op 2 december in het stadhuis van Rotterdam. De driejaarlijkse prijs voor de regio Rotterdam bestaat uit een bokaal en een geldprijs van 15.000 euro.
15-09-2022
Margreet Dorleijn en Hanneke van der Heijden ontvangen op 15 september de prestigieuze Martinus Nijhoff Vertaalprijs uitgereikt voor hun vertalingen van Turkse literatuur.
15-09-2022
Twee op de vijf Nederlandse jongeren lezen niet. Een zorgwekkend aandeel, constateren experts, die ook zien dat de laaggeletterdheid in Nederland rap toeneemt - met mogelijk verregaande gevolgen. De overheid en boekenbranche zoeken naarstig naar manieren om het tij te keren. In 2012 ging het nog om bijna één op de vijf tieners. Pas eind december 2022 worden er twee nieuwe rapporten met actuele cijfers verwacht. Maar de eerste resultaten van een nieuw onderzoek van de onderwijsinspectie bevestigden in juni het beeld dat de trend nog niet is omgekeerd: "De leesprestaties van leerlingen aan het einde van de basisschoolperiode zijn deels nog onder het gewenste niveau. Ook blijkt dat de leesvaardigheid van leerlingen licht is gedaald ten opzichte van tien jaar geleden."
15-09-2022
Boeken-uit-legger, BookGround, Iks Books, Pathbooks-app en So Many Pages. Die initiatieven dingen mee naar de hoofdprijs van Renew the Book, de innovatieprijs van de Groep Algemene Uitgevers (GAU). Deze 5 inzendingen staan op de longlist. Op 5 oktober volgt een shortlist en op 1 november wordt tijdens een event in Pakhuis De Zwijger bekendgemaakt welke innovatie volgens de jury de beste is en daarmee de opvolger wordt van leesapp Immer, die vorig jaar won. De winnaar ontvangt een prijs van 50.000 euro. In totaal zijn achttien ideeën ingezonden, variërend van digitale beurs-oplossingen, uitgeefconcepten, boekverrijkingen en social-media-oplossingen, tot lees- en audioplatforms, nieuwe abonnementsmodellen en initiatieven ten gunste van het lezen in het onderwijs.
13-09-2022
De longlist van de Boekenbon Literatuurprijs 2022 is bekendgemaakt. De lijst bestaat uit vijftien titels. De jury onder leiding van Guy Verhofstadt beoordeelde dit jaar 565 inzendingen. Daarmee was 2022 een recordjaar. In 2021 werden 486 titels beoordeeld. Later deze maand wordt de shortlist met vijf genomineerde titels gepubliceerd. Ze maken kans op 50.000 euro. Dirk Leyman, ‘De papieren man’, criticus bij De Morgen is verbaasd over de longlist van de prijs Leyman telt altijd de Vlamingen, maar was nu snel uitgeteld. Op de longlist van 15 boeken voor de Boekenbon Literatuurprijs staan 2 auteurs uit Vlaanderen : "Honingeter" van Tülin Erkan en "Vaders die rouwen" van Carmien Michels. Hij twijfelt aan de geloofwaardigheid van de jury. De winnaar wordt bekend op 10 november. De Boekenbon Literatuurprijs is de bekroning van het beste Nederlandstalige literaire boek van het jaar, de voortzetting van de in 1987 voor het eerst toegekende AKO Literatuurprijs. Zowel fictie als non- fictie komt in aanmerking voor bekroning.
13-09-2022
Tijdens de aanstaande Kinderboekenweek, die op 5 oktober start met het thema ‘Gi-ga-groen!’, willen we zoveel mogelijk kinderen laten ervaren hoe leuk het is om boeken te lezen. Dat lezen gebeurt nu voornamelijk op school in de les, maar het is zo'n verrijking als kinderen ook vaker in hun vrije tijd boeken lezen. Daarom hebben Kinderboekenweek, OERRR én Minecraft dit jaar de handen ineengeslagen, om kinderen te bereiken via nieuwe kanalen waar ze al massaal aanwezig zijn. Vanaf 21 september kunnen jonge gamers meedoen aan de ‘Waanzinnige boomhut challenge’ in Minecraft, een van de meest populaire games onder kinderen en jongeren. In deze challenge, die in het teken staat van het Kinderboekenweek-geschenk Waanzinnige boomhutverhalen, komen lezen, buiten spelen en gaming op een unieke manier bij elkaar. Kinderen worden hierdoor op een speelse manier gestimuleerd om vaker een boek te lezen en meer buiten te spelen
13-09-2022
Koen Caris heeft met de debuutroman Stenen eten de Hebban Debuutprijs 2022 gewonnen in de Chocoladefabriek in Gouda. De shortlist voor de literaire prijs werd eerder samengesteld door een lezersjury, waarna een professionele jury bestaande uit onder meer boekverkopers en bibliothecarissen de winnaar bepaalde. Caris nam de award in ontvangst en een cheque van 1000 euro van sponsor Looplabb. Daarnaast wordt er een promotiecampagne voor het winnende debuut gestart op Hebban.nl ter waarde van 2500 euro.
08-09-2022
Als het aan de burgemeester en wethouders ligt, ontvangt de bibliotheek in Deurne een veel forsere subsidie van 530.000 euro per jaar. De kans is groot dat de gemeenteraad akkoord gaat en dan is de instelling gered.
08-09-2022
Tot 11 september delen boekhandels in Noord-Brabant het ‘Brabants Boek Present’ weer uit. Wie voor minimaal 12,50 euro aan boeken koopt krijgt de novelle Zo hoog de zon stond van Simone Atangana Bekono cadeau. Het is de vierde keer dat Tilt, in samenwerking met het Prins Bernhard Cultuur Fonds, het Brabants Boek Present organiseert. De literaire stichting uit Tilburg nodigt jaarlijks een schrijver met Brabantse wortels uit om een novelle te schrijven, die een week lang door Brabantse boekhandels wordt uitgedeeld aan hun klanten.
08-09-2022
Hiphopteksten bespreken tijdens de literatuurles, volgens letterkundige Aafje de Roest kan dat jongeren die niet meer lezen uitdagen om tóch een boek op te pakken. De Roest promoveert op een door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek gefinancierd onderzoek naar culturele identiteitsvorming in hedendaagse Nederlandse hiphop. De Roest pleit ervoor dat songteksten, en juist ook hiphopnummers, thuis horen in het literatuuronderwijs. „Hiphop is een orale overdrachtsvorm waar veel narratieve én poëtische technieken in zitten. Het genre kent veel overeenkomst met romans: er wordt een belevingswereld geschetst, maar ook wordt er gespeeld met taal. In hiphopteksten zitten metaforen, intertekstuele verwijzingen, woordspelingen en neologismen.”
06-09-2022
Het doel van Straatpoezie.nl is het maken van een inventarisatie van alle poëzie die dag en nacht gratis te lezen is in de openbare ruimte van Nederland en Vlaanderen. Initiatiefnemer Kila van der Starre ( Straatpoëzie is een van de zes casussen in haar proefschrift ) gebruikt crowdsourcing om tot die inventarisatie te komen: iedereen die wil, kan voorbeelden van straatpoëzie aanmelden op de site. Dat gaat snel en makkelijk via een online formulier. Het idee ‘Iedereen kent wel een straatgedicht, maar niemand kent ze allemaal en samen weten we meer’ zette haar ertoe aan om de site te lanceren. Onlangs werd het 3000ste gedicht aangemeld. Wat kan er tot nu toe geconcludeerd worden?
06-09-2022
Wat is de status en inhoud van de literaire canon anno 2022? Zo’n tweeduizend literatuurliefhebbers vulden de Canonenquête 2022 in en bogen zich over deze en andere vragen rond de canon. De resultaten zijn voer voor discussie. Op 7 oktober aanstaande wordt om 13:00 uur het Canonfestival afgetrapt met een debatmiddag in de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag. Onder leiding van Frits van Oostrom geven experts vanuit verschillende perspectieven een eerste reactie op de resultaten van deze enquête. Ook gaan ze hierover met het publiek in debat. Wat betekenen de uitkomsten voor het onderwijs en leesbevordering? En hoe vindt de canon de weg naar de lezer via uitgeverijen, digitalisering en musea?
06-09-2022
CPNB-directeur Eveline Aendekerk beweerde dat Marga Minco’s roman ‘Het Bittere Kruid’ het leesplezier uit onze jeugd ‘ramt’. Dat stond te lezen in een artikel over de heilzame werking van ‘BookTok’ en 'InstaBook', een uitkomst voor de boekenverkoop, want deze sociale media stimuleren jongeren meer te gaan lezen. Later heeft ze haar excuses aangeboden. “Ik vind Het bittere kruid van Marga Minco een historisch, belangwekkend en nog steeds actueel boek binnen de Nederlandse literatuur. Het is geenszins mijn bedoeling geweest daar ook maar iets aan af te doen.”
06-09-2022
Judit Gera en Jos Kleemans voegen met Plezier in poëzie. Een handleiding poëzieanalyse voor de internationale neerlandistiek een interessante bijdrage aan boeken over het lezen van poëzie toe, die ook voor Nederlandstalige neerlandici en leraren Nederlands heel lezenswaardig is en bovendien zeer geschikt is om inspiratie uit op te doen voor poëzielessen. Marie-José Klaver over het boek.
06-09-2022
Op de website Taaladvies.net staat een set adviesteksten over genderbewust taalgebruik. Deze helpen je om weloverwogen taalkundige keuzes te maken als je wilt dat een specifiek persoon, een groep of iedereen zich kan herkennen in een formulering. Wie genderbewust wil schrijven en spreken, vindt in de adviesteksten verschillende strategieën, concrete voorbeelden en achtergrondinformatie.
06-09-2022
In de eerste ronde van 2022 zijn negen aanvragen ontvangen in het kader van de regeling Digitale literatuur. Hiervan zijn er vier door het Letterenfonds gehonoreerd en drie afgewezen. Eén aanvrager heeft de aanvraag ingetrokken, een ander voldeed niet aan de ingangseisen. In totaal werd € 66.825 toegekend. Tot de gehonoreerde aanvragers behoort Watershed uit Eindhoven met het project Verhalen voor Saga. Nieuwe aanvragen voor digitale literatuur dienen uiterlijk op 17 oktober 2022 te zijn ontvangen door het Letterenfonds.
06-09-2022
De shortlist voor de Prijs voor het Belangrijkste Boek van het jaar (PBBJ), een nieuwe prijs voor het beste Nederlandstalige non-fictieboek, is bekendgemaakt. Uit de longlist van vijftien titels heeft de jury, bestaande uit onder meer schrijver Saskia De Coster, filosoof Miriam Rasch en historicus Nadia Bouras, een keuze van vijf boeken gemaakt die „relevant zijn”, de lezer „een leidraad bieden in een actueel probleem” en zijn gebaseerd op gedegen onderzoek. De genomineerden zijn Gronings goud van Wendelmoet Boersema, Waarom vrouwen minder verdienen van Sophie van Gool, Nieuw België van Tom Naegels en Nieuwe kruisvaarders van Sander Rietveld. Ook De Doorsons: Op zoek naar een Afro-Amerikaanse slavenfamilie in het Caribisch gebied van Roline Redmond, eerder dit jaar winnaar van de Brusseprijs 2022 voor het beste journalistieke boek, staat op de shortlist. Voor de nieuwe non-fictieprijs, gefinancierd door het Letterenfonds en een aantal particuliere donateurs, werden dit jaar vierhonderd boeken door de jury beoordeeld. Op 20 september wordt het winnende boek bekendgemaakt, de winnaar ontvangt een bedrag van 15.000 euro.
06-09-2022
De Tollensprijs 2022 is toegekend aan Ellen Deckwitz. Deze prijs, de oudste literaire prijs van Nederland, wordt haar toegekend voor haar oeuvre, dat zich onderscheidt door verbeeldingskracht, aanstekelijkheid en toegankelijkheid. Haar werk is geestig, ontroerend en confronterend tegelijkertijd. De Tollensprijs, ingesteld in 1902 door het Tollensfonds, is een vijfjaarlijkse prijs bedoeld om een vooraanstaand letterkundige te eren. De jury bestond uit Jan Baeke, Lotte Jensen, Bas Kwakman, Marita Mathijsen, Nicolaas Matsier, Ruud Poortier en Aleid Truijens.
06-09-2022
De Bronzen Uil, de Vlaamse prijs voor het beste Nederlandstalige debuut, maakte het aantal inzendingen bekend, er werden 70 boeken aangemeld. De jury selecteert zes debuten waarvan één aanspraak zal maken op de cheque t.w.v. 10.000 euro en een aangepaste schrijfresidentie. Deze shortlist wordt op 17 september bekendgemaakt. Op 10 december wordt duidelijk wie met de prijs wint.
06-09-2022
In de tweede ronde van 2022 van de regeling Projectsubsidie voor een literaire vertaling van het Letterenfonds werd vooralsnog een bedrag van € 680.323 besteed. De aanvragen waren als volgt over de taalgebieden verdeeld: Duits (7 projecten), Engels (43 projecten), Frans (11 projecten), Italiaans (5 projecten), Scandinavische talen (9 projecten: 3 Deens, 5 Noors, 1 Zweeds), Slavische talen (7 projecten: 1 Oekraïens, 2 Pools, 3 Russisch, 1 Tsjechisch), Spaans (4 projecten) en Overige talen (8 projecten: 1 Albanees, 1 Estisch, 1 Grieks, 1 Hebreeuws, 1 Japans, 1 Litouws, 2 Portugees). 93 aanvragen (waarvan 10 afkomstig van beginnende vertalers) konden worden gehonoreerd, 9 aanvragen zijn afgewezen. Over 2 aanvragen is nog geen definitief besluit genomen. Van de 15 aanvragen voor een moeilijkheidstoeslag zijn er 13 gehonoreerd. Er zijn geen toeslagen aangevraagd voor selectie- en editiewerkzaamheden. Daarnaast ontvangen 7 vertalers een aanvullend subsidiebedrag voor het schrijven van een voor- of nawoord. Het honorarium van de uitgever voor dit extra werk varieert van 101 tot 500 euro.
06-09-2022
Tien onlangs gedebuteerde schrijvers van proza, non-fictie, poëzie en jeugdliteratuur ontvangen dit jaar een eerste projectsubsidie van € 11.000 om te werken aan hun tweede boek. Zij werden geselecteerd uit een groep van 26 aanvragers. Net als in het afgelopen jaar kon het budget voor de debutantenbeurzen dit jaar verhoogd worden uit het coronasteunpakket, waardoor er twee extra beurzen voor deze groep schrijvers verleend konden worden. Het Nederlands Letterenfonds ondersteunt op diverse manieren de ontwikkeling van beginnende schrijvers. Dit is de tiende lichting debutanten die een startersbeurs ontvangt. Daarnaast krijgen ieder jaar een of twee debutanten de gelegenheid om samen met hun redacteur hun werk te presenteren op een internationaal festival. Ook investeert het Nederlands Letterenfonds via het programma Wanderlust in de carrière van beginnende schrijvers, en via het Slow Writing Lab en #NieuweStukken in nog-niet gedebuteerd schrijftalent. Voor schrijvers die zijn gedebuteerd na 1 januari 2021 is er in 2023 weer een aanvraagronde.
06-09-2022
Begin april opende de tijdelijke coronasteunregeling Van maker tot lezer 2022. Sindsdien zijn 134 aanvragen toegekend, waarvan 29 in de afgelopen maand. Daarmee is het volledige budget van € 400.000 besteed. In juli 2022 ontvangen 29 makers elk een beurs van 3.000 euro. Onder hen zijn 15 aanvragers die niet eerder een Van maker tot lezer-beurs hebben ontvangen van het Letterenfonds. Vijf aanvragen zijn ingetrokken omdat de aanvrager niet aan de voorwaarden voldeed.
06-09-2022
De Bloemlezingsregeling is een regeling die educatieve uitgevers die lid zijn van MEVW in staat stelt om eenvoudig en tegen afgesproken tarieven literair werk (of fragmenten daaruit) over te nemen in onderwijsmethoden. Deze zomer is de regeling geactualiseerd door MEVW, GAU en de Auteursbond. De nieuwe regeling vergemakkelijkt het proces voor de overnemende uitgever; de tarieven zijn geïndexeerd naar het huidige prijspeil. De regeling is onder andere aangepast, omdat deze nog sterk uit ging van papier en er veel administratief werk verricht moest worden.
06-09-2022
In de tweede ronde van de regeling Projectsubsidies voor publicaties, de zogeheten ‘startersronde’, van het Letterenfonds kunnen aanvragen worden ingediend voor het schrijven van een tweede of derde literair werk. Dit jaar maakten in totaal 43 schrijvers (in alle literaire genres) gebruik van deze mogelijkheid, veertig hiervan werden daadwerkelijk in behandeling genomen. 23 aanvragen werden gehonoreerd, waarmee in totaal een bedrag van € 313.500 werd besteed. De verleende beurzen variëren van € 11.000 tot € 27.500. Deze bedragen zijn inclusief de 10% indexatie die in 2020 werd ingevoerd als compensatie voor gestegen kosten van levensonderhoud. Net als vorig jaar konden met behulp van extra middelen uit het coronasteunpakket tien in plaats van acht projectsubsidies aan debutanten worden verleend. Schrijvers kunnen eenmaal per jaar een beurs aanvragen voor een nog te schrijven boek(en). Het moment van aanvragen wordt bepaald door het aantal reeds gepubliceerde literaire titels. De regeling staat open voor alle literaire genres. De eerstvolgende deadline is 15 januari 2023, dit is de ronde voor de zogeheten ervaren schrijvers. Schrijvers die willen aanvragen voor een tweede of derde literair werk dienen dit in de startersronde van 2023 te doen, de deadline is dan weer op 15 maart.
06-09-2022
In tien jaar tijd verloor de boekensector 16 procent van zijn merkwaarde, waarvan de helft in de afgelopen twee jaar. De boekensector is in termen van reputatie een van de zwaarst getroffen sectoren door de coronacrisis. Door de vergrijzing van de achterban was de krimp al langer bezig, maar corona heeft de neergang versneld. Tijd voor een ommekeer in de boekensector om het oubollige karakter van zich af te schudden en zich te richten op jongeren, betoogt merkonderzoeker Hendrik Beerda.
05-09-2022
Medio september lanceert comedyschrijver en uitgever Haye van der Heyden de eerste hybride musical van Nederland. De ‘boeksical’ is de samensmelting van een papieren boek en een musical. De hybride musical, een combinatie van een geschreven musical, songteksten en vertelmomenten door professionele acteurs moet volgens Van der Heyden gaan zorgen voor een betoverende leeservaring. Hij wil hiermee meer mensen aan het lezen krijgen. De eerste Boeksical heet In liefde en oorlog. Het verhaal speelt zich af tijdens de Tweede Wereldoorlog en vertelt over ontluikende liefdes die onmogelijk lijken tegen de achtergrond van de bezetting. Het verhaal is geschreven door Haye van der Heyden, die ook ‘de verteller’ is. Daarnaast is er muziek en zijn er stemmen te horen van onder andere acteur Maarten Wansink, cabaretier Erik Brey en musicalster Jacqueline Aronson. Scanbare QR codes maken de boeksical tot een interactieve belevenis waarbij de lezer tegelijkertijd teksten leest en songteksten hoort, alsof de acteurs bij hen in de woonkamer staan.”Het is een unieke gelegenheid om kennis te maken met een verhaal waarbij de stem van de acteur, de teksten en muziek je meenemen in alle emoties die de schrijver heeft bedoeld”, zegt Aronson.
05-09-2022
De Toneelschrijfprijs 2022 is toegekend aan Mathieu Wijdeven en Raoul de Jong. De prijs voor hun toneeltekst Het waarom beantwoord is op 2 september 2022 uitgereikt tijdens het Nederlands Theater Festival in Amsterdam. Tijdens de uitreiking werden Wijdeven en De Jong beloond met een oorkonde en het prijzengeld van 10.000 euro. De andere genomineerden ontvingen elk 1.000 euro. De Toneelschrijfprijs 2022 bekroont de auteur van het beste, oorspronkelijk Nederlandstalige toneelwerk dat in 2020 of 2021 in première ging (live of online). De prijs is een samenwerking tussen het Nederlands Letterenfonds, het Fonds Podiumkunsten, Literatuur Vlaanderen en de Taalunie en wordt mede mogelijk gemaakt door Stichting Lira Fonds, Sabam for Culture en deAuteurs. De Vertaalprijs, een initiatief van het Fonds Podiumkunsten en Literatuur Vlaanderen, is voor de jeugdtheatertekst Trojan Wars van Peer Wittenbols. Zijn stuk krijgt een Franse vertaling en wordt in samenwerking met deAuteurs onder de aandacht gebracht in Frankrijk.
05-09-2022
In 2022 werd de subsidieregeling Werkbijdrage theatertekst voor de zesde keer uitgevoerd. De werkbijdragen worden toegekend als investering in de totstandkoming van nieuw werk voor theater. Het Nederlands Letterenfonds werkt bij deze regeling samen met het Fonds Podiumkunsten. Het gezamenlijke doel is de kwaliteit, diversiteit en ontwikkeling van het Nederlands theaterrepertoire te stimuleren. Van de veertien aanvragen die in behandeling zijn genomen konden elf aanvragen worden gehonoreerd en zijn drie aanvragen afgewezen. Elf toneelschrijvers ontvingen ieder een werkbijdrage, inclusief een bijdrage van € 1.500 voor een openbare presentatie, voor nog te schrijven werk
01-09-2022
De Toneelschrijfprijs wordt uitgereikt op 2 september tijdens het Nederlands Theater Festival. De auteur van de bekroonde tekst ontvangt 10.000 euro. De andere genomineerden ontvangen elk 1.000 euro. Een van de vier genomineerde toneelteksten wordt bovendien vertaald in het Frans. De Toneelschrijfprijs is een samenwerking tussen Literatuur Vlaanderen, het Nederlands Letterenfonds, de Taalunie en het Fonds Podiumkunsten. Vier nieuwe Nederlandstalige toneelteksten zijn genomineerd voor de prijs. De auteurs vertellen in NRC over hun werk.
01-09-2022
Hoewel vrouwen vanaf de jaren zestig een steeds belangrijkere en meer zichtbare rol gingen spelen in de maatschappij, is dat niet terug te zien in de literatuur: de positie van vrouwelijke personages in romans blijft achter bij die van mannen. Dat blijkt uit kwantitatief onderzoek van letterkundige Roel Smeets, die algoritmes losliet op boeken uit de jaren 1960 en 2010.Dankzij algoritmes die hij tijdens zijn promotietraject ontwikkelde kon Smeets een groot aantal boeken tegelijkertijd analyseren. ‘Die algoritmes lezen als het ware romans en bepalen hoe de personages in het verhaal zich tot elkaar verhouden,’ vertelt de universitair docent moderne literatuur en digitale cultuur aan de Radboud Universiteit. In zijn proefschrift uit 2020 bracht Smeets in kaart hoe bepaalde groepen mensen worden gerepresenteerd in de hedendaagse Nederlandstalige fictie. Daaruit bleek onder meer dat personages met verschillende opleidingsniveaus of culturele achtergronden minder contact met elkaar hebben dan met personages uit hun eigen groep
28-07-2022
De gebruikersinkomsten van bibliotheken daalden in 2021 met 1,1 miljoen euro naar 48,4 miljoen. De gemeentelijke subsidies, die toenamen met 3,2 procent naar 442 miljoen euro, compenseren die daling. Dat concluderen het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS) en de KB, nationale bibliotheek. Onder meer vanwege de landelijke coronamaatregelen leenden bibliotheken in 2021 9 procent minder fysieke boeken uit dan het jaar ervoor en 35 procent minder dan in 2019, het laatste jaar voor de coronacrisis. Net voor de crisis, in februari 2020, bleek uit twee evaluaties dat in aanvulling op de fysieke bibliotheek een relevante digitale bibliotheek ontstaat. Bovendien zijn gemeenten bezig aan een ‘succesvol proces van transformatie’: ze doen steeds meer aan non-formele educatie, zoals het bestrijden van laaggeletterdheid en het verbeteren van digitale vaardigheden. Er waren in 2021 meer activiteiten in het kader van educatie en ontwikkeling, becijferen de onderzoekers, misschien omdat die in klein verband alweer werden toegestaan. In vergelijking met 2020 waren er echter minder activiteiten voor leesbevordering, kennis en informatie, kunst en cultuur en ontmoeting en debat
28-07-2022
Het Literatuurmuseum heeft een bijzondere collectie verworven: handschriften, typoscripten, agenda’s, brieven en persoonlijke documenten van de Zuid-Afrikaanse dichter Ingrid Jonker. Haar internationale reputatie is sinds haar dood in 1965 alleen maar gegroeid. Haar werk is in diverse talen vertaald, in het Nederlands door Gerrit Komrij. Het is ook dankzij hem dat de nalatenschap van Jonker bewaard is gebleven. Toen Komrij in 2000 werkte aan zijn bloemlezing De Afrikaanse poëzie in 1000 en enige gedichten ontdekte hij dat haar literaire nalatenschap dreigde te verdwijnen. Hij kocht alles wat hij kon vinden en verscheepte de collectie naar Portugal, waar hij woonde. De nabestaanden van Komrij hebben nu besloten dat het Literatuurmuseum de beste plek is voor het behoud van de collectie, ook voor onderzoek. In het testament van Komrij, die in 2012 overleed, stond dat het hele archief terug moest naar Zuid-Afrika. Komrij’s weduwnaar Charles Hofman, en na diens dood de letterkundige Arie Pos, onderzochten of dat verstandig was. Pos: „De positie van het Afrikaans was meer en meer in de verdrukking gekomen door de taalpolitiek van de Zuid-Afrikaanse regering en de stijgende bewustwording over de meertaligheid van het land. Dit jaar werd duidelijk dat de situatie alleen maar was verslechterd en dat een terugkeer van de Jonker-collectie naar Zuid-Afrika geen garanties zou bieden voor de veiligheid en raadpleegbaarheid ervan. In overleg met de erven werd besloten die te schenken aan het Literatuurmuseum in Den Haag.”
26-07-2022
De KB bouwt een nieuw boekenmagazijn in de Harnaschpolder. Het belooft een hypermodern gebouw te worden, waar de collectie de komende eeuwen veilig is. In het magazijn kan geen brand uitbreken. Vuur heeft namelijk zuurstof nodig en het magazijn wordt zuurstofarm. Ook aan de bescherming tegen overstromingen en klimaatverandering is gedacht. De collectie komt boven NAP te staan (Normaal Amsterdams Peil, het gemiddelde zeeniveau). Bij het bouwen wordt rekening gehouden met bijvoorbeeld de stijgende zeespiegel, extreme hitte en regenval. Het nieuwe magazijn wordt duurzaam gebouwd. Het is in het gebruik volledig energieneutraal.
26-07-2022
Twintig schrijvers vormen een 'literair schaduwkabinet', een initiatief van ILFU. Ze schrijven elk een brief aan een minister uit het kabinet-Rutte IV, met daarin een leesadvies. Geen non-fictie, geen zelfhulpboeken of op feiten gestoelde analyses van maatschappelijke onderwerpen, maar fictie, romans, gedichten en verhalen die je in het hoofd van iemand anders verplaatsen. En dat is essentieel voor bewindslieden die aan het hoofd staan van een democratie. In aflevering 7: auteur en muzikant Aafke Romeijn heeft een leestip voor Conny Helder, minister voor Langdurige Zorg en Sport. In de bovenkooi, verhalen van J.M.A. Biesheuvel.
19-07-2022
Boekhandel Gianotten Mutsaers in Tilburg heeft, uitgerekend in de maand dat de winkel 75 jaar bestaat, een Boekcafé geopend. De opening afgelopen weekend vormt het sluitstuk van een grote verbouwing die drie jaar duurde.
18-07-2022
Twintig schrijvers vormen een 'literair schaduwkabinet', een initiatief van ILFU. Ze schrijven elk een brief aan een minister uit het kabinet-Rutte IV, met daarin een leesadvies. Geen non-fictie, geen zelfhulpboeken of op feiten gestoelde analyses van maatschappelijke onderwerpen, maar fictie, romans, gedichten en verhalen die je in het hoofd van iemand anders verplaatsen. En dat is essentieel voor bewindslieden die aan het hoofd staan van een democratie. In aflevering 6: roman- en scenarioschrijver Gustaaf Peek heeft een leestip voor Sigrid Kaag, minister van Financiën. Het gedicht ‘keeping house’ van Eve L. Ewing.
12-07-2022
Twintig schrijvers vormen een 'literair schaduwkabinet', een initiatief van ILFU. Ze schrijven elk een brief aan een minister uit het kabinet-Rutte IV, met daarin een leesadvies. Geen non-fictie; geen zelfhulpboeken of op feiten gestoelde analyses van maatschappelijke onderwerpen, maar fictie, romans, gedichten en verhalen die je in het hoofd van iemand anders verplaatsen. En dat is essentieel voor bewindslieden die aan het hoofd staan van een democratie. Aflevering 5: schrijver en theatermaker Christine Otten heeft een leestip voor Carola Schouten, minister van Armoedebestrijding. De bundel Chinatown (2021) van de Zuid-Afrikaanse dichter Ronelda Sonnet Kamfer, in het Nederlands vertaald door Alfred Schaffer.
12-07-2022
Om schrijvers een extra steuntje in de rug te geven hebben de Schrijverscentrale en het Nederlands Letterenfonds een vierde Steunmaatregel voor Schrijvers uitgevoerd om het schrijversbezoek te stimuleren. Het Nederlands Letterenfonds stelde € 250.000 beschikbaar om 50% korting te geven op schrijversbezoeken die via de Schrijverscentrale plaatsvinden tussen 21 maart en 1 oktober 2022. Ruim 450 organisaties maakten hier gebruik van, waarvan 10% nieuwe organisaties. Binnen twee maanden is het volledige subsidiebedrag toegekend. Bibliotheken, scholen, boekhandels, maar ook culturele en literaire organisaties wisten massaal de weg naar de Schrijverscentrale te vinden. Er zijn maar liefst 925 bemiddelingen tot stand gekomen dankzij de steunmaatregel, waardoor zo’n 400 schrijvers, dichters, spoken word-artiesten en illustratoren hun lezers konden ontmoeten. De meeste schrijversbezoeken werden afgelegd door auteurs voor volwassenen. Hier heeft de Boekenweek, die in de periode van de steunmaatregel viel, een aandeel in gehad. Bij 50% van de boekingen in de Boekenweek werd gebruikgemaakt van de steunmaatregel. Vooral bibliotheken nodigden auteurs uit in de Boekenweek, maar ook boekhandels maakten van de steunmaatregel gebruik om tijdens de Boekenweek auteurs uit te nodigen.
11-07-2022
Jeugdboekenschrijvers hebben succesvol actie gevoerd voor eerlijke leenvergoedingen. Staatssecretaris Uslu heeft op 11 juli in het bestuurlijk overleg afspraken bezegeld tussen scholen, bibliotheken, gemeenten, uitgevers, makers en overheid over het inhalen van misgelopen leenrecht bij schoolbibliotheken of de Bibliotheek op school (dBos). Schrijvers, illustratoren en uitgevers zijn jarenlang de dupe geweest van het feit dat er geen passend systeem is voor leenrechtvergoedingen via schoolbibliotheken. In het bestuurlijk overleg is overeengekomen dat er 6 miljoen euro compensatie voor de voorbije periode komt (hetgeen regulier verdeeld wordt onder schrijvers, illustratoren en uitgevers), en een jaarlijkse toevoeging van 3,5 miljoen euro (indicatief) voor uitleningen via bibliotheken op scholen.Hiermee komt een einde aan een dossier dat al lang speelt. Er is niet alleen een oplossing gevonden voor het verleden, maar ook een duurzaam model voor de toekomst ontwikkeld. De belangrijkste vragen over de Compensatie leenrecht dBOS op een rij gezet.
04-07-2022
Om het (voor)leesplezier in meertalige gezinnen te stimuleren, zijn vanaf 30 juni 100 voorleesfilmpjes in het Marokkaans-Arabisch, Syrisch-Arabisch, Pools en Turks beschikbaar gesteld via Jeugdbibliotheek.nl. De filmpjes zijn ook ontwikkeld om kinderen die opgroeien in meertalige gezinnen te voorzien van extra taalaanbod in hun thuistaal, wat hen weer helpt bij het leren van hun schooltaal, het Nederlands.
04-07-2022
Zo'n tweehonderd liefhebbers van Young Adult Literature kwamen op 3 juli bij elkaar in jongerencentrum Dynamo in Eindhoven. Tijdens de 2e editie van het YALtival, een initiatief van de Eindhovense boekhandel Van Piere en het jongerencentrum, kon men een favoriete schrijver ontmoeten en/of deelnemen aan diverse workshops, zoals die om zélf te leren schrijven. ,,Dynamo wilde iets doen voor deze doelgroep”, vertelt Jan Verhagen, directeur van Van Piere. ,,En wij hadden in de boekhandel al langer kleinschalige evenementen met literatuur voor jongvolwassenen. We hebben hiermee een manier gevonden om te voorzien in hun behoefte om meer te doen dan alleen lezen.” Opvallend is dat het op een enkele jongeman na allemaal meisjes en jonge vrouwen zijn.
04-07-2022
Tijdens de coronajaren 2020 en 2021 zag het dagelijks leven van de Nederlandse consument er anders uit dan voorheen. Dit had invloed op het leesgedrag. Met het sluiten van horeca, winkels, culturele instellingen en sportscholen bleef men meer thuis en pakten mensen er vaker een boek bij, bleek al uit eerdere metingen van het kwartaalonderzoek. Deze gestegen leesfrequentie lijkt te beklijven. In 2021 én 2022 las 33% van de Nederlanders dagelijks in een boek, tegenover 27% voor de coronacrisis. 83% van de Nederlandse consumenten heeft het afgelopen jaar minstens één boek gelezen. Dit blijkt uit de eerste reguliere meting van 2021 van het GfK-SMB-kwartaalonderzoek. Het papieren boek blijft het meest gelezen type boek in Nederland. Net als in 2021 leest 40% van de Nederlandse consumenten uitsluitend papieren boeken. Een kwart leest papieren boeken en e-books. Het aandeel respondenten dat hybride leest (papieren boeken, e-books én luisterboeken) stijgt licht, namelijk van 12% in 2021 naar 15% in 2022. Dit heeft waarschijnlijk te maken met een stijging van het aandeel gebruikers van luisterboeken. De koopfrequentie van nieuwe boeken is de afgelopen jaren stabiel gebleven: zo’n 80% van de Nederlanders koopt wel eens een (nieuw) boek.
30-06-2022
Op 1 juli 2022 treedt het nieuwe convenant tussen de CPNB en haar partners KBb (Coöperatieve Koninklijke Boekverkopersbond U.A), GAU (Groep Algemene Uitgevers) en VOB (Vereniging van Openbare Bibliotheken) in werking. Het convenant beschrijft de afspraken over promotie van het Nederlandse boek door de CPNB namens het collectieve boekenvak. Er is de afgelopen maanden hard gewerkt om de afspraken aan te laten sluiten bij de wensen van deze tijd. Er zijn twee grote wijzigingen in vergelijking met het oude convenant. De eerste wijziging betreft de financiële bijdragen van de drie convenantpartners. Deze waren altijd gelijk. In het nieuwe convenant wordt de bijdrage gekoppeld aan de participatie door de betreffende partner. De tweede grote wijziging betreft de governance van de CPNB. In de governance is vastgelegd hoe de organisatie bestuurd moet worden. Dit betekent dat de CPNB een directeur-bestuurder krijgt die verantwoordelijk is voor beleid en organisatie, en een Raad van Toezicht. Deze Raad van Toezicht bestaat uit zes personen: drie afkomstig uit het boekenvak, waarbij iedere convenantpartner een lid zal voordragen, en drie onafhankelijke leden die specifieke expertise meebrengen waaronder bijvoorbeeld marketing en finance.
30-06-2022
Er is een plan in de maak voor de oprichting van een Rudy Kousbroek Fonds, onder te brengen bij het Prins Bernhard Cultuurfonds. De missie van het Rudy Kousbroek Fonds zal zijn om de publicatie mogelijk te maken van verzameld-werkuitgaven van Nederlandstalige auteurs, alsmede van andere monumentale edities van Nederlandse of vertaalde literatuur, waarvan het literair c.q. literair-historisch belang evident is. De achtergrond voor de oprichting van het fonds is dat het steeds moeilijker wordt om van het werk van belangrijke auteurs een goed verzorgde gedrukte verzameluitgave op de Nederlandstalige markt te brengen, gericht op een algemeen cultureel lezerspubliek. De in 2010 overleden essayist Rudy Kousbroek (P.C. Hooftprijs 1975) was een groot pleitbezorger voor historisch en cultureel besef. Daarom is het passend dit fonds naar hem te vernoemen.
30-06-2022
Vrijwel alle bibliotheekmedewerkers die een collectie samenstellen voor de Bibliotheek op school erkennen het belang van een diverse en inclusieve boekencollectie. Toch geven zij diversiteit niet altijd prioriteit bij het kiezen van boeken doordat zij praktische belemmeringen ervaren: er is te weinig informatie beschikbaar over diversiteit in kinderboeken, het aanbod is beperkt, er is te weinig tijd en budget voor collectievorming en sommige (streng) religieuze scholen weigeren queerboeken. Dat blijkt uit een onderzoek dat de Universiteit Leiden heeft uitgevoerd in opdracht van Stichting Lezen.
30-06-2022
,Rosa. van Koen Boesman, TAL van het collectief BOG., Het waarom beantwoord van Mathieu Wijdeven en Raoul de Jong en Trojan Wars van Peer Wittenbols zijn genomineerd voor de Toneelschrijfprijs 2022. De jury, onder voorzitterschap van Els Van Steenberghe, selecteerde hun nieuwe theaterteksten als de beste vier die in de afgelopen twee jaar in première gingen. De Toneelschrijfprijs heeft als doel de Nederlandstalige toneelschrijfkunst en de opvoering van Nederlandstalig toneelwerk onder de aandacht te brengen en te stimuleren. De prijs wordt uitgereikt tijdens het Nederlands Theater Festival op 2 september 2022 in De Balie in Amsterdam. De auteur van de bekroonde tekst ontvangt 10.000 euro. De andere genomineerden ontvangen elk 1.000 euro. Bij de prijsuitreiking wordt ook het juryrapport voorgelezen en bekendgemaakt. De Toneelschrijfprijs is een samenwerking tussen Literatuur Vlaanderen, het Nederlands Letterenfonds, de Taalunie en het Fonds Podiumkunsten en wordt mede mogelijk gemaakt door het Lira Fonds, Sabam for Culture en deAuteurs. De organisatie van de Toneelschrijfprijs 2022 ligt in handen van het Fonds Podiumkunsten en het Nederlands Letterenfonds in samenwerking met het Nederlands Theaterfestival.
30-06-2022
In het nieuwste nummer van Nederlandse Letterkunde publiceren Jeroen Dera en Eva Keulen de resultaten van hun onderzoek naar de leesbevorderingscampagne De Weddenschap, die aan de hand van filmpjes van rolmodellen leerlingen in het vmbo moeten aanzetten tot lezen. Dera en Keulen evalueerden de jubileumcampagne van 2020-2021 aan de hand van enquêtes die afgenomen werden bij docenten en leerlingen. “Zeer opvallend in de leerling enquêtes was dat leerlingen die vaker boeken lazen, minder geneigd waren mee te doen aan De Weddenschap toen ze eenmaal wisten dat Famke Louise en Jeangu Macrooy leescoach waren. Het ligt voor de hand dat leerlingen die toch al lezen, het punt niet zien van een deelname aan een leesbevorderingscampagne. Intussen werden deze leerlingen ook nauwelijks geënthousiasmeerd over de boeken die in de startfilm werden voorgesteld. In die zin lijkt het erop dat de campagne noch de lezende vmbo-leerling, noch de niet-lezende vmbo-leerling aanspreekt.” In het jubileumjaar van De Weddenschap waren DIO, Famke Louise en Jeangu Macrooy de leescoaches die leerlingen moesten enthousiasmeren om drie boeken te lezen. DIO was het onbekendst en Famke Louise werd door het merendeel van de leerlingen stom gevonden. Ook de docenten vonden haar het minst geschikt om boeken aan te prijzen, terwijl ze wel redelijk positief oordeelden over DIO en Jeangu Macrooy. De onderzoekers bevelen dan ook aan ‘om leerlingen in volgende edities van deze leesbevorderingscampagne (nog) explicieter te betrekken bij de selectie van leescoaches en na te gaan welk imago de beoogde coaches onder de doelgroep hebben.’ Jeroen Dera, universitair docent Nederlandse Letterkunde aan de Radboud Universiteit, licht het onderzoek toe in het radioprogramma De Taalstaat. Volgens Gerlien van Dalen, directeur van de Stichting Lezen, die de campagne organiseert, zijn het vmbo en mbo een moeilijke doelgroep om aan het lezen te krijgen en probeert de stichting op velen manieren om de trend van ontlezing te keren. "We nemen de resultaten en aanbevelingen ter harte en kijken in al onze campagnes wat er beter kan."
28-06-2022
In hoger beroep is Noblesse, uitgever van 'De Jiskefet Encyclopedie', in het gelijk gesteld in de zaak die Jiskefet-makers Micheil Romeyn en Herman Koch aanspanden tegen de uitgeverij. Het eerdere vonnis van een lagere rechtbank dat op alle exemplaren een sticker 'Ongeautoriseerd' moest worden geplakt, is daarmee tenietgedaan. Het Persvrijheidsfonds, opgericht door journalistenvakbond NVJ en het Genootschap van Hoofdredacteuren, steunde de uitgeverij en betaalde mee aan het hoger beroep. Zij vonden dat de rechter bij de uitspraak onvoldoende rekening heeft gehouden met journalistieke belangen. Jiskefet-makers Herman Koch en Michiel Romeyn overwegen naar de Hoge Raad te stappen na de uitspraak. Advocaat Onno Hennis laat weten dat het team "verbijsterd" is door de uitspraak. Koch en Romeyn vinden dat het arrest onvoldoende is onderbouwd en dat het hof "ten onrechte" voorbij is gegaan aan een aantal punten. "Jiskefet heeft deze zaak niet alleen gevoerd voor zichzelf, maar ook om een principieel punt te maken voor andere kunstenaars en artiesten die worden geconfronteerd met commerciële partijen die meeliften op de bekendheid en verkoopbaarheid van hun werk", zegt Hennis.
28-06-2022
De finale van Kunstbende vond op 26 juni plaats op het Kunstbende Young Creators Festival. De eerste prijs in de categorie taal ging naar Anna van Doorn (18) uit Breda die indruk maakte met een spoken word over white privilege. Ze is trots op haar prestatie, maar ook blij met de erkenning voor deze kunstvorm: ,,Spoken word is een heel mooie manier om maatschappelijke thema’s zoals racisme bespreekbaar te maken.” Ze wint een coachingstraject én een plek op het hoofdpodium van het jaarlijkse literatuurfestival Wintertuinfestival in Nijmegen. Singer-songwriter Nynke Veen (17) uit Bavel deed mee in de categorie muziek. Nynke zong haar eigen nummer ‘Scaredy Cat’ en behaalde daarmee de derde plaats. Het was een grote verrassing voor haarzelf, want door de zenuwen ging er naar eigen zeggen heel wat fout. Beide zien de prijs als een aanmoediging om door te gaan met hun passie. In het geval van Anna naast haar studie geneeskunde, maar voor Nynke is dat anders. ,,Ik heb een tussenjaar, dus ik wil me komend jaar volledig op te muziek richten. En daarna naar de rockacademie. Om uiteindelijk mijn eigen muziek uit te brengen.”
27-06-2022
Twintig schrijvers vormen een 'literair schaduwkabinet', een initiatief van ILFU. Ze schrijven elk een brief aan een minister uit het kabinet-Rutte IV, met daarin een leesadvies. Geen non-fictie; geen zelfhulpboeken of op feiten gestoelde analyses van maatschappelijke onderwerpen, maar fictie, romans, gedichten en verhalen die je in het hoofd van iemand anders verplaatsen. En dat is essentieel voor bewindslieden die aan het hoofd staan van een democratie. Aflevering 4: romanschrijver Özcan Akyol heeft een leestip voor Dennis Wiersma, minister van Minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs: The Catcher in the Rye van de Amerikaanse schrijver J.D. Salinger.
27-06-2022
Op 23 juni maakte de CPNB bekend wie dit jaar de Zilveren Griffels en Penselen hebben gewonnen. Nieuw dit jaar is dat er ook Bronzen prijzen zijn toegekend. Van de 260 inzendingen, werden maar liefst 45(!) boeken bekroond. Dat is ruwweg 1/5. Feitelijke komen we aan zeker een kleine 60 prijswinnaars omdat aan veel boeken meerdere mensen samenwerkten. Opvallend is dat bij de Griffels leeftijdscategorieën gelden, bij de Penselen gaat het om thema’s. En dan heb je bij de Penselen een categorie die kinderboeken beloont en een categorie die informatieve boeken beloont, toch beiden kinderboeken? Wat is het verschil? Waarschijnlijk bedoelen ze fictieve kinderboeken, maar zo mag het mogelijk niet heten. Om het nog ingewikkelder te maken verschilt het aantal boeken bij de verschillende categorieën, in de ene categorie zijn 3 boeken bekroond, bij een andere slechts 1. Bazarow vraagt zich af, nu ongeveer 20% van alle deelnemende kinderboeken auteurs en illustratoren winnaar zijn of dit nog impact maakt en of deze lange lijst wel werkt als aanbeveling. Te veel winnaars, maakt dat niemand eigenlijk winnaar is. “‘Less is more’ leerden wij altijd. In ieder geval werkt een afname van belangstelling voor boeken niet door maar nog meer boeken te gaan bekronen.”
23-06-2022
Het Overleg Literaire Organisatoren (OLO) vraagt aandacht voor eerlijke verloning in de literaire sector, waar toch nog wel hoofdbrekens rond bestaan. Kila van der Starre voerde een uitgebreid onderzoek en schreef het rapport Ongelijk maar eerlijk. OLO, deBuren, de Vlaamse Auteursvereniging en Literatuur Vlaanderen vragen aan auteurs en organisatoren “om de komende tijd extra aandachtig naar de eigen praktijk te kijken. De behoefte aan duidelijkheid is bij alle partijen groot: auteurs willen correct vergoed worden en organisatoren willen correct vergoeden.” Van der Starres tweedelige rapport, met een enquête en een database-onderzoek, is beschikbaar. OLO verenigt de ruim 180 literaire organisaties en organisatoren in heel Vlaanderen: van grote instellingen tot individuele curatoren. Het OLO behartigt de belangen van deze spelers en brengt hen samen tijdens inspiratiedagen
23-06-2022
Minder dan de helft van de ruim 6.000 basisscholen in Nederland heeft een leescoördinator. Op de scholen met een leescoördinator beschikken de coördinatoren gemiddeld over minder uren per week dan op het rooster staat. Zij komen daardoor tijd te kort om hun taak goed uit te voeren. Dat blijkt uit onderzoek van Stichting Lezen onder schoolleiders en leescoördinatoren. Juist nu steeds duidelijker wordt om hoeveel expertise het leesonderwijs vraagt, blijkt de positie van de leescoördinator onder druk te staan.
23-06-2022
Op 26 juni 2022 wordt Maurits Verhoef op feestelijke wijze ingehuldigd als stadsdichter van Breda. Tijdens een wandeling door de stad met schrijvers en dichters worden dan op diverse plekken gedichten voorgedragen. Verhoef, die in het dagelijks leven op de vuilniswagen werkt, werd geboren in Oosterhout, groeide op in Geertruidenberg en verhuisde voor zijn studie Veiligheidskunde naar Breda. Hij stopte met studeren om zich op het dichten te richten. Vorig jaar bracht hij de dichtbundel ‘Thuiskomen is iets achterlaten’ uit. Inmiddels heeft hij vier bundels geschreven. Het initiatief voor een nieuwe stadsdichter komt van het vorig jaar opgerichte Bredase literair podium v.v. Eigenbelang. Het podium, dat met name in het leven is geroepen ‘uit het gebrek aan speelplekken en een levendige schrijverscommunity in Breda’, richt zich op spoken word, poëzie en literatuur. Olaf Douwes Dekker was in 2005 de eerste stadsdichter van Breda. Hij werd opgevolgd door Kees van Meel, die zichzelf in 2012 als stadsdichter heeft ‘opgeheven’ uit gebrek aan financiële en politiek steun vanuit de gemeente Breda. Nu blaast v.v. Eigenbelang het initiatief nieuw leven in.
21-06-2022
D’Avellonne van Dijk & Loulou Drinkwaard van Uitgeverij Wilde Haren en Pim Lammers zijn de eerste winnaars van de Boer Boris Premie. Ted van Lieshout en Philip Hopman, de makers van de Boer Boris-serie willen elk jaar twee aanmoedigingspremies van 5.000 euro toekennen aan beginnende kinderboekenmakers. Dit jaar hebben Van Lieshout en Hopman met name gelet op inclusiviteit vertelde Van Lieshout in het radioprogramma De Taalstaat. Voor de komende 5 jaar is er 50.000 euro beschikbaar om te investeren in mensen die bijdragen aan het verrijken van het kinderboekenaanbod.
21-06-2022
Onder leiding van Mai Spijkers, de bekendste boekenuitgever van Nederland, heerst er een verstikkende angstcultuur bij Prometheus : woede-uitbarstingen, pesterijen en intimidatie. Dat stellen zestien oud-medewerkers in gesprekken met de Volkskrant. De meeste geïnterviewden kiezen na lang aarzelen voor anonimiteit. Zij werken nog in de kleine uitgeverswereld en zijn bang dat hun verhaal wordt gezien als rancuneus, en vrezen de toorn van Spijkers, wiens macht volgens hen verder strekt dan Prometheus. Aanleiding voor deze gesprekken is een persoonlijk essay van een van hen, auteur Ronit Palache. Palache was tussen 2010 en 2019 hoofd publiciteit en rechtenmanager van Prometheus. In het essay beschuldigt Palache haar voormalige baas van grensoverschrijdend gedrag en machtsmisbruik. Zij beschrijft hoe ook zij, aan de top van de organisatie, vernederingen onderging en onderzoekt haar eigen rol als omstander en soms actieve bekrachtiger van een ongezonde werkcultuur
21-06-2022
In de uitgeversmonitor beschrijft KVB Boekwerk de trends en concurrentieverhoudingen in de uitgeversmarkt. Hiervoor is de markt verdeeld in vier kwarten gebaseerd op omzet. Hiervoor worden de uitgevers gesorteerd op omzetgrootte van groot naar klein. De uitgeverijen met de hoogste omzet van dat jaar behoren tot het eerste kwart (tot en met 25% van de totale omzet), gevolgd door het tweede kwart (26% tot 50% van de omzet), enzovoorts. Met consumentenomzet wordt bedoeld: de verkoop van Nederlandstalige boeken aan consumenten in Nederland. De kwarten worden met elkaar vergeleken op een aantal indicatoren, zoals afzet, omzet en gemiddelde prijs per titel. Daarnaast wordt aandacht besteed aan het belang van toptitels, omzetaandelen van het fysieke en het e-commercekanaal en het genreaanbod. De belangrijkste conclusies van de Uitgeversmonitor 2021. De effecten van de coronapandemie lijken niet negatief uit te pakken voor uitgevers: de omzetcijfers van zowel grote, middelgrote als kleine uitgeverijen zijn iets gestegen ten opzichte van 2020, en in dat jaar waren ze al hoger dan in 2019. De 5 grootste uitgevers in Nederland verdienen samen een kwart van de totale omzet. 29 middelgrote uitgevers verdienen ook samen een kwart van de omzet. Bij de 5 grootste uitgevers samen bestaat ongeveer de helft uit het boekenaanbod uit fictie. Bij de 8 grote uitgevers uit kwart 2 is dit zelfs tweederde. De middelgrote uitgevers bieden relatief veel kinderboeken aan; de vele kleine uitgevers hebben relatief veel informatieve non-fictie in het aanbod. Dit was in 2020 ongeveer hetzelfde. Wel is het omzetaandeel behaald via fysieke winkels gedaald ten opzichte van online verkoop. In het eerste coronajaar 2020 begon deze daling, die zich in 2021 verder heeft voortgezet
21-06-2022
Een boek schrijven met 400 kinderen uit vijftien klassen, dat moet een chaos van jewelste worden. Maar niet als de stadsdichter van Meierijstad, Rick Terwindt, dat gaat regelen. Want samen schrijven, dat is nu juist zijn specialiteit. Hij maakte een poëtisch prentenboek samen met 400 kinderen uit Meierijstad, twee jaar geleden : 'Het is nu onderwater later’. Van het boek zijn er al duizenden verkocht en ook prinses Laurentien krijgt er één. Op 20 juni, bij de uitreiking van de Taalheldenprijs, een initiatief van de stichting Lezen en Schrijven, waarvoor Rick Terwindt ook zelf genomineerd is. De stichting heeft Rick Terwindt genomineerd juist vanwege de bijzondere manier waarop hij de samenwerking zoekt in zijn schrijven. Met laaggeletterden schreef hij op een grote muur. En op dit moment werkt hij aan een soortgelijk project als het onderwater-boek, waar geen 400 maar zelfs 800 kinderen uit Meierijstad aan meedoen, met als onderwerp de Zuid-Willemsvaart, die 200 jaar bestaat. Na een vaartochtje mogen de kinderen ieder twee regels tekst zeggen, gedachten die zomaar bij ze opkomen. Terwindt vormt ze vervolgens om tot één gedicht per klas. Die komen straks in de bibliotheek te hangen, en vormen samen een dichtbundel. Ook het prentenboek dat prinses Laurentien straks ontvangt, heeft een vervolg gekregen. Daar is een musical van gemaakt. Zodat de makers die er twee jaar geleden in groep 6 ermee aan de slag gingen, het nu in groep 8 kunnen opvoeren.
21-06-2022
De samenwerking tussen de gemeente Best en de bibliotheek is bekrachtigd. In 2020 werden de eerste contacten tussen de bibliotheken van Best en Eindhoven gelegd. ,,De bieb in Best gaf aan zich zorgen te maken over de toekomst. Het werd voor hen, gezien alle taken en verwachtingen, gewoonweg te veel”, licht Albert Kivits, de nieuwe directeur-bestuurder van de bibliotheek in Best, toe, (hij is ook directeur-bestuurder van de Eindhovense bibliotheek). ,,Een bieb is namelijk al lang niet meer een plek waar alleen maar boeken worden uitgeleend.” De bibliotheek in Best gaat verbouwen en die verbouwing zal nog flink wat voeten in de aarde hebben. ,,Zeker met de schaarste die er nu is op het gebied van bouwmaterialen en mankracht. We dachten eerst dat we het binnen drie weken wel zouden kunnen fiksen, maar volgens de aannemer kunnen we beter op acht weken rekenen. In die tussentijd proberen we natuurlijk wel een alternatief te regelen.” Zo rond oktober begint de verbouwing. Kivits: ,We hebben onderzocht hoe de Bestse bieb er voorstond, wat de knelpunten waren. Dat onderzoek heeft de gemeente Best betaald. Ook bespraken we wat een toekomstbestendige bibliotheek nu eigenlijk betekent, wat daarvoor nodig is. Verbonden zijn met de lokale gemeenschap is iets wat daarbij hoog in het vaandel staat.”
16-06-2022
Onze democratische rechtstaat staat of valt bij vertrouwen in overheid en politiek. Dat vertrouwen is momenteel niet groot, zeker niet bij de jongere generatie. Hoe kun je de kloof tussen beleidsmakers en bewoners verkleinen en het vertrouwen van jongeren herwinnen? Miriam Geerdes-Gazzah en Claudia Marinelli (beide verbonden aan LKCA) zien een belangrijke rol weggelegd voor hiphop en urban culture.
16-06-2022
De European and International Booksellers Federation (EIBF) heeft een onderzoeksrapport over de wereldwijde boekverkoopmarkten voor 2021 gepubliceerd: de verkoopcijfers van het afgelopen jaar zijn daarin onderzocht en opkomende trends geanalyseerd. Met deze resultaten kan de boekenbranche wellicht beter reageren op toekomstige ontwikkelingsmogelijkheden en uitdagingen. Twee conclusies : de boekverkopen stegen bijna overal, en de fysieke winkels staan onder druk ten opzichte van digitale verkooppunten.
16-06-2022
De Tweede Kamer debatteerde op 14 juni met minister Wiersma voor Primair en Voortgezet Onderwijs over het Masterplan Basisvaardigheden. En op 15 juni met staatssecretaris Uslu van Media en Cultuur over de Hoofdlijnenbrief Cultuur 2022. In aanloop naar beide debatten heeft de Vereniging Openbare Bibliotheken (VOB) een brief aan de Tweede Kamer gestuurd. De VOB vraagt de staatssecretaris daarom duidelijkheid te bieden aan nieuwe wethouders en bibliotheekorganisaties over structurele financiering vanaf 2023 voor bibliotheekvoorzieningen. Daarnaast roept de VOB het kabinet op tot integraal bibliotheekbeleid en daarmee een integrale aanpak van de maatschappelijke opgaves. De intensievere samenwerking tussen onderwijs en cultuur is hiervoor een belangrijke stap.
14-06-2022
Op 9 juni bepaalde de voorzieningenrechter te Utrecht dat Ziggo geen waarschuwing van BREIN door hoeft te sturen aan een van haar klanten die 200 ebooks ter beschikking stelde via zijn eigen Ziggo IP-adres. Ook hoeft Ziggo geen NAW af te geven. Met regelmaat stuit BREIN op klanten van ISPs die ebooks, films of muziek zonder toestemming van de rechthebbenden ter beschikking stellen aan het internetpubliek. In deze zaak ging het om een klant van Ziggo die meer dan 200 populaire ebooks openbaar maakte. BREIN verzocht Ziggo een waarschuwing door te sturen of NAW af te geven zodat BREIN contact kon zoeken met deze klant, maar die weigerde dat. De voorzieningenrechter wijst de vordering af onder verwijzing naar een recente andere zaak waarin hij oordeelde dat het niet doorsturen van waarschuwingen onrechtmatig is maar dat Ziggo daarvoor een vergunning van de Autoriteit Persoonsgegevens moet aanvragen. BREIN is tegen die uitspraak in hoger beroep gegaan en zal dat ook doen tegen deze uitspraak.
13-06-2022
De vaardigheid in begrijpend lezen bij leerlingen in het basisonderwijs (bo) en speciaal basisonderwijs (sbo) is deels nog onder niveau. Dat blijkt uit de eerste resultaten van een peiling naar leesvaardigheid onder leerlingen van groep 8. Deze peiling is in het voorjaar van 2021 onder regie van de Inspectie van het Onderwijs uitgevoerd. De peiling laat ook zien dat leesplezier en leeszelfvertrouwen kunnen bijdragen aan een grotere leesvaardigheid. Volgens De Leescoalitie bevestigen de resultaten de noodzaak van leesbevordering. Het ministerie van OCW onderkent ook de noodzaak van goed leesonderwijs, leesbevordering en de Bibliotheek op school. In mei publiceerde minister Wiersma in een Kamerbrief zijn opzet voor het Masterplan Basisvaardigheden voor het funderend onderwijs en staatssecretaris Uslu bracht recent een Hoofdlijnenbrief cultuur 2022 uit waarin het belang van leesbevordering en van een bibliotheekvoorziening in elke gemeente benadrukt werden.
13-06-2022
Vanwege corona is het urban culture festival Emoves twee keer niet doorgegaan. Directeur Peter Jansen loopt op 11 juni op en neer van PopEi in het Eindhovense Klokgebouw naar het Ketelhuisplein. ,,Het komt allemaal weer bij elkaar”, zegt hij glunderend. ,,Virtuele battles zijn ook leuk maar elkaar met dit schitterende weer ontmoeten versterkt het gemeenschapsgevoel zoveel meer.” Hij is blij met de aanwezigheid van ‘internationale toppers’ uit de wereld van ‘popping’: een robotachtige manier van dansen met vloeiende lichaamsbewegingen. Popping is een van de vormen van ‘urban culture’, een term die volgens Van Dooremalen een levenswijze inhoudt. ,,Het is een zelf-doen-cultuur die steeds meer uit de schaduw komt. De harde regels van topsport zitten er nog niet zo in. Het wordt hier gewaardeerd als je je eigenheid ergens in kan leggen.” Ze legt uit dat houding een grote rol speelt: krijg je het publiek mee? ,,Er is meer dan alleen techniek.” Het literaire genre ‘spoken word’ is ook een vorm die bij urban culture blijkt te horen. ,,Luisteren naar waarom iemand iets vindt wordt steeds populairder”, merkt promotor Carmen Verduyn op. Inti Alexander Ibanez Matus ging kijken voor het Eindhovens Dagblad
09-06-2022
Het Charlotte Köhler Stipendium 2022 is op 3 juni uitgereikt aan Annejan Mieras, schrijfster van twee bijzondere kinderboeken: Portiek Zeezicht en Homme en het noodgeval. Voor het laatste boek ontving ze al een Vlag en Wimpel. De jury, bestaande uit Toin Duijx, Jaap Friso en Enne Koens, zocht naar een auteur die ‘blijk geeft van talent en van ontwikkeling, en van wie we de verwachting hebben in de toekomst meer mooie boeken te mogen lezen’. Annejan Mieras is pas op latere leeftijd serieus gaan schrijven. Ze was lange tijd architect maar dat gaf haar steeds minder bevrediging, vooral omdat ‘het proces zo lang duurt.’ Ze wil resultaat zien en daarom ging ze het onderwijs in en werd juf. En ze ging schrijven. Het Charlotte Köhler Stipendium, waar een bedrag van 7000 euro aan is verbonden, wordt uitgereikt aan een beginnend literair talent dat is gespecialiseerd in proza, poëzie, theater, vertalingen of jeugdliteratuur.
09-06-2022
Roelof ten Napel pleit voor de afschaffing van de short- en longlisten bij allerlei literaire prijzen. “Er zijn geen grote groepen lezers die maandenlang met die nominaties meeleven en het is voor nieuwsredacties volstrekt oninteressant om, met intervallen van pakweg twee maanden, drie vrijwel identieke artikelen te publiceren over de trage, saaie onthulling van de winnende auteur.” Ten Napel reageert op de open brief van Gerbrand Bakker op Tzum waarin hij zich beklaagd over de geringe aandacht voor de Anton Wachter-prijs.
09-06-2022
In de eerste aanvraagronde van 2022 van de regeling Projectsubsidies literaire en literatuur-educatieve activiteiten van het Letterenfonds zijn 23 aanvragen ingediend. Acht aanvragen zijn gehonoreerd. Twee aanvragen zijn afgewezen op formele gronden. De deadline voor de tweede en laatste aanvraagronde van dit jaar voor deze=e regeling is 27 juni. Tot de gehonoreerde projecten behoort de Kleine Lettertjes voor de Mooie Kinderboekenkaravaan 2022 in Amsterdam, ‘s-Hertogenbosch en Nijmegen.
07-06-2022
Tussen de regels ‘er was eens’ en ‘zij leefden nog lang en gelukkig’ ontvouwen zich verhalen die de meeste van ons herkennen. De sprookjes, over zeemeerminnen, dwergen en prinsessen, over goed en kwaad, angsten, verlangens en moralen. Elk sprookje eindigt bovendien met een zedenles, iets voor de lezer om over na te denken. Hoe magisch de sprookjeswereld ook mag zijn, deze les is altijd tastbaar en tijdloos, misschien zelfs maatschappelijk. Juist dit maakt sprookjes zo bruikbaar voor hervertellingen. Wat leren sprookjes ons over ons eigen leven, en over onze maatschappij? ILFU vroeg Leonieke Baerwaldt een lijstje boekentips op te stellen met de hervertellingen en sprookjesachtige verhalen die haar inspireerden en die de tijdloze kracht van het sprookje illustreren.
07-06-2022
Twintig schrijvers vormen een 'literair schaduwkabinet', een initiatief van ILFU. Ze schrijven elk een brief aan een minister uit het kabinet-Rutte IV, met daarin een leesadvies. Geen non-fictie; geen zelfhulpboeken of op feiten gestoelde analyses van maatschappelijke onderwerpen, maar fictie, romans, gedichten en verhalen die je in het hoofd van iemand anders verplaatsen. En dat is essentieel voor bewindslieden die aan het hoofd staan van een democratie. Aflevering 3: romanschrijver Auke Hulst heeft een leestip voor Ernst Kuipers, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Kurt Vonneguts Slapstick (1976). De enige roman die Hulst kent waarin eenzaamheid uitdrukkelijk als politiek probleem wordt benoemd
07-06-2022
“Poëzie is geen luxe. Een zin die vaak terugkomt in het boek ‘Barricadepoëzie: lyrisch activisme sinds 1848.’ Het is een citaat van Audre Lorde, die verder beweert dat poëzie ‘het licht bepaalt waarin we onze hoop op verandering formuleren, eerst als taal, dan als idee, en dan concreter, als actie’. Een ander citaat dat in een of andere vorm vaak terugkomt, meestal weersproken, soms onderschreven: ‘Poetry makes nothing happen’, een versregel van W.H. Auden. Verderop in hetzelfde gedicht schrijft hij dat poëzie daarentegen ‘a way of happening’ is. Waarom nog de actie, als we het gedicht al hebben. In de bundel wordt gereflecteerd op de relatie tussen gedicht, lezer en politieke handeling. Tweeëntwintig dichters en zeventien neerlandici buigen zich over de vraag of gedichten kunnen ingrijpen in de politieke werkelijkheid, en zo ja, op welke manieren. De bloemlezing ‘dient als revisie van de mainstream literair-historische overzichtswerken’, en dat lijkt me ook geen luxe.” Aldus Hannah van Binsbergen in haar bespreking van het boek onder redactie van Johan Sonnenschein en Kornee van der Haven. ‘De literaire canon houdt niet van politiek’, schrijft ze, en ‘dichters die rechtstreeks vanuit een politieke strijd schreven, kunnen op de vergetelheid rekenen’. De samenstellers van Barricadepoëzie willen hier verandering inbrengen en pleiten voor een repolitisering van poëzie aan de hand van taalvernieuwing en autonomie.
07-06-2022
Begin april opende het Letterenfonds de tijdelijke coronasteunregeling Van maker tot lezer 2022. In de twee maanden zijn zeventig aanvragen toegekend. Daarmee is iets meer dan de helft van het beschikbare budget besteed. Makers ontvangen elk een beurs van 3.000 euro. Onder hen zijn 17 aanvragers die niet eerder subsidie hebben ontvangen van het Letterenfonds. Net als in 2021 en 2022 kan de Van maker tot lezer-beurs door literaire schrijvers, performers, vertalers in het Nederlands of Fries, graphic novelists en illustratoren worden benut om een brug te slaan naar hun potentiële lezers. Met de nu toegekende beurzen kan een breed palet aan plannen worden gerealiseerd: van lezingen, literaire avonden en gastcolleges in binnen- of buitenland tot het volgen van (presentatie)trainingen, en van het maken van podcasts, trailers, poëzieroutes of video’s tot het opzetten van een vertalingendatabase voor een specifiek taalgebied. De aanvragen worden behandeld op volgorde van binnenkomst tot het totaal beschikbare budget van € 400.000 op is. Op dit moment zijn driekwart van de mogelijke aanvragen gedaan. Aanvragers ontvangen maximaal 6 weken na indienen een besluit
07-06-2022
Lucinda Riley, Nora Roberts of Colleen Hoover. Stuk voor stuk succesvolle vrouwelijke fictie-auteurs. Toch zijn er een hoop mannen die amper boeken van vrouwelijk schrijvers openslaan. Afgelopen week meldde de Britse krant The Guardian dat mannen voornamelijk boeken lezen die zijn geschreven door mannen. Voor vrouwen zou het geslacht van de auteur daarentegen niet veel uitmaken. Waar komt die voorkeur van mannen vandaan? Literatuuronderzoeker Corina Koolen zocht uit hoe het zit. 13.700 reacties kreeg Koolen op de enquête die ze online uitzette. Maar daar zaten duidelijk minder mannen dan vrouwen tussen. "De genderverdeling was al scheef, rond de 70 procent was vrouw. Dat komt waarschijnlijk doordat vrouwen meer fictielezers zijn", zo verklaart ze het verschil. "Daarnaast is het wel zo dat mannen duidelijk een voorkeur hadden voor romans door mannelijk auteurs. Bij vrouwen was het half-half verdeeld", vertelt Koolen. "Je had echt mannen erbij die zeiden: 'Ja, daar ben ik wel aan begonnen, maar dat was te vrouwelijk voor mij. Dus dat lees ik dan niet.'" Koolen denkt dan ook dat een hoop mannen liever boeken lezen die zijn geschreven door mannelijke auteurs. "Ik denk dat mannen wel geneigd zijn om eerder weg te blijven bij boeken door vrouwelijke auteurs. Maar dat komt ook door de marketing." Literair agent Paul Sebes van Sebes & Bisseling beaamt dat. "Ik denk wel dat hoe het eruit ziet, wat de titel is en waar het ligt in de boekhandel, veel uitmaakt." Hij wijst op boeken van bekende auteurs als Lucinda Riley en Colleen Hoover, de nieuwe hit in de commerciële vrouwenfictie. Dat willen mannen niet lezen. Sebes plaatst wel een kanttekening bij de uitkomsten van het onderzoek. "Er zijn heel veel vrouwelijke auteurs die door mannen gelezen worden. Maar dat zijn vooral literaire auteurs." Volgens de literair agent heeft dat ook te maken met de inhoud van fictie door vrouwen. "Mannen hoeven niet zoveel te lezen over familie of over relaties. Mannen kunnen weer ontzettend lang zeiken over een voetbalwedstrijd."
07-06-2022
De coronalockdowns – die uithuizige culturele vrijetijdsactiviteiten bijna onmogelijk maakten – hebben ervoor gezorgd dat er niet alleen meer boeken zijn verkocht, maar dat er ook vaker boeken zijn gelezen. In samenwerking met Stichting Lezen en onderzoeker Frank Huysmans (WareKennis onderzoek en advies) heeft KVB Boekwerk een analyse gemaakt van het leesgedrag van verschillende groepen Nederlanders en hoe dit is veranderd in de coronajaren. In een artikel wordt antwoord gegeven op de vraag in welke mate er meer wordt gelezen en door wie. Met daarin een vergelijking van Nederlanders naar leeftijden, afkomsten, opleidingsniveaus en sociale klasses. Enkele conclusies : Er is een afname geconstateerd van niet-lezers onder de jongere leeftijdsgroepen (15-44 jaar). Het aandeel niet-lezers onder de mbo’ers is gedaald van 44% in 2019 naar 31% in 2021. De stijging van het deel lezers is het grootst bij Nederlanders met een niet-westerse achtergrond: gestegen van 47% in 2019 naar 62% in 2021. Een vijfde van de Nederlanders leest vaak en lang: vaker dan 3 dagen in de week meer dan 1,5 uur per dag. De grootte van deze groep is sinds 2017 jaarlijks licht toegenomen (hun aandeel is gegroeid van 18% in 2017 naar 21% in 2021). Verder geen verrassingen : het aandeel lezers is onder vrouwen 81% en onder mannen 68%. De groep niet-lezers is het grootst onder laagopgeleiden (basisschool, vmbo en mbo). De hogere inkomensgroep bestaat uit relatief meer lezers die vaak en lang lezen dan het geval is in de lagere inkomenscategorieën. Tot slot : er bestaan geen grote verschillen in het leesgedrag van inwoners van niet tot zeer sterk stedelijk gebied.
02-06-2022
De Griffel- en Penseeljury's reiken vanaf dit jaar geen Vlag en Wimpels uit, maar Bronzen Griffels en Penselen. De naamsverandering onderstreept het doel van deze prijzen: het onder de aandacht brengen van de beste kinderboeken. De Bronzen Griffels en Penselen zijn nu nog duidelijker een onderdeel van de Griffels en Penselen, de bekendste en belangrijkste juryprijzen voor kinderboeken. De Zilveren en Bronzen Griffels en Penselen worden op 22 juni uitgereikt tijdens een evenement met de winnende auteurs en hun uitgevers. Kort voor de Kinderboekenweek worden vervolgens de Gouden Griffel en het Gouden Penseel bekendgemaakt en uitgereikt. Eén Zilveren Griffel en één Zilveren Penseel worden dan omgezet in een Gouden Griffel en Penseel, de prijzen voor het best geschreven en best geïllustreerde kinderboek van het jaar.
31-05-2022
Stichting CPNB werd ruim een jaar geleden de nieuwe eigenaar van lezerscommunity Hebban.nl. Hebban.nl sprak met Eveline Aendekerk, directeur van de stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek, om de balans op te maken. Wat is er veranderd in de boekensector? Hoe staat het met leesbevordering? Wat is het belang van een lezerscommunity?
31-05-2022
Twintig schrijvers vormen een 'literair schaduwkabinet', een initiatief van ILFU. Ze schrijven elk een brief aan een minister uit het kabinet-Rutte IV, met daarin een leesadvies. Geen non-fictie; geen zelfhulpboeken of op feiten gestoelde analyses van maatschappelijke onderwerpen, maar fictie, romans, gedichten en verhalen die je in het hoofd van iemand anders verplaatsen. En dat is essentieel voor bewindslieden die aan het hoofd staan van een democratie. In aflvering 2: voormalig Dichter des Vaderlands Ester Naomi Perquin heeft een leestip voor Franc Weerwind, minister van Rechtsbescherming : Confrontaties, geschreven door Simone Atangana Bekono.