Zelden was de tegenstelling tussen Randstad en de provincies daarbuiten duidelijker zichtbaar dan bij de verdeling van de subsidies door het Fonds Podiumkunsten. Vrijwel al het geld (21 miljoen euro) gaat naar de vier grote steden. Theatermakers uit Oost-Nederland krijgen niets. Hoe kon het zo misgaan? Dagblad Tubantia over de woede, de gevolgen, waar het mis ging en hoe het verder moet.

Over de verdeling van de kunstsubsidies van het Fonds Podiumkunsten is veel ophef. De negen provincies buiten de Randstad voelen zich miskend en eisten recent in een brief dat minister van Engelshoven (OCW) alsnog bijspringt. De adviescommissie van het Fonds Podiumkunsten die ging over de verdeling van de kunstsubsidies bestond vrijwel volledig uit deskundigen die wonen en werken in de Randstad. Slechts 2 van de 27 deskundigen is afkomstig van buiten de Randstad. Dat blijkt uit een onderzoek van dagblad De Stentor.

Sarah Heijse, kersvers directeur van kennis- en netwerkcentrum Cultuur Oost, hoopt dat  tijdens Prinsjesdag extra geld wordt uitgetrokken voor ontwikkeling binnen kunst en cultuur in onder meer haar regio. Over de coronanoodsteun is ze tevreden. Alleen: dat geld kan bijvoorbeeld niet worden gebruikt om de Gelderse cultuursector aantrekkelijk te maken voor iedereen, en niet slechts voor een select gezelschap. Ook voor de wederopbouw van de gehele sector zijn middelen nodig. ,,Wij vinden het daarom jammer dat regionale spreiding geen criterium is geweest bij de toekenningen van het Fonds Podiumkunsten. Als het aanbod hier niet makkelijk tot stand kan komen door corona en subsidies die niet worden toegekend, betekent dit dat podia minder toegankelijk worden voor mensen in het oosten van Nederland.’’

Het kabinet maakt 15 miljoen euro vrij voor de zogenaamde b-lijst van het Fonds Podiumkunsten (FPK). Dit meldt NRC op basis van de uitgelekte miljoenennota. Dit bedrag is nodig voor de instellingen die in augustus van het FPK een positief advies kregen, maar waarvoor niet genoeg geld beschikbaar was. Naast de 15 miljoen voor het Fonds Podiumkunsten komt er 2 miljoen extra beschikbaar om te investeren in cultuur in de regio. Beide bedragen gelden voor de hele periode 2021-2024. (Dit in tegenstelling tot vier jaar geleden toen in een vergelijkbare situatie de b-lijst aanvankelijk voor één jaar werd gered.)

In december 2018 analyseerde Cor Wijn voor Kunsten92 de culturele regioprofielen die in de maanden daarvoor waren opgesteld. Wijn kwam tot de conclusie dat het in bijna alle profielen draaide om productieklimaat en makersklimaat. Als iets duidelijk werd uit de profielen, dan was het wel dat het de regio’s zelfstandige aantrekkingskracht willen hebben: ze willen niet alleen maar cultuur importeren maar ook zelf produceren. Zijn advies was dat de Raad voor Cultuur en het ministerie van OCW vooral die kerngedachte moesten oppakken. Dat wil zeggen: de focus richten op het – mede met Rijksgeld - aanjagen en versterken van (a) experimenten om nieuw publiek te bereiken en (b) het makersklimaat in de stedelijke regio’s. Na de adviezen van de Raad voor Cultuur en het Fonds Podiumkunsten lijken de culturele regioprofielen de prullenbak in te kunnen, tenzij de Tweede Kamer nog corrigerend optreedt.Wijn over de redenen voor de scheve verdeling tussen Randstad en regio en voorstellen voor verbetering van de  samenwerking tussen fondsen en lagere overheden.

Waar ging het mis tussen de cultuurbeslissers en de regio? Diverse regio’s wijzen op de ongelijke verdeling van gelden door het land. BIS- en fondsgesubsidieerde instellingen concentreren zich in de Randstad. Wijbrand Schaap van Cultureel Persbureau legt de schuld bij de Raad voor Cultuur en het ministerie van OCW.

Brabanders bezoeken veel cultuur. De culturele infrastructuur en het cultuuraanbod in Noord-Brabant blijven echter bescheiden vergeleken met andere provincies. Toch is er een groei in de waarde die Brabanders hechten aan de maatschappelijke functie van cultuur, zoals de bijdrage die kunst en cultuur kunnen leveren aan het welzijn van mensen, de saamhorigheid van een buurt en de leefbaarheid van een gebied. Regioprofiel Cultuur BrabantStad publiceerde de tweede editie van de monitor Waarde van cultuur, waarin de Brabantse cultuur wordt onderzocht en haar ontwikkelingen worden gevolgd. In opdracht van BrabantStad hebben het PON,  Pyrrhula Research Consultants, de Boekmanstichting, Telos en Kunstloc Brabant opnieuw bestaande en nieuwe onderzoeken op het gebied van cultuur bij elkaar gebracht.

2020 wordt een rampjaar, voorspellen onderzoekers Bo Broers en Henk Vinken: ,,Wat dat betreft kun je deze monitor zien als een ijkpunt van hoe de situatie was van vóór de crisis. Het zou goed zijn wanneer we snel een studie naar de gevolgen van corona in cultureel Brabant kunnen doen, zodat iedereen inzicht krijgt in wat het effect is voor de sector.” Noord-Brabant Brabant scoort net even onder het midden, zo blijkt uit de tweede editie van de monitor ‘Waarde van cultuur’ waarin op basis van feiten en cijfers actuele trends en ontwikkelingen in de Brabantse cultuursector wordt beschreven. Op een aantal punten scoort de provincie goed: cabaret wordt gevreten, maar op andere punten – culturele aanbod is schraal – beduidend minder. In vergelijking met andere provincies gaat het niet zo best met cultureel Noord-Brabant. De monitor, die voor het eerst in 2018 werd gehouden, is een initiatief van onderzoeksbureau Het PON, Pyrrhula Research Consultants, Kunstloc Brabant en de Boekmanstichting, in opdracht van BrabantStad.