23-06-2022

De nieuwbouwwijken die nu uit de grond gestampt worden zijn verre van klimaatadaptief, stelt Andy van den Dobbelsteen, hoogleraar climate design & sustainability aan TU Delft. Bouwers houden zich aan de regels, maar ook niet meer dan dat. Daarom lukt klimaatadaptief bouwen volgens hem alleen met scherpere regels. Binnenlands Bestuur sprak met hem.

23-06-2022

Wonen, werken, winkelen en recreëren worden steeds meer in één complex gemengd. Markt en overheid vinden elkaar in de vraag naar de multifunctionele gebouwen. Stadszaken verzamelde 7 inspirerende voorbeelden. Deels al opgeleverd, deels nog in wording, deels transformatie, deels nieuwbouw, deels in de G4, deels juist erbuiten.

23-06-2022

Wetenschappers hebben de afgelopen jaren regelmatig aangetoond dat de gebouwde omgeving invloed heeft op de mentale gezondheid van mensen. Vooral de negatieve invloed van strakke, moderne architectuur op het welzijn van de gebruikers valt op. Justin Hollander (wetenschapper aan Tufts University en co-auteur van het boek Cognitive Architecture: Designing for How We Respond to the Built Environment) weet wel waarom. Gebruikers, zo stelt Hollander, zijn zowel in landschappen als in straten op zoek naar een verhaal met een volgorde. Uit Zweeds onderzoek blijkt dat ook professionals dit onderschrijven. Binnenstadmanagers en andere professionals zijn ervan overtuigd dat stadscentra veel meer profiteren van klassieke, romantische architectuur.

23-06-2022

Geen monument, culturele voorziening of andere toeristische trekpleister, maar groen als het uithangbord van de stad. Met die aanpak probeert Breda de herkenbaarheid én de leefbaarheid te verbeteren. De groene koers heeft de gemeente Breda ingezet met het Bredaas Groenkompas. Breda moet in 2030 de eerste Europese stad in een park zijn. “Het Groenkompas bevat een heldere koers hoe Breda het komende decennium het bestaande groen wil beschermen en uitbreiden, hoe we zorgen dat er groen op pantoffelafstand is voor iedereen en waarbij groen niet de sluitpost, maar de leidraad bij ruimtelijke ontwikkelingen wordt,” zei toenmalig wethouder Paul de Beer vorig jaar tijdens de presentatie van de groene plannen.

23-06-2022

De Eerste Kamer blijft zorgen houden of de invoering van de Omgevingswet per januari 2023 wel verantwoord is. De Eerste Kamer gaf minister De Jonge te verstaan daar pas definitief over te willen oordelen als er meer harde informatie op tafel ligt over de stand van zaken qua voorbereiding. Gemeenten zouden er nog niet klaar voor zijn. De senaat wil voor de zomer weliswaar een voorlopig besluit nemen, maar wil in het najaar nog aan de noodrem kunnen trekken. Het blijft daarmee onzeker of de wet op 1 januari van kracht wordt. Minister De Jonge kan wel meegaan in de gewenste noodrem van de senaat. Een definitief ja moet er wel in oktober komen, benadrukte hij. Door vast te houden aan 1 januari 2023 als invoeringsdatum wil De Jonge bovendien druk houden op het invoeringstraject. Anders lopen gemeenten volgens hem het risico ict’ers en medewerkers ruimtelijke ordening, waar veel vraag naar is op de krappe arbeidsmarkt, kwijt te raken. Van een tekort aan personeel op het cruciale pad is volgens Kamerlid Peter Nicolaï (PvdD) overigens nu al sprake bij gemeenten. Dat directeuren van omgevingsdiensten en koepelorganisaties als VNG en IPO wel zeggen klaar te zijn voor invoering per 1 januari 2023 zegt volgens Nicolaï niet zoveel. ‘Dat zijn niet degenen die het moeten uitvoeren’, aldus de senator.

21-06-2022

Er moesten vier getrainde klimmers aan te pas komen, maar hij hangt tussen de takken: de grootste ‘boompijl’ rond de A2 bij Best. De in het oog springende pijlen komen uit de koker van kunstenaar Tijs Rooijakkers. ,,Ze verbeelden de reis of de ‘expansiedrift’ van de boom. Van vallend zaadje naar volwassen boom, steeds verder het landschap in”, zo legt hij uit. De werken bestaan voor een deel uit hout van de populier. Die boom speelde een belangrijke rol in het verleden van Best, bijvoorbeeld voor de lokale klompenindustrie. Het kunstwerk is onderdeel van het programma voor het landschapslaboratorium ‘Productieve natuur’, dat Best samen met buurgemeente Boxtel organiseert. De boompijlen blijven elk ongeveer drie jaar blijven hangen. Ze hebben allemaal een plek gekregen binnen een straal van 1 kilometer rondom de natuurspeeltuin in natuurgebied De Scheeken. ,,Op een manier zodat ze goed zichtbaar zijn vanaf de A2”, zo stelde de gemeente Best eerder. Ook op andere plekken in Best zijn in dit kader al kunstwerken geplaats, zoals bij NS-station, daar staat het kunstwerk Groen Goud, bestaande uit metershoge populieren van cortenstaal.

21-06-2022

‘Walk the Walk’, is een project in het kader van Eindje AAN en bedoeld om Eindhovense amateurfotografen een podium te bieden. De gemeente Eindhoven stelde de voetgangers- en fietsbrug in het Fellenoordgebied ter beschikking. De betonnen borders van deze brug zijn aan weerszijde bekleed met honderd foto’s van voeten. De workshop startte in februari en de fotografen werden uitgedaagd om bewegende voeten van langslopende Eindhovenaren vast te leggen. Je ziet dan ook veel verschillende plekken in Eindhoven met voeten in allerlei soorten en maten, met schoenen, sneakers, hoge hakken of slippers. De foto's blijven twee jaar hangen. Om het compleet te maken wordt het thema doorgetrokken tot in de tunnel. Voor het gemeenteproject Tunnelvisie schildert de Eindhovense kunstenares Hanneke Wetzer twee voeten.

21-06-2022

Breda moet een plek krijgen zoals het Spoorpark in Tilburg. Een nieuwe groene plek voor spontane ontmoetingen waar kunst en sport samen komen. Dat vinden verschillende kunstenaars en stedelijk ontwerpers. De initiatiefnemers presenteerden onlangs ‘Pret!’. Bedoeld om mensen te laten zien welke mogelijkheden er zijn op het gebied van openbare ruimtes. ,,Wij geven de ingrediënten, maar het is aan de inwoners van Breda wat het uiteindelijk wordt. Het is een plek van de mensen, voor de mensen”, zegt organisator Dennis Elbers. Met de komst van een plek waar de jongerencultuur gevierd kan worden willen ze voorkomen dat Breda veranderd in een ‘saaie’ stad. Daarnaast denkt de organisatie van Pret! dat een plek als deze goed aansluit bij de ambities van de gemeente: ,,Het zorgt voor een groenere omgeving, meer cultuur en meer beweging op een minimaal aantal vierkante meters”, zegt stedelijk ontwerpster Rinske Brand tijdens haar presentatie. Marike de Nobel, wethouder cultuur, is ook enthousiast over de gepresenteerde ideeën. Draagvlak voor het idee is er, dit beaamt Ivo Derksen, Strategisch adviseur Openbare Ruimte van de gemeente Breda: ,,Breda heeft de ambitie om een stad in een groen park te zijn. In de avond georganiseerd door Pret! kwamen die elementen samen. Een stad waarbij de openbare ruimte een ‘speelplek’ is voor iedereen.” Ook zijn de initiatiefnemers van mening dat er nog steeds onvoldoende wordt geluisterd naar de behoeftes van jongeren in Breda. ,,Uit een stadsenquête van vorig jaar bleek bijvoorbeeld dat jongeren veel minder tijd online zouden doorbrengen als de stad uitdagender zou zijn. Dat vind ik een vrij schokkende constatering. De stad moet hier iets mee doen”, zegt Elbers. De wethouder beaamt dat.

16-06-2022

De winkelleegstand in Nederlandse binnensteden bedroeg begin 2022 12 procent. Dat is veel minder dan verwacht: in plaats van een stijging als gevolg van de coronapandemie is de binnenstedelijke winkelleegstand zelfs gedaald. Het verschil is vooral te verklaren door de corona-steunmaatregelen en doordat veel winkelvloeroppervlak is omgezet in woningen en horeca. Dat blijkt uit onderzoek door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) op basis van gegevens van Retail specialist Locatus.

16-06-2022

De komende jaren is een aanzienlijke uitbreiding van het aantal sociale huurwoningen nodig. Daarom moet de rijksoverheid veel sterker sturen op de prestaties van woningcorporaties en gemeenten. In het advies ‘Onderdak bieden: sturen op prestaties van woningcorporaties’, dat op 16 juni is aangeboden aan de minister voor Volkshuisvesting Hugo de Jonge, adviseert de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) onder meer om wettelijk vast te leggen hoeveel sociale woningen erbij moeten komen en om gemeenten te verplichten te zorgen voor voldoende ruimte om deze te bouwen. Ook vindt de Rli dat het Rijk veel meer dan in de afgelopen jaren moet sturen op het leveren van met de woningcorporaties afgesproken prestaties. De minister moet bovendien ingrijpen als er onvoldoende sociale huurwoningen worden gebouwd

16-06-2022

Kunstwerken in de openbare ruimte worden soms verwijderd, verplaatst of opgeslagen en in zulke gevallen is er voor kunstenaars meestal weinig geregeld. Ze kunnen zich beroepen op het auteursrecht of persoonlijkheidsrecht, maar bij het werken in de openbare ruimte schieten beide meestal tekort. Hierover sprak Esther Didden met kunstenaar Peter Struycken en emeritus hoogleraar moderne kunst Carel Blotkamp.

14-06-2022

Op 7 juni 2022 heeft de Eerste Kamer besloten om vooralsnog geen datum vast te stellen voor de plenaire behandeling van het ontwerp-Koninklijk Besluit (KB) met de inwerkingtredingsdatum van de Omgevingswet. Hierdoor is onzekerheid ontstaan over de invoeringsdatum van de wet. Het IPO, de VNG en UvW pleitten er als medeoverheden voor om vast te houden aan inwerkingtreding van de Omgevingswet op 1 januari 2023 en vragen de Eerste Kamer om nog voor de zomer over het ontwerp-KB in stemming te brengen.

14-06-2022

Laten we niet al te hypocriet doen ten aanzien van de noodzaak van de bouw van datacenters, zeggen lectoren Cees-Jan Pen en Bart Wernaart. Maar om op een zinnige manier met de complexiteit van dit dossier om te kunnen gaan, is een krachtige, hybride en duidelijke overheid noodzakelijk.

14-06-2022

Het kabinet heeft ingestemd met een ontwerpbesluit voor striktere regulering van hyperscale datacenters, zoals in Zeewolde. Met dit besluit mogen gemeenten nieuwe gigantische datacenters niet meer toelaten in hun bestemmings- of omgevingsplannen. Zowel de Eerste als de Tweede Kamer moeten zich nog over de wettelijke criteria buigen. Minister Hugo de Jonge: ‘Nederland is te klein en de schaarste is te groot om slordig om te gaan met onze ruimte of met onze energie. En dus moeten we de juiste keuzes maken. Vestiging van hyperscale datacentra - die veel ruimte en energie vragen - worden daarom strikt gereguleerd en zijn slechts op enkele plekken nog mogelijk.’

14-06-2022

Minister Hugo de Jonge (Ruimtelijke Ordening) vindt dat ambtenaren openlijk kritiek moeten kunnen geven op de Omgevingswet. Voor zover hem bekend, wordt kritiek op deze wet niet de kop in gedrukt. De secretaris-generaal (sg) van Binnenlandse Zaken onderzoekt momenteel de signalen en gaat met een aantal getroffen ambtenaren in gesprek. Mensen die zich onheus bejegend voelen, moeten zich vooral bij de sg melden, zei De Jonge. Enkele Kamerfracties reageerden verontwaardigd op de berichten dat ambtenaren en zelfstandigen (zzp'ers) die aan de Omgevingswet werken, zijn geïntimideerd en onder druk gezet om kritiek voor zich te houden. Een aantal ambtenaren is op non-actief gezet. Dat hebben zij enige tijd geleden gemeld bij GroenLinks-senator Saskia Kluit, die de meldingen bij de minister heeft aangekaart. De stemming over de invoering van de Omgevingswet op 1 januari is van de agenda van de Eerste Kamer gehaald. De invoering ervan per 2023 staat daarmee op losse schroeven.

14-06-2022

De juridisering van de fysieke leefomgeving zet door. Ook als per 1 januari 2023 (of later) de Omgevingswet zal zijn ingevoerd. Hoe moeten gemeenten met deze trend omgaan? In een essay beschrijven Stavros Zouridos, Eva Wolf en Feie Herkes de achtergronden van de juridisering en worden oplossingen aangereikt die de effectiviteit en legitimiteit van omgevingsbesluiten ten goede komen.

14-06-2022

Met het boek 'operatie wooncoöperatie, uit de wooncrisis door gemeenschappelijk bezit' voeren auteurs Arie Lengkeek en Peter Kuenzli een enthousiasmerend, uitgebreid en overtuigend betoog voor het coöperatief wonen in Nederland. De inzet is duidelijk: Nederland warmdraaien voor deze collectieve woonvorm. Lengkeek en Kuenzli tonen bovendien aan dat zowel de Nederlandse woningmarkt als het denken over de woningmarkt op slot zit. Zij stellen dat het coöperatief wonen een structureel antwoord kan bieden op deze complexe woonproblematiek, mits het coöperatief wonen uit de niche wordt getild waar het zich nu in bevindt. Een goed functionerende woningmarkt is een politieke keuze, aldus Lengkeek en Kuenzli.

14-06-2022

Richt je op de verbetering van de leefbaarheid van bestaande buurten en dorpen. Dan komen de woningaantallen vanzelf naar je toe. Dat is de uitkomst van het onderzoek ‘Verdichtingsverhalen: betere buurten én meer woningen’, dat het College van Rijksadviseurs (CRa) begin dit jaar presenteerde. Het onderzoek is inmiddels aangevuld met een interactieve kaart waarop te zien is per buurt of er verdicht is of niet. Beide zijn de hele maand juni te zien op de gratis te bezoeken hoofdtentoonstelling “(T)Huis” van de Rotterdam Architectuurmaand in Het Nieuwe Instituut in Rotterdam. Ook is hier een film te zien met vier verdichtingsverhalen door de ogen van bewoners.

14-06-2022

Op 18 mei lanceerde het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie de Open Oproep Bouwen vanuit de bodem. Met deze open oproep nodigt het fonds coalities van ruimtelijk ontwerpers en overheden, organisaties, deskundigen en burgers uit om, met behulp van ontwerpend onderzoek, te werken aan een integrale aanpak van actuele en toekomstige verstedelijkingsvraagstukken waarin de ondergrondse water- en bodemsystemen een productieve relatie aangaan met de bovengrondse stedelijke systemen. Op 17 juni zal het fonds, in het kader van de Rotterdam Architectuur Maand, de thematiek van de Open Oproep Bouwen verder uitdiepen en bespreken. Na een introductie op de open oproep geven drie sprekers hun visie op het vraagstuk. Vervolgens gaan de sprekers met elkaar en met de overige aanwezigen in gesprek. De deadline voor de open omroep is 26 september.

13-06-2022

Weer een mijlpaal voor Blind Walls Gallery in Breda: de 130e muurschildering heeft een plek gevonden in hartje stad, in winkelhof ’t Sas. Beeldend kunstenaar Klaas Lageweg is gevraagd het werk te maken, pal aan de voet van de Grote Kerk. De Groningse artiest schilderde begin juni in slechts vier dagen tijd een portret van de vroegere Bredase kunstschilder Jacob Weyerman.

09-06-2022

Het Rijk gaat weer meer regie voeren op wonen en ruimtelijke ordening. Maar voor uitvoering van de opgaven zijn de provincies en gemeenten onmisbaar. De overheden moeten elkaar vertrouwen in samenwerking en aan de slag gaan, was de boodschap bij het congres Stedelijke Transformatie. ‘Het huidige kabinet gaat van een focus op de woningmarkt naar echte volkshuisvesting. Centraal in die kentering is meer regie in handen van de minister’, sprak Marja Appelman, directeur woningbouw bij BZK. Haar boodschap op het congres gaat over het creëren van duidelijkheid en sterke rol- en taakverdeling. Niet alleen top-down vanuit het Rijk, maar vooral ook ter ondersteuning van provincies en steden die dagelijks en integraal met de transformatieopgave bezig zijn. ‘We moeten het ook gewoon gaan doen’, aldus Appelman. Verslagen van Stadszaken en Platform31.

09-06-2022

Nederland staat voor een grote bouwopgave en de vraag is: waar komen de gevraagde één miljoen woningen terecht? Buitenstedelijk bouwen lijkt goedkoper maar dit gaat ten koste van natuurwaarde. VU-hoogleraar Hans Koster bekeek de situatie in Engeland waar met een vergelijkbaar dilemma wordt geworsteld. Zijn conclusie: economisch wordt er geen winst geboekt met bouwen in het groen. Beter is het om binnenstedelijk bouwen te bevorderen met simpeler procedures.

09-06-2022

Zac Taylor doet aan de TU Delft onderzoek naar de (financiële) risico’s van klimaatverandering voor de gebouwde omgeving. Samen met Manuel Aalbers, onderzoeker aan de Katholieke Universiteit Leuven, publiceerde hij eerder dit jaar het artikel ‘Climate Gentrification: Risk, Rent, and Restructuring in Greater Miami’. De conclusie van hun onderzoek: klimaatverandering heeft niet alleen ecologische en economische gevolgen, maar bepaalt ook de indeling en ontwikkeling van de stad. Klimaatgentrificatie is een van die (negatieve) ontwikkelingen waar gebiedsontwikkelaars serieus rekening mee moeten houden. In het onderzoek ‘Is flood risk already affecting house prices?’ van ABN-AMRO vragen onderzoekers zich af of de steeds grotere overstromingsrisico’s terug te zien zijn in de huizenprijzen en of Nederlandse huiseigenaren financieel gezien goed genoeg voorbereid zijn op de verandering van het klimaat.

09-06-2022

Steden bieden niet alleen onderdak aan mensen, maar ook aan duizenden soorten dieren en planten. Olaf van Velthuijsen is stadsecoloog bij de gemeente Rotterdam en ziet het als zijn taak de afname van plant- en diersoorten in zijn stad een halt toe te roepen en de biodiversiteit zelfs te versterken. “De stad kan alleen groeien als ook de biodiversiteit groeit.”, zegt hij.

09-06-2022

We leven in een tijd waarin datacentra vele hectares grond opsouperen en lokaal complete energienetwerken overbelasten - waarbij ze tevens andere functies wegdrukken. Het maakt de vraag uitermate relevant: hoe kunnen we spaarzamer omgaan met de schaarse energie en ruimte? Strategisch adviseur Agnes Franzen van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling is voorstander van een eigentijdse 'vrekkenbenadering'. Met daarin onder meer slimme combinaties van functies.

09-06-2022

Netbeheerder TenneT heeft op 8 juni bekend gemaakt dat het elektriciteitsnetwerk in Noord-Brabant en in Limburg dusdanig vol zit, dat er geen grootverbruikers meer aangesloten kunnen worden. Onaanvaardbaar. Dit kan onacceptabele gevolgen hebben voor de economie, de energietransitie en vele maatschappelijke opgaven in vrijwel heel Zuid-Nederland, volgens de provincies Noord-Brabant en Limburg. .

09-06-2022

De noordentree van de LocHal in Tilburg krijgt na de zomer een nieuw aanzien. Dan wordt namelijk de kunstdeur gerealiseerd die is ontworpen door Pien den Hollander. In 2018 bedacht ze het winnende ontwerp, maar technisch onderzoek, financiering en de corona-periode hebben flink wat tijd in beslag genomen. Nu is het zo ver: de productie is in volle gang en naar verwachting is het kunstwerk eind september klaar. Inspiratie voor het ontwerp zijn oude foto’s van zwevende locomotieven. In de ingang zal een kraan worden geïnstalleerd en hieraan hangt een plaat staal. De plaat staal wordt gedurende de dag door de kraan verplaatst. De beweging is zo langzaam, dat hij nauwelijks zichtbaar is. Hij gaat eerst naar achteren, en komt dan langzaam weer terug. De deur is dus altijd ‘in transitie’ en is hierdoor gedurende openingstijd juist onderdeel van ‘de verbinding’ in plaats van een afscheiding tussen twee ruimtes. Uiteraard blijft de ingang goed toegankelijk voor mensen in een rolstoel of scootmobiel. De kunstenaar bedacht dit winnende ontwerp tijdens ‘De Kunstopdracht’ van Kunstloc Brabant. Dit is een tweejaarlijkse workshoptraject voor beginnende beeldend kunstenaars, vormgevers, nieuwe media kunstenaars en (landschap)architecten. De deur is een kunstwerk in de publieke ruimte en is deels ontworpen als kunstwerk, deels als functionele deur. Dat doet den Hollander in opdracht van de gebruikers van de LocHal; Bibliotheek Midden Brabant, Kunstloc Brabant en Seats2Meet. Gemeente Tilburg wordt eigenaar van het kunstwerk en het werk wordt opgenomen in de gemeentelijke kunstcollectie.

09-06-2022

Mecanoo architecten en ingenieursbureau ABT gaan onderzoek doen naar de herontwikkeling van het TextielMuseum en de omgeving. Mecanoo was eerder o.a. betrokken bij de inrichting van de LocHal. Het museum en de omliggende gebouwen worden verduurzaamd en gerenoveerd. In de toekomst moet het museumterrein een dynamische ontmoetingsplek worden waar o.a. ruimte is voor partners, makers en buurtbewoners. Mecanoo en ABT kijken in hun onderzoek niet alleen naar het TextielMuseum maar ook naar de omgeving van het museum. Er komt een visie voor het hele zogenoemde Museumkwartier. Daar maakt ook museum De Pont deel van uit. Na de Spoorzone, Piushaven en de binnenstad is het Museumkwartier de volgende stap in de stedelijke gebiedsontwikkeling. Het gebied wint aan levendigheid en uitstraling door een vernieuwd museum en nieuwe ontmoetingsplekken met diverse economische en onderwijsfuncties in het Drögepand. Tilburgse wethouder Marcelle Hendrickx : “In het Museumkwartier verbinden we de historie van Tilburg als textielstad met de culturele en innovatieve kracht van de makers van vandaag. Tilburg is een #stadvanmakers. In de plannen voor het TextielMuseum en omgeving maken we onze ambities waar en zetten we met de herontwikkeling een belangrijke eerste stap.” De uitkomsten van het onderzoek moeten in 2023 klaar zijn. Dan kan het college op basis van de uitkomsten van het onderzoek, een besluit voorleggen aan de gemeenteraad over de herontwikkeling van het museum en de omgeving.

02-06-2022

Vijftien tweedejaars studenten van de opleiding ArtCoDe van Fontys Hogeschool voor de Kunsten Tilburg volgen de komende weken workshops in het kader van het talentontwikkelingsprogramma De Kunstopdracht. Ook ontwerpen ze een concept voor festival Kaapstad. Kunstloc Brabant stimuleert op deze manier jonge talentvolle makers bij hun cultureel ondernemerschap. De komende 5 weken staan workshops over publiekswerking, kunst in het publieke domein en pitchen en presenteren op het programma

31-05-2022

Gebiedsontwikkelaar AM en LOLA Landscape Architects hebben het manifest Geluksvogels gepresenteerd. Het manifest bevat tien principes waarmee de partijen willen bijdragen om meer natuur in steden en dorpen te realiseren. Dat willen ze doen door bijvoorbeeld meer bomen te planten en ruimte te scheppen voor water en beplanting in straten. Ook het vermengen van hoog- en laagbouw met natuur en daken zoveel mogelijk te benutten als gebruiksruimte voor mensen, planten en dieren behoren tot de ambities die AM en LOLA willen gaan realiseren. Het manifest gaat verder dan een verzameling maatregelen, melden beide partijen, die zeggen de stad te zien als een natuurgebied. “De nature-based city gaat veel verder dan groene daken en nestkasten. Het is de basis waar vanuit we denken en doen. In de natuurlijke stad draait het om de boeiende beleving van de alom aanwezige natuur. Mensen die in de natuurlijke stad wonen, zien we dan ook als werkelijke geluksvogels: zij hoeven niet te kiezen, maar wonen in de stad én in de natuur”, aldus AM en LOLA.

31-05-2022

Waarom wordt er eigenlijk al zo lang planologisch gestuurd op functie? Waarom is het zo belangrijk of er in een pand iemand achter een aanrecht, een bureau of een toonbank staat? Zo belangrijk dat we burgers er allerlei vrijheden voor willen ontnemen? Die voor de hand liggende vraag wordt in dit vrije land vreemd genoeg maar weinig gesteld. Functiescheiding, of ‘zoning’ in het Engels, is ooit begonnen als goedbedoelde vorm van overlastpreventie en gezondheidsbeleid. Bovendien gaf het rechtsbescherming aan bewoners en vooral ondernemers, wiens ruimte voor bedrijfsvoering ermee werd gegarandeerd. Maar sinds zware industrie grotendeels uit de steden is getrokken, zijn argumenten voor functiescheiding veelal achterhaald. Zolang panden makkelijk kunnen veranderen van functie, maakt het niet uit als er ergens overaanbod komt. Een kantoorpand wordt dan gewoon een appartementencomplex, of een winkelpand een restaurant. Zolang de stad niet krimpt, is er altijd wel ergens nieuwe behoefte aan. Kortom: is het inderdaad geen tijd om rigide functiescheiding uit te faseren? En welke regulering is er dan nog wél nodig?Onze steden van de toekomst zijn toe aan minder functiescheiding. Laat omgevingsplannen daarbij leren van het culturele evenement ‘Burning Man’, betoogt planoloog Martin van der Maas.

31-05-2022

In de recente RO-brief van minister Hugo de Jonge en de daarin opgenomen ‘programmadiarree’ staan de gemeenten op grote afstand, terwijl ze voor de uitvoering van beleid cruciaal zijn, schrijft Henk Puylaert. Zonder versterking van de gemeente, vooral op personeelsgebied, gaat de grote verbouwing van Nederland zoals vele grote verbouwingen: deze lopen uit in tijd met flinke budgetoverschrijdingen en veel gebreken achteraf.

31-05-2022

“Grote Kijker” van kunstenaar Herbert Koekkoek heeft dit jaar de “Kunst van Straatprijs” gewonnen. De verrekijker van cortenstaal is met 19 procent van de stemmen uit de bus gekomen als publieksfavoriet. Poort en bank van JCJ Vanderheyden in Woltersum en de graffitikunst in de fietstunnel onder de A28 en op de abri in Haren door graffitikunstenaars Michel Velt, Roman de Laporte, Quinten van Duuren, Elroy Gramsbergen en Alex Tjoelker eindigden respectievelijk op de tweede en derde plek. De gemeente Groningen heeft bijna 600 kunstwerken in de openbare ruimte. Kunstpunt beheert een groot deel van deze kunstwerken en onderhoudt ze in samenwerking met Stadsbeheer. Met de Kunst op Straatprijs zet Kunstpunt jaarlijks een selectie kunstwerken in de spotlight. Het thema van dit jaar was ‘panorama – zicht op stad en ommeland’. Ruim twee weken lang konden Groningers stemmen op een van de tien genomineerde kunstwerken. Het is het vijfde jaar op rij dat de Kunst op Straatprijs wordt georganiseerd

31-05-2022

Speciaal voor de 50ste editie van Breda Jazz is op 21 mei op de Nijverheidssingel de muurschildering Breda Jazz Festiwall onthuld. Hierop is een knaloranje trompetspeler te zien die het publiek in vervoering brengt tijdens het festival op de Grote Markt.  Breda Jazz voorzitter Bart Wouters liet vlak voor de onthulling weten het een groot cadeau te vinden. De crowdfunding voor de mural was ‘meer dan succesvol’. Voor de maker van de muurschildering, Joren Joshua, was het project best een uitdaging. Zo bleek schilderen op bakstenen nog lang niet zo makkelijk. Ook had de Rotterdamse kunstenaar te maken met een krappe deadline in combinatie met onwelgevallige weergoden. ,,Blind Walls weet keer op keer de verhalen van de stad te verbinden met de mensen en dat vinden wij als stadsbestuur erg belangrijk.”, zei wethouder Marianne de Bie

30-05-2022

Voor de plannen met het spoor en de N65 gaan in de gemeente Vught vele honderden bomen plat.  Met diverse acties probeert Podium C, met het project ‘Bomen over Bomen’ , inwoners én de gemeente te bewegen om de komende winter al de schop te pakken en ‘heel veel’ bomen, struiken en hagen te planten. Zij laat zich hiervoor inspireren door kunst(enaars) en cultuur(makers). Op 20 mei werd het project afgetrapt met een toelichting op de plannen door kunstenaars Cathelijne Montens en Krijn Christiaansen, bomenexpert John Vermeer en Sander Wieringa (NMV Vught).

24-05-2022

In de periode 2013-2020 kreeg 244 vierkante kilometer landbouwgrond in Nederland een andere bestemming. De meeste landbouwgrond, 200 vierkante kilometer, ging naar nieuwbouw, industrie en infrastructuur. De andere 44 vierkante kilometer grond ging naar natuur en water. Dit ondanks een afname van bos met 53 vierkante kilometer. Dit blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS en de Wageningen University en Research. Het CBS zag de landbouwgrond tussen 2013 en 2020 het meest afnemen in de provincies Noord-Brabant (afname van 58 vierkante kilometer) en Gelderland (afname van 38 vierkante kilometer). Alleen in Friesland nam landbouwgrond toe, met 7 vierkante kilometer. In alle provincies, met uitzondering van de provincie Zeeland, ging landbouwgrond vooral naar extra bebouwing. In 2020 had 49 procent van het totale oppervlakte van Nederland nog altijd een agrarische bestemming. Het gaat dan vooral om akkers en weilanden. Zo’n 24 procent van Nederland is bebouwd of bestraat. Dit betreft woningen, bedrijventerreinen, wegen, pleinen en andere infrastructuur. Ook openbaar groen zoals parken valt binnen deze categorie.  Natuur of half-natuur beslaat 16 procent van de Nederlands oppervlakte. Hierbij gaat het om Natura 2000-gebieden, maar ook om vormen van landschaps- of natuurbeheer, productiebossen en bebossing zonder beschermingsstatus. De overige 11 procent van de Nederlandse grond is zoet en brak water, samen met de kuststrook. De komende jaren kampt Nederland met een ruimtelijke opgave, waarin we ruimte moeten maken voor één miljoen woningen, de bouw van windmolens en zonneparken en de uitbreiding van het Natuurnetwerk Nederland en de Bossenstrategie. De uitbreiding van het natuurnetwerk vraagt om 350 vierkante kilometer, dit als gevolg van afspraken tussen het Rijk en de provincies. De aanplant van extra bebossing, dit is buiten de ruimte voor het natuurnetwerk om, vraagt om nog eens 190 vierkante kilometer.

24-05-2022

De BNA heeft steeds gepleit voor meer visie en regie, het heruitvinden van de ruimtelijke ordening op nationale schaal. ‘Het is een doorbraak dat er nu iets ligt. Complimenten’. ‘Wij blijven met kracht inbrengen dat alle daadkracht moet leiden tot betere samenwerking, ook lokaal en regionaal, en dat kwaliteit en duurzaamheid van de leefomgeving de hoogste prioriteit krijgen. Anders kachelen we alsnog achteruit. Er is momentum. Laten we dan ook ontwerpkracht vroeg in het planproces betrekken om een werkelijk creatieve en integrale aanpak te ontwikkelen en - daarbij - procedures te versnellen’, aldus Fred Schoorl, directeur BNA. Ook vanuit andere hoek is BNA met partijen bezig met concrete suggesties te komen’. BNA is blij met de Kamerbrief over nationale regie in de ruimtelijke ordening, die minister de Jonge als minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening naar de Tweede Kamer. De BNA, MKB-Nederland, VNO-NCW waarderen dat het kabinet kiest voor het hernemen van de regie . Dit past ook in de visie op ‘Ondernemen voor brede welvaart.’ We moeten de grote verbouwing van Nederland slim aanpakken en de ruimtelijke inrichting van ons land vlottrekken. Er liggen grote opgaven zoals de energietransitie, klimaataanpak, de ruimte voor bedrijven en de circulaire economie. Dit vraagt dat we groter denken en tot landelijke keuzes komen om deze opgaven met creativiteit, samenwerking, onconventionele oplossingen én doorzettingsmacht aan te pakken.

24-05-2022

De typerende houding van Ireen Wüst, maar ook een vrouw die met beide voeten op de grond is blijven staan en een verwijzing naar de overleden Paulien van Deutekom. Het drie meter hoge standbeeld tere ere van Ireen Wüst bevat veel details. Kunstenares Iris Le Rütte ging nadat ze de opdracht tot het maken van een standbeeld kreeg op zoek naar foto's en filmpjes van de olympische schaatser. ,,Ze wilde zelf geen portret dus heb ik goed gekeken naar haar lichaamshouding tijdens het schaatsen.” Op 21 mei werd het kunstwerk onthuld op het Oranjeplein voor het gemeentehuis van Goirle. Het beeld heeft 50.000 euro gekost. Liesbeth Jans, Kunstloc Brabant,  adviseerde over de ontwikkeling van dit kunstwerk.

19-05-2022

Nederland heeft de ambitie om in 2050 een volledig circulaire economie te realiseren. De notitie ‘Nederland op weg naar een circulaire economie‘ van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) gaat in op de kansen en risico's van de daarbij horende transitie voor lage- en middeninkomenslanden. Nederland is immers een handelsland, en grondstoffen- en productieketens houden niet op bij de grens. De conclusies zijn niet alleen relevant voor het Nederlandse circulaire-economiebeleid, maar ook voor ontwikkelingssamenwerking waarin het behalen van de Sustainable Development Goals (SDG's) centraal staat. De notitie is een Nederlandstalige samenvatting van de eerder verschenen PBL policy brief ‘Addressing international impacts of the Dutch circular economy transition’ ,die is geschreven op verzoek van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Deze policy brief plaatst de transitie naar de circulaire economie in de context van de Sustainable Development Goals (SDG's) van de Verenigde Naties en neemt daarmee een breder perspectief dan het Nederlandse circulaire-economiebeleid, dat focust op milieu-impact en leveringszekerheid.

19-05-2022

De twaalf provincies moeten aan de bak om nationale ruimtelijke beleidsplannen en doelen die het kabinet voorbereidt, in te passen. Minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) meldt in een brief aan de Tweede Kamer dat hij wil dat in oktober 2023 de afspraken per provincie vastliggen. Het kabinet kondigde eerder al aan dat het de regie weer naar zich toe trekt om sneller, eerlijker en samenhangender besluiten te kunnen nemen over de schaarse ruimte in Nederland. Volgens De Jonge komen er grote uitdagingen op Nederland af, onder meer op het gebied van natuur, infrastructuur, water, economie, woningbouw, landbouw en de energievoorziening.

19-05-2022

De laatste Bosch Parade; een tocht met drijvende kunstobjecten op De Dommel, werd in 2019 gehouden. „Superblij dat we na drie jaar weer van start kunnen”, zegt artistiek leider Miesjel van Gerwen van de Bossche organisatie. Hij verwacht dat de nieuwste editie niet zo gek zal verschillen van andere edities. „Minder verhaal. Een vertelling blijkt vaak te dwingend voor de vrijheid van kunstenaars. We zijn altijd met zoektochten bezig. Dat vind ik het meest wezenlijke van kunst. Kunst is zoeken. Ik wil vooral de focus op het water houden. Dat maakt ons wereldwijd uniek”, zegt hij. Het thema is dit jaar verleiding. De verzoeking van de heilige Antonius, een schilderij van Bosch, is dit keer als uitgangspunt genomen. Het thema is verleiding. Daar kunnen kunstenaars allerlei kanten mee uit. Een van de nieuwe onderdelen van Bosch Parade is de Tuin der Lusten, met een terras naast de citadel met een restaurant. Daar gaan kunstenaars in een ateliertent ook aan de slag. Ze bouwen hun varende objecten op en bij het water. Een openbare plek waar iedereen kan zien hoe Bosch Parade ontstaat.

17-05-2022

In de Open Oproep Anders werken aan wonen van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie zijn 15 projecten geselecteerd. De oproep is de tweede in een reeks van zes oproepen die verspreid over vier jaar worden uitgezet binnen het Actieprogramma Ruimtelijk Ontwerp. Doel van de oproep was te komen tot voorstellen om, met behulp van ontwerpend onderzoek, op verschillende schaalniveaus vernieuwende perspectieven, strategieën en oplossingen te ontwikkelen voor de complexe woonopgave in Nederland. De oproep heeft geleid tot een grote hoeveelheid en breedte aan, soms verrassende, samenwerkingsverbanden. Maar het belangrijkst is toch dat de open oproep een inspirerend en relevant spectrum aan projecten heeft opgeleverd, die tezamen een behoorlijk compleet palet aan ontwerpmatige oplossingsrichtingen voor de woonopgave bieden. Voor de Open Oproep Anders werken aan wonen nam het Stimuleringsfonds 72 aanvragen in behandeling. Met 15 gehonoreerde voorstellen komt het honoreringspercentage op 21 procent. Met deze projecten is een totaal aangevraagd bedrag van € 449.895,00 gemoeid; een gemiddelde bijdrage van net geen € 30.000 per ondersteund project. Op 18 mei 2022 wordt de derde open oproep binnen het Actieprogramma Ruimtelijk Ontwerp gelanceerd: Bouwen vanuit de bodem. Deze oproep is gericht op voorstellen voor ontwerpend onderzoek naar een integrale aanpak van actuele en toekomstige verstedelijkingsvraagstukken waarin de ondergrondse water- en bodemsystemen een productieve relatie aangaan met de bovengrondse stedelijke systemen. Deadline 26 september.

17-05-2022

Als Nederland procedureel blijft denken, bouwen we onze ruimte onaangenaam en inefficiënt vol. De Omgevingswet is niet het gedroomde antwoord. Dat zegt landschapsarchitect Adriaan Geuze tijdens een lezing over de toekomst van de Nederlandse ruimtelijke ordening. Hij houdt een dringend pleidooi voor systemisch denken: ‘Ons huidig denken is impotent en lost onze ruimtelijke opgaven, grootschalig en meerjarig, niet op.' Geuze pleit voor nieuwe autoriteit Ruimtelijke Ordening. Hij wil daarmee terug naar wat in de nasleep van de industriële revolutie het ‘nieuwe denken’ onder civiele ingenieurs was: een ruimtelijke visie op Rijksniveau, maar wel bottom-up ingevuld. Het leverde toentertijd Staatsbosbeheer op, zegt Geuze, en de Zuiderzeewerken. Neem de Nederlander dus ook mee in de invulling van de ruimte, is één van de oproepen.

17-05-2022

De huidige ruimtelijke opgaven zijn in de afgelopen decennia dermate veranderd, dat dit volgens hoogleraar gebiedsontwikkeling Co Verdaas om een nieuwe rol van het Rijk vraagt. In zijn analyse legt hij uit waarom dat een balanceeract is tussen regie en dialoog.

17-05-2022

Sinds enkele jaren ontstaat er weer waardering voor het maken. Productie keert terug naar stedelijke locaties. Vaak gebeurt dat in de vorm van broedplaatsen op tijdelijke plekken die bestemd zijn voor herontwikkeling. Nederlandse steden herontdekken het belang van (maak)bedrijven voor de stad. Alleen blijft het zoeken naar de condities waarin deze maakbedrijven het beste gedijen. Zeker nu de druk op de ruimte alleen maar groter wordt. Het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en de Vereniging Deltametropool organiseerden een werkbezoek bij drie makersplekken in Rotterdam-West. Dit essay concentreert zich op de praktijk van maakbedrijven. Wat zijn maakbedrijven en waarom zijn ze van waarde? Op welke manier kunnen gemeenten de maaksector steunen en een plek geven in de stad? En wat betekenen maakbedrijven voor de transitie naar een circulaire economie?

12-05-2022

Samen met zeven middelgrote gemeenten werkt de provincie Noord-Brabant aan forse binnenstedelijke opgaven die de kwaliteit van de leefomgeving in deze gemeenten verbetert. De stad wordt aangenamer, duurzamer, veiliger, groener. Dat gebeurt door te bouwen binnen de al bestaande bebouwde omgeving (inbreiden), het aanbrengen van nieuwe structuren in de stad, door te transformeren. En daarmee wordt onder meer ook de leegstand van veel panden, voor veel bewoners en bezoeker een gruwel, aanpakt.

12-05-2022

Culturele broedplaatsen, ateliers en wijkpaleizen. Ze zijn van onschatbare waarde voor de stad. Toch constateren stadmaker Rinske Brand en financieel expert Alexander Ramselaar dat culturele en maatschappelijke initiatieven het steeds vaker afleggen tegen de financiële korte termijnbelangen van gemeenten. Zij leggen uit waarom dit niet wenselijk en niet nodig is. Het huidige gemeentelijk verkoopproces is sterk in het nadeel van culturele en maatschappelijke initiatieven. Zij vangen achter het net om vijf redenen, stellen de auteurs. De auteurs komen met een zestal handreikingen aan gemeenten om ervoor te zorgen dat maatschappelijk vastgoed voorbestemd blijft aan cultureel en maatschappelijk gebruik, plus een advies aan culturele partijen.

12-05-2022

In het kader van het wereldwijde klimaatdebat staat het bomenbestand misschien wel als eerste noodzaak genoteerd. Logisch dan ook dat er van allerwegen aangedrongen wordt om meer bomen te planten vanwege de gunstige effecten op klimaat, biodiversiteit, CO2 opslag en nog zoveel meer. Ook in de gemeente Vught is sprake van een ongebreidelde bomenkap en een beperkte compensatie met nieuwe aanplant. De gemeente Vught heeft door de samenvoeging met Helvoirt veel ‘buitengebied’ erbij gekregen. Dat schept niet alleen verantwoordelijkheden en verplichtingen maar levert ook knelpunten op die om een duurzame oplossing vragen. In lijn met de visie en doelstellingen van Podium C zijn de kunstenaars Cathelijne Montens, Krijn Christiaansen en componist Bart van Dongen betrokken bij de uitvoering van het plan. Podium C wil op een lichtvoetige en soms serieuze, instructieve manier inwoners van Vught, Helvoirt en Cromvoirt bewust maken van nut en noodzaak van het planten van bomen en struiken. Helpend hierbij zijn de herintroductie van het historische voorpootrecht, de reanimatie van de bomenkansenkaart en een basisschool lesprogramma. Podium C in Vught ziet het als haar taak om kunstenaars en social designers en de juiste veranderopgaves met elkaar te verbinden. Het gehele plan wordt uitgevoerd in de tweede helft van 2022 en start met een aftrap op 20 mei.

12-05-2022

In de visie van de gemeente Cranendonck is gebiedsontwikkeling van groot belang bij de realisatie van klimaatadaptatie en verduurzaming. Pachtbeleid fungeert daarbij als tandwiel, stelt  Damien Oud, beleidsmedewerker Klimaatadaptie. “Duurzamer verpachten is een opstapje naar het verduurzamen van het hele buitengebied.” Voor gronduitgifte pakt het college van B&W in Cranendonck het daarom anders aan dan veel andere colleges. Pachters in Cranendonck kiezen bij inschrijving zelf welke duurzaamheidsmaatregelen ze willen doorvoeren. De grond gaat daarbij niet meer automatisch naar de hoogste bieder.

12-05-2022

Er komt onvermijdelijk een dag dat de alternatieve bedrijvigheid die het Havenkwartier in Breda zo leuk maakt, plaats moet maken voor woningbouw. Is er elders nog ruimte voor Stek, Pier 15, Brack en Belcrum Beach? Misschien is de Slingerweg een idee. Vorig jaar kwam het stadsbestuur namelijk met het idee dat het gebied rond de Slingerweg de verbinding gaat vormen tussen ’t Zoet, het voormalige terrein van de suikerfabriek, en de binnenstad. Om dat voorstel aantrekkelijk te maken zou er een soort ‘Havenkwartier 2.0’ moeten verrijzen. Inclusief initiatieven als Stek, Pier 15, Brack en Belcrum Beach. Nico Schapendonk van BN De Stem sprak met deze initiatieven.

12-05-2022

Er is 22 miljoen euro subsidie beschikbaar gekomen om winkelgebieden weer aantrekkelijk te maken voor zowel bewoners als bezoekers. Het geld komt uit de Impulsaanpak Winkelgebieden van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, waar het kabinet vorig jaar in totaal 100 miljoen euro voor uittrok. Inschrijven voor de regeling kan tot eind mei. Gemeenten die gebruik willen maken van de subsidie, kunnen een projectplan indienen, dat is gericht op de herstructurering en transformatie van winkelgebieden. Per project is maximaal 5 miljoen euro, exclusief BTW, beschikbaar.

12-05-2022

In de eerste helft van 2021 werden in Nederland 4.935 woningen ontwikkeld uit transformatie. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS. Het zijn de meest recente cijfers van hun soort. De cijfers tonen grote lokale verschillen. Stadszaken zet de absolute en relatieve transformatiewinnaars in een top 10.

10-05-2022

Weer krijgt Breda een kunstwerk dat niet boven het maaiveld uitsteekt: de Vrijheidsboom van Jennifer Tee in het park Valkenberg. Het is niet het eerste ‘platte’ monument dat in de stad komt te liggen. ,,Ze zijn onderdeel van de openbare ruimte, net als stolpersteine’’, zegt de Bredase kunsthistoricus Rebecca Nelemans, verwijzend naar de kleine messing straatsteentjes die verwijzen naar mensen die tijdens de Holocaust zijn vermoord. Kunst die niet de hoogte ingaat, vergt ook iets van de passant, zegt ze : ,,Er zijn ook kunstenaars die zich richten op de oplettende voorbijganger. Voor mensen die zich laten verrassen en denken: ‘Lag dit er altijd al? Wat betekent dit?’ Maar ik denk niet dat het de bedoeling is dat dit soort kunstwerken wordt gemaakt, zodat niemand ze ziet. Kunst laat je juist kijken naar iets dat je niet eerder zag’’.,,Het werk ligt in het gras, zodat mensen denken: ‘Hé, wat is dit?’ Waarna ze gaan kijken en de verwijzing zien naar de Artikel 1-gedenksteen die er al staat’’, zegt Alexander Godschalk, die samen met de stratenmakers Jeffrey en Henk Broos het werk van Jennifer Tee aanlegt. Alles draait om bezinning. Ook bij het werk Pamięc, op de hoek van Claudius Prinsenlaan en Wilhelminasingel. Dat is een geschenk van zusterstad Wroclaw en herinnert aan de bevrijding van Breda door de Eerste Poolse Pantserdivisie van generaal Maczek. Het werk bestaat uit twee tanksporen en is zo plat als een dubbeltje. ,,Het zorgt voor een moment van bezinning’’, zegt Nelemans. ,,Een subtiele herinnering.’’

09-05-2022

Elk jaar organiseert Kunstpunt Groningen in het voorjaar de Week van de Kunst op Straat. Met ingang van dit jaar is dat de Maand van de Kunst op Straat geworden, in mei. In de gemeente Groningen zijn bijna 600 kunstwerken op straat te vinden: op de singels, in parken, middenin woonwijken, hangend aan gevels en in parkeergarages, maar ook tussen graven, grenzend aan bossen en landerijen. Kunstpunt zorgt voor deze collectie. Tijdens de Maand van de Kunst op Straat laat de organisatie het publiek (op een andere manier) met deze kunst kennismaken. Er zijn speciale tours, een fotowedstrijd voor kinderen, workshops, onthullingen van nieuwe kunstwerken en er is een Kunst op Straatprijs. Het thema van de Kunst op Straatprijs 2022 is ‘panorama, zicht op stad en ommeland’. Binnen dit thema zijn tien kunstwerken uit de gemeente Groningen genomineerd waaronder Poort en Bank van JCJ Vanderheyden in Woltersum.

05-05-2022

Het spreekt al snel tot de verbeelding: horeca of theater in een oude fabriek of op een voormalige werf, in de periode voordat daar een gloednieuwe woonwijk komt. Placemaking staat vooral bekend om het in een vroeg stadium verbeteren van de kwaliteit van een (door) te ontwikkelen gebied, waardoor de leefbaarheid wordt verhoogd en mensen graag in dat gebied verblijven. Placemaking wordt in dat geval vanuit het menselijk perspectief benaderd. Maar hoe zit het met de economische kant? Mare Santema deed haar afstudeeronderzoek naar het verzilveren van de meerwaarde van placemaking in gebiedsontwikkeling aan de TUDelft, master Management in the Built Environment. Dit onderzoek voerde zij uit tijdens een afstudeerstage bij Deloitte Real Estate. Daarvoor nam zij vier succesvolle gebiedstransformaties onder de loep : Waalfront in NIjmegen, Strijp-S in Eindhoven, NDSM-werf in Amsterdam en Piushaven in Tilburg.

05-05-2022

Het College van Rijksadviseurs zoekt jonge ontwerptalenten en publieke opdrachtgevers met een concrete ruimtelijke- maatschappelijke vraag voor de Young Innovators 2022. Met dit Young Innovators programma koppelen de Rijksadviseurs jonge, talentvolle architecten, interieurarchitecten, stedenbouwkundigen en landschapsarchitecten aan grote ruimtelijke opgaven als klimaatadaptatie, energietransitie, duurzame verstedelijking & mobiliteit, transitie van de landbouw en sociale rechtvaardigheid. Het Young Innovator traject loopt van juni 2022 tot januari 2023. Ontwerpers en co-opdrachtgevers kunnen zich tot 1 juni aanmelden.

03-05-2022

Na de veroordeling van theatermaker/kunstenaarJan Fabre wegens grensoverschrijdend gedrag en aanranding vroeg Vooruit, de Vlaamse sociaaldemocratische politieke partij, om zijn werken weg te halen uit het Vlaams Parlement. Dat gebeurt niet, maar er komt wel duiding bij. "Je moet een kunstwerk los zien van de kunstenaar," vindt parlementsvoorzitster Liesbeth Homans. Er ontstond in  België een discussie over het lot van kunstwerken van Fabre in de openbare ruimte. Philippe Van Cauteren, directeur van het SMAK in Gent, hoopt voor ‘’ons allemaal als samenleving dat we niet in een soort van primitieve impuls gaan denken over of we dingen gaan laten staan of verwijderen. Maar dat we met een goede dialogerende methode een soort constructief model kunnen ontwikkelen naar de toekomst toe.”. Het Koninklijk Paleis in Brussel laat het beroemde "keverplafond" voorlopig ongemoeid.

03-05-2022

Er komt een gigantische muurschildering ( 150 vierkante meter ) op de zijkant van een flat in de Copernicuslaan in ’s-Hertogenbosch. De hangbrug is er al geïnstalleerd en de basislaag om op te spuiten is al aangebracht. Klaar voor de start dus. ,,Ik ben zo ontzettend stoked, zoals ze in het Engels zeggen”, aldus Jan-Henk van Ieperen van straatkunstenaarscollectief Kings of Colors, dat de wandschildering - gemaakt door Braziliaan Pixote Mishu - in goede banen leidt. Het is volgens Van Ieperen de eerste muurschildering van zijn soort in ’s-Hertogenbosch. ,Je hebt natuurlijk de silo’s op de Tramkade, maar op een muur zo groot als deze ga je niet vinden. Dat merkten we ook in het vergunningsproces met de gemeente. Alles was nieuw. Er was in Den Bosch eigenlijk geen regelgeving. Nu hebben we eigenlijk zelf de regels gemaakt en dat bedoel ik op een heel positieve manier, want we zijn de gemeente erg dankbaar”, vertelt Van Ieperen. Er komen nog meer soortgelijke schilderingen aan. In de cultuurnota voor 2022-2024 heeft de gemeente zich voorgenomen om te investeren in wandschilderingen en dergelijke. ,,Dat is een heel proces geweest. We begonnen in 2013 als een vreemde eend in de bijt, maar ondertussen zijn we een organisatie waarvan men weet dat er afspraken mee te maken zijn. Wij niet alleen, hoor. Ook organisaties als Dukebox, Cypher HQ op de Tramkade en het World Skate Center zorgen ervoor dat urban in Den Bosch aan terrein wint.”, zegt Jan-Henk van Ieperen.

03-05-2022

‘Bijzonder ontstemd’ is het Tilburgse college van B en W over alle gebreken die bij brug Den Ophef van de Piushaven boven komen. Afbreken en een nieuwe neerzetten is geen optie: dat zou 4 tot 5 miljoen euro kunnen kosten. Dus investeert de gemeente bijna een miljoen euro om het ‘civiele kunstwerk’ op te knappen.

03-05-2022

Om Europa groener, gezonder, inclusiever en veerkrachtiger te maken is er budget en ondersteuning voor de 100 voorlopersteden. Die moeten in 2030 klimaatneutraal zijn. Twintig jaar later moet ook de rest van de steden in de EU klimaatneutraal zijn. Voor hun voorlopersrol ontvangen de steden onder meer een financiële bijdrage en makkelijker toegang tot andere fondsen. De gemeenten Groningen, Amsterdam, Utrecht, Eindhoven, Den Haag, Rotterdam en Helmond zijn zeven van honderd Europese steden die hulp krijgen van de Europese Unie om in 2030 klimaatneutraal te zijn. Eindhoven en Helmond zijn als duo-gemeente geselecteerd. 'Net als andere gemeenten zoeken we versnelling om klimaatneutraal en CO2-neutraal te zijn. Deze klus kun je als stad niet alleen. We hebben dan ook bewust gekozen voor een gezamenlijke aanmelding voor de EU missie. Waarbij we voortbouwen op onze samenwerking binnen de Brainport regio', laat de gemeente weten aan Stadszaken. De vervolgstap voor de gekozen steden is om dit jaar een plan uit te werken, het zogenaamde Climate City Contract.

03-05-2022

Het kabinet wil dat Nederland in 2050 circulair is. Maar over de ruimtelijke impact van die transitie is nog weinig bekend. In opdracht van het  Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) onderzocht CE Delft daarom de ruimtelijke effecten van circulaire bedrijvigheid. ‘Omdat Nederland een beperkt grondgebied heeft, is er aandacht nodig voor de ruimtelijke implicaties van de opgaven’, schrijft het planbureau in een toelichting van het onderzoek. In de circulaire economie zijn minder productiefaciliteiten en logistiek nodig. Wel neemt de vraag naar bedrijfsruimte in een hogere milieucategorie voor recycling toe. Verder is de ruimtevraag van de productie van biomaterialen mogelijk groot. Ook is er meer ruimte nodig voor de opslag van hergebruikte materialen, die later terug komen in de keten. Idealiter zit deze opslag op goed bereikbare plaatsen, die multimodaal bereikbaar zijn, stelt CE Delft in het onderzoek. Voor het beoordelen van de ruimtelijke effecten van de circulaire economie onderzocht CE Delft vijf sectoren. Het zijn sectoren die een potentieel grote impact op de ruimte hebben bij de transitie naar een circulaire economie. Deze sectoren komen grotendeels overeen met de transitieagenda’s van de overheid, aldus CE Delft.

02-05-2022

Drie ontwerpteams mogen hun visie uitwerken tot een schetsontwerp met businesscase voor de locatie De Kemmer-Eindhovensedijk in Oirschot, waar in de komende jaren plaats is voor vierhonderd woningen. Zij zijn daarmee door naar de tweede ronde van de prijsvraag ‘Een nieuwe bouwcultuur - Ontwerpprijsvraag biobased en natuurinclusief bouwen in Oirschot’. Voordat er een winnaar wordt gekozen, worden de inzendingen tentoongesteld. Bezoekers van de tentoonstelling kunnen reageren op de voorstellen. Die reacties worden als advies aan de jury ter beschikking gesteld. Het is de bedoeling dat de gemeente Oirschot daarna een opdracht verstrekt aan de winnaar om een Masterplan op te stellen voor de gebiedsontwikkeling De Kemmer-Eindhovensedijk. Daarnaast kan de winnaar uitgenodigd worden om het plan voor het deelgebied in overleg met de betrokken partners verder te ontwerpen voor realisatie. De prijsvraag is een initiatief van het College van Rijksadviseurs en werd uitgeschreven door de gemeente Oirschot. De prijsvraag wordt uitgevoerd in samenwerking met Architectuur Lokaal.

28-04-2022

NRC sprak met Rijksbouwmeester Francesco Veenstra. Het verbinden van alle ruimtelijke problemen – en daarmee van ministeries – ziet Veenstra als zijn belangrijkste opdracht als Rijksbouwmeester. „Ik geloof erin dat je fundamentele problemen tegelijk moet aanpakken”, zegt hij. „Niet alleen op de plek waar ze worden veroorzaakt. Ja, als je boeren uitkoopt krijg je minder stikstof en meer bouwlocaties, maar als die vooral liggen op laaggelegen grond die nog verder zal dalen, dan schieten we er voor de waterproblematiek niks mee op. Je moet niet alleen naar de landbouw kijken, maar ook naar de uitstoot en de bouw.” Wat ervoor nodig is: een overkoepelende visie van het Rijk en de samenleving. „We moeten nu al nadenken over hoe we over honderd jaar omgaan met energie, water, data en goederenstromen. Hoe gaan we naar ons werk, wat doen we in onze vrije tijd? Er zal wellicht meer tijd zijn om privé te besteden, omdat we minder werken. Dat heeft allemaal weerslag op de ruimte. Binnensteden gaan er echt anders uitzien: minder auto’s, meer groen, meer ruimte voor sport, recreatie en ontmoetingen.”

28-04-2022

Tot eind 2023 komen er in Nederland nog minimaal 64 grote distributiecentra bij. Ruim de helft van de grote distributiecentra, met een oppervlakte van minimaal 20.000 vierkante meter, wordt in groen gebied gerealiseerd. Dat melden Pointer en Investico op basis van analyse van cijfers van bouwvakblad Cobouw. De nieuwe centra zijn samen goed voor een oppervlakte van ruim 3 miljoen vierkante meter. De meeste XL-centers komen in de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland en Noord-Brabant. Pointer maakte een kaart met daarop de precieze locaties van de centra. Deze provincies werken momenteel aan beleid voor meer controle over de groei van de centra. Ook Overijssel, Gelderland, Drenthe en Utrecht werken aan nieuwe regelgeving, meldt Pointer op basis van een rondgang langs de provincies. Volgens Rijksadviseur Wouter Veldhuis is het zaak dat álle provincies beleid gaan voeren op de groei van distributiecentra. Dit om waterbedeffecten te voorkomen. ‘Als je dat (beleid voeren, red.) niet doet, dan wordt het hier het Wilde Westen en duiken bedrijven op de provincie waar de regels het gemakkelijkst zijn’, zegt hij tegen Pointer. De provincies vinden de Tweede Kamer aan hun zijde. Het parlement nam in februari een motie aan met de oproep aan VRO-minister Hugo de Jonge om meer regie te voeren de ‘verdozing’ en ‘verrommeling’ van het landschap. Begin deze maand voerde de minister gesprekken met de provincies over hoe Rijk en regio hier samen aan kunnen werken. Een andere motie tegen verdozing kreeg overigens eind 2019 ook al een meerderheid van de stemmen in de Tweede Kamer. Op 14 april werd ook bekend dat er 26 miljoen euro wordt gereserveerd voor het programma Werklandschappen van de Toekomst, voor de vergroening van bedrijventerreinen in Nederland. Dat is onderdeel van de tweede ronde van het Nationaal Groeifonds, waar minstens 5 miljard euro voor is uitgetrokken. Wel moet het voorstel nog worden aangescherpt.

28-04-2022

De jury onder leiding van Rijksbouwmeester Francesco Veenstra heeft vijf opdrachtgevers genomineerd voor de Gouden Piramide 2022, de rijksprijs voor inspirerend opdrachtgeverschap in de architectuur en gebiedsontwikkeling. Onder de 5 genomineerden twee projecten in Noord-Brabant : Vereniging Ecodorp Boekel met Ecodorp Boekel, en Woningcorporatie Trudo met Haasje Over, Eindhoven. In mei en juni 2022 bezoekt de jury de vijf genomineerde opdrachtgevers. De winnaar wordt in oktober 2022 bekendgemaakt. Op die dag verschijnen ook korte films over de vijf genomineerden, en wordt een publicatie gepresenteerd met het juryverslag, een essay van de Rijksbouwmeester en besprekingen van de vijftien meest interessante inzendingen (waaronder de genomineerden). De prijs bestaat uit een bedrag van 75.000 euro en een trofee. De Gouden Piramide wordt tweejaarlijks toegekend

28-04-2022

De ethische commissie van Stichting Brainport Smart District gaat ook voor de gemeente Eindhoven aan de slag. De commissie adviseert de gemeente over de ethiek achter digitale innovaties, naast advies voor de ‘slimste woon-werkwijk van de wereld’ in Helmond. De commissie gaat daarmee een stap verder dan andere ethische commissies en heeft potentie om regionaal te opereren.

28-04-2022

Op 20 april 2022, ondertekenden Avans Hogeschool, BUas, Curio, De Rooi Pannen, NLDA en de gemeente Breda een intentieverklaring waarin de samenwerking die is gestart met de City Deal Kennis Maken wordt voortgezet in het Urban Living Lab Breda (ULLB). Met het ondertekenen verbinden het onderwijs en haar studenten zich aan de toekomst van de stad. De intentieverklaring wordt overeengekomen voor een periode van twee jaar. Die tijd wordt benut om de samenwerking verder op te zetten, uit te breiden en in de praktijk te ervaren. ULLB is een levende gemeenschap die samen met inwoners werkt aan nieuwe oplossingen en nieuwe vormen voor een duurzame, gezonde, leefbare en voor iedereen toegankelijke stads-samenleving. Samen met het (middelbaar en hoger) onderwijs, ondernemers, overheid en inwoners brengt ULLB vraagstukken in beeld. Ze zoeken nieuwe oplossingen met als doel duurzaamheid en duurzame ontwikkeling en innovatie in de stad te stimuleren.

28-04-2022

Vorig jaar werden er een kwart meer rechtszaken over bouwen en ruimtelijke ordening voorgelegd aan de Raad van State dan in 2020. Het is de Raad van State niet helemaal duidelijk waarom het aantal rechtszaken over bouwen en ruimtelijke ordening in 2021 zo ‘spectaculair’ is gestegen. In de aanloop naar de invoering van de Omgevingswet op 1 januari 2023 zal het aantal zaken alleen maar verder oplopen, verwacht de Raad. De enorme woningbouwopgave in combinatie met de invoering van de Omgevingswet is volgens de Raad een spannende en risicovolle situatie. Alle regelgeving op het gebied van ruimtelijke ordening in 26 wetten, worden in de Omgevingswet gebundeld en ondergebracht in een kleiner aantal wetten. Dit moet de regels voor ruimtelijke ontwikkeling vereenvoudigen. Maar de Raad van State voorspelt dat veel burgers de bestemmingsplannen van gemeenten zullen aanvechten. De Raad van State maakt zich daarnaast zorgen over hoe verstandig het is om de Omgevingswet, die inmiddels al meerdere keren is uitgesteld, op 1 januari 2023 in te voeren. Dit heeft deels te maken met het Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO). Dat is het digitale ‘loket’ waarin vergunningaanvragen, bestaande regels per locatie en informatie over de fysieke leefomgeving samenkomen. Ontwikkelaars van het stelsel verwachten niet volledig klaar te zijn voor 1 januari.

26-04-2022

In de rubriek Gevonden voorwerpen lichten Motley-auteurs één kunstwerk toe dat zij recent zijn tegenkomen. Een werk dat opvalt door zijn uitbundige verschijning of juist verast door zijn subtiliteit. Door in te zoomen op het individuele werk laat Motley de verscheidenheid zien van de kunst die onverwacht op ons pad komt. Milo Vermeire over een kunstwerk van Hans van Lunteren dat in de openbare ruimte van Nijmegen-Oost staat.

26-04-2022

Min of meer verborgen kunst in de regio; tegen gevels, op begraafplaatsen of verstopt in het bos. De kunstredactie zoekt en vindt. In aflevering 35 van BuitenBeelden: een vlammetje in wijk Tivoli. Een werk van Marjolijn Mandersloot. Het is in 2001 gemaakt in opdracht van de gemeente Eindhoven - toen er nog kunstopdrachten werden verstrekt - in het kader van het project Kunst in de Buurt.

12-04-2022

Friso de Zeeuw, emeritus-hoogleraar gebiedsontwikkeling, ziet dat het begrip omgevingskwaliteit de laatste jaren dermate is opgetuigd dat volgens hem sprake is van "een kerstboom die zo volhangt met ballen, dat ie omvalt". De Zeeuw legt gezondheid, brede welvaart, geluk, blue zones en Baukultur langs zijn meetlat van uitvoerbaarheid.

11-04-2022

De Maawmuur krijgt mogelijk een tweede leven langs het Wilhelminakanaal ter hoogte van de Reeshof in Tilburg. De veertig meter lange muur met de tekst ‘Wie geen fouten maakt, maakt meestal niets’ is dan onderdeel van het toekomstige Kanaalpark. Wandelaars en fietsers zien het werk dan aan de overkant van het water staan. Kunstenares Miranda Poel staat achter deze nieuwe locatie voor de Maawmuur. “,,Het materiaal van het kunstwerk past goed bij de omgeving. Als je langs het kanaal fietst dan zie je aan de overkant een sloopbedrijf en loodsen. Het plan om de muur daar te plaatsen komt van een burgerinitiatief. Hoe leuk is het niet voor de muur om gewenst te zijn.” De Reeshof heeft grote interesse. Daar is een burgerinitiatief om de omgeving van het kanaal te verrijken met kunst en ontmoetingsplekken. Het is een reactie op de drastische kap van oude bomen langs het water. Peter van Gils, pleitbezorger van cultuur in het stadsdeel, zet zijn schouders onder het burgerinitiatief. Het Kanaalpark dat hij voor ogen heeft is een gebied over een lengte van 4,2 kilometer aan weerszijden van het kanaal met het water ertussen. Het idee voor het Kanaalpark is gegroeid na het plaatsen van kunstwerk Zandpoort langs het kanaal. Dat is een houten kunstwerk annex ontmoetingsplek, geïnspireerd door de containerkranen langs het kanaal en de vorm van een iconische Japanse poort. Het burgerinitiatief uit Reeshof werkt samen met Van Gogh Nationaal Park aan een masterplan voor het gebied langs het kanaal. Er is ook contact met kunstenaar Tijs Rooijakkers. Hij wil een bos met scheve bomen ontwikkelen. ,,De Maawmuur is een prachtig vervolg op Zandpoort”, aldus Peter van Gils. Bij wethouder Marcelle Hendrikx (D66, cultuur) hebben meerdere wijken en buurten hun interesse kenbaar gemaakt.

11-04-2022

De bushalte van kunstenaar Gerrit Rietveld, naast het Stadhuis in Eindhoven, zou een monument moeten worden. ,,Dat geeft het kunstwerk status en dan kan het beter beschermd worden. Zodat deze Rietveld een Rietveld blijft.’’

07-04-2022

Deze week werd door een raadscommissie van Bergeijk de nieuwe gemeentelijke kunst - en cultuurvisie besproken. De gemeente Bergeijk  heeft een naam hoog te houden als het gaat om kunst en cultuur, en heeft al veel voorzieningen op dit gebied. Maar om dat niveau te behouden zijn investeringen nodig. Speciale aandacht is er voor de aanschaf van (nieuwe) kunstwerken in de openbare ruimte. Om dit proces sneller en transparanter te laten verlopen, stelt het college van B & W voor een nieuwe, onafhankelijke commissie te vormen. Die commissie moet de kwaliteit van een kunstwerk beoordelen, en zal bestaan uit kunstexperts uit verschillende disciplines. Commissielid Bjorn Aarts (CDA) vroeg zich af of inwoners ook konden aanschuiven in de commissie, om inspraak te krijgen over de aankoop van de kunst. Daar is bewust niet voor gekozen, legde Max van Alphen uit, die het rapport opstelde namens Kunstloc Brabant, in opdracht van Bergeijk. ,Zo'n commissie met alleen deskundigen zorgt ervoor dat kwaliteit en onafhankelijkheid geborgd wordt. De commissie zal zeker niet doof zijn voor geluiden uit de gemeenschap, maar dit werkt over het algemeen het beste.” Voor de aanschaf van de kunstwerken wordt jaarlijks 10.000 euro gestort in een speciaal kunstbudget, en eenmalig 30.000 euro overgeheveld uit een andere pot. Tot 30.000 euro mag het college - daarin geadviseerd door de kunstcommissie - zelf besluiten over de aankoop van een werk. De raad hoeft daar dan geen groen licht meer voor te geven. Daarnaast gaat de gemeente haar eigen kunstcollectie tegen het licht houden. GroenLinks-PvdA miste in de visie nog nieuwe plannen voor de bibliotheek, meer activiteiten zouden gewenst zijn. VVD en CDA willen eerst zicht krijgen op de behoeften die er onder inwoners leven als het gaat om deze voorziening.

04-04-2022

“Het beslaat nu zo’n 3.000 gebieden en 27.000 kleine tot kingsize ‘dozen’.” Magazijnen nemen nu viermaal zoveel ruimte in beslag als rond 1980. Hoe verklaart architect-onderzoeker Merten Nefs die aanwas? “We zijn natuurlijk met meer en we zijn meer gaan consumeren.” Er worden meer goedkope spullen aangeschaft die vervolgens snel worden afgedankt en vervangen. Ook de verschuiving van lokaal naar online winkelen gaat gepaard met een vraag naar magazijnruimte. “Een deel van de toename valt toe te schrijven aan de rol die Nederland speelt als ‘bevoorrader’ van Noordwest-Europa. En, niet onbelangrijk, het is lucratief voor beleggers om logistieke loodsen te realiseren, de XXL-centra in het bijzonder.” Nederland handelsland is toe aan ruimtelijke herbezinning. Over ‘verdozing’ van het landschap is veel te doen. Maar hoeveel en wat voor ruimte claimt de logistiek nu eigenlijk en hoe verhoudt dat ruimtebeslag zich tot economische waarde en duurzame ontwikkeling? In zijn promotieonderzoek aan de TU Delft duidt Nefs de veranderende aard en ruimtelijke effecten van veertig jaar Nederland handelsland. Handelslandschappen hebben Nederland in het verleden op allerlei manieren verrijkt, stelt Nefs, waarom zou dat niet opnieuw het geval kunnen zijn? Hij is ervan overtuigd dat logistiek beter kan worden geïntegreerd met andere functies en met actuele ruimtelijke opgaven dan we nu zien.

04-04-2022

Het advies van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (23 maart) liegt er niet om: in Nederland is sprake van een biodiversiteitscrisis en die moet zo snel mogelijk aangepakt worden. Dit betekent onder meer dat natuur altijd, overal en ruimschoots onderdeel van gebiedsontwikkeling moet zijn. Nederland presteert slecht met het gevoerde natuurbeleid en het Nederlandse natuurbeleid schiet tekort. Het Rli ziet vier oorzaken en adviseert hoe de weg in te slaan naar een natuurinclusief Nederland. 1. De focus van het natuurbeleid is te smal. 2. Er is onvoldoende verbinding tussen natuurbeleid en ander beleid. 3. Er is te weinig aandacht voor de positie natuur bij economische en politieke afwegingen. 4. Er is een gebrek aan samenhangende bestuurlijke aanpak.

04-04-2022

We moeten de kunst van het plannen en ontwerpen voor de lange termijn herontdekken. Wat we daarvoor nodig hebben is kathedraaldenken. De term staat voor de erflatersmentaliteit die kathedraalbouwers ertoe dreef om te bouwen voor een toekomst ver voorbij de grenzen van hun eigen bestaan. “Gelijkheid tussen generaties vereist een langetermijnperspectief”, zo stelt planoloog Peter Pelzer verbonden aan de Universiteit Utrecht. Met zijn essay ‘Verantwoordelijk voor de Toekomst. Op zoek naar een planologie van de lange termijn’’ daagt hij planologen en ontwerpers uit om hun tijdshorizon te verleggen. De publicatie van zijn essay vormde de aanleiding voor een mini-conferentie op 16 maart 2022 waar de eerste voorzichtige stapjes werden gezet om tot een gigantische paradigmaverschuiving te komen. Een verslag van Daan de Jong.

31-03-2022

Minister De Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening is van plan een Nationaal Programma voor Ruimtelijke Kwaliteit op te tuigen. Flip ten Cate, directeur van de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit, vindt dat een hoopgevend idee. Hij geeft de minister alvast vijf onmisbare punten mee. 1. Maak het breed. Goede ruimtelijke kwaliteit - of omgevingskwaliteit - is meer dan beeldkwaliteit of het uiterlijk van bouwwerken. 2. Ga een voortdurende dialoog aan over de gewenste kwaliteit en over de erbij horende bouwcultuur. 3. Kwaliteitscriteria vragen om stellingname en regie. 4. Laat iedereen meedoen, kortom heb aandacht voor solidariteit en inclusiviteit. 5. Benader ruimtelijke kwaliteit als culturele opgave. Stimuleer prijsvragen, open oproepen en ontwerpend onderzoek. Zorg dat de inzet van ontwerpers met verbeeldingskracht en nieuwe werkvormen waarin ontwerpers samen met betrokken uit een gebied aan de slag gaan, gemeengoed worden.

31-03-2022

Met Hugo de Jonge hebben we sinds kort een energieke minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, die het ene na het andere programma aankondigt om de wooncrisis op te lossen. Hoewel planoloog Jeroen Niemans de daadkracht van de minister waardeert, maakt hij zich zorgen over de nadruk op kwantiteit. “De Jonge is tot nu toe nog vooral minister voor Bouwen, ik hoop dat hij ook snel uit de kast komt als minister voor Ruimtelijke Ordening.”

31-03-2022

Woonzorgcentrum De Wever | De Kievitshorst in Tilburg is verhuisd en het oude pand gaat tegen de vlakte. Het glas-in-loodwerk in de kapel, in 1964 door Piet Schoenmakers ontworpen, dreigde zo verloren te gaan. De Wever, Erfgoedvereniging Heemschut, het Stadsmuseum Tilburg en Stichting Piet Schoenmakers sloegen de handen ineen en vormden samen een comité om het kunstwerk te redden. In januari gingen de partijen om de tafel zitten om een plan te bedenken voor het behoud van de glas-in-loodwand van 25 bij 6 meter. Annelies de Jong, clustermanager bij De Wever: ,,Om de actie in gang te zetten hebben we geld verzameld en ervoor gezorgd dat er een glazenier is die het werk asbestverantwoordelijk kan verwijderen. Na de afbraak wordt het werk schoongemaakt en opgeslagen.” De herbestemming voor het glas-in-loodraam is nog onbekend. Toch is het volgens Norman Vervat, voorzitter van Erfgoedvereniging Heemschut, belangrijk dat het werk weer snel een herbestemming krijgt. ,,Werken die te lang in de opslag blijven worden vaak uiteindelijk ook vernietigd. We hopen dat het binnen een paar jaar weer een mooie plek heeft!”

29-03-2022

Een architect heeft veel invloed op hoe het gebouw eruit blijft zien, zelfs als het er al tientallen jaren staat. Dat blijkt wel bij de muurschildering in Tilburg die moet verdwijnen op last van architect Wiel Arets. Toch had in die kwestie Arets weinig kans gemaakt als het op een rechtszaak was aangekomen, betoogt architect en auteursrecht-kenner Kees van der Hoeven.

28-03-2022

Rob van den Broek mag een jaar lang zijn kunstwerk Moeder natuur exposeren op de sokkel in de Jacob van Eyckpassage in de vesting Heusden. Het bronzen beeld van een torso is voorgedragen door de Stichting Kunstvesting Heusden, burgemeester en wethouders hebben dat advies overgenomen. Bronsgieter Van den Broek (65) woont in Bergen (Limburg). Volgens de Stichting Kunstvesting Heusden draagt het beeld bij aan de ‘zichtbaarheid van kwalitatieve kunst in de openbare ruimte'. Daarmee sluit het goed aan op de uitgangspunten van Cultuur op Koers van de gemeente Heusden, aldus de gemeente. De kunstenaar wiens werk op de sokkel komt, krijgt daarvoor een vergoeding van 750 euro. Voor het plaatsen en verwijderen van het werk is 500 euro beschikbaar.

28-03-2022

Het moment om een stadsdebat over muurschilderingen te houden had het Centrum voor Architectuur en Stedenbouw Tilburg (CAST) niet beter kunnen kiezen, de kwestie rond het pand in de TJeuke Timmermansstraat stond volop in de actualiteit. ,,Ik heb weinig waardering voor de actie van de betreffende architect”, zei wethouder Rik Grashoff op 24 maart tijdens het stadsdebat dat het CAST had georganiseerd over muurschilderingen. Aanleiding daarvoor was de kwestie in de Tjeuke Timmermansstraat, waar architect Wiel Arets eist dat een van de grootste muurschilderingen van Tilburg verdwijnt en dat het pand weer in oorspronkelijke staat, dus een witte muur, wordt hersteld. Zo’n 100 meter verderop, ook aangebracht op een pand dat ontworpen is door Arets. ,,Laten we dat maar niet te hard zeggen en onder ons houden”, zei Christina Rademacher, projectleider van de muurschilderingen bij de gemeente Tilburg, daarover. ,,Maar wij hebben de indruk dat Wiel Arets niet in Tilburg is geweest om in de buurt te komen kijken.” Het debat was eerder gepland en uitgesteld vanwege corona. Inzet : wat kunnen de muurschilderingen betekenen voor een stad, en of de kunstwerken zomaar overal kunnen komen en over wie het laatste woord heeft, de architect of de bewoners. ,Kwalijk dat de kunstcommissie twintig jaar geleden is verdwenen”, zei kunstenaar Niko De Wit, in een discussie over welke bevoegdheid bij de advies- dan wel omgevingscommissie zou moeten liggen. ,,Een commissie met onafhankelijke en deskundige mensen zou de kwaliteit van de muurschilderingen goed doen”, zei De Wit. ,,Als gemeente willen we geen kunstbeoordelingsclub worden”, zei Grashoff. ,,Maar het feit dat er een hele avond over dit onderwerp wordt gehouden, betekent dat we iets beet hebben wat goed is voor de stad, maar ook discussie oproept”, zei de wethouder over de muurschilderingen.

28-03-2022

De Arnhemse wethouder Cathelijne Bouwkamp opende 25 maart de eerste kunstwerken om de binnenstad aantrekkelijker te maken. Dat gebeurt bij Focus Filmtheater. Er komt een reeks van kunstwerken in de binnenstad, het laatste kunstwerk komt bij Cuisson Arnhem in de Wezenstraat. Alle kustwerken zijn gemaakt door startende kunstenaars om de binnenstad meer op te vrolijken en kleur te geven. In samenwerking met ArtEZ werd een open call uitgezet waarop alumni van de afdelingen BEAR (Base for Experiment Art and Research) en DAT (Design, Art and Technology) hun ideeën konden sturen. Uit diverse voorstellen werden de kunstenaars Emiel Ambroos (1992) en Melanie Maria (1993) geselecteerd. Onderdeel van de ontwerpen was om groen met kunst te verbinden. Met Platform Binnenstad Arnhem en Arnhem6811 is ook gekeken naar mogelijke locaties voor de kunstwerken in de stad. Het initiatief is een test/pilot. Het afgelopen jaar zijn er meerdere initiatieven ontstaan. Dit soort tests kunnen leiden tot een sneeuwbaleffect. Er zijn meerdere initiatieven die zorgen voor een aantrekkelijke stad. Denk aan de muurschilderingen van Museum Arnhem, het aanbrengen van Arnhemse ontwerpen op elektriciteitskastjes en er komen muurschilderingen in de Spoorhoek, waar ArtEZ ook bij betrokken is. Ook heeft de gemeente Arnhem sinds december 2021 een kader beeldende kunst in de openbare ruimte vastgesteld, waarmee zij ook ruimte wil geven aan ideeën van bewoners en/of bedrijven op het vlak kunst in de openbare ruimte.

28-03-2022

Met de Aanpak Binnenstad wil de gemeente Amsterdam ervoor zorgen dat de binnenstad weer een plek wordt waar alle Amsterdammers graag komen en zich thuis voelen. Binnen deze ambitie hebben kunst en cultuur een na­drukkelijke rol. Daarom heeft het Stadscuratorium Amsterdam (SCA), in opdracht van de gemeente, een visie opgesteld over hoe om te gaan met kunst in de openbare ruimte. Het SCA is een onafhankelijke adviescommissie bestaande uit kunstexperts die het college b en w gevraagd en ongevraagd adviseert over kunst in de openbare ruimte. In de visie gaat SCA specifieker in op 3 thema’s: 1. Kunst als mogelijkheid tot verbijzondering, met aandacht voor verschillende perspectieven en een bijpassend opdrachtbeleid. 2.Murals (muurschilderingen), street art en graffiti in de binnenstad, over de ‘jonge’ kunstvorm street art en hoe om te gaan met ongevraagde street art alsmede nieuwe kunstopdrachten. 3.Stad vol verhalen, kunst als ‘sense of place’, over hoe kunstwerken de gelaagde geschiedenis van de stad vertellen en hoe we gezamenlijk voor deze kunstwerken zorg dragen. Op basis van deze visie wordt nu een plan van aanpak gemaakt met vervolgstappen om kunst en cultuur verder te betrekken bij de transformatie van de openbare ruimte in de binnenstad.

22-03-2022

Na twintig jaar werken aan de kunst in de openbare ruimte van Rotterdam nam Siebe Thissen eind 2021 afscheid. BK-informatie vroeg hem terug te blikken op de afgelopen twee decennia. Wat valt hem op en wat is er veranderd? Kunst in de openbare ruimte: van participatie naar stadspromotie.

22-03-2022

Eind februari presenteerden wetenschappers van Wageningen University & Research (WUR) een scenario voor de Nederlandse stad in 2120. In architectuurcentrum CASA Arnhem vertelden hoogleraar landschapsarchitectuur Sanda Lenzholzer en onderzoeker klimaatbestendigheid Ilse Voskamp op 10 maart over het onderzoek. In het vorige maand gepresenteerde scenario fungeerde Arnhem als voorbeeldstad voor de Nederlandse stad in 2120. Drijvende woningen, zelfrijdende auto’s, herten in de uiterwaarden, beekjes met watervallen en groen in plaats van asfalt zijn enkele van de beelden die de onderzoekers voorstelden bij steden over een eeuw. Met het onderzoek willen de wetenschappers van WUR steden uitdagen om nu al na te denken over hun klimaatbestendigheid op lange termijn. Een videoverslag.

22-03-2022

De ambities zijn mooi, maar de hoe-vraag blijft nog onbeantwoord in de plannen van de minister van woningbouw en ruimtelijke ordening. Hoogleraar Co Verdaas geeft daarom drie adviezen voor Hugo de Jonge : Zet in op een regionale investeringsagenda ; Creëer samenhang in de uitvoering ; Zorg voor samenhang in de politieke discussie

22-03-2022

De coronapandemie heeft nauwelijks ruimtelijke impact op de stad. Op basis van verschillende onderzoeken en historische paralellen verwacht Bureau Stedelijke Planning (part of Sweco) dat er slechts wat ‘milde bijwerkingen’ van het virus in de stad zullen blijven. Andere drijvende krachten hebben een groter effect op de stad en haar omgeving.

21-03-2022

Joost van Dijk, voorzitter van de Kunststichting Meierijstad, heeft op 21 maart het Raamwerk van de Kunststichting overhandigd aan wethouder Menno Roozendaal. Wethouder Roozendaal nam het boekwerk in ontvangst. “Het is belangrijk om samen op te trekken. De openbare ruimte is immers van ons allemaal. Het nieuwe college kan met dit raamwerk aan de slag, wat dat betreft is de timing perfect.” Het raamwerk moet gezien worden als een visie op kunst in de openbare ruimte. Het nieuwe raamwerk is opgesteld door de Kunststichting Meierijstad en biedt een inhoudelijke en organisatorische leidraad voor de komende acht jaar. De kunststichting wil, vanuit een onafhankelijke positie, alle partijen betrekken bij het ontwikkelen van beeldende kunst in de openbare ruimte. De ambitie is om gemeente, bewoners, ondernemers, experts en kunstenaars mee te nemen in een visie die inspireert. Met als doel een hoogwaardig ingerichte openbare ruimte met bovenregionale uitstraling. Hoewel het kunst- en openbare ruimte beleid in samenwerking met de gemeente wordt opgesteld, komen advisering en realisatie op autonome wijze tot stand. Kunst in de openbare ruimte kan soms gevoelig liggen. Daarom kiest de Kunststichting Meierijstad ervoor om de omgeving nadrukkelijk te betrekken bij de keuze voor kunstwerken. De organisatorische werkwijze is in opzet klaar. Expertise, verbinding en draagvlak spelen daarbij een belangrijke rol. Het inschakelen van experts en artists in residence wordt bijvoorbeeld gekoppeld aan samenwerking met lokale ondernemers. En elke twee jaar houdt de Kunststichting een raadpleging en nodigt ze haar netwerk uit voor een kritische reflectie op haar beleid. Zo moet het draagvlak gegarandeerd blijven en is er vinger aan de pols voor nieuwe ontwikkelingen. Van Dijk laat weten dat er een aantal nieuwe projecten op de planning staan. “De kunstroute in Veghel, een kunstwerk voor 200 jaar Zuid-Willemsvaart en een kunstwerk onder de A50 bij Sint-Oedenrode.”

21-03-2022

Het viaduct Burgemeester Elkhuizenlaan/Erasmusweg tussen Halsteren en Lepelstraat wordt omgetoverd tot een kunstwerk. In de dorpsraad van Halsteren werd het plan van de gemeente Bergen op Zoom vorige week alvast omarmd. Meteen werden door adviseur openbare ruimte Erik Verbogt ideeën gevraagd voor het kunstwerk. Ook van de dorpsraad Lepelstraat worden ideeën verwacht. Het viaduct is als het ware de fysieke scheiding tussen beide dorpen en dat maakt het volgens Verbogt bij uitstek geschikt voor een pilot. ,,Er komen veel mensen langs, maar het is ook weer niet te dicht bij de bewoonde wereld.’’ De zelf in Lepelstraat woonachtige Verbogt liep als oud-raadslid van het CDA al jaren rond met het idee om het viaduct op te knappen. ,,Het ziet er niet fris uit.’’ Vanuit zijn functie bij de gemeente zag Verbogt nu zijn kans schoon en benaderde hij ook de provincie Noord-Brabant voor medewerking. Inmiddels staan alle seinen op groen en is ook de kunstenaar bekend die met het viaduct aan de slag gaat. Mervyn van der Meij uit Bergen op Zoom is gevraagd om het project uit te voeren.

21-03-2022

Blind Walls Gallery komt met een vernieuwd aan aanbod aan wandelroutes door Breda. In het nieuwe seizoen, dat 3 april van start gaat, kunnen bewoners en bezoekers van de stad voortaan kiezen uit drie wandelroutes : ‘rond de Mols’, ‘rond de Haven’ en ‘rond het Chassé’. Ieder die wil kan in de stad langs de openbare muurkunst op de veelal blinde muren van gebouwen lopen of fietsen. Wie ook meer over de schilderingen wil weten, kan samen met een gids van Blind Walls Gallery op pad.

21-03-2022

Bijna 1500 handtekeningen, een pleidooi van woonstichting WonenBreburg en de gemeente Tilburg ten spijt, moet de muurschildering van de Tjeuke Timmermansstraat verdwijnen. De architect van het pand, Wiel Arets, eiste juli vorig jaar dat de muur weer wit wordt en houdt daar aan vast. Daarmee staat hij juridisch in zijn recht. ,,Teleurstellend dat het overleg niks heeft opgeleverd”, meldt een woordvoerder van de gemeente. ,,We balen als een stekker. Het is zo’n verfraaiing van de openbare ruimte. Er zijn zoveel mensen die er veel plezier van hebben.” In overleg met Arets is wel afgesproken dat de muurschildering tot eind 2022 mag blijven. Uit onderzoek blijkt ook dat een deel van het pleisterwerk van de muur loskomt, om die reden zou de muur sowieso opgeknapt moeten worden. De maker van het werk, kunstenaar Collin van der Sluijs, is op de hoogte van de verwijdering. De gemeente geeft de kunstenaar een compensatieopdracht in 2023. ,,We bieden een geschikte locatie aan en middelen om een nieuwe muurschildering aan te brengen.” Iets meer dan een jaar nadat Van der Sluijs twee muren van een wooncomplex onder handen nam, kwam de architect van het pand erachter. Die eiste dat de muren weer wit worden. Het intellectueel eigendom van de architect weegt in dit geval zwaarder dan het recht van de eigenaar van het pand, concludeerde de gemeente. CAST - het Centrum voor Architectuur en Stedebouw Tilburg - organiseert op 24 maart een debat over de toekomst van muurschilderingen in de stad.

21-03-2022

Een kunstwerk neerzetten in het buitengebied van Milsbeek met daarin bladgoud verwerkt, is dat een goed idee? De gemeente Gennep vindt van niet en wil er daarom vooralsnog geen subsidiegeld in steken. ,,Ook al zijn we enthousiast over het kunstwerk”, zegt wethouder Rob Janssen. Het kunstwerk zou deel moeten gaan uitmaken van de Kapellenbaan, een serie van werken langs een route met allemaal moderne veldkapellen. Er staan al dergelijke kapellen van gerenommeerde kunstenaars in Sint Agatha, Vierlingsbeek en Ottersum. Er zijn ook twijfels over de kwetsbaarheid. ,,Het kunstwerk staat wel in de openbare ruimte. De binnenkant is bekleed met bladgoud, wat is dat dan precies?”, vraagt Janssen zich af. Aan de Tilburgse kunstenaar Guido Geelen en initiatiefnemer van de kapellenbaan Stichting Cultuur Zonder Grenzen is gevraagd of het niet mogelijk is voor een ander materiaal te kiezen. De vraag is of de nieuwe kapel daar minder kwetsbaar van wordt, zegt Antoine Achten van Stichting Cultuur Zonder Grenzen. Als je al moet ingrijpen in een creatie van een kunstenaar. Het werk dat de naam Colonna draagt, kan wel tegen een stootje. Het is een grote betonnen koker van 5 meter hoog en met een doorsnede van 2,5 meter. ,,Beneden is een soort deur die openstaat maar die niet scharniert. Zo kom je in het werk.” Die binnenkant is bekleed met bladgoud. ,,Door het gouden aura kijk je naar buiten. Een intense beleving, dat is de bedoeling van de Kapellenbaan.” Toch wordt er nu wel gekeken - om ook de gemeente te overtuigen geld in het project te steken - of er een beschermingslaag op de binnenkant aangebracht kan worden.

21-03-2022

“Kunst kan in sterke mate een bijdragen leveren aan hoe de kwaliteit van de eigen leefomgeving ervaren wordt. De openbare ruimte in een wijk kan verfraaid worden door middel van kunst. Door kunstwerken, muurschilderingen, maar ook elektriciteitskastjes met een aansprekend ontwerp erop wordt de openbare ruimte verfraaid. We vinden dat belangrijk want kunst is van en voor iedereen. We willen dat iedereen mee kan genieten van kunst in de openbare ruimte. Daarom stimuleren we kunstinitiatieven buiten het centrum. De focus hierbij ligt op de plekken die als sociaal onveilig of storend worden ervaren. Door middel van kunst hopen we de leefbaarheid van dergelijke plekken te verbeteren. Daarbij wordt ook gekeken of dit te combineren is met het toevoegen/verbeteren van groen.” Het College van B&W van Arnhem heeft op 15 maart het uitvoeringsplan 2021-2024 vastgesteld. Hierin is beschreven wat de gemeente Arnhem gaat doen op het gebied van kunst en cultuur in de openbare ruimte. Er wordt al veel gedaan in de binnenstad, tijd om naar de wijken erbuiten te gaan. “Met dit plan gaan we als gemeente weer actief kunstopdrachten geven aan kunstenaars en makers. Naast het verfraaien van de stad verbeterd daarmee ook het makersklimaat in de stad.’’, aldus wethouder cultuur Cathelijne Bouwkamp.

17-03-2022

Op 10 maart gaf stedenbouwkundige Riek Bakker een lezing met de titel ‘Hoe verder in de ruimtelijke ordening?’ Hebben we nog regie nodig of zien we wel wat er van komt? In de reeks Uit de Kunstlezingen, waarin leden van de Akademie van Kunsten over hun werk vertellen.

17-03-2022

Romy Zwart over 4 verrassende en eigenzinnige kunstwerken, waarbij een gemeente betrokken bij was. Het zijn niet de figuratieve bronzen beelden op rotondes waar we ongemerkt voorbijlopen, maar werken in een vorm die je niet verwacht voor een kunstwerk in de openbare ruimte. In deze selectie zijn de kunstenaars op verschillende manieren de interactie aangegaan met hun omgeving. Ondanks dat de werken in bepaalde mate onzichtbaar zijn, door op te gaan in het landschap of door zich te richten op andere zintuigen dan het oog, zorgen ze op een eigen manier ook voor verbinding. Kunstenaars en makers kunnen een rol spelen bij het invulling geven aan de openbare ruimte. Gemeenten hebben daar echter niet altijd oog voor. Welke initiatieven werken? Een bijdrage van Joke de Wolf.

17-03-2022

De gemeente Roosendaal introduceert vanaf 14 maart 2022 de subsidieregeling Roosendaal Natuurstad. Inwoners, bedrijven, scholen, instellingen en verenigingen van eigenaren kunnen subsidie aanvragen voor het vergroenen van daken en tuinen en voor het opvangen van regenwater.

17-03-2022

De gemeente Nuenen is van plan om een groot deel van haar centrum voor dik twee miljoen euro een facelift te geven. De bedoeling is om het historische gebied te verfraaien, beter te behouden voor de toekomst en aantrekkelijker te maken voor inwoners, ondernemers en toeristen. Daarbij speelt schilder Vincent van Gogh - vanzelfsprekend - een grote rol. De schilder woonde en werkte eind negentiende eeuw twee jaar in het dorp. Hij legde daar veel gebouwen en grote delen van de omgeving vast, zoals die ter plaatse nog altijd te zien zijn. Voor het herinrichten van de omgeving rond het Van Gogh-kerkje en de vijver bij het gemeentehuis is MTD Landschapsarchitecten in de arm genomen. Dit bureau uit ’s-Hertogenbosch gaat - na overleg met omwonenden en belanghebbenden - een ontwerp maken. Ook het historische Weefhuis, een stuk van de Hooidonkse Beek en park Houtrijk vallen binnen de gebieden die onder handen genomen worden. Eerder werd al bekend dat betere wandelpaden, meer en beter groen én een brug over de gemeentelijke vijver tot de opties horen.