25-05-2023

De landelijke beleidslijn om grootschalige distributiecentra op ‘ongewenste plekken’ te voorkomen, is vertraagd. De beleidslijn had er in maart moet liggen, maar dat wordt eind dit jaar. Het uitstel komt door de Provinciale Statenverkiezing. Er is nieuw overleg tussen partijen nodig. 'De timing van de Provinciale Statenverkiezing half maart was een ongelukkige’ zegt Margreet Verwaal, senior beleidsmedewerker Ruimte bij het Ministerie van Economische Zaken. Daarnaast was er volgens Verwaal door de complexiteit van ruimtelijke ordening onvoldoende tijd om de consequenties van het voorgenomen beleid te doorgronden. ‘Daarbij komt dat een belangrijke verantwoordelijkheid ligt bij provincies.' Binnen de beleidslijn ‘Grip op grootschalige bedrijfsvestigingen’ werken drie de ministeries EZK, VRO en I en W en provincies in opdracht van de Kamer aan een aanpak voor de vestiging van grootschalige distributiecentra. Ook moet de lijn voor meer helderheid zorgen over de beschikbare plekken voor productiebedrijven, bouw- en maakindustrie, datacenters en fabrieken voor hernieuwbare energieproductie. In een brief aan de Tweede Kamer schreef minister Adriaansens van Economische Zaken eind vorig jaar dat de beleidslijn in het eerste kwartaal van dit jaar klaar zou zijn. De status is nu dat de contouren van het beleid klaar zijn. De definitieve beleidslijn verschijnt pas eind dit jaar omdat volgens EZK verschillende zaken nog moeten worden uitgezocht en verkend tussen provincies, IPO (Interprovinciaal Overleg), VNG en het Rijk.

25-05-2023

Waarin schuilt het succes van Strijp-S? “Niet de stenen, maar de mensen hebben steeds voorop gestaan”, zegt kwartiermaker Sietske Aussems. Maar of dat zo blijft? De herontwikkeling van het voormalige met hekken afgesloten Philips-fabrieksterrein in Eindhoven gaat haar laatste fase in met de bouw van ruim tweeduizend woningen. Wat begin deze eeuw nog een ‘Verboden Stad’ was - alleen toegankelijk voor 30.000 Philipswerknemers – is nu een hotspot van internationale allure.

25-05-2023

Heusden krijgt een lichtmonument om het honderdjarig bestaan te markeren. De gemeenteraad van Asten heeft op 23 mei ingestemd met het verzoek van Stichting Heusden 100 jaar voor een financiële bijdrage van 41.300 euro. Het verzoek van de stichting is aangemerkt als groot burgerinitiatief. Voorwaarde is wel dat fondsen die de stichting nog werft op de financiële bijdrage van de gemeente in mindering worden gebracht. Het lichtmonument komt in het plantsoen op de hoek Meijelseweg en Vorstermansplein in het centrum van Heusden. Lokale kunstenaar Theo van Dam heeft het beeld ontworpen. Het is een omgekeerde parasol, gedragen door Heusdenaren. Het eeuwfeest van Heusden in 2021 stond in het teken van licht en dat thema moest het uitgangspunt vormen van het nieuwe monument.

25-05-2023

Beeldend kunstenaar Jeroen Doorenweerd uit Tilburg heeft in opdracht van de gemeente Heusden een kunstwerk gemaakt voor de nieuwbouwwijk Geerpark in Vlijmen. ,,Ik deed de inspiratie op toen ik in het bos liep en een spinnenweb tussen een paar takjes zag. Het gaf een zekere spanning aan. Dat sprak mij aan.” BD sprak met hem. Doorenweerd. ,,Ik zocht juist iets ongerijmds. Ik ben al in heel wat nieuwbouwwijken geweest. Als je zo’n wijk binnenkomt, heeft alles een functie. Functies zijn op elkaar afgestemd, ze maken alles in zo’n wijk tot één geheel.” (…),,Alles klopt, alles past, alle onderdelen sluiten op elkaar aan. Ruimte om te wonen, ruimte om te parkeren, een plek om te spelen, plaats voor groen en water. Maar je gaat juist kijken naar dingen die niet voldoen aan dat beeld, die niet in het plaatje passen. De Hoornbrug (de werktitel die Doorenweerd gebruikt, red.) is een soort statement dat dingen uniek mogen zijn.” Een brug dus die eigenlijk niet past bij de rest van Geerpark. Maar wat valt nog meer over te zeggen? De gemeente Heusden spreekt over een kunstbrug. Niet ontworpen door een architect, maar door een kunstenaar. De Heusdense kunstcommissie kwam eraan te pas om een keuze te maken. ,,Kunst met een functie”, zoals Doorenweerd het zelf verwoordt. Het kostte nog best wat hoofdbrekens om het kunstwerk te laten voldoen aan alle voorwaarden die aan een brug worden gesteld. De Hoornbrug wordt licht gebogen en moet 25 meter overbruggen. Het brugdek bestaat uit een composiet van staal en kunststof. ,,Heel dun en licht, het moet honderd jaar mee kunnen.” Dankzij de breedte van 2,5 meter kunnen fietsers en voetgangers elkaar goed passeren. Doorenweerd wil dat mensen er hun eigen verhaal bij gaan maken. Hij merkte daar al iets van op een informatie avond, onlangs in de wijk zelf. ,,Mensen vragen wat het ontwerp te maken heeft met de wijk. Als je dan zegt ‘eigenlijk niets', krijg je over het algemeen leuke gesprekken. Mensen worden ook soort van verliefd op de maquette. Die heb ik met de hand gemaakt, gewoon van hout; dus niet zo’n gelikte 3D artist’s impression.” De Hoornbrug wordt gemaakt door kunstuitvoerder Job Art. Heusden is opdrachtgever en heeft 2 ton voor het project uitgetrokken. Doorenweerd verwacht dat de brug voor het einde van het jaar klaar is.

25-05-2023

De plek van het slavernijmonument op het Burgemeester Stekelenburgplein in Tilburg wordt de komende dagen opnieuw ingericht. Het beeld van het meisje zittend op de gebroken ketenen komt op een verhoging te staan zodat het beter tot zijn recht komt. De herinrichting van de locatie duurt volgens een woordvoerster van de gemeente Tilburg een paar dagen. Naar de zin van de gemeente stond het beeld echter te laag in het plantsoen.

25-05-2023

In Eindhoven is nu een app beschikbaar. Via de app luister je naar een gedicht terwijl je langs een kunstwerk loopt. Het idee is dat mensen met een visuele beperking zo uitleg krijgen over de muurschildering. De app kan ook gebruikt worden als je meer wilt weten over Eindhovense streetart. Intvis (in het dagelijks leven Patrick de Ceuster) is de kunstenaar achter de app. Hij werkte samen met stadsdichter Iris Penning, die een van de gedichten schreef. Bij twaalf muurschilderingen speel je via de app een gedicht af. Dat zijn bijvoorbeeld Silly Walks in de Dommeltunnel en Together Forever (je weet wel, met al die kleuren) in de fietstunnel tussen het station en het Beursgebouw. De app Street Art Fluisteraar is volgens de gemeente Eindhoven nog een pilot. Mogelijk komen er dus op meer plekken ‘sprekende’ gedichten bij kunstwerken.

25-05-2023

CrossArts, een initiatief van Brack, Electron, De Grote Kerk Breda, Breda Photo en Stichting Tranzforma (stadsgalerij), maakt duurzame tentoonstellingen op spannende, openbare plekken in Breda. Deze zomer tovert CrossArts het Havenkwartier om tot een magisch kunstdoolhof: Speel!. Naast de partnerorganisaties worden er samenwerkingen met meerdere creatieve partijen uit Breda gezocht. Zo haken KOP, Blind Walls Gallery, Graphic Matters en Bureau Pees aan.Lisa Habets sprak voor Mest met Erica Jonkman (projectleider CrossArts), Lisette Spee (directeur Electron) en Marieke Wiegel (directeur Grote Kerk Breda).

22-05-2023

Het jaarlijkse lichtkunstfestival GLOW slaat zijn vleugels uit. Lichtkunstwerken zijn dit jaar ook buiten Eindhoven te bewonderen. Ook de omliggende gemeenten Geldrop-Mierlo, Waalre, Best en Oirschot doen mee van 11 tot 18 november. Met het thema 'The Beat' wil GLOW laten zien dat het de krachten bundelt met gemeenten in regio. Woordvoerder Suzanne Maas: "Op een laagdrempelige manier willen we de omgeving verbinden met de stad Eindhoven. Het festival is daar ideaal voor. In 2019 vroegen de vier gemeenten al of ze betrokken konden worden bij het festival." De projecties moeten iets laten zien wat typisch is voor de gemeenten: verhalen van bewoners, de geschiedenis of opvallende gebeurtenissen. "Door die verhalen te vertellen wordt het echt een regionaal project. Dit wordt dan weer gebundeld in een totaalprojectie van de regio op de Catharinakerk in Eindhoven." Welke vier gebouwen in de deelnemende gemeenten worden aangelicht, is nog onderwerp van gesprek, aldus Maas.

22-05-2023

Joep Coppens ontwierp een bronzen fontein ter ere van honderd jaar Boerenbond Deurne. Dat bedrijf schonk het kunstwerk in 1996 aan de gemeente Deurne. De fontein staat in het Pastoor Roespark. De kunstenaar uit Vlierden liet zich tijdens het maken van de 3,80 meter brede fontein inspireren door de agrarische geschiedenis van Deurne. Een boer en boerin houden de bovenste schaal boven hun hoofd met aan hun voeten vissen; nu nog op het droge. Vorig jaar staken verschillende mankementen de kop op. De bak onder de ruim 25 jaar oude fontein bleek lek en de leidingen waren aan vervanging toe. Het houdt de gemoederen bezig, blijkt bij een rondgang van het Eindhovens Dagblad door de buurt. Het probleem verhelpen duurde langer dan de bedoeling was, geeft de gemeente Deurne toe. ,,Er moest eerst onderzocht worden wat het exacte probleem was. Vervolgens is een offertetraject gestart om inzicht te krijgen in het benodigde budget”, blikt een woordvoerder terug. Hoeveel de reparatie kostte laat de gemeente in het midden. Wel laat ze doorschemeren dat de aanhoudende kou extra vertraging gaf. ,,We moesten wachten tot de buitentemperatuur ging stijgen. Voor deze herstelwerkzaamheden moest het warm genoeg zijn.” Toen de fontein onlangs weer werd aangezet, ontdekten monteurs dat er nog een extra reparatie in het leidingstelsel nodig was.

16-05-2023

Eindhoven heeft er een nieuw icoon bij: een 8 meter breed en 7 meter hoog stalen beeld van Gerard Philips, oprichter van het Philips-concern. Het reuzenkunstwerk van 23 duizend kilo cortenstaal, waar je onderdoor kunt lopen, werd op 15 mei door Philips-topman Roy Jakobs officieel overgedragen aan burgemeester Jeroen Dijsselbloem van Eindhoven. De metershoge buste van Gerard is gemaakt door kunstenaar Andreas Hetfeld op een scheepswerf in Millingen aan de Rijn. Samen met een team van acht personen heeft hij er negen maanden aan gewerkt. Het beeld bestaat uit meer dan vijfhonderd ringen cortenstaal, bijna vijfduizend individuele onderdelen en ruim 100 duizend laspunten. ‘Zelfs als je geen band hebt met de persoon Gerard Philips, of het bedrijf, dan nog kun je enorm van dit kunstwerk genieten’, meent kunstadviseur Netty van de Kamp, die lid was van de kunstselectiecommissie. ‘Ondanks het gewicht en de omvang straalt Gerard een enorme lichtheid en vriendelijkheid uit.’ Het beeld is voorlopig geplaatst in het Gloeilampenplantsoen op Strijp-T, een voormalig industrieterrein van Philips dat herontwikkeld is. Het is de bedoeling om ‘Gerard’ later te verplaatsen naar de binnenstad, wanneer het vernieuwde Victoriapark gereed is, op een steenworp afstand van zijn eerste fabriek aan de Emmasingel. De officiële naam van het kunstwerk is ‘Poort naar de Toekomst’. Maar voor kunstenaar Hetfeld is het vooral ‘een monument voor menselijkheid en innovatie’. Want Eindhoven staat niet voor niets bekend als de slimste regio van Europa. ‘Dat is bij Gerard Philips begonnen’, stelt hij. De zeven meter hoge buste van Gerard Philips ziet er in de avonduren steeds anders uit. Met een dynamische lichtshow waarbij de kleuren worden aangepast, worden de vijfhonderd lagen waaruit het beeld is opgebouwd geaccentueerd. Elk uur is er een tegen de twee minuten durende, ingetogen lichtshow rond het beeld.

15-05-2023

Na vier maanden aan reparaties is het 43 ton wegende ballasthuis van de Tilburgse brug Den Ophef weer op zijn plek getakeld. Of passender: opgeheven. Op de heropening is het nog wel even wachten: die is op 26 mei. Twee weken later dan verwacht. Tijdens de reparatie kwam er nog veel meer euvel aan het licht. Dat de horizontale armen (de ‘balanspriemen’) niet goed waren wist de gemeente al, maar er zit veel meer fout. Daardoor lijkt de reparatie van 1,2 miljoen euro nóg eens een miljoen extra te gaan kosten. Terwijl de brug pas tien jaar oud is. De wethouder wil een onafhankelijk onderzoek naar hoe het zo fout kon gaan.

11-05-2023

Opnieuw hebben dieven het gemunt op diverse bronzen beelden in Bergen op Zoom. De gemeente zegt daar ‘duidelijke aanwijzingen’ voor te hebben. ,,Aan een van de beelden is al gesleuteld.”, zegt gemeentewoordvoerder Erwin Stander . Het gaat om het bronzen beeld aan de Gagelboslaan, op het grasveld tegenover de sporthal. ,,Maar ook andere bronzen objecten in het oostelijk deel van de stad hebben de laatste tijd bij een aantal mensen bijzondere aandacht”, zegt hij. ,,We hebben daarover diverse signalen binnengekregen.” De gemeente roept Bergenaren op om een extra ‘oogje in het zeil’ te houden om diefstal van de kunstobjecten te voorkomen. Bronzen kunstwerken lijken populairder dan ooit bij criminelen. Ze worden niet alleen uit de openbare ruimte, maar ook uit tuinen en zelfs van graven gehaald. De prijs van een kilo brons is 4 tot 6 euro, afhankelijk van de kwaliteit. Medewerkers van de gemeente Bergen op Zoom hebben uit voorzorg twee bronzen beelden verwijderd. Het gaat om ‘de spelende kinderen’ aan de Gagelboslaan en ‘de jongen met de vlieger’ aan het Piusplein

11-05-2023

De Stichting Kunst in de openbare Ruimte (KidOR) in Bergen op Zoom is naarstig op zoek naar vrijwilligers die affiniteit hebben met beeldende kunst om de beeldenwacht 2.0 vorm te geven. ,,We hebben een paar mensen op het oog maar hebben vijf tot tien mensen nodig", zegt voorzitter Aerlant Cloïn. De voormalige beeldenwacht stopte met het inspecteren en schoonmaken van de ruim tweehonderd kunstwerken omdat de gemeente niet voldoende deed met de uitgebrachte adviezen. Vaak was er geen geld om onderhoud te plegen. Dat is met het vaste budget van 50.000 euro per jaar veranderd. Bovendien neemt de gemeente een professionele partij in de arm die een meerjaren onderhoudsplan moet opstellen voor alle kunstwerken in de openbare ruimte.

11-05-2023

De Bossche Stadsdelta - het gebied rondom de Diezebrug - is bijna twintig hectare groot, waarvan 145.000 m2 is ingeruimd voor 1600 tot 1700 woningen en 45.000 m2 voor andere voorzieningen, zoals cultuur, werken en horeca. Als bekend ‘landt’ ook het nieuwe Design Museum in het noordelijk deel van de Stadsdelta. Hier zijn ook 185 appartementen en een ondergrondse parkeergarage gepland. Meerdere oppositiepartijen in de Bossche gemeenteraad vroegen op 9 mei om het bouwen op de Tramkade naar voren te halen in het toekomstgebied Bossche Stadsdelta. ,,Als we deze stap niet zetten, vervallen we in slow motion van integraliteit", stelde fractieleider Paul Kagie van Leefbaar 's-Hertogenbosch namens zes oppositiepartijen. Volgens hen is dit van belang omdat een groot deel van de Tramkade al in het bezit is van de gemeente. En dat is niet het geval in een groot deel van het overige gebied van de Stadsdelta, zoals bouwmarkt Gamma en omgeving. De wens van de oppositie werd niet gehonoreerd. Wethouder Mike van der Geld (D66) stelde dat ook het college snel aan de slag wil op de Tramkade. ,,Maar dat geldt ook voor de andere kant van de Dieze", doelde hij op onder meer de Citadelpoort, de nieuwe naam voor de omgeving van het Citadelhofje en roeivereniging De Hertog.

11-05-2023

Rondom het Evoluon komen geen dure huurappartementen voor expats en internationale studenten en geen hotel. In plaats daarvan kiest de Eindhovense gemeenteraad voor gewone en betaalbare woningen. ,We willen iedere Eindhovenaar de kans geven om bij het Evoluon te wonen”, zei initiatiefnemer Chris Dams van coalitiepartij D66 op 9 mei in een toelichting op de aanpassing van de plannen. ,,Het is bovendien een bijdrage aan de oplossing van ons woonprobleem. De kans zit er in dat we honderden woningen kunnen toevoegen.” De aanpassing werd gesteund door vrijwel de hele gemeenteraad. Volgens PvdA-wethouder Mieke Verhees is er bij het Evoluon ruimte voor ‘een substantieel aantal’ woningen. Hoeveel precies moet nog blijken bij de verdere uitwerking van de plannen. Bij het Evoluon komen twee torens. Een van 90 meter hoogte aan de Tilburgseweg en eentje van 45 meter aan de kant van de Beukenlaan. De torens zijn nodig om de exploitatie van het Evoluon als Futerelab te kunnen betalen. Voor dat idee is gekozen nadat een eerder plan met lagere gebouwen rondom het park en het rijksmonument veel kritiek opleverde. Het Evoluon zou daarbij uit het zicht verdwijnen. De projectontwikkelaars en eigenaren Foolen & Reijs en Hurks presenteerden een plan met een hotel, huurwoningen voor kort verblijf van maximaal zes maanden (short stay), studentenhuisvesting, creatieve werkruimten en kantoren. De keus voor betaalbare huizen in plaats van een hotel en short stay is geen bedreiging voor de financiële haalbaarheid van de plannen, vertelde de wethouder op basis van recente gesprekken met de eigenaren. Op initiatief van GroenLinks blijven ook zoveel mogelijk bomen gespaard.

11-05-2023

De Pictoright Special gaat deze keer over kunst in de openbare ruimte. Hiervan wordt soms gedacht dat iedereen dit zomaar mag gebruiken. Het fotograferen of publiceren van werken op straat, denk hierbij naast street art ook aan standbeelden of monumenten, is echter zeker niet in alle gevallen toegestaan. Dat geldt al helemaal waar het gaat om commercieel gebruik van deze beelden, bijvoorbeeld in een reclame of voor op een postkaart. De special gaat dieper in op rechtenkwesties rond deze kunst. Wat als je kunstwerk wordt verplaatst of is aangetast door de weersomstandigheden? En wat zijn de verplichtingen van een eigenaar of beheerder van een werk, wanneer deze ervoor kiest een kunstwerk uit de openbare ruimte te verwijderen? In de special interviews met beleidsmakers en komen kunstenaars Theo Jansen en Mick La Rock aan het woord in twee videoportretten. Bovendien kun je er nieuwe rechtenwijzers vinden: hiermee kun je als kunstenaar of opdrachtgever meer inzicht verkrijgen in jouw juridische positie en indien nodig zelfs aan de slag met de bijpassende voorbeeldbrieven.

11-05-2023

De overheid moet weer de regie pakken bij de ruimtelijke ordening van Nederland. Daar horen politieke in plaats van technocratische keuzes bij. Dat bepleitte minister Hugo de Jonge op 8 mei in de Nieuwe Kerk in Groningen tijdens de jaarlijkse Planologielezing. De minister durfde de voorspelling aan dat het de komende jaren in politiek Den Haag weer veel meer over ruimtelijke ordening zal gaan. ‘Omdat schaarse ruimte verdelen nu eenmaal een verdeelvraagstuk is, en je bij een verdeelvraagstuk bij uitstek zult moeten kiezen uit wat je belangrijker vindt en wat je dus voorrang wilt geven op andere dingen. Dat maakt het politiek.’ Dat politieke vraagstuk verwerd volgens De Jonge in de afgelopen decennia bijna tot een technisch vraagstuk. Maar dat gaat veranderen. ‘Er zullen besluiten worden genomen over wat we belangrijk vinden. Er zal politiek en publiek debat gevoerd worden.’ Met die woorden lijkt de minister gehoor te geven aan een oproep die het Planbureau voor de Leefomgeving begin maart deed: het Rijk moet scherpere ruimtelijke keuzes maken en normatieve kaders stellen voor de ruimtelijke toekomst van Nederland. Als dat niet gebeurt, waarschuwde het planbureau, lopen de provincies vast bij hun ‘ruimtelijke puzzel’. De Jonge erkende dat niet alle regio’s hebben meegeprofiteerd van de investeringen in het naoorlogse ruimtelijke beleid. ‘We moeten de steven ook wenden naar het oosten, het noorden en het zuiden. De kloof tussen Den Haag en de rest van het land moeten we verkleinen.’ Wederom echoot de minister hiermee onderzoek van het PBL. Dat concludeerde dat de decennialange ‘trickle down’-filosofie bij regionale ontwikkeling tot vrijwel niets had geleid. Sterke regio’s werden er sterker door, maar zwakkere profiteerden amper mee. Met ongelijkheid en maatschappelijke onvrede tot gevolg.

09-05-2023

Jarenlang was ‘Nederland Distributieland’ het mantra. Het logistieke succes is te zien langs onze snelwegen en dorps- en stadsranden. Maar tijden zijn inmiddels drastisch veranderd. De periode van schijnbaar onbegrensde groei is voorbij. Beschikbare ruimte voor nieuwe logistieke terreinen is schaars, ook grondstoffen worden steeds schaarser en er is een groot tekort aan arbeidskracht. Rijksadviseur voor de Fysieke Leefomgeving Wouter Veldhuis: “Er moeten scherpe keuzes gemaakt worden. Zowel over het wat, waar als hoe. De logistieke sector en daarmee het ruimtebeslag moet veel meer aansluiten op wat onze samenleving in de toekomst nodig heeft. En dat is een duurzame circulaire economie waar nabijheid een belangrijke rol speelt.” Op 21 april organiseerde het College van Rijksadviseurs samen met DILAS (Dutch Industrial & Logistics Association) een Lagerhuisdebat over de toekomst van de logistiek in Nederland. Een debat met vertegenwoordiging van de grootste bedrijven uit de sector, gemeentes, provincies, rijksoverheid, wetenschap en onderwijs. Om een aantrekkelijk en vernieuwend verhaal rond logistiek uit te bouwen, de juiste investeringen te doen, kwaliteitseisen te stellen en randvoorwaarden vast te stellen voor ruimtelijk beleid en ontwerp, is samenwerking van overheid en bedrijfsleven nodig. Daarbij moet er bij alle keuzes mee rekening worden gehouden dat deze bijdragen aan het vastgestelde streven dat onze economie in 2050 circulair is en ontwikkelingen leiden tot maatschappelijk meerwaarde. Op basis van dit debat en diverse gesprekken met bedrijven, overheden, kennisinstituten en maatschappelijk middenveld, presenteert het College van Rijksadviseurs nu hoe zo’n verhaal over de toekomst van de logistiek er uit kan zien. De publicatie ‘Vandaag besteld, morgen circulair’ is daar een neerslag van. Nog voor de zomer brengt het College van Rijksadviseurs een advies uit.

08-05-2023

Op de bestaande gymzaal van de Bossche Vakschool prijkt binnenkort - verdeeld over drie muren - de grootste muurschildering van de stad. Het straatkunstplatform Kings of Colors heeft drie kunstenaars (Marcus ‘Gomad’ Debie, Martin Plag, Gart Smits) weten te strikken om het project te verwezenlijken. Binnen het ontwerp, dat doorspekt is met symboliek, staan zowel de diverse vakgebieden als de leerlingen centraal. Projectleider Jan-Henk van Ieperen, tevens artistiek leider van Kings of Colors: „Al in 2020 zijn we benaderd door Rothuizen Architecten uit Middelburg. Dit jaar vieren we ons stalen jubileum. We hebben al vele projecten gerealiseerd. Dit huzarenstukje is letterlijk én figuurlijk een van onze hoogtepunten.” Zakelijk leider Stefan van Ham tot slot: „Deze vorm van kunst is een interessant middel om verhalen te vertellen op een manier die een brede doelgroep aanspreekt. In dit geval staat dus straks het verhaal van de Bossche Vakschool op de muren te lezen.”

08-05-2023

Er wordt serieus werk gemaakt van straatkunst in Helmond. Deze maand kan weer een muurschildering worden opgenomen in de Street art route. Zes kunstwerken van Museum Helmond worden vertaald in een mural. Kunstenaars van De Strakke Hand zijn momenteel bezig om de werken een plek te geven op de Kasteelpoort. Zo verschijnt er straks een afbeelding van werk van ‘ijzer- en vuurschilder’ Herman Heijenbrock (1871-1948). Zijn oeuvre staat in het teken van arbeiders, industrie en nijverheid. Maar ook moderner werk van Bert Loerakker, een foto en een still uit een video lenen zich voor deze muurschildering. ,,We brengen het museum naar buiten. De zes werken zijn heel verschillend en laten zien hoe divers de collectie van het museum is”, zegt Guus van Oorschot van Carat. De stichting zet zich in om kunst en cultuur voor iedereen toegankelijk te maken. De mural op de Kasteelpoort is de zesde die ze de stad geeft. Over een dikke week zal de Kasteelpoort-mural klaar zijn. Als het aan Stichting Carat ligt worden veel meer plekken in Helmond verfraaid met street art. Van Oorschot: ,,Er staan nog een hoop muren op onze lijst. We willen een paar flinke handtekeningen achterlaten in de stad.”

08-05-2023

De gemeente Tilburg wil de komende tien jaar het aantal kunstwerken gestaag uitbreiden zodat de stad voor eigen inwoners, maar ook voor toeristen, interessant en verrassend is. Dat staat beschreven in de ‘Visie Cultuur in de Openbare Ruimte’. De gemeente heeft de ambitie met buitenkunst internationaal hoge ogen te gooien. De stad kende eerder initiatieven voor buitenkunst: het Masterplan voor Beeldende Kunst in 1984 en KORT in 2007. Dat leidde tot een aanwas van werken in de stad, ook die de gemoederen bezig houden, zoals het Draaiend Huis. Door bezuinigingen en politiek verschil van mening kwam abrupt een eind aan de groei. Met CuPuDo, dat staat voor Cultuur in het Publieke Domein, is enkele jaren terug weer een voorzichtige start gemaakt. Stadsbewoners werden bij de plannen betrokken of dienden zelf plannen in. Dat leidde onder meer tot de uitkijktoren bij Moerenburg. Die inbreng van burgers wordt voortgezet, dat moet het draagvlak bevorderen. Wethouder Marcelle Hendrickx: “De buitencollectie die er nu al is willen we zichtbaarder maken, het verhaal ervan vertellen en de samenhang laten zien. Dat kan met een campagne, maar ook met symposia. We beschouwen alle werken in de stad als één collectie, zoals ook De Pont een collectie heeft. Die collectie breiden we uit, maar we kunnen ook werken verplaatsen.” In de ‘Visie’ staat het prille idee voor een openbaar depot beschreven. Kunst die (tijdelijk) niet op straat staat, komt in het depot terecht en burgers kunnen daar een kijkje nemen. Een nieuw te ontwikkelen Stadslab speelt een belangrijke rol. Dat is een onafhankelijk bureau dat zichtbaar zal zijn in de stad. Het is de bedoeling dat het Stadslab nog in 2023 opengaat. De gemeente is nog op zoek naar een goede locatie. De medewerkers van het lab gaan in de stad, dorpen en wijken op zoek naar ideeën, adviseren burgers en kunstenaars en uiteindelijk de gemeente. Met toekomstige kunstwerken wil de gemeente aansluiten bij actuele thema’s als inclusie, duurzaamheid en water, maar ook bij de geschiedenis van een wijk of plek. De wethouder realiseert zich dat burgers zich irriteren als een kunstwerk het niet doet of er verwaarloosd bij staat. Het repareren van werken die stuk zijn of aangetast krijgt prioriteit. De Tilburgse collectie met buitenkunst zal worden aangevuld met Het Wiel van kunstenaar Gerrit van Bakel (1942 – 1984). Dat beeld stond lange tijd bij het voormalig kantoor van de PNEM aan de Ringbaan-Noord. Na sloop van het gebouw van het energiebedrijf lag het kunstwerk vele jaren in de opslag. Het wordt nu bij een Tilburgs metaalbedrijf gerestaureerd. Het Wiel zal na restauratie worden uitgeleend aan Hi-Lo, een festival met beeldende kunst aan de Waddenzee. Mogelijk dit jaar, anders volgend jaar, is het werk te zien bij Nieuwe Statenzijl in Groningen. Daarna keer het terug naar Tilburg. De gemeente heeft meerdere plekken op het oog. Voor het uitwerken van de nieuwe visie heeft de gemeente vorig jaar een structureel bedrag van 470.000 euro uitgetrokken. Dat geld is bedoeld voor nieuwe kunstwerken, maar ook voor het Stadslab. Dat lab is onafhankelijk en kan landelijke fondsen benaderen om geld voor kunstprojecten binnen te halen. De gemeente zelf kan dat niet. Ook is het de bedoeling een percentage van uitgaven voor nieuwbouw in de stad te reserveren voor kunst. Behalve vaste kunstwerken denkt de wethouder aan vluchtige performances in de stad die bezoekers niet snel zullen vergeten. Kunstenfestival Kaapstad speelt daar een grote rol in. In mei wordt er in de gemeenteraad gesproken over cultuur in het publieke domein.

04-05-2023

Kunstmatige intelligentie lijkt bezig aan een niet te stuiten opmars. Zelfs acteur Harrison Ford lijkt ermee te kunnen verjongd, om zo opnieuw als Indiana Jones te schitteren op het witte doek. Ook partijen in de gebouwde omgeving krijgen ermee te maken. Architecten zouden overbodig worden en datzelfde lot lijkt gebiedsontwikkelaars boven het hoofd te hangen. Of toch niet? Walter Bokern brengt de mogelijkheden van ChatGPT in beeld.

04-05-2023

Henk Visch is de winnaar van de Wilhelminaring 2023. De jury koos unaniem voor de Eindhovense kunstenaar en noemt zijn werk ‘onconventioneel, tijdloos en van een geniale eenvoud.’ ‘Zijn androgyne mensfiguren leveren al sinds de jaren tachtig op lichtvoetige wijze commentaar op de condition humaine,’ aldus het juryrapport. ‘Zijn beelden lijken dan weliswaar mensfiguren, of een been, ze zijn tegelijk afkomstig van een andere planeet, van een droomwereld. Visch’ mensfiguren zijn geen helden op paard of voetstuk, ze liggen of staan gewoon op de grond. Daardoor ontstaat een directe relatie met de kijker.’De Wilhelminaring is een landelijke oeuvreprijs die sinds 1998 elke 2 jaar wordt toegekend aan een vooraanstaande Nederlandse beeldhouwer. Op 30 september wordt de prijs aan Henk Visch uitgereikt in het CODA Museum in Apeldoorn. De gemeente Apeldoorn geeft de winnaar van de Wilhelminaring na de uitreiking de opdracht een beeld te maken voor het Sprengenpark.

04-05-2023

De gemeente Tilburg voelt de noodzaak om een nieuwe visie op cultuur in het publieke domein te ontwikkelen en heeft Arno van Roosmalen de opdracht gegeven daar invulling aan te geven. In mei zal de gemeenteraad van Tilburg deze nieuwe visie hopelijk vaststellen. Als extern adviseur houdt Van Roosmalen zich eveneens bezig met zogenoemde ‘lopende zaken’ die de bestaande kunstwerken in de openbare ruimte betreffen. Denk aan restauraties, herplaatsingen en burgerinitiatieven. Het zijn er enkele tientallen. Esther van Didden ging samen met Van Roosmalen, door Tilburg. Ze zien veel goede en interessante kunstwerken, waaronder Het Draaiend Huis van John Körmeling. Wat opvalt is dat er sprake is van een visie op cultuur in het publieke domein. Van Roosmalen vertelt dat juist het begrip cultuur rekenschap geeft van het feit dat kunstuitingen in de openbare ruimte meer divers zijn geworden in hun verschijningsvorm. Kunst kan tijdelijk zijn, interactief, een theatraal aspect hebben, enzovoort. Door ook voor het begrip ‘publiek domein’ te kiezen, wil hij aangeven dat de openbare ruimte verder strekt dan louter de fysieke ruimte van straten, pleinen en parken. Het gaat wat hem betreft ook om publiek toegankelijke gebouwen zoals een station of een theater, en om de digitale publieke ruimte. De visie vertrekt vanuit het idee dat kunst bijdraagt aan het collectief eigenaarschap van een betekenisvolle publieke ruimte. Van Roosmalen schetst zijn ideaalbeeld van een publieke ruimte die steeds opnieuw bevraagd kan en mag worden: door kunstenaars in de praktijk, door burgers in het dagelijks leven, door denkers met ideeën en door bestuurders met een open blik.

04-05-2023

Het bustebeeld van Gerard Philips, een schepping van de Nijmeegse kunstenaar Andreas Hetfeld, is op 1 mei aan betonplaten bevestigd. Het kunstwerk dat door Philips aan de stad Eindhoven wordt aangeboden ter gelegenheid van het 130-jarig bestaan van het concern in 2021 staat voorlopig in het Gloeilampplantsoen op het voormalige Philips-complex Strijp-T. Meer dan 100.000 laspunten waren er nodig om het 8 meter brede en 7 meter hoge, en 23.000 kilo zware, kunstwerk te realiseren. De komende dagen wordt nog gewerkt aan de belichting van het kunstwerk door het Eindhovense bedrijf Signify, Philips’ voormalige lichtdivisie. Het beeld is gebouwd op een scheepswerf in Millingen aan de Rijn. Daar ging het kunstwerk op 29 april op per schip op transport naar Zaltbommel. Duizenden passanten aanschouwden de tocht van 62 kilometer over de Waal. Het beeld wordt op 15 mei officieel onthuld.

04-05-2023

Op de gemeentewerf In Helmond staan kunstwerken die even weg moeten voor bouwwerkzaamheden, of die beschadigd zijn, of waarvoor nooit een nieuwe bestemming is gevonden. Samen met Woonpartners is voor een aantal beelden weer een plek buiten gevonden bij of aan gebouwen van de corporatie. ,,We zetten ons allemaal in om de buurt en de openbare ruimte mooi en leuk te houden. Het is fijn dat we elkaar op deze manier gevonden hebben”, zegt Henri van Hout van Woonpartners, een woningcorporatie in Helmond met circa 7.400 woningen. Het Eindhovens Dagblad was erbij toen op 2 mei Zittend vrouwtje’ . een gerestaureerde beeld met nieuwe sokkel geïnstalleerd in de achtertuin van appartementengebouw Rozenhof. De sokkel waar het opstond verzakte en een grasmaaier reed het vrouwtje aan, waardoor het beeld een ‘arm’ verloor.

01-05-2023

De gemeente Almere stopt met de ontwikkeling van een groot kunstmuseum in de stad. Dat heeft de gemeenteraad op 13 april besloten. De plannen voor het museum zijn te duur geworden voor de gemeente. Aan de oprichting van ‘Kunstmuseum Flevoland’ (de werktitel) werd sinds 2020 gewerkt. Het moest een „tot de verbeelding sprekend” museum worden voor landschapskunst en multimedia-kunst. Volgens een advies van de Raad voor Cultuur zou zo’n museum „een goede aanvulling op het bestaande museale aanbod” in Nederland zijn. De bouw van het museum zou in 2025 beginnen. Volgens het college is de ontwikkeling van een groot museum momenteel „niet opportuun”; niet alleen vanwege de financiën, maar ook door de „hoge inflatie” en de „wereldwijde (veiligheids)zorgen”. Het college zweeg in zijn voorstel over het mislukken van de Floriade, waarvoor Almere een miljoenenstrop te verduren kreeg. De oprichting van het Kunstmuseum Flevoland werd gesteund door de rijksoverheid, de provincie Flevoland en de gemeente Almere. Zij reserveerden voor de periode 2021-2025 samen ruim 13 miljoen euro via het Fonds Verstedelijking Almere. De gemeente, goed voor een derde van die subsidie, trekt zich nu terug uit dat plan. Het besluit geldt voor de huidige collegeperiode die tot en met 2026 loopt. In 2022 is er op het Floriade-terrein al wel een ‘pilotmuseum’ geopend, kunstpaviljoen M. Dat paviljoen blijft in ieder geval tot en met 2025 bestaan, besloot de gemeenteraad. „Wat belangrijk is voor M, is dat er toekomstperspectief is”, zegt Denise de Boer, die als kwartiermaker in dienst is van de gemeente. „Dat moet nu door de drie partijen samen worden besproken.” Ze verwacht in de zomer duidelijkheid. Het museum in oprichting zou ontwikkeld worden rond een collectie van tien landschapskunstwerken in de provincie Flevoland, zoals De Groene Kathedraal (Marinus Boezem, 1996), Exposure (Antony Gormley, 2010) en Deltawerk// (RAAAF & Atelier de Lyon, 2018). Momenteel brengt de stichting Land Art Flevoland die werken, die in bezit zijn van vijf verschillende eigenaren, onder de aandacht. Het Kunstmuseum Flevoland wilde die landschapskunst combineren met multimediale, immersieve installaties in een museumgebouw in Almere. Daarnaast wilde het nog op te richten museum dienen als instelling voor kennis en educatie over landschapskunst. Het paviljoen M. doet nu ook al aan educatie en publieksactiviteiten. Dat programma wil de gemeente graag voortzetten, ook om tot en met 2025 de subsidie te behouden van het ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap.  De Floriade 2022 eindigt met een geraamd tekort van 103,3 miljoen euro. Dat bedrag komt naar voren uit een analyse van de voorlopige eindafrekening van de Floriade, schrijven burgemeester en wethouders van Almere in een brief aan de gemeenteraad.

13-04-2023

Het streven van de Nederlandse overheid naar een volledig circulaire economie in 2050 vergt radicaal minder en efficiënter gebruik van grondstoffen. Daarvoor zijn niet alleen duurzame productiemethoden noodzakelijk, maar is het ook van belang dat Nederlanders duurzamer gaan consumeren. Op verschillende punten blijken Nederlanders beduidend meer bereid tot circulaire consumptie dan wat ze nu doen, als het niet duurder of lastiger is. Dat biedt aanknopingspunten voor beleid, concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in het onderzoek ‘Hoe ‘circulair’ zijn Nederlandse consumenten? – Een empirisch onderzoek’ naar gedrag, bereidheid en de potentiële milieuwinst van circulair consumeren.

13-04-2023

Vrijwel alle politieke partijen in de Eindhovense gemeenteraad plaatsten op 11 april in een eerste debat grote vraagtekens bij de invulling van twee torens die er bij het Evoluon komen om de exploitatie als Futurelab te kunnen betalen. In totaal gaat het om 25.000 tot 50.000 vierkante meter nieuwbouw. Als opties noemen de eigenaren en projectontwikkelaars Foolen&Reijs en Hurks een hotel, woningen voor kort verblijf, studentenhuisvesting, congresruimte, creatieve werkruimten en kantoren.Maar als het aan de Eindhovense gemeenteraad ligt, komen er bij het Evoluon betaalbare woningen. Het gedeukte vertrouwen in projectontwikkelaar Foolen&Reijs helpt ook niet mee. Gemeenteraadslid Tjeerd Ritmeester van coalitiepartij PvdA stipte nog eens aan dat Foolen&Reijs bij de bouw van de Victoriatoren onder afspraken probeert uit te komen. ,,Moeten we hier onze tijd en capaciteit nu aan besteden? Laat hen eerst bewijzen dat ze zich aan de afspraken houden”, zei de PvdA’er. ,,Het kan niet zo zijn dat het Evoluon een speelstuk wordt in onderhandelingen over andere projecten”, waarschuwde ook Niels Groot van coalitiepartij CDA. Verder toonden SP, 50Plus en OAHvE zich daarover bezorgd. Partijen als CDA, VVD, FvD, 50Plus en LPF zien het bovendien niet zitten dat de Tilburgseweg in de tweede fase van de plannen verdwijnt om een geheel te maken van het Evoluon Park en het Jacob Oppenheimerpark. Volgens coalitiepartij CDA druist dat ook in tegen afspraken uit het coalitieakkoord over een vlotte doorstroming op uitvalswegen.

13-04-2023

44 procent van het Eindhovense grondoppervlak bestaat uit groen, maar binnen de Ring ligt dat percentage op slechts 18 procent en in het centrum nog lager. ,,Tel daar de verdichting van de stad bij op en je ontkomt er niet aan maatregelen te nemen.”, aldus de Eindhovense wethouder Rik Thijs. Daarom wil de gemeente ruim 10 miljoen euro steken in het vergroenen van de binnenstad. Opvallende onderdelen van het plan: een rondreizend, verplaatsbaar ‘bomenmuseum’ en een uitkijkpost in de binnenstad. Los daarvan wordt op korte termijn werk gemaakt van de vergroening van het Wilhelminaplein en meerdere straten in het centrum. Ook wordt in kaart gebracht waar nog ‘kansen voor vergroening’ liggen en worden 10 ‘concrete en kansrijke plekken‘ uitgewerkt. Voor bewoners en ondernemers van het centrum komt er een aanvullende subsidieregeling om te vergroenen. Op de middellange termijn staan nog het vergroenen van de Dommelzone, de Eindhovense laag (laag in de binnenstad die je op ooghoogte ziet, red.), de oost- en westtangent en de Stratumsedijk op het wensenlijstje. De gemeenteraad moet nog wel met het investeringsplan instemmen.

13-04-2023

Industriële en fabrieksmatige bouw vraagt om een zoektocht naar kwaliteit, van processen, materiaal (biobased en natuurinclusief), de plek, het landschap en de context. “De opgave moet niet enkel over aantallen gaan maar over mensen, prettige buurten en toekomstbestendige wijken. Ik herken me daarom in het pleidooi van Frits Palmboom om bij de fabrieksmatig vervaardigde woningbouw niet alleen te letten op kwantiteit, kosten en snelheid, maar juist ook op een zo hoog mogelijke ruimtelijke kwaliteit. Goed samenwerken is daarbij essentieel.” aldus BNA-voorzitter Jolijn Valk tijdens een recente bijeenkomst over kwaliteit bij industrieel bouwen van het College van Rijksadviseurs en de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit, in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken in Den Haag. Stedenbouwkundig ontwerper Frits Palmboom is positief over het belang van intelligente standaardisatie, simpele en zorgvuldige bouwstenen ontworpen met mooie combinaties van elementen en met oog voor samenhang en stadsbeeld; Negatief is het spookbeeld van de schraalheid, dictaat van de productiewijze, te grove bouwstenen met eenzijdigheid en inflexibiliteit als resultaat. Palmboom benoemt een aantal nieuwe stedenbouwkundige uitdagingen. Zoals de opgave bouwen in de bestaande stad: de transformatie van naoorlogse wijken, van oude arbeidersdorpen en van de ‘stad zonder stedenbouw’. En het ontwerpvraagstuk omtrent differentiatie en verdichting: het mengen van types, het mixen van koop-huur-sociaal-midden-duur en het combineren van eengezinswoningen, gestapelde bouw en flexwoningen. Er is bij NAi een publicatie verschenen : 'Ruimtelijke kwaliteit bij fabrieksmatige woningbouw', geschreven door Palmboom. Een verslag.

13-04-2023

In de transitie naar een duurzame samenleving worden we uitgedaagd opnieuw na te denken over de rol van aarde, water, lucht en vuur in architectuur en onze leefomgeving. Met het thema The Elements werpt het filmfestival TIAFF licht op onze omgang met de natuurlijke elementen in steden, landschappen en gebouwen. The Elements, letterlijk de vier elementen water, vuur/licht, lucht en aarde. Om “de huidige planetaire crises te ontstijgen als slechts een technisch probleem en op zoek gaan naar de poëtische en architectonische waarde van de elementen”. Op 14 en 15 april vindt het festival plaats in Cinecitta, Tilburg. Het College van Rijksadviseurs (CRa) organiseert samen met het Tilburg Architectuur Film Festival ‘TIAFF FRAMES: Future of the Commons’, een publieksdebat over commons. Lucas de Man leidt op 15 april het debat waarin de opmars van coöperaties en burgerinitiatieven als onderdeel van de weg naar een duurzamer en eerlijker leefomgeving het onderwerp is. Wies Sanders belicht twee documentaires in het programma: Taming the Garden van Salomé Jashi uit Georgië, en Spaceship Earth van Matt Wolf uit de VS.

13-04-2023

In het stedelijk gebied groeit de bevolking en komen er steeds meer banen en voorzieningen. In delen van het landelijke krimpt de bevolking juist en daalt de werkgelegenheid en het aanbod van voorzieningen. Deze trends leiden ertoe dat de mobiliteit en de bereikbaarheid zich in deze gebieden verschillend ontwikkelen. Opmerkelijk is dat mensen op het platteland niet per se minder tevreden zijn over de bereikbaarheid, blijkt uit een onderzoek van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid. Hoog autobezit speelt daarbij mogelijk een rol, denkt het KiM. In plattelandsgebieden hebben mensen vaker een auto dan in de stad. De komende jaren zal dat niet veranderen: de auto blijft dominant op het platteland. Dat heeft als keerzijde dat in deze gebieden de betaalbaarheid van het openbaar vervoer meer onder druk staat. De beschikbaarheid van het openbaar vervoer in de landelijke gebieden is minder vanzelfsprekend, aldus het KiM.

13-04-2023

Brede welvaart is steeds vaker het uitgangspunt bij beslissingen door overheden, constateert het Centraal Planbureau. Het gaat over alles wat van invloed is op het welzijn van mensen. Dus niet alleen materiële welvaart, maar bijvoorbeeld ook gezondheid, veiligheid, sociale cohesie en de kwaliteit van de leefomgeving. Daarbij is ook aandacht voor de belangen van andere regio’s en toekomstige generaties. Het is een goed kader voor integrale gebiedsontwikkeling, constateert het Centraal Planbureau (CPB) in een onderzoek. ‘De (her)ontwikkeling van een locatie kan gepaard gaan met potentieel tegengestelde belangen voor mensen, natuur en samenleving, voor de inclusiviteit en voor komende generaties.’ (…) ‘Een bredewelvaartsperspectief ondersteunt een evenwichtige besluitvorming gedurende het gehele proces. Effecten en maatschappelijke belangen worden op die manier geïnventariseerd, geduid en gewogen.’ Hoe doe je dat precies, brede welvaart toepassen bij integrale gebiedsontwikkeling? Op basis van eerdere eigen onderzoeken en werk van het Planbureau voor de Leefomgeving en het Sociaal en Cultureel Planbureau, presenteert het CPB vijf lessen.

13-04-2023

In 2022 lanceerde minister de Jonge het Programma Mooi Nederland en werd het Platform Ontwerp NL (Vereniging Deltametropool, Federatie Ruimtelijke Kwaliteit, NLingenieurs, bni, BNA, BNSP en NVTL) opgericht om vanuit de vakwereld een bijdrage te leveren aan de grote verbouwing van Nederland. Is Nederland een jaar na de lancering van Mooi NL klaar voor de grote ‘wederombouw’? Hoe landen de rijksprogramma’s in de provincies en wat betekenen ze voor actuele planontwikkelingen in gemeenten? Lukt het om ontwerpkracht in te zetten om de ruimtelijke puzzels integraal te verklaren en koers te houden? Biedt verbeeldingskracht uitkomst om het maatschappelijk debat te voerden? En wat betekenen de transities voor stakeholders zoals waterschappen, ontwikkelende en beherende partijen? Op 6 juli vindt ‘’De Dag van de Ontwerpkracht’ plaats.

13-04-2023

Met de ondertekening van de Verklaring van Davos in 2018, versterkt door de Nationale Omgevingsvisie (NOVI), heeft Nederland de verantwoordelijkheid genomen dat iedere ingreep in de fysieke leefomgeving zal bijdragen aan verbetering van de ruimtelijke kwaliteit. Iedere keuze die veranderingen in onze fysieke leefomgeving tot gevolg heeft, iedere handeling, ieder contact werkt door op de ruimtelijke kwaliteit van ons land. Ruimtelijke kwaliteit is niet een op zichzelf staand doel, maar het waarneembare resultaat van alle beslissingen die wij vanuit onze verschillende rollen dagelijks nemen. Het doel van de Nationale Dialoog Bouwcultuur is in de komende 10 jaar een antwoord te vinden op de vraag: HOE zorgen we ervoor dat iedere ingreep in de fysieke leefomgeving bijdraagt aan verbetering van de ruimtelijke kwaliteit? Om de dialoog gaande te houden, is het (IM)Pact-netwerk van ‘bouwcultuur ambassadeurs’ opgezet. Dit netwerk vormt de kerngroep van de Nationale Dialoog Bouwcultuur. De mensen in dit netwerk committeren zich niet alleen professioneel, maar ook persoonlijk en handelen vanuit inhoudelijke kwaliteitsambitie. Dit netwerk met de (IM)Pact-sessies en het tweejaarlijkse evenement als instrument vormen het continuüm van de Nationale Dialoog Bouwcultuur. Op 20 april vindt de Dag van de Nationale Dialoog Bouwcultuur plaats. Deze dag staat in het teken van het grote aantal urgente en uiteenlopende opgaven waar we voor staan. We zijn samen verantwoordelijk voor een collectieve omgevingskwaliteit en moeten het daarom met elkaar hebben over welke toekomst ons land heeft en hoe we het gaan aanpakken. Dat gaat over bouwen, zeker, maar ook over gezondheid, over voedsel, natuur, economie, over samenleven, geluk en schoonheid.

11-04-2023

Op de sokkel in de Jacob van Eyckpassage in de vesting Heusden prijkt sinds 4 april een nieuw kunstwerk, een beeld gemaakt door Mooniq Priem. Wethouder Jeroen van den Bosch van de gemeente Heusden onthulde de buste van de componist Frédéric Chopin. Het nieuwe beeld vervangt ‘Moeder natuur’ van Rob van den Broek. Het nieuwe kunstwerk blijft een jaar op de sokkel staan. Mooniq Priem is gespecialiseerd in portretten. Ze won in 2019 De Nederlandse Portretprijs en ze is dit jaar jurylid van de Portretprijs.

11-04-2023

Het glazen kunstwerk ‘Stilte van het land’, dat staat op de hoek Theerestraat/Esscheweg in Sint-Michielsgestel, is onherstelbaar beschadigd. Sint-Michielsgestel heeft daarom dit werk van kunstenaar Marlies van der Vaart weggehaald. Er is onderzocht of het mogelijk is om het werk te restaureren. Dat bleek niet het geval te zijn. De scheuren en splinters zouden een gevaar kunnen vormen voor spelende kinderen en voorbijgangers. Het kunstwerk werd in 1997 in opdracht van Sint-Michielsgestel gemaakt door Marlies van der Vaart. Zij is op de hoogte gebracht van de sloop en gaat akkoord met de ontmanteling.

11-04-2023

Er komen dit jaar toch (kinder)voorstellingen in het openlucht theater Vrouwenhof in Roosendaal. Zo gauw de gemeente Roosendaal een initiatief heeft gevonden dat de kar wil trekken, kunnen artiesten of gezelschappen worden geboekt. De gemeenteraad nam op 6 april twee moties aan; twee opdrachten aan burgemeester en wethouders om voorstellingen in het theatertje weer snel mogelijk te maken. Op de eerste plaats werd geld beschikbaar gesteld. Er gaat 10.000 euro naar de exploitatie en er ligt nog zo'n bedrag klaar om eventuele tekorten bij de programmering te dichten. En om te zorgen dat een en ander ook juridisch goed geregeld is besloot de raad om het bestemmingsplan versneld te wijzigen. Nu komt het theater helemaal niet voor in het bestemmingsplan Binnenstad-Oost en dat is toch een eerste vereiste om de zaken juridisch in orde te maken. Nu wil de gemeenteraad het voor eens en voor altijd goed regelen. Voor dit jaar betekent dit dat de voorstellingen door vrijwilligers moeten worden georganiseerd. Zou De Kring het zelf doen, dan zouden zeer strikte geluidsregels gelden en zou er bijna niets mogelijk zijn. Vrijwilligers hebben meer mogelijkheden. ,,De voorstellingen kunnen dit jaar onder het evenementenbeleid worden georganiseerd door vrijwilligers", wist Gert-Jan van Oosterbosch (RL) te melden. ,,In 2024 gaat de Omgevingswet in en die biedt nieuwe mogelijkheden. Want die staat toe dat de exploitatie wèl onder De Kring mag vallen. Voor 2023 wil ik de wethouder vragen in contact te treden met vrijwilligers die voorstellingen willen organiseren.” Wethouder Arwen van Gestel (VLP) omarmde de moties van de gemeenteraad direct. Ook gaat hij onderzoeken of en tegen welke prijs het historische huisje bij het theater kan worden opgeknapt.

11-04-2023

In ’s-Hertogenbosch werden sinds 2021 tientallen afvalcontainers omgetoverd tot kunstwerken door straatkunstplatform Kings of Colors. Inmiddels zijn er ruim zeventig op ruim twintig locaties bespoten door de kunstenaars van Kings of Colors. Daar komen in ieder geval elf locaties bij, want afvalcontainers aan de Gruttostraat en Pastoor de Kroonstraat worden deze week aangepakt. Dat doet Kings of Colors op verzoek van de Afvalstoffendienst ‘s-Hertogenbosch. ,,De reacties op de eerste ronde waren zo overweldigend positief dat er wel een vervolg aan gegeven móést worden”, zegt Linda van Nuland van de Afvalstoffendienst ‘s-Hertogenbosch. ,,Het geeft niet alleen een kunstzinnige impuls aan de wijken maar draagt ook daadwerkelijk bij aan het schoner houden van onze stad, een echte win-win.” Kings of Colors werkt met dit project niet alleen samen met de Afvalstoffendienst, maar ook met de kunstacademie. Dertien leerlingen van de St Joost School of Arts & Design gaan de afvalstoffencontainer aan de Manis Krijgsmanhof beschilderen.

11-04-2023

Breda krijgt nog dit jaar een slavernijmonument. Dat meldt Jan Hopman, voorzitter van de stichting Herdenking Afschaffing Slavernij Breda. Hij deed die uitsprak tijdens een vergadering van de gemeenteraad, waarin gesproken werd over Bredase relaties tot de slavenhandel. Dat wordt bevestigd door wethouder Marike de Nobel (Diversiteit, GroenLinks): ,,Het wordt eerder een kunstwerk dan een monument. We weten nog niet waar we het gaan wegzetten. Misschien ergens aan het water en zeker met genoeg ruimte om te herdenken.” Het kunstwerk is nog niet af op 1 juli. Dan wordt Ketikoti, de afschaffing van de slavernij gevierd.

03-04-2023

Vincent en Theo in een innige omarming. Midden op het Vincent van Goghplein in Zundert staat een fraaie sculptuur van Ossip Zadkine. Bij het Vincent van GoghHuis wordt er nu gebroed op een nieuwe, zelfstandige sculptuur van de schilder. Een Vincent-beeld dat dichtbij het Zadkine-werk moet komen, tegenover de oude kosterwoning. De Vlaamse kunstenaar Johan Tahon heeft een nieuw beeld ontworpen. Zijn imposante, metershoge gipsen model van Vincent staat nu in de benedenruimte van het Van GoghHuis. Het Vincent van GoghHuis hoopt Tahons werk volgend jaar in brons te realiseren. ,,Dan is het zestig jaar geleden dat Zadkine’s werk is onthuld”, vertelt directeur-conservator Ron Dirven. ,,De 21e eeuw verdient zijn eigen Van Gogh-sculptuur. We zijn al een crowdfunding actie gestart waarvoor unieke Van Gogh-werken van Tahon te koop worden aangeboden.” Vooruitlopend op de realisatie van het nieuwe monument vindt er vanaf  2 april een solo-expositie van Tahon plaats in het Vincent van GoghHuis. De fascinatie voor Van Gogh zit diep bij de Vlaming. In Zundert toont Tahon speciaal vervaardigde sculpturale portretten van Van Gogh. Grote gipsen bustes en keramische sculpturen van zijn karakteristieke hoofd, maar waarin hij ook zonnebloemen en Van Goghs geboortehuis heeft verwerkt. Mark van der Voort sprak met de kunstenaar.

30-03-2023

Industrieconcern VDL heeft een plan gepresenteerd voor een opmerkelijk woongebouw op de voormalige golfbaan Welschap in Eindhoven. Het ringvormige complex, een ontwerp van Studio Marco Vermeulen, biedt plaats aan drie- tot vijfhonderd betaalbare woningen. Op het dak is plek voor een atletiekbaan die tevens stroom opwekt. Het gebied maakt deel uit van het Eindhovense stadsbos, waartoe verder onder meer het onlangs door de gemeente gekochte landgoed De Wielewaal en De Herdgang behoren. De voormalige golfbaan Welschap is voor het grootste deel in handen van de familie Van der Leegte, die ook eigenaar is van VDL. De woningen zijn bestemd voor het personeel van het bedrijf, meldt het Eindhovens Dagblad. In het deel van het gebouw dat wordt afgesneden door de Welschapsedijk, is ruimte voor functies als sport, een restaurant of een school. Vorige week heeft VDL het plan gepresenteerd aan de Eindhovense gemeenteraad, die later dit jaar een besluit neemt over een toekomstvisie voor het stadsbos. Architect en stedenbouwkundige Marco Vermeulen laat weten dat het plan een gebouw van natuurlijke materialen rond een grote voedseltuin behelst. Wethouder Thijs van de gemeente Eindhoven beschouwt de presentatie van VDL als een van de vele ideeën die zijn binnengekomen voor het stadsbos, dat verder bestaat uit landgoed De Wielewaal, PSV-terrein De Herdgang, de Philips Fruittuin, landgoed De Grote Beek en de parken Philips-De Jongh en Philips Van Lennep. Een oordeel wilde de wethouder van GroenLinks nog niet vellen. Goede en kansrijke plannen krijgen later dit jaar een plek in de visie voor het hele gebied waarover uiteindelijk de politiek beslist, legde hij uit. Volgens VDL zijn de eerste ideeën ook al gepresenteerd aan Trefpunt Groen en de Henri van Abbestichting. ,,De komende tijd gaan we ook in gesprek met anderen belanghebbenden in het gebied, zoals omwonenden.”

30-03-2023

De door mankementen geplaagde brug Den Ophef van de Tilburgse Piushaven is er slechter aan toe dan werd gedacht. Een reparatie van 1,2 miljoen euro lijkt nóg eens een miljoen extra te gaan kosten. Wethouder Rik Grashoff wil een onafhankelijk onderzoek naar hoe het zo fout kon gaan.. De wethouder sluit niet uit dat daar nog eventueel juridische consequenties uit voortkomen. En als terzijde: in kritiek op Den Ophef wordt al snel de naam genoemd van kunstenaar en bedenker John Körmeling. ,,Het onderzoek doen we volledig en zonder onderscheid des persoons”, zegt Grashoff. ,,Maar het ligt niet voor de hand dat de oorzaken van de problemen bij hem liggen.” De brug is tien jaar geleden geplaatst als 'kersje op de taart' van de Piushaven. Ruim 2000 Tilburgers verzonnen een naam voor de brug waaruit 'Den Ophef' werd gekozen. De nieuwe brug over de Piushaven kostte destijds ruim drie miljoen euro. Toen viel het bedrag ook al hoger uit dan begroot. Dat kwam doordat de aannemer tijdens de bouw failliet ging.

28-03-2023

De biodiversiteit loopt hard achteruit. Wereldwijd daalt het aantal (wilde) bijen, vlinders, zweefvliegen en andere bestuivende insecten. Nederland slaat wat dat betreft relatief een slecht figuur. Van de 360 soorten bijen in Nederland dreigt meer dan de helft te verdwijnen. Overheden moeten dus aan de bak, met serieus beleid. 'Een beleidsstuk met de opmerking dat we gaan werken aan biodiversiteit, daar kun je niks mee. Daar zit ook de grootste uitdaging: hoe ga je nu beleid vertalen naar concrete acties? Naar verordeningen binnen die wetgeving zodat een wethouder of volgende wethouder of gemeenteraad niet kan zeggen: dat gaan we toch niet doen.’ Dat zegt Eddy Schabbink van IPC Groene Ruimte. Hij pleit ervoor dat gemeentelijke overheden veel meer samenwerken, niet alleen intern, maar ook met waterschappen, woningcorporaties en provincies. Een positieve ontwikkeling is volgens Schabbink dat vanuit de rijksoverheid is aangegeven dat bodem en water sturend zijn. Gemeenten moeten minder sectoraal werken om de biodiversiteit te kunnen verhogen. Ook moet biodiversiteit in de omgevingsplannen en verordeningen verankerd worden. Meer weten over hoe je als gemeente de biodiversiteit kan versterken? Het boekje ‘Aan de slag met … Biodiversiteit’ van IPC Groene Ruimte, Vereniging Stadswerk en Stichting Steenbreek biedt concrete handvatten voor gemeenten om de biodiversiteit te versterken.

28-03-2023

In een brief aan minister De Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening onderstreept het College van Rijksadviseurs een aantal punten uit de Ruimtelijke Verkenning 2023 van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Deze punten zijn van groot belang voor de nieuwe Nota Ruimte. Volgens het College zijn er geen makkelijke oplossingen meer. “Bodem en water sturend” biedt houvast voor keuzes in stad en land; de tijd van vraaggestuurde netwerkontwikkeling is voorbij en de transitie naar een circulaire economie lukt niet zonder ruimtelijke sturing. Daarnaast zijn de scenario’s bij uitstek startpunt voor een breed gesprek met de samenleving over de toekomst van ons land. Ook roept het College op om met de Nota Ruimte verbinding te leggen tussen transities en een Gebiedsfonds voor integrale oplossingen te maken. En tenslotte is het ijkjaar 2050 voor een aantal fundamentele vraagstukken volgens het College te dichtbij. Verder in de toekomst kijken is nodig om te weten waar kantelpunten ontstaan die de keuzeruimte van vandaag begrenzen en waar risico op desinvesteringen bestaat. In de Nota Ruimte wordt de toekomstige inrichting van Nederland vastgelegd. Het gaat daarbij om de ruimtelijke inpassing van opgaven op het gebied van wonen, bereikbaarheid, energie, economie, landbouw en natuur. Eind dit jaar moeten rijk en provincies hierover bestuurlijke afspraken maken. Die afspraken vormen de basis voor een nieuwe Nota Ruimte die in 2024 moet verschijnen.

28-03-2023

Dat het onderwerp industriële woningbouw leeft binnen de wereld van gebiedsontwikkelaars en ontwerpers, blijkt uit twee publicaties die in februari binnen het bestek van een week verschenen. In de eerste presenteert stedenbouwkundige Frits Palmboom in opdracht van de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit en het College van Rijksadviseurs een stedenbouwkundig kader. Dat kader moet helpen om woningen die in de fabriek worden gebouwd, verantwoord op locatie te laten landen. Palmboom was de afgelopen tijd betrokken bij het project Bouwstroom, waarbij een aantal Noord-Hollandse woningcorporaties bouwers uitdaagden om met concepten voor deze bouwvorm te komen. Op basis van dat ‘kijkje in de keuken’ schreef Palmboom zijn verhaal. Ook het Lente-akkoord 2.0 en het Netwerk Conceptueel Bouwen bogen zich inmiddels over dit onderwerp en publiceerden ‘Welstand en industrieel bouwen: 5 interviews met marktpartijen’. Beide verbanden doen ook mee in het project ‘Ruimtelijke Kwaliteit bij Fabrieksmatige Woningbouw’ van het ministerie van BZK, dat uiteindelijk eind 2023 moet uitmonden in een ‘Ruimtelijk kwaliteitskader’. Dat kader geeft aan waar fabrieksmatige woningbouw aan moet voldoen, in ruimtelijk opzicht. Het kader kan vervolgens op het niveau van gemeenten, gebiedsontwikkelingen en woningbouwprojecten vertaald worden in concrete uitvoeringsplannen. Kees de Graaf over : Hoe we industrieel kunnen bouwen mét ruimtelijke kwaliteit.

28-03-2023

“De zes kerninstrumenten van de Omgevingswet nodigen niet alleen uit om vanaf het begin samenhang in de fysieke leefomgeving te realiseren, maar dwingen tegelijkertijd om dat te doen. Zowel op lokaal als regionaal niveau. Bijvoorbeeld wat betreft de woningbouwopgave en de energietransitie. Samenhang was al niet te negeren. Maar als je nu aan het begin van een besluitvormingsproces met deze werkwijze begint, krijg je al tijdens de rit zicht op eventuele problemen. En past het dan niet? Dan word je direct gedwongen om keuzes te maken. De Omgevingswet drukt een professional eerder met de neus op de feiten.” Dat zegt Co Verdaas, hoogleraar Gebiedsontwikkeling aan de Technische Universiteit Delft. De Omgevingswet treedt na jaren van uitstel vanaf 1 januari 2024 in werking. De Eerste Kamer gaf eerder deze maand groen licht voor de invoering van de wet. TU Delft-hoogleraren Marlon Boeve (Omgevingsrecht) en Co Verdaas (Gebiedsontwikkeling) geven aan dat het goed is dat er nu eindelijk duidelijkheid is. Ze kijken uit naar de ontdekkingstocht. Jasper Monster sprak met de twee hoogleraren.

27-03-2023

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) organiseert een reeks bijeenkomsten over kunst in de openbare ruimte. Bij iedere bijeenkomst worden actuele thema’s van verschillende kanten belicht. De invalshoeken variëren van technische, financiële, historische tot beleidsmatige kwesties. Tijdens de eerste platformbijeenkomst is er aandacht voor een casus waar deze verschillende aspecten een rol spelen. Ook is er ruimte om projecten of thema’s aan te dragen voor de volgende bijeenkomsten. Kunst in de openbare ruimte vormt een substantieel deel van ons cultureel erfgoed en staat relatief onbeschermd op straat. Betrokken professionals, beheerders en makers hebben aangegeven behoefte te hebben aan het uitwisselen van kennis en ervaringen. Daarom organiseert het RCE deze eerste interdisciplinaire platformbijeenkomst op 6 april in Amersfoort.

23-03-2023

Het boek ‘The symbiotic city, voices of nature in urban transformations’ van Marian Stuiver gaat over een toekomstig stedelijk landschap dat gunstige wederzijdse relaties creëert tussen mens en natuur. Een verhaal van hoop, dat de biodiversiteit herstelt en sociale gelijkheid, integratie en rechtvaardigheid bevordert. Jaap Modder las het boek en kwam tot de conclusie dat het geen hands-on praktijkboek is. Toch kunnen gebiedsontwikkelaars er het nodige aan hebben. Zeker wanneer zij water en bodem leidend willen laten zijn in hun werk. Marian Stuiver is verantwoordelijk voor het programma Green Cities van Wageningen Environmental Research.

21-03-2023

Burgerbetrokkenheid is noodzakelijk voor een beter, effectiever en rechtvaardiger leefomgevingsbeleid. Alleen met de inbreng, ideeën en inzet van burgers en de steun voor en acceptatie van beleid door de samenleving kunnen we de grote veranderopgaven aangaan om Nederland toekomstbestendig te maken; of het nu om fossielvrije energie, klimaatadaptatie, de grote woningtekorten of een natuurvriendelijker landbouw gaat. In het PBL-rapport ‘Betrokken burgers – onmisbaar voor een toekomstbestendige leefomgeving’ staan acht signalen over hoe de overheid burgers beter bij de ontwikkeling en uitvoering van leefomgevingsbeleid kan betrekken. Burgerbetrokkenheid gaat over meer dan participatie : Versterk de kwaliteit van participatie; Neem weerstand serieus; Maak diversiteit van burgers uitgangspunt van beleid; Deel de feiten en zorg ervoor dat beleid begrijpelijk is;  Faciliteer burgerinitiatief en werk samen aan de opgaven; Maak duurzaam gedrag logisch, zorg voor een geschikte omgeving en context; Leer meer van de ervaringen met en de kennis van burgers. 

21-03-2023

De gemeente Oosterhout heeft zo’n zestig kunstwerken in de publieke ruimte. Groot, klein, van staal, kunststof, steen of ander materiaal. Met ruim zestig locaties is er op zich voldoende kunst, maar de kwaliteit laat momenteel te wensen over, zo vindt het gemeentebestuur. De kunst in de buitenruimte verkeert in ronduit slechte staat. De gemeente Oosterhout wil daar wat aan gaan doen. Na de zomervakantie moet er een visie op tafel liggen hoe dit aangepakt kan worden. Wethouder Willem-Jan van der Zanden (kunst en cultuur) : ,,We gaan alles nalopen en kijken wat de wensen zijn. Aan de hand daarvan beoordelen we dan wat haalbaar is. Een voorbeeld: De Anoniemen in het Slotpark, dat is een wit kunstwerk. Maar of je het nu nog wit kunt noemen... Het ziet er eigenlijk niet meer uit. We gaan ook kijken naar eventuele beschadigingen van kunstwerken.” De staat van de kunstwerken staat in schril contrast met culturele en kunstzinnige initiatieven zoals de Biënnale in de Heilige Driehoek en het Museum of Young Art (MOYA) op het Galvanitasterrein. Kunstloc Brabant brengt in opdracht van de gemeente in kaart hoe lokale kunst meer aandacht kan krijgen. Daarvoor gaat Kunstloc o.m. in gesprek met belanghebbenden zoals h19, Heemkundekring en ook ambtenaren van de gemeente Oosterhout. Daarnaast wil de gemeente Oosterhout deelnemen aan de zogeheten Makersregeling. Dat is een provinciale ‘matching’ waarmee lokale, individuele kunstenaars bij het vervaardigen van kunst betrokken worden. De provincie Noord-Brabant legt binnen die regeling 50 procent bij van het hiervoor beschikbare gemeentelijk budget, met een maximum van 50.000 euro.

20-03-2023

Sectie-C in Eindhoven heeft zich in dertien jaar ontwikkeld tot een terrein waar 250 kunstenaars, ontwerpers, muzikanten, acteurs, schrijvers en ondernemers actief zijn. Verspreid ver zes hectare zijn de voormalige bedrijfsgebouwen van Stork Nolte elektrotechniek volop in gebruik. Het is óók een stenige omgeving, waar het zomers onbarmhartig heet kan zijn. Maar dat gaat veranderen, dankzij derdejaarsstudenten studenten van Tuin- en landschapsinrichting van de Yuverta mbo in Boxtel. Op 16 maart was in Punt C op het terrein de presentatie van de ideeën.,,In twintig weken hebben ze heel veel geleerd”, vertelt docent Leon Rodenburg. Yuverta heeft al langer contact met Focus Real Estate, sinds drie jaar eigenaar van Sectie-C. Operationeel directeur bij Focus Martine van Gerven is blij met het werk van de studenten. ,,Ze werken heel serieus en gemotiveerd. Het biedt ons de kans het terrein aantrekkelijker te maken. We hopen dat daardoor buurtbewoners gemakkelijker binnenlopen, bijvoorbeeld om het terras van café Ost te ontdekken.”

16-03-2023

In 2019 is het Programma Erfgoed Deal van start gegaan. In dit programma maken verschillende partijen afspraken over het behoud en het gebruik van erfgoed bij de grote ruimtelijke opgaven van dit moment. Staatssecretaris Uslu heeft samen met het Interprovinciaal Overleg en de Vereniging Nederlandse Gemeenten de verlenging van de Erfgoed Deal tot 2025 getekend. Het kabinet trekt hier 12,5 miljoen voor uit. In de geactualiseerde Erfgoed Deal ligt de focus op de hoofdthema’s landbouw en natuur, energie en economie, wonen en mobiliteit en water en bodem. Denk aan de inzet van middeleeuwse watermolenlandschappen om verdroging tegen te gaan. Aan de rijksmonumentale waterwerken in Groningen die helpen bij klimaatadaptatie, of aan het eeuwenoude cultuurlandschap in Fryslân dat inspiratie biedt om de biodiversiteit te vergroten. De Erfgoed Deal is een samenwerkingsverband tussen de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Binnenlandse Zaken, Infrastructuur en Waterstaat, en Landbouw, het Interprovinciaal Overleg, de Vereniging Nederlandse Gemeenten, Federatie Grote Monumentengemeenten, Federatie Instandhouding Monumenten, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, LandschappenNL, het Rijksvastgoedbedrijf en de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit.

14-03-2023

Een krappe meerderheid in de Eerste Kamer stemde op 14 maart voor invoering van de Omgevingswet per 1 januari 2024. De invoering van de Omgevingswet wordt wel de grootste wetgevingsoperatie sinds Thorbecke genoemd. Er is bijna twintig jaar aan de invoering gewerkt. De Omgevingswet moet de gebiedsontwikkeling versnellen door een integrale in plaats van sectorale aanpak en een filosofie van 'ja, mits’ in plaats van ‘nee, tenzij’. Insiders houden er rekening mee dat de wet in eerste instantie juist tot langzamere gebiedsontwikkeling leidt. Gemeenten moeten nog met de systematiek van de nieuwe wet leren werken en de – toch al overbelaste – Raad van State zal eerst jurisprudentie moeten ontwikkelen. Ook de staat van het digitaal stelsel is een mogelijk obstakel.

14-03-2023

De Omgevingswet die een groot aantal wetten en regels voor onze leefomgeving bundelt en een digitaal loket introduceert, wordt per 1 januari 2024 ingevoerd. Dat is de uitkomst van de stemming in de Eerste Kamer over het Koninklijk Besluit dat de invoering op deze datum regelt.Op verzoek van de Eerste Kamer wordt de participatie van burgers in het nieuwe stelsel verder concreet gemaakt en start er voor hen en het bedrijfsleven een voorlichtingstraject.

14-03-2023

De gemeente Eindhoven heeft onlangs de vergunning verleend voor plaatsing van het beeld van concernoprichter Gerard Philips, gemaakt door de Nijmeegse kunstenaar Andreas Hetfeld, in het zogeheten Gloeilampplantsoen. Het park op de hoek van de Beukenlaan en de Achtseweg-Noord is van projectontwikkelaar Geva, de eigenaar van het grootste deel van het voormalige Philips-terrein Strijp-T in Eindhoven. Hetfeld werkt op een scheepswerf in Millingen aan de Rijn aan de mega-buste van 23.000 kilo. Het beeld bestaat uit bijna 5000 stalen stroken, opgebouwd in iets meer dan 500 horizontale ringen. Op 29 april wordt het beeld van Gerard Philips per schip naar Zaltbommel vervoerd, zijn geboorteplaats waar ook de urn met zijn as is. Het beeld wordt in zijn geheel vervoerd. ‘Gerard’ blijft daar een weekend, voordat hij per vrachtwagen in delen doorreist naar Eindhoven. De onthulling is op 15 mei.

14-03-2023

Er is ophef ontstaan over een kunstwerk van Maarten Baas bij de bibliotheek op de Neude In Utrecht. Sommige mensen zijn zo ontsteld dat ze een petitie hebben ondertekend die ervoor moet zorgen dat de kleurrijke neoninstallatie 'Intellectual Heritage' wordt verwijderd. Toch klinkt ook waardering.

14-03-2023

Na een weefproces van bijna twee maanden is op 7 maart Loom Room aan de media gepresenteerd, een textiele installatie op de campus van de Technische Universiteit Eindhoven. Hella Jongerius heeft samen met studenten van de TU/e en de Design Academy gewerkt aan dit vrije werk in textiele 3D-weeftechniek. Inspiratie vond ze in jacquard-weven. En als reactie op het betonnen karakter van de campus zelf, het gerenoveerde LaPlace-gebouw. Publiekelijk toegankelijk en tevens nieuwe uitvalsbasis voor het AI-instituut EAISI. Neuron, zoals het pand uit 1971 nu heet, is een modernistisch gebouw met een macho-uiterlijk. Als contrast dus een geometrische zachte en plooibare constructie. Het met de hand geweven object is groot en expressief, en lijkt uit het kubusvormige atrium op de begane grond te barsten, met op de eerste verdieping een intrigerende creatieve machine. Het weefgetouw blijft hangen, kenmerkend voor Jongerius, voor wie het proces minstens zo belangrijk is als het product. De officiële opening is op 28 maart. Loom Room is een initiatief van de TU/e Kunstcommissie in nauwe samenwerking met de Best Teacher Award en het Universiteits Fonds Eindhoven. Het is mogelijk gemaakt met steun van Brabant C en het Mondriaan Fonds.

14-03-2023

Onder de titel Wat doet dat hier? brengt BK-informatie een tiendelige podcastserie over kunstenaars en de maatschappelijke vraagstukken waar zij zich mee bezighouden. Filosoof en kenner van kunst in de openbare ruimte Esther Didden gaat in elke aflevering samen met een co-host in gesprek met kunstenaars die hun werk realiseren binnen een maatschappelijke context. Een context waarin heel andere criteria gelden dan binnen het ‘gebruikelijke’ kunstdiscours. Waarom werken ze binnen die context werken en wat brengt dat hun kunstenaarschap? Met welke criteria hebben zij te maken? En wat brengt het de samenleving? Wat voegt een kunstenaar toe als die aanschuift aan een vergadertafel? In de derde aflevering, van 1 februari jl., spraken Esther Didden en co-host Khadija al Mourabit met algemeen directeur Thijs Middeldorp en artistiek directeur Harpo ’t Hart van de Ambassade van de Noordzee. De Ambassade van de Noordzee is opgericht in 2018 om de Noordzee en het leven in de zee een stem te geven. De volgende podcast verschijnt op 17 maart. Daarin een gesprek met Ida van der Lee. Haar project Namen en Nummers herdenkt sinds 2012 op rituele wijze 2800 uit een deel van de Oosterparkbuurt in Amsterdam weggevoerde Joden. Op het Kastanjeplein is een bijzondere herdenkingsplek ingericht waar iedereen een Joods slachtoffer stap voor stap symbolisch thuis kan brengen.

13-03-2023

Wie zijn in Nederland de helden die een standbeeld krijgen? Wie worden gerepresenteerd in de openbare ruimte, in de parken, op de pleinen, de ‘huiskamers van de stad’? Een inventarisatie van De Volkskrant van ruim vijfduizend beelden die personen voorstellen. Tip van de sluier: koningin Wilhelmina is het meest vereeuwigd en toch verbeeldt maar 17 procent van de standbeelden een bekende vrouw.

13-03-2023

Na jaren van discussie en plannen die het niet haalden ligt er nu een voorstel voor de toekomstige omgeving van het Evoluon in Eindhoven. Met steun uit allerlei hoeken, blijkt uit een eerste inventarisatie. Blikvangers, naast het iconische gebouw zelf, moeten de twee torens worden van respectievelijk maximaal 90 en 45 meter hoog. Dat is beter dan een veelvoud aan kleinere bouwwerken die het zicht op het Evoluon zouden onttrekken, klinkt het in de stad. Volgens architect Stefan de Bever gaan de plannen de goede kant op. Hij is de zoon van Leo de Bever die met ir. Kalff in opdracht van Philips het Evoluon ontwierp. ,,De locaties waar volgens de kaders in de toekomst mag worden gebouwd, had mijn vader ook al voor ogen toen hij in de jaren 80 zelf plannen maakte voor uitbreiding van het Evoluon.” De Bever was als adviseur aangehaakt bij de planvorming. ,,Ik heb wel het idee dat er naar mijn inbreng is geluisterd. Ik heb mijn poot stijf gehouden en er zijn ook tal van tussenplannen van tafel geveegd.” Hoewel de partijen in de gemeenteraad de nieuwe kaders nog moeten bespreken in de fractie, klinken ze nu positief. Hoopvol is ook Wilbert Seuren, voorzitter van erfgoedorganisatie Henri van Abbe Stichting : ,,Ik ben vooral blij met het gezamenlijk perspectief dat een tijd geleden ver te zoeken was. Nu is het afwachten hoe de uitwerking er straks uitziet. Ook daar moet op het gebied van architectuur ambitie worden getoond. En er mag niks worden gesloopt tot het hele plan klaar is. Wij blijven het met belangstelling kritisch volgen.” De plannen gaan verder dan alleen de bouw van twee torens. Die zijn vooral nodig om de ontwikkeling van het gebied financieel haalbaar te houden. Zo kan museum Futurelab/Next Nature straks gratis van het Evoluon gebruikmaken en wordt ook het park eromheen openbaar en opnieuw ingericht. Daarvoor zijn er nog twee scenario’s. Directeur van Futurelab/Next Nature Koert van Mensvoort is meer dan opgetogen dat het iconische gebouw straks weer definitief opent voor publiek. Van meet af aan was hij betrokken bij de planontwikkeling.

09-03-2023

Onze stedelijke omgevingen kunnen de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen vergroten, hetzij per ongeluk, hetzij door ontwerp. De manier waarop steden worden gepland, gebouwd en beheerd kan de mogelijkheden van vrouwen om zich te verplaatsen, economisch actief te zijn of van hun omgeving te genieten aanzienlijk beperken. Dat schrijft Sara Candiracci, van Arup, een bureau dat zich bezighoudt met gendergerichte en kindvriendelijke planning.

09-03-2023

Fred Schoorl neemt per april afscheid van de Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus (BNA). Zijn periode bij de BNA overspant een tijd tussen twee momenten van crisis. In het voorjaar van 2011 zat Nederland midden in een conjuncturele dip, twaalf jaar later gaat het economisch best goed met de nationale BV maar strijden de problemen rondom woningbouw, energietransitie en klimaat om de voorrang. Meer maatschappelijke impact van ruimtelijke ontwerpers. Dat is waar hij zich in de afgelopen twaalf jaar voor heeft ingezet. En met effect, zo laten verschillende gebiedsontwikkelingen in het land zien. Een gesprek over de ruimtelijke ontwerper als verbinder, verbeelder en vernieuwer.

09-03-2023

Circulaire gebiedsontwikkeling staat steeds hoger op de agenda van gemeenten, maar de praktijk is vaak weerbarstig. Het Zuid-Hollandse Waddinxveen gaat de uitdaging toch aan en hoopt voor zowel de eigen organisatie als daarbuiten een inspiratiebron te zijn. Jasper Monster sprak met Daan Vegter, projectmanager gebiedsontwikkeling bij de gemeente Waddinxveen, en met Stef Weekers van Urban Matter Concepts, over circulair ontwikkelen in een kleine(re) gemeente.

09-03-2023

Verduurzaming, de aanpak van het woningtekort en ons aanpassen aan klimaatverandering vragen om grote ingrepen in onze leefomgeving. Daarom is het van belang dat het kabinet scherpere keuzes maakt dan nu gebeurt, zegt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in de Ruimtelijke Verkenning 2023. “De oplossingen voor een hele reeks urgente issues vragen allemaal ruimte en zullen de inrichting van het land op lange termijn ingrijpend veranderen. Een toekomstbestendig Nederland vergt decennialang vasthoudend omgevingsbeleid op alle bestuurlijke niveaus”, stelt David Hamers, een van de projectleiders van het onderzoek. ‘De ruimtelijke puzzel leggen is niet eenvoudig, want het Rijk heeft een aantal belangrijke keuzes nog niet gemaakt’, zegt Hamers. ‘De provincies tasten in het duister zolang het Rijk geen hoofdkeuzes maakt voor de ruimtelijke ordening in Nederland op de lange termijn.’ Die keuzes zijn er te maken op vele fronten, want de grote maatschappelijke transities die Nederland nu ondergaat brengen talloze ruimteclaims met zich mee. Denk aan de woningbouwopgave, het versterken van de natuur, de energietransitie, de circulaire economie, klimaatadaptatie en infrastructurele verbindingen. ‘Het moet allemaal tegelijk en vraagt allemaal ruimte. Kiezen is nu nog niet aan de orde. We willen de politiek dus oproepen om scherpere keuzes te maken voor een functionele ruimtelijke ordening’, aldus Planbureau voor de Leefomgeving

09-03-2023

Na een urenlang debat op 7 maart heeft de Eerste Kamer een datum geprikt voor de stemming over de invoering van de Omgevingswet. Op 14 maart stemmen de parlementariërs of de Omgevingswet op 1 januari 2024 ingaat. Het wordt een hoofdelijke stemming. Het is nog niet helemaal duidelijk of de beoogde invoeringsdatum op voldoende steun kan rekenen. De kritiek van de Eerste Kamer richt zicht vooral op het digitale deel van de wet. In het Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO) moeten alle regels en gemeentelijke afwijkingen bij elkaar komen. De inwerkingtreding van de Omgevingswet is vanwege de problemen met het DSO inmiddels al vijf keer uitgesteld. In het debat kwam minister De Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) de Eerste Kamer op een aantal punten tegemoet. Voor 1 juli van dit jaar komt hij met een nieuw integraal financieel beeld van de invoeringskosten van de wet. Er zal een ‘grootschalige landelijke campagne’ komen om burgers en bedrijven op de Omgevingswet te attenderen, ‘met speciale aandacht voor participatie’. Ook beloofde De Jonge dat er tot vijf jaar na de invoering ondersteuning zal blijven. De kritiek op de wet komt niet alleen van de senatoren. De Raad van State wijst in een position paper op het niet automatisch doorplaatsen van de uitspraken van de Raad van State. Daardoor kunnen er lacunes in de regelgeving ontstaan. Ook Natuur en Milieu en Natuurmonumenten schrijven aan de Eerste Kamer dat er nog teveel hapert in het DSO om het in te kunnen voeren.

07-03-2023

Goede architectuur begint met goed opdrachtgeverschap. Dat was begin jaren negentig het idee achter de oprichting van Architectuur Lokaal, een ‘informatie- en documentatiepunt voor opdrachtgevers’. Bij de grote stadsvernieuwingsprojecten in de jaren zeventig en tachtig had de kwaliteit nog wel eens te wensen overgelaten. Architectuur Lokaal is vooral bekend geworden door de organisatie van talloze ontwerpprijsvragen. Daarbij stond de keuze voor het beste plan centraal – niet de laagste prijs. Cilly Jansen was vanaf de oprichting in 1993 de eerste en enige directeur van Architectuur Lokaal. Na dertig jaar, waarin ze onder andere een tijdschrift maakte en manifestaties organiseerde, gaat ze dit voorjaar met pensioen. Jansen bouwde voort op initiatieven van rijksbouwmeesters Tjeerd Dijkstra en Wytze Patijn, met wie de stichting een prijsvraagreglement ontwikkelde voor opdrachtgevers en architecten. Een prijsvraag is een goed middel voor het stimuleren van een bloeiende architectuurcultuur, aldus Jansen. De Volkskrant sprak met haar.

07-03-2023

Op 14 maart stemt de Eerste Kamer naar verwachting over de definitieve invoeringsdatum van de Omgevingswet per 1 januari 2024. Is iedereen er klaar voor? Binnenlands Bestuur spreekt met betrokkenen. Jop Fackeldey is bij de samenwerkende provincies (IPO) bestuurlijk betrokken bij de Omgevingswet en gedeputeerde in de provincie Flevoland. Op de vraag : Hebt u nog andere wensen van het rijk? antwoordt hij : “Ja. Drie dringen. Blijf ons verzekeren dat dit slechts het basisniveau is en dat we na de invoering verder doorbouwen. Zorg dat de ondersteuningsstructuur in stand blijft zolang als nodig is. Of dat drie maanden of twee jaar wordt, dat weten we gewoonweg niet. En drie: de kranten en andere media staan vol met de problemen rond de Omgevingswet, met name het DSO. Bijna iedere Nederlander is kwijtgeraakt waarom we die Omgevingswet ook alweer invoeren. Het kan geen kwaad ons met elkaar weer meer te richten op wat we voor ogen hadden. De Omgevingswet is meer dan een digitaal stelsel. Het gaat ook om samen integraal werken, ruimte voor initiatieven en een hele andere manier van werken.”

06-03-2023

Op de plek waar een kunstwerk ter herinnering aan het Oisterwijkse Kasteel Durendael had moeten komen, ligt nu een parkeerterrein. De mensen die het plan bedachten, trekken er nu dan ook de stekker uit. De gemeente Oisterwijk is de schuldige, zegt de Stichting Duurzaamheidsvallei. Deze stichting opperde in 2015 het plan om de plek waar het jachthuis zou hebben gestaan te markeren met een kunstwerk, zoals dat ook gebeurd is met Huize Moerenburg in Tilburg. Er lagen twee ontwerpen: een werk van cortenstaal dat enigszins lijkt op het werk dat herinnert aan Huize Moerenburg, en een kleinere variant van hetzelfde materiaal, die de oorspronkelijke vier hoeken van Kasteel Durendael benadrukken. De hoogte varieert van 2,10 meter tot 70 centimeter. Het ontwerp is gemaakt door landschapsarchitect Frank Meijer die dit jaar  Cultuurprijs van Noord-Brabant  in ontvangst mag nemen. Carel Brands, voorzitter van de stichting schrijft in een brief aan de gemeenteraad. ,,Frustrerend is zacht uitgedrukt. Er is nauwelijks overleg, als er afspraken zijn worden die steeds vooruitgeschoven en vanuit de gemeente is geen enkel initiatief. We worden nagenoeg nooit teruggebeld en er komt nooit een positieve reactie. Een burgerinitiatief wordt zo om zeep geholpen.” ,,Het enige dat wij van de gemeente vragen is om mee te werken aan een omgevingsvergunning. Het kunstwerk kost ongeveer twee ton, maar de gemeente hoeft niets te betalen. Wij benaderen fondsen en zorgen zelf voor het geld.” Wethouder Anne Cristien Spekle (VVD) is verrast en betreurt het besluit, omdat de gemeente Oisterwijk en Stichting Duurzaamheidsvallei volgens haar nog in gesprek zijn om te bekijken waar de mogelijkheden en onmogelijkheden liggen.

06-03-2023

Nieuwe, iconische stadsparken en kleinere koele plekken in de wijken in Tilburg. Burgemeester en wethouders willen daar structureel in investeren. Beginnend met 1,5 miljoen euro dit jaar, oplopend tot structureel vijf miljoen euro per jaar vanaf 2026. Straten in de binnenstad worden rap groener maar er moet véél meer gebeuren, vindt wethouder Rik Grashoff. Het valt niet meer uit te leggen dat Tilburg op de ranglijst met grootst aantal versteende wijken van Nederland op de zesde plaats staat. Terwijl er volgens hem volop plaats is voor flinke lappen groen en nieuwe parken. ,,Bij de herontwikkeling van het Textielmuseum kan de buitenruimte parkachtig worden ingericht”, geeft Grashoff als voorbeeld. Hij wijst op het ROC aan de Kasteeldreef iets verderop. Met stenen buitenruimte, stenen gebouw en dak van steen kan het bijna niet ‘steniger’ maar wel vele malen groener. Of neem het Boerhaaveplein aan de Spoorlaan, nu een parkeerplaats. Wat als je het parkeren elders opvangt en er een grote stadsvijver van maakt? En dat het dan samen met de Interpolistuin een nieuw stadspark wordt? Die laatste locatie wordt genoemd als één van de achttien mogelijke plekken voor nieuwe stadsparken in het plan ‘013 Parken’. Vergroening van het Besterdplein en Boerhaaveplein zijn daarin vooral nog gedachtegangen, zegt Grashoff. Daarnaast moet er een nieuwe wind gaan waaien in oude parken. Grashoff: ,,Parken waar we al jarenlang van denken ‘daar moeten we wat....’” Zo staat het stadspark Oude Dijk met stip bovenaan. Het park moet veiliger, toegankelijker en er moet eens goed gekeken worden naar de indeling en wat er groeit. Op twee staat het Wilhelminapark. ,,Eén van de oudste en mooiste parken, maar het begint echt sleets te worden.”

06-03-2023

Op 2 maart werden drie winnende kunstwerken op de wagens van de Afvalstoffendienst gepresenteerd. Deze kunstwerken zijn van Marthe Zink, Saskia van der Linden en Sander Dirks. Hun kunstwerken zijn te bewonderen op een aantal wagens van de Afvalstoffendienst. Met dit idee wil de gemeente ’s-Hertogenbosch culturele makers een podium geven. En hun kunst naar alle Bosschenaren en bezoekers - uit de stad, wijken en dorpen - brengen. Op de open oproep van de gemeente kwamen inzendingen van makers met een achtergrond uit bijvoorbeeld fotografie, grafische kunst, schilderkunst en illustratie. Uit de 55 inzendingen heeft de commissie tien ideeën gekozen. Deze kunstenaars kregen een vergoeding om hun ontwerp verder uit te werken. De drie winnaars krijgen, naast de bijzondere aandacht voor hun werk, nog een extra vergoeding.

06-03-2023

De provincie Noord-Brabant heeft besloten om grootschalige logistieke ontwikkelingen op ongewenste locaties tegen te gaan. Door dit voorbereidingsbesluit worden grootschalige logistieke ontwikkelingen verboden in heel Noord-Brabant met uitzondering van specifieke locaties waarover provincie en gemeenten regionale afspraken hebben gemaakt. Gemeenten hebben daarmee ook daadwerkelijk instrumenten in handen om ongewenste ontwikkelingen tegen te gaan. Dit besluit werd op 3 maart bijna unaniem aangenomen door Provinciale Staten. Enkele partijen vonden dat het voorstel niet ver genoeg gaat en dat de provincie eigenlijk al een achterhoedegevecht voert. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) bombardeerde de provincie afgelopen najaar nog tot logistiek koploper in Nederland; geen enkele andere provincie telt zoveel vierkante meters distributiecentra. Of zoals SP’er Nico Heijmans het in ‘goed Brabants’ verwoordde: ,,Het is kei too little, kei too late.” Alexander van Hattem (PVV) was het roerend met hem eens: ,,Veel te weinig, veel te laat.” Voor gedeputeerde Erik Ronnes (Ruimte) is vooral van belang dat provincie en gemeenten nu zelf de touwtjes in handen hebben als logistieke bedrijven plannen hebben. ,,We kunnen maximaal sturen op nieuwe locatieontwikkeling, zorgvuldig en meervoudig ruimtegebruik en de economische en maatschappelijke meerwaarde van de bedrijven.”

02-03-2023

Op het punt Berg - Gerwenseweg - Broekdijk komen de kerkdorpen Nuenen, Gerwen en Nederwetten samen. Op deze plek is op 24 februari het Drie Dorpen Monument officieel onthuld door Anne Weijs, de jonge ontwerpster ervan. Haar symbolische ontwerp met drie pilaren die samenvloeien is voortgekomen uit een studieopdracht van haar opleiding aan het Sint Lucas. Het ontwerp moest weerbestendig, duurzaam, veilig en hufterproof zijn. Het monument is een initiatief van stichting NGN200 die de gemeente een blijvende herinnering geeft aan jubileumjaar 2021. In dit jaar is de toevoeging van Nederwetten, 200 jaar geleden, aan de bestaande gemeente Nuenen en Gerwen gevierd.

02-03-2023

In zowel Breda als Tilburg staat een beeld van Het Schrijvertje, als tijdelijk kunstproject kunnen bewoners daar een boodschap voor elkaar achterlaten. De teksten die achter werden gelaten zijn voor 95 procent positief, zegt bedenker en kunstenaar Merel van der Linden. Ze probeert met tijdelijke interventies mensen weer met een frisse blik naar bestaande beelden in de openbare ruimte in Breda te laten kijken. In Tilburg werkt ze samen met kunstenares Marieke Vromans, die beide beeldjes van golvende pagina’s voorzag. ,,Leuk om de verschillen tussen de steden te lezen”, zegt Van der Linden. ,,De locatie heeft invloed op de teksten. Je merkt dat in Breda wat vluchtige teksten zijn geschreven (en veel meer) dan in Tilburg. In Tilburg staat het beeld in een rustige straat bij de kerk, in Breda in een drukke winkelstraat. We krijgen enorm veel leuke reacties.”

02-03-2023

De inschrijving voor de NRP Gulden Feniks 2023 is geopend. Inspirerende renovatie- of transformatieprojecten die in 2022 zijn opgeleverd kunnen voor de jaarlijkse nationale prijs worden aangedragen tot en met 26 mei 2023. Iedereen die heeft (mee)gewerkt aan een project dat wellicht een voorbeeld stelt, kan dat aandragen. De Gulden Feniks wordt uitgereikt in drie categorieën: renovatie, transformatie en gebiedstransformatie.

02-03-2023

De transformatieopgave van binnensteden en winkelgebieden blijft onverminderd groot. Dat concludeert Stec Groep in een onderzoek naar de winkelmarkt. De grootste krimp lijkt voorbij, maar leegstand blijft een probleem én dus blijft gebiedsontwikkeling noodzakelijk.De transformatie van binnensteden is complex en vormt een proces van de lange adem. Deze conclusie, die onderzoekers in september trokken, was zeker niet wereldschokkend en wordt al langere tijd breed gedragen. Maar de onderzoekers lieten tegelijkertijd zien wat er met genoeg aandacht, kennis en geduld wel degelijk mogelijk is in de winkelgebieden. Drie verschillende casussen met drie verschillende tactieken (van het verplaatsen van het stadhuis naar het winkelcentrum tot het realiseren van een stadspark tussen de winkels) laten de potentie van transformatie zien. Een sterk optreden van de gemeente en het versterken van de maatschappelijke meerwaarde zijn daarbij wel succesvoorwaarden, concludeerden de onderzoekers.

02-03-2023

Wat wil een landschap worden? Een gesprek met Rosanne van Wijk en Ronald Boer van kunstenaarscollectief de Onkruidenier. Over zout-inclusief denken, meebewegen met het water en hoe we kunnen leren van micro-organismen die overleven onder de meest extreme omstandigheden.Een interview in het kader van het event Artistiek veldwerk: Modder, mythes en moerasland op 16 maart op Amsterdam Science Park, een kick-off van het Landschapsfestival, dat plaatsvindt in het voorjaar van 2023. Het wordt georganiseerd door Waags Urban Ecology Lab. We gaan bouwen aan een meer biodiverse en natuur-inclusieve stad.

02-03-2023

Landschapsarchitect Eric-Jan Pleijster was onlangs te gast in het KAN Café, waar gesproken wordt over klimaatadaptief bouwen mét de natuur. Met zijn bureau LOLA (Lost Landscapes) geeft hij daar zelf vorm en inhoud aan. Exit de excelsheet-ecologie, welkom de georganiseerde wildernis. Zelfs in de stad. Pleijster gruwt van wat hij noemt ‘gemanicuurd groen’ met gemillimeterde gazons en steriele plantsoenen. “Beleving van natuur in de stedelijke omgeving zou meer centraal moeten staan”, zegt hij. René Didde tekende de visie van Pleijster op de bioreceptieve stedelijke omgeving op.

02-03-2023

Meer goede woningen op de korte termijn én blijvende ruimtelijke kwaliteit met elkaar verenigen. Dat is het doel van het traject Ruimtelijke Kwaliteit bij Fabrieksmatige Woningbouw. Op 23 februari kwamen beleidsmakers, adviseurs en vertegenwoordigers uit de bouwwereld bijeen in het Johan de Witthuis in Den Haag. De bijeenkomst markeerde de start van het traject, dat het College van Rijksadviseurs (CRa) en de Federatie Ruimtelijke kwaliteit in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties uitvoeren. De partijen spraken over hoe de kennis en kunde die wordt ontwikkeld optimaal, kwalitatief en kwantitatief, samen met ontwerpers en de overheid kan worden ingezet voor de woningbouwopgave. Streven is om na dit jaar een ruimtelijk kwaliteitskader voor fabrieksmatige woningbouw te hebben gecomponeerd, waar alle partijen zich in kunnen vinden. Er is bij NAi een publicatie verschenen : 'Ruimtelijke kwaliteit bij fabrieksmatige woningbouw', geschreven door Frits Palmboom.

02-03-2023

De Natuurdoelanalyses van de Natura 2000-gebieden in Noord-Brabant laten een verslechterd beeld zien van de natuur. Aanvragen voor vergunningverlening met stikstofeffecten op Natura 2000-gebieden komen tijdelijk stil te liggen. Projecten in alle sectoren van de Brabantse samenleving worden hierdoor geraakt. Op dit moment brengt de provincie in kaart wat de precieze gevolgen zijn. Ook wordt gekeken naar welke maatregelen zo snel mogelijk genomen kunnen worden om Noord-Brabant weer open te krijgen. Uit de Natuurdoelanalyses blijkt dat de natuur in de Brabantse Natura 2000-gebieden verslechtert. De verplichte Europese natuurdoelen kunnen met de huidige maatregelen niet worden behaald. De problemen worden veroorzaakt door een mix van verzuring, vermesting en verdroging, dat per gebied verschilt. Een diversiteit aan planten en bomen hebben hieronder te lijden en verdwijnen langzaam maar zeker uit de gebieden. Dat heeft onder meer tot gevolg dat het aantal insecten vermindert, waardoor in sommige gebieden bepaalde vogels en andere dieren niet meer kunnen leven. Als deze ontwikkeling zich verder doorzet, krijgen we een totale verschraling van de natuur. Dat heeft negatieve gevolgen voor klimaat, milieu, leefomgeving en gezondheid. Overigens geldt dit niet alleen voor Noord-Brabant. Een groot aantal provincies kampt met dit probleem. In opdracht van het ministerie van LNV maken alle provincies een gebiedsplan als onderdeel van het Nationaal Programma Landelijk Gebied. Op 1 juli 2023 moet het Brabants Programma Landelijk Gebied gereed zijn. Als onderdeel daarvan heeft de provincie de wettelijke taak om Natuurdoelanalyses te maken. In opdracht van de provincie hebben twee gespecialiseerde bureaus een natuurdoelanalyse gemaakt van 15 Natura 2000-gebieden. Voor de gebieden die deels in Noord-Brabant liggen staan andere provincies aan de lat om deze op te stellen. De provincie legt de natuurdoelanalyses op 1 maart voor aan de Ecologische Autoriteit. Deze toetst de kwaliteit van de analyses. Na advisering door de Ecologische Autoriteit vindt waar nodig aanpassing plaats.

02-03-2023

De landbouw moet in de komende zeven jaar de ammoniakuitstoot nog zeker met 18 tot 33 kiloton extra verlagen om het doel te halen, ziet het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Het kabinet wil dat het aangekondigde Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) dit gat overbrugt, maar deze plannen waren nog niet concreet genoeg voor het planbureau om door te rekenen. In het op 28 februari gepubliceerde rapport heeft het planbureau alle plannen meegenomen die zijn aangekondigd voor 1 mei 2022, als deze duidelijk genoeg waren om door te rekenen. In 2019 oordeelde de Raad van State dat de stikstofaanpak niet voldeed aan natuurbeschermingsregels in de Europese richtlijn. Drie jaar na dit besluit stootte de landbouw dus nog steeds te veel stikstof uit. Wel ontbreken in dit rapport nog de nieuwste plannen van het kabinet. Uit het rapport komt naar voren dat de kans groot is dat de industrie en de mobiliteitssector met het voorgenomen beleid de stikstofdoelen wel halen. Deze sectoren zijn voor het merendeel verantwoordelijk voor de uitstoot van stikstofoxiden. De binnenvaart stoot wel nog te veel stikstofoxiden uit. Bovendien is de zeescheepvaart de belangrijkste bron van stikstofoxiden, maar deze sector telt niet mee voor de Europese emissiedoelen.

02-03-2023

De opdracht van het rijk aan de provincies om nog voor 1 juli hun gebiedsprogramma’s voor het platteland klaar te hebben is een bijkans onmogelijke. ‘De kans is groot dat meerdere provincies pas medio mei een coalitieakkoord hebben. Dan resteren er nog slechts een paar weken om knopen door te hakken.’ In een essay in Binnenlands Bestuur stellen medewerkers van Connecting Agri & Food dat het rijk een onmogelijk tijdpad hanteert om voor uiterlijk 1 juli 2023 een gebiedsprogramma vast te stellen voor de uitvoering van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Dat valt eenvoudigweg niet waar te maken en vormt in hun ogen niet minder dan de volgende stap in het vergroten van het wantrouwen in de overheid.

02-03-2023

Gemeenten en provincies spelen een belangrijke rol in de uitvoering van het klimaat- en energiebeleid. Daarom is het essentieel dat zij over de benodigde kennis, expertise én uitvoeringscapaciteit beschikken. Het kabinet trekt tot en met 2025 € 1,04 miljard uit om gemeenten en provincies hierbij te ondersteunen. Met dit geld kunnen zij extra personeel aantrekken, kennis vergroten en externe expertise in huis halen. Gemeenten en provincies kunnen de uitkering voor uitvoeringskosten voor het klimaatbeleid tussen 3 en 28 april aanvragen bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

02-03-2023

Op 14 maart stemt de Eerste Kamer naar verwachting over de definitieve invoeringsdatum van de Omgevingswet per 1 januari 2024. Is iedereen er klaar voor. Binnenlands Bestuur spreekt met betrokkenen. Deze keer : de omgevingsdiensten. Aan het woord : programmamanager Omgevingswet Annemarie Dijk van de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) en directeur van de Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA) Ruben Vlaander. Ja, het gaf zijn medewerkers meer tijd om te oefenen, zegt Vlaander: ‘Maar omdat het nu al de zoveelste keer uitstel is, voelde het ook wel een beetje als afstel. De duizenden mensen in de uitvoering hebben nu echt duidelijkheid nodig.’ ‘Er moet tot 1 januari nog veel gebeuren’, vult Dijk aan. ‘Maar als de datum helder is, gaat daar ook meer energie naartoe. Dan kunnen we ons echt met z’n allen gaan voorbereiden en ook de opleidingen weer opzetten.’

02-03-2023

In 2021 en 2022 heeft het kabinet bekendgemaakt welke projecten geld ontvangen uit de eerste en tweede ronde van het Nationaal Groeifonds. Het Nationaal Groeifonds financiert projecten die bijdragen aan duurzame economische groei in Nederland. Verschillende projecten moesten hun voorstel nader onderbouwen. Voor vijf projecten is deze onderbouwing nu voldoende en trekt het kabinet definitief 397 miljoen euro uit. Twee van deze projecten krijgen daarnaast ook nog een voorwaardelijke bijdrage van in totaal 80 miljoen euro. Het kabinet volgt het advies van de adviescommissie op en trekt 135 miljoen euro uit voor het Groeiplan Watertechnologie. Deze investering uit het Groeifonds is bedoeld voor de ontwikkeling en toepassing van nieuwe technologie voor de beschikbaarheid van (schoon) water. De gemeente Helmond ontvangt 7,5 miljoen euro voor de Slimme Wijk, waardoor Helmond geld heeft om eindelijk verder te gaan met het ambitieuze project.

21-02-2023

Woningbouw, natuur, economie en de energietransitie. Het zijn maar een paar van de grote opgaven die in heel het land om ruimte vragen. Aan de provincies de schone taak om hiervoor zogenoemde ruimtelijke arrangementen op te stellen in een speelveld van botsende belangen. In een kennisbijeenkomst van adviesbureau Berenschot en Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling kwamen de deelnemers tot een aantal aanbevelingen

21-02-2023

In opdracht van het Rijk werken provincies aan gebiedsplannen voor herstel en versterking van de natuur. Met name in de overgangszones rond het Natuurnetwerk kan ecologische winst worden geboekt als landbouw en natuur in een nieuwe balans worden gebracht. Om dat goed te doen is volgens hoogleraar Joks Janssen een actieve grondpolitiek noodzakelijk. Een grondbank, duurzame gronduitgifte en planologische regulering zijn essentiële onderdelen van zo’n politiek. Zonder dat, slaagt de transitie niet

21-02-2023

Op 1 februari trad Cilly Jansen terug als directeur van Architectuur Lokaal en komend voorjaar gaat ze met pensioen. De afgelopen dertig jaar zette ze zich met de stichting in voor het stimuleren van publiek opdrachtgeverschap en de bevordering van ruimtelijke kwaliteit op lokaal niveau. Althans, op papier, want in de praktijk deden Jansen en Architectuur Lokaal veel meer. Een terugblik met Jansen op iets wat je wel een tijdperk mag noemen. Onder architecten is Architectuur Lokaal vooral bekend van haar rol bij aanbestedingen en de in ons land nog jonge prijsvraagcultuur. In 1997 werd op initiatief van Rijksbouwmeester Wytze Patijn het Steunpunt Architectuuropdrachten en Ontwerpwedstrijden opgericht – en ondergebracht bij Architectuur Lokaal. Architectuuropdrachten werden onder invloed van Europese regelgeving steeds minder onderhands aanbesteed door gemeenten en andere publieke opdrachtgevers. “Sommige gemeenten gebruikten nog eigen architectenlijstjes voor bouwopdrachten, maar dat kon door de nieuwe regels niet meer”, zegt Jansen. Via het Steunpunt bood Architectuur Lokaal publieke, maar ook private opdrachtgevers ondersteuning bij aanbestedingen en ontwikkelde het samen met andere organisaties hulpmiddelen zoals handleidingen voor het uitschrijven van prijsvragen (bekend als KOMPAS).

21-02-2023

Reizend door het Nederlandse landschap realiseerde Hanna Prinssen, landschapsarchitecte bij Arcadis, dat eigenlijk alles in een bepaalde mate te maken heeft met energie. “Een landschap waarin voedsel wordt geproduceerd als energie voor de mens, de energie waarmee auto’s en treinen constant in beweging zijn, energie die de natuur laat groeien en bewegen in de wind, et cetera. De energietransitie is daarmee onderdeel van het landschap waarin we wonen. En ja, daar mogen we kritisch op zijn, want ons land is al behoorlijk vol. “ Ze las het boek ‘The Power of Landscape. Novel Narratives to Engage with the Energy Transition’’ waarin Sven Stremke, Dirk Oudes en Paolo Picchi betogen dat de energietransitie niet gaat over de technologie, maar over een omgeving in verandering. Op reis in Nederland beseft Prinssen dat als we het landschap als één energielandschap gaan zien (wat het dus in de praktijk ook is), gaan we het opwekken van duurzame energie ook ontwerpen als onderdeel van het landschap, in plaats van een extra toevoeging. Ze vertelt over de lessen zij nog meer trok uit het onlangs verschenen boek

20-02-2023

Met een lichtmonument wilde een groep Heusdenaren een blijvende herinnering aan het eeuwfeest creëren. Maar het kunstwerk moet vooral ook ter inspiratie dienen voor de volgende honderd jaar, vertelt Marcel Boons, lid van de werkgroep. „Het moet innovatief zijn en vernieuwend, gericht op de toekomst. En het moet uitstralen dat we elkaar weten te vinden.” Een omgekeerde parasol, omhooggehouden door Heusdenaren die er de schouders onder zetten: kunstenaar Theo van Dam legt uit hoe hij tot het ontwerp kwam van het lichtmonument dat op 16 februari in Hart van Heuze is gepresenteerd. Het eeuwfeest van Heusden, gemeente Asten, in 2021 stond in het teken van licht en dat thema moest het uitgangspunt vormen van het nieuwe monument.

16-02-2023

In acht ‘World Design Embassies’ , een initiatief van de Dutch Design Foundation, Eindhoven, buigen ontwerpers zich over maatschappelijke uitdagingen en vooral de oplossingen daarvoor. Fanzine van Brabant C sprak met Rob Adams, curator van de Embassy of Urban Mobility. “In onze wereld is efficiencydenken zó dominant geworden. Ik krijg het er helemaal benauwd van.” Hoe we afkomen van het vastgeroeste systeem waarin de auto dominant is en een groot deel van het straatbeeld opslokt, is een van de centrale vragen waar Adams zich als curator mee bezighoudt.

16-02-2023

Onder druk van de woningbouwopgave transformeren steeds meer bedrijventerreinen in Nederland tot gemengde woonwerkgebieden. In de vakwereld is al enige tijd een felle discussie gaande over waarom dit al dan niet een goed idee is. Maar wat vinden ondernemers hier zelf eigenlijk van? In welke mate, en onder welke voorwaarden staan zij open voor functiemenging? En waar moeten de verschillende betrokkenen rekening mee houden bij de totstandkoming van een gemengd woonwerkgebied? Dat onderzocht Platform31 op vijf werklocaties. Jorn Koelemaij zet de belangrijkste do’s en don’ts op een rij.

16-02-2023

Tilburg gaat bouwers in de toekomst verplichten systemen aan te leggen om regenwater op te vangen en vast te houden. Voor zover bekend is de Brabantse gemeente de eerste in Nederland die afdwingbare regels voor hemelwateropvang gaat hanteren, schrijft het FD. Aansluiting van regenwater op het riool mag niet meer, het regenwater moet op eigen terrein worden opgevangen. Dat moeten toekomstige grondwatervoorziening en riolering in de stad en de regio eromheen waarborgen. Als mogelijk middel voor opvang noemt de gemeente Tilburg ondergrondse bassins en infiltratiesystemen. Kleinere maatregelen, zoals regentonnen, zijn niet voldoende. De maatregel is een antwoord op intensievere regenval, met name in de winter. In de zomers zijn er de laatste jaren juist langere periodes van droogte. Dat leidt in Noord-Brabant, maar ook in de rest van het land, tot bezorgdheid over de watervoorziening in de toekomst. Daarom vindt de gemeente Tilburg dat regenwater niet zomaar meer het riool in mag stromen.

16-02-2023

Bij de versterking van woningen in het aardbevingsgebied in Groningen ligt het accent te eenzijdig op snelheid en budget en dat gaat ten koste van de kwaliteit en het unieke karakter van de omgeving. Rijksbouwmeester Francesco Veenstra wil daarom dat architecten een rol krijgen bij de versterkingsoperatie. “Architecten zijn in staat om een ontwerp in een ruimtelijke context te plaatsen”, schrijft hij op 16 februari in een brief aan staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw). Veenstra zegt te begrijpen dat de aardbevingsperikelen al jarenlang de levens van de bewoners in het getroffen gebied beheersen en dat zij graag zien dat haast wordt gemaakt. “Maar”, waarschuwt hij, “echt wezenlijke onderwerpen als oog voor de unieke landschappelijke en monumentale kwaliteiten van het gebied, de economische potenties, energietransitie, gebruik van duurzame bouwmaterialen en klimaatbestendigheid komen slechts beperkt aan bod.”

16-02-2023

Op 14 maart stemt de Eerste Kamer naar verwachting over de definitieve invoeringsdatum van de Omgevingswet per 1 januari 2024. Is iedereen er klaar voor? Binnenlands Bestuur peilt een aantal betrokkenen. Als eerste: Liesbeth Grijsen, wethouder in Deventer en voorzitter van de commissie ruimte, wonen en mobiliteit van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). ‘Heel blij’ was Grijsen toen minister De Jonge (Volkshuisvesting en Ruimelijke Ordening) vorige maand de invoeringsdatum van de Omgevingswet doorschoof naar 1 januari 2024. ‘Gemeenten hebben tijdens de algemene ledenvergadering van de VNG een heel helder signaal afgegeven’, vertelt Grijsen. ‘Ze willen snel helderheid over de invoeringsdatum én voldoende tijd om zich op de Omgevingswet voor te bereiden.’ Nee, het DSO werkt nog niet optimaal, weet Liesbeth Grijsen. Maar helderheid over de invoeringsdatum werkt beter dan eindeloos testen.

16-02-2023

De gemeenten Arnhem, Nieuwegein, Roosendaal en Weert zijn genomineerd voor de BNG Bank Erfgoedprijs 2023, met het thema: Groen erfgoed. De jury van de BNG Bank Erfgoedprijs werkt sinds 2022 ieder jaar met een thema. In de editie van 2023 ligt de focus op Groen erfgoed. De centrale vraag is daarbij: hoe wordt groen erfgoed – getuige de steeds veranderende relatie tussen mens en natuur – binnen gemeenten gewaarborgd en bewaard, en hoe geeft het vorm aan de toekomst van onze gemeenten? De BNG Bank Erfgoedprijs is de prijs voor de gemeente die het best met zijn erfgoed omgaat en daar op inspirerende wijze zijn inwoners bij betrekt. Het Erfgoedplatform van Kunsten  ’92 wil met deze prijs goede voorbeelden delen en andere gemeenten inspireren. De BNG Bank Erfgoedprijs ter waarde van € 25.000 wordt mogelijk gemaakt door hoofdsponsor BNG Cultuurfonds en wordt al sinds 2010 jaarlijks uitgereikt.

16-02-2023

Waar gaan we bouwen, waar niet? Waar krijgt landbouw de ruimte, waar natuur? Het zijn maar enkele van de vragen die aan de orde komen. De gemeente Bernheze is anderhalf jaar geleden begonnen aan het traject om te komen tot een omgevingsvisie. Er zijn gesprekken geweest met inwoners en met ondernemers. En verschillende sessies met allerlei partners van de gemeente: andere gemeenten, vertegenwoordigingen van de dorpen, het waterschap, woningbouwcorporaties, ZLTO, IVN, het Aa-dal en meer. Op 15 februari tekenden zij een intentieverklaring waarmee ze aangeven dat ze allemaal bereid zijn verder te praten en bij te dragen aan de uiteindelijke omgevingsvisie van Bernheze. Die was voor 50 procent klaar toen ze aan de dag begonnen, is voor 80 procent klaar als de dag wordt afgesloten en moet in december helemaal zijn afgerond. De laatste 20 procent vult de politiek de komende maanden in. In december wil Bernheze dan een heus omgevingsconvenant tekenen met de partners.

14-02-2023

De oplossing voor gebiedsontwikkelaars wereldwijd: creëer gemengde gebieden waar de stad wat aan heeft en zorg dat deze gebieden goed bereikbaar zijn voor voetgangers. En vergeet de voetganger niet alleen bij herontwikkelingen, maar geef de voorzieningen voor deze groep een prominente plaats in de gebiedsontwikkeling. Zo zorg je én voor de (al bekende) gezondheidswinst en kun je als gemeente tegelijkertijd ook economische winst realiseren. Maar, waarschuwen Amerikaanse onderzoekers, in de Amerikaanse steden hebben deze ontwikkelingen wel een schaduwkant. Omdat de wijken met volop walkability zo enorm in trek zijn, ontstaat hier een gentrificatieproces. Het maakt de gebieden voor veel mensen onbetaalbaar (een proces waar Amerikaanse steden vaker mee te maken hebben na ingrepen in de openbare ruimte). De focus op het realiseren van genoeg betaalbare woningen is volgens de onderzoekers dan ook van groot belang wanneer je als gebiedsontwikkelaar kijkt naar het realiseren of herontwikkelen van walkable gebieden.