Trends & Ontwikkelingen

Warner Music Group (WMG) en Suno hebben een “first-of-its-kind” licentie- en samenwerkingsovereenkomst gesloten. Met de deal wordt ook de eerdere rechtszaak tussen beide partijen geschikt. Opvallend onderdeel: Suno neemt live-platform Songkick over van WMG. WMG en Suno zeggen met de deal een blauwdruk te willen leggen voor een “next-generation licensed AI music platform”. Vanaf 2026 introduceert Suno nieuwe, gelicenseerde modellen en past het zijn verdienstructuur en downloadbeleid ingrijpend aan. De samenwerking volgt kort op WMG’s vorige schikking met AI-platform Udio.

Wie zich tegenwoordig wil laven aan autonomie en experimenteerdrift, hoeft niet meer in gesprek met zijn redacteur. Als auteur kun je ook terecht op Substack. Op het platform, dat in 2017 werd opgericht als nieuwsbrievenmedium, zijn steeds vaker romanciers te vinden. De literaire vertakking van Substack bestaat uit een mengeling van literatuurkritiek, schrijfcursussen, korte verhalen en zelfs volledige romans. Het platform biedt ruimte om via een abonneemodel leden te werven. Op Substack is plek voor zelfpromotie, wedijver met vakgenoten, onafgeschreven werk en geroddel. Ongebreidelde vrijheid dus. En daar zit voor sommige auteurs een lucratief verdienmodel aan vast.

Time sluit 2025 af met een stevig groeiverhaal. In een memo aan medewerkers schrijft CEO Jessica Sibley dat het bedrijf inmiddels “geen legacy printorganisatie meer is, maar een gediversifieerd mediabedrijf met focus op B2B-inkomsten, geïntegreerde partnerships en een moderne, mondiale newsroom.” 

Waar events en digital in 2023 nog 28% van de totale omzet vertegenwoordigden, verwacht Time dat dit aandeel in 2026 oploopt tot 50%. Ook de advertentie-inkomsten gaan tegen de markttendens in omhoog: Time noteert in 2025 een stijging van 22%, na al meerdere jaren van dubbele cijfers groei. Opvallend is dat Time in 2025 het grootste én jongste publiek uit zijn geschiedenis bereikt. Opvallend is dat Time in 2025 het grootste én jongste publiek uit zijn geschiedenis bereikt. 

Het Commissariaat voor de Media (CvDM) heeft de jaarlijkse Mediamonitor gepresenteerd. Een van de meest opvallende dingen waar de mediawaakhond op wijst gaat over het gebruik van AI-gestuurde 'antwoordtools', zoals ChatGPT en Google's AI-modus. Volgens het Commissariaat is de verwachting dat het gebruik van AI-tools in 2026 "sterk toeneemt" en bedreigt dit het verkeer naar nieuwssites. Ook kan het vertrouwen in nieuws beschadigen door onbetrouwbare informatie. Het CvdM komt dan ook met nieuwe plannen om de risico's van het gebruik van AI-gestuurde zoek- en antwoordtools te monitoren.

Goed nieuws: de nieuwe borderellenfunctionaliteit is live. Met deze uitbreiding kunnen theaters, producenten en impresariaten werken met één sectorbrede standaard voor de financiële afrekening op basis van kaartverkoop en contractafspraken. Het resultaat: minder administratieve belasting, meer transparantie en een efficiënter proces voor alle betrokken partijen. De borderellenfunctionaliteit is ontwikkeld op basis van het DIP-definitiedocument en de bijbehorende rekenmodellen. Deze sectorbrede afspraken beschrijven precies hoe begrippen, definities en berekeningen binnen de financiële keten worden toegepast.

Tijdens de Dutch Design Week vond in het Van Abbemuseum het symposium ‘De Toekomst van Designarchieven’ plaats. In een goed gevulde zaal kwamen ontwerpers, archiefspecialisten, beleidsmakers en andere betrokkenen samen voor een middag die in het teken stond van het behoud, de waarde en de toekomst van ontwerpersarchieven in Nederland. Lees op Dutch Design Daily de samenvatting van de gesprekken.

Het is niet meer tegen te houden: op alle streamingplatforms is AI-muziek te horen. De eerste AI-hits staan in de hitlijsten en sommige synthetische artiesten zijn al sterren. Het is snel gegaan met AI-muziek, zowel wat betreft de aanwezigheid op bijvoorbeeld TikTok, YouTube en Spotify, als met de kwaliteit van de liedjes. De bekendste AI-programma’s om muziek mee te maken zijn Suno en Udio. 

De meeste grote streamingdiensten hanteren eenzelfde beleid: muziek gemaakt door AI is welkom, zolang die geen aantoonbare inbreuk maakt op iemands rechten. Oftewel: als die muziek maar niet te veel lijkt op die van een bestaande artiest. In de nabije toekomst zal het hier steeds vaker over gaan: wanneer is een AI-liedje een schending van het auteursrecht en wanneer niet? Volgens Michiel Laan, commercieel directeur van de auteursrechtenorganisatie BumaStemra, tevens voorzitter van de ‘Taskforce AI’, is het onderwerp ‘AI en muziek’ bij zijn club het gesprek van de dag.

Het Nederlandse onderwijs- en erfgoedproject MedievalMe valt opnieuw in de prijzen. De serious game, gebaseerd op KB-topstuk Der naturen bloeme, heeft zowel een juryprijs als de publieksprijs gewonnen bij de Lovie Awards. Dit zijn dé Europese prijzen voor digitale creativiteit.

Het spel MedievalMe, eerder ook al winnaar van een Dutch Interactive Award, is ontworpen om middelbare scholieren spelenderwijs te laten kennismaken met wetenschap, geschiedenis en samenwerking. De game is een coproductie van de KB (Koninklijke Bibliotheek), Universiteit Utrecht en digitale studio Doyle, waarbij wetenschappelijke inhoud en toegankelijk design centraal staan.

Nederlandse nieuwsmedia slaan alarm over de invloed van grote internationale techbedrijven. In een gezamenlijke brief aan informateur Buma stellen publieke omroepen waaronder de NOS, commerciële omroepen, kranten, tijdschriften, online media, persbureau ANP en journalistenvakbond NVJ dat deze bedrijven een ernstige bedreiging vormen voor de democratie en de informatievoorziening in Nederland.

Volgens de organisaties en bedrijven staat Nederland op een kruispunt: wordt de informatievoorziening gedomineerd door algoritmes van Amerikaanse en Chinese techreuzen, of kiest de politiek voor een eigen, door democratische waarden gedreven digitaal ecosysteem? "Straks is er geen medialandschap meer over", zegt Nienke Venema, directeur van de Stichting Democratie en Media. De stichting is de initiatiefnemer van de brief. 

Maandag 10 november organiseerde de BNA een werkbezoek met de Raad voor Cultuur, gericht op de impact, kansen en zorgen rond kunstmatige intelligentie (AI) voor architecten en ontwerpers. De Raad voor Cultuur is het onafhankelijke adviesorgaan van de regering en het parlement op het gebied van kunst, cultuur en media. De Raad werkt momenteel aan een advies over de inzet en betekenis van AI in de creatieve industrie, met concrete aanbevelingen voor het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), de minister en de sector.

Tijdens het bezoek gingen voorzitter Jeroen de Willigen en BNA-leden Sanne van der Burgh (MVRDV NEXT) en Stefan Prins (Powerhouse Company) in gesprek met de Raad over hoe AI innovatie kan stimuleren en architecten weer meer ruimte kan geven voor hun kerntaak: integraal ontwerpen en het creëren van kwaliteit in het bouwproces. De Raad verwacht het rapport in april 2026 te overhandigen.

Er zijn weinig plekken in het moderne leven waar de strijd tegen artificiële intelligentie zo zichtbaar woedt als in de muziekindustrie. ‘AI-slop’, zoals het wordt genoemd, rukt op als fluffy vulling van playlists, wordt gebruikt voor goedkoop artwork, nepnummers kunnen zomaar opduiken op de profielen van echte artiesten, niet bestaande artiesten krijgen echte platencontracten, en nu er AI-nummers met extreemrechtse teksten opduiken draagt het zelfs bij aan polarisatie in de samenleving. 

Een kleine streamingdienst onderneemt actie. De Franse streamingdienst Deezer probeert een hek te bouwen waar AI-muziek niet overheen kan: een tool waarmee ze met AI gegenereerde muziek kunnen detecteren. In eerste instantie een poging om fraude tegen te gaan (van bots die massaal nepmuziek luisteren om zo inkomsten te harken), om die reden worden ze buiten de algoritmes en redactionele playlists gehouden. En vanwege de transparantie plakken ze er een label op: deze muziek is met behulp van AI gemaakt.

De Design Academy verhuist een deel van de opleiding naar de High Tech Campus. Het gaat om het Trans Realities Lab, waar studenten experimenteren met onder meer VR en AI. Onder leiding van docent Ian Briscoe doen Design Academy studenten hier onderzoek naar de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van digitale werelden. 

Onder de naam 3EALITY werken bedrijven op de HTCE samen aan innovaties op het gebied van de virtuele realiteit, zoals spatial computing en digital twins. Hier zullen ook de designstudenten aan de slag gaan. Otto van den Boogaard, CEO van HTCE: „De komst van het Trans Realities Lab op HTCE markeert de langverwachte samensmelting van technologie en design in het ecosysteem van Eindhoven."

Op het International Documentary Film Festival Amsterdam (IDFA) bespraken documentairemakers de impact van AI-technologie op hun vakgebied. Oscar-genomineerde regisseur David France gebruikte AI om gezichten te verbergen in "Welcome to Chechnya" en om de stem van Leonard Peltier te verjongen in "Free Leonard Peltier". De Britse filmmaker Marc Isaacs experimenteerde met AI in "Synthetic Sincerity". De Portugese filmmaker Susana de Sousa Dias en de Emmy-winnende Eugen Bräunig benadrukten de risico's en noodzaak van richtlijnen voor het gebruik van AI in documentaires.

Vanuit het MuziekopleidersAkkoord werkt Méér Muziek in de Klas aan het versterken van technologie en digitale didactiek binnen het muziekonderwijs. De ontwikkelingen in het onderwijsveld gaan razendsnel. Denk aan de groei van het aanbod aan digitale tools, de opkomst van AI en de introductie van nieuwe kerndoelen voor digitale geletterdheid. 

In de Willem Twee Studios in Den Bosch werd tijdens een bijeenkomst het startschot gegeven voor een gemeenschap van experts die onderzoeken welke mogelijkheden technologie biedt voor het muziekonderwijs en hoe die te benutten ‘We hebben veel ideeën uitgewisseld, veel kennis opgedaan en een mooie agenda bepaald voor de PLG,’ concludeert Docent en onderzoeker Fabian Westzaan tevreden.

De Europese Commissie is begonnen met de ontwikkeling van een ‘Code of Practice on the marking and labelling of AI-generated content’. Deze gedragscode moet uitgevers, platforms en andere aanbieders helpen om te voldoen aan de transparantieverplichtingen uit de AI Act.

Volgens de Commissie wordt het steeds moeilijker om door AI gegenereerde teksten, beelden of video’s te onderscheiden van echt, door mensen gemaakt materiaal. De nieuwe gedragscode moet zorgen dat AI-content voortaan herkenbaar wordt gelabeld, zowel voor gebruikers als voor geautomatiseerde detectiesystemen.

Iedere gemeenschap draagt verhalen met zich mee: persoonlijke herinneringen, ervaringen en getuigenissen die samen onze geschiedenis vormen. Juist deze oral history biedt unieke inzichten die vaak ontbreken in geschreven bronnen. In de digitale wereld is het extra belangrijk om hier zorgvuldig mee om te gaan. Hoe kun je oral history digitaal ontsluiten? En hoe leg je verhalen vast zodat ze ook in de toekomst toegankelijk en zichtbaar blijven? Op de pagina van DEN een artikel gebaseerd op het webinar Oral history in de digitale wereld. 

Nu de activiteiten van de Taskforce Publieksdata zijn afgerond en het onderwerp publieksdata onder de verantwoordelijkheid van DEN valt, is dit een passend moment om zowel terug als vooruit te kijken. Daarbij laat DEN adviseur Gijs Meijer zich graag inspireren door Lene Struck-Madsen, directeur van de Deense organisatie Applaus, de organisatie die podia in Denemarken helpt om meer publiekgericht te werken. 

De kern van haar betoog is dat je als culturele instelling relevant wilt blijven, je actief moet inzetten op publieksbetrokkenheid. Het slim gebruikmaken van publieksdata speelt daarin een sleutelrol. Alleen door te weten wie je publiek is - én wie je nog niet bereikt - kun je je aanbod, marketing en beleid effectief afstemmen. Deze visie sluit goed aan bij wat er de afgelopen jaren in Nederland is gebeurd. Het belang van publieksdata voor het kunnen vergroten van de publieksbetrokkenheid wordt steeds breder erkend. 

De opkomst van kunstmatige intelligentie heeft ons persoonlijke en professionele leven al beïnvloed. Velen gebruiken AI als schrijfhulp, als notulist of adviseur bij zielenroerselen. Wanneer is het gebruik van chatbots nuttig en wanneer schadelijk? Journalist en filosoof Lena Bril geeft 22 suggesties voor verantwoord AI-gebruik: ‘Persoonlijke berichten schrijf je zelf.’

Digitalisering is overal. Maar hoe zorg je ervoor dat systemen, processen en mensen samenwerken, zodat het optimaal bijdraagt aan jouw maatschappelijke opgave? Rijnbrink werkt, samen met Arlande, aan een nieuwe dienst: de Digitale Strategie. Drie bibliotheken/multifunctionele culturele organisaties (MFCO’s) doen mee aan een pilot, die eind dit jaar wordt afgerond. Het doel? Een aanpak creëren waarmee iedere bibliotheekorganisatie grip krijgt op een digitale toekomst. 

Hoe veranker je digitale innovatie in het DNA van de organisatie? Dat is de uitdaging waar Design Museum Den Bosch zich voor gesteld ziet. Zo kwam het museum op het idee om voor anderhalf jaar twee designers, Chris Kievid en Lars van Vianen, in huis te halen als designers-in-residence die het museumteam op sleeptouw nemen in de wereld van nieuwe technologieën. 

Het doel van het designers-in-residence-programma is om vernieuwende digitale verteltechnieken het museum binnen te halen. Dat verrijkt de bezoekerservaring en het inspireert het museumteam om meer gebruik te maken van nieuwste immersieve storytelling met behulp van bijvoorbeeld AI en AR. 

Digitale technologie in kunst en cultuur roept vaak beelden van schermen, apps en projecties op. Maar wat gebeurt er als je technologie letterlijk kunt voelen, ruiken of aanraken? Steeds meer culturele instellingen onderzoeken hoe digitale innovaties een fysieke, zintuiglijke dimensie kunnen krijgen. Van interactieve objecten die verhalen vertellen tot installaties die spelen met geur, textuur en temperatuur. 

Willemijn Elkhuizen (TU Delft), expert op het gebied van digitale technologie in de erfgoedsector, benadrukt hoe belangrijk het is om digitale middelen niet als doel op zich te zien, maar als middel om publiek dieper bij cultuur en erfgoed te betrekken. 

De EIBF presenteerde in Brussel haar Charter on Artificial Intelligence, waarin zij haar standpunt en leidende principes uiteenzet over het verantwoord en ethisch gebruik van AI binnen de boekensector. Volgens de federatie, die ruim 25.000 boekverkopers vertegenwoordigt, staat de sector op een keerpunt: kunstmatige intelligentie biedt grote kansen voor efficiëntie en ondersteuning van het vak, maar brengt ook risico’s met zich mee. Vooral het behoud van auteursrechten, transparantie en verantwoordelijkheid vragen om duidelijke kaders.

29 oktober werd bekend dat Universal Music Group, de grootste platenmaatschappij ter wereld, een overeenkomst heeft gesloten met de AI-tool Udio, waarmee muziek kan worden gemaakt. De opmars van AI-muziek lijkt daarmee verder door te zetten. Het is een deal die verstrekkende gevolgen kan hebben voor de muziekindustrie, voor zowel artiesten als consumenten. 

Universal en Udio gaan vanaf nu samenwerken aan ‘innovatieve en commerciële muziek, een nieuwe muziekconsumptie en streamingervaring’. De samenwerking moet resulteren in een nieuwe versie van Udio, die volgend jaar zal worden geïntroduceerd. In deze nieuwe, gereguleerde AI-tool moet duidelijk te zien zijn van welke artiesten muziek is betrokken. De artiesten die zijn afgetapt krijgen een vergoeding uitgekeerd. Universal hoopt zo een nieuwe geldstroom op gang te brengen voor de bij hen aangesloten artiesten. Het wil voorkomen dat deze nog langer worden misbruikt voor AI-trainingen. De verwachting is dat meer platenmaatschappijen binnenkort een vergelijkbare afspraak maken, ook met andere AI-gereedschappen.