Trends & Ontwikkelingen

De directeur van het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam, Birgit Donker, is op non-actief gesteld. De schorsing is op 19 juni ingegaan voor de duur van een intern onderzoek naar haar functioneren. De schorsing is ingesteld kort nadat de raad van toezicht van het museum signalen van een medewerker had ontvangen over Donker. Dit melden bronnen in het museum.

De melding zou gevolgd zijn door nog meer negatieve berichten van personeelsleden over het leiderschap van de directeur. De klachten zouden mede betrekking hebben op een hoog personeelsverloop en ziekteverzuim in het museum sinds Donker daar de leiding heeft.

De gemeenteraad van Almelo heeft unaniem ingestemd met de nieuwe visie Cultuur en Erfgoed 2025–2035. Daarmee zet zij de deuren open voor meer kunst, cultuur en erfgoed die de stad mooier en aantrekkelijker maken. De visie is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met culturele partners, erfgoedorganisaties en betrokken inwoners. De raad sprak haar waardering uit voor het zorgvuldige proces. Wel werd aandacht gevraagd voor de financiële haalbaarheid. Wat er nu ligt, is een breed gedragen koersdocument dat het verleden eert, het heden omarmt en de toekomst vormgeeft.

Kunstenares en oud-Paroolcolumnist Tinkebell, het pseudoniem van Katinka Simonse, heeft de Inspiratieprijs voor Kunst en Leven gewonnen. Ze ontvangt de prijs op woensdagmiddag in Torch Gallery in Amsterdam. De Inspiratieprijs voor Kunst en Leven is een doorgeefprijs. Winnaar van vorig jaar, cellist Sanne Bijker, koos Tinkebell als opvolger. Bijker won de prijs vorig jaar vanwege haar voortrekkersrol bij XR musicians, het orkest dat tijdens klimaatdemonstraties van Exinction Rebellion speelde. Bijker vindt dat Tinkebell laat zien dat je met kunst de wereld kan veranderen. 

Als we terugkijken naar de afgelopen 25 jaar in de popmuziek, is het niet de muziek zélf die het meest opvalt, maar hoe we eraan komen. Van Napster naar iTunes, van Youtube naar Spotify en van TikTok naar AI. Dankzij die opeenvolgende revoluties luisteren we niet meer alleen wat wordt voorgeschreven door labels en grootkapitaal: het volk heeft de macht over hun eigen luistergedrag gegrepen. 

De provincies Drenthe en Groningen gaan niet verder met het plan om de Veenkoloniën op de UNESCO Werelderfgoedlijst te krijgen. Volgens Gedeputeerde Staten van Drenthe is de kans daarop te klein. Het kabinet deelt die inschatting. Het Rijk is terughoudend met het voordragen van nieuwe Nederlandse gebieden voor de Werelderfgoedlijst. Als er al een nominatie komt, gaat de voorkeur uit naar het Caribisch gebied. Om überhaupt in aanmerking te komen, moeten de Veenkoloniën eerst op een officiële voorlopige lijst komen. De minister van Cultuur beslist daarover. Een eerdere aanvraag voor de Veenkoloniën werd al afgewezen. Ook UNESCO zelf geeft momenteel prioriteit aan locaties buiten Europa, omdat het continent al veel werelderfgoederen telt.

Op 25 juni zijn de DDG Awards 2025 uitgereikt, de Nederlandse vakprijzen voor regisseurs. De Grand Prix is toegekend aan From Dust van Michel van der Aa. Deze virtual reality-ervaring is daarmee de opvolger van I’m Not a Robot van Victoria Warmerdam die vorig jaar de hoofdprijs won. From Dust won vorige maand ook al de Immersive Competition van Cannes. Bij de DDG Awards ging Van der Aa niet alleen aan de haal met de hoofdprijs, waar een geldbedrag van €5000 aan verbonden is. Hij won ook in de categorie Digital Storytelling. From Dust is gemaakt met behulp van AI en creëert een fantastische wereld vol muziek die zich vormt naar de keuzes en interacties van de kijker.

Er zijn DDG Awards uitgereikt in twaalf categorieën met elk een shortlist van drie titels. De uiteindelijke keuze wordt gemaakt door de ruim 650 regisseurs die zijn aangesloten bij de DDG.

Meer dan 80 auteurs reageren op de verklaring van VBK over de banden met KKR. De kou is duidelijk nog niet uit de lucht, zij roepen in een open brief in De Volkskrant het concern op om sterker stelling te nemen. “ Het feit dat VBK bewust voor een vagere bewoording kiest, is de reden dat wij – de hieronder genoemde auteurs – ons niet achter de verklaring van VBK kunnen scharen. Het veroordelen van ‘alle oorlogsmisdaden’ is in onze ogen een gemakkelijke en – eerlijk gezegd – laffe dooddoener die wellicht lijkt op een stellingname, maar dat niet is.”

De drie provinciale musea in Limburg krijgen hulp van de Provincie om hun stijgende kosten te kunnen betalen. Het gaat om het Bonnefantenmuseum, het Limburgs Museum en het Discovery Museum. Deze steun komt naar aanleiding van een onafhankelijk rapport.

Ongeveer één op de vier jongeren tussen de 15 en 34 jaar kocht het afgelopen jaar muziek op vinylplaten of cd's. Ze halen plezier uit het bezitten van iets tastbaars. Maar nieuwe muziek ontdekken jongeren vooral via streamingdiensten, de radio en sociale media, zoals TikTok. Dat blijkt uit de Muziekmonitor van de NVPI, de brancheorganisatie van de film- en muziekindustrie. Opvallend is dat 15 tot 17-jarigen het vaakst platen of cd's kopen.

Limburgers met een laag inkomen kunnen in de toekomst gratis lid worden van de bibliotheek. De provincie wil laaggeletterdheid aanpakken en mensen stimuleren om meer te lezen en culturele activiteiten te bezoeken. De provincie zet er 1 miljoen euro voor opzij, schrijft L1. "Taal helpt bij het verkleinen van achterstanden. Wie taal goed beheerst, heeft meer kans op schoolsucces, betere kansen op de arbeidsmarkt en kan actiever meedoen in de samenleving", zegt gedeputeerde Marc van den Caldenberg. Vanaf september kunnen mensen met een smalle beurs al terecht in Venlo. De komende twee jaar wordt het project uitgebreid naar alle gemeenten in Limburg met een bibliotheek.

Overal in Nederland worden tijdens graaf- en bouwwerkzaamheden archeologische vondsten gedaan. Zoveel zelfs, dat er te weinig archeologen zijn om alles zelf uit te zoeken. Museum Het Pakhuis uit Ermelo en het Hunebedcentrum uit Borger spelen hierop in met de oprichting van de Jonge Archeologen Club (JAC), in samenwerking met de Stichting Nationale Archeologiedagen. De officiële aftrap vond plaats met demissionair minister Eppo Bruins. 

Er ontbreekt een gezamenlijk cultureel bewustzijn in Europa, vindt Hanco Jürgens, historicus en verbonden aan het Duitsland Instituut in Amsterdam. "We horen eigenlijk voortdurend dat Europa er niet toe doet", zegt hij bij Panorama Zondag. "Ook op politiek vlak. En de cultuur wordt heel erg overgelaten aan nationale instituten. Nationale verhalen: het verhaal van Nederland, televisie, het verhaal van Amsterdam." "Maar eigenlijk denk ik dat wij heel erg Europees leven. Wat ontbreekt, is volgens hem waardering of zelfs maar interesse voor wat onze Europese cultuur vandaag is. "En wie daar überhaupt een rol in spelen. Dat beeld is eigenlijk weg."

Volgens Jürgens kijken we op het gebied van kunst ook steeds meer buiten Europa. "We weten eigenlijk steeds minder wie op dit moment bekende fotografen in Nederland zijn, of in Europa. Bekende kunstenaars, bekende filosofen", zegt hij. En als je het dan wel over bekende Europese filosofen of kunstenaasr hebt, dan zijn het volgens hem dezelfde mensen die dertig jaar geleden werden genoemd. Er gaat volgens hem dus iets niet helemaal goed als het gaat om de levendigheid van onze Europese cultuur.

Museum No Hero in Delden, een van de acht particuliere kunstmusea in Nederland, sluit de deuren. Oprichter Geert Steinmeijer uit Enschede, ondernemer en kunstverzamelaar, trekt per 1 september de stekker eruit. De beslissing van Steinmeijer om met het museum te stoppen betekent het einde van een droom waaraan hij sinds zeven jaar een groot deel van zijn leven heeft gewijd. Wat er met het museumgebouw, de voormalige rentmeesterij van Twickel, en de kunstcollectie gaat gebeuren, is nog niet bekend.

De fracties van De Bossche Groenen en Leefbaar ’s-Hertogenbosch willen volgende week cultuurwethouder Mike van der Geld (D66) ter verantwoording roepen over de nieuwbouw van het Design Museum. „Er zijn inmiddels ontwerpers uitgenodigd om een ontwerp te maken voor het nieuwe museum, terwijl de gemeenteraad nog geen inhoudelijk gesprek heeft gevoerd”, aldus Judith Hendrickx van De Bossche Groenen.

Een gesprek over de ambities en de rol van het museum in de stad en regio, is volgens beide partijen ook zo afgesproken. „Dat gesprek stond gepland voor het eerste kwartaal van dit jaar, maar is inmiddels van de raadsplanning verdwenen”, constateert Hendrickx. Het stoort beide oppositiepartijen dat het college de toezegging om de gemeenteraad te betrekken vóór er een voorlopig ontwerp komt, niet nakomt.

Nijmegen wil in 2033 Culturele Hoofdstad van Europa worden. Op initiatief van culturele en maatschappelijke organisaties uit de stad en met brede steun vanuit onder andere de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen en de provincie Gelderland, start de gemeente Nijmegen met de voorbereiding op een officiële kandidatuur. Daarom is er een startnotitie gemaakt om het traject met de gemeenteraad te bespreken. 

Nijmegen wil met de titel laten zien hoe krachtig cultuur kan zijn. Niet alleen als bron van creativiteit en verbeelding, maar ook als aanjager van maatschappelijke en stedelijke ontwikkeling.

De kogel is door de kerk: het plan voor het Hanzehuis is officieel aangenomen. De gemeenteraad van Zutphen heeft op maandagavond 23 juni ingestemd met de vernieuwbouw van Theater Hanzehof & Buitensociëteit, Muzehof Centrum voor de Kunsten en BIJ de bieb. Een historisch besluit dat een stevig fundament legt voor de toekomst van cultuur in de gemeente. Met het Hanzehuis ontstaat een unieke, gedeelde locatie waar cultuur, educatie en ontmoeting samenkomen. 

Volgende week wordt bekend welke culturele organisaties en musea de komende jaren subsidie krijgen van de provincie. Veel instellingen zullen teleurgesteld worden, want de regelingen zijn flink overvraagd. Bovendien is er minder geld beschikbaar. Er wordt vanaf volgend jaar acht ton op structurele subsidies voor culturele instellingen bezuinigd.

In een brief aan de Commissie juridische zaken (JURI) van het Europees Parlement roepen de European Composer and Songwriter Alliance (ECSA) en andere creatieve brancheorganisaties op tot duidelijke regelgeving rond auteursrechten en generatieve AI. De organisaties roepen het Europees Parlement onder meer op de AI Act zo snel mogelijk concreet te maken en bestaande richtlijnen transparanter te maken. Daarnaast moeten creatieven vooraf expliciet toestemming kunnen geven voor het gebruik van hun werk, inclusief passende vergoedingen voor input én output van AI-modellen. Deze vergoedingen moeten worden gekoppeld aan bestaande bepalingen over een eerlijke beloning.

Als je als culturele organisatie begint bij een goed beeld hebben waarom je diversiteit en inclusie als culturele organisatie nastreeft, dan weet je ook waarom je d&i belangrijk vindt. De Code Diversiteit & Inclusie wordt steeds breder toegepast door culturele instellingen die in hun activiteitenplan laten zien hoe ze uitvoering geven aan de code. Toch worstelen culturele organisaties nog steeds met een goed beeld hebben waarom je als organisatie diversiteit en inclusie nastreeft, waarom je het zo belangrijk vindt? Dat blijkt ook uit het recente rapport ‘Verbeterkansen Code D&I’ van onderzoeksbureau DoDiversity. Het rapport Verbeterkansen Code D&I geeft drie concrete aanbevelingen om de waaromvraag van diversiteit en inclusie te versterken.

Wie bereikt het theater vandaag de dag? En wie (nog) niet? Deze vragen stonden centraal in het publieksonderzoek dat de afgelopen jaren is uitgevoerd door George & Eran Producties in samenwerking met de Vrije Universiteit Amsterdam en het NAPK. Uit het onderzoek van George & Eran Producties blijkt dat het theaterpubliek in Nederland nog altijd vrij homogeen is. Tegelijkertijd is zichtbaar dat inspanningen op het gebied van diversiteit en inclusie langzaam hun vruchten beginnen af te werpen. Daarnaast toont het onderzoek aan hoe belangrijk de sociale context is: voor veel mensen is theaterbezoek geen vanzelfsprekendheid.

Eind dit jaar neemt Ronald Wintjes afscheid als directeur van de Nederlandse Dansdagen. ‘Dans doet iets met je wat je niet kunt uitdrukken in woorden’, zegt Ronald. ‘Bewegen op geluiden is voor kleine kinderen de eerste expressievorm. Dat leren we eigenlijk een beetje af als we ouder worden.’ Daarom ziet Ronald het als zijn missie om dans toegankelijker te maken voor iedereen. 

‘Ik ben een groot voorstander van meer dansonderwijs op en rondom scholen, gekoppeld aan méér muziek in de klas’, zegt Ronald. Toch merkt Ronald dat het belang van dans en dansonderwijs nog steeds moet worden bepleit. Daarom nam Méér Muziek in de Klas in 2023 het initiatief voor het DansopleidersAkkoord. Het DansopleidersAkkoord heeft als doel om de uitstroom van dansdocenten naar het onderwijs te stimuleren en tegelijkertijd dansonderwijs zichtbaarder te maken als belangrijk element voor de brede ontwikkeling van kinderen en jongeren.

Het aantal bezoekers blijft stijgen, maar groeien de marketingbudgetten van de cultuursector mee? Met welke uitdagingen krijgen marketingcommunicatieprofessionals in 2025 te maken en zijn de beschikbare middelen daarvoor toereikend? 232 respondenten die werken als marketingcommunicatieprofessionals in de culturele sector deden in maart van 2025 mee aan het jaarlijkse Cultuurmarketing onderzoek.

Volgens de respondenten van het onderzoek zet de trend van stijgende bezoekersaantallen sinds corona zich voort. De marketingbudgetten in de cultuursector laten een aantal kleine verschuivingen zien ten opzichte van vorig jaar. De trend die de afgelopen jaren in het Cultuurmarketing onderzoek te zien was, waarin er steeds meer bezoekers moeten worden aangetrokken met een niet evenredig groeiend budget, zet zich dus deels voort. Gemiddeld bedraagt het marketingbudget 13,7% van het totaalbudget van de organisatie. Dit percentage is hoger dan de afgelopen drie jaar, waar het resultaat steeds 11% was.

Zzp’ers die marketingcommunicatie opdrachten uitvoeren in de cultuursector lijken de wind in de zeilen te hebben. Onderhandelen met opdrachtgevers verloopt soepeler en de uurtarieven zijn aanzienlijk gestegen ten opzichte van 2022. Cultuurmarketing deed in 2022 
onderzoek naar de positie van zzp’ers in de culturele sector. Om te zien wat er sindsdien is veranderd, werd dit jaar in het jaarlijkse Cultuurmarketing onderzoek extra ingezoomd op de werkzaamheden en uurtarieven van zzp’ers.

Naast de positieve ontwikkelingen voor zzp’ers op het gebied van hun uurtarieven, is werken als zzp’er nog steeds niet altijd makkelijk. Enkele zzp’ers geven aan dat hun tarieven erg fluctueren op basis van welke organisatie hun opdrachtgever is. Daarnaast zijn er organisaties die te weinig budget hebben om iemand aan te nemen voor een rol en in plaats daarvan een zzp’er inhuren. Tot slot maken een aantal zzp’ers zich zorgen over schijnzelfstandigheid. 

De nieuwe editie van talenttraject WOLK (de 4e alweer) is van start gegaan. WOLK is het talentontwikkelingstraject voor schrijvers, performers en makers bij wie het woord centraal staat. Het komend anderhalf jaar begeleidt Watershed met partnerorganisaties Tilt, deBuren, Explore The North en Poetry Circle Nowhere acht schrijftalenten uit Noord-Brabant. De nieuwe WOLK’ers zijn David Alberti, Obi A-Muteb, Nina van Lier, Jorg van den Kieboom, Isabel Schoonbeek, Robin Berkelmans, Marije Bruinsma en Joachim Schoones. 

Zoek je slimme tools die je dagelijkse werk makkelijker maken en je tijd geven voor écht cultureel werk? Goed nieuws! DEN lanceert een reeks chatbots speciaal voor cultuurprofessionals. Laat deze digitale collega's je adviseren op het gebied van subsidie, marketing, digitale vaardigheden, educatie en toegankelijkheid. De chatbots zijn niet alleen gevoed met informatie van het web, maar zijn aangevuld met relevante informatie voor de cultuursector. Hiermee geven de chatbots een passender antwoord dan wanneer je bijvoorbeeld ChatGPT gebruikt.

In onze samenleving staat de beleving centraal. Niet wat je biedt is het belangrijkst, maar de ervaring die je eraan overhoudt. Die ervaring is onder te verdelen in vier e’s: entertainment, educatie, escapisme en esthetiek. Aan welke beleving heeft jouw bezoeker behoefte? Denk out of the box en speel zo in op de opkomst van de belevingssamenleving. Om potentiële bezoekers te trekken, is het cruciaal om de unieke waarde van je aanbod te benadrukken. Om die vraag te beantwoorden, is een diepgaand begrip van je doelgroepen essentieel.

Bij de viering van 750 jaar Amsterdam hebben Het Concertgebouw en Van Lanschot Kempen het hoofdsponsorschap verlengd tot 2028. De samenwerking, die sinds 2018 bestaat, werd feestelijk bekrachtigd tijdens ‘Concertgebouw op de Ring’. Op de A10, ter hoogte van het hoofdkantoor van Van Lanschot Kempen, genoten Amsterdammers van zes verschillende concerten waarbij het kantoor op de achtergrond voor de gelegenheid was getransformeerd tot een monumentale weergave van Het Concertgebouw. 

Als onderdeel van het partnership reiken Het Concertgebouw en Van Lanschot Kempen sinds 2019 samen de Young Talent Award uit – een stimuleringsprijs voor veelbelovend muzikaal talent. Van Lanschot Kempen ondersteunt diverse sociaal-maatschappelijke initiatieven van Het Concertgebouw. 

Orlando Ceder, artist in residence aan het Conservatorium van Amsterdam en educator in Amsterdam–Zuidoost, zoekt naar manieren om de conservatoriumopleiding open te stellen voor meer diversiteit. Als artistiek leider en oprichter van Black Harmony groeide hij uit tot een prominente figuur in de Amsterdamse muziekscene. Daarnaast rondde hij onlangs de verkorte Opleiding Docent Muziek aan het Conservatorium van Amsterdam af. Ceder doorliep de opleiding voorspoedig en is er nu aangesteld als artist in residence. Hij gaat zich inzetten voor de verbinding van verschillende culturele leefwerelden en wil het conservatorium van binnenuit meer divers maken.

Hoe krijg je thuiszittende kinderen weer in beweging? Kunst kan een oplossing bieden. In de Innovatiewerkplaats Ontwikkelrecht gaan partners met expertise in zorg, onderzoek en onderwijs samen aan de slag om de angsten van deze kinderen weg te nemen en hun zelfvertrouwen te vergroten. Het doel: nieuwe aanpakken ontwikkelen op zowel praktisch als bestuurlijk niveau waarmee het groeiende thuiszittersprobleem wordt teruggedrongen.

Tijdens studiereizen van de opleiding Cultureel Erfgoed begon het Dyonna Benett te dagen: ik mis iets. Haar collega-studenten van de Reinwardt Academie konden zich makkelijk identificeren met de kunst in de musea van Parijs en Londen. Zij zag weliswaar de schoonheid, maar voelde niet eenzelfde connectie. Hoe zat dat? Het antwoord was, zeker met de kennis van nu, voor de hand liggend: het perspectief van de exposities was vrijwel altijd wit en Europees. Als Nederlandse met Curaçaose en Dominicaanse roots herkende ze zichzelf niet, noch iets van haar geschiedenis en cultureel erfgoed. Die bewustwording betekende de geboorte van de erfgoedspecialist die Benett nu is. Benett pleit voor een globaal gecentreerd museum, waar de geschiedenis vanuit beide perspectieven wordt verteld.

Organisaties kunnen vanaf nu deelnemen aan de campagne en onderdeel worden van de gezamenlijke missie van Mores: een veilige werkplek voor iedereen. Als steunpunt biedt Mores een vangnet voor werkenden en studenten in de culturele, creatieve en mediasector die te maken hebben met grensoverschrijdend gedrag en niet terecht kunnen of willen bij een vertrouwenspersoon van de eigen organisatie. Organisaties en leidinggevenden kunnen bij het adviespunt informatie krijgen of sparren over preventie, beleid en klachtenprocedures. Daarnaast organiseert Mores webinars en evenementen voor uitwisseling van kennis en ervaring van binnen en buiten de sector.

Of het nou zingen, korfballen of het houden van kanaries is, maatschappelijk gezien maakt het uiteindelijk niet uit, concludeert LKCA-onderzoeker Arno Neele. Het belangrijkst is dát mensen actief iets doen in hun vrije tijd. Bij vragenlijstonderzoek naar kunstbeoefening staat steevast plezier en ontspanning bovenaan, zo blijkt uit de Monitor Amateurkunst van LKCA. En plezier staat ook bovenin als het gaat om de motivatie om te sporten en bewegen, aldus onderzoek van het Mulier Instituut.

Maatschappelijk gezien maakt het misschien niet uit wat mensen precies doen in hun vrije tijd. Misschien gaat het er vooral om dat ze iets actiefs doen. Dat betekent dat de verschillende sectoren elkaar niet moeten proberen te beconcurreren richting politici en beleidsmakers. Intensief samenwerken is een betere optie. Als beleidsmaker kun je beter zorgen dat op lokaal niveau de mogelijkheden om te participeren zo groot en divers mogelijk zijn, zodat zoveel mogelijk mensen mee gaan doen, en dus lekkerder in hun vel gaan zitten. 

Nederlandse gemeenten bepalen grotendeels zelf wat zij lokaal doen aan het stimuleren van cultuurbeoefening. Dit leggen zij vaak vast in hun cultuurbeleid. Welke stappen doorloopt de beleidsmedewerker voor het (door)ontwikkelen van beleid rondom cultuurbeoefening? Op de nieuwe kennispagina van het LKCA vind je een stappenplan. De kennispagina is bedoeld ter ondersteuning van beleidsmakers bij het opstellen of doorontwikkelen van gemeentelijk cultuurbeleid voor cultuurbeoefening en is tot stand gekomen in samenwerking met VNG, Raad van Twaalf en Cultuurconnectie.