Alfred Birney, Hans Goedkoop en Susan Smit zetten zich dit najaar in voor de campagne Nederland Leest. Ze gaan het gesprek aan over boeken, het thema Kleine geschiedenis, grote verhalen en het bijbehorende geschenkboek. Tijdens Nederland Leest ontstaan uit één boek duizend gesprekken. Dit jaar krijgen lezers door heel Nederland Het zwijgen van Maria Zachea van Judith Koelemeijer cadeau van de (lokale) bibliotheek. Er liggen ruim 200.000 exemplaren klaar voor bibliotheekbezoekers in november.

Stel dat je jongeren meer boeken wil laten lezen, wat doe je dan? Verplichten, zeggen sommigen. De Max Havelaar uit hun buurt houden en alles zo lollig mogelijk maken, zeggen anderen. ' Ik geloof dat Bas Steman de enige echte manier heeft gevonden: jongeren laten zien dat lezen een verrijking van het leven is.'' Marc van Oostendorp over het boek van Steman Lekker boekie! Zo wordt lezen (weer) leuk

¿LEZEN! is het thema van het DRONGO talenfestival op 2 en 3 oktober. Met een uitroepteken én een vraagteken. Want wie het veld van ontlezing, laaggeletterdheid en leesonderwijs overziet, ontkomt niet aan de vraag waaróm het zo slecht gaat met lezen in Nederland. Tientallen organisaties en duizenden mensen zetten zich vol passie in om dat tij te keren. Ís boeken lezen wel zo belangrijk voor nieuwe generaties, nu er zoveel andere kanalen beschikbaar zijn om verhalen en informatie te delen? Is de crisis in het boekenvak grotendeels aan de boekenwereld zelf te danken? Het festival laat zien dat de oplossingen voor de leescrisis voor het oprapen liggen. In tientallen online presentaties en webinars kan de bezoeker kennismaken met recent onderzoek, nieuwe initiatieven en leermethoden. Het festival wordt dit jaar voor de 9e keer georganiseerd, en wordt vanwege Covid-19 geheel online gehouden.

Ben je actief in het culturele en/of sociale domein en werk je eraan om cultuurdeelname zo toegankelijk mogelijk te maken voor bepaalde doelgroepen? Dan is de regeling Samen cultuurmaken wellicht van belang. De regeling van het Fonds voor Cultuurparticipatie is vanaf 15 september geopend. De regeling is onderdeel van het Programma Cultuurparticipatie '21-'24. Dat bestaat uit drie onderdelen die nauw met elkaar zijn verweven: deze subsidieregeling om initiatieven te ondersteunen, kennisdeling om deze duurzaam te kunnen maken en het zichtbaar maken van cultuur waarbij cultuurmakers en hun beleving centraal staan. Naast het Fonds zijn het ministerie van OCW en LKCA partner in het programma.

Jonge inwoners stimuleren om te participeren in het theater. Het is één van de pijlers van de vorig jaar opgerichte stichting Theaterparticipatie Oost-Brabant in Rosmalen. Jongeren en theater: het aanbod is er, maar wat als je nog niet precies weet waar je goed in bent? ,We willen jongeren het theater binnentrekken, maar dan niet alleen als bezoeker, maar ook echt als maker", vertelt bestuurslid Sacha Theunissen. ,,Bovendien vinden wij het belangrijk om te kijken waar de talenten van jongeren liggen. Is dat acteren of juist presenteren of wil iemand liever meer leren over theatertechniek? Juist die basis willen we leggen, zodat ze hierna door kunnen groeien."

Cultuur en de weg naar werk. Meedoen in de samenleving gaat niet voor iedereen vanzelf. Er zijn verschillende manieren om mensen hierbij te ondersteunen. Actieve cultuurparticipatie is er daar een van. Meedoen aan cultuur kan ervoor zorgen dat mensen óók meedoen in de maatschappij. Kennisdossier LKCA

Platform 31 onderzocht samen met LKCA de kracht van voorzieningen die mensen dat duwtje in de rug geven om mee te doen in de samenleving. Maar dan zonder ingewikkelde routes met indicaties, keukentafelgesprekken en Wmo-consulenten. Ook meedoen aan cultuur is zo’n zetje. In de publicatie ‘De Kracht van het Gewone’ staan negen inspirerende praktijken, waaronder ook twee uit de cultuur.

Cultuureducatie en -participatie worden driedubbel geraakt door de coronacrisis. Inkomsten van professionals en organisaties vallen weg, gemeenten bezuinigen en er is te weinig toegang tot steunmaatregelen. Vallen we tussen wal en schip? Overheid, red de sector nu het nog kan.  Bas Verberkt, specialist beleid van het LKCA.

Cultuur is toegankelijk voor iedereen staat in het beleidskader Kunst en Cultuur. In de praktijk ervaren ouders en kinderen echter sociale en culturele drempels. Hoe kun je die voor hen wegnemen? Julia van Diepen geeft aan de hand van voorbeelden uit de praktijk van de Wow! Academie in de Haagse Schilderswijk, tips en aanbevelingen om de drempels te verlagen.

Wethouders, ontwikkelaars en ook ontwerpers, stellen normaliter eerst doelen voor een gebied en gaan dan aan de slag om deze te verwezenlijken. Maar vernieuwing door middel van innovatie, komt niet alleen op de tekentafel tot stand. Het gat tussen de gedachte en de realiteit is groot. Uit onderzoek van Christiaan Weiler blijkt dat langdurige praktijkgerichte co-creatie in broedplaatsen, die als een soort prototypes voor gebiedsontwikkeling fungeren, sneller tot innovaties leiden.

Met een vergrijzende bevolkingssamenstelling is zorg voor kwetsbare ouderen een flinke maatschappelijke uitdaging. In het project ‘Groen voor Grijs’ in Oisterwijk werd gekeken naar de invloed van groen op de kwetsbaarheid van ouderen en werden samen met bewoners diverse locaties opgeknapt. Jasperina Venema en Sabine van Rooij vatten hun bevindingen over het participatieproces samen in enkele lessen.

“Lezen is een basisbehoefte om mee te kunnen doen in onze complexe, digitale maatschappij. Een lage leesvaardigheid beperkt iemands mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Een kwart van alle vijftienjarigen in ons land heeft nu al een taalachterstand. Op termijn heeft dit grote gevolgen voor de economie, de gezondheid en het levensgeluk van onze bevolking. “ Op 8 september is het Wereldalfabetiseringsdag. Dat is voor de Leescoalitie aanleiding om in een opiniërend artikel nog eens uiteen te zetten wat nodig is om het lezen te bevorderen.

Ieder jaar organiseert Tilburg Dansstad een onderzoek naar het bewegende lichaam in het publieke domein. Choreografen en dansers trekken dan de stad in; straten, pleintjes en parken worden hun werkterrein. Vragen als hoe kijken we naar onze omgeving? is de openbare ruimte echt van ons? hoe verhouden we ons daarin tot elkaar? staan centraal. Met Dansjacht viert Tilburg Dansstad op 18 oktober 2020 samen met Tilburgers de herovering van de openbare ruimte als plek waar we met elkaar verweven zijn. Langs een lint van de binnenstad naar de Piushaven wordt het weefsel van Tilburg verkend en wordt getoond hoe, ook met anderhalve meter afstand, mensen met elkaar verbonden zijn. Meer over de processie, de deelnemende partners, choreografen en dansers en de ondersteunende partijen is te vinden op de nieuwe website Being There

Veel ziekenhuizen hebben uitgebreide kunstcollecties. Maar kan alle kunst er ook worden getoond? Zijn er speciale criteria waaraan kunstwerken in medische centra moeten voldoen? En wat vindt ze van een ‘healing environment’: een architectuur en inrichting die bijdraagt aan het welzijn van patiënten, waardoor ziekenhuizen hun collectie aan het herordenen zijn? De Volkskrant sprak met Sandrine van Noort. Ze erkent dat er kunst is die écht niet kan, maar vindt betutteling van de patiënt uit den boze. Van Noort is conservator van een tentoonstelling in Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), De tentoonstelling Taboe of niet? Controverses in openbare kunstcollecties was nog niet eens geopend of de omstreden kunstwerken uit het depot werden opnieuw onttrokken aan het oog van het publiek. Door het coronavirus was de galerie van het LUMC tijdelijk alleen online te bezoeken. Maar sinds kort zijn ook niet-patiënten, op afspraak, weer welkom.

Bibliotheek Helmond verwacht in de loop van 2021 in het tegenover de bibliotheek gelegen park een zogeheten Verhalenspeeltuin te kunnen openen. De bibliotheek heeft deze zomer genoeg financiën bij elkaar weten te krijgen om de speeltuin aan te laten leggen. De Verhalenspeeltuin moet verrijzen in het naast de bibliotheek gelegen Burgemeester Geukerspark. Het moet een spannende en verleidelijke speeltuin worden die jong en oud nieuwsgierig maakt naar boeken, taal en verhalen en hen ook de bibliotheek inlokt.

De meerjarige subsidies Talent & Festivals 2021-2024 van het Fonds voor Cultuurparticipatie zijn bekendgemaakt. Hiermee ondersteunt het Fonds instellingen op het gebied van Talentontwikkeling, Kunstfestivals en Erfgoedmanifestaties, gericht op cultuurmaken in de vrije tijd. In totaal heeft het Fonds voor ruim 29 miljoen aan aanvragen behandeld, van 54 aanvragers. Lang niet alle initiatieven die middelen vragen, kunnen worden gehonoreerd. De commissies hebben dan ook scherpe keuzes moeten maken. Er zijn uiteindelijk 34 aanvragen toegekend, waarvan 14 nieuwe aanvragers, voor het beschikbare budget van 16,8 miljoen euro. De Brabantse initiatieven die werden gehonoreerd : talentontwikkeling : Theaterwerkplaats Tiuri, Factorium Podiumkunsten, Huis der Kunsten Podium Bloos en Possibilize ; kunstfestivals : STRP.

De coronacrisis heeft grote gevolgen gehad voor de daginvulling van de Nederlandse consument. Met de intelligente lockdown, het tijdelijk sluiten van horeca, winkels en bibliotheken en het advies om zo veel mogelijk thuis te blijven heeft iedereen zijn vrijetijdsbesteding in meerdere of mindere mate moeten aanpassen. In de twee meest recente metingen van het GfK-SMB-kwartaalonderzoek naar lees-, koop- en leengedrag van Nederlandse consumenten is dan ook extra aandacht besteed aan de invloed die de intelligente lockdown heeft gehad op het leesgedrag van de Nederlanders. Sinds het ingaan van de lockdown in maart heeft bijna de helft van de Nederlanders het leesgedrag aangepast. Vier op de tien Nederlanders geven aan meer tijd te zijn gaan besteden aan het lezen van boeken; 14% zegt relatief meer e-books te zijn gaan lezen. Ook mensen die normaal gesproken niet lezen hebben het boek opgepakt: 6% van de niet-lezers heeft aangegeven meer tijd te hebben besteed aan lezen tijdens de lockdown.

Nu meer mensen thuis werken, worden er ook meer boeken geschreven. Myrthe Spiteri van uitgeverij Blossom Books heeft ongeveer het driedubbele aan manuscripten binnengekregen dan normaal. “We verwachten dat de grote piek later dit jaar komt te liggen. De mensen die rond maart begonnen zijn met schrijven zullen later dit jaar, waarschijnlijk aan het einde van de vakantieperiodes hun boek afronden”.

Een mooie theatervoorstelling is zo ongeveer het laatste waar gezinnen aan denken, die moeten rondkomen van een minimum inkomen. Terwijl ze de ontspanning, de inspiratie en het moment van 'ontsnappen aan de realiteit' juist heel goed kunnen gebruiken. Dat is de gedachte van de Stichting Cultuur Inclusief, die op 27 augustus een nieuw soort waardebon voor de Eindhovense minima lanceerde. Met deze bon kunnen gezinnen voor vijf euro een voorstelling bijwonen die normaal gesproken wel dertig euro kost. Het is een uniek initiatief dat tot nu toe alleen in Eindhoven bestaat. Aan de waardebon doen alle grote spelers in de Eindhovense cultuurwereld mee: het Parktheater, Dynamo, Van Abbemuseum, het Muziekgebouw. De gemeente Eindhoven gaf een startbedrag om de organisatie op te zetten.

Het ministerie van OCW heeft van LKCA de resultaten en knelpunten ontvangen die naar voren zijn gekomen in het onderzoek dat is uitgezet onder verenigingen, kunsteducatie-instellingen en zzp’ers. Centraal in het onderzoek stond de vraag welke impact het coronavirus en alle maatregelen heeft op deze doelgroepen. Om het cultuuraanbod in elke gemeente vitaal en toekomstbestendig te houden, roept LKCA op tot aanvullende ondersteuning voor verenigingen, instellingen en zzp’ers. LKCA noemt specifieke maatregelen om de nood voor amateurkunstverenigingen, kunstdocenten en artistiek begeleiders, en kunsteducatie-instellingen te lenigen. LKCA benadrukt de faciliterende rol, die gemeenten kunnen spelen.

CPNB-directeur Eveline Aendekerk roept op om ontlezing tegen te gaan met politieke en maatschappelijk actie. Daarom bundelt het CPNB met andere partijen in het najaar de krachten in het Leesoffensief. In De Telegraaf publiceerde Aendekerk een opiniestuk.

Minister van Engelshoven (OCW) biedt de Tweede Kamer de tussenrapportage Onderzoek toegankelijkheid culturele instellingen voor mensen met een beperking aan. Het onderzoek geeft uitvoering aan de motie van de leden Ellemeet (GL) en Asscher (PvdA) waarin zij de regering verzochten te onderzoeken hoe het gesteld is met de toegankelijkheid van cultuurinstellingen en wat mogelijke belemmeringen zijn voor mensen met een beperking. Fase 1 van het onderzoek betreft een inventarisatie van relevante literatuur. Het geeft inzicht in mogelijke belemmeringen voor mensen met een beperking bij een bezoek aan een culturele instelling of bij het beoefenen van cultuur. Later, voor eind september 2020, volgt fase 2, van het onderzoek, waarin de ervaringen van zowel mensen met een beperking als van culturele instellingen worden onderzocht door middel van interviews en klantreizen.

Het project ForwArt krijgt een subsidie van 4,2 miljoen euro van de Europese Commissie. Doel van het project is om te voorkomen dat jongeren in Tilburg Noord in de criminaliteit terechtkomen. Dat doet ForwArt met behulp van culturele activiteiten. ForwArt staat voor Moving forward with the power of art: from a place to hide to a place of pride. Culturele organisaties als Corpo Máquina, het Zuidelijk Toneel, Fashion Clash werken in dit initiatief samen met onderwijsgroep ROC, de politie, het jongerenwerk, woningcorporatie WonenBreburg, ontwikkelaar BPD, Omroep Tilburg en de gemeente Tilburg. De komende periode gebruiken de partijen om de plannen concreter te maken. De betrokkenen reageren blij.

Mister Motley vroeg Rita Ouédraogo een jaar geleden: ‘’Hoe kunnen wij omgaan met inclusiviteit en een meer dekoloniale werkwijze toepassen? Hoe keek ik daarnaar?’’ Haar antwoord hierop was ‘het doen van iets structureels’ en een belangrijke vraag daarbij is: voor wie wil je inclusief zijn, oftewel, wie is je publiek? Als ik dat ben, wat zou ik dan willen lezen? Wie zijn mensen die mij inspireren en mij helpen nadenken over hoe je je plek kan vinden in de kunstwereld. Wie maken unapologetic werk, houden hun hoofd boven water en kunnen toch samenwerken met instituten die vaak bureaucratisch, log en wit zijn.’’ Ouédraogo start daarom een interviewserie waarin ‘’op intersectionele wijze’’ onderzocht wordt hoe toegankelijk de Nederlandse kunstwereld is, voor zowel kunstenaar, student, professional als bezoeker. Een eerste gesprek, met Amal Alhaag, een onafhankelijk curator, o.m. van Sonsbeek 20->24.

De onderzoekers van Waarde van cultuur 2020 beantwoordden op 30 juni uiteenlopende vragen over de monitor. De video van de live chat is terug te kijken. Het rapport Waarde van cultuur 2020, beschrijft de staat van het Brabantse culturele stelsel tot en met 2019.. Waarde van cultuur 2020 biedt bestuurders, beleidsmakers en professionals in het culturele veld waardevolle inzichten.

Ouderen en cultuurprofessionals zijn hard getroffen door de coronapandemie. De culturele projecten waarin zij samenkomen, zijn dubbelhard geraakt. En dat terwijl er de laatste decennia heel veel co-creatieve communities zijn ontstaan waarin ouderen, professionals en mantelzorgers samenwerken aan kunst en cultuur. Als het huidige beleid met de bijhorende gezondheid beschermende maatregelen voor ouderen wordt voortgezet, zullen de effecten van deze co-creatieve communities verloren gaan en zullen kwetsbaarheid, eenzaamheid en gevoelens van zinloosheid onder de groeiende groep ouderen toenemen. Welke inzichten hebben beleidsmakers nodig om dit ten goede te keren? Crétien van Campen, als wetenschappelijk strateeg Kwaliteit van leven verbonden aan het Sociaal en Cultureel Planbureau, gaat er nader op in.

LKCA, Huis voor de Kunsten Limburg, Koornetwerk Nederland en KNMO onderzochten de financiële gevolgen van de coronacrisis voor de kunsteducatie en actieve cultuurparticipatie. 42% van de verenigingen geeft aan financiële schade te hebben geleden ; gemiddeld zo’n 3.576 euro per vereniging. Slechts 7% een heeft gebruik kunnen maken van de financiële steunregelingen van het rijk. Kunstdocenten konden gebruik maken van financiële steunregelingen, met name de Tozo. De docenten die aan individuen lesgeven konden hun praktijk gedeeltelijk nog wel online voortzetten. Met name voor degenen die werken met groepen en verenigingen kwam alles tot stilstand. 69% van de docenten en artistiek begeleiders had financiële schade, de artistiek begeleider gemiddeld 5084 euro, de kunstdocent gemiddeld 3562 euro. 60% van de kunsteducatie-instellingen wist nog wel zijn lessen online voort te zetten. Men liep inkomsten mis bij bijdragen van cursisten/deelnemers, omzet uit optredens, voorstellingen en exposities, opbrengsten uit verhuur en horeca. 68% van de organisaties betaalden de artistiek begeleiders (deels) door, en 74% betaalden de docenten (deels) door. Ook de huur van oefen-/les-/repetitieruimte bleef voor 62% een dure kostenpost. Meer dan de eenmanszaken en de verenigingen hebben deze organisaties een beroep kunnen doen op de financiële steunregelingen van het rijk. Ondanks de steun was er nog steeds sprake van forse financiële schade bij driekwart van de instellingen, gemiddeld 29.900 euro.

Culturele instellingen in Rotterdam kunnen meer halen uit hun online aanbod, ook na coronatijd en nu de culturele sector weer meer publiek mag ontvangen. Het online aanbod is niet alleen een aanjager voor een fysiek bezoek aan een museum, van een evenement of het theater, maar voor zestigplussers ook een prima manier om van cultuur te genieten. Dat blijkt uit een onderzoek van Rotterdam Festivals onder ruim 2100 respondenten. Met het onderzoek wil Rotterdam Festivals meer inzicht krijgen in de houding en het vertrouwen van mensen met betrekking tot cultuurbezoek aan instellingen en evenementen in de stad ten tijde van de coronacrisis. Het onderzoek werd uitgevoerd in de periode van 4 tot 18 mei, toen de culturele instellingen nog op slot zaten.

Het is te vroeg om de precieze impact van het coronavirus op de sector cultuureducatie en cultuurparticipatie scherp in kaart te brengen. Arno Neele, specialist onderzoek LKCA, zet enkele belangrijke kwetsbaarheden en pijnpunten op een rij.

In 2016 nam mezzosopraan Maartje de Lint ontslag bij het Koor van De Nationale Opera, en twee jaar later begon ze in haar woonplaats Heiloo met de eerste zingcirkel. De Lint zingt voor ouderen met dementie, en als ze dat doet klaren hun gezichten meteen op en doen ze enthousiast mee. Haar zingcirkels zijn een succes. Omdat samenkomen nu even niet mogelijk is, heeft De Lint een online meezing programma gemaakt, genaamd Zing-Cirkel-Online, en komt op 1 juli haar gratis e-learning ‘Ik Zing in de Zorg’ online beschikbaar.

‘’Wij zien hoe beleidsplannen en programmaboekjes met homeopathische druppels diversiteit verkleuren maar de kern van de sector – besturen, directie, artistieke leiding – hagelwit blijft. We zien hoe die hagelwitte kern de maat van alle dingen is – en blijft. Wij zien jullie.’’  Open Brief van 600+ kunstprofessionals: Wij zien jullie, witte kunst- en cultuursector.

Brabanders bezoeken veel cultuur. De culturele infrastructuur en het cultuuraanbod in Noord-Brabant blijven echter bescheiden vergeleken met andere provincies. Toch is er een groei in de waarde die Brabanders hechten aan de maatschappelijke functie van cultuur, zoals de bijdrage die kunst en cultuur kunnen leveren aan het welzijn van mensen, de saamhorigheid van een buurt en de leefbaarheid van een gebied. Regioprofiel Cultuur BrabantStad publiceerde de tweede editie van de monitor Waarde van cultuur, waarin de Brabantse cultuur wordt onderzocht en haar ontwikkelingen worden gevolgd. In opdracht van BrabantStad hebben het PON,  Pyrrhula Research Consultants, de Boekmanstichting, Telos en Kunstloc Brabant opnieuw bestaande en nieuwe onderzoeken op het gebied van cultuur bij elkaar gebracht.

Op 13 juni lanceerde minister Ingrid van Engelshoven (OCW) het Programma Cultuurparticipatie tijdens de online talkshow ‘Cultuur voor iedereen’ bij Studio KUUB. Met dit programma willen het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), LKCA en het Fonds voor Cultuurparticipatie drempels wegnemen en zorgen dat iedereen gelijke kansen krijgt om deel te nemen aan cultuur. De komende jaren werken het ministerie, LKCA en het Fonds samen met o.a. organisaties uit de culturele sector en het sociaal domein aan de vergroting van de toegankelijkheid, zichtbaarheid en erkenning van cultuurdeelname in de samenleving. LKCA draagt aan dit programma bij door kennis over initiatieven die drempels wegnemen of verlagen vast te leggen in o.a. kennisdossiers en deze inzichten te delen. De thema’s die in de kennisdossiers aan bod komen zijn: Armoede, Eenzaamheid, Jongeren, Mensen met een beperking, Nieuwkomers, Ouderen,  Zingeving.

2020 wordt een rampjaar, voorspellen onderzoekers Bo Broers en Henk Vinken: ,,Wat dat betreft kun je deze monitor zien als een ijkpunt van hoe de situatie was van vóór de crisis. Het zou goed zijn wanneer we snel een studie naar de gevolgen van corona in cultureel Brabant kunnen doen, zodat iedereen inzicht krijgt in wat het effect is voor de sector.” Noord-Brabant Brabant scoort net even onder het midden, zo blijkt uit de tweede editie van de monitor ‘Waarde van cultuur’ waarin op basis van feiten en cijfers actuele trends en ontwikkelingen in de Brabantse cultuursector wordt beschreven. Op een aantal punten scoort de provincie goed: cabaret wordt gevreten, maar op andere punten – culturele aanbod is schraal – beduidend minder. In vergelijking met andere provincies gaat het niet zo best met cultureel Noord-Brabant. De monitor, die voor het eerst in 2018 werd gehouden, is een initiatief van onderzoeksbureau Het PON, Pyrrhula Research Consultants, Kunstloc Brabant en de Boekmanstichting, in opdracht van BrabantStad.

Hoe kunnen ouderen in coronatijd deel blijven uitmaken van het culturele leven? Het netwerk Lange Leve...! in ’s-Hertogenbosch organiseert samen met bewoners een coronaproof programma met diverse kunstvormen. Deze maand is de aftrap op Zuid, waar relatief veel ouderen wonen. Een grasveldje wordt ’schoon’’ gemaakt.  ‘’We gaan hier oefenen voor een zéér exclusieve dansvoorstelling; dan is het wel zo handig dat het veld schoon is", weet choreograaf Nana van Moergestel. Samen met haar collega Neel Brans stippelt ze de grote lijnen uit. De twee, afkomstig uit Breda, hebben jaren geleden de 'broedplaats' Dansnest opgezet. Het duo heeft vier professionele dansers meegebracht. En dan ontstaat een georganiseerde dansvoorstelling in een co-creatie tussen dansers én de bewoners.