Edam-Volendam is een gemeente met uiteenlopende mentaliteiten en grote culturele verschillen tussen de kernen. Dat maakt de uitdaging des te groter om voor senioren uit de hele gemeente cultureel aanbod op maat te maken. Met het project Oude Meesters lijkt dat gelukt te zijn. ‘De nieuwe generatie senioren wil niet beziggehouden maar geprikkeld worden.’ De gemeente is deelnemer van het Age Friendly Cultural City-programma van het Fonds voor Cultuurparticipatie
In mei 2020 stelde OCW een steunpakket beschikbaar voor de culturele sector. Een deel daarvan wordt gebruikt voor ondersteuning van negen landelijke amateurkunstkoepels. Die ondersteuning is hard nodig want duizenden vrijwillige bestuurders zijn al bijna een jaar druk in de weer om het verenigingsleven in deze moeilijke tijd overeind te houden. Daarbij krijgen ze te maken met complexe regelgeving, voortdurend wisselende maatregelen, financiële uitdagingen en ledenbinding. Ze worden geholpen door landelijke koepels die ook bijna allemaal werken met uitsluitend vrijwillige bestuurders. En daarom is deze extra inzet van een zestal professionele corona-ondersteuners zeer welkom. De corona-ondersteuners gaan naar deze 9 koepels : KNMO, Koninklijke Nederlandse Muziek Organisatie, Koornetwerk Nederland, NOVA, Nederlandse Organisatie van Audiovisuele Amateurs, Fotobond, STIDOC, Stichting Textiel Informatie en Documentatie Centrum, Danslink, LOST, Landelijke Organisatie Studenten Theaterverenigingen, Circuspunt en FFGN, Federatie van Folkloristische Groepen Nederland. Vanaf november zijn de ondersteuners aan de slag gegaan. Het Fonds voor Cultuurparticipatie heeft financiële middelen beschikbaar gesteld voor 10 maanden; LKCA begeleidt het traject en zorgt voor kennisdeling en verbinding.
In 2020 stelden de meeste provincies hun cultuurplannen voor 2021-2024 vast in een nota of programma. LKCA analyseerde de plannen aan de hand van een aantal thema’s in cultuurparticipatie en cultuureducatie. Wat valt op? Alle provincies doen mee aan Cultuureducatie met Kwaliteit 3 (CmK3), óók de provincies zonder cultuurnota. Speciaal onderwijs en vmbo krijgen nog weinig extra beleidssteun, ondanks de landelijke aandacht daarvoor. Volgens veel provincies draagt cultuurparticipatie bij aan het welzijn van hun inwoners. Daarom verbinden ze cultuur aan maatschappelijke opgaven.
Vanaf dit jaar intensiveren het Chassé Theater in Breda en de dansgezelschap de Stilte hun samenwerking in het project Samsam. Dit is een dansvoorstelling voor kinderen vanaf 1 jaar die deel uitmaakt van het Europese project MAPPING. In zeventien landen onderzoeken achttien jeugdpodiumkunstgezelschappen, waaronder De Stilte, hoe theater is aan te bieden aan de allerkleinsten. Samsam staat voor samen. Samen gaan het Chasse Theater en de Stilte nieuwe jeugdige publieksgroepen enthousiast maken voor theater. In het voorjaar wordt de dansproductie Wacht ’s even van de Stilte gepresenteerd. Het Chassé Theater en de Stilte introduceren met deze voorstelling danstheater voor kinderen vanaf 1 jaar. In het najaar van 2021 wordt de productie de Ontspoking gepresenteerd voor jongeren. In samenwerking met Bredase middelbare scholen wordt jongeren een artistiek hoogwaardige voorstelling met livemuziek en dans aangeboden in schoolverband..
Ruim zes miljoen Nederlanders doen aan amateurkunst. Maar mensen kennen hen vooral als juf, opa of accountant, niet als toneelspeler, pianist of vlogger. Daar komt met de iktoon-campagne verandering in. Iktoon nodigt en daagt iedereen in Nederland opnieuw uit om (digitaal) creatief aan de slag te gaan tijdens de Maand van de Amateurkunst (1 t/m 30 juni 2021). Amateurkunstenaars, verenigingen, maar ook culturele én maatschappelijke organisaties zijn welkom om hun kunsten te tonen. Want ook dit jaar laten we met veel enthousiasme zien dat actieve cultuurbeoefening voor iedereen is, juist nu. Iktoon is per 17 februari 2021 ondergebracht bij Cultuurconnectie, de brancheorganisatie voor cultuureducatie, amateurkunst en volksuniversiteitswerk.
Elk jaar voert de gemeente Eindhoven een inwonersenquête uit. Een onderdeel van die inwonersenquête is de Cultuurmonitor waarbij de Eindhovense inwoner wordt bevraagd op cultuurgebruik en hoe vaak een culturele instelling wordt bezocht. De resultaten van 2020 zijn inmiddels verwerkt en zijn terug te lezen online.
Nog sneller dan in andere Nederlandse steden grijpt in Lelystad de vergrijzing om zich heen, met alle problematiek van dien. Het culturele aanbod in de jonge stad houdt daarmee geen gelijke tred. Reden voor de gemeente Lelystad om te participeren in het Age Friendly Cultural City-programma van het Fonds voor Cultuurparticipatie. ‘Via kunst en cultuur herontdekken ouderen hun eigen creativiteit. Bovendien is het een medicijn tegen eenzaamheid.’
Op 12 februari kondigde het kabinet een extra maatschappelijk steunpakket aan. Het coronavirus en de maatregelen hebben naast de directe medische en economische gevolgen ook grote impact op het sociaal en mentaal welbevinden van mensen. Deze derde crisis, de sociaal-psychologische crisis, vindt het kabinet minstens zo belangrijk. Ze komt daarom met een steunpakket sociaal en mentaal welbevinden en leefstijl. Hiervoor wordt de komende tijd 200 miljoen vrijgemaakt. Het kabinet kiest ervoor om met name goed lopende lokale initiatieven extra te ondersteunen vanuit dit steunpakket. Het betreft : 1. initiatieven voor het welzijn voor de jeugd, 2. initiatieven voor het welzijn van kwetsbare groepen en 3. initiatieven op het gebied van gezonde leefstijl. Het Fonds voor Cultuurparticipatie wordt voor initiatieven in groep 2 mede aangewezen als uitvoerende partij. En wel in het bijzonder via de bestaande regeling Samen Cultuurmaken. Een subsidieregeling die samenwerking tussen het sociale en culturele domein stimuleert en waarbij al aandacht is voor groepen die drempels ervaren. Het fonds is erg blij met de 10 miljoen extra.
Uit de nieuwste cijfers van het European Audiovisual Observatory blijkt dat VOD-inkomsten van €388,8 miljoen naar €11,6 miljard tussen 2010 en 2020. D.w.z. dat de inkomsten verdertigvoudigd zijn. NBF heeft een overzicht van de belangrijkste conclusies.
Poëzie kom je echt overal tegen: als je over straat loopt, kun je zomaar oog in oog staan met een muurgedicht. Als je de krant openslaat zie je in de rouwadvertenties vaak gedichten of poëziecitaten afgedrukt. En de mensen die de meeste poëzie lezen, doen dat op hun mobiele telefoon. Populaire Instagramdichters hebben daar miljoenen volgers. Als je op deze manier naar poëzie kijkt, is het genre een wezenlijk onderdeel van onze cultuur. En toch wordt poëzie vaak weggezet als een nicheproduct, en zelfs met regelmaat doodverklaard. Dat komt doordat de wetenschap tot nu toe vaak vanuit een ‘boekcentrisch’ perspectief naar poëzie keek, verklaart Kira van der Starre. Literatuurwetenschapper van der Starre (Universiteit Utrecht) deed promotieonderzoek naar poëzie buiten het boek. Wat ook opvalt in het onderzoek van Van der Starre, is dat poëzieliefhebbers buiten het boek vaak vrouwen zijn.
Hopelijk voelen veel mensen zich thuis, vooral in deze periode waarin iedereen zoveel tijd in huis doorbrengt. Maar wat betekent dat eigenlijk: je thuis voelen? Waar voel je je thuis? En wat heb je daarvoor nodig? Dit soort vragen vormen de leidraad van Belongings, een coronaproof kunstproject van Nederlandse en Duitse jongeren binnen de subsidieregeling Nederland-Duitsland Jonge Kunst van het Fonds voor Cultuurparticipatie
Cultuur als middel om langer vitaal te blijven was in Oldenzaal al in beeld, toen de stad zich besloot aan te sluiten bij het Age Friendly Cultural Cities-programma van het Fonds voor Cultuurparticipatie. Onder de noemer Twents Zilver koppelden de organisatoren ouderen vaak één-op-één aan kunstenaars. Vandaaruit tonen de ouderen hun nieuwe vaardigheden aan elkaar. AFCC rolt als een sneeuwbal door Oldenzaal. Zelfs in coronatijd.
Hoe zorgen we dat cultuur op de politieke agenda komt? Wat houdt dat in lobbyen? Landelijk, maar vooral in de eigen gemeente. Nu is de tijd om de partijen voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 te overtuigen van de urgentie van cultuur. Bea Ros met de inhoudelijke terugkoppeling van het LKCAtelier van 4 februari.
n 2021 organiseert Cultuur Oost vier sessies waarin 4 actuele thema’s rondom cultuurparticipatie centraal staan. De kracht van kunst in cultuurparticipatie laat inspirerende denkers en doeners uit het veld aan het woord over kansen en uitdagingen in de dagelijkse praktijk. De thema’s zijn : 1 Effectmeting (op 4 maart ) , Sociaal-artistiek samenwerken, Muziek als middel, Wat is cultuur zonder zzp’ers?
De lockdown heeft grote impact op het cultuuronderwijs. Scholen in het voortgezet onderwijs hebben door de lockdown in 2020 veel minder culturele activiteiten ondernomen. Ten opzichte van 2019 daalde het aantal ondernomen activiteiten met 40%: van 1,1 miljoen tot net iets boven de 700.000. Zo blijkt uit de Cultuurkaart-cijfers van het CJP. Door de uitval van fysiek onderwijs is een tweedeling ontstaan: sommige scholen zien weinig tot geen mogelijkheden om cultuuronderwijs te geven, terwijl andere scholen met veel enthousiasme digitale culturele activiteiten integreren in het onderwijs. Uit de Cultuurkaart-cijfers blijkt ook dat theatergezelschappen beter in staat zijn om onder de geldende beperkingen te blijven werken met scholen, terwijl bijvoorbeeld musea en bioscopen daarin minder flexibel zijn.
‘Wat mij altijd geholpen heeft om me te kunnen inleven in patiënten, is verhalen lezen’, vertelt universitair docent Remco Haringhuizen. ‘Ik vind het mooi dat je in een boek iemands gedachten leest. Ik dacht: “wat nou als ik de studenten dat via literatuur probeer aan te reiken?”’ Haringhuizen, docent eerstelijnsgeneeskunde bij Radboudumc, Nijmegen, benaderde de Bibliotheek Gelderland-Zuid. Samen met Marjolein Hordijk, daar al twaalf jaar werkzaam als educatiemedewerker en programmamaker, zette hij een experimenteel geneeskundevak op, onderdeel van de minor ‘Kwetsbare groepen’. Hordijk en Haringhuizen willen door middel van literatuur het empathisch vermogen van hun studenten verbeteren.
In een serie laat Aanpakeenzaamheid.nl Nederlandse wetenschappers en onderzoekers aan het woord die zich bezighouden met eenzaamheid. Deze keer staan de inzichten van Crétien van Campen centraal. Dr. van Campen is o.m. wetenschappelijk onderzoeker kwaliteit van leven bij het Sociaal en Cultureel Planbureau. Tijdens de lockdown is duidelijk geworden wat de betekenis is van de culturele sector en de horeca. Zonder cultuur en zonder horeca is het leven van veel mensen eenzamer. Sociale en culturele voorzieningen zijn geen luxe, maar een levensbehoefte. Want ze maken het mogelijk om samen te komen, samen dingen te beleven, je te uiten, jezelf te ontwikkelen en verdieping te vinden. Naast aandacht voor de gezondheidszorg en de economie mag hier meer aandacht voor zijn, stelt van Campen.
Wie wil weten wat de afstand tot een bibliotheek is, of wat de openingsuren en faciliteiten zijn, kan terecht op de website Bibliotheekatlas. Ook is op de website te zien welke locaties bibliotheken door een verbouwing, toevoeging of herinrichting voldoen aan de ‘hedendaagse brede bibliotheekfunctie’. De website moet helpen in de strijd tegen laaggeletterdheid. De ontwikkeling van de Bibliotheekatlas is onderdeel van de Bibliotheekconvenant 2020-2023. Overheden en bibliotheekpartijen ondertekenden deze convenant afgelopen zomer om laaggeletterdheid te bestrijden, om te zorgen dat iedereen digitaal mee kan komen en om te zorgen dat mensen zich een leven lang kunnen blijven ontwikkelen.
Marlon Schotel wint de Scriptieprijs Leesbevordering 2020, een initiatief van Iedereen Leest en Stichting Lezen Nederland. De laureaat onderzocht in haar masterscriptie of een boek lezen meer oplevert op vlak van sociale cognitie dan een film bekijken. Schotel ontvangt met deze prijs 1000 euro, die ze graag wil investeren om structureel over boeken te praten op school. Schotel, die de masteropleiding Jeugdliteratuur volgde aan Tilburg University, vergeleek in haar scriptie de leeservaring van twaalfjarigen bij het boek Wonder (R.J. Palacio, 2014) met hun kijkervaring bij de gelijknamige filmadaptatie (Stephen Chbosky, 2017). De lezers bleken een voetje voor te hebben op de filmkijkers. Stichting Lezen sprak daarover met haar.
Vanaf 8 april start LKCA een professionele leergemeenschap om samen onderzoek te doen naar wat werkt in de samenwerking tussen cultuur, zorg en/of welzijn. Hoe werk je samen met professionals uit andere sectoren? Welk dilemma’s kom je daarbij tegen? En hoe los je die op? De leergemeenschap komt tussen 8 april en 18 november vier keer bij elkaar. Voorlopig online en wanneer het weer mogelijk is live. Tussendoor doe je onderzoek in je eigen praktijk. De leergemeenschap is bedoeld voor professionals in cultuur, zorg en/of welzijn die samenwerken om drempels voor cultuurdeelname te verlagen voor mensen in kwetsbare posities. Of die met cultuur willen bijdragen aan (aspecten van) positieve gezondheid van deze mensen. Aanmelden kan tot 5 maart.
Niemand van ons is zich volledig bewust van alle associaties die je in je hoofd maakt. Dat is niet erg, de eerste stap van bewustwording is juist het besef dat iedereen vooroordelen en stereotypen heeft. Wat betekent dat voor je dagelijks handelen als professional in cultuureducatie of cultuurparticipatie? Tijdens het LKCAtelier van 25 februari wordt onder leiding van Barbara Bos onderzocht hoe je bewust onbevooroordeeld kunt handelen. Hoe werken stereotypen en hoe kan je de effecten van stereotypering verminderen?
De onlineballetlessen van Het Nationale Ballet zijn zeer succesvol. De eerste les, aan de barre om de balletposities tegenaan te oefenen, is op YouTube meer dan een miljoen keer bekeken. De vijftien -video’s die het balletgezelschap online heeft staan, trekken kijkers van over de hele wereld. De lessen zijn uit nood geboren, zegt artistiek coördinator Ernst Meisner, die de lessen samenstelt en mede doceert. “Toen de eerste lockdown werd afgekondigd en onze bijna tachtig dansers, net zoals de rest van Nederland, thuis kwamen te zitten, werd het balletgezelschap geconfronteerd met de vraag: hoe kunnen we ze zo goed mogelijk in vorm houden?” Een dagelijkse balletles is noodzakelijk om de veeleisende ballettechniek op peil te houden. Meisner: “Maar we hadden niet verwacht dat de hele wereld mee zou doen. Niet alleen balletdansers van andere gezelschappen en balletstudenten wereldwijd, ook amateurdansers op diverse niveaus haakten aan. Opvallend was de grote deelname van ouderen die altijd hebben willen dansen en daar nooit eerder de kans toe hadden gekregen. De reacties waren hartverwarmend.” De lessen zijn niet gevaarlijk voor niet-professionele dansers, zegt Meisner. Roos Streumer, amateurdanser en psychosociaal therapeut van beroep en vnl. gericht op stress- en burn-outgerelateerde klachten, beaamt dat de lessen de psychische en fysieke gezondheid en het welzijn ten goede komen.
Na de persconferentie van minister-president Rutte van 2 februari heeft Cultuurconnectie vragen gesteld aan het ministerie van OCW naar aanleiding van het verschijnen van de nieuwe routekaart. Onder het kopje ‘Sport en jeugdactiviteiten’ wordt bijvoorbeeld niet over culturele activiteiten gerept en onder het kopje ‘Culturele instellingen en evenementen’ gaat het voornamelijk over evenementen. Niets over cultuureducatie of cultuurparticipatie. Inmiddels heeft Cultuurconnectie een kort en bondig antwoord van het ministerie ontvangen: publieke binnenruimten zijn in beginsel gesloten voor publiek, behoudens enkele uitzondering (essentiële winkels et cetera, conform artikel 4.a1). Er is geen algemene uitzondering voor jeugdactiviteiten, wel voor dagbesteding aan kwetsbare groepen. Op het verbod op groepsvorming (van max 2 personen buiten) bestaan uitzonderingen voor jongeren: jongeren tot en met 12 jaar in algemene zin (artikel 3.1); jongeren tot en met 17 jaar voor jeugdactiviteiten (artikel 3.1); jongeren tot en met 17 jaar voor sport (artikel 6.2). Aldus de Nieuwsbrief van Cultuurconnectie van 8 februari. LKCA over ‘Wat mag wel en niet voor cultuureducatie en cultuurparticipatie?’
De Waalrese Saskia Harks studeert aan de Fontysopleiding Docent Beeldende Kunst en Vormgeving. Samen met twee medestudenten is zij bezig om een kunstproject op touw te zetten voor en mét jongvolwassenen die eenzaamheid ervaren. In het project worden jongeren betrokken die in een enquête hebben aangegeven dat samen kunst maken en beleven helpt bij het verlichten van hun gevoelens van eenzaamheid. Het is de bedoeling dat ook het Eindhovense Van Abbemuseum een rol gaat spelen in dit kunsteducatieproject.
Burst your bubble! Deze boodschap is vanaf nu in paarse graffitiletters te lezen in de Kruisstraattunnel in het centrum van Eindhoven. Als knipoog naar een gewenst einde aan de coronacrisis, maar ook als oproep aan alle mensen om soms wat verder durven te kijken dan hun eigen wereld. Cliënten van de maatschappelijke (crisis)opvang van Neos, bezoekers van The Living Museum (een van de creatieve ateliers van Neos) en bezoekers van de Huiskamer (een plek waar jonge vluchtelingen komen) kregen les in graffiti spuiten en ontwerpen door graffitiartiest Niels Bakkerus en ontwerper Lian Kroes. En toen mochten ze aan de slag in de tunnel. De workshops waren onderdeel van Talentenexpeditie, een gezamenlijk programma van Neos en het Centrum voor de Kunsten Eindhoven. ,,Een van onze eerste gezamenlijke projecten was een tentoonstelling in het Van Abbemuseum, die uiteindelijk honderden bezoekers trok”, vertelt Ton Feijen van Neos. Een project waarin kunst centraal staat en niet de zorg; omdat ze geloven dat kunst en cultuur bijdragen aan het herstel maar ook aan gevoelens van trots en eigenwaarde.
Op 3 februari lanceerden Jeugdfonds Sport en Cultuur Breda, Leergeld Breda en de gemeente Breda de website Sam&: Samenvoorallekinderen.nl. Via deze website kunnen ouders met een laag inkomen direct een aanvraag doen voor bijvoorbeeld sport, cultuur en schoolspullen voor hun kind(eren). Met Sam& wil de gemeente Breda kinderen ondersteunen die leven in armoede.
‘’Het museum is bij uitstek een plek waar resonantie wordt gezocht. Je wordt aangeraakt door iets dat buiten jezelf staat, een schilderij, een beeld, een gebruiksvoorwerp uit het verleden, een creatie voor de toekomst.’’ NRC publiceert een ingekorte versie van een lezing, die Bas Heijne heeft uitgesproken op de online nieuwjaarsbijeenkomst van de Museumvereniging. Heijne geeft aan dat een museum een plek is waar resonantie wordt gezocht. Hij voorspelt na de coronacrisis een enorme toeloop naar musea. Juist door die honger naar betekenisvol museumbezoek.
Op Nationale Gedichtendag deelde de Bernhezer Kunstkring vierhonderd A4'tjes met een gedicht uit alle ouderen in de verpleeghuizen in de gemeente. Dit om hen een hart onder de riem te steken. Het thema van de Nationale Gedichtendag is dit jaar ‘Samen’.
Een mooi initiatief tijdens de coronacrisis. Stichting Genees-Kunst is samen met het Nederlands Dans Theater begonnen met het aanbieden van exclusieve dansvoorstellingen voor ziekenhuispatiënten. Op 21 januari vond de eerste editie van ‘Uitje Bed’ plaats.
Voor iedereen die vanuit de bibliotheeksector op uitvoerend niveau bezig is met de gezinsaanpak is er de nieuwe publicatie van Samenwerkende Provinciale Ondersteuningsinstellingen Nederland (SPN), Stichting Lezen en KB ‘Criteria voor kansrijke activiteiten binnen de gezinsaanpak van laaggeletterdheid’’. Deze brochure bevat een criterialijst waarmee je gezinsaanpak-activiteiten sterker en effectiever kunt maken. Het accent ligt op activiteiten die ouders ondersteunen om heel direct de taalontwikkeling van hun kinderen te stimuleren.
"Dans is overal in de samenleving van betekenis. In de onbekende werkelijkheid waarin we nu verkeren met een onzekere toekomst, is de rol van dansdocenten en -makers onmiskenbaar belangrijk voor het tonen van nieuwe perspectieven en scheppen van betekenis voor de kwaliteit van leven van mensen.'' 'Ontmoeten in beweging' is een publicatie over de betekenis van inclusie in de dans voor de opleiding ArtEZ bachelor. Docent Dans (BaDD). Ronja White en Wytske Lankester hebben hiervoor een inventarisatie gemaakt van praktijkvoorbeelden, organisaties, inspirators, literatuur, observaties, vragen en gedachten met betrekking tot dit thema.
‘Het is in Nederland nog niet normaal dat iedereen zo maar mee kan doen met dans, zeker niet als je te maken hebt met een beperking. Ik geloof echter dat dans met de juiste methodiek, hulpmiddelen en infrastructuur geen beperkingen kent.‘ Dat schrijft Isis Geurts, artistiek leidster van Stichting Dans+ en dansvakdocent, community artist, choreograaf, danswetenschapper, met een beperking.
Mensen met een Museumkaart hebben in 2020 4,9 miljoen bezoeken gebracht aan musea. Dit is bijna een halvering van het bezoek ten opzichte van 2019, toen er 9,3 miljoen bezoeken waren. Opvallend is ook de samenstelling van de bezoekers; kinderen en hun families met een Museumkaart gingen in 2020 in verhouding vaker naar een museum. In 2020 waren musea ruim zestien weken verplicht gesloten. Bovendien mogen door de anderhalve meter sinds 1 juni in de meeste musea veel minder mensen naar binnen. Daardoor was het onvermijdelijk dat het aantal museumbezoeken daalde. Overigens zal het aantal bezoeken door mensen zonder Museumkaart nog sterker zijn gedaald, onder meer doordat er veel minder buitenlandse toeristen naar Nederland kwamen (van 20 miljoen in 2019 naar 7 miljoen in 2020). De precieze cijfers over de verkoop van losse kaarten in musea worden later dit jaar bekend gemaakt. Dit blijkt uit gegevens van de Museumvereniging, uitgever van de kaart.
De jaarlijkse Nieuwjaarsbijeenkomst van de Museumvereniging vond op 25 januari plaats in het Kunstmuseum Den Haag. Ruim 700 mensen uit de sector waren aanwezig bij de onlinebijeenkomst. Tijdens de bijeenkomst zijn de 10 jaar Museumcijfers gepresenteerd door directeur van de Museumvereniging, Mirjam Moll. Ze sprak over het einde van een tijdperk. De verwachting is dat de cijfers tot zeker 2023 niet op het niveau van voor de coronacrisis zullen komen. Als de coronacrisis gevolgd wordt door een economische crisis kan het herstel zelfs langer duren. Waar musea op dit moment behoefte aan hebben is perspectief. Verlenging van de noodsteun ook na 1 juli is nu belangrijk. Moll sloot af met de wens dat als basisscholen weer opengaan musea, ondanks dat zij dan waarschijnlijk nog gesloten zijn, de deuren op afspraak mogen openen voor basisschoolklassen. Demissionair minister van Engelshoven (OCW) sprak haar bewondering uit voor de sector. Ze benadrukte de veerkracht van museummedewerkers. Publicist Bas Heijne sprak over het belang van een museum, een plek waar resonantie wordt gezocht; je aangeraakt wordt door iets uit het verleden. Hij voorspelt na de coronacrisis een enorme toeloop naar musea.
Het college van Gedeputeerde Staten heeft besloten de subsidie van Kunstloc Brabant gefaseerd af te bouwen met 1.200.000 euro. 600.000 euro per 1 jan 2022 en 600.000 per 1 jan 2023. Het college meent de ruimte voor deze bezuiniging te vinden in een verminderde inzet van Kunstloc Brabant op onder andere cultuureducatie, cultuurparticipatie en kunst in de openbare ruimte. De bezuiniging treft daarmee de ontwikkeling van cultuureducatie op Brabantse scholen, de cultuurdeelname van Brabanders in een kwetsbare positie en de Brabantse koepelorganisaties van amateurkunst. Deze bezuiniging komt bovenop het eerdere besluit tot halvering van het impulsgeldenbudget, het instrument voor duurzame versterking van de Brabantse culturele sector. Kunstloc Brabant vindt de afbouw onverantwoord en tekent bezwaar aan tegen dit besluit.
Een nieuw jaar vol zeker- én onzekerheden is begonnen. Een jaar vol kansen, ondanks alle beperkingen. Omdat er al op voldoende plaatsen wordt stilgestaan bij de verliezen en nadelen van de pandemie, deelt Hedwig Verhoeven, directeur van het Fonds voor Cultuurparticipatie, wat er in haar ogen mee kunnen winnen. ‘’Een jaar vol kansen: we blijven in verbinding’.
De leermethode Visual Thinking Strategies (VTS) staat centraal in het LKCAtelier van 11 februari. Deze methode leert je om open en zonder oordeel waar te nemen, te onderzoeken, naar elkaar te luisteren en voort te bouwen op elkaar door naar kunstwerken te kijken
Op 18 januari lanceerden het Prins Bernhard Cultuurfonds, Fonds Sluyterman van Loo en Stichting RCOAK het Lang Leve Kunst Fonds. Jaarlijks is er ruim 1 miljoen euro beschikbaar voor initiatieven gericht op actieve kunstbeoefening door ouderen. Dat hieraan grote behoefte is, blijkt uit onderzoek door Ruigrok NetPanel in opdracht van de drie fondsen. 74% van de Nederlanders van 60 jaar en ouder lijkt het leuk om (weer) actief kunst te beoefenen. Fotograferen (43%), een instrument bespelen (25%), schilderen of tekenen (25%) zijn favoriet. De voornaamste belemmeringen voor deelname van ouderen aan culturele activiteiten zijn lichamelijke beperkingen en de kosten. Lang Leve Kunst projecten voorzien in het verminderen van juist deze belemmeringen en richten zich vooral op zelfstandig wonende ouderen. Eerste deadlines : 31 maart en 30 augustus. Het Lang Leve Kunst Fonds draagt zo bij aan de kwaliteit van leven van een kwetsbare groep.
Een nieuw onderzoek van het Deense Film Instituut toont voor het eerst de consumptie en perceptie van speelfilms en televisieseries (fictie) door kinderen, zowel in de bioscoop als thuis. Het doel van de studie is om inzicht te geven in de kijkgewoonten en verwachtingen van kinderen met betrekking tot films en televisieseries - in vergelijking met gaming, social media en dergelijke. Het onderzoek laat ook zien wat 7 tot 14-jarigen motiveert om naar de bioscoop te gaan of films en series thuis te bekijken, welke ervaringen ze hebben en wat ze denken over Deense fictie in het algemeen.
"De urban scene is altijd al een voorloper geweest als het gaat om het combineren van sport, cultuur en vrijetijdsbesteding", benadrukt Rinse Staal, operationeel directeur van Pier 15 Skatepark, Breda. Rinse Staal en Tyrone Tjon-a-loi, oprichter van Goldfished, T*Agency en Podcast City, Tilburg, vertellen meer over de verbindende kracht van urban communities.
In maart zijn de verkiezingen. Het is dus tijd om onszelf weer eens extra te vragen wat we belangrijk vinden, en welke verwachtingen we hebben van de politiek. Directeur-bestuurder van Kunstloc Brabant Chris van Koppen buigt zich in het essay 'De gave van de verbeelding' over de rol van de overheid en de waarde van cultuur. Het Landelijke Cultuurdebat vindt plaats op 8 februari in de LocHal in Tilburg.
Om mensen met een beperking gelijkwaardiger te laten deelnemen aan festivals, is er een routekaart ontwikkeld. Het Themanetwerk Festivals en Evenementen van de Coalitie voor Inclusie in co-creatie heeft met verschillende organisaties, gemeenten en verenigingen met een verschillend type beperking samengewerkt om de routekaart te creëren. De routekaart wordt op 14 januari 2021 gepresenteerd aan de festivalbranche bij Eurosonic Noorderslag en is vanaf dan beschikbaar.
Het platform steffie.nl gaat musea toegankelijker maken voor mensen met een verstandelijke beperking. Meer dan 45 musea tekenden de samenwerkingsverklaring. Het Mondriaan Fonds, Prins Bernard Cultuurfonds en het Fonds voor Cultuurparticipatie steunt het initiatief. Als de musea straks weer heropenen, kunnen 1,4 miljoen mensen met een verstandelijke beperking zich laten verwonderen door museale collecties. Het project gaat van start in februari 2021 en de eerste versie is klaar in de zomer van 2021.
Gebouw-T in Bergen op Zoom gaat de komende twee jaar flink investeren in het jongerenplatform Young Creations. Vijftien tot twintig jongeren kunnen dan meepraten en bijvoorbeeld evenementen organiseren of zich ontwikkelingen op een ander gebied. Er is plek voor 15 tot 20 jongeren de komende twee jaar. De wervingscampagne start half februari, maar wie interesse heeft kan zich nu al bij Gebouw-T melden. Het project is mogelijk dankzij subsidies van het VSB Fonds en de Impulsgeldenregeling vanuit de provincie Noord-Brabant. In totaal krijgt het poppodium 56.000 euro voor het jongerenprogramma. Het mooiste zou zijn als de jongeren ook na twee jaar betrokken blijven bij Gebouw-T en onze culturele partners, zegt projectleider Floortje Jochems van het poppodium.
In Heerlen blazen wijkbewoners het vervallen Hofje van Sint Antonius nieuw leven in om saamhorigheid te kweken. Ze krijgen daarvoor subsidie binnen de regeling Vind elkaar in erfgoed. Verken de Faro-werkwijze van het Fonds voor Cultuurparticipatie. Hoe gaan ze te werk? Erfgoedparticipatie staat centraal in het Europese Verdrag van Faro. Het verdrag benadrukt de maatschappelijke waarde van erfgoed door actieve deelname daaraan.
Van 15 december tot ten minste 19 januari gaat Nederland in de strengste lockdown tot nu toe. Wat betekent dit voor cultuureducatie en -participatie?
In de NOM Kids Monitor 2020 is het mediagedrag in brede zin van kinderen in kaart gebracht. Dat gaat om alle media: internet en social media, gamen, televisie kijken, tijdschriften en boeken lezen en bioscoopbezoek. Ook het gebruik van digitale apparaten en tal van interesses en activiteiten van kinderen zijn onderzocht. Dit multi-cliënt onderzoek is in het najaar van 2020 uitgevoerd door GfK, onder ruim 1000 kinderen in de leeftijd van 6-12 jaar. De Stichting NOM is verantwoordelijk voor de technische begeleiding. Kinderen maken gebruik van tal van media naast elkaar. Het gebruik is relatief stabiel in vergelijking met drie jaar geleden. Van alle apparaten en devices wordt televisie nog steeds het meest gebruikt (95%). Tablet en smartphone staan op de tweede plaats (beide 85%). Bij de sociale media is TikTok met stip op nummer 1 gekomen met 49% bereik onder 6-12 jarigen. Alle andere social media zijn gegroeid, behalve Facebook waarvan het gebruik hetzelfde is als drie jaar geleden (20%).
Vanaf 4 januari kunnen kunstaanbieders en uitvoerende kunstenaars een bijdrage aanvragen uit de nieuwe provinciale regeling Kleine cultuurinitiatieven Fryslân. De provincie geeft tot 10.000 euro subsidie voor het organiseren van culturele activiteiten op ontmoetingsplekken in de anderhalvemetersamenleving. Er is 150.000 euro beschikbaar. De regeling is onderdeel van het provinciale corona-herstelmaatregelenpakket. “Ik ben heel blij met deze nieuwe regeling”, zegt gedeputeerde Sietske Poepjes. “Deze groep creatieven heeft het bijzonder moeilijk in deze corona-tijd, terwijl ze zo belangrijk zijn voor het culturele klimaat in Fryslân. Daarom hebben ze onze steun hard nodig. Ik ben blij dat we ze die hiermee kunnen bieden”. De subsidie is bedoeld voor het organiseren van een culturele activiteit op een openbare locatie, zoals een dorps- of buurthuis of podium. Het gaat daarbij om activiteiten op het gebied van podiumkunst of expositie, met inbegrip van community art. Community art is een kunstvorm waarbij een of meer professionals in de kunsten samenwerken met burgers om een kunstwerk tot stand te brengen rondom een sociaal of maatschappelijk vraagstuk.
Op 14 december heeft de Tilburgse gemeenteraad groen licht gegeven voor de renovatie van hal 90; het monumentale pand in de Tilburgse Spoorzone. De Hall of Fame is hier sinds 2012 gevestigd. De renovatie moet in april 2021 van start gaan. In 2021 zal de Hall of Fame in en rond Tilburg op verschillende plekken activiteiten organiseren. Het pand gaat dan misschien grotendeels dicht (kleine skatepark blijft open), maar de Hall of Fame sluit niet. Een team van professionele makers, programmeurs, producenten en toegewijde vrijwilligers brengt het Urban Sports & Culture programma de stad in.
Rule the Game, het platform dat videogamen leuk maakt voor het hele gezin en waar iedereen terecht kan met vragen over videogames en verantwoord videogamegedrag, publiceert op 14 december de resultaten van een onderzoek naar het videogamegedrag van kinderen. In dit jaarlijkse onderzoek zijn 1030 Nederlandse ouders tussen de 25 en 60 jaar, met een kind tussen de 4 en 17 jaar, gevraagd naar het videogamegedrag van hun kind. Uit dit onderzoek blijkt dat maar liefst 86% van de Nederlandse ouders de voordelen ziet van het spelen van videogames bij de ontwikkeling van hun kind, een stijging ten opzichte van de vorige jaren. Een meerderheid van de ouders in Nederland ziet videogaming als goed middel om de Engelse taalvaardigheid van hun kind te verbeteren (58%) of een goede manier om de creativiteit van hun kind te stimuleren (56%). Ook beschouwen ouders videogaming bevorderlijk voor de intelligentie van hun kind (33%) en goed voor de sociale vaardigheden van hun kind (30%). Slechts 14% ziet helemaal geen voordelen in de invloed van videogames op kinderen.
Minister van Engelshoven (OCW) maakte op 7 december bekend dat er eenmalig € 700.000,- extra budget beschikbaar wordt gemaakt voor de meerjarige subsidieregeling Talent & Festivals van het Fonds voor Cultuurparticipatie. Vanwege een beperkt budget, kon het fonds niet allen die een positief advies ontvingen ook echt ondersteunen. Met dit extra budget kan het fonds dit alsnog doen. Het geld komt uit het rijkscultuurbudget voor onderzoeksmoties. Het Fonds voor Cultuurparticipatie zal zijn best doen om de betrokkenen, 7 instellingen en 5 festivals, zorgvuldig te berichten over de precieze verdeling van het extra geld.
Mariëtte van Raalte, studente aan Hogeschool Windesheim in Zwolle, gaat voor de KNMO een onderzoek doen naar de actieve muziekbeoefening bij ouderen. In een column in KNMO Klankwijzer deelt ze haar ervaringen: Verzilver de Muziekvereniging: hoe houd je ouderen betrokken?
Boekenlezers begrijpen taal namelijk beter, zo laat Saoradh Favier zien in haar onderzoek, waarop ze aan het Max Planck Instituut in Nijmegen promoveert. “Boekentaal is een rijke bron van grammaticale variatie”, verklaart de onderzoeker. Maar dat is niet het enige wetenschappelijk bewezen positieve effect van lezen.
Na het internationale succes tijdens de lockdown in het voorjaar, is De Kijktelefoon van het LAM museum in Lisse voor heel even terug. Een ouderwets één-op-één telefoongesprek met het LAM museum. Een verfrissend gesprek over kunst, over alledag en over hoe je ziet zonder te kijken. Een gesprek rondom kunst, zonder de kunst te zien. Directeur Sietske van Zanten: ‘De Kijktelefoon is het ideale cadeau voor iedereen die deze feestdagen behoefte heeft aan wat positieve energie. De Kijktelefoon is persoonlijk, vrolijk, verbindend en zet je verbeeldingskracht maximaal aan.’
Het rijksbudget van het Fonds voor Cultuurparticipatie is voor één jaar met 700 duizend euro opgehoogd om twaalf cultuurinstellingen die getalenteerde jonge amateurs ondersteunen voorlopig in leven te houden. Voor de reddingsoperatie is het mes gezet in de begrotingspost voor het laten doen van onderzoek naar de cultuursector. Dat blijkt uit de brief die minister van Engelshoven (OCW) op 7 december naar de Tweede Kamer stuurde, n.a.v. een aangenomen motie, tijdens het Wetgevingsoverleg Cultuur van 23 november jl. Het werk van de FCP-instellingen speelt zich veelal af buiten de schijnwerpers van de grote podia en dreigde onder te sneeuwen. Zo leken gaten te gaan vallen bij de talentontwikkeling onder tieners in popmuziek en urban, doordat er voor gevestigde organisaties als Popsport, Epitome Entertainment en Solid Ground weinig of niets overbleef. Met 700 duizend euro krijgen de twaalf instellingen die achter het net visten niet alsnog het volle pond, daarvoor was een miljoen nodig. Het lijkt vooral een signaal van de Tweede Kamer dat de schrale financiën voor de amateurkunst van een nieuw kabinet aandacht behoeven, in de hoop dat de eenmalige aanvulling wordt doorgetrokken tot 2024.
Minister van Engelshoven (OCW) informeert de Tweede Kamer over haar bevindingen over financiële ruimte voor meerjarige steun aan enkele culturele instellingen. Zij voldoet hiermee aan haar toezegging uit het Wetgevingsoverleg (WGO) Cultuur van 23 november 2020. In haar brief schrijft de minister dat ze ruime heeft gevonden in haar begroting voor Gasthuis Frascati en Plan Brabant voor de periode 2021-2024. Ze gaat € 500.000,- projectsubsidie per jaar beschikbaar stellen. ‘’Deze subsidie is bestemd voor een door Gasthuis Frascati en Plan B gezamenlijk op te stellen plan over de begeleiding van jonge makers, juist in deze periode. Over dit plan ben ik in overleg met hen. Beide instellingen komen niet meer in aanmerking voor overbruggingssubsidie in het kader van het tweede steunpakket uit mijn brief van 16 november. Deze steun is namelijk bedoeld voor instellingen die geen meerjarige subsidie ontvangen. Het staat Gasthuis Frascati en Plan Brabant overigens vrij om (extra) projectsubsidie voor hun plan aan te vragen bij andere fondsen zoals het Fonds Podiumkunsten.” De productiehuizen lijken nu gered, maar zullen wel flink moeten bezuinigen. Ze krijgen nu samen net iets meer dan eenderde van het bedrag dat ze oorspronkelijk aangevraagd hadden, schrijft Theaterkrant. Voor het Omscholingsfonds Dansers Nederland (ODN) gaat ze uit de middelen voor de arbeidsmarktagenda in 2021 eenmalig € 500.000,- vrijmaken. Over de zogenaamde B-lijst van het Fonds voor Cultuurparticipatie deelt ze mee dat ze een deel van het brede onderzoeksbudget voor cultuur hiervoor gaat inzetten. “Ik kan uit dat budget in 2021 eenmalig een bedrag van € 700.000,- vrijmaken. Dat heeft wel een belangrijk nadeel. Voor aanvullende onderzoeksvragen vanuit de Tweede Kamer is dan geen financiële dekking meer. Maar gelet op de huidige omstandigheden ben ik bereid het Fonds voor Cultuurparticipatie op deze wijze tegemoet te komen.”.
Het project Kitchen's Light moedigt dove jongeren aan zich artistiek te ontwikkelen en jaagt uitwisseling met de reguliere cultuursector aan. In de maand waarin Nederlandse Gebarentaal (NGT) officieel werd erkend, hielden de deelnemers in de Tolhuistuin in Amsterdam een indringende performance in uiteenlopende stijlen. Het Fonds voor Cultuurparticipatie met Anja Hiddinga, artistiek en inhoudelijk leider van het project, en betrokkenen.
Hiphop verdeelt en verbindt, en werkt als een spiegel voor de samenleving. Maar hoe vergroten we de kennis over hiphop? Een van de aanbevelingen: maak meer geld vrij voor onderzoek naar Nederlandse hiphop. Aldus Miriam Geerdes-Gazzah. Dit artikel kwam tot stand naar aanleiding van de eerste Europese Hiphopconferentie in Nederland ‘Breaking Rules’ (11 en 12 september 2020 in Rotterdam).
De Verenigde Naties hebben in 2015 de grootste maatschappelijke vraagstukken op aarde in kaart gebracht: de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (of: Sustainable Development Goals, kortweg: SDG’s). Deze doelen dienen in 2030 te zijn behaald. De urgentie is dus groot. Ook de filantropie draagt – al dan niet bewust – bij of kan bijdragen aan het verwezenlijken van de SDG's. De filantropische sector werkt immers op een breed maatschappelijk terrein. De diversiteit aan filantropische instellingen is groot, zowel wat betreft het bestedingsbeleid als de werkwijze. Dus er is altijd wel een verband te leggen met een of meerdere van de 17 SDG’s. Altijd? Er zijn twijfels of ook cultuurfondsen bijdragen aan de SDG’s. Want wat draagt de restauratie van een kerkorgel bij? Een balletvoorstelling? Of een tentoonstelling van moderne kunst? Inderdaad komt in de beschrijvingen van de duurzaamheidsdoelen het woord ‘kunst’ niet voor. Wel wordt op diverse plekken expliciet gerefereerd aan ‘cultuur’ en ‘erfgoed’. Kees Kaffka en Luuk van Term zien drie invalshoeken hoe kunst en cultuur verband houden met de SDG’s.
Wat mag wel en niet voor cultuureducatie en cultuurparticipatie? Een update van de gevolgen van de meest recente kabinetsbesluiten voor cultuureducatie en cultuurparticipatie, 2 december.
Ouders met een minimaal inkomen kunnen hun kinderen toch culturele activiteiten laten uitvoeren middels een bijdrage van de gemeente Waalre. Waalre is aangesloten bij het Jeugdfonds Cultuur Brabant voor kinderen van 0 tot en met 17 jaar. Er is per kind een bedrag beschikbaar van maximaal 450 euro. De gemeente vindt het belangrijk dat kinderen de mogelijkheid krijgen om in hun vrije tijd plezier te halen uit bijvoorbeeld muziek, dans, toneel, schilderen of musicallessen. Andere aanvragen op het gebied van kunst en cultuur zijn ook mogelijk (denk aan een cursus DJ, hiphopdansen, gilde).
Ons medialandschap verandert, en daarmee ook het lezen. Hoe dit precies gebeurt, is het onderwerp van een congres van de Stichting Lezen ‘De nieuwe lezer: lezen in het digitale tijdperk’. Hoe ziet lezen eruit in het tijdperk van digitale media? Welke positie heeft lezen binnen het bredere mediadieet van kinderen en jongeren? Wat zijn de verschillen tussen lezen van papier en lezen van het scherm? Staat het ‘diep lezen’ onder druk, zoals soms wordt beweerd? Zijn nieuwe technologieën een bedreiging voor het lezen, of een mogelijke verrijking? Welke kruisbestuivingen tussen literatuur en andere media ontstaan er? En op welke manieren komen we tegenwoordig in aanraking met boeken? Op 10 december vindt het tweejaarlijkse wetenschappelijk congres van de Stichting Lezen plaats. Dit jaar is het congres online te bezoeken.
De winnaars van de &Awards 2020 zijn op 27 november bekend gemaakt. Dans op Recept biedt danslessen speciaal voor mensen met Parkinson en hun mantelzorgers, vrienden en familie. Het project van de DeDansDivisie werd bekroond in de categorie ‘organisatie’ en kreeg naast de felbegeerde &Award een geldprijs van €20.000. Aiman Hassani, filmmaker en promotor van diversiteit in film en televisie, ontving de &Award Persoonsprijs en een bedrag van €5.000, omdat hij mensen in beweging brengt door middel van zijn films en interventies die hij geeft aan bedrijven en het onderwijs. De &Awards worden mogelijk gemaakt door de rijkscultuurfondsen.
Museum Klok & Peel heeft een overeenkomst gesloten met de Stichting Leergeld Asten-Someren. waardoor 65 gezinnen met een laag inkomen uit Asten en Someren een jaar lang gratis naar het museum kunnen. De Stichting Leergeld laat kinderen uit gezinnen met een laag inkomen méédoen, ook als 't om cultuur gaat. Klok en Peel maakte eerder al afspraken met maatschappelijke organisaties. Zo kunnen bewoners van woonzorgcentrum De Lisse in uit Asten het hele jaar door het museum bezoeken met een speciaal pasje.
Om ouderen een hart onder de riem te steken in deze voor velen eenzame tijd, brengen het KPN Mooiste Contact Fonds, Internationaal Theater Amsterdam (ITA) en Stichting Gouden Dagen het theater naar de ouderen toe. Samen stellen zij de voorstelling De stille kracht, met o.a. Halina Reijn en Gijs Scholten van Aschat in de hoofdrollen, via een stream beschikbaar voor 1500 zorginstellingen voor ouderen in Nederland. De stille kracht is gebaseerd op het boek van Louis Couperus en is geregisseerd door Ivo van Hove. Zowel KPN Mooiste Contact Fonds als Stichting Gouden Dagen zet zich in voor kwetsbare ouderen met als doel eenzaamheid tegen te gaan. Verzorgingstehuizen kunnen zich via Stichting Gouden Dagen aanmelden om de voorstelling in december op een moment naar keuze te bekijken.
Wat is de meerwaarde van cultuur in het sociale domein? Wat maakt een project succesvol? Luister naar het gesprek tussen Jacqueline Besemer (Stichting BlauwLicht) en Erik te Biesebeke (poh-ggz in Utrecht Overvecht). Met de podcastserie Zet Cultuur op de Agenda wil LKCA het debat over cultuurbeleid stimuleren richting de Tweede Kamerverkiezingen en daarna
Het Brabants Muziek Theater uit Schijndel heeft een pijnlijke beslissing genomen. Vanwege de strenge coronaregels is de jeugdmusical Kleren maken de Keizer volledig geschrapt. ,,Dit doet zeer. Maar het is absolute noodzaak om te kunnen overleven", zegt Alexandra Peperkamp. ,Dat is financieel gewoon niet te doen. De kosten voor ons productieteam en andere zaken krijgen we echt niet gefinancierd met shows voor 30 man.” Zeven voorstellingen stonden in december en januari gepland in de theaters De Lievekamp (Oss) en De Blauwe Kei in Veghel. Ouders en de vijftig kinderen die al ruim een jaar aan het oefenen zijn, zijn inmddels geïnformeerd. De musical een jaar uitstellen, is voor Peperkamp geen optie. ,,Zo lang blijven de kinderen echt niet gemotiveerd.” Het is wel de bedoeling dat de musical van Kleintje BMT in januari wordt gefilmd. Het bestuur en het productieteam van BMT doen er alles aan om te financieel te overleven tijdens deze coronacrisis. Het BMT draait met een begroting van 140.000 euro, Kleintje BMT met ruim 60.000 euro per jaar
Tijdens de lockdown is de Nederlandse consument meer gaan lezen. Veel van de boeken worden nu online gekocht. Het percentage consumenten dat hun laatste boek in de online winkel kocht steeg van een derde voor de lockdown naar bijna de helft tijdens de lockdown. Dat de webwinkel in populariteit is gestegen, heeft waarschijnlijk te maken met corona: 16% van de respondenten zegt bij Bol.com te kopen vanwege de coronamaatregelen. Maar ook andere factoren spelen al jaren een rol bij de groei van online. Hierbij zijn de grootste factoren het zoekgemak, het vanuit huis kunnen winkelen en de openingstijden. Tegelijk zijn er consumenten die juist in deze tijd de voorkeur geven aan de fysieke boekhandel. Meer dan de helft van de consumenten koopt liever een papieren boek in de boekhandel. Maar liefst vier op de tien consumenten zegt de voorkeur te geven aan de fysieke boekwinkel waar hij altijd komt. Deze loyaliteit aan de fysieke boekwinkel is gestegen sinds 2019. Mogelijk speelt corona hier een rol: de voornaamste reden die men aangaf om in de lokale winkel te kopen was het steunen van de lokale ondernemers. Andere belangrijke redenen zijn dezelfde die de consument al jaren aangeeft: de prettige en inspirerende omgeving die de boekhandel biedt, de persoonlijke bediening en het advies van het personeel. Een boekhandel in de buurt wordt zeer gewaardeerd.
Op 20 november verscheen het rapport ‘’Voorleesprojecten voor vluchtelingenkinderen: hoe kan de kracht van verhalen worden ingezet om de psychosociale gezondheid te versterken?”. Het rapport onderzoekt op welke manier voorlezen en activiteiten rond boeken en verhalen de veerkracht en het psychosociaal welbevinden van vluchtelingenkinderen kunnen versterken. Stichting Lezen beschouwt het als haar taak om alle kinderen de rijkdom van boeken te laten ervaren, en wil professionals daarom handvatten aanreiken om ook vluchtelingenkinderen waardevolle voorleeservaringen te bieden.
Het besluit over een kredietverstrekking van 8,5 miljoen euro voor de renovatie van de Hall of Fame is op 23 november door de Tilburgse gemeenteraad uitgesteld. De fracties willen eerst het definitieve kostenplaatje en een second opinion afwachten. Tijdens het debat vorige week leek het allemaal okay. Alle fracties, op LST na, toonden zich voorstander voor een kredietverstrekking van 8,5 miljoen euro om de Hall of Fame te verbouwen. De cultuurfabriek wordt daardoor een derde kleiner, de skatebaan veel groter. Er komt plaats voor tijdelijke ateliers, vaste plek voor broedplaatsen voor start-ups en het immer lekkende dak wordt gerenoveerd. Het besluit om de beslissing uit te stellen is ingegeven doordat het college er niet in geslaagd was de bestekfase tijdig af te ronden. Ook een onafhankelijke kijk op de directieraming ontbrak nog. Wethouder Berend de Vries (D66) kon zich vinden in de motie. De raad lijkt lering te hebben getrokken uit een recentelijk kritisch rapport van de Rekenkamercommissie over de vele kostenoverschrijdingen bij Tilburgse bouwprojecten. Een van de conclusies was dat er te vaak met grove schattingen werd gewerkt en dat de raad niet altijd goed op de hoogte was van de kosten.
In de maand november kunnen kinderen uit de Reeshof meewerken aan een bijzondere uitdaging; het realiseren van mini kunstwerken voor een Pakje Kunst Take Over. Dit is een initiatief van meerdere organisaties in de Tilburgse wijk met als doel kinderen op een laagdrempelige, speelse manier kennis te laten maken met cultuur. Tijdens een aangepaste versie van het Spruit kinderfestival 'Uit met Spruit' eind december kunnen zo’n 300 kinderkunstwerkjes voor 4 euro uit een automaat getrokken worden. ,,Kinderen leren heel veel door dingen te doen. Door zelf te handelen, komt iets voort uit hun eigen bron. Door het maken van kunst leren ze onderzoeken, problemen oplossen, samenwerken en luisteren. Op een spelende manier gaat dat beter'', zegt 'bakfietsjuf' Marjo Dirks tijdens een van de Pakje Kunst-workshops in de bibliotheek Heyhoef.
De maatregelen om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan hebben grote impact op de culturele sector. Op cultuurmakers van alle leeftijden en niet in de laatste plaats op de mogelijkmakers van cultuureducatie en –participatie, grote én kleine organisaties. Er heerst grote onzekerheid bij de verenigingen en cursusinstituten over hoe lang gaat het duren en daarmee de vrees dat leden, vrijwilligers, deelnemers en cursisten ernstig teruglopen. En dat het voortbestaan van de vele centra, koren, erfgoedgemeenschappen, dansscholen etc. bedreigd wordt. Daarom start de landelijke campagne #weblijvenbezig. De campagne helpt herinneren dat cultuurmaken plezier, geluk en gezondheid brengt. Laat zien dat het nog steeds mogelijk is en hoe dat veilig kan. Hiermee hoopt de campagne verenigingen, groepen en kunst- en cultuurcentra te ondersteunen en tools te geven om hun achterban aan hen te blijven verbinden. De campagne is een initiatief van het Fonds voor Cultuurparticipatie en het LKCA.
Uit een recent onderzoek van het Oxford Internet Institute (OII) blijkt dat er een positieve relatie is tussen de tijd die wordt besteed aan het spelen van games en het welzijn van de speler. Cruciaal is dat het onderzoek als een van de eerste is uitgevoerd met behulp van actuele speeltijdgegevens. Dankzij de internetconnectie van de games was het team van de Oxford University in staat om psychologische vragenlijsten te koppelen aan echte tijdsregistraties van het spelen van games. Eerdere studies hadden de neiging om zich te richten op zelf-gerapporteerde speeltijd, wat, zo bleek uit het onderzoek, slechts zwak gecorreleerd is met de werkelijkheid.
Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) heeft een beleidssignalement gepubliceerd over de gevolgen van corona voor de betekenis van cultuur in het dagelijks leven van mensen. De coronamaatregelen die sinds maart van kracht zijn hebben een grote invloed op het aanbod aan cultuur en kunnen op termijn ook van invloed zijn op de culturele betrokkenheid van de bevolking. Vanuit het perspectief van de burger gaat het met het oog op ontspanning, ontmoeting en ontplooiing vooral om de mogelijkheden tot cultuurbezoek, cultuurbeoefening en cultureel vrijwilligerswerk. Daarnaast kan de verschraling van culturele voorzieningen de aantrekkingskracht van steden op zowel toeristen als bewoners verminderen, en daarmee steden ook minder geliefd maken bij het bedrijfsleven.
Atty Bax, adviseur kunst, zorg en gezondheid van Kunstloc Brabant, blogt over de stimulerende invloed van kunstbeoefening op mensen met dementie.
Marleen Hartjes is sinds 2009 werkzaam voor de educatieafdeling van het Van Abbemuseum te Eindhoven. Als projectleider stond ze aan de wieg van Studio i: een platform dat werkt aan een inclusievere cultuursector. Fair Practice Code sprak met haar over een van de vijf kernwaarden van de code : diversiteit. Hoewel Hartjes het zelf liever over inclusie heeft. Waarom dat onderscheid? “Diversiteit is een feit, maar inclusie is een keuze. (..) Inclusie is een werkwoord en je moet er proactief mee aan de slag gaan. In de culturele sector is een groot deel van de bezoekers wit, hoogopgeleid, able-bodied, cis-gender, hetero, vrouw en 60 plus. Het personeel van deze organisaties behoort ook tot veel van deze categorieën. Getoonde kunstenaars zijn nog altijd hoofdzakelijk mannen. Op meerdere fronten wordt dus maar een klein deel van de Nederlandse samenleving vertegenwoordigd in de beeldende kunst. Er zijn een hoop andere stemmen aanwezig, maar die kregen tot voor kort geen kansen of podia om zo de kunstwereld diverser te maken. Dat is gelukkig nu wel gaande en ik hoop dat het geen trend is maar een duurzame verandering.”
De Trainingswijzer Diversiteit en Inclusie biedt een gevarieerd palet aan van organisaties die de cultuursector op het gebied van Diversiteit & Inclusie (D&I) kunnen ondersteunen.
In een speciale uitzending van Cultuurbrekers, op 17 november, blikte presentatrice Zoë Papaikonomou terug op het afgelopen veelbewogen jaar voor de kunst- en cultuursector met minister Ingrid van Engelshoven, baanbrekers uit de culturele sector en de cultuurwethouders van Amsterdam en Kampen. Verslaggeefster Vinny Tailor ging samen met cameraman Remko Geursen op bezoek bij Introdans in Arnhem. Wat is de functie van de code diversiteit & inclusie geweest in een jaar waar de sector zwaar te lijden had en nog heeft onder de coronacrisis? En welke invloed hebben de massale Black Lives Matter protesten gehad op diversiteit en inclusie binnen de sector?
Minister van Engelshoven (OCW) heeft op 16 november in een brief aan de Tweede Kamer de 414 miljoen euro aan coronasteun voor de culturele sector uitgewerkt. Onderdeel van dit tweede steunpakket voor de cultuursector is 150 miljoen euro voor gemeenten om daarmee de lokale infrastructuur te ondersteunen. Het is nodig, zegt het LKCA, om de lokale politiek te activeren om er zo voor te zorgen dat het geld uit het steunpakket ook echt aan cultuur, cultuurparticipatie en cultuureducatie wordt besteed. Omdat de middelen ook aan andere dingen uitgegeven kunnen worden, ondanks het verzoek van de minister om het echt aan cultuur te besteden. Om gemeenteraadsleden te helpen, heeft het LKCA een aantal voorbeeldvragen opgesteld. Plus een aantal ideeën over hoe de coronasteun lokaal kan worden ingezet voor cultuureducatie en cultuurparticipatie.
Na achttien jaar lijkt het zwervend bestaan van de Hall of Fame (HoF) dan echt ten einde te komen: bij de meeste politieke partijen in de Tilburgse gemeenteraad staat het licht op groen voor een grootscheepse renovatie van Hal 90, het onderkomen van de jongerenlocatie met skatepark. De cultuurfabriek wordt dan een derde kleiner, de skatebaan veel groter. Er komt plaats voor tijdelijke ateliers en vaste plek voor broedplaatsen waar bijvoorbeeld start-ups zich kunnen vestigen. Voor die operatie is circa 8.300.000 euro nodig, eerder werd er voor het opknappen van het (lekkende) dak al 550.000 euro gereserveerd. Een meerderheid steunt dus het voorstel van B&W. Wel maken de VVD, CDA, 50PLUS en PvdA zich zorgen of er ‘weer financiële verrassingen’ in de toekomst liggen. Ze willen meer duidelijkheid over de risico's van de renovatie, nog voor de raadsvergadering waarin de knoop definitief wordt doorgehakt.
Sinds half september loopt de meerjarenregeling Samen cultuurmaken (2021-2024). Het doel van deze regeling is om drempels voor cultuurdeelname te slechten door samenwerking tussen de culturele sector en het sociale domein te bevorderen. Dit biedt óók kansen voor buitenschoolse cultuurdeelname vanuit het onderwijs. Bea Ros met de inhoudelijke terugkoppeling van het LKCAtelier van 12 november jl.
Mariëtte van Raalte, studente aan Hogeschool Windesheim in Zwolle, gaat voor de KNMO, de koepelorganisatie voor instrumentale amateurmuziek, onderzoeken hoe oudere muzikanten ondanks hun hoge leeftijd zo lang mogelijk betrokken kunnen worden bij hun vereniging en het muziek maken. Vanuit het vertrekpunt dat actieve cultuurparticipatie bij oudere volwassenen bijdraagt aan een vitaal en gezond leven.
Tijdens een online bijeenkomst op 8 oktober presenteerde het ministerie van OCW de resultaten van een onderzoek naar toegankelijkheid in de cultuursector ‘’Onbeperkt Cultuur Beleven”, van bureau Significant APE. Deze presentatie is nu online te bekijken. Wat weten we al over de toegankelijkheid van de cultuursector? Welke drempels ervaren mensen met een beperking? En hoe waarborgen en bevorderen cultuurinstellingen toegankelijkheid?
Het Limburgs Parlement wil dat het provinciebestuur zich sterk maakt voor een subsidie voor de Stichting Popsport uit het landelijke Fonds Cultuurparticipatie. Een motie van D66 daarover werd met 32 tegen 14 stemmen aangenomen. Alleen PVV en Forum voor Democratie waren tegen. Popsport is een landelijke organisatie met regionale 'afdelingen', onder meer in Limburg. Die Limburgse tak krijgt de komende twee jaar in totaal bijna 33.000 euro subsidie van de provincie Limburg. Gedeputeerde Ger Koopmans (CDA) ondersteunde de motie en gaat bij diverse overheden aan de bel trekken. Hij noemde het een 'beetje raar' dat het Rijk zo weinig geld over heeft voor de ondersteuning van popmuziek terwijl Limburg daar, als enige provincie, wel in totaal een half miljoen euro aan uitgeeft.
Henri Drost luisterde naar het debat tussen de woordvoerders cultuur van Christen Unie, VVD, D’66 en Groen Links dat 12 november jl. plaatsvond. Het werd georganiseerd door LKCA, Kunsten ’92, het Fonds voor Cultuurparticipatie en de Boekmanstichting. Het debat werd geen enkel moment sprankelend, volgens Drost. In de discussie over het thema diversiteit kwam het niet tot een inhoudelijk gesprek over concrete plannen om dit doel te verwezenlijken, want meteen ging het over de disbalans in subsidiegelden tussen de Randstad en de rest van het land. Ook het tweede thema, ‘maatschappelijke opgaven’, leverde weinig op. Ook tijdens de discussie over het laatste thema ‘gelijke kansen’ (moet er meer geld naar cultuureducatie, of moeten er meer vakleerkrachten komen en welke rol spelen gemeenten daarbij?) bleef veel onduidelijk Een gemiste kans, want de verschillen tussen de cultuurplannen van de verschillende partijen zijn wel degelijk groot.
De verschuiving van de klassieke uitleenbibliotheek naar de brede maatschappelijke bibliotheek, die al een aantal jaren gaande is, blijft doorzetten. In 2019 organiseerden openbare bibliotheken circa 220 duizend activiteiten, onder meer rondom taalvaardigheid, digitale vaardigheden en leesbevordering: 15% meer dan in 2018. Dit blijkt uit de bibliotheekgegevens die de KB, de nationale bibliotheek, over het jaar 2019 heeft verzameld en in samenwerking met het CBS heeft gepubliceerd. De statistieken tonen aan dat steeds meer bibliotheken een brede maatschappelijke dienstverlening aanbieden.
Op 15-17 maart 2021 vinden de Tweede Kamerverkiezingen plaats. De meeste partijen hebben hun conceptverkiezingsprogramma’s gepresenteerd. Welke ambities hebben de politieke partijen voor cultuureducatie en cultuurparticipatie? Valt er echt iets te kiezen? Daarover gaan politici van CDA, ChristenUnie, D66, GroenLinks, PvdD, SP en VVD met elkaar op 12 november a.s. om 10.00 uur in debat in Nieuwspoort, onder leiding van Roderik van Grieken (Nederlands Debat Instituut). De organisatie van dit debat is in handen van LKCA, in samenwerking met het Fonds voor Cultuurparticipatie, de Boekmanstichting en Kunsten ’92.
De popsector heeft minister van Engelshoven (OCW) per brief verzocht de mogelijkheden na te gaan om het verlies aan subsidie voor Popsport te repareren. Over twee weken debatteert de Tweede Kamer over de op Prinsjesdag gepresenteerde cultuurbegroting. Dan zijn nog aanpassingen mogelijk als zich daar een meerderheid achter schaart. Het budget van het Fonds voor Cultuurparticipatie schoot in augustus tekort om alle goed beoordeelde talentorganisaties te honoreren, en Popsport is daar slachtoffer van. Voor Popsport is in plaats van de geadviseerde 150 duizend euro per jaar maar 50 duizend euro over. Dat is onvoldoende om het in zestien jaar opgebouwde muzikale en zakelijke coachingprogramma voort te zetten. Alle conservatoria en mbo-muziekopleidingen hebben zich bij die oproep aangesloten, omdat Popsport voor talenten tussen de 14 en 21 jaar al jaren een opstap is naar een beroepsopleiding. Het is, staat in de brief, voor ‘een gezonde Nederlandse popsector’ van groot belang dat de nieuwe generatie zich ‘zo snel en zo jong mogelijk de recente lessen uit de coronacrisis’ eigen maakt. Naast Popsport zijn ook twee pionierorganisaties uit de zwarte culturele scène getroffen. Solid Ground voor hiphopdans in Amsterdam dreigt zonder financiële reparatie te verdwijnen en Epitome Entertainment moet het enige landelijk talentprogramma voor rap en soul dan terugbrengen tot de jongeren in Rotterdam. Om bij het FCP alle organisaties te redden die ondanks een positief advies geen volledige subsidie krijgen, is een miljoen euro extra per jaar nodig. Ze hebben er gezamenlijk bij Van Engelshoven in een tweede brief op aangedrongen het budget van het FCP op te hogen.
Op 10 november wordt in Tilburg het jongerenplatform T*Agency gelanceerd. Theaters Tilburg is de initiatiefnemer en financiert het platform. De cultuurinstelling maakt in ieder geval twee avonden per maand op de agenda vrij voor de programmering van evenementen die uit T*Agency voortkomen. Ook komen er clubavonden. Het doel van het platform is dat 18 tot 30 jarige jongeren ideeën ontwikkelen, elkaar opzoeken en samenwerken en zo tot aansprekende creatieve uitingen te komen. Met de zekerheid dat daar dan ook daadwerkelijk een podium voor is. Rozemarijn Romeijn van Theaters Tilburg: ,,Het vuur is er wel. Maar hoe een idee moet worden uitgewerkt is vaak te moeilijk. T*Agency gaat ook daar een belangrijke rol in spelen. De jongeren kijken met elkaar mee, kunnen profiteren van elkaars kennis.” T*Agency biedt ook hulp bij de organisatie, productie, marketing en realisatie van een evenement en door het bieden van masterclasses. Junior producer Tyrone Tjon A Loi neemt daarin de rol van coach op zich. ,,Ik wil de jongeren meenemen van amateur naar semi-professioneel.” Hij is al drie jaar actief bij jongerenproducties die Theaters Tilburg produceerde betrokken, onder de naam MeeMaakPodium.
Cultureel vermogen is een nieuwe manier van kijken. Daarbij draait het niet om de vraag wat cultuur is, maar wat cultuur doet. Voor professionals in cultuureducatie en -participatie kan dat een nieuwe invalshoek op hun werk zijn. Bea Ros met de inhoudelijke terugkoppeling van het LKCAtelier van 29 oktober jl.
De laatste tijd werkt de culturele sector hard aan inclusie, diversiteit en gelijke kansen. Denk aan de Code Diversiteit & Inclusie en aan de subsidieregeling Samen cultuurmaken van het Fonds voor Cultuurparticipatie binnen het Programma Cultuurparticipatie ’21-’24. Die regeling heeft als doel : actieve cultuurparticipatie toegankelijker maken voor zoveel mogelijk verschillende groepen mensen. Over de mate van cultuurparticipatie van mensen met een beperking, statushouders, kansarme jongeren en eenzame ouderen, en de drempels die ze daarbij ervaren, is uit onderzoek nog weinig bekend. Eenvoudigweg omdat ze niet of nauwelijks onderzocht worden. Maar uit onderzoek dat wel wordt gedaan, komt steevast een groep naar voren die significant minder aan kunst doet dan de gemiddelde Nederlander: jongens en mannen. Arno Neele, onderzoeker bij LKCA, komt met cijfers en vraagt zich af hoe dat komt.
Update van LKCA, dd. 5 november, over wat wel en niet mag voor cultuureducatie en cultuurparticipatie in coronatijd.
De Tweede Kamer heeft op 4 november besloten dat bibliotheken en buurthuizen tijdens de ‘verzwaarde lockdown’ van 4 tot en met 18 november voor bepaalde activiteiten toch deels open moeten kunnen blijven. Het gaat om georganiseerde activiteiten als huiswerkbegeleiding of dagbesteding. De uitzondering wordt gemaakt omdat beide instellingen volgens de Kamer een belangrijke maatschappelijke functie vervullen voor kwetsbare groepen.
Bibliotheek Eindhoven werd de afgelopen jaren fors gekort op subsidie van de gemeente Eindhoven. De instelling besloot daarop om de wijkfilialen te sluiten, veel personeel te ontslaan en ook het aanbod van de bieb in de Witte Dame te verschralen. Anderhalf jaar geleden werd in Winkelcentrum Woensel nog de dependance Expeditie E geopend maar deze week maakte directeur Albert Kivits bekend dat deze begin 2022 weer de deuren zal sluiten omdat er geen extra subsidie komt en de kosten stijgen. Tussen de bibliotheek en de gemeente loopt nog een rechtszaak over het korten op de subsidie. Een PvdA voorstel om de bibliotheek een belangrijkere rol in de stad te spelen kreeg op 3 november bij de behandeling van de begroting ruime steun. De raad wil dat er uit eigen middelen maximaal 10.000 euro beschikbaar wordt gesteld. Eind maart volgend jaar zou een werkgroep dan met een advies moeten komen over hoe de bibliotheek van de nabije toekomst eruit moet komen te zien. Ook de samenwerking met kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven moet onderdeel zijn van het onderzoek.
A Spectator is an Artist Too gaat over hoe mensen in musea kunst kijken en beleven, aan de hand van foto’s van museumbezoekers zelf. De publicatie toont en becommentarieert hoe kunstmusea veranderen en hoe museumbezoekers zich steeds vrijer en creatiever gaan gedragen. Kunstenaars creëren, maar het publiek maakt het werk af. Het boek is samengesteld en geschreven door Johan Idema, gebaseerd op een unieke selectie uit de honderdduizenden foto’s die museumbezoekers wereldwijd de afgelopen jaren online publiceerden. Een schurend maar ook verhelderend boek volgens Jeroen Junte.
„Gaat sluiten van theaters, musea en bioscopen echt het verschil maken?”, vraagt het Utrechtse poppodium Tivoli het kabinet en ik vraag het met ze mee. Het is een retorische vraag, het antwoord galmt mee: Nee! De zalen gaan dicht, het publiek wordt beroofd en het is allemaal voor niets. Want waar wordt er nou besmet, kabinet? Niet in die winkels waar afstand houden niet lukt, maar wel in die concertzalen? Niet in de sportscholen, met hun gezweet en gehijg, maar wel in musea? Echt? Denken jullie dat werkelijk?” Door musea en theaters te sluiten en andere sectoren open te houden toont het kabinet zijn minachting voor wat cultuur betekent voor mensen, volgens cultuurliefhebber Joyce Roodnat. Ook andere liefhebbers komen aan het woord.
De Koninklijk Erkende Harmonie Kaatsheuvel heeft vorig jaar haar 50-jarig bestaan uitgebreid gevierd met het project Here to Stay. De Koninklijke Nederlandse Muziek Organisatie reikt jaarlijks de KNMO-Award uit voor de meest creatieve en innovatieve ideeën in de amateursector. De jury heeft de harmonie voor dit project beloond met een tweede prijs. ‘’Verbinding met inwoners, met mensen met een beperking en andere partijen.” De jury heeft lof voor de blijvende herinneringen die met het project aan het dorp Kaatsheuvel geschonken zijn. De tweede prijs van de harmonie is goed voor een trofee, oorkonde en geldbedrag van 750 euro.