Ruim drie kwart van de Nederlanders van 12 jaar of ouder deed in 2021 online aankopen, 9 procent meer dan een jaar eerder. Kleding, maaltijden en films via streamingsdiensten waren de meest bestelde goederen of diensten. Van de online shoppers had 56 procent klachten over de aanschaf. Dat meldt het CBS op basis van de nieuwste cijfers van het onderzoek ‘ICT-gebruik van huishoudens en personen 2021’, dat onder 6 duizend mensen van 12 jaar of ouder gehouden is van april tot juli 2021. Van de 12-plussers kocht 46 procent films of series via een streamingdienst of als download. 35 procent kocht muziek via een streamingsdienst of download, een abonnement voor internet of mobiele telefoon. Kaartjes kopen voor de bioscoop of concert of cultureel evenement is sterk gedaald van 29 procent in 2020 tot 8 procent in 2021, toen er vanwege de coronacrisis beperkingen in de culturele sector van kracht waren.

Het e-book is inmiddels niet meer weg te denken uit de boekenwereld. Een op de vier Nederlanders leest wel eens een e-book. Daarnaast zijn er nog veel andere manieren om digitaal een verhaal tot je te nemen. Denk aan luisterboeken of verhalende podcasts en games. Gebruikers van deze digitale verhalen worden digitale lezers genoemd. De eerste themameting van 2021 van het GfK-SMB-kwartaalonderzoek legt de focus op deze groep lezers. Enkele conclusies uit het onderzoek. Meer dan de helft van de spelers van verhalende games en luisteraars van verhalende podcasts leest namelijk ook e-books; voor luisterboekluisteraars is dit zelfs driekwart. Mensen gebruiken deze media ook om vergelijkbare redenen, namelijk voor ontspanning en plezier. De podcast zet daarnaast ook aan tot nadenken en geeft de luisteraar nieuwe kennis. Spelers van verhalende games geven vaker dan andere digitale lezers aan dat games hen nieuwe dingen liet beleven en hen in contact bracht met een nieuwe wereld. Leesplatform leiden tot boekaankopen: ruim acht op de tien gebruikers heeft wel eens een boek gekocht naar aanleiding van een recensie op een leesplatform. Een kwart van hen geeft zelfs aan dit vaak te doen. Ook sociale media spelen tegenwoordig een belangrijke rol bij het opdoen van inspiratie voor boeken. Facebook, YouTube en Instagram worden het meest gebruikt voor informatie over boeken of lezen. Men kijkt daar voornamelijk naar reviews over boeken (34% van de digitale lezers).

Nooit eerder werden scholen gesloten vanwege een virus. En nooit eerder waren er zo veel jongeren met psychische problemen. Wat betekende de coronacrisis voor kinderen en jongeren? Dat was de kernvraag van de documentaire Lockdocs, die op 17 oktober in Schijndel werd vertoond in ’t Spectrum. Lockdocs is een van de 28 documentaires die werden vertoond tijdens derde editie van het jaarlijkse documentairefestival Beholders. Noor Reigersma doet verslag van een gesprek van de makers met basisschoolleerlingen na de filmvertoning. De groepsgesprekken na afloop van de documentaires zijn onlosmakelijk verbonden met de opzet van Beholders. ,,Het is ons doel dat de mensen dan met elkaar in dialoog gaan”, vertelt Maartje van Roessel, tekstschrijver van Beholders. ,,Dat je de werkelijkheid van anderen ervaart en die van jezelf. Het is maar klein groepje nu bij Lockdocs, maar dat maakt niet uit. Zo kom je vaak wel weer tot diepere gesprekken dan als je met vierhonderd mensen in de zaal zit.”

Taetske Strouken (68) uit Goirle bedacht het Euregio jeugdorkest 38 jaar geleden. Oud Euregio’ers stromen door naar het Concertgebouworkest, Metropoolorkest, het Berliner Philharmoniker. Maar je ziet ze ook in de orkestbak van Guus Meeuwis of bij Late Night. Logisch dat muzikanten niet zomaar bij dit orkest kunnen spelen. Strouken scout de talenten bij de beste muziekdocenten in Noord-Brabant en België. De jongste is twaalf, de oudste 24. Het idee voor het Euregio orkest ontstond op de strijkersdagen die ze overigens bijna 50 jaar organiseerde. Ze vroeg zich af: ,,Hoe kan ik de besten verder brengen? Als iedere goede docent zijn beste leerling geeft, zou dat toch prachtig zijn? Zo is het orkest destijds ontstaan.” De 74 jonge Zuid-Nederlandse en Vlaamse muzikale talenten van het Euregio jeugdorkest stonden op 16 oktober voor het eerst in lange tijd weer op het podium, in het Factorium in Tilburg. Strouken zag in de afgelopen jaren hoe de kunst- en cultuursector wordt uitgehold. ,,Ik gaf les op vier muziekscholen; de ene na de andere ging ter ziele. Maar mijn lessen zaten vol. Het orkest moet het dit jaar stellen zonder de 40.000 euro subsidie. Maar die is hard nodig. Muziek kost geld.” Wat dat voor het orkest gaat betekenen? ,,We gaan proberen fondsen te werven om toch genoeg geld bij elkaar te brengen. Muziek kost geld, maar de wereld wordt er een beetje mooier door.”

Bij gezondheid denken de meeste mensen aan lijf en leden. Maar Machteld Huber stelt juist de hele mens centraal. De huisarts en onderzoeker is grondlegger van het begrip Positieve Gezondheid. Daarin tellen niet alleen medicijnen en therapie maar juist ook het welbevinden. En dan komen kunst en cultuur vanzelfsprekend in beeld. De inhoudelijke terugkoppeling van het LKCAtelier van 23 september jl.

De komende Museumkidsweek is er weer van alles te beleven in de Nederlandse musea. Kinderen, t/m 12 jaar, kunnen van 16 t/m 31 oktober dromen van beroepen;: wetenschapper, kunstenaar, ontdekkingsreiziger, paleontoloog. In het museum is daar alles over te vinden.

Inclusief theater is de laatste jaren een steeds belangrijker thema in de theaterwereld. Acteurs en actrices met roots over de hele wereld worden aangemoedigd om samen theater te maken, want het theater is van iedereen. Een groep die minder vaak genoemd wordt als het gaat om inclusiviteit, is die van mensen met een beperking. Stichting Special Arts richt in samenwerking met bekende theatermakers zoals Gijs de Lange en Alex van Bergen een spotlight op deze relatief onbekende theaterwereld.

Mensen met een beperking die muziekles willen volgen of willen spelen in een muziekensemble, komen nog heel wat barrières tegen. Bijvoorbeeld omdat ze geen traditioneel instrument bespelen. Of omdat ze door hun visuele beperking geen bladmuziek kunnen lezen. Welke oplossingen zijn er voor hen? Melissa Bremmer en Marian van Miert zeggen dat er een voorbeeld kan worden genomen aan wat er in het Verenigd Koninkrijk op dat terrein gebeurt.

Op 2 september vond er een hybride bijeenkomst plaats (zowel online als offline waren deelnemers vertegenwoordigd). Tijdens deze bijeenkomst werden de eerste resultaten van het onderzoek naar verduurzaming van kunstprojecten in de zorg. De aanwezige projectleiders en kunstenaars gaven hun input met betrekking tot de resultaten. Het eindrapport ‘Financiering, vertrouwen en vakmanschap. Een kritische reflectie op het verduurzamen van participatieve kunstprojecten voor ouderen’ beschrijft deze inzichten meer diepgaand. Kunst in de zorg is een initiatief van Amsterdam UMC en Leyden Academy on Vitality and Ageing, en maakt onderdeel uit van het ZonMw-programma 'Kunst en cultuur in de langdurige zorg'.

The Residents is een leerorkest. Kinderen leren er dubbel, want zoals bekend leert het bespelen van een instrument je leren: kleine stapjes maken, doelen stellen, voldoening ervaren, discipline. Naast individuele vaardigheden zijn er sociale, zoals naar elkaar luisteren, op je beurt wachten, samenwerken, verantwoordelijkheid dragen. ‘Niet talentontwikkeling, maar beleving’ is het credo van The Residents, het educatieproject van het Residentie Orkest. Een gesprek met Ruth van de Putte, hoofd Educatie.

De Spaanse premier Pedro Sánchez heeft aangekondigd dat jongeren die in 2022 18 worden een cultuurpas ter waarde van 400 euro krijgen. Zij mogen dat geld besteden aan concerten, bioscoopkaartjes, boeken etc. Bij de aankondiging van de regeling zei Sánchez dat de maatregel de toegang van jongeren tot cultuur zou verbeteren en tegelijkertijd de Spaanse cultuursector zou helpen. Zowel Frankrijk als Italië hebben soortgelijke regelingen ingevoerd, maar die van Spanje is de eerste die als reactie op de pandemie is ingevoerd.

De meeste theaters en gezelschappen in Nederland beloven veel op het gebied van diversiteit en inclusie in hun marketing en projectplannen. Maar het blijft het verdacht stil als er gekeken wordt naar daadwerkelijke inclusie van artiesten én publiek met een beperking. De goede voorbeelden in de theaterwereld zijn op de vingers van een hand te tellen. Gebouwen worden rolstoeltoegankelijk gemaakt – tenzij in geval van nood, dan is de rolstoelgebruiker aangewezen op de brandtrap. Sommige voorstellingen introduceren boventitels voor doven en slechthorenden – ondanks dat een groot gedeelte van deze doelgroep aangeeft deze niet goed te kunnen lezen. Inclusie óp de planken van de grote theaters is praktisch onvindbaar. Goede initiatieven zoals 5D (waarvan eind 2018 de geldkraan werd dichtgedraaid) en Theatergroep Babel in Rotterdam (die alleen mensen met een beperking in dienst heeft en acteurs zonder beperking invliegt als freelancer) zijn schaars. Intussen lijkt de Nederlandse danswereld de theaterwereld ver achter zich te laten op dit gebied. In het Verenigd Koninkrijk is de sector een stuk verder. Een call to action van Tom Dello, artistiek leider STET The English Theatre. Op 1 november organiseert STET een symposium met best practices in Theater aan het Spui in Den Haag onder de titel STET No Limits: A Call To Action. Verschillende Britse en Nederlandse theaterprofessionals komen aan het woord over hoe we kunnen werken aan betere inclusie van professionals én publiek met een beperking.

‘Is de Kinderboekenweek een sleetse formule?’ vragen Thomas de Veen, Mirjam Noorduijn, Aukelien Weverling zich af in de NRC podcast ‘Tussen de regels’.  Het boekje, geschreven door Bette Westera, is saai en goedkoop vormgegeven, het thema ‘Worden wat je wil’ is redelijk saai en leidt in de praktijk tot een soort beroepskeuzetest. Is het niet vooral een commerciële campagne die draait om naamsbekendheid? Tussen alle speurtochten, klasprogramma’s, lezingen, puzzels en kleurplaten raakt datgene zoek waar het ooit allemaal om begon: de boeken.

Als de coronapandemie iets heeft onderstreept, is het de universele menselijke behoefte aan verbinding. Tot op zekere hoogte heeft de pandemie het gesprek over het gebrek aan die verbinding en het groeiende probleem van eenzaamheid binnen de samenleving opengebroken. Door de sociale beperkingen die werden opgelegd vanuit corona maatregelen, heeft praktisch iedereen tijdelijk meer gevoelens van eenzaamheid ervaren. Kunstloc Brabant heeft een kennispagina gemaakt over hoe beeldende kunst, design en architectuur kunnen bijdragen aan de beperking van eenzaamheid

Stichting De Vrolijkheid uit Amsterdam realiseert kunstprojecten op azc’s in Nederland. Op 10 oktober in Budel een expositie, waarin ruim 15 kunstwerken van jonge makers uit het azc te zien zijn. Achter de werken gaat een verhaal schuil: een wens, de verwerking van heftige gebeurtenissen en hoop. Doel is : verbinding leggen tussen jongeren in asielzoekerscentrum Cranendonck en het dorp Budel.

Een aantal mensen met een verstandelijke beperking, lid van KansPlus Asten -Someren-Deurne, vindt elkaar in de percussiegroep ‘De Vrolijke Noot’. Martien Vinken en Rinie van de Voort zijn met nog enkele anderen zes jaar geleden begonnen met de percussiegroep: ,,Wij hebben vanaf het begin nooit de illusie gehad om een hoger muzikaal niveau te bereiken, wij vinden het al heel wat als onze muzikanten na elke repetitie met een tevreden lach op het gezicht naar huis gaan. Elke repetitie en optreden is voor hen én de vrijwilligers een feestje.” Ria Schweren is een van de begeleidsters van de muzikanten: ,,Er zijn muzikanten die bijna niet kunnen praten, maar door mijn ervaring weet ik door hun gebaren wat ze willen zeggen, ik word nog steeds blij als ik die lachende gezichtjes zie van onze deelnemers, na de repetitie of een optreden ga ik met veel energie naar huis en de muzikanten ook.”

De coronacrisis heeft impact op het sociaal en mentaal welzijn. Dat geldt in het bijzonder voor mensen die al kwetsbaar waren, zoals (eenzame) ouderen. Met een éénmalige extra impuls voor culturele activiteiten wil Cultuur Eindhoven bijdragen aan de verbinding met- en tussen (eenzame) ouderen middels cultuur. Er is hiervoor eenmalig een budget van maximaal € 100.000,- beschikbaar om nieuwe projecten in de stad mogelijk maken. De maximale bijdrage per project is € 15.000,-. Cultuur Eindhoven wil dat bij deze projecten ouderen een actieve rol hebben, niet alleen als deelnemers, maar ook al bij de opzet van de activiteiten. Daarom is het vereist dat het om projecten gaat waarin culturele partners samenwerken met wijk- en buurtinitiatieven, initiatieven van ouderen, zorginstellingen en/of andere maatschappelijke organisaties. Een projectplan met de begroting kan bij Cultuur Eindhoven worden ingediend tot uiterlijk 1 november.

‘Het cement voor de samenleving’. Zo omschrijft demissionair minister van Engelshoven (OCW) de amateurkunst. Hoe kunnen we voorkomen dat dit cement broos en brokkelig wordt? Aanbevelingen daarvoor zijn te vinden in het net verschenen onderzoeksrapport Revitalisering van de amateurkunst. Tijdens de landelijke bijeenkomst Amateurkunstondersteuning op 24 september 2021 ontstonden met dit rapport in de hand de eerste contouren van een Deltaplan. Bea Ros doet verslag van de bijeenkomst.

Amateurkunstgroepen hebben het moeilijk en door de coronacrisis zijn de problemen verergerd. De overheden moeten daarom na de jarenlange bezuinigingen adequate integrale ondersteuning voor hen gaan bieden, zo stelt Adviesbureau BMC in een recent rapport. Demissionair cultuurminister van Engelshoven (OCW) heeft het rapport van BMC eind september in ontvangst genomen. Ze sprak daarbij haar waardering uit voor de sector en riep beleidsmakers en andere overheden op de aanbevelingen te bestuderen. Maar het Rijk zou snel meer kunnen doen bijvoorbeeld met de verruimde opbrengst vanuit kansspelen. De meeste bestaande landelijke loterijen moeten hun opbrengst verdelen in prijzen, belastingen en goede doelen. De BankGiroLoterij was financieel ondersteuner van met name de professionele cultuur en de VriendenLoterij was er o.a. voor (sport)clubs: per 16 augustus jl. zijn zij samengegaan in de VriendenLoterij. Voorts is er per 1 oktober jl. door de Wet kansspelen op afstand/koa een uitbreiding via het online-gokken met 4 Nederlandse en 6 buitenlandse bedrijven. Het is nog onduidelijk waar de extra inkomsten naar toe gaan: de amateurkunst zou volgens Cultureon nadrukkelijk een kanshebber moeten zijn.

De Toegankelijkheidsprijs 2021 in ‘s-Hertogenbosch is voor Theaterfestival Boulevard. Het uitgangspunt van het theaterfestival is ‘gastvrijheid voor iedereen’ en dat maken zij volgens de jury meer dan waar. Wethouder Ufuk Kâhya overhandigde wisseltrofee Haantje de Voorste en een cheque van drieduizend euro. De prijs gaat naar Boulevard omdat het festival zowel mensen met als mensen zonder beperking ontvangt. Met ervaringsdeskundigen wordt gewerkt aan toegankelijkheid van voorstellingen voor mensen met een visuele, auditieve, cognitieve en mobiele beperking. Er zijn voorstellingen met gebarentolken en in het programma staat voor wie welke voorstellingen goed te bezoeken zijn.

Wist je dat jij als kunstdocent, artistiek begeleider, vrijwilliger of aanbieder van culturele activiteiten ook een belangrijke rol hebt in de opvoeding van kinderen en jongeren? Marthe van Voorst van Beest, pedagoog en werkzaam bij het Nederlands Jeugdinstituut, geeft tips, waarvan de belangrijkste is: wees je bewust van je rol als opvoeder.

Door corona hebben veel festivals hun plannen bij moeten stellen. Een bittere pil, maar tegelijkertijd een mooie kans om ze toegankelijk te maken voor iedereen, dus ook voor mensen met een beperking. Om festivals daarbij te helpen, publiceerde de Coalitie voor Inclusie onlangs de Routekaart voor toegankelijke festivals. LKCA sprak twee betrokkenen bij de totstandkoming van de routekaart. Marieke te Poele is concert- en evenementenorganisator van buitenfestivals als Best Kept Secret, Indian Summer Festival en Tuckerville. Linda van der Zijden is fervent festivalganger en maakt gebruik van een rolstoel.

Een flink aantal inwoners van Gemonde, Gestel, Den Dungen, Middelrode en Berlicum gingen onder aanvoering van kunstenaar Marcel Rus en begeleiding van Jan-Henk van Ieperen van Kings of Colors uit ‘s-Hertogenbosch aan de slag in de fiets- en voetgangerstunnel bij de Hoogstraat (N617) in Sint Michielsgestel. Wethouder Peter Raaijmakers is er trots op. ,,Ik fiets hier per week wel een keer of zestig doorheen. Een kleurrijk kunstwerk. Het geeft heel mooi de verbinding aan 25 jaar na de herindeling. Kunstenaars uit alle dorpen deden mee. Het is nu van ons allemaal.”

Dat muziek speciale emoties bij mensen oproept en diep weet door te dringen in de menselijke psyche bleek op 4 oktober bij Avoord in het Atrium van locatie Kloostergaard aan de Bisschopsmolenstraat in Etten-Leur. Daar trad musicalartieste en dansdocente Kirsten de Bruijn op, in het kader van het project ‘Muziek doet Leven’, de 2e editie, een samenwerking tussen cultuurcentrum De Nobelaer en ouderenzorgorganisatie Avoord. Het muziekproject is tot stand gekomen op initiatief van Suzanne Oonincx, een van de medewerkers van de dagopvang. Zij verdiepte zich een aantal jaren geleden in de publicaties van neuropsycholoog Erik Scherder. ,,Muziek roept emoties op en zorgt voor ontspanning bij mensen met dementie” vertelt Oonincx ,,Hun korte termijn geheugen is weg maar het muziekgeheugen blijft lang intact, waardoor een associatie ontstaat met herinneringen. Op die manier willen we ze meenemen in het verleden, maar ook en vooral laten genieten.” De Etten-Leurse Lodewijk Stichting ondersteunt het project

Schrijver Pieter Koolwijk heeft met zijn boek Gozert de Gouden Griffel gewonnen, de belangrijkste Nederlandse literatuurprijs voor kinderboeken. De prijs voor het best geïllustreerde kinderboek, het Gouden Penseel, gaat naar Ludwig Volbeda. Hij maakte tekeningen voor het boek Hele verhalen voor een halve soldaat, geschreven door Benny Lindelauf. De prijzen zijn uitgereikt aan de vooravond van de Kinderboekenweek. Die gaat op 6 oktober van start. Het thema van dit jaar is 'Worden wat je wil'. Schrijfster Bette Westera, die vorig jaar de Gouden Griffel won, schreef het kinderboekenweekgeschenk: 'Tiril en de toverdrank'.

Voor Unlocked liet een groep jonge makers zich 24 uur lang opsluiten om samen een performance te creeëren. Unlocked vond in Tilburg plaats, maar zocht de samenwerking op met internationale partners in Manchester (Contact Theatre) en Antwerpen (Fameus), waar andere groepen jongeren dezelfde opdracht kregen. Het online samenwerken met onbekenden over de grens leidde tot een gezamenlijke (online) performance. Stichting Art-Fact, die Unlocked in Tilburg organiseerde, is opgericht om te zorgen voor het bevorderen, ontwikkelen en opzetten van activiteiten die de amateurkunst onder de aandacht van een zo breed mogelijk publiek brengt. Art-Fact is een lokaal cultuurfonds, platform en intermediair en een onafhankelijke gesprekspartner en adviseur voor o.a. gemeente Tilburg. Dit project wordt gesteund door het Fonds voor Cultuurparticipatie vanuit de regeling Internationale samenwerking.

Kunst en cultuur kwamen er tijdens de lockdowns meestal bekaaid vanaf in het onderwijs. Na schooltijd was de ruimte voor ontplooiing eveneens beperkt. Tijd om de schade te repareren, vinden Ronald Kox en Marlies Tal, LKCA. En om ons echt bewust te worden van de waarde van cultuur voor het welbevinden van de jeugd. Een oproep aan schoolbesturen en wethouders, investeer in cultureel aanbod voor jongeren

Diverse onderzoeken hebben aangetoond dat culturele instellingen hun artistieke, economische en maatschappelijke impact kunnen vergroten door datagedreven te gaan (samen)werken. Data vormen hét marketinginstrument van de toekomst, maar worden in de cultuursector nog niet overal ten volle benut. Reden genoeg voor een aantal belangrijke partijen in de culturele sector om de krachten te bundelen in de Taskforce Samenwerkingsverband Publieksdata om zo publieksinzicht, kennis en kunde over publieksdata in de sector te vergroten en samenwerking hierop te bevorderen. Cineville, CJP, Kunsten ‘92, Platform ACCT, Rotterdam Festivals en Stichting Digitaal Informatieplatform Podiumkunsten (DIP) vormen de Taskforce Samenwerkingsverband Publieksdata onder leiding van DEN Kennisinstituut cultuur & digitale transformatie. Het samenwerkingsverband wordt mogelijk gemaakt door het ministerie van OCW.

Minister van Engelshoven (OCW) stuurt het rapport 'Revitalisering van de amateurkunst. Investeren in een betere ondersteuningsstructuur' naar de Tweede Kamer. Zij geeft in de brief van 24 september een korte toelichting. ‘’Ik heb het LKCA gevraagd dit onderzoek uit te laten voeren naar aanleiding van de motie van het lid Geluk-Poortvliet cs. In deze motie wordt de regering verzocht te onderzoeken hoe de structurele ondersteuning van amateurkunstverenigingen kan worden versterkt. Zoals ik u vorig jaar heb geïnformeerd heeft de start en uitvoering van het onderzoek in verband met de coronacrisis langer geduurd. In het rapport wordt de behoefte aan ondersteuning bij amateurkunstgroepen nader in beeld gebracht. Daarnaast worden in het rapport aanbevelingen gedaan om te komen tot een betere ondersteuningsstructuur voor de amateurkunst. De beleidsreactie op dit onderzoek ontvangt uw Kamer van een volgend kabinet.’

Onderzoek door Stichting Lezen naar Readification toont de potentie van deze pilot om jongeren te stimuleren meer te lezen. Niet eerder werd op deze schaal een experiment gedaan waarin de op het eerste oog onverenigbare werelden van gaming en literatuur worden gecombineerd. Tot nu toe zijn de verhalen via de speciale app ruim 75.000 keer gedownload. Bovendien werden de verhalen opmerkelijk goed beoordeeld: ruim 90% van de lezers was positief. De Leescoalitie, NBD Biblion en gameontwikkelaar Ubisoft zijn trots dat het ingezette offensief om ontlezing onder jongeren tegen te gaan via gaming effect heeft. Partijen onderzoeken samen hoe dit succes een vervolg kan krijgen .Bijna de helft van jongeren tussen de 15 en 18 die twee literaire verhalen lazen rond de game Assassin’s Creed Valhalla wil meer gaan lezen. Soms ook boeken. Volgens tzum is de vreugde van de CPNB overdreven. “Als je het daadwerkelijke onderzoek leest dan is er iets minder reden tot juichen. Slechts 29 % van de jongeren die meededen met het onderzoek lazen de verhalen van Ronald Giphart en Margje Woodrow daadwerkelijk uit. “

Ondersteuning van amateurkunst(groepen) is zowel landelijk, provinciaal als lokaal georganiseerd. Ook zijn er disciplinegerichte bonden en koepels. LKCA biedt een ‘landkaart’ met daarin alle niet-commerciële organisaties gericht op de ondersteuning van amateurkunst.

De ondersteuning van amateurkunstgroepen is zeer divers, verbrokkeld en ontoereikend. Er is meer samenhang en slagkracht nodig om amateurkunstgroepen de steun te bieden die ze nodig hebben. BMC heeft samen met het veld adviezen opgesteld om de ondersteuning van amateurkunst te revitaliseren. Met concrete voorstellen voor een samenhangende aanpak landelijk, provinciaal en lokaal, voor de korte én langere termijn.

Atty Bax, adviseur kunst, zorg en gezondheid Kunstloc Brabant blogt over culturele initiatieven en activiteiten voor de mensen die de diagnose dementie hebben gekregen.

De gevolgen van dementie zijn indringend. Kunst en cultuur kunnen van grote waarde zijn bij preventie van dementie en tijdens het ziekteproces. Kunst en cultuur dragen bij aan zingeving, zelfvertrouwen, beleving en contact. Kennisdossier van LKCA.

Leden behouden en nieuwe leden werven is verreweg de belangrijkste uitdaging van amateurkunstverenigingen. Dat is al jaren zo . Hoe gaat het met de koren, dansverenigingen, fotoclubs en muziekverenigingen nu het coronatijdperk eindigt? Arno Neele, onderzoeker LKCA, is er niet helemaal gerust op. Dat amateurkunstverenigingen leden verliezen komt niet alleen door corona.

De versoepelingen, die het kabinet op 14 september voorstelde en die ingaan op 25 september, hebben ook invloed op het brancheprotocol Protocol Sector Cultuureducatie en -participatie en de bijbehorende aanvullende branchespecifieke richtlijnen. Met de aanpassingen van verplichtingen en maatregelen vanaf 25 september 2021, zal vanaf dat moment ook de noodzakelijkheid van het protocol en de branchespecifieke aanvullende richtlijnen wegvallen, zo oordeelde de Werkgroep branchespecifieke uitwerking protocollen. Het protocol en de aanvullende richtlijnen zullen dan van de corona microsite van Cultuurconnectie verwijderd worden. De sectie met veelgestelde vragen (FAQ) zal wel gehandhaafd blijven.

De ondersteuning van amateurkunstgroepen is zeer divers en versnipperd. Wat zijn de sterktes en waar zijn lacunes? De publicatie ‘’Inventarisatie ondersteuning amateurkunstgroepen” is bedoeld voor landelijke, provinciale en lokale ondersteuners om elkaar beter te vinden en te benutten en als impuls om de ondersteuningsstructuur te verbeteren. Enkele conclusies : Disciplinegerichte ondersteuning op landelijk niveau door koepelorganisaties en andere ondersteuners is in de afgelopen decennia flink terug gelopen. Per provincie is de aandacht voor amateurkunstondersteuning heel verschillend. Dit hangt samen met het beleid van een provincie en een eventuele opdracht aan een steuninstelling. Er lijkt een kentering te ontstaan, met bijvoorbeeld het Programma Cultuurparticipatie. In de Inventarisatie is in meer dan 2/3 van de gemeenten geen ondersteuning van amateurkunstgroepen gevonden, terwijl amateurkunstgroepen juist voor de lokale samenleving grote waarde hebben. In samenwerking met Koornetwerk Nederland, Huis voor de Kunsten Limburg, Kunstloc Brabant, Scholen voor de Kunst Amersfoort, Amsterdams Fonds voor de Kunsten, Art-Fact Tilburg en Cultuurmakelaar Oldenzaal organiseert LKCA op 24 september de tweede landelijke netwerkbijeenkomst voor Amateurkunstondersteuning in 2021.

Muziekverenigingen, koren, schilder-, foto- en filmclubs, toneel- en dansverenigingen zijn een belangrijke voorziening voor een groot deel van de kunstbeoefenaars in Nederland. De driejaarlijkse VerenigingsMonitor onderzoekt de belangrijkste trends en thema’s binnen deze verenigingen voor kunstbeoefening. De eerste editie van de VerenigingsMonitor vond in 2018 plaats. Deze keer stond de VerenigingsMonitor in het teken van de gevolgen van de coronapandemie. Enkele conclusies: Het artistiek aanbod van de verenigingen kwam in maart 2020 voor een groot deel tot stilstand ; Tijdens de coronapandemie daalde bij 36% van de verenigingen het aantal leden. De verenigingen zijn ook kleiner geworden. Het gemiddeld aantal vaste leden daalde van 41 in 2018 naar 36 in 2021, een daling van 12%. ; De helft van de verenigingen leed in 2020 gemiddeld € 3.446,- schade door de coronapandemie. Dat kwam mede doordat inkomsten, met name omzet uit optredens, voorstellingen of exposities, wegvielen. En tegelijkertijd betaalde een grote meerderheid (85%) van de verenigingen die werken met artistiek begeleiders of docenten hun begeleiders en docenten (deels) door.

Al na het horen van de eerste noten van een liedje kan een geluksgevoel je overspoelen. Waarom raakt muziek je soms zo, tot kippenvel en tranen aan toe? Neuropsycholoog Erik Scherder legt uit wat er in ons brein gebeurt als we muziek luisteren.

Vanaf 1 januari 2022 worden de danslessen van Dans op Recept voor mensen met de ziekte van Parkinson (deels) vergoed door zorgverzekeraar De Friesland. Daarmee is De Friesland de eerste zorgverzekeraar die het belang van dans en beweging onder leiding van professionele dansdocenten erkent. De lessen van Dans op Recept vinden plaats op negen locaties verdeeld over heel Friesland. Vergoeding van de danslessen vindt plaats vanuit de aanvullende verzekeringen AV Extra en AV Optimaal. Dans op Recept biedt sinds 2017 danslessen gericht op mensen met de ziekte van Parkinson aan. Het Friese initiatief werkt daarin samen met Revalidatie Friesland. Vanuit het Revalidatie Expertise Centrum voor Muziek en Dans van Revalidatie Friesland is wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de effecten van de danslessen. De danslessen van Dans op Recept bleken het zelfvertrouwen en de kwaliteit van leven van de deelnemers te verbeteren. Tevens werd een vermindering van de ernst van de Parkinsonsymptomen gezien en is 55% van de deelnemers geen of minder fysiotherapie gaan gebruiken.

Validisme is de discriminatie en stigmatisatie van mensen met een fysieke, geestelijke, of verstandelijke functiebeperking. Langzaam genereert dit begrip meer bekendheid in Nederland en de cultuursector. Alicia Hoost, zelf slechtziend, over validisme en wat er kan worden gedaan om deze vorm van uitsluiting tegen te gaan.

In de Week tegen Eenzaamheid wordt er in het LKCAtelier besproken wat kunst en cultuur kan bijdragen aan het verminderen van eenzaamheid. Wat zijn de werkzame elementen van succesvolle samenwerking en waar moet je verder rekening mee houden? Na een korte inleiding vertellen Hanneke Vries (Artiance Centrum voor de Kunsten in Alkmaar) en Cristien Bajema (beleidsadviseur WMO en projectleider Over de drempel in Leeuwarden) op 30 september over hun programma’s en projecten

Tijdens de coronalockdowns heeft een groot deel van het culturele aanbod stilgelegen. 'We hebben heel rigoureus besloten: de cultuuractiviteiten gaan dicht', aldus Marlies Tal, leidinggevende cultuurparticipatie en beleid bij LKCA. Daardoor is een grote groep mensen anderhalf jaar lang minder in aanraking gekomen met kunst en cultuur. Dat heeft de kloof op het gebied van cultuurbeoefening vergroot. Tal: 'Hoger opgeleide en cultuur minnende mensen blijven hun weg wel vinden. Die zoeken het op, staan op mailinglijsten. Maar voor veel kinderen en jongeren in kwetsbare situaties is de school of het buurthuis de enige plek waar ze iets aan cultuur doen. En juist op die plekken heeft het cultuurbeoefening stilgelegen en is de kansenongelijkheid vergroot.' Dat terwijl cultuurbeoefening bij uitstek een middel kan zijn om participatie en welzijn te bevorderen, zegt Tal. Eén van de redenen dat cultuureducatie en amateurkunst zo makkelijk opzij werden gezet gedurende de lockdowns, is dat er voor gemeenten geen wettelijke verplichtingen zijn om daar iets mee te doen. Ze roept roept gemeenten op om te blijven investeren in cultuur. Ook zouden gemeenten vaker de verbinding kunnen leggen tussen cultuur en het sociaal domein.

Wil je meer culturele activiteiten voor bewoners in je zorginstelling aanbieden? Of workshops inzetten om kwetsbare jongeren in je wijk veerkrachtiger te maken? Dan is de eerste vraag vaak: hoe kom ik aan geld? Bij wie klop ik aan? Hoe zet ik een goede aanvraag in elkaar? Wat zijn de valkuilen? Wat zijn tips en tops van fondsen zelf? Dit staat centraal in de Online kennissessie op 1sociaaldomein.nl op 14 september

Op 23 september is het LKCAtelier gewijd aan cultuur en positieve gezondheid. Het aantal culturele projecten in en met de zorg neemt met de jaren toe. Ze dragen bij aan Positieve Gezondheid. Maar wat is dat nu precies? En hoe zet je dat gedachtegoed in voor je eigen kunst- en cultuurpraktijken?

Literatuurhistoricus Sander Bax ontwikkelde een lesmethode om leerlingen enthousiast te maken voor literatuurgeschiedenis. Op Radio 1 legt hij uit hoe zijn lesmethode werkt die leerlingen op de middelbare school aan het denken wil zetten over literatuur en literatuurgeschiedenis. Stimuleer leerlingen op de middelbare school om zelf na te denken over literaire werken door middel van dwarsverbanden met andere literatuur te leggen en de kunstzinnige werkwijze van de schrijver te analyseren. En maak ze zo enthousiast over literatuurgeschiedenis.

Cultuur kan bijdragen aan oplossingen voor maatschappelijke problemen. Daarom richt de gemeente Tilburg zich meer en meer op cultuur met sociale impact. De ambities van Marcelle Hendrickx, wethouder Cultuur, zijn daarbij groot. Ze werkt aan het eerste Arts & Health Center van Nederland. “We starten als netwerkorganisatie waarbij we het sociale domein bedienen vanuit verschillende culturele locaties in de stad. Stapsgewijs werken we toe naar een fysiek centrum. De betrokken kunstenaars en partijen kunnen zo van elkaar leren en elkaar versterken.”

Na de basisschool gaan Nederlandse kinderen snel minder lezen, zeggen de onderzoeken. Dat is zonder meer een probleem, maar, weet Geertjan de Vugt uit eigen ervaring: het afscheid van de literatuur hoeft niet definitief te zijn. De Vugt is als coördinator Wetenschap & Kunst werkzaam bij de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen.

Wat lees je het liefst op het strand en wat lees je het liefst op de bank als het sneeuwt? Bungalowparkoverzicht.nl, een site vol informatie over vakanties, zocht uit wat het verschil is in de boekverkoop tussen de seizoenen door. In dit onderzoek verzamelden ze van 2005 tot en met 2020 boeken van de wekelijkse lijst Bestseller 60. De Bestseller 60 is gebaseerd op de boekverkoop van 1.500 verkooppunten, waaronder zo’n 900 Nederlandse boekwinkels. Met deze informatie zijn de populairste boeken, genres en auteurs van deze jaren op een rijtje gezet. Ze keken hierbij vooral naar het verschil tussen de zomer- en wintermaanden. Het hele jaar door worden romans het meest verkocht, in de zomer is dat 38,8 procent van de gekochte boeken en in de winter 44,4 procent. Andere genres verschillen echter meer van seizoen tot seizoen. Uit dit leesonderzoek kwam dat we het liefst met een thriller in de hand de zomer doorbrengen. Het aandeel verkochte thrillers is in de zomer dubbel zo hoog. Zo zijn ze in de winter 17,5 procent van de verkochte boeken en in de zomer maar liefst 37,9 procent. Genres zoals gezondheid/psychologie en kookboeken worden echter minder gelezen in de zomer. Zo gaat het aandeel van gezondheid boeken van 7,5 naar 1,3 procent en halveert ook de kookboekverkoop in de zomer.

In 2020 was de gemiddelde afstand van een woonadres in Nederland tot de dichtstbijzijnde openbare bibliotheek 2,0 kilometer. Dit is een lichte toename ten opzichte van 2014. Bewoners van Schiermonnikoog woonden met 0,6 kilometer het dichtst bij een bibliotheekvestiging of -servicepunt, en in het Zeeuwse Noord-Beveland was die afstand met 14,4 kilometer het grootst. Dit blijkt uit nieuwe analyses van het CBS met data van de Koninklijke Bibliotheek. Tussen 2014 en 2020 is de gemiddelde afstand van een woonadres tot de dichtstbijzijnde openbare bibliotheekvestiging of -servicepunt met 0,1 kilometer toegenomen. De grootste stijging vond plaats in de Utrechtse gemeente Montfoort, waar de dichtstbijzijnde bibliotheek in 2020 gemiddeld 5,6 kilometer verder lag dan in 2014, dat is bijna vijf keer zo ver. In Lopik (eveneens Utrecht) nam deze afstand met 4,6 kilometer toe, en in het Brabantse Zundert met 4,1 kilometer. In de Noord-Hollandse gemeente Hollands Kroon daalde de gemiddelde afstand tot een bibliotheek in deze periode met 4,5 kilometer, in het Brabantse Waalre was de daling 3,5 kilometer.

Zingen zonder 1,5 meter afstand in acht te nemen, kan misschien weer vanaf 20 september 2021. Het kabinet hoopt dat er op die dag voor de hele samenleving een streep kan door de afstandsregel. Premier Rutte en minister De Jonge maakten dat bekend tijdens de persconferentie van 13 augustus j.l. Of dit perspectief ook echt werkelijkheid wordt, hangt af van de druk op de zorg, de vaccinatiegraad en de ontwikkeling van het aantal besmettingen. Op 17 september neemt het kabinet hierover een besluit. Koornetwerk Nederland adviseert amateurkoren om in ieder geval tot 20 september het huidige Protocol en aanvullende richtlijnen voor de koorsector te blijven gebruiken.

Buma Music Academy (BMA) werd in 2013 opgestart door Buma Cultuur om het gebrek aan structureel muziekonderwijs te compenseren. Inmiddels maken ruim 600 scholen in het voortgezet onderwijs gebruik van het modulaire muzieklessenpakket. Het afgelopen jaar stond het muziekeducatieplatform op een laag pitje door de pandemie, maar daar gaat verandering in komen. Buma Cultuur lanceert in augustus en september een grootse campagne om Buma Music Academy weer onder de aandacht te brengen. Buma Cultuur-directeur Frank Helmink. “We willen dat leerlingen van iedere school de mogelijkheid krijgen om live of online deel te nemen aan masterclasses. We hebben onder meer vanuit het Investeringsfonds Muziek een uitgebreid programma opgezet, waardoor artiesten en componisten samen met scholieren muziek gaan maken, schrijven en produceren.”

In maart 2020, toen de wereld op slot ging, zag de Deense muziekcognitiewetenschapper Niels Chr. Hansen van Aarhus University de vele video’s van balkonconcerten en liedjes met boodschappen over handen wassen. Hij vermoedde dat dit nieuwe fenomeen meer behelsde dan voorlichting: dat muziek luisteren en muziek maken manieren zijn om het sociale isolement te doorstaan. Voor muziekwetenschappers en sociologen biedt een samenleving in lockdown een unieke onderzoekssituatie. Sinds het voorjaar van 2020 vormde zich een netwerk van ruim vierhonderd onderzoekers uit 43 landen, verenigd onder de noemer ‘Musicovid’. Vorige maand publiceerde Hansen de eerste resultaten van zijn eigen grote enquête, Viral tunes, gehouden onder ruim 5.000 respondenten in Denemarken, Italië, Frankrijk, India en de Verenigde Staten (alleen de staat New York). Wat blijkt: niet alleen werd er meer muziek geluisterd, vooral de thematische coronamuziek hielp bij het reguleren van emoties. Het muzikaal delen en bezingen van lockdown-ervaringen gaf een idee van samenzijn, van sociaal contact, zelfs in het isolement van de huiskamer. NRC sprak met Niels Chr. Hansen.

Steeds meer Nederlanders schrijven en hopen ooit een roman te publiceren. Desondanks neemt het aantal actieve auteurs (die elke vijf jaar ten minste één nieuw oorspronkelijk Nederlandstalig boek publiceren) al jaren af, zo blijkt uit de KVB Boekwerk Makersmonitor.. Mede door de pandemie krijgen uitgevers zo veel werk aangeboden dat sommige een manuscriptenstop hebben ingesteld. Hoe krijg je als aspirant-schrijver dan nog je eerste boek gepubliceerd? Bo van Houwelingen sprak met het literair agentschap Sebes & Bisseling en redacteuren van uitgeverijen.

In juni zijn door mensen met een Museumkaart ruim 411.000 bezoeken aan musea gebracht. Dit is bemoedigend nieuws voor musea én toont hoe trouw Museumkaarthouders zijn. Tegelijkertijd is dit cijfer een derde lager dan in 2019. Ook de bezoeken van mensen die een losse toegangskaart kopen, lopen nog achter. Dat meldt de Museumvereniging op 15 juli. De ereniging doet een dringend appèl op het demissionaire kabinet om de steunpakketten ook door te zetten in het vierde kwartaal. Ook in 2022 zal vanwege de na-ijleffecten van de pandemie herstelsteun nodig zijn.

Op 2 juli 2021 heeft het kabinet het Vierde steunpakket voor derde kwartaal ter beschikking gesteld. 1,9 miljoen hiervan loopt via het . Deze extra middelen zet het fonds, aldus een bericht van 21 juli, in voor een ophoging van het subsidieplafond van de Impulsregeling zzp'ers en erfgoedvrijwilligers (1,56 miljoen), en ondersteuning koepels amateurkunst (via LKCA).

Rozemarijn Romeijn, publiekswerker Theaters Tilburg, is door de jury van de Cultuurmarketing Awards verkozen tot cultuurmarketeer van 2021. Vanuit het belang van inclusiviteit en diversiteit bedacht zij het jongerenplatform T*Agency, een podium voor jonge creatieve makers.

Online balletlessen van hoge kwaliteit volgen, gewoon vanuit je woonkamer. Met deze case won contentmarketeer van de Nationale Opera & Ballet Nitchka Wefers Bettink de Young Talent Award tijdens de Cultuurmarketing Awards 2021.

85% van de Nederlandse consumenten heeft het afgelopen jaar minstens één boek gelezen. Sinds de coronapandemie zijn het lees-, koop- en leengedrag van Nederlandse lezers veranderd: men is meer boeken gaan lezen en kopen, maar minder gaan lenen. Dit is te zien in de eerste reguliere meting van 2021 van het GfK-SMB-kwartaalonderzoek.

De leerlingen van alle basisscholen in de gemeente Heusden moeten de komende jaren in aanraking komen met allerlei vormen van kunst. Zes basisscholen doen al mee aan het project Cultuurloper. Nu gaan álle scholen meedoen, stelt de Heusdense wethouder Peter van Steen. De gemeente gaat voor de maximale subsidie van bijna 35.000 euro van de provincie Noord-Brabant, met de verplichting zelf evenveel bij te leggen. Zodat er in totaal 70.000 euro beschikbaar is. Het is volgens de wethouder zeker ook de bedoeling door het project te stimuleren dat kinderen buiten schooltijd met kunst en cultuur aan de slag gaan. ,,Het kan voor kinderen best veel betekenen als ze daar hun passie in kwijt kunnen, het kan hun leven aangenamer maken. Het heeft in dat opzicht zeker meerwaarde, net als sporten en bewegen dat heeft.”

First Noble met hun project Shared History of the World ontving uit handen van Hedwig Verhoeven, directeur-bestuurder Fonds voor Cultuurparticipatie, de Gouden C. Met deze prijs zet het Fonds jaarlijks één van de vele ondersteunde projecten op het gebied van cultuurparticipatie en cultuureducatie in de schijnwerpers. Door de coronapandemie is dit jaar een bijzondere editie. De nadruk ligt niet op ‘een project dat je mee moet maken’ maar ‘een project dat zocht naar mogelijkheden’ in deze moeilijke tijd. ‘Een geweldige manier om jongeren actief en enthousiast te krijgen voor erfgoed en cultuur. Dit smaakt naar meer’, aldus de jury. Gerald Vreden, co-founder First Noble reageert op de winst: "Ik ben sprakeloos...wel gehoopt maar niet verwacht! Een compliment en erkenning voor onze organisatie en community. We blijven doorgaan met vernieuwende projecten ontwikkelen." De winnaar ontvangt een Gouden C aandenken en een cheque ter waarde van € 1000,-.

Klanten vinden op verschillende manieren hun weg naar een boek. De coronamaatregelen hebben deze verschillende klantreizen beïnvloed. In het najaar van 2020 heeft onderzoeksbureau GfK de ‘coronaklantreis’ van de boekenkoper uitgebreid kwalitatief en kwantitatief onderzocht. Het dashboard visualiseert de resultaten van die onderzoeken. De zes klantreizen worden één voor een behandeld met de belangrijkste kenmerken en de invloed van corona.

Eind In 2020 heeft GfK op meerdere momenten de Nederlandse consument bevraagd over de invloed van corona op hun lees-, koop- en leengedrag. De belangrijkste resultaten uit deze metingen zijn nu samengevat in een overzichtelijk dashboard.

De winnaars van de voorrondes Kunstbende Noord-Brabant zijn bekend. Alle prijswinnaars krijgen coaching, optredens en vrijkaarten die door instellingen en organisaties in de provincie beschikbaar worden gesteld. Eerste prijswinnaars vertegenwoordigen de provincie Noord-Brabant in hun eigen categorie tijdens het Young Creators Festival van Kunstbende in Amsterdam op 2 oktober.

83 mensen van over de hele wereld zaten drie dagen lang online bij elkaar om te spreken over Art, Health & Wellbeing. Kunstloc adviseur Atty Bax was erbij om te luisteren naar onderzoek, projecten en dromen van idealisten die kunst en cultuur als wezenlijk onderdeel zien van ons leven en onze gezondheid. Dit was tijdens de vierjaarlijkse conferentie Culture, Health and Wellbeing International Conference 22-24 juni jongstleden. Ze blogt over een aantal hoogtepunten van de conferentie.

Corona hield stevig huis in de sector. Zzp’ers en amateurkunstverenigingen leverden flink in en scholen besteedden minder aandacht aan cultuuronderwijs. Arno Neele, onderzoeker LKCA, zet de meest actuele cijfers op een rij.

Het Centraal Museum in Utrecht heeft een subsidie van bijna 540.000 euro ontvangen van Fonds 21 EXTRA. Het geld wordt de komende jaren gebruikt om onderzoek te doen naar en het ontwikkelen van digitale toepassingen. Hierdoor moet de bezoekerservaring van het museum toenemen, waardoor een museumbezoek onder andere aantrekkelijk blijft voor jongeren.

Met wijkwandelingen en theatervoorstellingen geeft theatergezelschap Paleis voor Volksvlijt een stem aan de bewoners van de Bossche volkswijken, een podium aan de verhalen achter de deuren. Na de Graafsewijk heeft nu ook de wijk Boschveld een Wijkwandeling. Artistiek leider Vincent van den Elshout; bedenker van de Wijkwandeling Boschveld, praat over de ‘Paradellenweg’ zoals hij de voormalige Bossche tippelplek noemt. Tot 1990 was er een prostitutiezone achter het station. In de nieuwste wandeling is het één van de verhalen uit de wijk die door een scan met je mobieltje van een QR-code op straat beluisterd kunnen worden. De Wijkwandelingen in Boschveld en de Graafsewijk kunnen tot en met de herfstvakantie worden gelopen.

Op 29 juni vond de interactieve afsluitende manifestatie plaats van het participatief actieonderzoek naar de waarde van kunst in de langdurige zorg. ZonMw financierde dit eerste grootschalige landelijke onderzoek naar Kunst in de Zorg vanuit het perspectief van ouderen zelf, maar ook van kunstenaars, zorgmedewerkers en beleidsmakers. Het voornaamste resultaat is dat kunst plezier, positiviteit en diepgaand contact brengt, en dat het uitdaagt. Kennisinstituut Leyden Academy on Vitality and Ageing en Amsterdam UMC geven een stevige wetenschappelijke onderbouwing en versterken hiermee de plaats van kunst binnen de zorgpraktijk én dragen bij aan de kwaliteit van leven van ouderen.

Het concert- en festivalleven is weer opgepakt. Waarom genieten we eigenlijk zo van trillende lucht? En heeft dat ook ‘nut’? Niels Waarlo over 4 ideeën over het genieten van muziek.

Theaters Tilburg zetten in op het betrekken van jongeren bij hun theater en programmering. Communityplatform T*Agency werkt vanuit Theaters Tilburg aan het makerschap van creatieve jongeren in de stad. Tyrone vertelt in een video over hoe ze hebben gezorgd voor een match tussen de behoeftes van de betrokken jonge mensen en het theater. Maker Liselotte mag de eerste live voorstelling organiseren en vertelt over wat T*Agency voor haar en de jonge makers betekent. Theaters Tilburg streeft naar een aanbod dat aansluit op de behoeften van alle Tilburgers en wil invloed van buiten op haar programma en op de organisatiewijze van het theater. Omdat ze een jonger en meer divers publiek wil bereiken haakt het theater aan bij initiatieven van jongeren of nodigt ze gericht uit om bij en met het theater activiteiten in nieuwe genres te ontwikkelen. Dit project wordt gesteund vanuit de regeling MeeMaakPodia. Deze video is onderdeel van een reeks projectportretten. Het Fonds voor Cultuurparticipatie wil hiermee de impact die de gesteunde projecten teweeg brengen, laten zien. 

Het theaterstuk ‘De Soos’ gaat over een gefingeerde hangplek van jongeren die hard achteruit gaat. De eerste voorstellingen in Cuijk waren volgens artistiek en zakelijk leider Jesse van den Elsen van Theatergroep Trots54 een succes. Van den Elsen zag als leerkracht dat jongeren best veel aan hun hoofd hebben, vertelt hij. Zes jaar geleden begon hij daarover liedjes te schrijven. Daar kwamen vervolgens theaterstukken uit voort. Vanuit een artistieke visie en in nauwe samenwerking met jongeren zelf. Met financiële steun van ROC de Leijgraaf in Veghel maakte hij de afgelopen jaren vier producties. Juist omdat het project verder gaat dan theater, kreeg Trots landelijke subsidie toegekend van het Fonds voor Cultuurparticipatie en daarnaast subsidies vanuit de provincie en gemeentes. Naast een jaarlijkse theatertour biedt de groep maatwerk aan bepaalde opdrachtgevers. Jesse van den Elsen : ,,We organiseerden al muziekproducties, maar we hebben ook ‘aanhakers’, jongeren die deelnemen aan specifieke projecten. In die twaalf projecten, op het gebied van onder meer graffiti, rap, mode en decorbouw, doen zij mee. Dit doen we in samenwerking met jongerenwerk in Uden en Veghel. Veel cultuuraanbieders kunnen jongeren moeilijk aan zich binden, ons lukt dat wel. We willen in de regio Noordoost-Brabant een toonaangevende kunst en cultuur community worden, voor en door jongeren.”

Kwalitatief goed cultuuraanbod voor ouderen is belangrijk binnen iedere gemeente. Alleen een ‘knutseluurtje’ is niet genoeg. Daarom roepen Fenna van Hout (LKCA) en Jeroen van Dijk (Fonds voor Cultuurparticipatie) gemeenten op om te blijven investeren in de samenwerking tussen het culturele en sociale domein. Met het subsidieprogramma van het Fonds voor Cultuurparticipatie Age Friendly Cultural Cities is daarmee een begin gemaakt.

Cultuur is van belang, daarover zijn de meeste politieke partijen het eens. Maar op woensdag 16 maart 2022 valt er echt wat te kiezen. Het LKCA publiceert een handreiking richting gemeenteraadsverkiezingen 2022 met daarin vier verschillende opvattingen over cultuureducatie en -participatie, mogelijke culturele ambities van gemeenten en voorbeeldboodschappen voor de lokale context.

Twaalf jaar geleden begon Move als studenteninitiatief in Utrecht, waarbij ze studenten koppelen aan klassen uit minderbedeelde wijken en samen een buurtproject opzetten. Inmiddels doen ze door het hele land projecten waarbij studenten en scholieren samen aan de slag gaan. In Eindhoven werken ze veel samen met de TU/e. Onder begeleiding van TU/e-studenten maakten leerlingen van de Islamitische basisschool in Woensel op 29 juni een gezamenlijk graffitikunstwerk op het schoolplein. Graffiti kunstenaar Marijn van de Beek is door stichting Move gevraagd om samen met de leerlingen het kunstwerk te maken. ,,Ze kwamen zelf met het idee om een kunstwerk te maken voor de wijk”, zegt Anne-claire Pap, projectcoördinator bij stichting Move. Het kunstwerk hangt nu tijdelijk op het schoolplein. Binnenkort hopen de leerlingen het alsnog op een mooie plek in de wijk te onthullen. Er zijn vele goede locaties gevonden in de wijk, maar het is nu wachten op toestemming

Voor veel jonge Brabantse makers betekent deelname aan Kunstbende hun officiële podiumdebuut. Óp 27 juni presenteerden zo’n 50 jongeren in het Eindhovens Parktheater hun eigen gedicht, lied of modeontwerp voor het eerst aan publiek én jury. Door corona zijn alleen genodigden welkom bij de cultuurcompetitie voor jongeren tussen de 13 en 18 jaar. Het evenement was online te volgen. Deze week horen de deelnemers wie er gewonnen heeft. Op 2 juli gaat de organisatie met een cheque langs bij alle Brabantse winnaars in de categorieën film, dans, DJ, expo, theater en taal en influencer (vloggen). De top drie krijgt daarna een coach toegewezen die ze verder helpt.

Het Fonds voor Cultuurparticipatie heeft financiële middelen beschikbaar gesteld voor 10 maanden; LKCA begeleidt het traject en zorgt voor kennisdeling en verbinding. Update van Corona-ondersteuning landelijke koepels amateurkunst, dd. 28 juni 2021

Cultuurconnectie heeft op 25 juni de geactualiseerde versie van het Protocol Sector Cultuureducatie en -participatie gepubliceerd, ingaande 26 juni.

Wat mag wel en niet voor cultuureducatie en cultuurparticipatie? Een update van 24 juni 2021.

Vanaf eind 2021 opent het Fonds voor Cultuurparticipatie veel nieuwe regelingen. Het Fonds is momenteel druk bezig met het schrijven van deze nieuwe mogelijkheden. Wat kan men verwachten? Er komen nieuwe regelingen aan voor Educatie, Participatie, Talentontwikkeling, Erfgoed en Internationale Samenwerking. Het fonds heeft alle mogelijkheden gebundeld in een handig visueel overzicht.

Roza Meuleman is onderzoeker en universitair docent sociologie aan de Radboud Universiteit. Uit haar onderzoek blijkt dat mensen met een lage sociaaleconomische status relatief sterk van cultuurparticipatie profiteren. Mensen die meer participeren in cultuur hebben meer sociale contacten. Met name voor personen met een achtergrond van lagere sociaaleconomische status – die waarschijnlijk minder zijn opgegroeid met normen en culturele codes van netwerken met een hogere status – kan culturele interesse een rol spelen bij het verkrijgen van toegang tot hogere sociaaleconomische kringen. Deze culturele mobiliteit, waarbij (gedeelde) culturele interesse een ingang kan zijn tot netwerken met een hogere status, onderstreept het belang van cultuurparticipatie en -educatie in het verminderen van sociaaleconomische segregatie en kansenongelijkheid.

Steeds vaker nemen ontwerpers en kunstenaars het voortouw nemen in stadsverbetering en nemen daarbij de rol in van buurtregisseur, beleidsmaker of commerciële ontwikkelaar. Met hun innovatieve oplossingen en ondernemende mentaliteit zijn deze creatieven op allerlei manieren actief in de wijken – van buurtactiviteiten die de cohesie tussen bewoners bevordert tot het opknappen van verwaarloosde gebouwen of ongebruikte kavels. De problemen die ze daarbij tackelen zijn al even divers: jeugdcriminaliteit en eenzaamheid onder ouderen tot zelfs woningnood en armoede. En heel belangrijk, deze ontwerpers doen het niet voor het geld maar uit een maatschappelijke betrokkenheid. Ze staan letterlijk en figuurlijk midden in de wijk. Op 22 juni ging de DesignDigger Live(Stream) over Design in de wijk.

Vier kunstenaars, een ontwerper en een filmer voerden van september tot en met november 2020 het project Studio Linie uit in de Bredase wijk Liniekwartier. Dit project is opgezet, om de kunst die gemaakt wordt bij Witte Rook in de wijk te brengen. Ondanks de restricties van de coronapandemie wisten ze contact te maken met de buurtbewoners en lieten ze op verschillende manieren weten dat ze er waren. Als een toevallige getuige wandelt Nanne op ’t Ende vijf maanden later door de wijk op zoek naar mensen die zich de interventie herinneren.

Bekend begrip uit de politicologie: de sluier van onwetendheid. Laten we eens achter die sluiter kruipen als we het cultuurbeleid van de toekomst vormgeven en de subsidies verdelen, schrijft Sanne Scholten, directeur van het LKCA. Verplaats je in de ander, educate yourself. Kunsten kunnen daarbij helpen.

Verwondering is de prikkel om de Dommel en het Dommeldal rondom Sint-Oedenrode te ontdekken. Met het motto ‘water stroomt omhoog’ en geleidt door de verhalen van verschillende (lokale) ervaringsdeskundigen tot en met wetenschappers, is het team van kunstenaarscollectief Satellietgroep op veldonderzoek gegaan om te ontdekken welke perspectieven de Dommel biedt. Dat deden ze op uitnodiging van Waterschap De Dommel en Kunstloc Brabant, in het kader van het Living Lab Brabantse Beken en de Landschapstriënnale 2021. Met de ervaringen en verschillende ingrediënten uit het veldonderzoek, heeft het kunstenaarscollectief een Dommeltrommel samengesteld. Deze Dommeltrommel nodigt bezoekers uit om zelf op onderzoek uit te gaan naar de Dommel. Rooienaren vullen de Dommeltrommel en geven hem weer door. Zoals Ron Buiting. Hij legt uit waarom hij zich betrokken voelt bij dit initiatief van het kunstenaarscollectief. ,,Ik heb planologie gestudeerd en werk bij een ruimtelijk adviesbureau in Utrecht. Daar ben ik betrokken bij de vergroening, met name de verbinding tussen groen in de binnenstad en het buitengebied. Groen is waardevol en ook noodzakelijk in steden. Het is prachtig om te zien hoe Sint-Oedenrode de Dommel integreerde in het dorp en de oevers toegankelijk maakt voor inwoners en passanten. Ik ben zeer benieuwd welke ervaringen en herinneringen andere mensen in de trommel deponeerden.” De gedachte achter de verzamelde elementen is dat mensen met elkaar in gesprek gaan over het stroomgebied van de rivier vanaf Wolfswinkel tot Olland. De trommel is een hulpmiddel om deze ervaringen te delen; een soort poëziealbum.

Erasmus Universiteit Rotterdam/RISBO voerde in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een overkoepelende evaluatie uit naar negen culturele interventies die zijn gesteund door het Fonds ZOZ. Het ging om interventies met als doel de weerbaarheid van jongeren te vergroten, zodat zij minder gevoelig zijn voor extremistische en polariserende boodschappen. Alle interventies bestaan uit een theatervoorstelling of een educatief programma over uiteenlopende thema’s zoals vooroordelen, radicalisering, burgerschap en democratie. Naast een theatervoorstelling of educatief programma is in enkele interventies gebruik gemaakt van workshops en gesprekken voor en na de theatervoorstelling. Hiermee kunnen de deelnemers geactiveerd worden en beter participeren. Dit vergroot de effectiviteit van de interventie.

We kunnen best een dagje zonder cultuur, dus cultuur is niet essentieel, zei minister Hugo de Jonge. (Inmiddels betreurt de minister die uitspraak). Henri Swinkels, directeur-bestuurder van Kunstloc Brabant, weet dat het zo simpel niet is. Juist de coronacrisis toont het tegenovergestelde aan. Deze tijd laat zien dat we niet alleen moeten focussen op kennis, maar ook op het leren omgaan met onzekerheid, en op het ontwikkelen van vaardigheden als experimenteren en uitproberen. En daarmee vormt de crisis een enorm pleidooi voor cultuur en cultuureducatie.

Alle aanvragen voor de regeling Samen Cultuurmaken zijn beoordeeld. Deze weken ontvangen alle aanvragers uit spoor 2 en spoor 3 een beschikking. De eerste ronde Samen Cultuurmaken van deze beleidsperiode bleek een groot succes. Er volgen nog drie rondes in 2022, 2023 en 2024. Bij de sporen 2 en 3 is gewerkt met een zogeheten tender-regeling. Dit betekent dat het fonds in plaats van het behandelen van aanvragen op volgorde van binnenkomst, alle aanvragen na de vastgestelde deadline gelijktijdig worden beoordeeld en in een rangorde geplaatst  Dat gebeurt door twee onafhankelijke, externe commissies.  Zij beoordelen de aanvragen aan de hand van de criteria. Dankzij een extra corona-steunpakket vanuit het ministerie van VWS heeft het fonds de oorspronkelijke subsidieplafonds kunnen verhogen. Een aantal mooie projecten kon helaas niet worden gehonoreerd vanwege het budget. Dit is voor het eerst dat er een meerjarige regeling is die het culturele en sociale domein met elkaar verbindt. Het Fonds voor Cultuurparticipatie hoopt met de regeling en het programma cultuurparticipatie in deze jaren een duurzame beweging tot stand te brengen. In deze eerste ronde is te zien dat de meeste aanvragers afkomstig zijn uit de culturele sector, in samenwerking het sociale domein. Er is ook een mooie regionale spreiding terug te zien. Sommige provincies in spoor 2 en 3  blijven wat achter; zo zijn er geen projecten in Zeeland en Drenthe gehonoreerd. Voor de komende rondes gaat het fonds  onder andere extra communicatie en begeleiding inzetten om goede aanvragen uit de achtergebleven provincies binnen te krijgen. De regeling Samen Cultuurmaken is onderdeel van het Programma Cultuurparticipatie. Een andere belangrijke component in het programma is kennisdeling. Alle deelnemende projecten doen mee aan het kennisdelingsprogramma van het LKCA, onderdeel hiervan is onder andere de projectenmonitor. 

Twan Mickers van ARTFARF maakte een korte film over het ontstaansproces van de Kleinkijkacademie bij zorgorganisatie Severinus in Veldhoven, een project van het Bossche kunstenaarsduo Sjaak Langenberg en Rosé de Beer. Kunstloc Brabant stond aan de wieg van dit bijzondere project dat in mei 2021 van start ging. Kunstloc Brabant begeleidde de kunstopdracht om te komen tot dit project. Zowel de film, als de videosessie op 29 juni op 1sociaaldomein, geven meer inzicht in hoe zo’n project ontstaat en hoe het duo werkt. Tijdens het project zijn  6 ontwerpers en kunstenaars uit verschillende disciplines bezig met het ontwikkelen van  nieuw cultureel aanbod  voor cliënten met een ernstige verstandelijke en meervoudige beperking. Zij doen dit vanuit het perspectief van, en in samenwerking met, de begeleiders op de woningen van Severinus.

HandicapNL heeft een manifest gelanceerd. De organisatie stelt dat alle toonaangevende festivals in Nederland binnen vijf jaar toegankelijk moeten zijn voor mensen met een handicap. Mensen met een beperking stuiten vaak op obstakels als zij een evenement willen bezoeken stellen de schrijvers. “Daardoor is het niet vanzelfsprekend dat mensen met een handicap onbezorgd kunnen genieten van een festival, al helemaal niet een heel weekend lang. Een ontoegankelijk terrein, geen toereikende (sanitaire) voorzieningen en geen aangepaste overnachtingsmogelijkheid zijn helaas nog de standaard.” HandicapNL roept samen met de stichting NRPU en koplopers uit de sector iedereen op het manifest te ondertekenen. Onder meer Zwarte Cross, Dutch Grand Prix (Formule 1 Zandvoort) en Straf_Werk Festival steunen het manifest. “Zij zijn deze zomer een fieldlab voor inclusie, met toegankelijke faciliteiten en een pop-up overnachting mét verzorging.” Uit onderzoek van het SCP dat op 8 juni verscheen, blijkt dat slechts een kwart van de mensen met een ernstige handicap regelmatig eropuit gaat, naar bijvoorbeeld een museum of attractie.

Mensen met een lichamelijke beperking participeren minder in het publieke leven, dan mensen zonder lichamelijke beperking. Ze ervaren ook minder mogelijkheden om hun leven in te richten zoals zij dat zelf willen. Van een samenleving waaraan iedereen ‘op voet van gelijkheid’ kan deelnemen, is dan ook nog geen sprake, terwijl Nederland zich hier met de ratificatie van het VN-verdrag Handicap in 2016 wel aan committeerde. De oorzaken liggen niet alleen in de fysieke toegankelijkheid van publieke plekken, maar ook in vooroordelen en de manier waarop mensen behandeld worden. Verder spelen hulpmiddelen en financiële middelen een belangrijke rol. Hier ligt niet alleen een taak voor de (lokale) overheid en publieke organisaties, maar ook voor bedrijfsleven, verenigingen en de samenleving als geheel. Dit blijkt uit de SCP-publicatie Lang niet toegankelijk. Ervaringen van Nederlanders met een lichamelijke beperking als spiegel van de samenleving.

Meer dan 400 werkgevers, scholen, bibliotheken en andere organisaties gaan dit jaar aan de slag met het voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid. In totaal krijgen zij hiervoor ruim 7,5 miljoen euro vanuit de subsidieregeling Tel mee met Taal 2021-2024. De toekenning van de subsidies is eind mei bekend gemaakt. De organisaties die een subsidie vanuit Tel mee met Taal ontvangen gaan hier de komende anderhalf jaar mee aan de slag.

Ieder kind moet gelijke kansen krijgen in het leven en dus ook toegang hebben tot kunst en cultuur. Dat is waar kansengelijkheid en cultuureducatie elkaar raken. Veel Brabantse gemeenten zetten hier gelukkig al jaren sterk op in. Maar hoe zit het met cultuur in de vrije tijd? Op dat vlak valt in Noord-Brabant nog veel winst te behalen. Daarom schieten steeds meer projecten uit de grond om kinderen ook buiten schooltijd te betrekken bij culturele activiteiten. Zo ook in Tilburg, waar tegenwoordig in vier wijken cultuurcoaches actief zijn. MEST sprak erover met Miriam Alders (cultuurcoach) en Lizette Mijland (directeur CiST).

Mensen laten deelnemen aan de samenleving door cultuur dichterbij te brengen. Dat is het doel van de Cultuurankers in de regio Haaglanden. In de proeftuin werkten zeventien culturele instellingen en vijf gemeenten samen aan dat doel. Maatwerk is één van de succesfactoren, maar er zijn meer elementen die een rol spelen. Bea Ros met de inhoudelijke terugkoppeling van het LKCAtelier van 20 mei jl.

De landelijke campagne iktoon, ter promotie van kunst- en cultuurbeoefening, is sinds dit jaar ondergebracht bij Cultuurconnectie. Iktoon nodigt en daagt iedereen in Nederland uit om in juni (digitaal) aan de slag te gaan met een creatieve uitdaging: de iktoon Challenge 2021. Het thema hiervoor kan op dit moment niet anders zijn: Open Up!

Samen met een choreograaf en professionele dansers en muzikanten maken de spelers van Theaterwerkplaats Tiuri uit Breda de voorstelling No Bodies. Igor Memic vertelt over zijn ervaring als speler bij de voorstelling. Artistiek directeur Bas Roijen en choreograaf Jordy Dik vertellen over de voorstelling en het belang van de nadruk op de lijfelijkheid van de spelers. Tiuri gelooft dat ieder mens talenten heeft en dat die - in het bijzonder bij mensen met een beperking - zichtbaar gemaakt moeten worden. In haar werkplaats in Breda leidt Tiuri sinds 2003 mensen met een (cognitieve) beperking op tot theatermaker. In 2009 opende de organisatie een tweede theaterwerkplaats in Roosendaal. Dit project wordt door het Fonds voor Cultuurparticipatie gesteund vanuit de regeling Talent & Festivals 2021-2024.

Er is een nieuw cultureel initiatief voor Uden en omgeving van start gegaan: de Stichting Vrienden van Markant. De nieuwe stichting stimuleert culturele participatie en steunt culturele initiatieven in de omgeving. Zo krijgt iedereen uit de brede lokale gemeenschap de gelegenheid deel te nemen aan het culturele leven. Theatermaker Judith Koch is bestuurslid van Vrienden van Markant. “De stichting kan initiatieven mogelijk maken door het verzamelen van financiële middelen vanuit steun van onze Vrienden”, vertelt ze. “Hiermee kunnen we mensen laten genieten van een theatervoorstelling voor wie dat anders minder toegankelijk is, zoals ouderen die slecht ter been zijn of kinderen uit minder draagkrachtige gezinnen. Cultuur is er echt voor iedereen.”

‘’Er is werk aan de winkel. Laaggeletterden zijn vaker werkeloos dan niet-laaggeletterden. Volgens de Algemene Rekenkamer (2016) telt Nederland in totaal 2.5 miljoen laaggeletterden – d.w.z. mensen met een zeer gebrekkige leesvaardigheid. En dat aantal is groeiende. Niet alle laaggeletterden ervaren dit als een obstakel: 80% van de werkenden geeft aan zonder enige training te kunnen functioneren op de arbeidsmarkt. (Buisman et al. 2013) Of je dan kan uitleggen waar je woont is een ander verhaal. Zo gymde ik op mijn fitnessclubje in Zutphen met een jongeman die bekende nooit een boek of zelfs maar een krant te lezen – ook geen nieuwsberichten op zijn smartphone. Hij woonde op de Paul Rodekoollaan. Op de plattegrond ook wel aangegeven als Paul Rodenkolaan.” “Volgens de statistieken wordt er in Nederland steeds minder gelezen. Foutloos schrijven onder kansarme jongeren is een zeldzaamheid. Is dat erg? Laten we er eens met een economische blik naar kijken. Want zodra het over geld gaat, zitten onze politieke besluitnemers rechtop.” Aldus Adriaan van Dis, lid van de Akademie van Kunsten.

‘Als je kijkt naar het ledenbestand van alle bibliotheken in Nederland, zie je dat veel kinderen afhaken rond de middelbareschooltijd. Dan wordt lezen van iets leuks plots een verplichting en zijn er andere activiteiten die lonken, zoals games, series en sociale media. Velen van hen keren pas weer terug wanneer ze via hun eigen kinderen opnieuw kennismaken met de bibliotheek.’ Aldus onderzoeker Marjolein Oomes van de KB, nationale bibliotheek. Waar 87 procent van de basisscholen samenwerkt met de bibliotheek, gebeurt dat maar op 40 procent van de middelbare scholen. Uit vergelijkend internationaal onderzoek onder 600 duizend 15-jarigen uit 79 landen blijkt dat Nederlandse jongeren het minste leesplezier beleven. 44 procent van de jongeren zegt zelfs amper of nooit een boek open te slaan. De slechte lees- en leencijfers baren onderzoeker Marjolein Oomes zorgen, maar ze maken niet dat de bibliotheek geen bestaansrecht meer heeft. Daar zorgen nieuwe taken als leesbevordering, persoonlijke ontwikkeling en digitale inclusie voor.