Trends & Ontwikkelingen

Nederlandstalige fictie en de fysieke boekhandel hebben van de 90e Boekenweek geprofiteerd. Na de Koninklijke start, sensationele eerste cijfers en een snelle herdruk van de Boekenweekthema-uitgave Hèhè, blijkt nu definitief dat tijdens de Boekenweek positieve resultaten zijn behaald. Er werd 25% meer Nederlandstalige fictie verkocht dan in een gemiddelde week en dat is tevens flink meer dan recente edities van de Boekenweek. Dit blijkt uit marktonderzoek door KVB Boekwerk/SMB-GfK naar kassa-aanslagen van papieren boeken.

De overname van Downtown Music door Universal Music Group (UMG) wordt onderworpen aan EU-toezicht na een doorverwijzingsverzoek van de Nederlandse staat. Deze overname maakt deel uit van een reeks acquisities door UMG, waaronder onafhankelijke labels [PIAS] en 8Ball Music, die allemaal binnen een paar maanden na elkaar werden aangekondigd. De Europese brancheorganisatie IMPALA roept regelgevers al langer op om in te grijpen tegen UMG’s ‘machtsstrategie’ van opeenvolgende overnames. In het bijzonder heeft IMPALA nationale mededingingsautoriteiten en de EU aangespoord om UMG’s overname van Downtown onder de loep te nemen.

Een goede briefing maken is het halve werk voor een geslaagd digitaal project. Alleen dan kan een externe partij een goed voorstel doen. DEN geeft 7 tips: 1. Stuur je briefing naar de juiste partijen. 2. Vergelijk appels met appels, benader partijen die een beetje op elkaar lijken. 3. Plan het project intern alvast in. 4. Wees open over het pitchproces. 5. Noem je budget. 6. Vraag om eerder werk. 7. Vertel wat jullie zelf kunnen – en wat niet. 

Waar een traditioneel project een strakke planning volgt van idee tot uitvoering, werkt een digitaal team meestal agile: een flexibele aanpak waarbij in kleine stappen wordt ontwikkeld en er op basis van feedback steeds wordt bijgestuurd. Om een digitaal project succesvol te laten verlopen, is het belangrijk dat binnen het team helder is wie welke rol vervult. Onduidelijkheid hierover kan leiden tot misverstanden, vertragingen en een eindresultaat dat niet aansluit bij de verwachtingen.

Agile werken is een flexibele manier om digitale projecten aan te pakken. In plaats van een langere periode aan een compleet eindproduct te werken, wordt er in korte stappen ontwikkeld en getest. Dit voorkomt verrassingen en maakt het makkelijker om bij te sturen. DEN beschrijft de belangrijkste rollen binnen een agile project. 

In The Niteshop – buurtwinkel, cultuur- en kenniscentrum én barbershop in Rotterdam-Delfshaven – discussiëren de vrienden Malique en Mo, met een glas thee bij kapper Gaaf, over de waarde van the Culture in de dagelijkse praktijk. ‘Beleid poetst en poldert alles weg wat te echt, te hard en te rauw is.’ 

The Niteshop is niet zomaar een winkel of een barbershop; het is een verbeelding van wat Culturele infrastructuur kan zijn. Een plek waar je niet alleen komt om iets te kopen of om je fade te fixen, maar om te denken, te botsen, en te groeien. Hier, tussen de levensmiddelen en random gesprekken, wordt iets gecultiveerd dat groter is dan de ruimte zelf. Een infrastructuur die als doel heeft the Culture te verstevigen. 

In een tijd waarin technologie een groot onderdeel is van ons dagelijks leven, groeit het besef dat ons internet niet altijd een neutrale, vrije ruimte is. Veel culturele organisaties zijn afhankelijk van digitale platforms om kunst en kennis te delen en haar publiek te bereiken. Paulien Dresscher, onafhankelijk onderzoeker, curator en programmamaker op het snijvlak van digitale cultuur en technologie, pleit voor een alternatief: een internet dat recht doet aan publiek waarden. 

Volgens Paulien is het een probleem dat het internet grotendeels in handen is van Amerikaanse bedrijven die commerciële belangen vooropstellen. Een van de grote uitdagingen in de digitale wereld is de opkomst van desinformatie. Paulien hoopt dat er meer alternatieve platforms zullen opkomen. Er zijn strategieën om een overstap te maken. Paulien pleit voor het POSSE-model (Publish on your Own Site, Syndicate Elsewhere). 

Hiphopcultuur heeft zich in de afgelopen vijftig jaar ontwikkeld van een oorspronkelijk New Yorkse subcultuur tot een wereldwijde culturele beweging. Hoewel hiphop ook in Nederland razend populair is, is het fenomeen in de gesubsidieerde landelijke culturele Basisinfrastructuur (BIS) nauwelijks terug te vinden. Wel staat hiphop sinds januari 2025 op de lijst Immaterieel Erfgoed Nederland. 

In Boekman Extra #48 Verkenning presenteert de Kennisbank van de Boekmanstichting een selectie uit haar collectie van honderden publicaties over het ontstaan van hiphop, de introductie in Nederland, de verhouding tot het cultuurbestel en onderwijs, sociale aspecten, talentontwikkeling en gerelateerd beleid. En… hoe ziet de toekomst eruit?

Investeren in culturele broedplaatsen draagt bij aan het regionale vestigingsklimaat voor inwoners en bedrijven. Dat heeft de voorzitter van de Raad voor Cultuur Kristel Baele afgelopen weekend gezegd bij de opening van de nieuwe broedplaats 'Nesse' in de gemeente Terneuzen. In haar speech brak zij een lans om te blijven investeren in laagdrempelige culturele voorzieningen in elke stad, dorp en regio. "Elke investering in cultuur zien wij als een investering in brede welvaart."

Juist laagdrempelige, toegankelijke culturele voorzieningen maken dat lokaal talent tot bloei kan komen. Dat leidt volgens de raad vaak tot hoogwaardig cultureel aanbod met een regio-overstijgende aantrekkingskracht. "Wie daar wil komen, moet beginnen te investeren aan de basis.", waarschuwde Kristel Baele. "Dat gaat verder dan alleen bibliotheek en cultuureducatie. Het vraagt om investeren in faciliteiten en een infrastructuur die cultuurmakers in al hun verscheidenheid centraal stelt en faciliteert, los van instituties."

Op 18 maart vond de afsluiting plaats van de derde CmK-periode. Onder de noemer ‘Kijk eens wat er staat’, was er ruim aandacht voor de opbrengsten tot nu toe. Eén ding staat als een paal boven water: CmK werkt en heeft impact. De deelnemers blikten ook vooruit naar CmK4 en stelden voor zichzelf én de overheid opdrachten. Op naar nog meer verbeeldingskracht, doorgaande leerlijnen, bloeiende leerecosystemen en passende wettelijke regelingen.

Het is een hot topic in de culturele sector: het maken en meten van impact. Impact in de culturele sector verwijst naar de meetbare en merkbare veranderingen op verschillende niveaus (micro, meso of macro) die kunst en cultuur teweegbrengen op maatschappelijk, sociaal, economisch en educatief vlak. Voor de cultuureducatie- en amateurkunstsector betekent impactmeting inzicht krijgen in hoe creatieve activiteiten bijdragen aan bijvoorbeeld persoonlijke ontwikkeling, sociale cohesie en talentontwikkeling. Door zowel meetbare resultaten als kwalitatieve ervaringen te verzamelen, kan de sector haar waarde aantonen en versterken.

In een kennisdossier laat het LKCA het belang van impactmeting binnen de cultuureducatie en amateurkunstsector zien en worden handvatten gegeven hier zelf mee aan de slag te gaan.

Een nieuw onderzoek uit de Verenigde Staten bevestigt de rol van kunst in het welzijn en de ontwikkeling van jongeren. Omdat de mogelijkheden voor kunstonderwijs op scholen steeds schaarser worden, springen veel buitenschoolse organisaties bij om de leemte te vullen. Een onderzoeksteam aan de Universiteit van Pittsburgh wilde de waarden en doelen onderzoeken die lokale kunstorganisaties meenemen in hun programmaontwerpen. In hun onderzoek definieerden ze deze initiatieven als 'cultuurgerichte, op de gemeenschap gebaseerde jeugdkunstprogramma's' en identificeerden ze zeven belangrijke ontwerpkenmerken, samen met een verscheidenheid aan gerapporteerde positieve uitkomsten voor jongeren.

Op maandag 31 maart debatteerden Europarlementariërs en de Commissie tijdens de plenaire vergadering van het Europees Parlement in Straatsburg over het komende Europees Cultureel Kompas om de toekomst van het EU-cultuurbeleid vorm te geven. "De Europese Unie is een mondiale culturele grootmacht", aldus Micallef in zijn openingstoespraak, waarbij hij benadrukte dat het Europees Cultureel Kompas is gebaseerd op drie hoofdvoorwaarden: 1) Artistieke vrijheid voor iedereen. 2) Geen kunst of cultuur zonder mensen – kunstenaars moeten goed betaald worden om te creëren. 3) Technologie, en met name AI, moet cultuur en een eerlijke beloning ervan stimuleren.

Het muziekonderwijs in het Caribische deel van het koninkrijk is de afgelopen jaren verbeterd. Op verschillende eilanden zijn geschoolde muziekdocenten aangetrokken om leerlingen hun muzikale talenten verder te laten ontwikkelen. De initiatieven zijn mede tot stand gekomen met behulp van Méér Muziek in de Klas.

De jaarlijkse Keep an Eye Productieprijs voor jong muzikaal talent gaat naar Jasmine Karimova. De vakjury, met onder meer Componist des Vaderlands Anne-Maartje Lemereis, was unaniem in haar oordeel: Jasmine’s compositie Boomverzen, geschreven samen met haar 9-jarige zusje Mira, sprong er dit jaar met kop en schouders bovenuit. Met de prijs krijgt Jasmine de kans haar eigen productie te realiseren, waarvan de première op 4 juli zal plaatsvinden tijdens Festival Wonderfeel. 

DutchCulture presenteert Matching Fund 2021–2024: Connection through Collaboration. In deze nieuwe publicatie reflecteert DutchCulture op het werk dat het Matching Fund de afgelopen vier jaar heeft ondersteund. De gepresenteerde projecten tonen de diversiteit en impact van internationale samenwerkingen op het gebied van erfgoed, en vormen slechts een glimp van de bredere bijdragen van erfgoedprofessionals en kunstenaars wereldwijd.

Deze voorbeelden benadrukken de unieke positie van het fonds binnen het landschap van culturele financiering en het bieden van internationale kansen aan een breed scala aan professionals binnen het Koninkrijk der Nederlanden .Veel van de ondersteunde initiatieven hebben geleid tot langdurige partnerschappen die niet alleen het erfgoedveld verrijken, maar ook de internationale culturele relaties versterken en de zichtbaarheid van het Koninkrijk der Nederlanden wereldwijd vergroten.

Het Nieuwe Instituut, het nationale museum voor architectuur, design en digitale cultuur, is de curator van het culturele programma van het Nederlands paviljoen op de World Expo 2025 in Osaka, Kansai, Japan, die opent op 13 april aanstaande. Het culturele programma reageert op het overkoepelende thema van het Nederlandse paviljoen - Common Ground – en laat zien hoe je dat in de praktijk brengt en activeert. Het culturele programma heeft daarom de naam Activating Common Ground gekregen.

De Cultuurmakelaar is een nieuwe functie die in het najaar van 2024 is gestart in de gemeente ’s-Hertogenbosch. Deze pilot is opgezet in samenwerking met vier belangrijke culturele instellingen: Het Noordbrabants Museum, Verkadefabriek, Willem Twee en Theater aan de Parade. Tyrone Tjon-a-loi is de eerste die deze rol vervult. Als Cultuurmakelaar werkt hij aan één heldere missie: de verbinding versterken tussen makers onderling, en tussen makers en culturele instellingen en de gemeente. Hij is aanspreekpunt, sparringpartner en aanjager van samenwerking. Sinds zijn start zet Tyrone actief in op netwerkversterking.