06-02-2023

De week van 6 t/m 12 februari heeft stichting TinnitusFree uitgeroepen tot tinnitus-week. Tijdens deze week zal de stichting aandacht geven aan de voortgang in medisch-wetenschappelijke onderzoeken naar tinnitus. Tinnitus kan grote negatieve effecten hebben op de kwaliteit van leven door slaaptekort, communicatieproblemen, angst, prikkelbaarheid, concentratieproblemen, depressie of in extreme gevallen zelfmoordgedachten of -acties. Veel tinnitus-patiënten slagen er niet langer in volwaardig aan de maatschappij deel te nemen. In februari start de Stichting TinnitusFree met een onderzoek naar tinnitus onder makers van muziek. Doel van het onderzoek is om: (1) inzage te krijgen in de problematiek van tinnitus onder music creators (2) een indicatie te krijgen van het percentage music creators dat tinnitus heeft (3) meer te weten te komen over de impact van tinnitus bij muziekmakers, oftewel de wijze waarop dit hun beroepsuitoefening, hun hobby en hun totale leven, beïnvloedt.

06-02-2023

Geen koptelefoon, maar een prikkelarme ruimte: niet mensen met een beperking, maar het festival zélf moet zich aanpassen om toegankelijk te worden. Het is het basisprincipe van Onbeperkt Feest, een gezamenlijk initiatief van HandicapNL en Green Events. Zij sloegen de handen ineen om outdoor-festivals écht inclusief te maken. Tijdens ADE Green in oktober schaarden 10 toonaangevende festivals zoals Awakenings en Oerol zich achter het initiatief. Toegankelijkheid wordt ook vanuit de festivalsector zelf steeds meer als belangrijke pijler erkend en gedragen. De Code D&I sprak met Onbeperkt feest-projectleiders Tinha Oehl en Co-director Green Events Lyke Poortvliet.

06-02-2023

In het kader van “Music Moves Europe” heeft de Europese Commissie het rapport “The Health and Wellbeing of Professional Musicians and Music Creators in the EU – insights from research for policy and practice” uitgebracht. Het rapport belicht de belangrijkste risico’s voor de fysieke en mentale gezondheid van professionele musici en muziekmakers. Het toont ook voorbeelden van succesvolle interventies en acties (beleid en praktijken) van verschillende EU-lidstaten om deze risico’s aan te pakken. Het rapport destilleert belangrijke beleidslessen uit onderzoek en doet aanbevelingen voor beleid en praktijken die de fysieke en mentale gezondheid en veiligheid van musici en muziekmakers in de EU kunnen verbeteren op het gebied van voorlichting, preventie en behandeling.

24-01-2023

Begin 2023 maakt het Pianoduo Scholtes & Janssens, bestaande uit Lestari Scholtes en Gwylim Janssens, een concerttournee langs tien ziekenhuizen door heel Nederland, de 'Hart onder de Riem concerten'. Het duo geeft hiermee een muzikaal kado aan de medewerkers van de ziekenhuizen, als dank omdat zij zich in de afgelopen jaren, de 'coronajaren', geweldig hebben ingezet om duizenden patiënten te helpen en te ondersteunen. Deze tournee wordt mede mogelijk gemaakt door het Fonds Podiumkunsten en het Prins Bernhard Cultuurfonds.

24-01-2023

Sinds 18 januari kunnen jonge patiënten van het Erasmus Medisch Centrum Sophia (ook bekend als het Sophia kinderziekenhuis) in Rotterdam op afstand kennis maken met het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Het orkest ontwikkelde daarvoor de 'Orkestontdekker'. Met een Virtual Reality-bril op kunnen kinderen virtueel een kijkje nemen op het podium tussen de musici. Ze kunnen instrumenten van dichtbij bekijken en luisteren naar verschillende uitvoeringen van het orkest. Het kinderziekenhuis, onderdeel van het Erasmus Medisch Centrum, is er blij mee: "Wij doen al jaren onderzoek naar muziek als medicijn", zegt een woordvoerder, "en het is bewezen dat dit zorgt voor pijn- en stressvermindering. Voor onze patiënten is een concertbezoek niet altijd vanzelfsprekend, en op deze manier kunnen ze het orkest toch beleven en even vergeten dat ze in het ziekenhuis liggen." Het orkest en het Erasmus Medisch Centrum werken al langer samen. Met een derde partner, de Erasmus Universiteit, investeren ze in onderzoek. Het doel is meer te leren over het effect van muziek op de gezondheid en het welzijn van mensen.

24-01-2023

Jongeren staan onder druk in onze prestatiemaatschappij en de zorgen om hun mentale gezondheid en fysieke gezondheid zijn groot. Er zijn lange wachtlijsten in de GGZ, de Jeugdzorg staat sterk onder druk, de woningmarkt is krap en deze generatie gaat het slechter krijgen dan hun ouders. Hoe kunnen we kunst en cultuur inzetten voor de bevordering van de mentale gezondheid van jongeren? Kunstloc adviseurs Anke Koenraadt en Atty Bax hebben daarover een kennispagina gemaakt.

23-01-2023

De provincie Noord-Brabant en het Cultuurfonds Noord-Brabant stellen in 2023 opnieuw budget beschikbaar voor kleinschalige projecten in Brabantse buurten. Er is voor deze periode € 300.000 om te verdelen. Het Buurtcultuurfonds helpt creatieve professionals om verandering in de wijk vorm te geven. Deze professionals zien kansen in de wijk, halen wensen op in de buurt en brengen de ideeën tot uitvoering. Met nieuwe en inspirerende denkrichtingen, vormen, beelden of acties helpen zij de gedeelde droom van bewoners te verbeelden, nieuwe creatieve oplossingen vorm te geven of het verlangen naar een levendigere, vitalere, groenere of fraaiere buurt aan te wakkeren. “Veel grote maatschappelijke uitdagingen vragen om samenwerking en draagkracht op buurtniveau. De energietransitie, vergroening, zorg, veiligheid en sociale samenhang: we moeten het samen doen. Creatieve professionals kunnen deze verandering zowel aanjagen als vormgeven. Daar dragen we graag aan bij via het Buurtcultuurfonds", aldus Stijn Smeulders, gedeputeerde Cultuur. Het Buurtcultuurfonds is bedoeld om ideeën te realiseren die bijdragen aan ontmoeting, samenwerken en samenleven. Binnen wijken, tussen generaties, culturen en kunstvormen én tussen stad en platteland.

17-01-2023

Het online programma Zing je sterk draagt met behulp van adem-, zang- en ontspanningsoefeningen bij aan de kwaliteit van leven van patiënten met kanker en zij die recent hun behandeling hiervoor hebben afgerond. Plezier in het zingen, herstel van vertrouwen in eigen lichaam en de ontmoeting met andere deelnemers staan hierbij centraal. Zing je sterk is in 2021 ontwikkeld voor patiënten met Long covid, in samenwerking met het CWZ-ziekenhuis, door vocaal ensemble Wishful Singing. Onderzoek onder de deelnemers laat zien dat zij baat hebben bij lotgenotencontact en dat de adem- en zangoefeningen bijdragen aan het verminderen van stress door ziekte. In samenwerking met ziekenhuis Meander in Amersfoort start er nu een pilot van Zing je sterk voor patiënten met kanker.

17-01-2023

De Breda University of Applied Sciences (BUas), afdeling game development, ontwikkelt samen met verslavingszorginstelling Novadic-Kentron een virtuele wereld, die alcoholverslaafden ondersteunt in hun herstel: Recovery, relapse control therapy. Met behulp van virtual reality, kan de verslaafde oefenen om allerlei lastige situaties, die een trigger vormen om te drinken, te weerstaan. ,,Je noemt dit cue exposure therapie”, legt Marnix van Gisbergen, BUas-onderzoeker en -lector uit. ,,Dit wil zeggen dat je mensen blootstelt aan datgene waar ze bang voor zijn of moeite mee hebben.” (…) ,,We hebben verschillende virtuele werelden ontwikkeld”, legt Van Gisbergen uit. ,,Enerzijds omgevingen die hunkering of trek op kunnen roepen, zoals een plek waar mensen gewend zijn om te drinken. Maar anderzijds ook omgevingen die mensen tot rust brengen, zoals een plekje in de natuur of aan de waterkant. Al moet je daar ook mee opletten. Want wat voor de ene verslaafde een veilige plek is, kan bij de ander juist trek opwekken.” Martijn Schraven sprak met hem.

16-01-2023

Per 2023 wordt de Brede Regeling Combinatiefuncties (BRC) verlengd voor een periode van vier jaar. Uit deze regeling worden buurtsport- en cultuurcoaches mede gefinancierd. In tegenstelling tot voorgaande jaren wordt de BRC nu onderdeel van een Brede Specifieke Uitkering: de brede SPUK. Hierin worden verschillende thema’s samengevoegd: sport en bewegen, gezondheid, sociale basis en cultuurdeelname. Naar verwachting publiceert het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport begin februari 2023 de richtlijnen van de nieuwe SPUK. Daarna hebben gemeenten tot 1 maart om de SPUK, met daarin de middelen voor de combinatiefunctionarissen, aan te vragen voor periode 2023-2026. Later dit jaar volgt naar verwachting een nieuwe aanvraagronde voor periode 2024-2026. Wat verandert er per 2023 voor de Brede Regeling Combinatiefuncties (BRC) met de komst van de nieuwe brede SPUK? En welke kansen zijn er voor de inzet van combinatiefunctionarissen in jouw gemeente? Op o.a. deze vragen wordt er ingegaan tijdens het LKCAtelier van 9 februari.

12-01-2023

Piano spelen vermindert angstgevoelens en helpt bij het omgaan met depressies, nog meer dan luisteren naar muziek: dit zijn de conclusies van een recent onderzoek van de Universiteit van Bath, Engeland. Voor het onderzoek werden ruim 30 volwassenen verdeeld over drie groepen: eerste groep kreeg pianoles, de tweede luisterde naar muziek en de derde groep bracht tijd door met lezen of studeren. Al na een paar weken werd duidelijk dat de groep van beginnende pianisten niet alleen hun multi-sensorische vaardigheden hadden verbeterd, maar tevens lagere depressie-, angst- en stressscores lieten zien in vergelijking met daarvoor. De onderzoekers suggereren dat muziektraining heilzaam kan zijn voor mensen met psychische problemen en er wordt momenteel verder onderzoek gedaan.

12-01-2023

Van de junk onder de brug tot de alcoholist - zonder ruggengraat natuurlijk - die zijn getroebleerde verleden probeert weg te drinken. Stereotypen en stigma’s domineren het beeld van ‘de verslaafde’. Daar willen kunstenaarscollectief Coup Cura en Novadic-Kentron wat aan doen, onder meer met de voorstelling ‘De herintreding van Harry’. ,,Het beeld dat er heerst van mensen met een verslaving doet zelden recht aan de werkelijkheid. We denken, vaak onbewust, dat iemand met een verslaving uit een slecht milieu komt, trauma’s heeft, of simpelweg een loser is,” zegt Karin Jessica Jansen van kunstenaarscollectief Coup Cura. Samen met het publiek en een ervaringsdeskundige uit de regio gaat Coup Cura een sociaal experiment aan: is het mogelijk om in één avond iemand te bevrijden van de heersende stigma’s rond verslaving? Van 10 januari t/m 8 februari te zien in o.a. Bergen op zoom, Rosmalen, Oss, Breda, Eindhoven en Goirle.

12-01-2023

Dat er iets moet gebeuren op het gebied van permanente gehoorschade is evident. Het is een wereldwijd ¬spelend probleem, waarbij de World Health Organisation (WHO) volgens een nieuwe studie schat dat er wereldwijd zo’n 1,35 miljard mensen tussen de 12 en 34 jaar kans lopen op permanente gehoorschade door verkeerd gebruik van oortjes of hoofdtelefoons en regelmatig bezoek aan clubs, privéfeestjes, concerten en festivals waar de muziek (te) hard staat. Voor ruim 430 miljoen mensen wereldwijd is het al te laat, zij hebben permanente gehoorbeschadiging. Op 30 november publiceerde de Gezondheidsraad haar advies over het Convenant Preventie Gehoorschade Versterkte Muziek, dat eind 2022 afliep, en dat is in de live entertainmentbranche met gemengde gevoelens ontvangen. “Door de coronamaatregelen hebben bijna alle muziekactiviteiten zo’n twee seizoenen stilgelegen en zijn de convenantpartijen zwaar getroffen. Daarom hebben de convenantpartners in juni besloten de looptijd van het convenant met één jaar te verlengen tot 6 december 2023,” aldus staatssecretaris VWS Maarten van Ooijen, met de toevoeging dat dit extra jaar zal worden gebruikt om de opgelopen achterstand in te ¬halen, beter inzicht te krijgen in de resultaten van het convenant en om de ambities en maatregelen te bespreken van een mogelijk nieuw convenant.” Een analyse.

15-12-2022

De staatssecretaris van VWS heeft nog geen uitspraak gedaan over het advies van de Gezondheidsraad. Hij wil eerst in gesprek met de partijen van het convenant Preventie gehoorschade versterkte muziek. Dat gaf staatssecretaris Van Ooijen op 14 december aan in het commissiedebat van de vaste kamercommissie VWS over Leefstijlpreventie. Van Ooijen hecht er veel belang aan om eerst het veld te horen wat de impact is van het advies van de Gezondheidsraad voor de sector. Daarna zal de staatssecretaris uiteindelijk een afweging maken ten aanzien van het advies en de verdere beleidsinzet om gehoorschade tegen te gaan. De staatssecretaris geeft aan dat de sector altijd zelf het voortouw heeft genomen en zeer vooruitstrevend is geweest om stappen te zetten in het tegengaan van gehoorschade in een sector die eerst niet gereguleerd was. Bovendien ontbreekt er, zoals de Gezondheidsraad zelf ook aangeeft in haar rapport, een aantal belangrijke partners in het convenant zoals de Koninklijke Horeca Nederland. Wat betreft de Vereniging Nederlandse Poppodia en Festivals (VNPF) blijft de focus nodig op voorlichting en stimulering van het gebruik van goede gehoorbescherming. De campagnes als I Love My Ears dienen daarom in ieder geval onverminderd te worden voortgezet.

15-12-2022

Culturele activiteiten spelen een belangrijke en succesvolle rol in de leefbaarheid en sociale kwaliteit van wijken. In een kennisdossier deelt LKCA informatie, tips en voorbeelden over hoe je (meer) cultuur kunt inzetten in de wijk

15-12-2022

In de beeldende kunst en architectuur duikt ‘zorg’ op als onderwerp, maar met een helende werking van kunst ook als beoogd effect. Waarom levert dat de nodige kriebels op? Marsha Bruinen over 3 exposities rondom het thema. Where Shall We Plant the Placenta? in A Tale of A Tub, Narges Mohammadi, Onzichtbare handen: Een ode aan de thuiszorghulp in het Stedelijk Museum Schiedam en Prix de Rome Architectuur 2022: Healing Sites, Het Nieuwe Instituut, Rotterdam.

12-12-2022

Hoe ga je ermee om als je na een lawaaierige avond met een piep in het oor in bed ligt? En wat als die piep de volgende ochtend niet weg is? En nooit meer weggaat? Tinnitus is de allerergste nachtmerrie voor elke muzikant. Veel meer van hen worstelen ermee dan je zou denken. Timo Pisart sprak met vijf artiesten over de relatie met de piep in hun oor, Milo Driessen van Goldband, IJsbrand van Eerdenburg, bekend als Ybra, vaste dj en producer van Gotu Jim, mediacomponist Stephen Emmer, dj Joost van Bellen, en Dirk Zandvliet, saxofonist van Gallowstreet.

12-12-2022

,,Mensen zijn symbolische dieren. Hebben beelden nodig om hun eigen ervaringen en gebeurtenissen aan te kunnen spiegelen en te kunnen verwerken. Kunst draagt daaraan bij”, vertelt José Krijnen, geestelijk verzorger en aanjager van de hernieuwde aandacht voor kunst bij het ETZ. ,,Ik werk hier nu een kleine twee jaar. Toen ik informeerde naar de kunstcommissie, bleek die niet meer te bestaan.” Annemiek Steenbekkers sprak met  José Krijnen van het Elizabeth Tweesteden Ziekenhuis in Tilburg en Paetrick Netten van het Jeroen Bosch Ziekenhuis in ‘s-Hertogenbosch over de kunstcollecties en expositiebeleid van deze ziekenhuizen. Netten: ,,Een ziekenhuis was vroeger steriel en functioneel. Je werd bij wijze van spreken al misselijk als je binnenkwam. Kunst leidt af – je hebt wat te kijken als je zit te wachten – stelt gerust en biedt troost. Het is aangetoond dat na een galblaasoperatie er minder complicaties optreden en een patiënt sneller herstelt als die niet tegen een witte muur zit aan te kijken. Zicht op groen en bomen heeft eveneens een helende werking.” Steenbekkers sprak ook met Tineke Abma, bijzonder hoogleraar ouderenparticipatie bij de afdeling public health en eerstelijnsgeneeskunde (PHEG) van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en directeur-bestuurder Leyden Academy on Vitality and Ageing. Ze is nauw betrokken bij het thema kunst in de zorg. Samen met het hoofd kunstzaken van het LUMC en zorgverleners van UMC Groningen doet ze onderzoek naar kunst in de context van het ziekenhuis. En ze werkt met een groep mensen aan een uitvoerig document om beleidsmakers te wijzen op het belang van kunst in de zorg.

06-12-2022

In een nieuw rapport verzamelt het Europese project CultureForHealth wetenschappelijk bewijs voor het positieve effect van kunst en cultuur op onze gezondheid en ons welzijn. Lezen verhoogt ons empathisch vermogen en draagt zo bij tot een verhoogde sociale connectie die we kunnen voelen met de ander. Lezen kan ook persoonlijk voor zingeving zorgen, voor een connectie met jezelf. In projecten met volwassenen die kampten met ernstige psychische klachten, zorgden leesactiviteiten voor verminderde symptomen van depressie. Wie samenkomt in een leesgroep en actief deelneemt aan gesprekken over verhalen, kan zich op langere termijn ook mentaal beter gaan voelen, en ook het gevoel hebben deel uit te maken van een sociale groep. Praten over verhalen helpt ook om communicatieve vaardigheden aan te scherpen en zorgt voor een verbeterde gemoedstoestand. Zeker van jongs af aan loont het om te lezen. Kinderen en jongeren die lezen voor hun plezier vertonen betere gezondheidsgedragingen in hun vroege adolescentie. Ze lopen minder kans op bepaald risicogedrag, zoals overdadige alcoholconsumptie of tabaksgebruik, en eten frequenter fruit.

05-12-2022

Gehoorschade door muziek, en de bescherming ertegen, is volop in het nieuws. De Gezondheidsraad bracht een advies uit om het maximaal toegestane geluidsniveau bij versterkte muziek te beperken tot 100 dB(A). Dat houdt in dat horeca, podia en festivals de geluidsinstallatie minder hard mogen zetten. De muzieksector worstelt ermee.  Stephen Emmer, componist van vooral popmuziek en tunes, startte eind november een petitie om meer aandacht te krijgen voor tinnitus, een aandoening die een gevolg kan zijn van harde muziek. Volgens hem wordt de hoeveelheid musici en componisten met gehoorschade onderschat en is er sprake van een taboe. Ook musici in de klassieke sector lopen risico. In oktober liet componist Joey Roukens weten dat hij tinnitus heeft en er veel last van heeft in zijn werk. Hij onderschrijft de visie van Stephen Emmer: het is een taboe. Hij kent meer componisten en musici die ermee kampen. En dat terwijl componisten van nu juist graag gebruik maken van grote orkestopstellingen, met veel slagwerk. "Dat is voor hen een mooie uitdaging, maar het levert ook veel decibels op”. Nederlandse symfonieorkesten zijn zich al langer bewust van dit probleem, zegt Ella Broekstra. Als personeelsmanager bij het orkest Phion en voorzitter van het HR-netwerk Nederlandse Orkesten is ze intensief met het onderwerp bezig. Volgens Broekstra zijn orkestleden steeds opener over opgelopen gehoorschade. En orkesten werken aan bescherming, ook bij het Groot Omroepkoor. "Alle orkestleden krijgen oordoppen die afgestemd zijn op de vorm van hun oren. In partituren wordt bijgeschreven waar harde passages zitten. Op dit moment wordt er ook geëxperimenteerd met doppen die vanzelf actief worden bij hard geluid. Dat is goed, want musiceren met continue demping op je horen is niet prettig." Maar volgens Broekstra is daarmee het probleem nog niet opgelost. "Je moet het aanpakken bij de bron. De volumes waarop wordt gespeeld zijn in de loop van de tijd hoger geworden. Mag het wat zachter? Dirigenten wordt gevraagd luide passages niet lang achter elkaar te repeteren en in concertprogramma's is aandacht voor afwisseling tussen harde en zachte muziek." De Tweede Kamer debatteert er op 8 december over.

01-12-2022

Op 3 november 2022 vond de Dag van de Literatuurkritiek plaats in De Brakke Grond in Amsterdam. Het thema was ‘kopzorgen in de klas’: hoe kan literatuur een aanleiding zijn om het te hebben over de psychische kwetsbaarheid van leerlingen en de volwassenen in hun leven? Kan literatuur(kritiek) helpen te onderzoeken op welke manier mentale problemen verbonden zijn met je afkomst of het maatschappelijke model waarin je leeft? Zeven sprekers deelden hun visie op deze vragen in een persoonlijk statement. De Dag van de Literatuurkritiek werd georganiseerd door deBuren en literair-kritisch platform deReactor.

01-12-2022

De Gezondheidsraad pleit ervoor om het maximale geluidsniveau voor muziek in onder meer concertzalen en in clubs te verlagen van 103 naar 100 decibel. Volgens de Gezondheidsraad moet deze richtlijn ook gelden voor bijvoorbeeld cafés en sportscholen. Het advies van de raad komt overeen met een richtlijn van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).Elke maatregel die bijdraagt aan het verminderen van druk op het gehoor kan de kans op blijvende gehoorschade verkleinen, aldus de Gezondheidsraad. De raad adviseert daarnaast om de bestaande preventieve maatregelen (waaronder het stimuleren van gehoorbescherming en voorlichting) voort te zetten. De Vereniging Nederlandse Poppodia en Festivals (VNPF) last weten te betwijfelen of het maatschappelijke probleem van toenemende gehoorschade kan worden opgelost door het geluidsniveau in die sector te verlagen. Directeur Berend Schans zegt dat ook kinderen last hebben van gehoorschade. "De gehoorschade die bij acht- en negenjarigen wordt vastgesteld komt niet door ons." Ook de Vereniging van Evenementenmakers (VVEM) vindt dat er meer onderwerpen van belang zijn bij het tegengaan van gehoorschade in de samenleving. Zo wijst de organisatie op het aantal uren dat mensen worden blootgesteld aan het geluid van koptelefoons, dat ook behoorlijk hard kan zijn. Schans ziet liever dat het probleem breder wordt aangepakt. Bijvoorbeeld door campagnes, zoals die er ook zijn tegen mobiel bellen achter het stuur en tegen het drinken van alcohol door minderjarigen. De Koninklijke Horeca Nederland (KHN) kan zich ook niet vinden in het advies van de Gezondheidsraad om de geluidslimiet in de horeca met 3 decibel te verlagen. De muziek zachter zetten zal alleen maar ten koste gaan van de beleving doordat bezoekers wegblijven, denkt de koepelorganisatie. Het is nog niet bekend of het kabinet het advies van de Gezondheidsraad overneemt De Tweede Kamer debatteert op 8 december over eventuele tussentijdse maatregelen om gehoorschade te voorkomen.

29-11-2022

‘Ziek zijn betekent vooral veel en vaak in wachtkamers zitten,’ schrijft Mirthe Berentsen. ‘In ruimtes met folders over aanpassingen van levensstijlen en weekbladen met doorzonlevens. Ondanks de frisse en bemoedigende kleuren van de muren zijn het geladen en beladen ruimtes, waaruit je niet kunt ontsnappen.’ Maar gelukkig zijn veel ziekenhuizen de trotse eigenaars van uitzonderlijke kunstcollecties. Essay van Mirthe Berentsen over de relatie kunst en zorg.

28-11-2022

Koningin Máxima woonde 23 november in het Muziekcentrum van de Omroep in Hilversum de ondertekening bij van het MuziekAkkoord speciaal onderwijs. In dit akkoord staat hoe het muziekonderwijs binnen vijf jaar verankerd wordt op alle 543 basisscholen speciaal onderwijs. Koningin Máxima is erevoorzitter van de stichting Méér Muziek in de Klas. Het doel van het akkoord is het stimuleren van structureel muziekonderwijs binnen het speciaal onderwijs in Nederland en het Caribisch Gebied. Speciaal onderwijs is bedoeld voor kinderen die vanwege lichamelijke, zintuiglijke of verstandelijke beperkingen extra zorg nodig hebben, of omdat ze problemen hebben met leren of gedrag. Muziekles kan die groep helpen om beter te leren en te focussen. Ook kunnen kinderen er empathischer en socialer van worden, zegt de stichting. Verder zou muziek hun geheugen en de herkenning van klanken en timing kunnen verbeteren. Hoeveel kinderen in het speciaal onderwijs muziekles krijgen is niet bekend. "We merken wel dat speciaal onderwijs extra aandacht nodig heeft", zegt Méér Muziek in de Klas. Muziekles geven op deze scholen vraagt speciale vaardigheden en er zijn te weinig leerkrachten die die vaardigheden hebben. Er moeten daarom ook meer opleidingsplekken komen. De komende vijf jaar zijn er verder inspiratiesessies, instrumentenpakketten voor scholen en introductielessen op maat. In november start een onderzoek onder scholen voor speciaal onderwijs over de impact van muziekonderwijs.

24-11-2022

In de bibliotheek op het Wagnerplein in Tilburg is een Dementheek geopend. Hier kunnen mensen met dementie en hun naasten informatie inwinnen. Ook zijn er speciale spellen te vinden. De organisaties waar de bibliotheek mee samenwerkt zijn onder anderen Thebe Thuiszorg en ContourdeTwern. ,,Zij komen achter de voordeur en signaleren een situatie van iemand die dingen vergeet.” De bieb neemt met de Dementheek de rol van (onder andere) informatiebron op zich

22-11-2022

Tot en met 9 april 2023 is in Het Nieuwe Instituut in Rotterdam de tentoonstelling Prix de Rome Architectuur 2022 te zien. Genomineerden Arna Mačkić, Dividual (Andrea Bit en Maciej Wieczorkowski), Lesia Topolnyk, en Studio KIWI (Kim Kool en Willemijn van Manen) presenteren met een tentoonstelling 4 verschillende invullingen van Healing Sites, het centrale thema van de Prix de Rome Architectuur 2022. De winnaar wordt op 1 december bekendgemaakt. Gunay Uslu, staatssecretaris van Cultuur en Media, zal de prijs ter waarde van €40.000 en een residency naar keuze overhandigen aan de winnaar. De Prix de Rome is de oudste prijs in Nederland voor architecten onder de 35 jaar. De prijs wordt dit jaar georganiseerd door het Mondriaan Fonds in samenwerking met het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en Het Nieuwe Instituut, in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Kirsten Hannema zag de tentoonstelling. Het werk van de vier genomineerden laat zien hoe bouwkunst mensen kan schaden – én genezen.

22-11-2022

Hoe heilzaam is kunst? De afdeling psychiatrie van het Brugmannziekenhuis in Brussel kan momenteel, als experiment, aan patiënten een museumbezoek voorschrijven, als onderdeel van de therapie. An-Katrien Callebaut spreekt dr Johan Newell, één van de deelnemende psychiaters, over dit bijzondere project en blikt terug op de eerste maanden.

21-11-2022

Al sinds 2015 werkt de World Health Organization (WHO) intensief aan de oplossing voor een groeiend probleem: gehoorbeschadiging. De campagne Make Listening Safe creëert awareness rondom het onderwerp, om zo een gedragswijziging bij bezoekers teweeg te brengen. Deze gedragswijziging draait om het dragen van gehoorbescherming. Maar ook voor evenementenorganisaties worden nieuwe protocollen en regels bedacht. De WHO wil de decibelnorm wereldwijd verlagen naar 100. De Nederlandse stichting VeiligheidNL trok onlangs ook al aan de bel: “Experts voorzien een vloedgolf aan nieuwe tinnituspatiënten. Het aantal jongeren met oorsuisproblemen neemt zo snel toe, dat kenniscentrum VeiligheidNL pleit voor meer preventie, bijvoorbeeld bij het dragen van oordoppen.” Naar aanleiding van een nieuw onderzoek van de WHO in 2022 wordt gepleit voor: gedragswijziging door een positievere gebruikersattitude t.o.v. gehoorbescherming; verbetering van de publieke opinie over gehoorbescherming; beschikbaarder en betaalbaarder te maken hogere kwaliteit gehoorbescherming; het verlagen naar 100 van het maximale aantal decibels in clubs of op evenementen.

21-11-2022

Alle Duitse jongeren die in 2023 achttien jaar worden, krijgen komend jaar een tegoed van 200 euro voor culturele activiteiten cadeau. De minister van Cultuur en Media Claudia Roth (Groenen) en minister van Financiën Christian Lindner (FDP) hebben het plan onlangs in de Bondsdag gepresenteerd. Walter Groenen, directeur van het Cultureel Jongeren Paspoort (CJP), ziet een dergelijk plan voor Nederland ook wel zitten. "Ik vind het buitengewoon interessant", vertelt hij aan Editie NL. In Nederland krijgen leerlingen tussen de 12 en 18 jaar 15,75 per jaar. "Het gaat in totaal om 90 euro, verspreid over zes jaar. Daarbij krijgen ze ook een CJP-kortingspas. Deze bestaat al sinds 1999. " Met dat geld kunnen scholieren culturele activiteiten ondernemen. Maar boeken of platen kopen kunnen ze er niet mee. Groenen vindt het goed dat het gaat om een periode van zes jaar. "Dat is goed voor de smaakontwikkeling. In één keer al het geld uitgeven aan één uitje doet misschien ook iets minder recht aan de cultuurontwikkeling." De Duitse en Franse cultuurpassen zijn specifiek gericht op de mentale gezondheid van jongeren, die mogelijk een knauw heeft gekregen van de coronapandemie. In Nederland is er volgens het Fonds voor Cultuurparticipatie ook veel aandacht voor de mentale gezondheid van jongeren. "Het ministerie van OCW neemt dat heel serieus en denkt ook dat het deelnemen aan cultuur helpt bij het ontwikkelen van mentale veerkracht. Denk bijvoorbeeld aan muziek- of dansles.", zegt directeur-bestuurder Hedwig Verhoeven. "Jongeren die cultuur toch al niet zo interessant vinden zullen met het geld al gauw naar de bioscoop gaan. Dat is uiteraard prima. Maar het zelf deelnemen aan cultuur blijkt pas echt een gunstig effect te hebben op de ontwikkeling en mentale gezondheid.” Het fonds verstrekt subsidies aan projecten van organisaties voor jongeren die cultuurdeelname stimuleren. 

21-11-2022

Het bekendste kunstwerk van het Amphia ziekenhuis in Breda is 19 november teruggeplaatst. De twee lange sprieten stonden altijd bij de ingang. Nu staan ze bij de parkeergarage, nog altijd wijzend naar de ingang. De Sprieten, zo heet het kunstwerk en samen met het werk De Naalden, dat binnen in de hal van de ‘oudbouw’ staat, vormt het het kunstwerk Relations van Marijke de Goey. Bij de kunstcommissie van het Amphia was er geen twijfel of de twee delen zouden worden herenigd. ,,Het is een markant herkenningspunt voor veel bezoekers. We zijn blij dat het terug is”, zegt secretaris Hans Aerts van de kunstcommissie. Het ziekenhuis herbergt veel kunst, omdat de commissie ieder jaar een vast bedrag krijgt om iets te kopen. Kunst is belangrijk, meldt Aerts: ,,Het leidt patiënten en bezoek af. Daarom hebben we de meeste werken in openbare ruimten zoals wachtruimten. Ook voor personeel is het prettig om kunst te zien op de werkplek.” De commissie heeft zelfs een kunstroute samengesteld langs alle kunstwerken. Die zal, nadat alles terug is, worden aangepast. Het oude deel van het ziekenhuis wordt nog verbouwd. De nieuwbouw leent zich niet zo voor nieuwe kunst. ,,Dat komt door het keramiek en de kleuren van de stenen. Die lopen door aan de binnenkant en bovendien is er gekozen voor een belevingsconcept.” Door de kleuren en het behang is het moeilijk om daar passende kunst bij te hangen. Bij de nieuwe ingang komt mogelijk een kunstwerk aan het plafond te hangen.

17-11-2022

“Muziek opent een luik dat mensen met dementie even in het nu brengt. Je ziet mensen weer om zich heen kijken en vaak horen we van het zorgpersoneel dat het positieve gevoel dat mensen van muziek krijgen, dagenlang blijft”, vertelt Rensz Gorisse, voorzitter van Stichting Kleurke uit Breda.. Zijn stichting verzorgt muzikale optredens voor mensen met dementie op beschermde afdelingen. Ook cultuurmaker Anneke Wijn en dementieconsulente Laura Hoeksema zien het effect van kunst op mensen met dementie. Welk effect is dat? En waarom is het belangrijk daarop in te zetten? Simone Vos sprak met ze.

17-11-2022

De vergrijzing in Nederland is een veelkleurige. Steeds meer ouderen in en buiten de zorginstellingen hebben een migratieachtergrond. En dat vraagt om een activiteitenaanbod dat aansluit bij de wereld van een diverse groep mensen. Maar hoe pak je dat aan? Hoe kom je aan de kennis om tot een passend en leuk aanbod te komen? Op 6 december organiseert LKCA op 1sociaaldomein.nl een kennissessie.

17-11-2022

Vanaf 21 november start de Open Oproep Mentale gezondheid jongeren van het Fonds voor Cultuurparticipatie specifiek gericht op kunstzinnige en/of erfgoedactiviteiten voor en door jongeren. Directeur-bestuurder Hedwig Verhoeven blogt over het belang van cultuurparticipatie voor de mentale weerbaarheid van jongeren.

17-11-2022

Jongerenwerk met aandacht voor cultuur kan de veerkracht van kwetsbare jongeren vergroten. Want deelnemen aan cultuur draagt onder andere bij aan een positiever zelfbeeld, sociale vaardigheden, verantwoordelijkheidsgevoel en een sterker sociaal netwerk. Het is daarom belangrijk dat professionals in cultuur, zorg en welzijn culturele activiteiten inzetten bij jongerenwerk. Maar hoe doe je dat? Speciaal voor deze professionals heeft LKCA een factsheet gemaakt. Deze factsheet is het resultaat van een lerend netwerk waarin LKCA, samen met Démos en Publiq pionierende Nederlandse en Vlaamse praktijken in jeugd-, welzijns- en jongerenwerk en de kunst- en cultuursector samenbrengen.

10-11-2022

De Kunstfabriek is een initiatief van zorgorganisatie Dichterbij. Kunstenaars met een beperking werken er in een atelier achter de Groene Engel in Oss aan opdrachten en aan vrij werk. Er wordt op dit moment gewerkt aan een groot schilderij dat bezoekers verwelkomt in het gerenoveerde winkelcentrum De Ruwert.

08-11-2022

De cultuurcoach stimuleert deelname aan cultuur en verbindt cultuur met andere sectoren. De gemeente stelt de cultuurcoach aan, het rijk financiert mee. De cultuurcoach werkt bij een culturele instelling, in het onderwijs of in zorg en welzijn. LKCA heeft kennis, informatie en tips op een pagina bijeengebracht.

08-11-2022

Omdat de zorg onbetaalbaar en onuitvoerbaar dreigt te worden is het belangrijk om de aandacht te verleggen: in plaats van op genezen en helpen herstellen zouden we ons moeten richten op het voorkomen van de zorgvraag. De Embassy of Health onderzoekt middels verschillende projecten hoe we kunnen omschakelen naar een samenleving die is gericht op ‘chronische gezondheid’. Juist de zorgsector is echter niet zo makkelijk naar een ander benadering te manoeuvreren; vasthouden aan wat bekend is betekent het mijden van risico’s die – in deze sector letterlijk – levens kunnen kosten. In de gezamenlijke zoektocht naar hoe preventieve zorg vorm kan krijgen hanteren ontwerpers, zorginstellingen en andere partners een wendbare, verantwoordelijke en lerende houding. Naast Dutch Design Week is Dutch Design Foundation ook initiatiefnemer van acht zogenoemde World Design Embassies. Dit zijn langlopende programma’s waarin verschillende partijen – zoals ontwerpers, experts, kunstenaars, wetenschappers, gebruikers en praktijkmensen – in open coalities samenwerken aan complexe, maatschappelijke vraagstukken. Architectenweb sprak met Marleen van Bergeijk, curator van de Embassy of Health.

07-11-2022

In bibliotheek Zuid in Breda is op 4 november de Dementheek geopend, oftewel een boekenkast vol informatie over dementie. Een startschot, want de Nieuwe Veste wil de komende tijd meer gaan doen voor deze doelgroep. Directeur van de Nieuwe Veste, Hilda Vliegenthart, vertelt in haar toespraak dat ze meer gaan organiseren voor dementen in de nabije toekomst. Denk hierbij aan danslessen, schildercursussen en zangkoren met aangepast repertoire

07-11-2022

Het project Theater van de Stad van De Lievekamp in Oss is opgezet om cultuur voor iedereen inclusief en toegankelijk te maken, ook voor kwetsbare mensen of achtergestelde groepen. “We proberen juist de mensen te bereiken die niet vanzelfsprekend in contact komen met cultuur of voor wie de drempel hoog is om naar het theater te gaan”, legt stadsprogrammeur Lobke van der Sanden uit. “We hebben in vijf jaar tijd zoveel nieuwe samenwerkingspartners en andere mensen leren kennen en we zien dat de groep mensen die we bereiken steeds groter wordt.” Volgens theaterdirecteur Coen Bais heeft van der Sanden een grote rol gespeeld in het succes van Theater van de Stad. “Ze vanaf haar aantreden enorm hard gewerkt om een netwerk op te bouwen, hier kon ze al in het tweede jaar van profiteren en na vijf jaar heeft ze een fantastisch project opgezet.” “We krijgen heel veel vragen van andere theaters”, vertelt Bais. “Het theater is de eerste in het land die deze werkwijze zo breed in de organisatie implementeert.” Volgens de directeur is het project daarmee een visitekaartje voor de stad en loopt het theater voorop op de rest van het land. De gemeente Oss trekt vanaf nu jaarlijks 20.000 euro uit om het project te subsidiëren. Daarnaast legt de Lievekamp met behulp van sponsoren nog 30.000 euro bij om alle producties van Theater van de Stad mogelijk te maken. Daarmee is het voortbestaan van het programma tot in lengte van jaren verzekerd. Het geld wordt niet alleen gebruikt voor het maken van de voorstellingen. De prijs van de kaartjes worden expres zo laag mogelijk te houden zodat iedereen naar een voorstelling kan komen kijken. Hierdoor moet het theater geld bij leggen om het gat tussen de productiekosten en inkomsten te dichten. ,,Zelf vind ik de ervaringen van de bezoekers het belangrijkst", zegt Van der Sanden. ,,Maar ik snap dat er ook wat tastbaars moet zijn om ons op af te rekenen. Tussen de start in 2017 en de zomer van 2021 hebben we meer dan 140 voorstellingen gedraaid. Ik durf wel te zeggen dat verreweg de meeste daarvan er zonder ons nooit geweest zouden zijn. Daar kwamen in totaal bijna 15.000 mensen op af.” Hoogtepunten waren wat haar betreft bijvoorbeeld een voorstelling met Ypse over mentale gezondheid. Met bewoners van het Verdihuis over de stigma's rond dakloosheid. Of met jonge mantelzorgers over de zware last op hun schouders.

03-11-2022

Juliette Vandermosten heeft met ‘Meanders’ de Planetree Design Award 2022 gewonnen. Dit meest inspirerende ontwerp voor een mentaal gezondheidsvraagstuk is een gesprekstool in de vorm van een gezamenlijk bordspel om het gesprek over dementie op gang te brengen binnen families. De bokaal - gemaakt door deelnemers van GGzE De Boei samen met ontwerper Willem van Hooff - werd uitgereikt tijdens de seminar ‘Mental Health for All’ van Design Academy Eindhoven (DAE) en GGzE. De beslissing van de jury was unaniem: “Juliette Vandermosten met ‘Meanders’ is de winnaar van de Planetree Design Award 2022. We zijn erg onder de indruk van de toepasbaarheid voor allerlei doelgroepen, niet alleen voor cliënten met dementie. Ook voor hun familie en relaties is de kracht van deze tool dat je samen aan iets bouwt dat uiteindelijk een geheel wordt. De tool is gelaagd en biedt op diverse manieren de mogelijkheid om mensen met elkaar te verbinden”. Vandermosten heeft een bedrag van € 2500,- ontvangen en een speciale bokaal.

03-11-2022

Hoe werken theatermakers samen met acteurs met een verstandelijke beperking? Hoe halen zij het beste uit deze spelers die, bijvoorbeeld, gediagnosticeerd zijn met het Downsyndroom of autisme? De Cultuurkrant sprak verplegingswetenschapper Monique Bussmann (Hogeschool Rotterdam). Zij leidde een onderzoek naar inclusieve samenwerking binnen het theater.

01-11-2022

Na twee jaren met een (deels) virtueel programma, organiseren deBuren en literair-kritisch platform deReactor opnieuw een volledige nascholingsdag voor middelbare schooldocenten Nederlands. Tijdens de Dag van de Literatuurkritiek op 3 november delen auteurs en literatuurcritici dit jaar hun visie op literatuuronderwijs. Dat zijn o.m. Dean Bowen, Daan Heerma van Voss, Manon Uphoff en Annelies Verbeke. Zij brengen allen een plenair statement, waarna ze in kleinere groepen met docenten aan de slag gaan aan de hand van leesfragmenten of lesmethoden. Het thema is : kopzorgen in de klas. Hoe kan literatuur een aanleiding zijn om het te hebben over de psychische kwetsbaarheid van leerlingen en de volwassenen in hun leven? Kan literatuur(kritiek) helpen te onderzoeken op welke manier mentale problemen verbonden zijn met je afkomst of het maatschappelijke model waarin je leeft? Hoe toon je kwetsbaarheid en hoe ga je ermee om als iemand die toont?

20-10-2022

Onderzoekster Mariëtte van Raalte heeft op het Nationaal Gerontologiecongres van NVG-KNOWS de Joep Munnichs Scriptieprijs in ontvangst mogen nemen. Ze kreeg de onderscheiding voor haar onderzoek naar de actieve muziekbeoefening door ouderen. Een belangrijk criterium voor deze prijs is dat de scriptie met als titel Verzilver de Muziekverenging op een originele manier bijdraagt aan het beantwoorden van een gerontologisch vraagstuk en daarbij originele onderzoeks- of innovatiemethoden zijn gebruikt. Van Raalte : “Als toegepast gerontoloog heb ik gezien dat actieve kunst- en cultuurparticipatie beschermt tegen kwetsbaarheid, eenzaamheid en onnodige zorgvraag kan voorkomen. Het is dus belangrijk om vitale ouderen te stimuleren om actief te blijven. Hier ligt een uitgelezen kans voor muziekverenigingen waar al tienduizenden ouderen actief zijn.” In de scriptie geeft van Raalte een aantal hapklare adviezen om er als vereniging mee aan de slag te gaan.

18-10-2022

In samenwerking met Marion Lamarque, kleurenspecialist en oprichter van COLOR THE LIFE, introduceert Tarkett de ‘Gezondheidszorg Design Gids‘. Deze design gids bevat adviezen voor het interieurontwerp van ziekenhuizen. Het doel: een aangename zorgomgeving te creëren om te herstellen en in te kunnen werken. De designgids is onder andere gebaseerd op de resultaten van de onderzoekspaper ‘Het ziekenhuis van de toekomst: uitdagingen en belangen‘. In 2021 is er vanuit Tarkett een onderzoek gestart naar de menselijke, logistieke en technische uitdagingen waarmee ziekenhuizen vandaag de dag worden geconfronteerd. De globale conclusie? Toekomstbestendige ziekenhuizen dienen zowel efficiënter als milieubewuster te worden ingericht. Daarbij moet de mens binnen het design centraal worden geplaatst.

17-10-2022

De jaarlijkse Planetree Design Award is een samenwerking tussen Design Academy Eindhoven en GGZ-instelling GGzE die op zoek gaat naar ideeën die de weg banen naar een meer inclusieve samenleving. Alle DAE-studenten konden ideeën indienen via een open call, waarin wordt opgeroepen tot voorstellen die concrete waarde toevoegen aan de geestelijke gezondheid van kwetsbare Brabantse burgers. Het doel van de Planetree Design Award is om een brug te slaan tussen studenten van DAE en cliënten van GGzE, om de lokale samenwerking en gemeenschap te versterken. Uit de acht genomineerden voor de Planetree Design Award 2022 heeft de jury drie projecten geselecteerd voor presentatie tijdens het Mental Health Seminar. De winnaar wordt bekendgemaakt tijdens het seminar Mental Health for All op de Dutch Design Week in oktober, waar alle drie de genomineerde projecten worden gepresenteerd. De uitreiking van de Planetree Design Award maakt ook deel uit van het DAE Graduation Show programma. De winnaar ontvangt een geldprijs van €2500 en een bokaal ontworpen door Willem van Hooff in samenwerking met cliënten van GGzE De Boei.

11-10-2022

Op 25 oktober gaat huisarts en kaderarts palliatieve zorg Marike de Meij tijdens een extra webinar uitgebreid in op de interactie tussen kunst en palliatieve zorg. De dood en palliatieve zorg worden vaak in de kunst uitgebeeld, maar andersom kan kunst ook een belangrijke -zingevende- rol in de laatste levensfase spelen.

11-10-2022

Zangles kan ontspannen als je ernstig ziek bent. De Helmondse zangdocent Nika van Stiphout gaat namens stichting No Guts No Glory om de week zangles geven aan mensen met kanker of mensen die herstellen van deze ziekte.

06-10-2022

Recent studeerde Niels Geerts af aan de Amsterdamse Academie van Bouwkunst met het project “Heelhuis” . Een project dat hij samen met medestudent, collega bij de Architekten Cie. en goede vriendin Boukje Bügel-Gabreëls heeft ontworpen. Boukje overleed in mei 2020, nadat zij in 2019 de diagnose kreeg van een hersentumor. De architectonische gedachten van een patiënte in de laatste zes maanden van haar leven, haar manifest voor de zorg en de beperkingen die zij in de huidige zorgarchitectuur ondervond, vormden de basis voor het ontwerp van Heelhuis. Het project is een zorgcentrum waarin de patiënt wél centraal staat: de één zoekt er de rust van de natuur, de ander de afleiding van het stadsleven. In Heelhuis moet iedereen zich minder patiënt en meer bewoner voelen.

22-09-2022

De Gezondheidsraad brengt binnenkort advies uit over het geluidsvolume bij popconcerten en in clubs. Dat moet waarschijnlijk omlaag naar 100 decibel om het gehoor van het publiek te beschermen. Wat vinden de poppodia daarvan, en hoe gaan ze dat doen? NRC sprak o.m. met Doornroosje en Paradiso en met Berend Schans, directeur van de branchevereniging voor poppodia en festivals. De Volkskrant sprak o.m. met Henri Marres, hoogleraar KNO-heelkunde aan de Radboud Universiteit, Robert Stokroos, hoogleraar oorheelkunde in het Universitair Medisch Centrum Utrecht en enkele Rotterdamse clubgangers.

22-09-2022

In de solo-expositie Gelichaamd van Nieke Koek in Museum de Fundatie onderzoekt zij, voor wie de hedendaagse gezondheidszorg een terugkerende inspiratiebron is, hoe de kunstenaarspraktijk kan worden toegepast als medisch instrument – en andersom. De expositie biedt een overzicht van Koeks medisch-artistieke verkenningen van de afgelopen tien jaar. Wat hierbij noemenswaardig is, is dat Koek voor haar projecten regelmatig samenwerkt met zorginstellingen, medisch personeel en ook patiënten. Daarmee is het werk van Koek niet speculatief, zoals wetenschappelijk georiënteerde kunst vaak is, maar een directe reactie op de alledaagse, inderdaad gelichaamde werkelijkheid van het leven met een fysieke beperking. Nadia de Vries over de tentoonstelling. N.B. Voor de nieuwe reeks van Mister Motley, De ontmoeting, wordt een toevallige medebezoeker gevraagd om De Vries bij de expositie van Koek te vergezellen

22-09-2022

De mentale gezondheid van meisjes is de afgelopen vier jaar sterk verslechterd, aldus de belangrijkste conclusie uit het rapport Health Behaviour in School-aged Children, dat half september werd gepresenteerd. Ook onder jongens is de mentale gezondheid gedaald. Zowel actieve als passieve cultuurparticipatie kunnen bijdragen aan het verminderen van stress en de persoonlijke ontwikkeling van jonge mensen. Naar aanleiding van een metastudie waarin 900 wetenschappelijke onderzoeken werden geanalyseerd riep de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in 2019 al op om meer te investeren in culturele interventies in de gezondheidszorg. Cultuur geeft houvast en biedt perspectief. Daarnaast is het een belangrijke manier om je persoonlijk te uiten en in contact te staan met anderen. Eind september komt op initiatief van Unesco nagenoeg de hele wereld samen om hierover te praten. Tijdens de wereldconferentie Mondiacult (28-30 september in Mexico) bezinnen alle 193 lidstaten zich op de vraag hoe cultuurbeleid kan bijdragen aan de realisatie van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties (SDG’s).

20-09-2022

Hoe verfilm je de pijn van rouw, die vaak in stilte plaatsvindt? Nederlandse filmmakers zijn er goed in, betoogt filmrecensent Pauline Kleijer naar aanleiding van ‘’Zee van tijd”, de openingsfilm van het Nederlands Filmfestival. Is er minder angst bij beginnende filmmakers om het zware thema van rouw aan te kaarten? Dat vraagt Sabeth Snijders zich af bij het zien van vier speelfilms die in première gaan op het Nederlands Filmfestival en allemaal om dat thema draaien.

20-09-2022

Op 27 september vindt er een online kennissessie plaats op het LKCA kanaal op 1sociaaldomein.nl over de kracht van kunst voor het mentaal welzijn. Hoe draagt kunst bij aan mentaal welzijn? Wat zijn kansen, succesfactoren en valkuilen als je hier als professional mee aan de slag wilt gaan? Hoe werk je een visie of idee uit in een aanpak samen met partners? En wat is de betekenis van cultuurparticipatie voor deelnemers?

20-09-2022

Het ministerie van OCW, the British Council en LKCA organiseren op 4 oktober een bijeenkomst om van gedachten te wisselen over de toegankelijkheid van de cultuursector en de rol die gemeentelijk cultuurbeleid hier in kan spelen. De bijeenkomst is interessant voor gemeenteambtenaren, culturele organisaties en ervaringsdeskundigen.

15-09-2022

De stad Brussel lanceert in samenwerking met de dienst Therapie van het Brugmannziekenhuis een proefproject waarbij patiënten met een museumvoorschrift een culturele uitstap kunnen maken. De testfase zal zes maanden duren. De toegangstickets worden betaald door de stad Brussel.

15-09-2022

De Amsterdamse nachtclubs en de Koninklijke Horeca Nederland (KHN) vinden het niet nodig om de wettelijke geluidsnorm te verlagen. In de Tweede Kamer hadden onder meer PvdA, Volt, CDA en Partij voor de Dieren hun zorgen geuit over de toename van tinnitus onder jongeren. Zij pleiten voor een wettelijk maximum van het aantal decibel in uitgaansgelegenheden. Muziek mag nu niet langer dan een kwartier boven de 103 decibel uitkomen. Dit is vastgelegd in een convenant uit 2018. Dit is echter een vrijblijvende regel, die niet wordt nageleefd. Als een horecagelegenheid zich niet aan deze regel houdt, worden er geen waarschuwingen of boetes gegeven. Volgens Koninklijke Horeca Nederland lost dit het tinnitusprobleem niet op en is preventie veel belangrijker. “Het zachter zetten van de muziek zal allereerst ten koste gaan van de beleving. De bezoekers blijven dan weg en gaan naar andere plekken om harde muziek te beleven. Daarmee werk je mogelijk illegale raves juist in de hand, waar totaal geen controle is”, aldus de brancheorganisatie in het Parool. Preventie is volgens de brancheorganisatie de enige remedie.

13-09-2022

Er is de laatste jaren een toenemend aantal ontwerpers die innovatieve oplossingen bedenkt die het leven van de groeiende groep ouderen met dementie prettiger maakt. In een serie van drie interviews vertellen social designers over hun oplossingen voor zowel patiënten als zorgverleners. Een derde gesprek met Healthcare innovator Gerjanne van Gink. Van Gink richt zich op het ontwerpen voor mensen die zich minder makkelijk kunnen uiten of kunnen meekomen in de maatschappij zoals die is ingericht. Ze noemt wat ze doet ‘empathic design for an inclusive society’. Dementie is een van de onderwerpen waar ze zich op richt, sinds ze in haar laatste jaar van haar studie productdesign aan de HKU in een verpleeghuis op een gesloten afdeling voor mensen met dementie werkte.“Ik vind het bijzonder om met hen te werken. Ze hebben vaak een heel leven achter zich met carrières, kinderen, geliefden. Soms merkt je daar nog wat van, soms niet meer. Ze hebben wensen maar communiceren vaak moeilijk, dus moet je creatief zijn om aan informatie te komen”, ervaarde ze. “Daar kunnen wij als ontwerpers aan bijdragen.”

26-07-2022

Muziek in de zorg: therapie of kunst? Stel, je ligt in het ziekenhuis, weg van thuis in een onbekende omgeving met beperkte bezoekuren. De hoofdonderwerpen van de dag zijn ziekte, medicatie en herstel. Alles wijst erop: je bent een patiënt. Dan komt er een musicus binnen die een mooi muziekstuk voor je speelt. Even word je uit de ziekenhuissleur gehaald en voel je je weer ‘mens’. Dit is wat muziek in de zorg kan betekenen. Wanneer wij het hebben over ‘muziek in de zorg’, is muziektherapie een begrip waar je niet omheen kunt. Wat is het verschil tussen de inzet van professionele musici en muziektherapie? Waar ligt de scheidingslijn tussen therapie en kunst? Is het verschil wel zo zwart-wit? En wat is belangrijk wanneer je als professioneel musicus het zorgveld betreedt? Een blog van Yrene Kerckhaert. Ze studeert aan de Master Health Humanities in Tilburg. Tijdens haar stage bij Kunstloc Brabant onderzocht ze de mogelijkheden voor en interesse in live-muziek in Brabantse ziekenhuizen

19-07-2022

Dementie is doodsoorzaak nummer 1 in Nederland na covid. 1 op de 3 vrouwen zal deze diagnose krijgen en 1 op de 7 mannen. Eigenlijk krijgt iedereen met dementie te maken in de toekomst, of je het nu zelf bent, je ouders of als mantelzorger. Kunstloc Brabant met een overzicht van kunst- en cultuuractiviteiten die bijdragen aan de positieve gezondheid van mensen met dementie.

14-07-2022

Er is de laatste jaren een toenemend aantal ontwerpers die innovatieve oplossingen bedenkt die het leven van de groeiende groep ouderen met dementie prettiger maakt. In een serie van drie interviews vertellen social designers over hun oplossingen voor zowel patiënten als zorgverleners. In deel 2 sprak Viveka van de Vliet met documentairemaker en social designer Evie Sparidaens. Voor Evie zit er een persoonlijk verhaal achter haar drive, zo blijkt uit haar afstudeerproject aan de Design Academy Eindhoven; in de documentaire ‘hou vast’ belichtte ze vanuit het perspectief van de mantelzorger de Alzheimer van haar oma. “Ik wilde laten zien wat de impact van de ziekte is op mijn familie, en hoe intens en verdrietig dat kan zijn”, zegt Sparidaens. Na deze persoonlijke documentaire wilde Evie met haar boodschap een breder publiek bereiken. Ze kwam via Expertisecentrum Familiezorg in Tilburg in contact met een echtpaar waarvan de vrouw dementie heeft en de man al dertien jaar voor haar zorgt. Evie was nieuwsgierig naar waar hij tegenaan liep. Er is een overload aan informatie, er zijn talloze boeken over het brein en toch is het lastig aan familie uit te leggen wat er aan de hand is, vertelde hij. De uitspraak inspireerde Evie om een boek te maken met meer focus op beleving en gevoel. Dit gelijknamige boek ‘hou vast’ gaf ze uit in eigen beheer. In het boek neemt ze de lezer mee in de gedachten van een persoon met dementie. Op elke bladzijde staat één zin, zoals: ‘Ik ben mijn sleutels kwijt’ en ‘Ik wil naar mamma’ tot er alleen nog maar lege bladzijden zijn.

05-07-2022

Het boek X-Ray Architecture van Beatriz Colomina vormt het vertrekpunt van de tentoonstelling Sick Architecture in CIVA in Brussel. De publicatie is een exploratie van de invloed van het medisch discours op de architectuur van de twintigste eeuw. Uitgangspunt is dat het modernisme, met zijn witte, strakke muren, werd vormgegeven vanuit een obsessie met tuberculose en zijn voornaamste diagnosetool: Röntgenfoto’s. Aan het begin van de 20e eeuw was tuberculose verantwoordelijk voor één derde van de doden in grote steden. Dit collectief trauma bracht een groep ontwerpers voort die architectuur inzet als middel tegen de pandemie. Maar wanneer we veronderstellen dat ziekte een concrete oorzaak heeft, die vermeden kan worden door de patiënt met bijvoorbeeld architectuur of levensstijl, kan de gedachte ontstaan dat de patiënt zelf schuldig is aan de ziekte. “Als wij, architecten, durven te geloven dat architectuur kan voorkomen of genezen, dan zet deze tentoonstelling ons weer met beide voeten op de grond. Er zit groot gevaar in het vertrouwen in architectuur.”, schrijft architect Vjera Sleutel. De tentoonstelling verbreedt zowel het begrip van architectuur als van ziekte. Niet enkel gebouwen, maar ook landschapsontwerp, stadplanning, medische tools en meubilair passeren de revue. De opgenomen ‘ziektes’ zijn zowel mentaal als fysiek en zijn niet allemaal strikt te classificeren als ziekte: claustrofobie, de pest, malaria, geboortebeheersing, motorische beperking.

23-06-2022

Sinds vorig jaar werkt LKCA met diverse partijen aan een coalitie voor de jeugd. Samen met partners als het Jeugdfonds Sport & Cultuur, Kunstbende, NJi, NOC*NSF, Scouting Nederland, Sociaal Werk Nederland en Stichting Jantje Beton is een samenwerkingsverband onder de naam De Nationale Jeugdcoalitie gevormd. Dit verband treedt op richting Rijksoverheid, in kennisverzameling en in praktische realisatie van de ambities van de coalitie. LKCA agendeert met deze partners een brede ontwikkeling van de jeugd in landelijk en gemeentelijk beleid. Door cultuur, jeugdwerk, natuuractiviteiten en sport ontwikkelen kinderen en jongeren vaardigheden voor het leven. Daarnaast brengen deze activiteiten hen plezier en uitdaging. Door zich breed te ontwikkelen en anderen te ontmoeten bouwen kinderen en jongeren sociaal, mentaal en fysiek kapitaal op. Dit maakt zorg minder vaak nodig en het draagt bij aan een veerkrachtige samenleving en een gezonde generatie in 2040. Wat staat er in het position paper van de Nationale Jeugdcoalitie?

23-06-2022

Uit onderzoek van de Universiteit van Pennsylvania blijkt dat er door museumbezoek een vermindering van angst en depressie optrad en een toename van cognitieve functies en empathie, naast een aantal andere veelbelovende uitkomsten. "Kunstmusea hebben een groot potentieel om mensen positief te beïnvloeden, waaronder het verminderen van hun stress, het versterken van positieve emotionele ervaringen, en het helpen van mensen om zich minder eenzaam en meer verbonden te voelen," aldus onderzoeker Katherine Cotter. Mensen met dementie en mensen met ernstige psychische aandoeningen waren opgewekter, gelukkiger, opgebeurd en meer betrokken na een museumbezoek, en oudere volwassenen vonden dat hun tijd met het bekijken van kunst de moeite waard was. Naast deze individuele voordelen hadden musea ook invloed op de manier waarop mensen met elkaar omgingen. Museumbezoekers gaven aan dat ze zich minder sociaal geïsoleerd voelden; vervolgens waren ze in staat om contacten te leggen met anderen die dezelfde interesses hadden. Deze bezoeken moedigden hen ook aan om na te denken over de maatschappij in het algemeen

23-06-2022

Wetenschappers hebben de afgelopen jaren regelmatig aangetoond dat de gebouwde omgeving invloed heeft op de mentale gezondheid van mensen. Vooral de negatieve invloed van strakke, moderne architectuur op het welzijn van de gebruikers valt op. Justin Hollander (wetenschapper aan Tufts University en co-auteur van het boek Cognitive Architecture: Designing for How We Respond to the Built Environment) weet wel waarom. Gebruikers, zo stelt Hollander, zijn zowel in landschappen als in straten op zoek naar een verhaal met een volgorde. Uit Zweeds onderzoek blijkt dat ook professionals dit onderschrijven. Binnenstadmanagers en andere professionals zijn ervan overtuigd dat stadscentra veel meer profiteren van klassieke, romantische architectuur.

23-06-2022

LEV, dat jongerenwerk verzorgt in o.m. Nuenen, kwam op het idee een film te maken om jongeren na de coronatijd weer meer verbinden. Dat gebeurt o.l.v. Ramon Etman en regisseuse Lisette Vlassak van Filmworkshop.nl. Jongerenwerker Bjorn Pinsel : ,,We kwamen op het idee van een film want film verbindt, tijdens het maken, en hopelijk ook bij de vertoning. We kenden het concept van de workshops van Ramon. Hij maakt met groepen films en dat wilden wij in Nuenen ook. We hebben een oproep geplaatst in de Nuenense krantjes.” Floor Donders van de LEVgroep begeleidt het project. ,,35 kandidaten meldden zich. We hebben geselecteerd op motivatie en schroefden terug naar acht.” De jongeren mochten aangeven wat ze wilden, voor of achter de camera. Ze deden daarna bijna alles zelf. De professionals waren er om hen te begeleiden en helpen waar nodig. Ramon Etman: ,,Iedereen heeft binnen het team een eigen functie en rol en uiteindelijk komt alles samen. Ze mogen ook zelf editen en monteren en maken kennis met alle onderdelen van het filmvak.” Op 25 juni is de première.

21-06-2022

Een voorwerp inpakken à la Christo of een schilderij maken zoals Picasso. Zo probeert kunstenaar Miranda van der Zandt de bewoners van Vitalis Peppelrode te laten werken met kunst en cultuur. Hoe? Met het Rariteitenkabinet, een rijdende samenstelling van kastjes met lades en spulletjes om te bekijken, aan te raken en zelf mee aan de slag te gaan door middel van opdrachten. ,,De bewoners vinden het heel leuk om te doen”, vertelt Wendy van Zon, coördinator Kunst en Cultuur bij Vitalis. Zij zat regelmatig bij de workshops en zag de deelnemers opleven. ,,Het geconcentreerd kijken naar elkaar en de herinneringen leveren leuke gesprekken op.” Het Rariteitenkabinet is een van de zeven kunstprojecten van het samenwerkingsproject (S)pionieren. Zeven kunstvakdocenten van CKE zijn op verschillende Vitalis-locaties aan de slag gegaan. Onderzoeksinstituut Nivel ondersteunt en evalueert het project. Vitalis werkt zo aan een vernieuwende methodiek voor kunstprojecten in de ouderenzorg.

09-06-2022

‘Alleen in de pauze’. Onder die naam presenteerde rapper Typhoon op 3 juni zijn nieuwe single, in samenwerking met Stichting Join Us in Veghel. Die zet zich in om eenzaamheid onder jongeren tegen te gaan. Eenzaamheid is een chronisch probleem onder zo’n 200.000 jongeren in Nederland. Join Us begon in 2018 door de Keldonkse pedagoge Jolanda van Gerwe om eenzaamheid onder jongeren aan te pakken. De stichting brengt overal in het land groepen jongeren tussen de 12 en 30 jaar bijeen, zowel online als offline, om samen leuke activiteiten te ondernemen en zo sociaal sterker te worden. Typhoon (37) is sinds september 2021 ambassadeur van Join Us. ,,Door gesprekken met de jongeren die zijn aangesloten bij Join Us, moet ik vaak terugdenken aan mijn jeugd”, vertelt hij. ,,Ik heb zelf ervaren hoe moeilijk het is om goed met gevoelens van eenzaamheid om te gaan. Mijn muziek heeft mij een stem gegeven en zorgde ervoor dat ik zag dat ik niet de enige was. Helaas is het probleem nog steeds actueel en daarom vind ik het belangrijk dat er meer aandacht voor komt.” De videoclip van ‘Alleen in de pauze’ werd op 8 juni gelanceerd. Er is ook een podcastserie beschikbaar over het onderwerp.

09-06-2022

De LKCA publicatie ‘Gemeentelijk beleid: tips voor het verbinden van cultuur, zorg en welzijn’ bevat inzichten en handvatten voor gemeentelijk beleidsmedewerkers cultuur die een verbinding willen leggen tussen beleidsdomeinen. Voor gemeentelijke beleidsmedewerkers cultuur biedt samenwerking met collega’s van zorg en welzijn veel kansen. Bijvoorbeeld kansen om een breder publiek, vooral ook kwetsbare doelgroepen, te bereiken en daarmee een bijdrage te leveren aan maatschappelijke problemen als eenzaamheid en armoede. Bovendien biedt samenwerking tussen cultuur, zorg en welzijn kansen om krachten en budgetten te bundelen. Omgekeerd bieden culturele activiteiten voor beleidsmedewerkers in het sociaal domein kansen om mensen positief te stimuleren en inspireren. Dit is een bewerking van het onderzoek 'Cultuur, zorg en welzijn in gemeentelijk beleid'

07-06-2022

Twintig schrijvers vormen een 'literair schaduwkabinet', een initiatief van ILFU.  Ze schrijven elk een brief aan een minister uit het kabinet-Rutte IV, met daarin een leesadvies. Geen non-fictie; geen zelfhulpboeken of op feiten gestoelde analyses van maatschappelijke onderwerpen, maar fictie, romans, gedichten en verhalen die je in het hoofd van iemand anders verplaatsen. En dat is essentieel voor bewindslieden die aan het hoofd staan van een democratie. Aflevering 3: romanschrijver Auke Hulst heeft een leestip voor Ernst Kuipers, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Kurt Vonneguts Slapstick (1976). De enige roman die Hulst kent waarin eenzaamheid uitdrukkelijk als politiek probleem wordt benoemd

30-05-2022

Geen schrikeffecten, harde muziek of een flitsend lichtplan. Het Circus in de Zorg dat op 29 mei haar circustent neerzette in Gemert, is er juist speciaal voor mensen die blij worden van wat meer rust. Het prikkelarme circus werd speciaal voor bewoners van de kleinschalige woongemeenschappen Ruijschenbergh en Hove Vogelsanck en de woongroepen van Stichting ORO naar Gemert gehaald.

19-05-2022

Op 21 april stond In Tilburg tijdens Cultuurparticipatie on Tour #2 het Arts for Health Centre centraal. Dit is een initiatief van Corpo Máquina, Sounding Bodies en Switch2Move uit Tilburg. Met een nieuwsgierige blik en op een onderzoekende wijze was de avond ingestoken om de domeinen zorg, welzijn en cultuur nader tot elkaar te laten komen. Er was een keynote door Clare Lovett. Zij werkt voor de stad Londen waar ze sinds 2019 hoofd cultuur, gezondheid en welbevinden is. Ze heeft een achtergrond in cultuurparticipatie en podiumkunsten. In haar presentatie liet ze mooie voorbeelden vanuit Londen passeren waar de kunsten, zorg en welzijn gezamenlijk werken. Heleen Volman, één van de initiatiefnemers van Arts for Health Centre, nodigde het publiek uit om samen te gaan onderzoeken. Ze licht toe dat dit geen project is, maar een lange-termijnvisie in ontwikkeling. Het is een proces dat vraagt om een lange adem. Daarnaast is onderzoek een belangrijke factor in het Arts for Health Centre. Maar hoe onderzoek je de werking van kunst? Het werk heeft een breed spectrum aan doorwerkingselementen. Welke impact willen we maken en hoe meet je dat? En hoe ontwikkelen we professionele praktijken op het snijvlak kunst en zorg/welzijn?

19-05-2022

Er is de laatste jaren een toenemend aantal ontwerpers die innovatieve oplossingen bedenkt die het leven van de groeiende groep ouderen met dementie prettiger maakt. In een serie van drie interviews vertellen social designers over hun oplossingen voor zowel patiënten als zorgverleners. In deel 1 sprak Viveka van de Vliet met Laura Koenen. Toen haar grootmoeder geconfronteerd werd met dementie werd ze zich bewust van de rol die ze, naast kleindochter, zou kunnen vervullen als ontwerper.

17-05-2022

Wat weten we over het effect dat kunst kan hebben op ons leven? Wat is de rol van cultuur op de ontwikkeling van kinderen? Welke ervaringen kennen we vanuit de zorg en het sociaal domein? Wat werkt? De sociaal-emotionele aspecten van cultuur staan centraal tijdens het LKCAtelier van 2 juni.

16-05-2022

Fontys werkt al sinds 2017 samen met Tiuri, een theaterwerkplaats voor jongvolwassenen met een lichtverstandelijke beperking. Het is een plek waar het ontwikkelen van talent centraal staat. De één doet dat al dansend, de ander met muziek bezig zijnde. “Vanaf dit jaar gaan we onze samenwerking formaliseren in een convenant. Concreet betekent dit dat we nu de middelen hebben om structureel onderzoek te doen, waarbij een docentonderzoeker een dag in de week meeloopt met het team bij Tiuri”, legt Maike Kooijmans uit, al vijf jaar lector van het lectoraat Opvoeden van de Toekomst. De docentonderzoeker in kwestie is Eva van der Veer, Fontysdocent bij Pedagogiek. Zij is hoofdonderzoeker van het project en zal - met ondersteuning en begeleiding van Kooijmans - het onderzoek gaan uitvoeren. In het onderzoek bij Tiuri wordt gekeken naar de waarde en betekenis van kunst en cultuur bij het vormen van je identiteit. Kooijmans omschrijft de werkplaats ‘als een mooi voorbeeld van een pedagogische praktijk waar niet een curriculum als uitgangspunt wordt genomen, maar de talenten zelf’. “Wij kunnen daarvan leren. Hoe kan theater bijdragen aan de identiteitsontwikkeling van jongvolwassenen met een beperking? Zowel op het vlak van persoonlijke identiteit als professionele identiteit. We willen een inclusievere samenleving en cultuursector creëren met veel meer gelijkheid. We moeten kijken naar wat mensen kunnen in plaats van naar wat ze niet kunnen.” Studenten zullen actief bij het onderzoek worden betrokken. Het convenant wordt op 20 mei ondertekend door de directies van Fontys Pedagogiek en Tiuri, en door lector Maike Kooijmans. Dat gebeurt in de Schouwburg van Tilburg, voorafgaand aan de voorstelling ‘No Bodies’ van Tiuri.

16-05-2022

Rutger van Hulst beleefde vorig jaar met zijn zusje een grote nachtmerrie, toen hun ouders overleden door giftige accudampen op een boot in het Friese Bolsjeward. De laatstejaarsstudent van St. Joost School of Art & Design besloot zijn verdriet om te zetten in motivatie en maakt er nu een fictieve afstudeerfilm over, Mijn ouders wonen op Jupiter. In de film volgt de kijker de twintigjarige Ruben en zestienjarige Floor, broer en zus. Wanneer hun ouders op vakantie gaan dansen thuis de muizen op tafel, tot de politie op een avond voor de deur staat en aan de twee vertelt dat hun ouders zijn overleden. Vanaf dat punt is te zien hoe hun week na het verschrikkelijke nieuws verloopt. Rutger: ‘’Tijdens het filmen was ik de regisseur, niet de jongen over wie de film ging. Al was ik er natuurlijk ook mee bezig. Tijdens het repeteren waren er wel veel momenten dat we met elkaar praatten over onze persoonlijke ervaringen. Dat hielp de acteurs, die een fantastische prestatie leveren ook echt. Ze voerden gesprekken met mijn zusje en het bevriende stel die in de film terugkomen. Dat werpt zijn vruchten nu af.’’ Met de film hoopt Rutger het taboe op praten over de dood te doorbreken.

16-05-2022

Scapino Ballet Rotterdam en neuropsycholoog Erik Scherder presenteren op 3 juni in Theater Rotterdam de voorstelling Dancing and the Brain. In een avond vol dans geeft Erik Scherder colleges over de indrukwekkende positieve effecten van dansen op het gezonde en aangedane brein. Met bijdragen van Conny Janssen Danst, Codarts Havo/Vwo voor Muziek en Dans, BlackBirds/Dalton Jansen, 1stMove/Annemarie Labinjo, en Scapino Ballet Rotterdam. Aan het slot van de avond wordt het publiek in de zaal uitgenodigd zelf mee te dansen.

12-05-2022

In het project Da parte brengt de slagwerkgroep van de Philharmonie Sittard het maatschappelijke thema ‘depressie’ muzikaal onder de aandacht. Verlies van interesse (anhedonia) komt vaak voor bij mensen met een depressie. Geen zin in activiteiten of interactie met andere mensen. In de compositie Da parte is dit symptoom verklankt door twee leidende partijen hun spel te laten spelen, zonder dat ze eigenlijk mét elkaar spelen. Da parte is een onderdeel van het negende project van het muziek-wetenschappelijke samenwerkingsverband tussen componist Vincent Cox, wetenschapper dr. Tim Leufkens en dirigent Frank Marx. Al meer dan 15 jaar creëert het trio experimentele, vernieuwende producties voor slagwerkensembles. Da parte is het tweede deel van een vierdelig project genaamd La Mente (de psyche) waarin vier veelvoorkomende mentale stoornissen worden verklankt: posttraumatische stressstoornis, angststoornis, chronische slapeloosheid en depressie. Leufkens: “Mensen met een depressie vinden het lastig om een gesprek over hun aandoening te starten, en familie en vrienden mijden het onderwerp om de ander niet te kwetsen. Deze vicieuze cirkel moeten we met zijn allen doorbreken, want een depressie kan ons allemaal overkomen.”

12-05-2022

Ter afsluiting van de landelijke kennisdelingsdagen van het Programma Cultuurparticipatie was het LKCAtelier op 14 april gewijd aan de samenwerking tussen cultuur en welzijn. Bea Ros met de inhoudelijke terugkoppeling.

10-05-2022

“Kunsteducatoren zijn eraan gewend met zorgvuldigheid te opereren in werelden die hen soms met desinteresse (onderwijs) of dedain (kunst) bejegenen. De pandemie heeft de urgentie van onderwijs op basis van offline menselijk contact wereldwijd voelbaar gemaakt. Als de kunstwereld zich nu ook wil toeleggen op het faciliteren en onderhouden van ‘zorgzame relaties’ dan zouden kunsteducatoren wel eens de beste intermediairs kunnen zijn om die twee domeinen te verbinden.” Emiel Heijnen ziet verwantschap tussen zijn vak als kunstdocent en kunstenaars die een ‘verzorgende’ rol aannemen. En dat laatste doet zich sinds de pandemie steeds vaker voor.

10-05-2022

Het leven van actrice en kunstenares Nina Goedegebure en haar vriend staat plotseling op de kop als hij blijkt te lijden aan een zeldzame, levensgevaarlijke bindweefselaandoening: het Loeys-Dietz syndroom. Terwijl hij operaties ondergaat in het Amsterdam Medisch Centrum loopt Goedegebure  door het ziekenhuis. Waar een ander misschien comfort zoekt in een sigaret of ijsbeert door de gangen ontdekt Nina een ‘ziekenhuisgalerie’. De kunstcollectie van het ziekenhuis helpt haar troost en houvast te vinden en betekenis te geven aan de zware tijd die ze doormaakt. De gedachten en gevoelens die de werken in haar losmaken, begint ze op te schrijven. Zo ontstaat als het ware een staalkaart van het ziekte- en herstelverloop, bestaande uit korte, begeleidende teksten naast de kunstwerken. Ze besluit ze te bundelen in een kunstboek: Loeys Dietz – elke dag een kunstinjectie. De teksten zijn ook ingesproken door Nina voor een audiotour die in het ziekenhuis te beluisteren is. Op 12 april zijn het boek en de tour gelanceerd in het AMC, de tour is daar nu voor iedereen te volgen. Oscar Spaans sprak met haar.

10-05-2022

Tijmen en Lotte zijn verstandelijk beperkt en kunnen dingen niet. Maar, óók veel wel. Zo zijn ze dol op vrijwel alles wat te maken heeft met toneel en theater. Tijmen schittert in de theatervoorstelling ‘Norma’ en Lotte in de première van ‘Het Othello College’. Beide zijn producties van de jubilerende Theaterwerkplaats Novalis in Vught. Ze volgen al zo’n vier jaar arbeidsmatige dagbesteding bij Theaterwerkplaats Novalis in Vught voor mensen met een verstandelijke beperking. ,,Maar het is eigenlijk veel meer dan dagbesteding”, schetst Fleur van de Laar, sinds vorig jaar directeur van de Theaterwerkplaats. ,,Voor onze cliënten die we liever theatermakers noemen, is het hun baan en wij laten ze zo volwaardig mogelijk mee draaien. Dus ook in de avonden en tijdens de weekenden zoals dat in de theaterwereld gaat. En ze kunnen werkzaam zijn in ons lunchcafé of in de facilitaire dienst. Het is een doelgroep die vaak veel meer kan dan soms wordt gedacht. Dat willen we graag naar buiten brengen.” Op 9 mei vierde Theaterwerkplaats Novalis haar eerste lustrum met ouders, vrijwilligers en huisgenoten. Op 21 mei houden ze aan de Industrieweg een open dag en kan iedereen kennismaken met Novalis door middel van verschillende workshops. ,We zijn in 2017 met drie theatermakers begonnen. Inmiddels hebben we 30 cliënten”, aldus regisseur Jan van der Els. ,,Ons doel is talent prikkelen en ontwikkelen. We maken voorstellingen voor ons zelf maar ook op maat voor bijvoorbeeld organisaties en bedrijven. Dat geldt ook voor decors. Onze theaterstukken hebben vaak een boodschap. Zo gaat ‘Het Othello College’, dat losjes gebaseerd is op het door Shakespeare geschreven Othello, over wraak nemen, boosheid en verliefdheid. Emoties die volgen op afwijzing. Deze voorstelling wordt aangeboden aan basisscholen, groep 6, 7 en 8 en de eerste klas van de middelbare school. Daarna willen we er een reizende voorstelling van maken.” De theatermakers van Novalis regelen zoveel als mogelijk zelf. Van zang en muziek, spel, dans, beweging tot aan grime, kleding/kostuumontwerp, het ontwerpen van decors en het schrijven van scripts. Naast de Theaterwerkplaats, huizen in het pand aan de Industrieweg ook verschillende andere bedrijven, is er een horecavoorziening en een serre die door organisaties of verenigingen gebruikt kan worden. Novalis zoekt de samenwerking zoveel mogelijk op. Novalis is een erkend leerbedrijf voor theater en zorg. Er zijn stageplekken voor studenten van het KW1C, en studenten van Avans werken er aan producties.

09-05-2022

Zowel in Nederland als in België moeten overheidswebsites en van aanverwante partijen al sinds 2016 toegankelijk zijn. In Nederland moeten vanaf 2025 zelfs alle websites en apps toegankelijk zijn voor gebruikers met een beperking. Alicia Hoost nam voor Cultuurmarketing de proef op de som om te ontdekken hoe toegankelijk de webshops van culturele organisaties eigenlijk zijn. Naast dat dit door de overheid wordt opgelegd, is het namelijk zonde als je niet online niet toegankelijk bent voor je publiek, omdat je daardoor bezoekers misloopt. Van de websites die Hoost onderzocht, verzamelde ze 4 onderdelen waarop het vaak misgaat als mensen met een beperking een aankoop willen doen. Beperkingen zijn divers. Denk hierbij aan mensen met een visuele, auditieve, motorische, cognitieve en/of verstandelijke beperking. Daarom hebben deze punten ook betrekking op verschillende aspecten van het aanschaffen van online tickets.

09-05-2022

Na de Dutch Grand Prix en de Zwarte Cross, worden ook muziekfestivals Concert at SEA en STRAF_WERK toegankelijker voor mensen met een beperking. Dat heeft HandicapNL op 9 mei bekendgemaakt. “Het is overduidelijk tijd voor aanpassingen”, zegt HandicapNL-woordvoerder Jeroen van de Koppel. “Van parkeerterreinen tot doventolken en een aangepaste camping. Steeds meer festivals worden stap voor stap toegankelijk voor iedereen.” Bij Concert at Sea komt er op de Brouwersdam een toegankelijke tribune, aangepast sanitair en een speciale ruimte om op adem te komen. Vrijwilligers van HandicapNL zorgen voor de nodige zorg en ondersteuning. House- en technofestival STRAF_WERK in Amsterdam zorgt voor speciale parkeerplaatsen, een rust- en relaxruimte en ook een aangepaste website voor mensen met een visuele beperking. Binnen drie jaar wil HandicapNL ervoor zorgen dat alle toonaangevende festivals in Nederland toegankelijk zijn voor mensen met een beperking. Dit is mogelijk door een extra bijdrage van de Nationale Postcode Loterij. Een groepje mensen met een handicap gaat proefdraaien op een festival en verslag uitbrengen van wat er al wel en nog niet goed is geregeld. Daaruit komen concrete punten waarmee een festival aan de slag kan om toegankelijk te worden. Dit in samen werking met Nationale Vereniging de Zonnebloem. Mensen met een beperking kunnen bij het aankopen van hun kaartjes ook hun zorgwensen aangeven.

09-05-2022

Drie voorstellingen gaf het ‘Circus in de Zorg’ op 7 mei in de Achtse Barrier in Eindhoven. Clowns, acrobaten en de honden en poezen vermaken buurtbewoners voor wie het niet vanzelfsprekend is om een dagje uit te gaan. Een initiatief van Hart voor de Buurt, een samenwerking van zorggroep Archipel Eerdbrand, wijkcentrum De Mortel en de projectgroep Jeugdzorg op de juiste plek. Zij organiseren activiteiten voor meer verbinding in de wijk. ,,Wij willen jong en oud verbinden. Er zijn drie voorstellingen voor kwetsbare mensen uit de Achtse Barrier, bewoners van zorgcentrum Eerdbrand, aangevuld met kinderen. Het doel is om mensen samen te brengen voor wie het moeilijk is om ergens naartoe te gaan.” ‘Circus in de Zorg’ treedt landelijk op. Portier Frenky, alias clown Frenky en in het dagelijkse leven Jan Plug, vertelt dat ze dit al twintig jaar doen. ,,Het is een kleinschalig circus waarmee we kriskras door het land trekken. We zijn geliefd in Eindhoven, want je ziet ons hier regelmatig bij de zorginstellingen. Het is dankbaar werk. Mensen leven weer op.”

09-05-2022

Het Museum van de Geest in Haarlem heeft de European Museum of the Year Award gewonnen. "Het museum onderzoekt de aard van de menselijke geest op een unieke, innovatieve manier", luidt het juryoordeel. En : "Het museum vertelt verhalen van mensen die gestigmatiseerd zijn en van de maatschappij zijn buitengesloten." Het museum is gevestigd in het monumentale Dolhuys, in een pand waar vroeger een psychiatrisch instituut huisde. De collectie focust op stigma's rondom mentale gezondheid en zevenhonderd jaar zorggeschiedenis. Het museum werd in 2020 vernieuwd heropend, na een verbouwing van anderhalf jaar. Daarnaast heeft het museum een galerij in de Hermitage in Amsterdam, gericht op zogenoemde outsider art. "De kunstenaars van de Outsider Art Galerie zijn een beetje 'anders'. Vaak hebben ze een verstandelijke of psychische beperking", zo omschrijft het museum de werken in Amsterdam. NRC sprak met de trotse museumdirecteur Hans Looijen : „Die schaduwzijde van kunstenaars moet ook belicht worden. Je moet wegblijven van de romantische notie van een kunstenaar en waanzin. In waanzin ontstaat niets moois, dat is echt razernij waarin je geen enkel aanknopingspunt meer hebt.”

03-05-2022

Een cinemabezoek moet voor iedereen mogelijk zijn. Ook als je, om wat voor reden dan ook, sneller overprikkeld bent dan een ander, vindt Chassé Cinema in Breda. Daarom organiseert Chassé Cinema prikkelarme filmvertoningen op 25 mei, 29 juni en 20 juli 2022. Tijdens het bezoek zorgt Chassé Cinema ervoor dat het geluid zachter staat (70db), het licht wordt niet helemaal gedempt en het is mogelijk om de zaal tussendoor te verlaten. Chassé Cinema heeft zich voor een prikkelarm ontvangst laten adviseren door Stichting Onbeperkt Genieten. Met alle adviezen is er gewerkt aan de juiste voorbereidingen voor een prikkelarm bezoek aan de cinema. “In Nederland leven ontzettend veel mensen die extra gevoelig zijn voor prikkels. Ook voor deze mensen willen we film en theater toegankelijk maken. Met deze pilot in Chassé Cinema maken we een eerste stap in die richting. Hopelijk kunnen we ons prikkelarme aanbod in de toekomst verder uitbreiden”, aldus Eva Stravers, programmamaker Chassé Theater.

03-05-2022

Van 12 t/m 14 april 2022 vonden de landelijke kennisdelingsdagen van het programma Cultuurparticipatie plaats. Ruim 130 professionals uit de sector cultuur, zorg en welzijn namen verspreid over de drie dagen deel aan verschillende sessies. LKCA deelt enkele terugblikken op sessies.

03-05-2022

Elk jaar komen duizenden nieuwe bewoners naar Nederland. Sommigen komen om te werken of voegen zich bij hun familie. Maar velen zijn door oorlogen en inhumane toestanden in eigen land gedwongen om hier een veilig heenkomen te zoeken. Eenmaal aangekomen moeten ze de taal, ons land, de gewoontes en vooral hun nieuwe landgenoten leren kennen. Kunst- en cultuurprojecten zijn hierbij behulpzaam. In de sessie op 1Sociaaldomein, het eigen kanaal van LKCA, op 17 mei wordt er dieper ingegaan op in wat cultuurparticipatie kan betekenen in de lange weg van inburgeren, settelen en een leven opbouwen.

02-05-2022

Muzikant en schrijver Aafke Romeijn kampt al sinds haar tiende met zware depressies en put uit deze ervaring inspiratie voor haar muziek en romans. Over het leven met depressie schreef ze het boek Ga gewoon wat leuks doen, dat binnenkort verschijnt. Ze kwam erachter dat niet iedereen over psychische problematiek kan of durft te spreken en dat er nog veel onbegrip heerst. Daarom stelde ze een lijst leestips samen met de beste boeken die empathie creëren voor mensen met diverse stoornissen. Want wie kan beter invoelbaar maken hoe het is om te leven met psychoses dan Maarten Biesheuvel en wie schreef er ooit indringender over PTSS en rouw dan Toni Morrison? Over 10 romans waarin de lezer in het hoofd van iemand met psychische problemen kruipt.

28-04-2022

Zie je kansen om cultuureducatie, cultuurparticipatie, bibliotheekwerk en het sociaal domein te verbinden, maar weet je niet waar je terechtkunt met je ideeën? In een artikel heeft LKCA alles over gemeentelijk cultuurbeleid en beleid in het sociaal domein op een rij gezet.

28-04-2022

Met de komst van Oekraïense vluchtelingen en hun kinderen komt er een nieuwe uitdaging op het Nederlandse onderwijs af. Op welke manier zorgen we ervoor dat Oekraïense kinderen zo snel mogelijk in het Nederlandse onderwijs worden opgenomen? En welke rol kan cultuur spelen in dit proces? Max van Alphen, werkveldspecialist cultuureducatie, met adviezen. Plus een geüpdatete versie van het kennisdossier ‘Cultuur en nieuwkomers’

28-04-2022

Vorig jaar november deed Cultuur Eindhoven een oproep op zoek naar makers en organisaties die al bezig zijn met het thema gezondheid en het stimuleren van een gezondere levensstijl en/of die nieuwe plannen willen ontwikkelen. Het thema komt uit de gezondheidsnota ‘Gezondheid telt voor iedereen’ van de gemeente Eindhoven. Eén van de doelstellingen binnen het thema is het bijdragen aan een vitalere leefstijl in een gezondere omgeving. In de vorm van twee workshops onder leiding van We Are op gingen de deelnemers vervolgens in december aan de slag om te werken aan een concreet projectvoorstel en daar zijn vier pilot projecten uitgekomen met de focus op gezondheid voor iedereen. 1. Self Design Ateliers - Grip krijgen op eindeloze keuzes en maakbare werelden - Marleen van Bergeijk, Parktheater en MU. 2. Healthlab on Tour – Philips Museum en Morgenmakers . 3. Nudge Jezelf Gezond – Lady Penelope. 4. Stadsoever Eindhoven - Ruimte voor mentale kracht - Kornelia Dimitrova.

26-04-2022

Kunst kijken en kunst maken kan leiden tot een groter welzijn voor alle leeftijden, nationaliteiten en inkomensniveaus. 5 manieren waarop kunst je volgens wetenschappers gelukkiger en gezonder kan maken.

05-04-2022

Het kennisdossier ‘Cultuur en nieuwkomers’ is door LKCA geactualiseerd. Meedoen aan culturele activiteiten kan positief bijdragen aan het inburgeringsproces en vergroot het wederzijds begrip.

05-04-2022

Iedere donderdagmiddag organiseert Impresariaat Kunsten een culturele activiteit voor de statushouders woonachtig in de oude kazerne in Tilburg in samenwerking met het Refugee Team Tilburg en Contour de Twern. Ze zijn in maart van start gegaan met muzikale concerten en zullen dit uitbreiden met theater- en circusoptredens en diverse workshops. Een initiatief wat tot nu toe al mooie ontmoetingen heeft gecreëerd. Impresariaat Kunsten bemiddelt tussen (potentiële) opdrachtgevers en (oud) studenten van Fontys Hogeschool voor de Kunsten

31-03-2022

Het Palais de Tokyo in Parijs sluit dit jaar de viering van zijn 20-jarig bestaan af met de inwijding in december van een nieuw "zorgcentrum", een onderkomen voor programma's die kunst promoten als krachtige bron van welzijn. Het paviljoen zal de naam HAMO dragen, hetzelfde uitgesproken als het Franse woord voor gehucht. Voor Tanguy Pelletier, directeur publieke programma's van het museum voor hedendaagse kunst, zal het "een transformatiekamer zijn, een instrument om bezoekers van alle horizonten, publiek met een handicap of van [gemeenschapsgroepen] beter te ontvangen, zelfs wanneer er geen tentoonstellingen in het gebouw aan de gang zijn".

31-03-2022

Eenzaamheid is een complex verschijnsel. Ook in de cultuursector is eenzaamheid op dit moment een belangrijk gegeven. Kunst is van belang voor de individuele (geestelijke) gezondheid, daarnaast streeft de cultuursector inclusiviteit na, niemand wordt uitgesloten.

31-03-2022

Mensen met een beperking kunnen op veel plekken meedoen aan kunstlessen of andere culturele activiteiten. Ook voorstellingen zijn steeds vaker toegankelijk voor mensen met een beperking. Op de landkaart Inclusieve Podiumkunsten kan men per provincie zien wat er gebeurt op het gebied van inclusieve podiumkunsten. Ook als men op zoek is naar samenwerking of ervaringsdeskundigen, kan deze landkaart behulpzaam zijn.

29-03-2022

Ellen Geerts stopt in Oisterwijk met Beeldkracht. Een tentoonstelling, samen met haar cursisten die dementie hebben, markeerde het afscheid. „Het draait hier om de kunst, niet om zorg”, zegt Geerts. Dat is in zekere zin ook de reden waarom ze er zelf mee stopt. „Ik heb de kunst net zo hard nodig als mijn cursisten. Beeldkracht vergde zo veel van me dat ik zelf niet meer aan mijn eigen werk toekwam.” Monique van Gemert en Saskia Meijer nemen het stokje van Ellen Geerts over. Cursist Ria van den Oetelaar uit Haaren ( ze heeft Alzheimer) is blij dat Beeldkracht, gesubsidieerd door de gemeente en ondersteund door fondsen, blijft bestaan. Een tijdje terug heeft ze de betekenis ervan op papier gezet. Eerste zin: ‘Beeldkracht betekent voor mij dat je even met iets anders bezig bent dan met de toekomst en wat je allemaal nog te wachten staat.’