Trends & Ontwikkelingen

De kunstenaars van Billytown, Trixie en WEST END brengen voor het eerst hun werk van het atelier naar het hart van de stad, het Museumkwartier. In drie glazen vitrinecontainers op de Lange Vijverberg tonen zij hun creaties. Haagse Broedplaatsen zijn gezamenlijke en creatieve initiatieven onder leiding van professionele Haagse makers uit de kunst en cultuursector. De initiatieven nemen vele vormen aan: van studio- en galerieruimtes tot online en nomadische platforms. Altijd met als doel het creëren van experiment, verkenning, uitwisseling en spel. Zij brengen de makers uit verschillende disciplines samen zoals beeldende kunst, fotografie, design, muziek, dans en theater. 

Bavel krijgt zijn langverwachte multifunctionele accommodatie (MFA). Het college van burgemeester en wethouders van Breda heeft besloten tot de bouw van de MFA Bavel. Daarmee start nu de aanbestedingsprocedure en wordt in december begonnen met de sloop van de panden aan de Lange Vore en Pastoor Doensstraat. De nieuwe MFA wordt een centrale plek voor sport, cultuur en ontmoeting in het dorp.

“Dit is een grote stap voor Bavel,” zegt wethouder Jeroen Bruijns (gemeentelijk vastgoed). “Samen met inwoners hebben we een duurzaam en toekomstbestendig ontwerp gemaakt. Nu gaan we echt bouwen aan een plek die het hart van het dorp wordt. De plek waar de gemeenschap samenkomt.” De MFA Bavel biedt ruimte aan een grote sporthal, een cultuurzaal en ondersteunende horeca. Wethouder Marike de Nobel (cultuur) benadrukt het belang van de cultuurzaal: “Met de cultuurzaal krijgt Breda in Bavel een extra podium voor lokale initiatieven, optredens en evenementen. Een plek waar creativiteit en gemeenschapszin samenkomen."

Gemeente Eindhoven en citymarketingorganisatie Eindhoven365 hebben in winkelcentrum de Heuvel op 3 oktober samen een plek geopend voor alle Eindhovenaren: This is Eindhoven. Het is een brandstore met Eindhovense producten, maar ook een expo die de bezoeker meeneemt in de toekomst van de stad. Op vier grote schermen kunnen bezoekers zelf animatievideo’s afspelen over gebieden in de stad die de komende 10 tot 20 jaar fors gaan veranderen. Grote blikvanger van This is Eindhoven is Planet Eindhoven, een groot lichtkunstwerk dat in de hal tussen de entree van de brandstore en het Muziekgebouw Eindhoven hangt. 

In Eindhoven werkten museum MU Hybrid Art House en het Stedelijk College samen om creatieve oplossingen te zoeken voor ecologische vraagstukken. In het educatieve project Ecokino dient de combinatie van kunst en wetenschap als inspiratie, maar vooral als uitnodiging tot nieuwsgierigheid. De samenwerking tussen deze twee werelden blijkt vruchtbaar. Waar wetenschappers systematisch en op basis van bewijs te werk gaan, brengen kunstenaars verbeelding, intuïtie en kritische vragen in.

Op vrijdag 3 oktober stond de NHL Stenden Hogeschool in Leeuwarden in het teken van De Kunst van het Ontwerpen, een jaarlijkse ontwerpprijs die is uitgegroeid tot een traditie onder kunstvakdocentenopleidingen. Het landelijk overleg KVDO, dit keer samen met de vakvereniging VONCK (Vereniging Onderwijs kunst en Cultuur) biedt met deze prijs een podium aan beginnende kunsteducatoren. De juryprijs werd toegekend aan Robbert van Strien met Net Echt, een goed doordacht lesprogramma over found footage in film. Daarnaast werden een publieksprijs en een aanmoedigingsprijs uitgereikt. 

Benieuwd hoe jouw orkest scoort op concoursen? Of wie er de vorige keer in de jury zat? Welke muziekstukken kregen de hoogste scores de afgelopen jaren? En hoeveel orkesten zijn er eigenlijk actief in jouw divisie? Dat en nog veel meer is nu eenvoudig terug te vinden op HafabraData.nl, een nieuwe website voor de HaFaBra-wereld. 

Sinds begin dit jaar bundelt HafabraData gegevens over harmonie-, fanfare- en brassbands in Nederland. Van uitslagen en juryrapporten tot dirigenten, gespeelde werken en leuke statistieken: alles staat overzichtelijk bij elkaar. En alsof dat nog niet genoeg is, vind je er ook een interactieve kaart waarop alle orkesten staan die de afgelopen jaren aan concoursen hebben meegedaan.

De Tweede Kamer heeft vlak voor het verkiezingsreces ingestemd met het wetsvoorstel dat het verlaagde btw-tarief voor boeken, cultuur, media, sport en evenementen behoudt. Daarmee is de eerder geplande btw-verhoging nu officieel van tafel. Eerder dit jaar hadden het kabinet en de Tweede Kamer al afgesproken de voorgestelde btw-verhoging terug te draaien. Oorspronkelijk zou het wetsvoorstel echter pas rond Prinsjesdag, als onderdeel van het Belastingplan 2026, aan de orde komen. 

Door de val van het kabinet en de aankomende verkiezingen dreigde de behandeling te worden doorgeschoven naar een nieuw parlement, met een meer onzekere uitkomst. Op initiatief van ChristenUnie, CDA, D66 en SGP is het voorstel daarom versneld behandeld tijdens de Algemene Financiële Beschouwingen. Dankzij deze versnelling kon de Kamer het besluit nog vóór de verkiezingen nemen.

Minister Gouke Moes van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (BBB) vindt het 'zorgelijk' dat Israël wordt uitgesloten van het Songfestival. Dat zei hij in Dit is de Dag. AVROTROS liet al weten dat Nederland niet meedoet als Israël dat wel mag, maar daar zal Moes geen stokje voor steken: "We hebben afgesproken dat de overheid niet gaat over de inhoud van de programmering."

Acteur en regisseur Hans Croiset krijgt dit jaar de Blijvend Applaus Prijs. De 89-jarige theatermaker krijgt de oeuvreprijs op 9 november tijdens een feestelijke ceremonie in De Kleine Komedie in Amsterdam, maakte de organisatie dinsdag bekend. De acteur, regisseur en schrijver debuteerde in 1953 bij het Rotterdams Toneel en kende een lange en veelzijdige carrière. Hij was artistiek leider van Toneelgroep Theater en won tweemaal de toneelprijs Louis d'Or.

De Blijvend Applaus Prijs wordt jaarlijks toegekend aan een podiumkunstenaar met een langdurige en veelzijdige loopbaan. De prijs bestaat uit een bronzen beeld en een geldbedrag van 7.500 euro. Eerdere winnaars zijn onder anderen Willeke Alberti, Herman Finkers, Paul van Vliet en Jenny Arean.

Op donderdag 2 oktober hield Blueyard-adviseur Ingrid van Engelshoven de lunchlezing bij het jaarlijkse sectorbrede evenement van Mores. Mores is de steunpunt-organisatie voor werkenden en studenten in de culturele, creatieve en mediasector die te maken hebben met grensoverschrijdend gedrag. Ingrid presenteerde een 7 stappen-plan om sociale veiligheid te borgen bij culturele instelling. Daarnaast sprak zij over risico-factoren en benoemde zij een aantal dilemma’s. 

Caroline Koetsenruijter, deskundige op het gebied van omgangsvormen, conflict en grensoverschrijdend gedrag, verzorgde de keynote van het Mores-event. Zij deelde de belangrijkste inzichten uit haar boek ‘Giftig gedoe op de werkvloer’ en deelde acht tips voor leidinggevenden in de sector. 

De economische waarde van musea is groot. De museumsector realiseerde in 2024 een omzet van 1,31 miljard euro, waarvan bijna de helft (49%) uit eigen inkomsten komt. Ondanks de huidige financiële uitdagingen een stijging van 4% ten opzichte van de € 1,26 miljard in 2023. Daarnaast ontvangen musea in 2024 € 665 miljoen aan subsidies, waarmee overheden investeren in een sector die aantoonbaar bijdraagt aan regionale en nationale economie. Musea bieden werk aan bijna 44.000 mensen, waarvan 66% vrijwilligers en stagiairs, en zijn daarmee ook een belangrijke werkgever en opleidingsplek. Dat blijkt uit de recent gepubliceerde museumcijfers 2024. 

Een kunstvakdocent op iedere school is niet de manier om de kwaliteit van kunstonderwijs te verbeteren, stelt Heleen van den Broek, atelierpedagoog. Het échte probleem ligt in de inrichting van het curriculum en het onderwijsstelsel. Ook de pabo’s worden wat haar betreft fundamenteel herzien.

Kunstonderwijs staat al decennia onderaan de prioriteitenlijst. Veel leerkrachten voelen zich onbekwaam, tijd en materialen ontbreken, en kunstlessen worden makkelijk aan de kant geschoven voor bijvoorbeeld taal of rekenen. Creatieve vakken zijn de kers op de taart geworden. Daarmee verliezen we uit het oog dat kunst zelf de basis is, niet een luxe ernáást. De vicieuze cirkel doorbreek je niet met extra specialisten, maar met een fundamentele herziening van het curriculum en de pabo-opleiding. Beschouw kunstonderwijs voortaan als ‘moeder van alle vakken’ en zet het in het hart van de basisschool.

Afslag Rotonde van kunsthistoricus Paul Kempers is verschenen, een boek over kunst in de (semi-) openbare ruimte van, grofweg, begin jaren tachtig tot begin jaren tien van deze eeuw. Een boek als roadtrip, waarin hij kriskras door Nederland kunstwerken uit dertig jaar tijd opzoekt. De regie van deze kunstopdrachten lag veelal bij het PBK (Praktijkbureau Beeldende Kunstopdrachten) en opvolger SKOR (Stichting Kunst en Openbare Ruimte).

Het boek is een ode aan bijzondere kunst. Unieke kunstprojecten, soms omarmd, soms niet. Kunst in de openbare en semi-openbare ruimte is notoir lastig, wegens de vele betrokkenen en belangen. Opvallend voor deze dertig jaar is dat veel curatoren van deze instanties één lijn trokken: de kunst en artistieke kwaliteit stonden voorop.

Het Emmaplein in Zeist met daarop het puntige gebouw De Klinker (met bieb en muziekschool) als dominant middelpunt; binnenkort valt er een politiek besluit over transformatie van dat deel van het centrum. Iets waar John Sijmonsbergen nauwelijks op kan wachten. „Zeist verdient een iconisch cultuurgebouw, een culturele supermarkt.” Afgelopen voorjaar trad Sijmonsbergen aan als interim-directeur van Kunstenhuis Idea, waar bibliotheek, muziekschool en al het andere wat die twee samensmeedt tot cultuurcentrum, onderdeel van zijn. Zijn opdracht: de ingeslagen weg voortzetten en - als het aan hem ligt - versnellen in het bereiken van ambities. Het droombeeld? „Een blended venue waar functies door elkaar, in elkaar en over elkaar heen lopen."