Trends & Ontwikkelingen

Filantropische organisaties en de overheid komen elkaar vaker tegen, maar verschillen in waarden, methoden en draagvlak, ziet Theo Schuyt. Tijd voor een nieuwe publiek contract. 

Het artikel over de Stichting Droom en Daad, eerder in NRC, komt volgens Schuyt als geroepen. Het brengt haarscherp de gezichtspunten van de verschillende betrokkenen in kaart. Het brengt een discussie op gang die nodig gevoerd moet worden, over hoe de gemeente Rotterdam – en alle gemeenten in Nederland – met maatschappelijk initiatief omgaan. 

Apeldoorn had van alles te bieden in de eerste editie van de Opening, de nieuwe aftrap van het culturele seizoen. Maar het échte Uitmarkt-gevoel ontbrak nog een beetje volgens Joris Henquet. 

De locaties lagen wel nogal ver uit elkaar, waardoor je niet echt de festivalsfeer met een festivalhart meekreeg. Verder viel me op dat een vintage Uitmarkt-onderdeel ontbrak: de previews van nieuwe theatervoorstellingen. 

Uit een gevoel van machteloosheid over Gaza bedacht Max Lagewaard bijeenkomsten voor poppodia. Informeren, troosten en samenbrengen: dat is het idee achter ‘Don’t Stop Talking About Palestine’.

Op 3 september zijn in 013 in Tilburg, naast muzikanten, vooral gesprekken over het genocidale geweld in Gaza te horen. Panels en interviews informeren de bezoekers, muziek troost en brengt ze samen, is het idee. Deze avond in 013 volgt op eerdere edities op poppodia in Amsterdam, Utrecht en Den Haag. De avonden zijn een initiatief van het Amsterdamse poppodium Melkweg en Oxfam Novib.

Welke stemmen bepalen wat mode is? Nsimba Valene Lontanga, creatief consultant en eigenaar van het modemerk Libaya, schreef er een boek over. ‘Mijn moeder wilde me er al van bewustmaken dat onze identiteit van betekenis is. Het besef dat westerse mode beïnvloed is door niet-westerse mode is er niet. Ik vroeg me af hoe dat komt.’ 

Met haar boek wil Lontanga laten zien dat mode meer is dan de kleding om ons lijf. Volgens Lontanga is er in de mode nog steeds weinig ruimte voor verhalen uit niet-westerse landen. 

Wat gebeurt er als je als theaterinstelling jezelf opheft? Met die vraag opende directeur Anne Breure van stadsgezelschap Theater Utrecht donderdag het nieuwe theaterseizoen in de ‘Staat van het Theater’, de jaarlijkse openingstoespraak van het Nederlands Theater Festival. De Staat werd deze editie achtereenvolgens uitgesproken door Breure en haar levenspartner Sadettin Kirmiziyü. Kirmiziyüz vraagt zich in bredere zin af welke functie theater heeft in deze tijd. 

Door te bedenken wat je verliest als je jezelf opheft, kom je volgens Breure haar vanzelf uit bij de waarden die je wilt verdedigen. En als het goed is, stelt ze, overstijgen die het bestaansrecht van je eigen specifieke kunstinstelling.

Misschien is AI niet de doodsteek voor de cultuur maar de klap die ze nodig had, betoogt Erwin Radjinder Angad-Gaur in een ingezonden opniestuk in Trouw.

Het is niet de eerste keer in de geschiedenis dat een technologische revolutie de cultuur radicaal op zijn kop zet. De fotografie haalde een streep door het idee van de schilder als registrerend oog. Wat eerst werd gezien als bedreiging, werd uiteindelijk de bron van vernieuwing. In de muziek gebeurde iets soortgelijks. Waarom zou dat nu anders zijn? Als alles maakbaar is, maar vervlakt wordt, groeit daarom misschien ook het verlangen naar wat niet louter machinaal te maken is.

Onderwijs, cultuur, wetenschap en media zijn in Gaza bijna volledig platgelegd. De gevolgen van de verwoesting en het geweld op deze terreinen zijn buitengewoon ernstig.  Volgens UNESCO en het satellietcentrum van de Verenigde Naties UNOSAT is sinds oktober 2023 schade vastgesteld aan 110 culturele locaties, waaronder religieuze gebouwen, archeologische vindplaatsen en een museum. 

Onderwijs, cultuur, wetenschap en media zijn de pijlers die de kracht en waardigheid van een samenleving dragen. UNESCO en de Nederlandse UNESCO Commissie benadrukken daarom het belang van bescherming van erfgoed, (hoger) onderwijs en journalisten. Deze thema’s, gezamenlijk de kern van UNESCO’s mandaat, vormen het fundament van een menswaardige samenleving en zijn voorwaarden voor een toekomst waarin vrede mogelijk blijft en mensenrechten worden beschermd. 

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) is op 4 september 2025 gestart met het aanwijzingsprogramma van nieuwe, jonge rijksmonumenten uit de Post 65-periode. Vijftien locaties zijn daarbij voorgedragen als nieuwe rijksmonumenten. Van een hight-tech station tot een drempelloze evenementenhal, van Terneuzen in het zuid­westen tot aan de Eemsmond in het noord­oosten. Ze komen allen uit de jaren 1965 tot 1990. Deze periode noemen we Post 65. Met deze jongste rijksmonumenten van Nederland is een begin gemaakt met de aanwijzing van een geheel nieuwe generatie rijksmonumenten.

Het Koetshuis aan het voorplein van Het Noordbrabants Museum in Den Bosch is opnieuw ingericht. Het Koetshuis is de nieuwe startplek voor een bezoek aan het museum maar kan ook zonder museumticket worden bezocht. Onder de noemer Brabantse Nieuwe is in het Koetshuis voortaan werk te zien van jonge talenten. Dit is een doorlopende tentoonstellingsreeks waarmee Het Noordbrabants Museum de kloof tussen jonge kunstenaars en de gevestigde culturele instellingen wil dichten.