Trends & Ontwikkelingen

Nachtcultuur wint razendsnel terrein in de stedelijke beleidsarena. Amsterdam had in 2021 de primeur met een nachtbeleidsvisie. Daarna volgden in hoog tempo de overige drie grote steden. Maar ook middelgrote gemeenten hebben nachtcultuur ingebed in het lokale cultuurbeleid of doen er vooronderzoek naar. Wat valt onder nachtcultuur en wat is de betekenis ervan voor een stad en haar bewoners? In Boekman Extra #49 een chronologische verkenning op basis van documenten in de Kennisbank van de Boekmanstichting.

De Boekmanstichting verzamelt de reacties op de sector over de verkiezingsplannen. Op welke partij stem je als je wilt dat kunst, cultuur, erfgoed en de creatieve sector een stevige plek krijgen in het volgende kabinet? Wie pleit voor structurele investeringen? Welke programma’s benadrukken de maatschappelijke waarde van kunst en cultuur als verbindende kracht? Wie verdedigt de vrijheid en onafhankelijkheid van de media? En hoe geven partijen betekenis aan het begrip ‘cultuur’ in hun verhaal? Op deze vragen geven de documenten in de kennisbank een antwoord. 

Op woensdag 29 oktober gaan we weer naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Wat zeggen de partijprogramma’s over cultuur en de (podium)kunsten? Welke partijen willen extra investeren of juist liever bezuinigen? In hoeverre zetten ze zich in voor de bestaanszekerheid van makers? De Theaterkrant las de paragrafen over kunst en cultuur in de partijprogramma’s van de grootste politieke partijen.

De cultuurparagrafen van bijna alle politieke partijen erkennen het belang van kunst voor onze samenleving. Vanwege het belang van kunst en cultuur, ziet een aantal partijen een sterkere maatschappelijke rol voor kunstenaars voor zich. Daarnaast zijn er veel voorstellen voor sociale toegankelijkheid, met opvallend veel aandacht voor cultuureducatie en -participatie. Net als bij de vorige verkiezingen gaat er opnieuw veel aandacht uit naar een betere spreiding van cultuurgelden over het land. Geen enkele partij noemt in haar programma concrete bedragen die zij willen investeren of bezuinigen in de culturele sector.

Kunstdocenten kunnen de wereld van jongeren verbreden door hen kennis te laten maken met allerlei vormen van kunst, betoogt Peter de Boer, creative director van een startup. Wie kunst doorgrond, begrijpt wat er zich in de maatschappij ontvouwt – of zich gaat ontvouwen. 

Functionarissen die gemeenten inzetten vanuit de Brede Regeling Combinatiefuncties (BRC), zorgen voor allerlei opbrengsten. In vrijwel alle gemeenten werken ze aan de drie ambities van de BRC: meedoen (96%), sterke aanbieders (92%) en sterke verbindingen (86%). Maar door verschillen in de lokale invulling lopen de opbrengsten soms sterk uiteen. Dat blijkt uit de Monitor Brede Regeling Combinatiefuncties 2024 van het Mulier Instituut.

Vanuit de Brede Regeling Combinatiefuncties (BRC) kunnen gemeenten functionarissen inzetten om deelname aan sport en cultuur te verhogen. In de regeling staan sinds 2023 zes functieprofielen. In de praktijk gebruiken gemeenten allerlei verschillende benamingen. Dit blijkt uit een peiling van het Mulier Instituut onder BRC-functionarissen. 

Sinds 2023 is er een vernieuwde versie van de BRC. Iets meer dan de helft (56%) van de BRC-functionarissen is bekend met de zes functieprofielen die daarin staan. Lokaal worden vaak functietitels gebruikt die niet in de regeling staan, zoals sportcoach, verenigingsadviseur of beleidsmedewerker sociaal domein. Volgens veel BRC-functionarissen begrijpen organisaties en inwoners hun rol nog onvoldoende. De variatie aan functietitels lijkt hieraan bij te dragen.

Het Curiosity Cafe, een innovatieve werkplaats van Fontys Academy of the Arts waar kunst en technologie elkaar ontmoeten, gaat een maand lang een livestream uitzenden. Om te verbinden en te laten zien wat het Curiosity Cafe doet, maar ook “warmte te geven in de koude winterdagen.” Het Curiosity Cafe bestaat nu een aantal jaar en is een plek binnen Fontys Academy of the Arts (FAA), waar studenten en medewerkers langs kunnen komen om te experimenteren, demonstreren en inspireren, waarbij de focus ligt op ontdekking, kunst en technologie. 

K-pop, K-food, K-drama en K-technologie. Zet er een K voor en het wordt bijna altijd gegarandeerd een succes. K-Wave, de wereldwijde populariteit van de Zuid-Koreaanse cultuur, leeft onder studenten en dat is precies waarom Fontys nu met een gloednieuwe minor komt én daar zelfs een steentje aan bijdraagt. De minor, onderdeel van de opleiding International Business, krijgt de naam ‘About the K-Wave’ en speelt in op de wereldwijde opkomst van Zuid-Korea als invloedrijke speler op het gebied van entertainment, technologie en economie. 

Vanwege de vele ontwikkelingen op het raakvlak kunst en gezondheid organiseerde de Nederlandse Dansdagen een speciaal programma met lezingen, rondetafelgesprekken, voorstellingen en een filmcompilatie. Ook selecteerde het festival drie makers met een beperking voor de Innovatieprijs, die Marc Vlemmix won.

Vooral in de afgelopen tien jaar nam de aandacht voor de betekenis van dans voor de gezondheid en het welzijn van mensen een enorme vlucht. Wereldwijd verschenen er wetenschappelijke onderzoeken die aantoonden dat dans het beste medicijn tegen depressie is, en dat mensen door te dansen hun lichamelijke, cognitieve en sociale vaardigheden vergroten. Zo verbeteren hun geheugen, balans, motoriek, mobiliteit én hun algehele gevoel van welzijn. Kunst kan helpen voorkomen dat je ziek wordt, en als je ziek bent, bijdragen aan veerkracht. De esthetische ervaring verruimt je blik.

Tijdens de Frankfurter Buchmesse 2025 hebben toonaangevende vertegenwoordigers van internationale organisaties uit de uitgeef- en boekensector de gezamenlijke verklaring Belonging Matters — For Our Sector, Our Societies, and the Stories We Share gelanceerd. De boodschap is helder: het gevoel van erbij horen, belonging, is essentieel voor het vrije verkeer van ideeën, het versterken van democratische waarden en het stimuleren van diversiteit binnen het boekenvak.

De verklaring benadrukt dat inclusie en representatie in het hart van de boeken- en uitgeefsector moeten staan. Alleen zo kunnen alle betrokkenen – schrijvers, uitgevers, boekverkopers, bibliotheken en lezers – daadwerkelijk bijdragen aan een open, rechtvaardige en veerkrachtige samenleving. Door ruimte te maken voor uiteenlopende stemmen wil de sector ervoor zorgen dat lezers overal toegang hebben tot verhalen en kennis vanuit een breed scala aan perspectieven.

Nederlandse films trekken deze week opmerkelijk veel volle zalen in de bioscopen. Drie van de vijf best bezochte bioscoopfilms zijn momenteel van eigen bodem: het psychologische drama Voor de meisjes, de strippersfilm Onze jongens 3 en de komedie Straf.  De top 20 bevat zeven Nederlandse producties. Dat blijkt uit cijfers van de Nederlandse bioscoopbranche. Het is de afgelopen jaren niet vaak gebeurd dat er zoveel Nederlandse producties tegelijkertijd in de lijst met best bezochte bioscooptitels staan.

Mr. K is afgelopen maandavond tijdens het Sitges International Fantastic Film Festival in Spanje uitgeroepen tot winnaar van de Méliès d’Or. Regisseur Tallulah Schwab is daarmee de eerste Nederlandse winnaar van deze Europese filmprijs voor genrefilms.

Drie dagen na de spectaculaire roof in het Louvre, en een dag na de gebruikelijke sluiting op dinsdag, konden kunstliefhebbers het museum woensdagochtend vanaf 9.00 uur weer bezoeken. Alleen de Apollogalerij, waar de inbraak plaatsvond, blijft tot nader order gesloten.

De directeur van het Louvre, Laurence des Cars, verschijnt woensdagmiddag om 16.30 uur voor de Franse Senaat om uit te leggen hoe het heeft kunnen gebeuren dat dieven sieraden stalen uit het beroemdste museum ter wereld. De senatoren willen onder meer weten hoe het gesteld was met de beveiliging van de Apollogalerij, waar zich de koninklijke juwelencollectie en de kroonjuwelen bevinden — zo’n achthonderd stukken in totaal. Acht daarvan, juwelen uit de Franse kroon, zijn bij de roof buitgemaakt. De conservator van het Louvre raamde de schade dinsdag op 88 miljoen euro.

De Nederlandse Muziekprijs , de hoogste onderscheiding voor musici in de klassieke muziek in Nederland, wordt vanaf 2025 op een nieuwe manier tweejaarlijks toegekend. De eerste uitreiking van deze staatsprijs volgens de vernieuwde werkwijze vindt plaats in het seizoen 2026-2027. 

De prijs is niet langer verbonden aan een studietraject of aanmelding door musici zelf. Een onafhankelijke jury selecteert een aantal kandidaten en volgt hen gedurende een periode van ongeveer zes maanden in hun artistieke praktijk. Daarna draagt de jury een winnaar voor aan het bestuur van Fonds Podiumkunsten. De prijs wordt door de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap uitgereikt in het seizoen 2026-2027. De winnaar ontvangt een geldbedrag van € 45.000 en een beeldwerk. De prijs wordt overhandigd tijdens een concert dat de winnaar zelf artistiek vormgeeft. 

KVB Boekwerk publiceerde deze week het vervolg op een onderzoek uit 2019 naar de betekenis van de boekhandel. Om de kracht van de boekhandel te behouden en te vergroten, doet KVB Boekwerk zes aanbevelingen. Boekhandels worden aangemoedigd om hun lokale identiteit zichtbaar te maken, samen te werken met partners in de omgeving en de winkel vaker in te zetten als plek voor ontmoeting en activiteiten. Ook wijst het onderzoek op het belang van een levendig netwerk waarin boekhandelaren ideeën en kennis uitwisselen.

Uit het onderzoek blijkt dat de boekhandel zich heeft ontwikkeld tot een plek waar meer gebeurt dan alleen verkoop. Het brengt mensen samen, stimuleert gesprekken en geeft kleur aan het lokale leven. Dat menselijk contact en de culturele betrokkenheid blijken minstens zo belangrijk als de boeken zelf.

De Visser-Neerlandiaprijzen 2025 zijn uitgereikt aan scenarioschrijver Bert Bouma, Daan Schalck (CEO van North Sea Port) en Stichting Neerlandistiek. De prijzen werden op 19 oktober uitgereikt in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in Antwerpen. De Visser-Neerlandiaprijzen worden jaarlijks uitgereikt door het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV). De prijzen bekronen mensen en organisaties die zich inzetten voor de Nederlandse taal, cultuur en maatschappij.

TicketSwap heeft op 16 oktober het rapport ‘Inside the Future of Live Events: Backstage with Gen Z’ uitgebracht, gebaseerd op onderzoek uitgevoerd door MarktEffect in juni, juli en augustus 2025 onder meer dan achtduizend festivalgangers in Nederland, België, Duitsland, Spanje, Italië, Verenigd Koninkrijk, Hongarije en Portugal. Voor Gen Z is sociale media het startpunt om nieuwe evenementen te ontdekken. Instagram blijft met 85 procent veruit het populairste kanaal, ook onder Gen Z’ers, maar TikTok wint snel aan terrein binnen deze generatie. 

Wat betreft content is de conclusie dat authenticiteit doorslaggevend is. Traditionele influencercampagnes hebben nog maar beperkt effect (18 procent) op deze doelgroep, terwijl artiesten die zelf content delen over evenementen waar ze geprogrammeerd staan veel meer impact hebben (53 procent). Ook sfeerimpressies van eerdere edities overtuigen bijna evenveel jongeren (52 procent) om een ticket te kopen.

Na bijna 20 jaar in Rotterdam verhuist de Nationale Taptoe met ingang van 2026 naar de Brabanthallen in ’s-Hertogenbosch. Daarmee is de evenementenlocatie vanaf aankomend jaar het podium voor een van de grootste militaire muzikale presentaties van Europa. Het Ministerie van Defensie vindt het belangrijk om de Nationale Taptoe van tijd tot tijd in een andere regio te organiseren, zodat het evenement toegankelijk blijft voor een breed publiek. De Nationale Taptoe is al zeventig jaar een van de meest vooraanstaande taptoes ter wereld en behoort zelfs tot de drie grootste militaire presentaties van Europa.

Toen de laatste editie van de Uitmarkt in Amsterdam achter de rug was, voelde het als het einde van een tijdperk. Toch besloten de betrokken partijen niet te blijven hangen in nostalgie, maar te kiezen voor vernieuwing. Zo ontstond DE OPENING: een reizend festival dat jaarlijks in een andere stad het culturele seizoen aftrapt. De eerste editie in Apeldoorn bewees dat het nieuwe concept potentie heeft.

Verschillende betrokkenen vertellen op Publique over de overgang naar dit nieuwe concept. Volgens Geerte Udo, bestuurslid van de Stichting Uitmarkt, was het besluit om te stoppen met de oude formule onvermijdelijk. De nieuwe vorm moest landelijk zijn, met een jaarlijks wisselende gaststad. Mirjam Barendregt, directeur van Theater Orpheus in Apeldoorn, las over de plannen en ondernam direct actie. Voor Apeldoorn, met zijn sterke culturele infrastructuur en centrale ligging was dit een uitgelezen kans.

De Kinderboekenweek 2025 zit er weer op. En volgens de CPNB was het ook dit  jaar weer een groot succes. Ten opzichte van vorig jaar groeide de verkoop van Nederlandstalige kinderboeken tijdens de campagneperiode met 2%. De online boekverkoop groeit met 5% procent. Dit blijkt uit de marktmonitor van KVB Boekwerk, waarop de CPNB zijn cijfers baseert. In deze monitor wordt gekeken naar de ontwikkeling in afzet van het jaar 2020 tot nu. De Kinderboekenweek 2025 evenaart uit de monitor het succes van de Kinderboekenweek 2022.

De Kinderboekenweek is sinds 1955 een jaarlijks terugkerende campagne ter promotie van het kinderboek dat geschreven is in de Nederlandse taal. Het heeft ook een grootse impact op de markt: de weekafzet van Nederlandstalige kinderboeken is tijdens de campagneperiode 60% hoger dan in een gemiddelde week in het voorgaande jaar. 

Gisteravond is bekendgemaakt dat Sytse Jansma de Poëziedebuutprijs 2025 ontvangt. Met zijn bundel Rozige maanvissen ontvangt hij naast een oorkonde ook een geldbedrag van 1500 euro. Jansma debuteerde met de Friese dichtbundel wa’t tate seit moat ek whisky sizze in. Met Rozige maanvissen publiceerde Jansma zijn eerste Nederlandstalige dichtbundel. Het werk verkent thema’s als verlies, taal en herinnering in gedichten waarin rouw en verlangen een blijvende rol spelen. 

Het Louvre in Parijs, een van ’s werelds bekendste musea, is zondag overvallen. Persbureau Reuters meldt dat meerdere dieven ’s ochtends via een raam naar binnen zijn gegaan en verschillende juwelen hebben buitgemaakt. Op X schrijft het museum dat het zondag gesloten is om „uitzonderlijke redenen”.

Le Monde, een Franse krant, schrijft dat de overvallers het museum tussen 09.30 uur en 09.40 uur binnendrongen. Zij zouden terecht zijn gekomen bij de beroemde Apollogalerij, op de eerste etage. Daar liggen onder meer de kroonjuwelen van Napoleon en Franse koningen. Vanuit die galerij zouden juwelen van „onschatbare waarde” en van „grote historische waarde” zijn meegenomen, meldt onder meer AP. Volgens Le Parisien zijn er negen juwelen uit de collectie van Napoleon gestolen.

Circusfestival Circolo mikt volgend jaar op een nog breder publiek. De afgelopen editie smaakt volgens de organisatie naar meer. Ze wist veel bezoekers naar het Tilburgse Spoorpark te lokken, ook mensen met een smalle beurs of beperking. En van jong tot oud. Directeur Astrid Cats blikt tevreden terug op het jaarlijkse circusfestival. De 52 voorstellingen waren samen goed voor zo’n 10.000 bezoekers.

Er zijn in haar ogen belangrijke stappen gezet om Circolo toegankelijker te krijgen en zoveel mogelijk doelgroepen te bereiken. „Volgend jaar willen we de drempel verder verlagen”, benadrukt ze. „Circolo moet een zo inclusief mogelijk festival worden. Iedereen moet van deze kunst en cultuur kunnen genieten. Daar willen we graag extra in investeren. We zijn nog lang niet klaar.”

Dat zijn K-popfestival zó’n triomf zou zijn, had Wereldmuseum Leiden ook niet gedacht. Meer dan 2000 bezoekers waanden zich voor even in Zuid-Korea. Waardoor is dat land toch zo in trek? “K-pop gaat over veel meer dan alleen muziek”, stelt Bettina Brunt, de programmeur van het festival. “Het is de hele Koreaanse levensstijl die de wereld verovert. Na de Tweede Wereldoorlog raakten we via Amerikaanse muziek, films en tv-series in de ban van hamburgers en Halloween. Nu zie je net zoiets vanuit Zuid-Korea gebeuren. Van Latijns-Amerika tot het Midden-Oosten en Europa: K-cultuur is al een poos hot and happening. Nederland is er eigenlijk redelijk laat bij.”

Het is geen toeval dat juist Zuid-Korea zo’n popculturele opmars maakt. Na de Aziatische financiële crisis van 1997 heeft het land een plan uitgekiend om zich internationaal op de kaart te zetten, en zo de export en het toerisme een zwieper te geven. De strategie wierp haar vruchten af. De overheidsinspanningen zijn een deel van het succes. K-cultuur sluit ook aan bij de tijdgeest, denkt Brunt.

De regelingen Programmering festival popmuziek en de SKIP regeling (Kleinschalige en incidentele programmering) van het Fonds Podiumkunsten lopen nog tot 30 juni 2026. Daarna gaat deze regeling samen op in een nieuwe regeling: de Programma- en Presentatiebijdrage Voor het programmeren van divers en toegankelijk podiumkunstenaanbod in Nederland en het Caribisch deel van het Koninkrijk. Deze nieuwe regeling start op 1 juli 2026. Aanvragen voor de oude regelingen kunnen worden ingediend tot 3 december 2025.

Steden over de hele wereld stellen cultuur centraal in herstel en innovatie, zo blijkt uit de vijfde editie van het World Cities Culture Report. Nieuwe gegevens laten zien dat de culturele participatie sterk toeneemt, creatieve ruimtes worden beschermd en de nachtelijke economie een belangrijk beleidsthema is geworden voor wereldsteden.

Het rapport, gepubliceerd door het World Cities Culture Forum, is 's werelds meest uitgebreide dataset over cultuur in steden. Het volgt wereldwijde trends, deelt beleidsinzichten en benadrukt hoe cultuur gemeenschappen en economieën versterkt. Het rapport verschijnt om de drie jaar en wordt veelvuldig gebruikt door beleidsmakers, onderzoekers en media om trends te volgen en beleid te informeren. Het rapport is digitaal te bekijken. 

Het World Cities Culture Trends Report 2025 belicht tien opkomende trends in het wereldwijde cultuurbeleid en laat zien hoe steden culturele oplossingen gebruiken om stedelijke uitdagingen aan te pakken. Dit rapport bouwt voort op discussies en inzichten tijdens de World Cities Culture Summit 2024, georganiseerd door de Dubai Culture & Arts Authority, met als thema: "De cultuur van morgen: hoe zal de volgende generatie onze wereld vormgeven?"

Met meer dan een derde van de wereldbevolking jonger dan 25 jaar speelt cultuur een cruciale rol in het vormgeven van de waarden, ambities en identiteit van jongeren. Steden moeten dringend jongere generaties betrekken en een cultuurbeleid ontwikkelen dat hun stem authentiek weerspiegelt.

Nieuw onderzoek van DutchCulture – het landelijke sectorinstituut voor internationale cultuurbeleid, laat zien dat internationale culturele samenwerking naast artistieke en maatschappelijke waarde ook een substantiële economische bijdrage levert aan Nederland. De jaarlijkse toegevoegde waarde kan oplopen tot 10,6 miljard euro, een veelvoud van het geïnvesteerde bedrag. De studie toont daarmee aan dat investeren in internationale culturele samenwerking niet alleen juist, maar zeker ook verstandig is.

Dutch Culture voerde het onderzoek in opdracht van de gemeente Amsterdam uit. Dit is de eerste keer dat de economische waarde van internationale culturele samenwerking voor Nederland zo grondig in kaart is gebracht. Amsterdam speelt een sleutelrol in de internationale culturele uitwisseling. De stad is verantwoordelijk voor meer dan 50 procent van alle internationale kunst- en cultuuractiviteiten in Nederland.

Van woensdag 15 tot en met vrijdag 17 oktober 2025 vond in Amsterdam de 14e World Cities Culture Summit plaats. Tijdens de top kwamen wethouders Cultuur uit 55 steden vanuit de hele wereld samen om het belang van kunst en cultuur in stedelijk beleid te bespreken, ervaringen en ideeën uit te wisselen en duurzame internationale samenwerkingen aan te gaan. Tijdens de top werd het eerste onderzoek naar de economische waarde van internationale culturele samenwerking gepresenteerd. Daarnaast lanceerde het World Cities Culture Forum de vijfde editie van het World Cities Culture Report.

De driedaagse World Cities Culture Summit functioneert als een internationale aanjager voor verandering en vernieuwing binnen het gemeentelijke cultuurbeleid. Wethouder Touria Meliani (Kunst en Cultuur gemeente Amsterdam): “Onderzoek toont aan dat nationale en internationale culturele uitwisseling voor Nederland niet alleen artistieke en maatschappelijke waarde heeft, maar ook een krachtige economische motor is. Het is daarom cruciaal dat Amsterdam haar rol als internationaal cultureel centrum blijft uitdragen en zich verzet tegen beperkende maatregelen.”

Volt, SP, PvdD en GL-PvdA willen fors meer geld uittrekken voor cultuur en media en Ook D66, NSC en ChristenUnie hebben extra investeringen in hun verkiezingsprogramma opgenomen. FvD en Denk zeggen meer geld aan cultuur te willen besteden, maar vertellen er niet bij hoeveel. Bezuinigingen op cultuur en media staan in de programma’s van VVD, BBB, PVV, CDA en JA21. Dit blijkt uit een analyse van de verkiezingsprogramma’s en uit de doorrekening door het Centraal Planbureau (CPB). Van de partijen die meer willen investeren, hebben PvdD en SP hun programma’s overigens niet laten doorrekenen.

De Kunstenbond presenteert een heldere infographic waarin staat of partijen meer of minder geld naar cultuur wil uitgeven. Kunsten ’92 analyseerde de verkiezingsprogramma’s inhoudelijk. Wat opvalt is het onderscheid tussen partijen die cultuur, erfgoed en media koppelen aan traditie, identiteit en regionale spreiding en partijen die cultuur in de context plaatsen van democratie, inclusie, educatie en (media)vrijheid.

Presentator en radiomaker Hans Haffmans heeft de Groenman-taalprijs gewonnen. Dat is zaterdag bekendgemaakt in het KRO-NCRV-programma 'De Taalstaat' op NPO Radio 1. Volgens de organisatie achter de prijs weet Hans, die momenteel onder meer verbonden is aan het NTR-programma 'Podium op NPO Klassiek', complexe muziek toegankelijk te presenteren. De Groenman-taalprijs wordt elke twee jaar uitgereikt aan een mediapersoonlijkheid die zich onderscheidt door 'goed en creatief gebruik van de Nederlandse taal'.

Het SCP heeft de verkiezingsprogramma’s van tien politieke partijen geanalyseerd vanuit een sociaal-maatschappelijk perspectief. In deze analyse richten wij ons op de aandacht die partijen in hun programma’s besteden aan zeven beleidsthema’s. Namelijk: asiel en migratie, klimaat en samenleving, bestaanszekerheid, zorg en ondersteuning, meedoen, democratische rechtsstaat en samenleven.

Ook cultuur en media vinden een plek in de analyse. Het beleid op het gebied van kunst, cultuur, erfgoed en media heeft een rol in het vormen van gedeelde identiteiten. Voor het belang van de regio is brede steun. Meerdere partijen spreken zich uit voor een meer gelijke verdeling van cultuurgelden over de regio’s en het beschermen en uitdragen van regionale talen en culturen. Ook de waarde van geleefde cultuur komt in verschillende programma’s terug.