Kunsten’92 heeft een overzicht gepubliceerd van de resultaten van de stemmingen over de moties, die tijdens het debat over de cultuurbegroting op 23 november werden ingediend. Alle moties, op 2 na, werden aangenomen op 1 december.

Stenografisch verslag van het Begrotingsdebat Cultuur, 23 november 2020.

Tijdens het Begrotingsdebat Cultuur op 23 november in de Tweede Kamer stonden de Cultuurnota 2021 – 2024 en de Coronacrisis als belangrijkste onderwerpen op de agenda. Een groot aantal organisaties uit de culturele en creatieve sector had een pleidooi aan de Kamer gestuurd. Een verslag van Kunsten ’92

Wat werd er besproken tijdens het debat over de cultuurbegroting op 23 november aangaande de podiumkunsten? Theaterkrant en NAPK over de discussie en de uitkomsten.

De Tweede Kamer nam het tijdens het debat over de cultuurbegroting op 23 november op voor Frascati Producties en Plan Brabant. Maar minister van Engelshoven (OCW) was zelf ook al tot het inzicht gekomen dat ze moeten worden gered. Van Engelshoven toonde zich gevoelig voor de oproep van de theateracademies dat die plekken nodig zijn, juist nu de coronacrisis het een nieuwe generatie acteurs en regisseurs de komende jaren moeilijk zal maken. Ze kondigde aan dat ze zelf „met een gebaksvorkje” door haar begroting zal gaan om het geld bij elkaar te harken. Op het verzoek van de Kamer om dat dan ook meteen te doen voor twaalf instellingen voor amateurkunst die geen geld krijgen van het Fonds voor Cultuurparticipatie, reageerde ze minder enthousiast. Daar is 1 miljoen euro voor nodig. En dat heeft ze niet. Weinig meegaand was ze in de discussie over de positie van zzp’ers en freelancers. Veel mensen die hun geld verdienen met losse opdrachten zitten door de coronacrisis zonder werk. Het steungeld dat theaters, concertzalen en musea krijgen komt nauwelijks terecht bij deze mensen zonder vast contract. En voor regelingen als de Tozo komen ze vaak niet in aanmerking, bijvoorbeeld omdat hun partner een inkomen heeft. Niet iedereen kan gered worden, zei ze. Mensen die tijdelijk geen werk meer hebben, kunnen zich laten omscholen, zei ze. Of ze kunnen een dag in de week voor de klas gaan staan. Het wederzijds begrip tussen minister en oppositie was opvallend hoog: ze begrepen vaak elkaars vragen en dilemma’s, maar kwamen niet veel verder.

Een overzicht van de moties ingediend bij Begrotingsdebat Cultuur 23 november 2020.  En een overzicht van de amendementen ingediend tijdens het debat.  Stemmingen vinden plaats in de week van 30 november.  

Op 23 november vindt het Begrotingsdebat cultuur in de Tweede Kamer plaats. Dit debat zal, behalve over de Cultuurnota 2021- 2024, ook over de effecten van de Coronacrisis gaan en de maatregelen die zijn genomen om de culturele en creatieve sector te ondersteunen. Het één kan niet los worden gezien van het ander. Kunsten ’ 92 heeft in een brief aan de Kamer aandachtspunten voor deze beide onderwerpen op een rij gezet. De meeste daarvan zijn eerder door de Taskforce culturele en creatieve sector onder de aandacht gebracht. Alle brieven vanuit de cultuursector aan de Tweede Kamer voor het debat op 23 november.

,,Deze crisis is zó groot dat we de sector ook zo breed mogelijk moeten steunen. Maar we moeten ook realistisch zijn: er werken in de kunst en cultuur veel kleine zelfstandigen. Die gaan het niet allemaal redden. Een aantal zal zich gaan omscholen.” Het Algemeen Dagblad sprak met minister van Engelshoven (OCW), die op 23 november haar cultuurbegroting verdedigt.

Het debat over de cultuurbegroting van 23 november is live te volgen. Het gaat over de Cultuurnota 2021-2024 en de effecten van de coronacrisis.

In een brief aan minister van Engelshoven (OCW) adviseerde de Raad voor Cultuur over toekenning van een overbruggingssubsidie aan instellingen voor jeugdpodiumkunsten. Het gaat om extra geld uit het tweede steunpakket van de minister ten behoeve van de culturele sector. In dit steunpakket is geld gereserveerd voor culturele instellingen die per begin volgend jaar geen rijkssubsidie meer krijgen, maar wel een positieve beoordeling hadden van de raad van hun subsidieaanvraag voor de Culturele Basisinfrastructuur (BIS). De minister is voornemens deze instellingen een half jaar overbruggingssubsidie te verlenen. Alleen voor wat betreft de jeugdpodiumkunsten vroeg de minister in dit kader om nader advies aan de raad. Het advies van de raad betreft vijf instellingen voor jeugdpodiumkunsten. De raad adviseert positief over toekenning van overbruggingsgeld voor Toneelschuur B en D (Deventer), Theater Gnaffel (Zwolle), Theatergroep Kwatta (Nijmegen) en Unieke Zaken (Alkmaar). Theatergroep Gelderland bevindt zich volgens de raad nog te zeer in een opstartfase om voor deze overbruggingssubsidie in aanmerking te komen.

In een open brief aan de ministers Ollongren en van Engelshoven neemt Adri Duivesteijn de vrijheid persoonlijke ervaringen te delen. Omdat hij zich zorgen maakt over het voortbestaan van Architectuur Lokaal. Volgens hem en anderen die een prominente rol spelen in de architectuur, stedenbouw en landschapsarchitectuur in Nederland blijft Architectuur Lokaal nodig voor de ruimtelijke kwaliteit van onze steden en dorpen. Met Prinsjesdag werd definitief duidelijk dat Architectuur Lokaal niet wordt opgenomen in de Culturele Basisinfrastructuur (BIS).

Na ruim twintig jaar moet Frascati Producties in juli vrijwel zeker de activiteiten staken. Afgelopen zomer werd bekend dat het Amsterdamse productiehuis voor theater vanaf 2021 haar vierjarige rijkssubsidie zou verliezen. De Raad voor Cultuur oordeelde positief maar de aanvraag werd niet gehonoreerd. De organisatie had gehoopt dat er binnen het tweede steunpakket voor de cultuursector een oplossing zou worden gevonden, maar op 16 november bleek dat de instelling slechts op een ‘overbruggingssubsidie’ van zes maanden kan rekenen.

Binnen het tweede steunpakket dat op 16 november jl. door minister van Engelshoven (OCW) werd aangekondigd, krijgt PLAN Brabant slechts een overbruggingssubsidie van een half jaar toebedeeld. “Hoe de minister de terechte zorg voor de toekomstige generatie en het behoud aan infrastructuur voor jonge makers rijmt met een overbruggingsperiode van zes maanden is een raadsel. Talentontwikkeling vraagt om continuïteit en perspectief“, schrijft PLAN in een reactie. PLAN is een samenwerkingsverband van tien culturele partners in Noord-Brabant, waarbij jong podiumkunsttalent geholpen wordt om de eigen artistieke signatuur en werkwijze te ontwikkelen. De Raad voor Cultuur oordeelde in juni positief over de aanvraag van PLAN Brabant, maar adviseerde, na zorgvuldige weging van de aanvragen binnen de categorie Ontwikkelfunctie geen subsidie toe te kennen. De hoop is nu nog gevestigd op de Tweede Kamer, die op 23 november a.s. voor het laatst  debatteert over de cultuurbegroting voor de komende vier jaar.

De Taskforce culturele en creatieve sector ziet de steunmaatregelen, die op 16 november, in het tweede steunpakket voor cultuur, door de minister van Engelshoven (OCW) werden aangekondigd, als een belangrijke impuls om de sector perspectief te kunnen bieden voor een overbrugging tot de zomer van 2021. Wel is het van groot belang dat de impact van de steunmaatregelen optimaal is en dat de steun daar terechtkomt waar deze het hardst nodig is. Zo pleit de taskforce ervoor dat de € 150 miljoen voor gemeenten via een doeluitkering (= specifiek geoormerkt) voor cultuur beschikbaar wordt gesteld, zodat de middelen ook daadwerkelijk ten goede komen aan makers en instellingen. Daarnaast wijst de taskforce op het belang van steun voor werkenden, zzp’ers, makers en kunstenaars, door versoepeling en verruiming van Tozo, een regeling voor flexwerkers en de inzet van kanalen waarlangs gelden gemakkelijk en snel bij deze groep terechtkomen. De taskforce is blij met de helderheid over het niet tot het omzetbegrip rekenen van huurkorting door lokale overheden, maar pleit ervoor om ook andere covid-specifieke ondersteuning door andere overheden of Rijksfondsen niet te verrekenen met de NOW. Ook heeft de taskforce samen met de evenementenbranche aandacht gevraagd voor een garantieregeling voor de hele sector, zodat herkapitalisering, investering en heropstart soepeler kan verlopen. Over het advies van de Raad voor Cultuur “Onderweg naar overmorgen”, wordt door de Taskforce o.m. opgemerkt dat de Raad voor Cultuur terecht adviseert de BIS tijdelijk te verlengen, aangezien instellingen allemaal hun beleidsplannen moeten aanpassen en meer dan de geplande vier jaar nodig zullen hebben om deze crisis te boven te komen. Deze verlenging zou ook ingezet kunnen worden als een pilot voor de langere termijn. De culturele sector vraagt hier samen met de Raad voor Cultuur al langer om. In het regeerakkoord zouden hierover afspraken kunnen worden gemaakt. Ook is het positief dat Raad zal gaan werken aan een aangepaste beoordelingssystematiek, waarin de impact meer centraal staat. Het voornemen van de raad om de minister te adviseren omtrent verbetering van het subsidiebestel per ingang van de volgende periode sluit aan op de gesprekken die de culturele en creatieve sector hier zelf al over aan het voeren is.

De Museumvereniging heeft gereageerd de brief van minister van Engelshoven (OCW) over het tweede steunpakket cultuur van 482 miljoen euro én het advies van de Raad voor Cultuur ‘’Onderweg naar overmorgen.” Over de 150 miljoen euro die via gemeenten beschikbaar komt voor de ‘cruciale lokale culturele infrastructuur’, merkt de Museumvereniging op dat deze middelen bedoeld zijn voor gemeenten en zij zullen net als in het eerste steunpakket via het Gemeentefonds beschikbaar komen. “Vooralsnog is dit budget echter niet geoormerkt, waardoor nog niet zeker is gesteld dat deze middelen terechtkomen bij de instellingen, zoals musea, waarvoor het is bedoeld. De Museumvereniging roept daarom de Tweede Kamer op om dit budget te oormerken door een doeluitkering.” Helaas gaat minister van Engelshoven (nog) niet in op de weeffouten in de uitvoeringssystematiek waardoor noodsteun aan musea ongewenste en onbedoelde effecten heeft, zoals verlaging van de NOW. De Museumvereniging is blij met meerdere voorstellen in het advies van de Raad voor Cultuur die perspectief bieden voor de korte en lange termijn. “Het advies om de Basisinfrastructuur met 1 á 2 jaar te verlengen is met het oog op het volgende regeerakkoord van belang. Deze vierjarige cyclus is namelijk ook van toepassing op de regionale musea. De weerbaarheid van de sector wil de Raad voor Cultuur vergroten door pilots in de vorm van zogenaamde fields labs. Goed opdrachtgeverschap is dan cruciaal, maar blijft nu nog onderbelicht.” De Museumvereniging wil graag meedenken over hoe ook de field labs een succes kunnen worden.

De Raad voor Cultuur roept het kabinet in het advies “Onderweg naar overmorgen” op zeker vijf jaar uit te trekken voor het weer opbouwen van de cultuursector, die door het coronavirus grotendeels is platgelegd. Probeert u de crisis als koevoet te gebruiken om veranderingen voor elkaar te krijgen die tot nu toe niet lukten? vraagt De Volkskrant aan Marijke van Hees, voorzitter van de Raad voor Cultuur. ‘We moeten instellingen de tijd geven om zich vanuit deze crisis opnieuw neer te zetten. Als een theatergezelschap als Ita weer zoals vroeger mooie producties voor de schouwburg wil gaan maken, dan is dat super. Maar ze merken daarnaast dat hun internationale mogelijkheden zijn beperkt en daarom werken ze eraan voorstellingen op een bijzondere manier online te streamen zodat ze ook daar hoge kwaliteit hebben. Laten we dat dan vasthouden. Je kunt het aangrijpen om te zeggen voortaan online meer te zien van al die gesubsidieerde kunstproducties. Dat de publieke omroep daar al interesse voor heeft getoond, is heel mooi.’

“Wat knelt het meest in het huidige bestel? Wat echt knelt is de grote nadruk op eigen verdiensten van instellingen. Nu die inkomsten door de lockdowns wegvallen, wordt duidelijk hoe kwetsbaar de huidige opzet is. Die nadruk op eigen inkomsten is een restant van de bezuinigingen die in 2012 zijn ingevoerd. Er is ook een artistiek knelpunt. Subsidiecategorieën zijn te eendimensionaal. Het onderscheid tussen bijvoorbeeld muziek, theater of wat dan ook – in de praktijk werkt dat niet meer zo goed. We drukken makers zo in categorieën, terwijl in de praktijk werelden door elkaar heenlopen. In ons systeem moet meer nuance komen. De coulanceregeling in verband met corona biedt makers de ruimte, ze kunnen nu een door subsidies opgelegd keurslijf loslaten.” NRC sprak met Marijke van Hees, de voorzitter van de Raad voor Cultuur, over het adviesrapport Onderweg naar overmorgen, dat de raad op 16 november uitbracht. De raad wil de komende kunstenplanperiode benutten om alternatieven voor het huidige bestel te verkennen en te komen tot een nieuw en verbeterd bestelontwerp. De Raad voor Cultuur grijpt crisis aan voor de vernieuwing van het subsidiestelsel, schrijft NRC in haar analyse van het  advies.

Het advies “Onderweg naar overmorgen” van de Raad voor Cultuur is op 16 november aan minister van Engelshoven (OCW) heeft aangeboden. De minister had om het advies gevraagd naar aanleiding van de coronacrisis en de steunpakketten voor de culturele sector. De raad doet een dringend beroep op de minister om de culturele en creatieve sector tijd, vertrouwen en middelen te geven om te experimenteren met nieuwe werkwijzen en nieuwe verdienmodellen. De raad stelt ook dat er een routekaart nodig is die helderheid en perspectief biedt. De raad pleit voor een “Taskforce Stedelijke Cultuurregio”, die de samenwerking binnen en tussen stedelijke cultuurregio’s kan verbeteren en borgen dat goede initiatieven, die bijdragen aan weerbaarheid, onderling worden gedeeld en nagevolgd. De raad adviseert de minister verder om de gehele komende subsidieperiode andere eisen te stellen aan instellingen die rijkssubsidie ontvangen. “Het bestel knelt. De raad wil de komende kunstenplanperiode benutten om alternatieven voor het huidige bestel te verkennen en te komen tot een nieuw en verbeterd bestelontwerp. De inzichten en resultaten uit de fieldlabs, de Taskforce Stedelijke Cultuurregio en de monitoring komen hierbij van pas, maar ook hier is voldoende tijd voor nodig. Daarom adviseert de raad om de komende BIS-periode met één of twee jaar te verlengen en roept provincies en gemeenten op hetzelfde te doen.”

De reguliere, hybride talentontwikkeling van jonge podiumkunstmakers dreigt slachtoffer te worden van kabinetsambities om cultuurbeleid te verjongen, te verbreden en te verkleuren. Een rekensom toont aan dat vanaf januari 2021 met het wegvallen van Frascati Producties en Plan Brabant (beide positief beoordeeld) en de negatief beoordeelde toekomstplannen van Via Zuid Talentontwikkeling podiumkunsten Limburg en Productiehuis Theater Rotterdam liefst 40 procent van de plekken verdwijnt waar makers tot zes jaar na hun opleiding terecht kunnen. Als Frascati en Plan (die jaarlijks dertig jonge makers een plek bieden) alsnog het aangevraagde bedrag krijgen, respectievelijk 8 en 6,5 ton, zouden zij dat gat kunnen opvangen. Op 23 november debatteert de Tweede Kamer voor het laatst over de vierjarige cultuurbegroting van minister van Engelshoven.

In januari 2021 gaat een nieuw vierjarig kunstbestel in. Dat betekent dat er weer andere instellingen door het Rijk gesubsidieerd worden, met andere focus en accenten. Zo worden er de komende vier jaar maar liefst vijftien ‘ontwikkelinstellingen’ opgenomen in de culturele basisinfrastructuur (tegenover slechts drie in de huidige periode). Nadere beschouwing van de vijftien gehonoreerde instellingen leert dat vooral de pas afgestudeerde theatermaker er slechter vanaf komt. Frascati Producties, het Amsterdamse productiehuis voor jonge regisseurs en theatermakers, maar ook Productiehuis Theater Rotterdam en PLAN Brabant, die zich ook expliciet richten op jonge theatermakers, werden door de Raad van Cultuur niet gehonoreerd en moeten plaatsmaken voor andere, vaak meer gespecialiseerde instellingen. Zij verliezen de Rijkssubsidie. NRC over de ‘’nalatenschap’’ van Frascati Producties.

In een Open brief aan de Tweede Kamer pleiten oud-bewindspersonen, (oud-) Rijksbouwmeesters, BNA, Bouwend Nederland, Het Nieuwe Instituut, lokale architectuurinstellingen en prominente architecten en stedenbouwkundigen voor behoud van Architectuur Lokaal. Het Rijk kent sinds de jaren negentig een integraal architectuurbeleid, dat wordt gedragen door alle ministeries die verantwoordelijk zijn voor cultuur, ruimtelijke ordening, inrichting van stad en land en woningbouw. Deze samenhangende aandacht voor zorgvuldig ruimtelijk ontwerp staat de laatste jaren onder druk. Dit is zorgelijk omdat de kwaliteit van architectuur, stedenbouw en landschap blijvende aandacht vereist, zeker in het licht van de grote ruimtelijke opgaven die Nederland in de komende decennia moet vervullen. Maar voor de uitvoering van het architectuurbeleid is kennis en bewustzijn op het lokale schaalniveau cruciaal. Een belang dat is toegenomen door een verregaande decentralisatie van taken naar de lokale overheden. Architectuur Lokaal speelt hierin een sleutelrol. In september werd duidelijk dat Architectuur Lokaal geen subsidie toegewezen werd vanuit de Culturele Basisinfrastructuur (BIS). Minister van Engelshoven nam het advies van de Raad voor Cultuur over, ondanks protesten van o.m.het College van Rijksadviseurs en de BNA.

Minister van Engelshoven (OCW) reageert op de brief van de Vereniging van Friese Gemeenten en de provincie Fryslân. De brief ging over de ondersteuning van de lokale en regionale culturele infrastructuur.

De in totaal acht festivals die dankzij een forse politieke lobby een plekje kregen in de Culturele Basisinfrastructuur profiteren niet van de extra miljoenen die op Prinsjesdag door het Kabinet zijn vrijgemaakt voor redding van het Fonds Podiumkunsten, omdat ze daar niet (meer) onder vallen. Door de nieuwkomers betekent deze ereplek dat ze nu in een enkel geval minder te besteden hebben dan wanneer ze bij het Fonds waren gebleven. Veel erger is het echter voor de twee festivals die al langer in de BIS zaten: Oerol en Holland Festival. Zij krijgen niet alleen minder subsidie dan ze gevraagd hebben, maar gaan zelfs achteruit op wat ze al hadden. Holland Festival kreeg tot nu toe 3.550.000, maar de Raad vond het niet meer waard van 3 miljoen, terwijl er 3.780.000 nodig was.

De verdeling van de rijkssubsidies voor cultuur moet op de schop. Gedeputeerde Sietske Poepjes van Friesland is al in overleg met haar college-cultuurgedeputeerden over een 'eerlijkere verdeling' van de cultuursubsidies over alle Nederlandse provincies. Dat er zoveel geld naar Amsterdam gaat, kan volgens Poepjes niet. "Natuurlijk, een hoofdstad kent altijd een dynamiek. Daar is ook niets mis mee. Maar het verschil tussen de wat meer plattelandsprovincies en de wat meer stedelijke provincies van ons land is te groot. Cultuur is voor alle inwoners van ons land belangrijk. Het moet niet uitmaken of je nu in een kleine gemeenschap woont of in een grotere plaats." Daarom moet er actie worden ondernomen, vindt de gedeputeerde. "Als je wilt voorkomen dat er over vier jaar weer gedoe is, dan moet je er nu wat aan doen. Het moet besproken worden met de Tweede Kamer, met de minister en met de adviescommissies. We moeten naar een nieuw verdelingsmodel." De vraag is echter nog wel hoe zo'n model er precies uit moet zien

Sinds kort zijn de urban arts vertegenwoordigd in de BIS, de basisinfrastructuur, het ‘landbrede’ netwerk van bestuurlijke en facilitaire voorzieningen, die in Nederland als onmisbaar worden beschouwd in een goed functionerende samenleving. Als zodanig nemen voortaan urban arts & artists de hun toekomende plaats in het Nederlands cultuurlandschap in. Is dat aanleiding om de vlag uit te steken? Zo ja, door en voor wie? Janny Donker beantwoordt de vraag.

In een reactie schrijft de Museumvereniging dat op Prinsjesdag 2020 de regering het belang van kunst en cultuur voor de samenleving onderstreept. De Museumvereniging is verheugd dat de eerder aangekondigde overheveling van de budgetten voor de Rijksmusea naar de Erfgoedwet per 2021 definitief bevestigd is. Hiermee krijgen de rijksmusea het (financiële) vertrouwen om hun collecties te blijven ontsluiten voor het publiek. Ook is nu officieel dat in elke provincie musea voor extra publiekstaken worden opgenomen in de Basisinfrastructuur 2021-2024 (BIS). Hiermee is jaarlijks 3 miljoen euro gemoeid. Bovendien is in de BIS ruimte gemaakt voor het beheren, behouden en ontsluiten van de verweesde sectorcollecties podiumkunsten en grafische vormgeving. En ook museale ondersteunende instellingen, presentatie- en ontwikkelinstellingen zijn in de BIS opgenomen. Al met al ontstaat zo, samen met de bijdragen voor post-academische instellingen een keten, die bijdraagt aan een vitale (museum)sector.

Architectuur Lokaal krijgt definitief geen subsidie toegewezen vanuit de Culturele Basisinfrastructuur (BIS). Minister van Engelshoven (OCW) heeft het advies van de Raad voor Cultuur overgenomen. Het Nieuwe Instituut (HNI) en de IABR krijgen wel ieder een bedrag vanuit de BIS. Dat het belang van de stichting in het vakgebied wel wordt onderschreven, blijkt onder meer uit het feit dat het College van Rijksadviseurs deze zomer bezwaar tegen het subsidieadvies aantekende bij de minister. Ook de BNA deed onlangs een klemmend beroep op van Engelshoven om alsnog een BIS-subsidie toe te kennen aan Architectuur Lokaal.

Eindhoven krijgt twee miljoen voor de vestiging van het Future Lab Next Nature Network. Dat werd bekend tijdens Prinsjesdag. Minister van Engelshoven (OCW) trekt er in de periode 2021 tot 2024 jaarlijks een half miljoen voor uit. Met deze overheidssteun kan Next Nature het futurelab gaan vormgeven. Dat gaat ze samen doen met gevestigde partijen als de Dutch Design Foundation, de Technische Universiteit Eindhoven, Design Academy Eindhoven, MU Hybrid Art House en het Van Abbemuseum. ,,Het futurelab draagt bij bij aan de ontwikkeling van de designsector in de stad", vindt cultuur en design wethouder Monique List. ,,Tijdens de Dutch Design Week kan je hier als inwoner en bezoeker van de stad niet omheen. Met de rijksbijdrage kunnen we nu een plek creëren waar je het hele jaar kan zien en ervaren welke rol design en technologie spelen bij allerlei maatschappelijke vraagstukken.”

De Raad voor Cultuur feliciteert alle culturele instellingen die voor de komende vier jaar rijkssubsidie ontvangen in de Culturele basisinfrastructuur 2021-2024 (BIS). Op 15 septembermaakte minister van Engelshoven (OCW) bekend dat ze de adviezen van de raad overneemt voor toekenning van jaarlijks bijna 200 miljoen euro. Daarnaast heeft de minister op verzoek van de Tweede Kamer extra geld vrijgemaakt, waardoor dansgezelschap Scapino alsnog wordt toegelaten tot de BIS. Popfestival Eurosonic Noorderslag en Future Lab Next Nature Network ontvangen een projectsubsidie van de minister. De raad is blij met de extra ruimte die hierdoor is ontstaan en feliciteert ook deze instellingen met dit goede nieuws.

Op 15 september maakte het kabinet bij de presentatie van de Miljoenennota 2020 bekend dat het voor de komende vier jaar € 15 miljoen per jaar uittrekt om het Fonds Podiumkunsten in staat te stellen theatergezelschappen en muziekensembles die positief waren beoordeeld, maar waarvoor geen budget was, alsnog te honoreren. Daarnaast maakt het kabinet € 2 miljoen per jaar extra vrij voor cultuur in de regio, om de zogeheten ‘onaanvaardbare witte plekken’ aan te pakken. De omstreden bezuiniging bij het Fonds Podiumkunsten is hiermee ongedaan gemaakt. Kunsten92 is zeer verheugd over dit besluit van het kabinet en is de minister, haar ambtenaren op het ministerie van OCW, het gehele kabinet en de Kamerleden dankbaar voor deze ondubbelzinnige blijk van erkenning voor de waarde van de culturele en creatieve sector van ons land. De Koning sprak in de Troonrede de woorden: “Met de aanvulling van bijna een half miljard euro aan de culturele sector onderstreept de regering het grote maatschappelijke belang van deze sector.” In het persbericht van Kunsten92 worden een aantal positieve gevolgen opgesomd.

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Rijksbegroting 2021

Minister van Engelshoven (OCW) stuurt op 15 september een brief aan de Tweede Kamer over de besluitvorming BIS 2021-2024. In deze Prinsjesdagbrief deelt zij mede dat het Rijk in totaal in deze periode subsidie toekent aan 113 culturele instellingen en 6 fondsen voor een totaalbedrag van € 413 miljoen per jaar. In de brief licht de minister haar besluiten toe. Ze gaat ook in op moties die zijn ingediend tijdens het notaoverleg van 29 juni jl. die samenhangen met de BIS. In de bijlagen bij deze brief een uitsplitsing van de bedragen. Naar aanleiding van dat debat is een aantal wijzigingen doorgevoerd (o.a. inzake Scapino Ballet en Eurosonic|Noorderslag). De enige wijziging die de minister daarna nog heeft doorgevoerd is de extra middelen voor het Next Nature Network in Eindhoven. Voor de instellingen die nu in de BIS zitten, maar in de komende periode 2021 – 2024 niet gehonoreerd worden, is in het tweede steunpakket voor cultuur een bedrag van € 14 miljoen beschikbaar gesteld ter overbrugging tot juni 2021.

De Raad voor Cultuur blijft bij zijn advies aan minister van Engelshoven (OCW) over de toekenning van de 250.000 euro extra subsidie voor publieksbereik aan BAK Amsterdam en Framer Framed te Utrecht. Deze twee presentatie-instellingen ontvangen elk de komende vier jaar jaarlijks 250.000 euro extra om een breder publiek te bereiken. De raad reageert hiermee op de aangedragen correcties en aanvullingen op zijn advies van 31 augustus.

In december 2018 analyseerde Cor Wijn voor Kunsten92 de culturele regioprofielen die in de maanden daarvoor waren opgesteld. Wijn kwam tot de conclusie dat het in bijna alle profielen draaide om productieklimaat en makersklimaat. Als iets duidelijk werd uit de profielen, dan was het wel dat het de regio’s zelfstandige aantrekkingskracht willen hebben: ze willen niet alleen maar cultuur importeren maar ook zelf produceren. Zijn advies was dat de Raad voor Cultuur en het ministerie van OCW vooral die kerngedachte moesten oppakken. Dat wil zeggen: de focus richten op het – mede met Rijksgeld - aanjagen en versterken van (a) experimenten om nieuw publiek te bereiken en (b) het makersklimaat in de stedelijke regio’s. Na de adviezen van de Raad voor Cultuur en het Fonds Podiumkunsten lijken de culturele regioprofielen de prullenbak in te kunnen, tenzij de Tweede Kamer nog corrigerend optreedt.Wijn over de redenen voor de scheve verdeling tussen Randstad en regio en voorstellen voor verbetering van de  samenwerking tussen fondsen en lagere overheden.

In een brief aan minister van Engelshoven (OCW) van 26 augustus vraagt BNA aandacht voor de gevolgen van het –zonder wijziging –volgen van het advies van de Raad voor Cultuur over de van de subsidieregeling culturele basisinfrastructuur 2021-2024 (BIS). BNA constateert dat de afgelopen decennia met zorg opgebouwde infrastructuur van het architectuur-en ruimtelijk beleid in toenemende mate erodeert, terwijl de urgentie en roep om ruimtelijke en architectonische kwaliteit navenant toeneemt. Als de adviezen van de Raad voor Cultuur worden overgenomen, zal dit het halen van belangrijke maatschappelijke doelstellingen sterk bemoeilijken. BNA verzoekt om steun voor instellingen als Architectuur Lokaal te heroverwegen en hen een plek in de BIS te geven. En de International Architecture Biennale Rotterdam (IABR) te blijven ondersteunen. Over de toekenning van subsidie aan Het Nieuwe Instituut is de branchevereniging opvallend kritisch.

Het Fonds Podiumkunsten heeft minder nadruk gelegd op spreiding als gevolg van de overheveling van budget naar de culturele basisinfrastructuur (BIS). Dat schrijft het fonds, 7 augustus, op zijn website naar aanleiding van reacties na de bekendmaking van de subsidies voor 2021-2024. ‘Spreiding is een belangrijk uitgangspunt’, schrijft het fonds, maar daarbij moet ook gekeken worden naar het samenspel met de meerjarige cultuursubsidies van de BIS, waar de Raad voor Cultuur over adviseert. Het Fonds legt uit hoe de verhouding met de BIS met ingang van deze periode is verschoven, onder meer door de overheveling van 15,8 miljoen subsidiegeld, en hoe tegenover minder spreiding van instellingen over het land bij het Fonds, nu een bredere spreiding in de BIS staat.

Om de podiumkunsten in Nederland de komende vier jaar in leven te houden, is er een structurele investering van 19,5 miljoen per jaar nodig. Dat schrijven de podiumkunstenfestivals in een brief aan de Tweede Kamer. De Verenigde Podiumkunstenfestivals schetst, in naam van meer dan 50 festivals, ‘een inktzwarte toekomst’ voor de podiumkunsten in Nederland: vooral de regio’s zullen ‘hele infrastructuren zien verdwijnen’. Dat zijn volgens hen de gevolgen van de laatste uitslagen bij het Fonds Podiumkunsten voor de producenten, de ‘halfslachtige’ toekenningen in de BIS voor de podiumkunstenfestivals én het grote drama van de coronacrisis.

In reactie op door 95 culturele instellingen aangedragen correcties en aanvullingen past de Raad voor Cultuur in slechts één geval, de aanvraag van Nationale Opera & Ballet (NO&B), zijn eindoordeel aan over de subsidieaanvragen voor de Culturele basisinfrastructuur 2021-2024 (BIS). In een aantal gevallen neemt de raad wel door instellingen aangedragen feitelijke onjuistheden over, maar leidt dat niet tot een ander eindoordeel. Dit blijkt uit de aanvullende BIS-adviezen die de raad op 27 juli verstuurde aan minister van Engelshoven (OCW).

Het huidige subsidiebeleid is funest voor de jazz en de geïmproviseerde ­muziek in Nederland, betogen Paul Gompes, Raaf Hekkema, Walter van de Leur, Henk van der Meulen, Simon Reinink en Bert Vuijsje in een opinieartikel in De Volkskrant, 17 augustus

Op 4 juni bracht de Raad voor Cultuur haar advies uit over jaarlijks bijna 200 miljoen euro aan cultuursubsidies voor de komende vier jaar. De aanvraag van BioArt Laboratories in Eindhoven werd gehonoreerd en daarmee werd de instelling  opgenomen in de BIS. Studio040 sprak met Jalila Essaïdi, initiatiefnemer, over de professionele onderzoeksfaciliteiten waar kunstenaars in een echt laboratorium de natuur kunnen onderzoeken

De Raad voor Cultuur adviseert minister van Engelshoven (OCW) om de extra subsidie voor activiteiten voor publieksbereik toe te kennen aan de beeldende kunstinstellingen BAK te Utrecht en Framer Framed te Amsterdam. Deze twee presentatie-instellingen ontvangen elk de komende vier jaar jaarlijks 250.000 euro extra om een breder nationaal en internationaal publiek te bereiken. In totaal vijf instellingen dienden een plan in voor deze specifieke subsidie. De minister maakt op Prinsjesdag haar besluit over de toekenning van de subsidies bekend.

Waar ging het mis tussen de cultuurbeslissers en de regio? Diverse regio’s wijzen op de ongelijke verdeling van gelden door het land. BIS- en fondsgesubsidieerde instellingen concentreren zich in de Randstad. Wijbrand Schaap van Cultureel Persbureau legt de schuld bij de Raad voor Cultuur en het ministerie van OCW.

Coalitiepartij CDA, gesteund door negen provincies, is boos op D66-minister Ingrid van Engelshoven dat het geld van Fonds Podiumkunsten vooral in de vier grote steden belandt. Terwijl er juist béter gespreid zou worden. Hoe kwam het zover? Analyse van De Volkskrant.

Met de ondertekening van de Verklaring van Davos heeft de staatssecretaris van OCW samen met haar Europese collega’s het belang van een kwalitatief hoogstaande bouwcultuur voor de samenleving onderschreven. Het College van Rijksadviseurs en de Raad voor Cultuur brachten aan de ministers van OCW en BZK advies over de implementatie van de Verklaring uit. Hiernaast onderstreepten het Atelier Rijksbouwmeester, Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en andere partijen in de ontwerpsector het belang van een gezonde bouwcultuur. Daarover deden zij aanbevelingen aan de ministers van OCW, BZK en EZK in hun Jaarrapportage 2020, Ruimte in transitie. Desondanks staat de ontwikkeling van de bouwcultuur in Nederland onder druk door een versmalde interpretatie van het cultuurbegrip door de Raad voor Cultuur en de adviescommissie van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie. Dit resulteert erin dat Architectuur Lokaal niet (meer) wordt toegelaten tot de culturele basisinfrastructuur (BIS) dan wel de vierjarige instellingssubsidie van het Stimuleringsfonds. Het voorwaardenscheppende werk waarin een goed architectuurklimaat kan ontstaan wordt door beide adviesraden niet meer opgevat als een culturele activiteit. Nadat de aanvraag voor de BIS-subsidie vorige maand werd afgewezen, ontving Architectuur Lokaal veel steun vanuit diens werkveld. Zo tekende het College van Rijksadviseurs bezwaar aan bij minister van Cultuur van Engelshoven (OCW) en werd het bezwaar aan de minister van de stichting zelf ondersteund door tal van (landschaps)architecten en stedenbouwkundigen uit binnen- en buitenland. Archiyrctuur Lokaal directeur Cilly Jansen heeft inmiddels ook bezwaar ingediend bij het Stimuleringsfonds tegen het negatieve oordeel van diens adviescommissie.

De beoordeling in het raadsadvies over de ‘Basisinfrastructuur 2021-2024’ (de BIS) was positief, op één ding na: het oudste dansgezelschap van Nederland zou het publieksbereik en het spektakel voorrang geven boven artistiek uitdagend werk. (Gevolg : Scapino Rotterdam zou niet toeglaten worden tot de BIS.)  „Dat is een feitelijke onjuistheid, waar we nog tegen in konden gaan”, aldus Erik Pals, zakelijk en algemeen directeur van Scapino Ballet Rotterdam. In een antwoord aan de Raad werd benadrukt dat het Scapino in veel voorstellingen cross-overs met andere disciplines heeft en dat het vaak jonge choreografen een opdracht geeft. Ook weten ze juist door met andere theaters te werken en met steun van particuliere fondsen 74 procent aan eigen inkomsten binnen te halen, aldus Pals. Door de mobilisatie van publiek, professionals en politiek, lukte het om toch 1,7 miljoen subsidie te ontvangen.

Kunsten92 heeft het in zijn nieuwsbrief over de stemming over de moties in de Tweede Kamer op 2 juli jl. De Taskforce culturele en creatieve sector is zeer teleurgesteld over het feit dat de motie Asscher c.s. om een herstelpakket te ontwikkelen voor de kunst­ en cultuursector is verworpen. Deze motie van de PvdA, medeondertekend door D66,GroenLinks, SP en Partij voor de Dieren, kreeg tijdens het debat ‘oordeel Kamer’ en maakte een zeer gerede kans om aangenomen te worden. De compensatie voor de bezuiniging van € 8,6 miljoen bij het Fonds Podiumkunsten is nog niet opgelost. Ook zijn er geen extra middelen vrijgemaakt voor Fair Practice. Na de stemmingsuitslagen worden de eerder door het kabinet gewekte verwachtingen niet waargemaakt. De situatie in de culturele en creatieve sector is nog steeds zeer nijpend. Het feit dat de motie voor een herstelplan is verworpen wil niet zeggen dat het van de baan is. De taskforce gaat ervanuit dat aan onderdelen van het herstelplan wordt doorgewerkt en blijft zich inzetten om voor het plan bredere steun en financiering te verwerven.

Wie de adviezen voor de culturele Basisinfrastructuur (BIS) 2021-2024 van het Rijk en de meerjarige adviezen van grote gemeenten bekijkt, ziet dat actuele beeldende kunst er een weeskind is, verdwaald als een mier tussen reuzen. Dat betreft zowel het aantal instellingen, als de jaarlijks toebedeelde miljoenen. Ook in eerdere adviezen zijn de verhoudingen zoek. Onder verwijzing naar voortschrijdende interdisciplinariteit of (alternatief) naar de Covid-19 situatie die om collegiale solidariteit vraagt, wordt deze ene vraag niet snel gesteld: hoe komt het dat beeldende kunst zo slecht op het netvlies van minister, parlement en wethouders staat? Toch is het een vraag die meer dan ooit relevant is. Beleid neigt naar een generieke aanpak en oplossingen - en daarbij wordt een mier eenvoudig onder de voet gelopen. Een analyse van Nous Faes.

Hoe werd er op 2 juli gestemd over de moties die werden ingediend bij het notaoverleg over Cultuur en corona II op 29 juni?

Stop niet teveel functies in het nieuwe Designmuseum of Futurelab, leg de regie daarvoor niet bij de gemeente maar bij een klein team en zorg voor een doorlopend aanbod van expo’s en evenementen in de stad. Dat zijn enkele van de tien aanbevelingen die zijn gestuurd naar de Eindhovense cultuurwethouder Monique List. Zij zijn geschreven door een gelegenheidsgezelschap dat bestaat uit Remco van de Craats, ceo van ontwerpstudio EDHV, Bert Dirrix, partner architectenbureau DiederenDirrix, Ton van Gool, directeur STRP, Mark Hoevenaars, directeur marketing en strategie van Sioux Technologies, Miriam van der Lubbe, partner bij ontwerpstudio Van Eijk en Van der Lubbe en Olga Mink, directeur Baltan Laboratories. De zes zijn bezorgd over de manier waarop tot dusver is gewerkt aan het toekomstige designmuseum of futurelab. Eigenlijk zou het zestal een openbare aanbesteding willen voor een futurelab, maar dat is doorkruist door de uitkomst van het debat van 29 juni in de Tweede Kamer. Daar wwerd een motie aangenomen, waarin de cultuurminister wordt gevraagd of er Rijksgeld kan naar de organisatie Next Nature Network ,,De bal ligt nu bij NNN”, aldus Ton van Gool, namens de schrijvers. De zes signaleren ook een gat tussen makers en bedrijfsleven. Noodzakelijk is ook het aan elkaar koppelen van de vele laboratoria in Eindhoven.

Lobby voor herstelplan culturele en creatieve sector loopt door. Nieuwsbrief Kunsten92 , 2 juli 2020.

‘’ Deze cultuurperiode was zwanger van de belofte dat de urban arts en popmuziek volwaardig zouden toetreden tot de culturele basisinfrastructuur (BIS) van Nederland. Die hoop lijkt met het advies van de Raad voor Cultuur vervlogen. Een kleine 0,5% van het podiumkunst budget gaat naar urban arts. De popmuziek komt er zo mogelijk nog slechter vanaf met een verwaarloosbaar aandeel van 0,15%. Het beleid werkt niet, want het systeem is stuk. Maar vergeet de impact op de makers, de artiesten, deze keuze is voor ons allemaal gemaakt, ook voor u.’’ Met het statement ‘Is dít cultuur voor iedereen?’ wil Summer Dance Forever (SDF) aandacht vragen voor het uitblijven van het inwilligen van de belofte. Vele organisaties en personen uit de culturele sector hebben het statement inmiddels onderschreven.

“Onze zorgen werden tijdens het cultuurdebat gedeeld door meerdere politieke partijen zoals D66, CDA, VVD, GroenLinks, SP en de PvdA. Echter, wij ervaren dat ondanks het tonen van haar gemeende medeleven en begrip, onze minister van cultuur niet de acute maatregelen neemt die dringend nodig zijn om de makers die nu van ieder inkomen verstoken zijn per direct te helpen. De minister laat ons dus vallen. Ze zegt tegen de Kamer: “ik zal u kort voor Prinsjesdag informeren over de plannen”. Ze lijkt niet voor ogen te hebben dat “weer drie maanden verder” er voor veel van ons gewoon niet inzit.” Uit een open brief van de Creatieve Coalitie aan minister van Engelshoven (OCW). De Creatieve Coalitie roept de regering op om verantwoordelijkheid te nemen en voor de zomer iets te doen voor die duizenden werkenden in de cultuursector die tot nu toe niet of onvoldoende ondersteund zijn. Plus de brief van de Creatieve Coalitie, voorafgaand aan het debat op 29 juni.

‘’De minister gaf in haar eerste termijn aan dat ze niet mogen laten gebeuren dat in de culturele sector te veel omvalt: `daar sta ik voor en daar knok ik voor’. Ze gaf voorbeelden vanuit provincies waarin de sector bezig is om slim samen te werken, maar daarbij gaf ze ook aan dat de sector steun nodig heeft om van a. naar b. te komen. Met Prinsjesdag geeft ze hier helderheid over. Ook wil ze met Prinsjesdag komen met een `reflectie op de positie van jonge makers én mid-careers in het nieuwe bestel’. Uit de verslaggeving van NAPK van het cultuurdebat op 29 juni.

Tijdens het cultuurdebat op 29 juni bood minister van Engelshoven (OCW) een verrassende opening door aan te geven dat er nog extra middelen nodig zijn voor de cultuursector. Zij liet daarbij in het midden of dit om de generieke steunmaatregelen ging of om een volgend steunpakket voor cultuur. De steun aan Scapino en Eurosonic Noorderslag (ESNS) gaat ten koste van Nationaal Museaal Aankoopfonds, stelt de Museumvereniging in en reactie op het debat. Het aankoopfonds is bedoeld voor aankopen, internationale bruiklenen en behoud van collectiestukken uit de Wet tot Behoud van Cultuurbezit (WBC). Met name dat laatste, aankoop door de overheid voor behoud van collectiestukken, is een zeer reëel risico nu de continuïteit van veel musea onder druk is komen te staan door de coronacrisis. Hoopvol is dat PvdA, GL, SP en D66 samen een motie indienden die oproept om een herstelpakket te ontwikkelen voor de kunst- en cultuursector. Dit sluit aan bij het pleidooi van de Museumvereniging samen met de Taskforce voor een herstelplan voor de culturele en creatieve industrie.

Het advies van de Raad voor Cultuur aan minister van Engelshoven (OCW) voor de basissubsidie (BIS 2021-2024) aan Zuid-Hollandse culturele instellingen is uit balans. In een brandbrief van de provincie Zuid-Holland wordt gepleit voor een eerlijkere verdeling van gelden en meer financiële hulp van het Rijk. Aanleiding is ook de coronacrisis. Daardoor is het voor bijvoorbeeld dansgezelschappen culturele instellingen nog moeilijker geworden de eindjes financieel aan elkaar te kunnen knopen.

Op 29 juni debatteerde de Tweede Kamer met minister van Engelshoven (OCW) over corona en de cultuur en BIS. ‘Lodewijk Asscher (PvdA) vroeg het kabinet ‘een herstelpakket te ontwikkelen voor de kunst- en cultuursector en de Kamer hierover uiterlijk op Prinsjesdag te informeren’ en de minister noemde dat ‘een steun in de rug’, schrijft de Volkskrant. En haar streven is nu: ‘Wat kunnen we maximaal doen om binnen de nieuwe ruimte (van anderhalve meter) een verdienmodel te ontwikkelen.’ In samenwerking met de Raad voor Cultuur heeft de minister een stappenplan opgezet om met ‘field labs’ in de zomer al uit te dokteren hoe culturele instellingen met beperkt bezoek zoveel mogelijk omzet kunnen draaien. Dat staat ook in haar antwoord op een brief van de Raad voor Cultuur van 18 mei, waarin ze schreef over een ‘’wendbare en weerbare sector’’. Het ongecorrigeerd stenogram van het debat.

Een motie van de VVD ingebracht tijdens het debat over de BIS op 29 juni verzoekt de regering te onderzoeken of het initiatief, dat Next Nature Network (NNN) voor het Evoluon ontwikkelt, in samenhang met de initiatieven die in Eindhoven bestaan en in ontwikkeling zijn, te verbinden is aan Rijkssteun in het kader van het cultuurbeleid en over de uitkomst daarvan de Kamer voor de begrotingsbehandeling dit najaar te informeren. De motie wordt breed gedragen in de Tweede Kamer. Minister van Engelshoven (OCW) zei tijdens het debat : ,,Samen gaan we ervoor zorgen dat deze plannen niet teloor gaan.” De Eindhovense wethouder voor cultuur Monique List (VVD) is heel blij met de motie en de positieve reactie van de minister.

Op 29 juni debatteerde de Tweede Kamer met minister van Engelshoven (OCW) over corona en de cultuur en BIS. Minister van Engelshoven  gaf de Tweede Kamer een voorzet. Als er moties ingediend zouden worden waarin het kabinet wordt opgeroepen om Scapino Ballet en popfestival Eurosonic Noorderslag te redden, dan zou zij die opdracht uitvoeren. En dat gebeurde. De moties van het CDA (Scapino) en D’66 (ESNS) krijgen steun. De dekking komt uit het fonds waaruit musea nieuwe aankopen kunnen doen. Op 2 juli wordt erover gestemd. De grote vraag of er nog meer geld beschikbaar komt dan de 300 miljoen euro die het kabinet eerder vrijmaakte om de culturele sector door de coronacrisis heen te slepen, bleef onbeantwoord. Verslagen van NRC en Cultureel Persbureau. De ingediende moties.

Er is in het kader van de WOB (Wet openbaarheid van bestuur ) een verzoek gedaan. Het verzoek betreft informatie over diversiteit uit subsidieaanvragen die zijn ingediend bij het ministerie van OCW om in aanmerking te komen voor de Culturele basisinfrastructuur (BIS) 2021- 2024 door 19 gezelschappen.

’ De PVV zal over het Afrikaans beginnen en Nederland overal boven willen hebben, en alle serieus te nemen partijen zullen samen, via moties, de vage lappendeken die de BIS nu al is geworden, nog vager maken. Komen de gevraagde (minstens 40) miljoenen er structureel bij? Ik denk het niet. Het zal bij wat incidentele goedmakertjes blijven. “ Wijbrand Schaap kijkt vooruit naar het Tweede Kamer debat op 29 juni over o.m. de BIS.

Dit jaar konden kunstinstellingen voor het eerst een aanvraag indienen om een zogenoemde ontwikkelinstelling in de culturele basisinfrastructuur van het Rijk (BIS) te worden. De nieuwe functie is bedoeld voor instellingen die werken aan de ontwikkeling van talent en het verdiepen of verder ontwikkelen van een discipline of genre. De minister stelde 15 ontwikkelplekken in, waarvoor 69 subsidieaanvragen binnenkwamen. Op 4 juni bracht de Raad voor Cultuur haar advies over deze aanvragen uit. In een brief aan minister Van Engelshoven (OCW) en de Raad voor Cultuur uiten een veertigtal ontwikkelinstellingen hun kritiek op het subsidieadvies dat de Raad onlangs over hen uitbracht. ‘Tijdsdruk en een te laag budget lijken tot een advies te hebben geleid dat niet overal op even transparante wijze tot stand is gekomen en dat onzorgvuldigheden en onduidelijkheden bevat.’

Het regent dezer dagen brandbrieven vanuit culturele hoek. De coronacrisis raakt de kunsten fors en op 29 juni debatteert de Tweede Kamer over de eerder gegeven noodsteun van 300 miljoen euro. Volgens de cultuursector is dit veel te weinig. Maar er is nóg een reden waarom de politiek met klachten wordt bestookt: op de agenda staat ook het recente advies van de Raad voor Cultuur over de culturele basisinfrastructuur 2021-2024, de zogeheten ‘Bis’. Daarin worden zwaarwegende aanbevelingen gedaan over welke instellingen de komende vier jaar rechtstreeks subsidie van het Rijk moeten krijgen. De Volkskrant over de belangrijkste kwesties, de festivals, het Holland Festival, Scapino Ballet en de ontwikkelinstellingen.

De popmuziek is eindelijk doorgedrongen tot het hart van de kunstsubsidies. Toch roept dat in de popwereld meer vragen dan vreugde op. Want waarom deed maar één band een aanvraag voor de BIS en wordt het internationaal aangeschreven Eurosonic Noorderslag negatief  beoordeeld? Alex Burghoorn sprak met betrokkenen over het subsidiëren van de popmuzieksector.

De Zaak Nu constateert dat een groot aantal van de aanvragers werd beoordeeld met een ‘ja, mits’ of een ‘nee, tenzij’. De belangenvereniging vraagt zich af of het systeem en/of proces voldoende transparant is geweest en of de gestelde criteria duidelijk genoeg waren. Zo zijn de extra, geoormerkte gelden voor verbreding van het publieksbereik bij presentatie-instellingen niet beoordeeld en moeten de aanvragers, binnen een zeer korte termijn, opnieuw de aanvraag procedure doorlopen. Daarnaast merkt De Zaak Nu op dat adviezen en aanvragen niet altijd op elkaar aansluiten. De individuele adviezen bevatten onduidelijkheden en verschillende discrepanties. Bij de adviezen met betrekking tot de regeling Ontwikkelinstellingen wordt vrijwel alleen ingegaan op talentonwikkeling, educatie en participatie maar niet op de voorwaarden verdieping en/of verdere ontwikkeling van een discipline of genre binnen die discipline aan de hand van onderzoek. De Zaak Nu wil wat betreft de ontwikkelinstellingen graag lering trekken uit deze eerste ronde, het groot aantal aanvragen toont de behoefte aan de regeling maar het laag aantal beeldende kunst gerelateerde positieve adviezen noopt de vereniging zich de vraag te stellen wat er in een volgende ronde beter kan worden gedaan zodat de positie van de beeldende kunst in de BIS verstevigd wordt. Uit de reactie van De Zaak NU, belangenvereniging van de presentatie-instellingen op het advies van de Raad voor Cultuur

In een brief aan de Tweede Kamer betoogt Kunsten ’92 dat de basisinfrastructuur (BIS) een belangrijk onderdeel is van een veel breder cultureel en creatief ecosysteem. Het BIS-advies van de Raad voor Cultuur kan niet los worden gezien van de schade die de coronacrisis toebrengt aan dit ecosysteem. Deze crisis heeft aangetoond dat de culturele en creatieve sector geen ornament is, maar net als de zorg en het onderwijs een fundament van de samenleving. Tegelijkertijd blijkt de grote afhankelijkheid van een sterke economie deze sector extra kwetsbaar te maken. Het is één van de zwaarst en meest langdurig getroffen sectoren in de crisis. De kwetsbaarheid schuilt ook in de arbeidsmarkt van de sector, met veel onderling afhankelijke, vooral kleine instellingen, bedrijven en freelancers. Ook de SER wijst daar opnieuw op. De crisisschade in het brede cultuurveld vraagt, zeker in de komende jaren van herstel, om een sterkere basisinfrastructuur en sterkere fondsen. Op 29 juni debatteert de Tweede Kamer over het advies van de Raad voor Cultuur en de coronacrisis en de culturele sector. In de brief wijst Kunsten ’92 op 8 gaten in het bestel.

Er is veel kritiek op de laatste adviezen van de Raad voor Cultuur. Wijnand Schaap stelt (wederom) voor om te kiezen voor het ‘’Duitse’’ model,  waarbij de centrale overheid zich vooral op erfgoed en nationale waardes richt, terwijl de kunst lokaal en regionaal wordt geproduceerd, geconsumeerd en waar nodig gesubsidieerd. Naast de vier grote steden in de randstad zijn dat Arnhem-Nijmegen, Brabantstad, Zeeland, Zuid-Limburg (Maastricht/Parkstad), Twente en Groningen. Dat zijn regio’s die genoeg publiek hebben, en een prettig vestigingsklimaat voor makers. Een stadstheater bijvoorbeeld kan met een brede programmerings- en productieopdracht een programma samenstellen waarin kwetsbare, commerciële en educatieve kunst een plaats vinden.

‘’De raad schreef dit jaar een ‘zwetende zwoegende sector’ te zien. Dat is begrijpelijk, als je je bedenkt aan hoeveel voorwaarden, kwantitatieve resultaten, codes en kwaliteitseisen voldaan moet worden. Het zorgt voor een bureaucratisch netwerk van elkaar beconcurrerende instellingen die met het grootste gemak roepen dat ze zo goed samenwerken. Het zorgt voor het benoemen van doelstellingen op het gebied van diversiteit en inclusiviteit zonder nog maar één gesprek gevoerd te hebben met de mensen over wie het gaat.’’ Het verdelen van subsidies door de Raad voor Cultuur is niet meer van deze tijd, stellen zes invloedrijke personen uit de cultuurwereld. ‘Wie vooruit wil, wie wil veranderen, kiest ervoor nu eerst scherp te analyseren, te luisteren en te kijken.’

Op 29 juni wordt er in de Tweede Kamer gedebatteerd over het BIS-advies van de Raad voor Cultuur en cultuur in tijden van corona. VNPF heeft de input die is geleverd door o.a. de Popcoalitie, IPO (Interprovinciaal Overleg) en de VNPF bijeengebracht.

Een radicale hervorming van de financiering van de podiumkunsten lijkt onontkoombaar, schrijft Sally Mometti, die in maart cum laude afstudeerde aan de Vrije Universiteit Amsterdam in Business Administration. Ze onderscheidt 3 soorten voorstellingen ; de artistieke productie, de hybride productie en de commerciële productie. Het Rijk kiest binnen het huidige subsidiestelsel voor een one-size-fits-all benadering waarbij het markt- en rendementsdenken op eender welke categorie wordt losgelaten. Hervorming is nodig. Maar om daar te komen moeten we terug naar het begin: bestaat er bij het Rijk het onvoorwaardelijke geloof in de waarde van kunst?

Emoves uit Eindhoven is een van de weinige ‘urban culture’-instellingen die na positief advies van de Raad voor Cultuur, en het voldoen van enige aanvullende financiële voorwaarden, zal toetreden tot de Basisinfrastructuur (BIS). De organisatie werkt volgens de Raad „verbredend in een cultuurbestel waar urban vormen nog nauwelijks zijn vertegenwoordigd”. Vorige week werd bekend dat Emoves ook in de gemeentelijke en provinciale BIS-regelingen komt. De afgelopen jaren is Emoves uitgegroeid tot een coöperatie van uiteenlopende lokale initiatieven op het gebied van cultuur en sport. Het platform heeft in korte tijd een sterke positie in het culturele veld opgebouwd en is financieel snel gegroeid.

Minister van Engelshoven (OCW) 4 miljoen euro extra uitrekken voor de podiumkunstenfestivals. Op die manier worden vele knelpunten opgelost en kan de sector een breder en diverser aanbod bieden, stelt de Verenigde Podiumkunstenfestivals. De Raad voor Cultuur bracht eerder zijn adviezen uit over de rechtstreekse subsidies van het rijk in de periode 2021-2024. Acht festivals hebben daarin een plek onder de rijkssubsidie-ontvangers gekregen. Dat zijn er volgens de Verenigde Podiumkunstenfestivals te weinig. Ook worden de festivals die wel rijkssubsidie krijgen gekort op hun aangevraagde (of huidige) budget.

Op 29 juni behandelt de Kamer onder andere het advies van de Raad voor Cultuur en de aanvullende Rijksondersteuning voor de culturele sector. In het rapport van de Raad voor Cultuur over de culturele Basisinfrastructuur 2021-202 krijgt een aantal podiumkunstgezelschappen een positieve beoordeling, maar een negatief advies omdat ze te weinig budget hebben. Dit leidt tot gaten in de lokale programmering. Het geldt ook voor gezelschappen met een grote spreiding van voorstellingen in het land. Diverse podia hebben hier al op gewezen. De VNG sluit zich hierbij aan. De cultuur wordt, ook lokaal, zeer sterk getroffen door de coronacrisis. Minister van Engelshoven (OCW) verwacht cofinanciering wat niet voor elke gemeente gemakkelijk zal zijn vanwege de eigen financiële problemen. De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) schat de schade in de tweede periode van 1 juni tot 1 september op ruim €100 miljoen. VNG dringt erop aan om als Rijk snel met een tweede voorschot van € 60 miljoen te komen voor de tweede periode.

BrabantStad heeft op 19 juni aan minister van Engelshoven (OCW) een brief gestuurd met daarin een reactie op het advies van de Raad voor Cultuur voor de landelijke BIS. De brief signaleert de knelpunten waartoe het advies leidt. Deze knelpunten betreffen de aanvraag van Complex, het Noordbrabants Museum, BredaPhoto, Theaterfestival Boulevard, PLAN, Playgrounds, Onomatopee en STRP. Ook spreken de BrabantStad-partners hun zorgen uit over de vele aanvragen die een positief oordeel hebben ontvangen maar geen honorering zodat ze dus zijn aangewezen op de regelingen bij een van de Rijksfondsen.

Reactie van de Verenigde Podiumkunstenfestivals op de adviezen van de Raad voor Cultuur inzake de BIS. Er zijn te weinig plekken en budget voor festivals in BIS. Het samenwerkingsverband noemt 6 redenen waarom extra ruimte voor festivals NU nodig is, niet over vier jaar.

Festival Noorderlicht vraagt minister van Engelshoven (OCW) om ruimte te maken voor fotografie in de culturele basisinfrastructuur, zodat ook zij kans maakt op vierjarige subsidie. Noorderlicht en BredaPhoto vragen de minister om meer presentatie- instellingen toe te laten tot de BIS. Zo’n plek biedt de zekerheid van vier jaar subsidie, waarop instellingen voort kunnen bouwen. Fotografie ontbreekt in de BIS. ,,Hoe is het mogelijk dat het meest prominente visuele medium van onze tijd niet in de BIS vertegenwoordigd is, terwijl de fotocultuur in ons land zo rijk is?’’, vragen voorzitter Arie Wink en directeur Kees van der Meiden van Noorderlicht zich af. Bovendien telt de BIS –behalve enkele erfgoedinstellingen en musea – geen enkele noordelijke instelling. ,,Als er meer instellingen toegelaten worden dan de zes van nu, ontstaat er ook meer ruimte voor pluriformiteit, en een betere regionale spreiding.’’

De Brabantse oppositiepartijen D66, PvdA en GroenLinks willen dat gedeputeerde Wil van Pinxteren van Lokaal Brabant zich hard gaat maken om een nationaal designmuseum naar Eindhoven te halen. De drie partijen dienden daarvoor een motie in tijdens de vergadering van Provinciale Staten. Eerder gaf de gedeputeerde nog aan dat hij bereid was 1 miljoen euro uit te trekken voor Complex. De motie werd verworpen.

Wijbrand Schaap, van Cultureel Persbureau, vervolgt zijn MusicalGate – artikelen. Dit n.a.v. het advies van de Raad voor Cultuur om MusicalMakers op te nemen in de BIS.

De Raad voor Cultuur heeft in strijd met alle beleidsafspraken, eigen adviezen en regels gehandeld toen hij de subsidie voor het Holland Festival verlaagde met ruim vijfhonderdduizend euro. Het Holland Festival, dat daardoor in ernstige problemen komt, uit zijn woede nu in een brief die op 17 juni naar de Tweede Kamer is gegaan. De organisatie spreekt zelfs van ‘onbehoorlijk bestuur‘: een zware juridische term die in dit geval ook terecht lijkt.

‘We verzoeken u met klem om plaats te maken voor vijf dansgezelschappen in de basisinfrastructuur 2021-2024 en te voorzien in een uitbreiding van het daarvoor benodigde budget.’ Dat schrijven enkele kernspelers uit de danssector op 12 juni in een brief aan cultuurminister van Engelshoven (OCW) en alle cultuurwoordvoerders van de Tweede Kamer. Ze reageren daarmee op dreigend subsidieverlies voor Scapino Ballet Rotterdam. Op 10 juni kreeg Scapino al de steun van 65 theaters. Volgens de briefschrijvers zijn Scapino Ballet Rotterdam en Club Guy & Roni ‘complementair aan elkaar, niet inwisselbaar’. ‘Ze bedienen ieder een ander, aanvullend publiek waarbij beide gezelschappen bovendien de afgelopen periode hebben aangetoond, ieder met hun specifieke stijl en signatuur, een sterk groeiend publiek te bereiken.’

Corona maakt een systeemcrisis in de podiumkunsten inzichtelijk die al jarenlang in stilte groeit. De onderlinge afhankelijkheden in dit complexe ecosysteem dreigen fataal uit te pakken voor podia, instellingen en zzp’ers. Een analyse van het theater in de nulstand door Robbert van Heuven en Remco van Rijn.

Wijbrand Schaap van Cultureel Persbureau vergelijkt in zijn artikel de adviezen van de commissie van de Raad voor Cultuur over M-Lab en MusicalMakers. Waar M-Lab, eigenlijk overal positief scoort, behalve op educatie, is bij MusicalMakers eigenlijk alles mager, ook op gebied van educatie. Waar het echt zwaar uiteen loopt, is bij Fair Practice: MusicalMakers eigent zich bijvoorbeeld een flink deel van de auteursrechten toe van de makers, waar M-Lab zich keurig aan de norm houdt dat makers te allen tijde hun rechten behouden. Niet M-Lab maar de Stichting Musicalmakers is door de Raad voor Cultuur geadviseerd voor een plaats in de Culturele Basisinfrastructuur. De Raad passeerde zijn eigen commissie.

Op 4 juni 2020 presenteerde de Raad voor Cultuur zijn adviezen voor de landelijke culturele basisinfrastructuur (BIS) voor 2021-2024. Bas Verberk, specialist beleid van het LKCA, over hoe de Raad de plannen beoordeelde voor educatie & participatie en diversiteit & inclusie.

In Nederland hebben we een ‘culturele basisinfrastructuur’. Maar waarom eigenlijk? En wat moet die BIS doen? Antwoorden op die vragen zul je vergeefs zoeken bij het lezen van het advies van de Raad voor Cultuur dat een week geleden verscheen. De adviezen voor individuele instellingen worden goed uitgelegd en zijn meestal begrijpelijk, maar een overkoepelend idee over de BIS ontbreekt. Simon van den Berg denkt dat de sector een lobby start voor een nieuw bestel.

Het advies van de Raad voor Cultuur over de subsidietoekenningen BIS staat haaks op zijn eigen sector- en besteladvies. Het heeft lak aan de uitgangspunten van minister van Engelshoven (OCW) voor de cultuurperiode 2021-2024. Last but not least staat het op zeer gespannen voet met de door iedereen in de cultuur omarmde Fair Practice Code. Dat schrijft de Vereniging van Nederlandse Poppodia en Festivals (VNPF). ‘’ Wie rekent ziet dat de toekenning van subsidie tegelijk scheef en krom is. 0,15 procent! (225.000 euro) van het podiumkunstenbudget (149.716.459 euro) gaat naar popmuziek. Van het gehele BIS budget (195.963.959 euro) is dat 0,6 procent (inclusief ontwikkelinstellingen). Het punt is duidelijk: popcultuur wordt nog steeds niet serieus genomen in de planvorming rond het landelijke cultuurbeleid.”