Een halfjaar na de sluiting die de cultuurwereld platlegde, krabbelen instellingen en kunstenaars moeizaam op. Wat blijkt: de grote ontspanning in de kunstwereld, zonder maakdwang en internationale concurrentie, opent ook nieuwe mogelijkheden. Alex Burghoorn signaleert 3 tendensen.

Het conferentie en showcasefestival ESNS (Eurosonic Noorderslag) in Groningen gaat ook in 2021 door. De gevolgen van de COVID-19 pandemie zijn voor de muzieksector niet te overzien. Het wereldwijd stilleggen van het live-programma betekent een ongekend grote klap voor een ieder werkzaam in deze sector. ESNS 2021 vindt plaats van 13 tot en met 16 januari en wordt voorafgegaan door de European Music Weevk; een digitaal platform waarin een groot aantal partners de handen ineen slaan om (nieuwe) Europese muziek te promoten en de Europese live-muzieksector het podium te geven. Hiermee willen ESNS en haar partners een constructieve bijdrage leveren aan nieuwe toekomst voor Nederlandse en Europese popmuziek. In veel opzichten is de vijfendertigste editie anders dan voorgaande jaren. De huidige maatregelen in het bedwingen van de pandemie vereisen de nodige aanpassingen voor de fysieke editie, maar deze editie wordt breed ondersteund in een digitale vorm, zowel voor de conferentie als het showcasefestival. In alle gevallen is de focus op Europa groter dan ooit. Waar ESNS voorheen elk jaar een focusland belichtte, is dat jaar gekozen om het vizier op heel Europa te leggen.

Het kostte hem twee keer zoveel voorbereidingstijd als andere jaren, maar artistiek leider Jacques van Meel is ervan overtuigd dat Roosendaal Danst! ook tijdens de coronacrisis een sterke editie neer gaat zetten. ,,Het wordt een bijzondere editie”, zegt Van Meel opgewekt. Zondag opent het festival, maar het zwaartepunt ligt in het weekeinde van 25 t/m 27 september, met optredens van jong, oud, professionals,  amateurs in allerlei (internationale) dansvormen en -culturen, om te tonen dat dans Roosendaal verbindt.

Musiceren in tijden van corona is lastig, ondervindt Koninklijke Harmonie Sophia’s Vereeniging uit Loon op Zand. ,,Waar doen we het voor? We missen een stip aan de horizon.” Want optredens zijn zeer ongewis. En bij een repetitie zit iedereen mijlenver uit elkaar. ,We zitten in een spagaat”, zegt voorzitter Peter Essers. ,,Optreden, daar doe je het als muzikant voor. Dus, heel graag. Maar ons gezelschap is heel groot, dus zullen we uit moeten wijken naar de Koepelhal. Dat kost meer geld. Om financieel rond te komen, zullen de muziekliefhebbers veel meer moeten betalen, want er mogen niet 600 maar ongeveer 250 mensen bij zijn. Zijn ze daartoe bereid? Durven we dat financiële risico te lopen?”

De toneelgroepen De Kring uit Someren-Eind en De Heidespelers uit Someren-Heide zijn bezig met de repetities van hun jaarlijks toneelstuk, in coronatijd met aanpassingen zowel voor spelers als regisseur.

Tussen de 15 en 25 miljoen euro. Dat zou de gemeente ’s-Hertogenbosch dit jaar verliezen aan de coronapandemie. Inmiddels is er meer duidelijkheid én geld van het Rijk. De rekening is fors bijgesteld, maar het verlies is nog altijd 5 tot 6 miljoen. Volgend jaar wordt een nadeel van 4 tot 10 miljoen verwacht. Wethouder Jan Hoskam van financiën: ,,Opluchting is een groot woord, maar het valt dus mee. Met dank aan de Bossche zomer.’’

BKNL, het overlegorgaan voor de beeldende kunst, stuurde op 7 september een brief naar minister van Engelshoven (OCW) om de blijdschap kenbaar te maken over de extra 482 mln. euro die het kabinet vrijmaakt voor cultuur om de steun van de afgelopen maanden door te zetten. BKNL wil graag bijdragen aan de uitwerking van het tweede steunpakket. Daarom brengt het overlegorgaan een aantal punten van Corona-zorg onder de aandacht, die specifiek aan de beeldende kunstsector raken, en draagt hierbij ook oplossingen aan. BKNL pleit ervoor het Experimenteerreglement Kunstenaarshonoraria voort te zetten als randvoorwaarde voor opdrachtbeleid voor kunstenaars. BKNL pleit ervoor te borgen dat huurders gehoord worden in de compensatieregeling voor verhuurders. BKNL pleit ervoor de SBI-code 9003 op te nemen, zodat beeldende kunstenaars niet uitgesloten worden van toegang tot de lastencompensatieregeling TVL. KNL bepleit het aanvullen van het aankoopbudget bij het Mondriaan Fonds voor aankopen door musea voor een vitale collectie Nederland, en voor het tijdelijk fiscaal aftrekbaar maken van kunstaankopen door particulieren bij galeries die deelnemen aan de KunstKoopregeling. BKNL vraagt aandacht voor kunstbeurzen en kunstmanifestaties als onderdeel van een levendige culturele infrastructuur.

''Wat heeft de coronacrisis je getoond over het culturele veld? ‘Je ziet de kwetsbaarheid ervan: ontmoeting ligt aan de basis van kunst- en cultuurbeleving. Zonder contact betekent het – bij ons althans – allemaal niet zo veel. Wat je ook merkt is hoe kwetsbaar je als kleine organisatie bent. Als HipHopHuis zijn wij vrij klein en tegelijkertijd groter dan de gemiddelde grassroots-organisatie. We hebben iets van 10 fte, maar we delen ieder jaar honderd kerstpakketten uit: we hebben ontzettend veel vrijwilligers en freelancers. Op het moment dat ik ziek werd, kon het schip gelukkig blijven varen, omdat een aantal vaste collega’s taken over konden nemen. Maar er zijn ook heel veel mensen in onze sector die met drie mensen een hele organisatie dragen. Als er dan een persoon weg valt, is het gat te groot.’ Theaterkrant sprak met Aruna Vermeulen, HipHopHuis in Rotterdam, over de coronacrisis, de gevolgen en de rol van de kunst.

De Nederlandse cultuursector heeft zwaar te lijden onder de coronacrisis. De schreeuw om staatssteun is daarom niet verrassend. Het lijkt een herhaling van zetten: al in 2010 en 2011 streden Nederlandse kunstenaars voor subsidie. Maar in werkelijkheid is sindsdien alles veranderd: het pleidooi voor het intrinsieke belang van kunst maakte plaats voor de claim dat de sector ‘economisch innovatief’ is. Aldus Marit van de Warenburg en Thomas van Gaalen.

Het Muziekgebouw moet waarschijnlijk afscheid nemen van een deel van de vaste medewerkers. Volgens de Eindhovense concertzaal is de reorganisatie nodig, omdat de inkomsten door de coronacrisis fors teruglopen. Hoeveel mensen er precies moeten vertrekken is niet duidelijk. Gedwongen ontslagen worden niet uitgesloten. Het Muziekgebouw voert momenteel gesprekken met de ondernemingsraad en medewerkers. “De huidige situatie is helaas niet houdbaar. We kunnen maar een kwart van het normale aantal bezoekers ontvangen”, vertelt Marcia van den Wildenberg, manager bij het Muziekgebouw.

De Koningin Elisabethzaal in Antwerpen en de stadsschouwburg in Kortrijk mogen voortaan meer bezoekers ontvangen in tijden van corona. Vlaams minister van Cultuur Jan Jambon (N-VA) zet het licht op groen, na een positief advies van het evenementenloket. “Het is de allereerste schouwburg in Vlaanderen die een upgrade krijgt”, zegt schepen van Cultuur van Kortrijk Axel Ronse (N-VA). In Vlaanderen kunnen maximaal tweehonderd mensen naar binnen om een culturele activiteit bij te wonen, maar elke zaal mag een uitzondering aanvragen. De instellingen in Antwerpen en Kortrijk mogen nu maximaal 300 mensen toelaten.

Een film draaien met Covid-regels is niet eenvoudig. Onafhankelijke films in de Verenigde Staten zetten nu de standaard voor Hollywood: kleine cast en crew, en een ‘Health Security Officer’ die mag ingrijpen als het mis dreigt te gaan. De grote studiofilms hebben hun productie in de meeste gevallen alleen kunnen oppakken wanneer zij in het buitenland kunnen filmen en met andere coronamaatregelen te maken hebben.

Als onderdeel van de maatregelen om het coronavirus tegen te gaan kunnen musea ook stappen nemen op het gebied van ventilatie. Deze maatregelen staan vanzelfsprekend naast de bekende adviezen van de Rijksoverheid, het RIVM en de richtlijnen uit het museumprotocol over de aanpak in tijden van corona en de afstand- en hygiëneregels. In afstemming met de sectie Veiligheidszorg en Facility Management enkele wetenschappelijke inzichten en praktische adviezen voor musea over ventilatie.

Het Brooklyn Museum in New York brengt werk uit de collectie naar de veiling, om met de opbrengst de eigen bedrijfsvoering te kunnen betalen, met name de zorgtaken rondom het collectiebeheer. Het museum stelt hiertoe gedwongen te zijn door de teruglopende inkomsten ten gevolge van de coronapandemie. De Amerikaanse Museumvereniging heeft musea toestemming gegeven tot dit soort fondswerving over te gaan, waar ze voorheen het museum hiervoor sancties zou opleggen.

Het documentairefestival Beholders Meierijstad telt dit jaar méér films dan vorig jaar, zal naar verwachting een dubbel aantal bezoekers trekken én is opgetrokken naar vijf dagen. Kaarten zijn al te koop. Het festival wordt gehouden van 7 tot en met 11 oktober gehouden wordt op 12 locaties in de gemeente Meierijstad. Bijzondere locaties ook, van Kleingeld in Zijtaart, De Loop’r in Boskant en camping 't Goei Leven in Eerde tot het City Theater in Schijndel en de Koekbouw in Veghel. ,,Dat maakt het zo leuk", zegt Willem Wouters, organisator van Beholders. ,,Je kunt een grote documentaire bekijken in een klein dorp. Dat geeft een bijzondere ambiance.” Waren er vorig jaar 18 locaties en 29 documentaires, nu zijn er 12 locaties en maar liefst 35 films te zien. Na de film volgt er onder leiding van een gastheer of gastvrouw, waaronder oud-burgemeester Jetty Eugster van Schijndel, wereldreiziger Rick Versteegh en acteur Tim Haars, een gesprek met de maker van de documentaire. En is er ruimte voor mensen om vragen te stellen en in gesprek te gaan. Waren er vorig jaar filmmakers uit Tsjechië, Rusland, Hongarije, Italië en noem maar op, dit jaar wordt het vanwege corona iets minder internationaal.

Opstarten na een hele lange stilte: voor veel koren, ensembles, vocalgroups en muziektheatergroepen is dat niet eenvoudig. Natuurlijk snakken ze ernaar om weer samen te zingen, maar anderzijds zijn er leden die het nog niet aandurven. De locatie is vaak de oorzaak van die pijnlijke spagaat. Daarom wordt er flink gezocht naar (tijdelijke) andere locaties. Denk daarbij verder dan het traditionele repetitielokaal.

De schade die corona aanricht in de kunstensector is groot. Dat is duidelijk. Maar moeten we onszelf blijven presenteren als noodlijdende sector, vraagt Pieternel Fleskens zich af. ‘Laten we het juist hebben over de mooie en essentiële kanten van de kunst’. Fleskens is werkzaam bij de Jan van Eyck Academie, waar zij verantwoordelijk is voor het deelinstituut Onderzoek & Educatie.

Voor de COVID-19 pandemie, gaf de podium- en festivalsector popartiesten een soort structuur en perspectief. Er was een idee waar ze waren in hun carrière en wat de volgende te maken stap was. Popfestivals en poppodia vormden het startpunt, voordat artiesten een stap verder op de carriereladder konden nemen. Een grotere festivaltent; een grotere zaal in dezelfde venue; een grotere venue, misschien zelfs een voetbalstadion.

Antwoord van minister van Engelshoven (OCW) op vragen van het Kamerlid Kwint (SP) over diverse berichten aangaande ontslagen bij poppodia en andere culturele instellingen.

De Norddeutsche Philharmonie Rostock,, het orkest van de stad Rostock, is het eerste orkest van Duitsland dat de musici in corona-tijd weer laat spelen zonder afstand te houden en zonder mondkapjes. Op 13 september was het zover. Er zaten 70 orkestleden op het podium. Het uitgangspunt is: iedereen testen. De musici worden de komende maanden structureel gecheckt en alleen virusvrije orkestleden mogen het podium op.

De coronacrisis hakte er onevenredig hard in bij de cultuursector. En de kritiek op hoe minister  van Engelshoven (OCW) daarmee omging, was lang niet mals. Inmiddels zijn er twee steunpakketten van in totaal 728 miljoen euro. Hoe kijkt de minister terug op deze turbulente periode? De Volkskrant sprak met haar. In het laatste halfjaar van haar ministerschap wil van Engelshoven de kunsten helpen ‘wendbaarder en weerbaarder’ uit de coronacrisis te komen. De Raad voor Cultuur, haar belangrijkste adviseur, zet daar binnenkort de mogelijkheden voor op een rij. Want als de sluiting iets duidelijk heeft gemaakt, dan is het hoe kwetsbaar culturele instellingen na het afgelopen decennium zijn, zegt ze. Kleine reserves, grote afhankelijkheid van eigen inkomsten en een overweldigende hoeveelheid zzp’ers.

De coronacrisis duurt nu al maanden en veel theatergezelschappen en artiesten vinden nieuwe manieren om binnen de coronamaatregelen toch voorstellingen te kunnen spelen voor publiek. Voor dansers ligt dat echter nog wat moeilijker: hoe dans je zonder elkaar te mogen aanraken? Daarom geldt voor het Nederlands Dans Theater een speciaal coronaprotocol, waardoor ze op het toneel geen afstand meer hoeven te houden. De dansers laten in een video aan NOS weten dat ze erg blij zijn dat ze weer samen mogen dansen. Zo zegt een van de dansers: "Ik voelde me een beetje verloren. Dat ik niet met m’n collega’s kon dansen. Het is heel moeilijk om zelf die inspiratie te vinden als je gewoon thuiszit.” Het protocol is al sinds 1 juli actief, en geldt ook voor acteurs.

Bij theaterproducent Dommelgraaf Cornelissen/Impact Entertainment zijn tien mensen ontslagen. Met medewerkers zijn wel afspraken gemaakt over een mogelijke terugkeer als de situatie in theaters weer is genormaliseerd.

De VSCD ( Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties ) pleit net als de Raad voor Cultuur voor versoepeling van de 1,5 meterregel, zoals bijvoorbeeld in Oostenrijk. Anders dan de Raad ziet de VSCD graag zo snel mogelijk één landelijke norm ingevoerd, waarbij de veiligheidsregio’s zo nodig lokaal afwijken. Het vaststellen van een landelijke norm, van een schaakopstelling (stoel om stoel), gebruik van mondkapjes bij verplaatsing en reserveringsplicht, kan er voor zorgen ervoor dat de podiumkunstensector  enigszins werkend blijft. De VSCD is blij met de oproep van de Raad voor Cultuur aan minister van Engelshoven (OCW) om ook steun te verlenen aan de ongesubsidieerde producenten. Zij vormen ruim 80% van het aanbod op de VSCD-podia.

De wereldwijde omzet van populaire streamingsdiensten zoals Netflix, Amazon en Videoland zal in 2020 voor het eerst de bioscoopinkomsten overstijgen. PwC’s Global Entertainment & Media Outlook 2020-2024 voorspelt dat de omzet voor bioscopen met 66 procent zal dalen; tegelijkertijd vertoont de streamingsector een ongekende groei – geschat op 26 procent – door corona en de introductie van nieuwe aanbieders zoals Disney+. ‘Producenten experimenteren met nieuwe modellen waarbij het bioscoopwindow wordt overgeslagen’, analyseert Casper Scheffer, entertainment- en media-expert bij PwC.

“De inhoud van de twee corona-steunpakketten legt een pijnlijk hiaat bloot: we hebben in Nederland wel een kunstbeleid maar geen kunstenaarsbeleid. Bij het kunstbeleid wordt teveel gedacht vanuit de instituties, niet vanuit het werk van de kunstenaar. Bij de steun aan culturele instellingen wordt uitgegaan van een trickle-downeffect. Een deel van de budgetten zou via de instellingen naar kunstenaars doorstromen. Maar het meeste geld blijft bij de instellingen hangen. Zij moeten overleven. En de meeste kunstenaars werken niet voor de ondersteunde instellingen. Bovendien is tweederde zzp’er. “ Joost Heinsius en Henk Krijnen, adviseurs/onderzoekers in de culturele en sociale sector, pleiten voor een kunstenaarsbeleid in het hart van kunstbeleid.

Bioscoopexploitant Carlo Lambregts had zijn fonkelnieuwe bioscoop aan de Nieuwstraat in Roosendaal liever in andere tijden geopend, maar de eerste maand van de C-Cinema (op 18 augustus draaiden er de eerste films) valt niet tegen. ,,Zeker toen het zo hard regende was het heel druk, drukker dan verwacht. Het mooie weer gooit weer wat roet in het eten, maar we zijn in bezoekersaantallen grofweg verdubbeld ten opzichte van de oude bioscoop in Roosendaal.” Momenteel is de thriller Tenet van regisseur Christopher Nolan het grootste succesnummer. ,,Die draait momenteel in drie zalen. Met een titel als James Bond kan dat ook, dan komen we wel aan de omzet, zelfs nu we gemiddeld maar dertig tot veertig procent van de stoelen kunnen gebruiken.”

Op 13 september bracht minister van Engelshoven (OCW) een bezoek aan jeugdtheatermakers Ernst en Bobbie die als eerste een lening van 100.000 euro ontvangen. Deze maand start het nieuwe culturele seizoen. Om weer te starten en te investeren in productie en programma heeft de Rijksoverheid 30 miljoen euro ter beschikking gesteld voor Cultuur Opstart Leningen. De lening wordt verstrekt via Cultuur+Ondernemen en is speciaal bedoeld voor partijen die vooral draaien op eigen inkomsten en geen subsidie ontvangen. Momenteel hebben ruim 80 partijen interesse getoond in de Cultuur Opstart Lening. De omvang van de interesse bedraagt bijna € 12 miljoen. Het is dus nog mogelijk voor culturele en creatieve organisaties om aanvraag te doen voor de lening. Dit kan tot 31 december 2020 via Cultuur+Ondernemen

Van alle Nederlandse theaters kan entertainmenthal Mainstage in ’s-Hertogenbosch op het moment de meeste bezoekers kwijt: ‘coronaproof’ tot duizend man. Wil dat een beetje sfeervol worden?

Het is belangrijk dat binnen de culturele en creatieve sector nauw wordt samengewerkt om tot nieuwe verdienmodellen te komen. Ook moet per regio bekeken worden wat de mogelijkheden zijn om meer mensen toe te laten bij voorstellingen. De cultuursector leent zich bij uitstek om hiermee te experimenteren en het biedt meer financiële armslag aan instellingen om te werken aan innovatie. Dat staat in een advies van de Raad voor Cultuur aan minister van Engelshoven (OCW). De raad stelt verder in zijn advies dat het extra steunpakket voor de sector niet alleen naar gesubsidieerde instellingen moet gaan, maar juist ook naar de makers, freelancers en vrije producenten.

Popzaal de Effenaar en het Klokgebouw in Eindhoven presenteren dit najaar in het Klokgebouw een serie coronaproof concerten met een capaciteit tot 1.000 personen. De samenwerking moet ervoor zorgen dat ook bekendere acts dit jaar (toch) nog naar Eindhoven kunnen komen. De concerten zijn volledig ‘seated’, de enige vorm die nu is toegestaan. Het moet een serie van minimaal acht concerten worden. ,,Mocht de situatie in het voorjaar onveranderd zijn, is er de intentie om deze samenwerking voort te zetten”, aldus Bart van Oeffelen van de Effenaar. ,,Het voelt goed dat we deze zware periode ook bezig kunnen zijn met wat er nog wél kan”, zegt zijn collega Robert Schaeffer. Ook het Klokgebouw wordt zwaar getroffen door de coronacrisis. Sinds half maart moesten alle grote festivals en dancefeesten hier worden geannuleerd. “We zijn leeg en dus flexibel om de inrichting aan te passen. In tegenstelling tot een zaal als 013 of AFAS waar de inrichting - bijvoorbeeld bar en podium - deels vaststaat. Verhoudingsgewijs kunnen wij nu meer mensen kwijt.’’ Het ‘grote geld’ - zoals voorheen bij festivals als Awakenings of Speedfest - wordt hiermee vooralsnog zeker niet verdiend, volgens Buys. Ook voor andere cultuurinstellingen in de stad is er namelijk de mogelijkheid om van de inrichting in het Klokgebouw gebruik te gaan maken. Het Muziekgebouw gaat dat doen.

De belangrijkste Nederlandse toneelprijzen worden dit jaar vanwege de coronacrisis niet uitgereikt, omdat veel voorstellingen niet door konden gaan. De uitreiking is uitgesteld tot volgend jaar, waarbij ook de voorstellingen van het seizoen 2020/2021 worden meegewogen. Tijdens de slotavond van het Nederlands Theater Festival werden daarom alleen de nominaties van het seizoen 2019/2020 bekendgemaakt.

Van de coronabeperkingen en regels omtrent evenementen wordt men creatief. Een combinatie van een populaire dinervorm op kinderverjaardagen, en een van de meest nietsontziende muziekstijlen die er is: gourmetten en death metal. In de Effenaar in Eindhoven konden honderd metalfans op 12 spetember samen gourmetten en daarna zittend headbangen als twee metalbands optreden, tijdens Gourmetal.

Met een omzetverlies van 62 procent is de cultuursector enorm getroffen. Er wordt dan ook gepleit voor een steun- en herstelfonds dat de sector moet redden. De toekomst ziet er niet goed uit voor aankomende talenten. NU.nl spreekt met media- en cultuurstudenten over hun perspectief in de sector

Elk jaar brengen Art Basel en UBS haar gezamenlijke Art Market Report uit, die een analyse op macroniveau van de kunsthandel in kaart brengt. Het COVID-19 effectrapport, dat door de culturele econoom Dr. Clare McAndrew en de socioloog Taylor Whitten Brown van Duke University wordt uitgevoerd, is toegespitst op en put uit onderzoeken van bijna 800 galeries tijdens de eerste helft van 2020. Door de COVID-19 crisis wordt de handel beperkt door lockdowns, reisbeperkingen en een ontregeling van de aanvoer. Enkele cijfers. In vergelijking met de eerste zes maanden van 2019 is de omzet in dezelfde periode in 2020 met gemiddeld 36% gedaald. Kleinere galeries meldden de grootste omzetdalingen. Slechts 21% van de ondervraagde galeriehouders verwacht een stijging van de verkoop in de tweede helft van het jaar en slechts 45% voorziet een betere situatie in 2021. De crisis heeft ook gevolgen voor de werkgelegenheid. Het meest opvallend is dat 37% van de galeries, met een omzet van meer dan 10 miljoen dollar, hun personeel heeft ingekrompen. Tevens is opvallend dat 59 % van de verzamelaars stelden dat de COVID-19 pandemie "hun belangstelling voor het verzamelen had vergroot".

De provincie Noord-Holland wil meer bovenregionale culturele en sportieve evenementen in Noord-Holland een steuntje in de rug geven. Veel evenementen hebben te maken met extra maatregelen ter bestrijding van de verspreiding van het COVID-19 virus. Dit brengt extra kosten met zich mee en tegelijkertijd vallen soms inkomsten weg. Daarom wil de provincie Noord-Holland de komende maanden meer evenementen eenmalig sponsoren en heeft daarvoor een bedrag van € 300.000,- beschikbaar.

Sarah Heijse, kersvers directeur van kennis- en netwerkcentrum Cultuur Oost, hoopt dat  tijdens Prinsjesdag extra geld wordt uitgetrokken voor ontwikkeling binnen kunst en cultuur in onder meer haar regio. Over de coronanoodsteun is ze tevreden. Alleen: dat geld kan bijvoorbeeld niet worden gebruikt om de Gelderse cultuursector aantrekkelijk te maken voor iedereen, en niet slechts voor een select gezelschap. Ook voor de wederopbouw van de gehele sector zijn middelen nodig. ,,Wij vinden het daarom jammer dat regionale spreiding geen criterium is geweest bij de toekenningen van het Fonds Podiumkunsten. Als het aanbod hier niet makkelijk tot stand kan komen door corona en subsidies die niet worden toegekend, betekent dit dat podia minder toegankelijk worden voor mensen in het oosten van Nederland.’’

Op zoek naar een passende financieringsoplossing voor het nieuwe culturele seizoen? Dan is de Cultuur Opstart Lening mogelijk een interessante optie. Wat de lening interessant maakt en wanneer organisaties in aanmerking komen, lees je in deze vier veelgestelde vragen. De Cultuur Opstart Lening is onderdeel van het steunpakket van € 300 miljoen dat het ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap in mei beschikbaar heeft gesteld voor de cultuursector in het kader van de coronapandemie. € 30 miljoen is beschikbaar via Cultuur+Ondernemen in de vorm van de Cultuur Opstart Lening.

Er lijkt een ramp gaande in de cultuursector. Kan marketing helpen om weer op te starten en de coronacrisis te overleven? Zeker, zeggen de experts. Onder meer door het publiek te verleiden, kortingen bij media te bedingen, fundraising campagnes op te zetten en online innovatie. ,,Maar de tijd dat je naar 40.000 mensen een gedrukte programmabrochure stuurt is voorbij."

De rode cijfers, verdrietige berichten en reorganisaties in de livemuzieksector vliegen al een half jaar lang om onze oren en de eindstreep is nog lang niet in zicht. Maar wat is nu, ervan uitgaande dat de corona maatregelen tot januari blijven, precies de schade aan de Nederlandse popmuzieksector? Hoeveel shows, tickets, banen en omzet zijn er verloren? En wat is het effect hiervan op muzikanten en alle mensen die werken in de muziek? 3voor12.vpro maakte een video met een overzicht.

Het kabinet maakt 15 miljoen euro vrij voor de zogenaamde b-lijst van het Fonds Podiumkunsten (FPK). Dit meldt NRC op basis van de uitgelekte miljoenennota. Dit bedrag is nodig voor de instellingen die in augustus van het FPK een positief advies kregen, maar waarvoor niet genoeg geld beschikbaar was. Naast de 15 miljoen voor het Fonds Podiumkunsten komt er 2 miljoen extra beschikbaar om te investeren in cultuur in de regio. Beide bedragen gelden voor de hele periode 2021-2024. (Dit in tegenstelling tot vier jaar geleden toen in een vergelijkbare situatie de b-lijst aanvankelijk voor één jaar werd gered.)

Vlaams minister van Cultuur Jan Jambon  heeft een versoepeling aangekondigd van de coronamaatregelen in de cultuursector. Zalen zullen nog maar één stoel vrij moeten laten tussen elke toeschouwer of bubbel. De capaciteit zou zo stijgen tot 60 procent. Mondmaskers, juiste ventilatie en hygiënemaatregelen blijven van kracht.

Het is misschien geen grote verrassing, maar de Frankfurter Buchmesse zal dit jaar in zijn geheel online zijn. De restricties die er zijn voor reizen zijn de voornaamste reden om de, aangepaste, fysieke versie dit jaar te schrappen. 800 standhouders en zo'n 40 stands van nationale brancheorganisaties worden geraakt door dit besluit.

Het Amsterdam Dance Event (ADE) gaat dit najaar door. Het festival organiseert van 21 tot en met 25 oktober onder de noemer ADE Specials een selectie van coronaproof programma's op een aantal locaties in de stad, waaronder Paradiso en Paradiso Noord. Volgens Paradiso zijn de concerten door de ingeperkte capaciteit en zitplekken volledig coronaproof.

Het theater staat voor gigantische problemen. Angst en onzekerheid zijn de belangrijkste regisseurs op dit moment. Maar levert deze crisis ook kansen op? Jos Schuring en Eric Korsten spraken erover met aanstormend musicalproducent Niels van Doormalen (22) en toneelicoon Hans Croiset (84). De oude rot toont zich nog immer zeer bevlogen en maakt zich soms boos: ‘Iemand als Tjeenk Willink, dus op dat niveau, moet een nieuw bestel voorbereiden. Het advies van de Raad voor Cultuur is slecht geschreven, visieloos en cultuurloos.’ De podcast duurt 58 minuten.

De coronacrisis creëerde het afgelopen jaar voor iedereen een nieuwe werkelijkheid, ook voor de boekhandel. Winkelbezoek werd minder vanzelfsprekend, spontane aankopen namen af en ieder moment kunnen weer beperkingen als een (regionale) lockdown worden aangekondigd. De situatie zal niet snel normaliseren en een recessie is zeer waarschijnlijk. Om daar nóg gerichter op te kunnen reageren liet SMB/KVB Boekwerk een groot kwalitatief en verdiepend onderzoek doen naar het gedrag van de boekkoper tijdens de afgelopen maanden. Voor het eerst is de boekkoper zelf aan het woord en dat levert relevante inzichten op. Welke behoeften zijn er? Hoe oriënteert men zich? Wanneer en hoe beslist men een boek te kopen? En waar wordt dat dan uiteindelijk gekocht? In de brochure de belangrijkste conclusies uit het onderzoek, kort en bondig. En veel praktisch toepasbare tips en suggesties, ontwikkeld met en door een panel van boekhandelaren en onderzoeksinstituut GfK. Toolkit: boekverkoop tijdens de coronacrisis.

Bij De Goudse Schouwburg & Cinema Gouda zijn 12 vaste medewerkers ontslagen. Eerder werden al 25 contracten voor bepaalde tijd niet verlengd. De posities van drie vertrekkende medewerkers worden niet meer ingevuld. De schouwburg zit in zwaar weer door de coronamaatregelen. ‘We hadden altijd de beste resultaten qua bezoekersgraad en horeca-omzet, juist daardoor worden we nu zo hard getroffen’, zegt directeur Tineke Maas. ‘Maximum 15 procent van onze inkomsten bestond uit subsidie’.

De Amsterdamse Athenaeum Boekhandel sluit de vestiging Roeterseiland, ontslaat bijna een kwart van de werknemers en stopt grotendeels met de verkoop van studieboeken. Het Parool Uit gegevens van het UWV blijkt dat de boekhandel in het begin van de coronacrisis 166.137 euro aan noodsteun heeft aangevraagd bij de overheid. Athenaeum was overigens niet de enige boekhandel die dit verzoek deed. Het boekenvak heeft meer dan een miljoen euro aan noodsteun aangevraagd.

Op 31 augustus vond onder leiding van Aldith Hunkar het eerste webinar Schouder aan Schouder plaats dat geheel in het teken stond van de coronacrisis en de lobby. Het is de eerste aflevering van een reeks webinars, die de Museumvereniging organiseert om - juist nu - kennis tussen leden uit te blijven wisselen. Aan het webinar namen zo’n 100 museumprofessionals deel afkomstig van verschillende musea door heel Nederland. Een verslag.

Veel mensen zijn nog terughoudend om musea te bezoeken: omdat zij liever geen gebruikmaken van het openbaar vervoer of omdat ze denken dat ze altijd eerst moeten reserveren, terwijl dat niet meer overal zo is. Toch omschrijft meer dan 70% na een bezoek musea als veilig en verantwoord. Dit blijkt uit onderzoek dat de Museumvereniging heeft geïnitieerd en dat is uitgevoerd samen met onderzoeksbureau Validators en Terra Nova Partners in Onderzoek. Ook toont het onderzoek dat bijna twee derde van de musea (63%) nu als grootste zorg heeft dat er minder bezoekers komen. De grootste afname is te zien bij: schoolklassen, 65-plussers en buitenlandse toeristen. Dat baart op korte én langere termijn zorgen om de ontwikkeling van de publieksinkomsten, mede omdat bij eerdere crises herstel van museumbezoek lang op zich liet wachten.

Bluv uit Best is een van de weinige amateurtoneelverenigingen in de omgeving die, ondanks corona, toch een nieuw toneelstuk bracht. In het coronaproof openluchttheater Joe Mann theater speelde men De knecht van twee meesters. Andere gezelschappen dubben nog. Hoe kijken ze naar de toekomst?

Veel muziekrepetities van harmonieën, o.m. in Zuidoost Brabant,  zijn weer begonnen. Onder strikte voorwaarden van de Koninklijke Nederlandse Muziek Organisatie (KNMO). Hoe werkt dat, met z'n allen toeteren in een afgesloten ruimte?

De KNMO heeft op 9 september een aangepast protocol voor de instrumentale amateurmuzieksector uitgebracht. In deze nieuwe versie wordt met name aandacht gevraagd voor het RIVM-advies over de ventilatie van ruimten. In een begeleidende brief wordt verder ingegaan op enkele veelvoorkomende vragen die de afgelopen periode aan het KNMO zijn gesteld.

Cultuureducatie en -participatie worden driedubbel geraakt door de coronacrisis. Inkomsten van professionals en organisaties vallen weg, gemeenten bezuinigen en er is te weinig toegang tot steunmaatregelen. Vallen we tussen wal en schip? Overheid, red de sector nu het nog kan.  Bas Verberkt, specialist beleid van het LKCA.

Een voorverkoop in coronatijd, hoe dan? Veel pijlers onder de jaarprogrammering zijn immers weggeslagen. Mathijs Bouwman, verbonden aan Peppered, een website- en marketingplatform voor culturele organisaties, komt met oplossingen.

Theaters, muziekzalen, bioscopen en musea zijn alweer drie maanden open. Hoe draaien ze en wat zijn de vooruitzichten? Een rondgang.

Kunstenbond doet samen o.a. met Platform Aanvang! onderzoek naar de situatie in de podiumkunsten. Ze horen graag van individuen, gezelschappen, podia en andere instellingen: hoe sta men ervoor staat? En wat het perspectief is in de podiumkunsten de komende periode?

Op 17 september gaat de documentaire De Rijksbouwmeester in première. Het Tilburg Architectuur Film Festival (TIAFF) toont die avond de film, voorafgegaan door een panelgesprek met onder andere Rijksbouwmeester Floris Alkemade zelf en Elma van Boxel (ZUS). Zowel de film als het gesprek is via een livestream te zien, thuis , maar ook bij Architectuurcentrum Eindhoven, BAI (’s-Hertogenbosch) en BLASt (Breda). De première van de documentaire is de enige activiteit die dit jaar zal plaatsvinden in het kader van het TIAFF. Het filmfestival is vanwege de gevolgen van de coronapandemie verplaatst naar april volgend jaar. Het thema blijft evenwel ‘Models and Ruins’.

Na vijf jaar met succesvolle jaren met verrassende tentoonstellingen als 'Luxe?' en recent nog 'Re:desiging Death' is het doek toch gevallen voor het eerste echte designmuseum van Nederland. De provincie Limburg heeft de jaarlijkse subsidie van 1.6 miljoen euro ingetrokken.Het museum sluit per januari 2021. De provinciale begroting staat onder druk door de gevolgen van de Covid-19 pandemie. Cube is daarmee het eerste museum dat ten gevolge hiervan moet sluiten. Cube designmuseum zal opgaan in Continium XL, bestaande uit Columbus earth center en het Continium discovery center. Dit betekent dat de thema’s aarde, ontwerpen, wetenschap en techniek straks in één museum voor één publiek samenkomen. Alle huidige activiteiten van Cube designmuseum komen daarmee te vervallen.

Het Stedelijk Museum Amsterdam heeft, samen met de BNO, meer dan 100 ontwerpers gevraagd naar de impact van de coronacrisis op hun werk, zowel inhoudelijk als financieel. Uit het onderzoek, op 24 juli gepubliceerd, komt de kwetsbare maar veerkrachtige positie van de ontwerper aan het licht

De filmfestivals van Cannes en Telluride gingen niet door, Venetië en Toronto beleven dit jaar zeer bescheiden edities. Maar in Nederland gaan de grote herfstfestivals vooralsnog gewoon door. Hoewel, ‘gewoon’? De directeuren van het Nederlands Film Festival (NFF), IDFA, Cinekid, Film by the Sea en Leiden International Film Festival (LIFF) vertellen welke belangrijke lessen zij de afgelopen maanden hebben geleerd.

Filmfans en industrie insiders keken er enorm naar uit: de bioscooprelease van Christopher Nolans Tenet. Fans omdat Nolans films altijd garant staan voor een waar kijkspektakel in de bioscoop en mensen uit de filmsector omdat een succesvolle start van grote betekenis is voor een sector die het door de coronacrisis economisch erg zwaar heeft. De film leverde in de Nederlandse bioscopen in het weekend van 29 en 30 augustus maar liefst 1,58 miljoen euro op.

In ongekend stevige bewoordingen heeft de Europese brancheorganisatie voor bioscopen, UNIC, begin augustus, een waarschuwing afgegeven aan de Amerikaanse filmstudio's. In een persverklaring zegt de organisatie dat het voortbestaan van de bioscoop in gevaar komt als de volledige industrie niet achter het medium gaat staan. Het bericht komt een dag nadat Disney heeft besloten de film Mulan als gevolg van de coronacrisis niet meer in de bioscoop uit te brengen, maar rechtstreeks op Disney+. Als gevolg van de coronacrisis maken de bioscopen in Europa volgens UNIC een zeer zware tijd door. Na een periode van noodgedwongen sluiting zijn veel bioscopen in veel Europese landen weer open of gedeeltelijk open, hetzij met beperkende maatregelen. Juist in deze periode hebben zij nieuwe films nodig die de bezoekers weer het unieke karakter van de bioscoop laten ervaren, zo wil UNIC duidelijk maken.

Met het publiceren van de eerste halfjaarcijfers van 2020, op 20 augustus, heeft bioscooponderneming Kinepolis voor het eerst duidelijk gemaakt hoezeer de huidige crisis het bedrijf raakt. De cijfers zijn feitelijk illustratief voor de hele bioscoopsector. De eerste zes maanden van het jaar is de totale omzet van Kinepolis gedaald met 52,7%. Het aantal bezoekers ligt 54% lager dan in dezelfde periode van 2019 en is uitgekomen op 8,1 miljoen bioscoopbezoekers. Dat de cijfers niet nog slechter uitpakken komt dankzij een hele sterke start begin 2020.

De Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF) heeft op 19 augustus een werkbezoek bij bioscoop Pathé ArenA georganiseerd, waar ook minister Grapperhaus bij aanwezig was. Tijdens het bezoek is uitleg gegeven over hoe de processen zijn aangepast en opnieuw ingericht als gevolg van de corona maatregelen. De bioscoopbranche is o.m. van mening dat meer bezoekers toegelaten zouden kunnen worden in bioscopen.

VEVAM heeft uit eigen reserves middelen ter beschikking gesteld aan Stichting VEVAM Fonds (SVF) voor extra financiële ondersteuning in verband met de coronacrisis aan film- en televisieregisseurs, die bij VEVAM zijn aangesloten. Door het gezamenlijk optrekken met een aantal andere collectieve rechtenorganisaties is er van het Ministerie van OCW de toezegging gekomen om ook een bijdrage te leveren via het Steunfonds Rechtensector in de vorm van projectsubsidies. Het fonds beoogt de eerste nood bij professionals in de creatieve industrie die het zwaarst getroffen zijn door de coronacrisis, te verlichten. Het VEVAM Fonds heeft voor de besteding van de aldus beschikbare middelen de navolgende voorzieningen getroffen, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen de eigen middelen van VEVAM en de bijdrage van OCW. Uit eigen middelen stelt VEVAM 250.000 Euro beschikbaar als een extra inleg in de startgeldregeling van Stichting VEVAM Fonds voor de jaren 2020 en 2021. OCW heeft aan SVF een projectsubsidie van 325.000 Euro verleend ter stimulering van de creatie van werken, in ons geval filmwerken. Deze bijdrage wordt bestemd voor een speciaal hiervoor eenmalig voor dit jaar vastgestelde regeling van het VEVAM Fonds. De regeling staat open voor eenieder die aantoonbaar beroepsmatig in Nederland werkzaam is als zelfstandige film- en/of televisieregisseur, aanvrager hoeft niet aangesloten te zijn bij VEVAM. Aanvragen kunnen worden ingediend tot uiterlijk 21 september 2020.

Op 25 september opent het nieuwe SCALA Theater bij de Jaarbeurs in Utrecht haar deuren. Dit theater is gebouwd met de anderhalve meter regel voor theaters in gedachten: het is een volledig corona-veilig theater. Het SCALA bestaat uit drie verdiepingen, 129 loges, aparte trapopgangen en wandelpaden. Het is een tijdelijke constructie die in elk geval tot 31 december blijft staan. Terwijl het theater momenteel wordt opgebouwd, zijn binnen één week 10.000 kaarten verkocht. SCALA is ontstaan uit een samenwerking tussen Jaarbeurs, Coreworks, Mertens AVR, IINII, Fraai Projecten, AT NEXT en Senf Theaterpartners.

Vraag aan Sander Knopper, directeur van theater De Leest in Waalwijk. Hoe lang houdt De Leest het nog vol? ,,Voorlopig kunnen we door steun van het Rijk en de gemeente het hoofd boven water houden. Belangrijk is dat de mensen weer terug naar het theater komen. We zullen er op blijven hameren dat het hier veilig is, veel veiliger dan bijvoorbeeld in een supermarkt. Zaterdag hielden we nog een open dag om dat te laten zien. Ook via sociale media blijven we op die boodschap hameren.” Inmiddels zijn er voor het theaterprogramma dat tot eind dit jaar loopt, zo’n 7000 kaarten verkocht. En dat is fors minder dan vorig jaar, met bijna 20.000 in de voorverkoop gekochte kaarten.

Door de coronacrisis en de anderhalve meter maatregelen die daaruit voortvloeien is in de Tilburgse Schouwburg plaats voor 225 bezoekers, dat is een derde van de capaciteit. Gezelschappen als Nederlands Dans Theater en het Metropole Orkest spelen daar nu twee keer op een avond of twee avonden na elkaar om meer mensen te bereiken, maar financieel blijft het een aderlating. Door voorstellingen in poppodium 013 te zetten kan Theaters Tilburg de capaciteit verhogen. Directeur Rob van Steen verwacht dat na januari nog meer van zijn voorstellingen in 013 zullen staan. Ook voorkomt hij met de samenwerking dat voorstellingen aan de neus van de Tilburger voorbij gaan. Omgekeerd krijgt Theaters Tilburg door corona soms voorstellingen uit het circuit van andere Tilburgse podia in huis. Directeur Frens Frijns van 013 is blij met de samenwerking met Theaters Tilburg en daar uit voortvloeiende verbreding van het publiek.

Nederlandse componisten, tekstschrijvers en muziekuitgevers kunnen vanaf 5 oktober een aanvraag doen bij het Investeringsfonds Muziek. Het fonds is een initiatief van Buma/Stemra met medewerking van het ministerie van OCW en bestemd voor de ontwikkeling van nieuwe muziek en nieuwe exploitatie van bestaande muziek. Kort na het begin van de coronacrisis is door Buma/Stemra € 2.750.000 gereserveerd om muziekprofessionals te ondersteunen met het begin mei gelanceerde Noodfonds Muziek. Het ministerie van OCW heeft, als onderdeel van de aanvullende middelen voor de culturele sector, € 5.000.000 vrijgemaakt voor het ‘Steunfonds Rechtensector’, een initiatief van de Federatie Auteursrechtbelangen. Daarvan is € 2.475.000 beschikbaar voor het Investeringsfonds Muziek. Met dit bedrag kan het fonds een belangrijke bijdrage leveren aan de continuïteit van het creatieve proces en de totstandkoming van nieuwe culturele producties.

Belemmerd door de coronaregels durven organisatoren nauwelijks nog evenementen te houden. Wat doorgaat, is vaak klein bier: van een markt in Etten-Leur tot avondééndaagse in Waalwijk. Festivalexpert Joep Coolen van Breda University pleit voor meer onderzoek om de branche weer op gang te krijgen. ,,Niets doen, is geen oplossing. Dan kan iedereen straks de tent sluiten.”

De Alliantie van Evenementenbouwers heeft gereageerd op de aangekondigde steunmaatregelen van het kabinet. In een brief van 3 september aan de Tweede Kamer laat de alliantie weten blij te zijn met de maatregelen, maar wordt ook aangegeven dat de regelingen diverse tekortkomingen kennen voor de evenementensector.

Op 21 augustus werd bekend dat evenementenorganisator ID&T de rechtszaak tegen verzekeraars NN, Reaal, Amlin en Chubb had gewonnen. De verzekeraars moeten nu een voorlopig voorschot van 1,3 miljoen aan ID&T uitkeren voor geleden schade door geannuleerde evenementen. De verzekeraars wilden corona uitsluiten als reden voor het annuleren van evenementen. Daarnaast zou er volgens hen geen verzekeringsovereenkomst zijn met ID&T. De rechter heeft dat afgewezen. ID&T had in januari al een offerte voor een evenementenverzekering aangevraagd, om begin maart de polis af te sluiten. Die polis loopt nog tot maart 2021. "Deze uitspraak is heel belangrijk, voor de hele evenementensector’’, volgens Bas Meijer van ID&T. De verzekeraars gaan in hoger beroep. ID&T roept hen op om in gesprek te gaan. “De huidige problematische economische en maatschappelijke situatie leent zich naar onze mening niet voor langdurige gevechten in de rechtszaal”, stelt Meijer. ID&T heeft dit jaar al zo’n 40 evenementen moeten annuleren, waaronder Mysteryland, Awakenings, Defqon.1 en Welcome to the Future.

Het Fonds Podiumkunsten heeft budget vrijgemaakt voor de regeling nieuwe makers. Het gaat om een aantal nieuwe makers trajecten, die al door het FPK worden ondersteund, maar die door de coronamaatregelen niet of niet volledig konden worden uitgevoerd. Het fonds heeft hiervoor een bedrag van circa 900.000 euro vrijgemaakt, zo meldt het fonds op 20 augustus. Dit bedrag komt uit de extra middelen die door het kabinet in april beschikbaar zijn gesteld als steunpakket aan de culturele sector. Het aanvullende budget biedt de nieuwe makers de gelegenheid om hun ontwikkelingstraject aan te passen. Zo kan het traject verlengd worden of kan een investering worden gedaan in aanpassing van de activiteiten die past binnen de huidige coronamaatregelen. Gehonoreerd werden o.m. Corpo Máquina, DansBrabant, Festival Cement, Makershuis Tilburg en Willem Twee.

Op 28 juli maakte het Fonds Podiumkunsten bekend dat in totaal 22.164.200 euro aan meerjarige gezelschappen, ensembles en festivals en daarnaast 23.571.744 euro aan podia is toegekend. Het totale bedrag maakt onderdeel uit van de 300 miljoen euro die het kabinet als steunpakket beschikbaar stelde aan de culturele sector om de COVID-19 crisis het hoofd te kunnen bieden. Van de 112 aanvragers die een beroep hebben gedaan op de Podia Covid-19 regeling heeft het Fonds Podiumkunsten er 96 gehonoreerd voor een totaalbedrag van 23.571.744 euro. Tot de gehonoreerde podia behoren : Chassé Theater (Breda), De Effenaar (Eindhoven), De Nieuwe Vorst (Tilburg), Mezz (Breda), Muziekgebouw (Eindhoven), Parktheater (Eindhoven), Popcluster 013 Poppodium (Tilburg), Poppodium Gebouw T (Bergen op Zoom), Theater ’t Speelhuis (Helmond), Theaters Tilburg (Tilburg), Verkadefabriek (’s-Hertogenbosch), Willem Twee Toonzaal (’s-Hertogenbosch). Al eerder kende het Fonds in datzelfde kader subsidie toe aan gezelschappen, ensembles en festivals die op dit moment een meerjarige subsidie ontvangen. Daarmee was in totaal een bedrag van 22.164.200 euro gemoeid. Gezelschappen en ensembles : Afslag Eindhoven, De Stilte (Breda), Matzer (’s-Hertogenbosch), Panama Pictures (’s-Hertogenbosch), Paul van Kemenade (Tilburg), Schippers & van Gucht (Breda), Strijbos & Van Rijswijk (Tilburg). Festivals : Music Meeting (Eindhoven), Cement (’s-Hertogenbosch), IVC (’s-Hertogenbosch), Tromp Muziek Biënnale (Eindhoven), Theaterfestival Boulevard ’s-Hertogenbosch, November Music (’s-Hertogenbosch), Festival Circolo (Tilburg).

Een reorganisatie bij Carré kan niet zonder gedwongen ontslagen. Het Amsterdamse theater moet als gevolg van de coronacrisis zo'n 15 van de 60 medewerkers in vaste dienst ontslaan. Over het voortbestaan van de culturele instelling bestaat onzekerheid.

Economen rekenen in de nasleep van de coronacrisis op een faillissementsgolf die vanaf dit najaar zijn beslag moet krijgen. Het Centraal Planbureau heeft op 7 september een inschatting gepubliceerd van de sectoren die het meest kwetsbaar zijn voor faillissementen. Bovenaan staan de horeca en de sector cultuur, sport en recreatie. Ook de landbouw kan een flinke klap krijgen.

Om de podiumkunsten in Nederland de komende vier jaar in leven te houden, is er een structurele investering van 19,5 miljoen per jaar nodig. Dat schrijven de podiumkunstenfestivals in een brief aan de Tweede Kamer. De Verenigde Podiumkunstenfestivals schetst, in naam van meer dan 50 festivals, ‘een inktzwarte toekomst’ voor de podiumkunsten in Nederland: vooral de regio’s zullen ‘hele infrastructuren zien verdwijnen’. Dat zijn volgens hen de gevolgen van de laatste uitslagen bij het Fonds Podiumkunsten voor de producenten, de ‘halfslachtige’ toekenningen in de BIS voor de podiumkunstenfestivals én het grote drama van de coronacrisis.

De culturele sector heeft tussen 6 juli en 4 september met gemiddeld 62 procent het relatief grootste omzetverlies gemeld bij het UWV. Daarachter volgen de schoonmaaksector (52 procent) en de overige commerciële dienstverlening (51 procent). Dat blijkt uit cijfers die het bestuursorgaan, dat werkt in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, heeft vrijgegeven. Het UWV keerde tussen juli en september 50.420.031 euro aan voorschotten uit aan 1.363 werkgevers in de cultuursector. De uitbetaling van de voorschotten verloopt in termijnen en zal daardoor nog oplopen. Volgens het UWV zijn de voorschotten voor de 1.363 culturele instellingen toegekend in het kader van de Tweede tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor behoud van werkgelegenheid (NOW 2.0). Belangenorganisatie Kunsten '92 onderschrijft de cijfers van het UWV. "We zijn blij met de steun vanuit de overheid, maar vrezen wel dat veel potentieel en talent de sector zal verlaten", aldus voorzitter Jan Zoet van de belangenvereniging.

Op verzoek van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW) heeft het CBS een overzicht gemaakt van het aantal bedrijven in de culturele en creatieve sector dat gebruik maakte van de eerste tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor behoud van werkgelegenheid (NOW-1.0). In de tabel staan het aantal bedrijven in de kunsten, media en entertainment en de creatieve zakelijke dienstverlening, met daarnaast de uitgekeerde bedragen uitgesplitst naar branche en bedrijfsgrootte.

Het heeft enige voeten in de aarde gehad maar het is Simone Kort van schouwburg De Kring in Roosendaal gelukt een programma voor de komende maanden samen te vlechten. Nog niet alle data en nog niet alle tijdstippen zijn bekend, maar wie er gaan komen al wel. De kleine zaal van de Kring krijgt een wat intiemere opstelling met tafels en stoelen. Er kunnen tachtig mensen in. Door slim met de stoelen in de grote zaal om te gaan kunnen er 250 mensen in. Daar komt bij dat sommige shows twee keer per dag worden gespeeld. Directeur Jan-Hein Sloesen over de maatregelen (35 in totaal) die de schouwburg heeft moeten nemen om het theaterbezoek coronaproof te maken.

Ieder jaar organiseert Tilburg Dansstad een onderzoek naar het bewegende lichaam in het publieke domein. Choreografen en dansers trekken dan de stad in; straten, pleintjes en parken worden hun werkterrein. Vragen als hoe kijken we naar onze omgeving? is de openbare ruimte echt van ons? hoe verhouden we ons daarin tot elkaar? staan centraal. Met Dansjacht viert Tilburg Dansstad op 18 oktober 2020 samen met Tilburgers de herovering van de openbare ruimte als plek waar we met elkaar verweven zijn. Langs een lint van de binnenstad naar de Piushaven wordt het weefsel van Tilburg verkend en wordt getoond hoe, ook met anderhalve meter afstand, mensen met elkaar verbonden zijn. Meer over de processie, de deelnemende partners, choreografen en dansers en de ondersteunende partijen is te vinden op de nieuwe website Being There

Verenigingen in Waalwijk op het gebied van sport, cultuur en welzijn die door corona in de financiële problemen komen, krijgen een eenmalige bijdrage van de gemeente Waalwijk. Het college wil 500.000 euro beschikbaar stellen.

Het coronavirus speelt 't Spectrum in Schijndel stevig parten. In de podiumzaal zijn komend theaterseizoen nauwelijks voorstellingen. Het podium mist ook de inkomsten van huurders van zalen, zoals bridgeclubs en de Katholieke Bond voor Ouderen. De samenwerking met de Blauwe Kei in Veghel gaat door. De Filmclub Schijndel start in september wel weer met films in Podium Spectrum, maar ook zij moet toeleggen op de voorstellingen.

Centrum Hofdael in Geldrop verkeert financieel in zwaar weer. Hannie Derks, manager van centrum Hofdael beaamt dat. Er is daarom besloten om meer activiteiten met minder mensen te organiseren. Optredens worden twee keer gehouden met een kleiner aantal bezoekers. Nieuwe huurders zijn meer dan welkom. Huurders, zoals de Volksuniversiteit en Wiele Creatief, gaan meer cursussen organiseren, omdat er minder deelnemers aan cursussen en activiteiten kunnen deelnemen.

Het jaarlijkse Wintertuinfestival in Nijmegen gaat in 2020 vanwege de coronacrisis niet door. Maar in plaats daarvan worden er coronaproof evenementen georganiseerd onder de noemer Wintertuin2020, lopend van september t/m december. Met nieuwe programma’s en ideeën.

Theatermakers Marte Boneschansker, Nastaran Razawi Khorasani en het duo Sonja van Ojen en Hendrik Kegels hebben de BNG Bank Theaterprijs 2020 gewonnen. Dat werd op 4 september bekend gemaakt tijdens het Nederlands Theater Festival in Amsterdam. De winnaars van de stimuleringsprijs krijgen elk 15 duizend euro. Vanwege de corona-uitbraak werd in mei besloten om de BNG Bank Theaterprijs ter waarde van 45 duizend euro dit jaar niet zoals gebruikelijk aan de maker(s) van één voorstelling uit het voorbije seizoen uit te reiken, maar de drie beste voorstellingsconcepten voor een productie ‘op maat van de anderhalvemetersamenleving’ te belonen.

Zuid-Hollandse gemeenten met minder dan 150.000 inwoners kunnen binnenkort bij de provincie Zuid-Holland subsidie aanvragen voor het ondersteunen van hun vitale cultuurinstellingen die zwaar getroffen zijn door de coronacrisis. De subsidieregeling is tot stand gekomen op verzoek van Provinciale Staten van Zuid-Holland. Gedeputeerde Staten hebben daartoe een bijdrage van €3 miljoen vrijgemaakt. De provincie heeft zich voor de regeling laten adviseren door Erfgoedhuis Zuid-Holland en Kunstgebouw.

Om vertalers van Nederlandse literatuur in deze onzekere tijd aan nieuwe opdrachten te helpen, maakte het Letterenfonds geld vrij voor voorstellen voor een vertaling van 3.000 woorden uit een Nederlandse literaire titel. In totaal zijn er 176 voorstellen gehonoreerd (84 fictie, 43 non-fictie, 28 kinder- en jeugd, 20 poëzie en 1 beeldverhaal) in 32 talen. In overleg met het fonds en de rechthebbende uitgever of agent zal de vertaler zich inspannen om een uitgever voor het betreffende boek te vinden. En zo snijdt het mes aan twee kanten: het uitbrengen van nieuwe vertalingen wordt gestimuleerd, en vertalers ontvangen nieuwe opdrachten.

Om schrijvers en vertalers in deze coronamaanden tegemoet te komen, maakte het Letterenfonds budget vrij voor de tijdelijke regeling Van maker tot lezer. Hoe versterken schrijvers en vertalers hiermee hun beroepspraktijk en/of de promotie van het eigen werk? Welke initiatieven worden hiermee in gang gezet In totaal zijn in de eerste twee maanden van de regeling Van maker tot lezer zestig aanvragen gehonoreerd voor 150.000 euro. Er zijn geen aanvragen afgewezen. Zeven aanvragen zijn ingetrokken omdat de aanvrager (op dat moment) niet voldeed aan de criteria. De eerste honoreringen werden op 24 juli bekendgenaakt.

Het resultaat van de aanvraagronde voor de Compensatieregeling Coronacrisis Musea 40.000 – 100.000 bezoekers is op 1 september door het Mondriaan Fonds bekend gemaakt. 27 musea verspreid over heel Nederland krijgen een bijdrage. Alle aanvragen van musea die aan de voorwaarden voor de regeling voldeden zijn positief beoordeeld en toegekend. De hoogte van een bijdrage is 60.000 euro per museum. Met deze bijdrage wil het Mondriaan Fonds tegemoet komen aan de gederfde inkomsten als gevolg van covid-19. Tot de musea die een bijdrage hebben ontvangen behoren Biesbosch Museum, Werkendam, Eindhoven Museum, Eindhoven, Museum Klok en Peel, Asten, Natuurmuseum Brabant, Tilburg.

28 regionale musea hebben via de Compensatieregeling Coronacrisis Musea > 100.000 bezoekers van het Mondriaan Fonds op 29 juli aanvullende compensatie toegekend gekregen voor hun inkomstenderving door covid-19. De regeling matcht de bijdragen van gemeenten en provincies aan deze musea. Tot de musea die een bijdrage hebben ontvangen behoren Design Museum Den Bosch, Museum Helmond, Het Noordbrabants Museum, TextielMuseum, Van Abbemuseum.

De bezoeker van The Art Fair wordt bij binnenkomst ook proefkonijn. Tijdens de kunstbeurs, waar start-ups en net afgestudeerde kunstenaars zich presenteren, gaat alleen al het opnemen van de temperatuur bij de ingang net even anders dan normaal. De bezoekers gaan voor een scherm staan waarop na enkele seconden hun temperatuur verschijnt. Daarna krijgt de bezoeker aan de balie een groen, knipperend apparaatje aangereikt, dat waarschuwt als men op minder dan anderhalve meter van een ander is. Doel: onderzoek naar het organiseren van evenementen met een zo laag mogelijke kans op coronabesmettingen. In dit Smart Distance Lab, werken techbedrijven, bedrijven uit de evenementensector en wetenschappers van de Universiteit van Amsterdam en de Technische Universiteit Delft samen. Het lab is opgezet in samenwerking met het ministerie van Economische Zaken.

De crisis in het nacht- en clubleven is compleet nu het kabinet heeft besloten dat discotheken en nachtclubs voorlopig gesloten blijven. ‘Er is geen perspectief meer’, zegt de Utrechtse clubeigenaar Jorn Lukaszczyk. ‘En dat is desastreus.’ “Het belang en de waarde van nachtleven en de nachtcultuur, en alles wat daar omheen hangt, wordt wel heel weinig gewaardeerd. Er gaat nu iets kapot wat in tientallen jaren is opgebouwd, en wat je niet zomaar terug krijgt. Ik denk dat dat grote invloed gaat hebben op alles – de sfeer van de stad, de manier waarop mensen samenleven.”

ABN Amro verwacht in 2020 dat de TMT-sector met 6 procent zal dalen. In 2021 verwacht de in overheidshanden zijnde bank, een herstel van 4 procent. De TMT-sector bestaat uit de sectoren telecommunicatie, contentproducenten, radio- en televisie omroepen, drukkerijen, reclamebureaus, uitgeverijen en IT-bedrijven. Voor de uitgeverijen stelt de sectoranalyse dat de omzet primair wordt beinvloed door oplages en advertentie-inkoop. Het wegvallen van verkooppunten op de stations had een tijdelijk negatief effect, maar er zijn meer krantenabonnementen verkocht. Het grootste effect is de dalende advertentie-inkomsten. Voor 2019 komt ABN Amro uit op een omzetkrimp van 4 procent en in 2020 een groei van 1 procent. Producenten van content krijgen na jaren van omzetgroei in 2020 een daling van 3 procent aan omzet te verwerken. Dit werd hoofdzakelijk veroorzaakt door het stilvallen van producties als gevolg van de coronaregels. In 2021 verwacht ABN Amro een groei van 4 procent dankzij het hervatten van producties. Anderzijds ziet ABN Amro een groter gebruik van VOD, podcasts en nieuwsconsumptie, waarmee deze bank een gunstig effect ziet voor de makers van content. Ook de investeringsplicht die er aan komt voor streamingdiensten in Nederlandse culturele audiovisuele producties helpt hierbij.

Door de coronamaatregelen is de uitdaging van de boekhandel om de aandacht van klanten te grijpen alleen maar groter geworden. Het contact in de winkel is immers sterk beperkt. Klanten vinden op andere manieren hun weg naar een volgend boek: de ‘coronaklantreis’. Met het oog op het belangrijke vierde kwartaal onderzochten KVB Boekwerk en Stichting Marktonderzoek Boekenvak hoe koopgedrag veranderd is. Dit geeft inzicht in hoe uitgevers en boekverkopers zich kunnen inzetten om, ondanks noodzakelijke aanpassingen, verbinding te kunnen houden met lezers. In de samenvatting van het onderzoeksrapport staan enkele belangrijke resultaten. Het onderzoek geeft vooral verdieping aan wat binnen het boekenvak al bekend is over de boekenkoper. Voor het eerst is de boekenkoper zelf aan het woord en dat levert relevante inzichten op, die het beeld over de klantreis aanscherpen.

De coronacrisis heeft grote gevolgen gehad voor de daginvulling van de Nederlandse consument. Met de intelligente lockdown, het tijdelijk sluiten van horeca, winkels en bibliotheken en het advies om zo veel mogelijk thuis te blijven heeft iedereen zijn vrijetijdsbesteding in meerdere of mindere mate moeten aanpassen. In de twee meest recente metingen van het GfK-SMB-kwartaalonderzoek naar lees-, koop- en leengedrag van Nederlandse consumenten is dan ook extra aandacht besteed aan de invloed die de intelligente lockdown heeft gehad op het leesgedrag van de Nederlanders. Sinds het ingaan van de lockdown in maart heeft bijna de helft van de Nederlanders het leesgedrag aangepast. Vier op de tien Nederlanders geven aan meer tijd te zijn gaan besteden aan het lezen van boeken; 14% zegt relatief meer e-books te zijn gaan lezen. Ook mensen die normaal gesproken niet lezen hebben het boek opgepakt: 6% van de niet-lezers heeft aangegeven meer tijd te hebben besteed aan lezen tijdens de lockdown.

Nu meer mensen thuis werken, worden er ook meer boeken geschreven. Myrthe Spiteri van uitgeverij Blossom Books heeft ongeveer het driedubbele aan manuscripten binnengekregen dan normaal. “We verwachten dat de grote piek later dit jaar komt te liggen. De mensen die rond maart begonnen zijn met schrijven zullen later dit jaar, waarschijnlijk aan het einde van de vakantieperiodes hun boek afronden”.

Op 1 september werd bekend dat minister van Engelshoven (OCW) 5 miljoen euro subsidie verleent aan het Steunfonds Rechtensector van de Federatie Auteursrechtbelangen. De uitvoerende organisaties van rechthebbenden dragen zelf ook 5 miljoen bij, waardoor nu 10 miljoen euro beschikbaar is om het creatieve proces van de totstandbrenging van (nieuwe) werken (boeken, journalistieke werken, beeld, muziek en films) in deze voor de sector zo moeilijke tijden te stimuleren. De Federatie Auteursrechtbelangen, met de drie aangesloten koepels Platform Makers, Platform Creatieve Media Industrie (PCMI) en de vereniging van collectieve beheersorganisaties (VOI©E), heeft het initiatief genomen om professionals in de rechtensector financieel bij te staan nu activiteiten waaraan zij inkomsten ontlenen grotendeels stil zijn gevallen.