De coronacrisis zet de culturele sector op z’n kop. Waarschijnlijk zijn in de nabije toekomst nieuwe formules en benaderingen nodig om het publiek (opnieuw) te bereiken. Cultureon organiseert op 11 december een reflectieve bijeenkomst over de waarde van cultuur en de prijs van het entreekaartje. Onder leiding van Ariane van Heijningen wordt met drie experts van gedachten gewisseld over prijsbepaling, flexibele prijsmethoden en toegankelijkheid.
De Nederlandse Boekenbon is door consumenten uitgeroepen tot Giftcard van het Jaar in de categorie Leisure & Ontspanning 2020. De Giftcard van het Jaar-verkiezing is een initiatief van Branchevereniging Cadeaukaarten Nederland. Consumenten stemden niet alleen op hun overall favoriete cadeaukaart, maar ook op hun favorieten in twaalf verschillende categorieën.
Jon Heemsbergen bespreekt in deze blog de kansen voor marketeers om in tijden van crisis nieuwe dingen uit te proberen en structurele problemen aan te pakken.
Sinds april dit jaar is de culturele sector in een wervelwind beland. Als een van de meest getroffen sectoren door de coronacrisis, staat hen ook nu nog een onzekere tijd te wachten. Theaters en podia zijn weer dicht, voor musea moet je vooraf reserveren. En grote festivals verkeren nog in totale onzekerheid. Nu de culturele sector minder op ‘evenementenniveau’ marketing kan voeren, ligt een verschuiving naar cultuurmarketing voor de hand. Aldus Floor van Elsen van Buro Dertig.
De Bredase Cultuurnacht, die gewoonlijk jaarlijks op een winterse zaterdag eind januari duizenden cultuursnuivers trekt, is verplaatst naar maart. Bovendien gaat het evenement niet één avond en nacht, maar drie dagen duren. De reden hiervoor is de pandemie. Deze editie kent meer aanpassingen dan alleen de verlenging en de veranderde data. Zo zullen er dit keer minder, maar wel grotere locaties deelnemen. Om bezoekers de kans te bieden veilig cultuur te snuiven, komen er vaste routes langs de verschillende onderdelen. In kleine groepjes wordt het publiek daar langs geleid.
De maatregelen om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan hebben grote impact op de culturele sector. Op cultuurmakers van alle leeftijden en niet in de laatste plaats op de mogelijkmakers van cultuureducatie en –participatie, grote én kleine organisaties. Er heerst grote onzekerheid bij de verenigingen en cursusinstituten over hoe lang gaat het duren en daarmee de vrees dat leden, vrijwilligers, deelnemers en cursisten ernstig teruglopen. En dat het voortbestaan van de vele centra, koren, erfgoedgemeenschappen, dansscholen etc. bedreigd wordt. Daarom start de landelijke campagne #weblijvenbezig. De campagne helpt herinneren dat cultuurmaken plezier, geluk en gezondheid brengt. Laat zien dat het nog steeds mogelijk is en hoe dat veilig kan. Hiermee hoopt de campagne verenigingen, groepen en kunst- en cultuurcentra te ondersteunen en tools te geven om hun achterban aan hen te blijven verbinden. De campagne is een initiatief van het Fonds voor Cultuurparticipatie en het LKCA.
Bij veel culturele organisaties is content(marketing) door corona ineens op de kaart komen te staan. In haar blog gaat contentmarketingexpert Irma Machielse in op de vraag of het produceren van meer content ook betekent dat contentmarketing daadwerkelijk effectiever is geworden.
Op 4 december aanstaande vindt de eerste editie van Kijk Ons plaats. Kijk Ons zet zich in om de toegankelijk en het imago van de artistieke Nederlandse film te vergroten door middel van landelijke evenementen waar een selectie uit het Nederlands aanbod vertoond wordt. Op 4 december wordt de film van Niels van Koevorden en Sabine Lubbe Bakker gelijktijdig in 27 filmtheaters door het land vertoond. Het initiatief staat voor kwaliteit, avontuur en vernieuwing. Kijk Ons richt zich op een brede groep cultuurliefhebbers met een voorliefde voor avontuurlijke film, en laat hen kennis maken met de diversiteit van de Nederlandse filmproducties en de makers daarachter. Het initiatief vervangt de Nederlandse Filmnacht die eerder in het teken stond van onder andere Broers (2017), Niemand in de stad (2018) en Dirty God (2019). Kijk Ons wordt georganiseerd door NFO (Nederlands Filmtheater Overleg), Eye Filmmuseum, Nederlands Filmfonds, Nederlands Film Festival, de Filmkrant en de deelnemende filmtheaters.
“Dit is hét moment om te experimenteren. Welke nieuwe vormen van cultuur kunnen we bedenken, die passen bij onze veranderende wereld?” Onder de noemer ‘Never waste a good crisis’ riep Concordia in Enschede lokale makers op om hier met hen over na te denken. Om met producties te reageren op de huidige situatie. “Makers in de cultuursector zijn bij uitstek bezig met vernieuwing. Hun creativiteit kunnen we heel goed gebruiken om de sector als geheel beter wendbaar te maken.” Cultuur + Ondernemen sprak met Willem Jaap Zwart, directeur van multidisciplinaire kunstinstelling Concordia in Enschede. Sinds ruim een half jaar experimenteert zijn organisatie - die bestaat uit een filmhuis, een theater en een expositieruimte, kunstuitleen en winkel - succesvol met verschillende online en hybride voorstellingen en evenementen. Het verdienmodel draait niet alleen om winst, maar juist om de binding met het publiek en om het maken van impact, zegt hij.
A Spectator is an Artist Too gaat over hoe mensen in musea kunst kijken en beleven, aan de hand van foto’s van museumbezoekers zelf. De publicatie toont en becommentarieert hoe kunstmusea veranderen en hoe museumbezoekers zich steeds vrijer en creatiever gaan gedragen. Kunstenaars creëren, maar het publiek maakt het werk af. Het boek is samengesteld en geschreven door Johan Idema, gebaseerd op een unieke selectie uit de honderdduizenden foto’s die museumbezoekers wereldwijd de afgelopen jaren online publiceerden. Een schurend maar ook verhelderend boek volgens Jeroen Junte.
In september 2020 dansten de dansers van Nederlands Dans Theater (NDT) het programma ‘Endlessly Free’ in het Zuiderstrandtheater in Den Haag. In de zaal mochten vanwege de coronamaatregelen slechts 178 mensen aanwezig zijn. Online keken er meer dan 3000 mensen mee. Het dansgezelschap zet hiermee in op een strategie met een combinatie van fysiek en digitaal theaterbezoek. De eerste ervaringen met digitale livestreams wijzen op een succesvol nieuw businessmodel. Hoe pakt NDT dat aan?
Het Internationaal Theater Amsterdam speelde op 30 oktober voor het eerst een voorstelling die gelijktijdig op internet was te zien. Een exercitie die vooraf de nodige nervositeit met zich meebracht. “Voor zo’n groot gezelschap als ITA is het niet rendabel om voor de maximaal toegestane 30 man te spelen. Maar denk niet dat de rechtstreekse internetuitzending een gevolg is van het uitbreken van de plaag. ‘Wij zijn hier al 1,5 jaar mee bezig’, onthult Wouter van Ransbeek, een van de drie directeuren van ITA. Oorspronkelijk zou een ander toneelstuk, De stille kracht, dit najaar live worden gestreamd in 140 bioscopen. Daarvoor was een externe productiemaatschappij aangetrokken. Maar de coronacrisis gooide roet in het eten. ‘Het is een groeimarkt.’, zegt van Ransbeek. Ervaringen in het buitenland leren dat met livestreams veel meer mensen kunnen worden bereikt. En misschien nog wel belangrijker: er kan nieuw publiek mee worden aangeboord.
Door de coronamaatregelen krijgt de cultuursector momenteel extra harde klappen. Hierdoor zijn de meeste makers en podia meer bezig met overleven dan met het nadenken over de toekomst. Toch is het belangrijk dat de cultuursector niet stil blijft zitten. Net als veel andere sectoren trouwens. De cultuursector zou deze crisis moeten aangrijpen om versneld te digitaliseren. Kleine en grote spelers kunnen dan gaan profiteren van de mogelijkheden van digitale technologieën en nog beter aansluiten op het publiek dat zich steeds mee online oriënteert. Aldus Maurits Kreijveld, futuroloog en strategisch adviseur.
De komende jaren veranderen de behoeften en de manieren waarop het toekomstige publiek aan cultuur zal deelnemen. Eén van de manieren om toekomstbestendigheid van de langetermijnvisie van een instelling of individuele maker te toetsen óf te ontwikkelen is door scenario’s te gebruiken. DEN maakte samen met professionals van binnen en buiten de sector vier scenario’s over het cultuurpubliek van de toekomst. De scenario’s zijn gericht op de vragen: Hoe ziet in de toekomst het cultuurpubliek eruit? Wat beschouwen ze als cultuur en hoe beleven ze cultuur (zowel passief als actief) gezien de toenemende digitale transformatie in de samenleving? Deze scenario’s helpen na te denken over veranderingen en de betekenis ervan voor de cultuursector. Het doel van deze toekomstscenario’s is om de kansen en uitdagingen te benoemen en vervolgens handelingsperspectieven te definiëren. Hiermee vergroot de cultuursector haar weerbaarheid en wendbaarheid.
Theatergezelschap Vis à Vis bracht als gevolg van de coronacrisis veranderingen aan in prijs, plaats en promotie, maar hield vast aan haar product: voorstelling ROBOT.
Als gevolg van de coronacrisis is Beeld en Geluid snel overgestapt op een volledig online aanbod. Hoe hebben zij geïnnoveerd en wat waren hierbij de positieve effecten, struikelblokken en leerpunten?
Uit onderzoek van Terra Nova blijkt dat bezoekers tevreden zijn met de manier waarop coronaprotocollen worden toegepast door de theater- en concertpodia. Een podiumbezoek leidt vaak tot herhaalbezoek en meer vertrouwen in de sector.
Aan de vooravond van de 66ste Kinderboekenweek is het boek Uit elkaar, geschreven door Bette Westera en geïllustreerd door Sylvia Weve, bekroond met de Gouden Griffel, de prijs voor het best geschreven kinderboek van 2020. Westera en Weve ontvingen eerder dit jaar voor Uit elkaar ook al de Woutertje Pieterse Prijs. In 2015 ontving Westera een Gouden Griffel voor haar boek Doodgewoon. Een dubbele bekroning, met zowel de Gouden Griffel als Woutertje Pieterse Prijs, is pas twee keer eerder voorgekomen: bij Lampje van Annet Schaap en dus met Doodgewoon van Bette Westera. Hup Herman!, geschreven en geïllustreerd door Yvonne Jagtenberg, is bekroond met het Gouden Penseel, de prijs voor het best geïllustreerde kinderboek van 2020. Vorig jaar ontving Jagtenberg het Gouden Penseel voor haar boek Mijn wonderlijke oom.
Het Rotterdams Philharmonisch Orkest (RPhO) heeft in de loop der jaren internationale bekendheid vergaard en ontvangt van zowel binnen- als buitenlandse pers erkenning. Het bezoekersaantal stijgt jaarlijks en bereikte bijna de 180.000 in 2017. Toch zag de organisatie mogelijkheden voor verbetering in het bereik van nieuw publiek en heeft daarom tijdens het jubileumjaar in 2018 de campagne ‘Kennen wij elkaar al?’ gelanceerd. Het orkest werd met deze campagne door de vakjury genomineerd voor een Cultuurmarketing Award in de categorie Merk en Loyaliteit.
Er lijkt een ramp gaande in de cultuursector. Kan marketing helpen om weer op te starten en de coronacrisis te overleven? Zeker, zeggen de experts. Onder meer door het publiek te verleiden, kortingen bij media te bedingen, fundraising campagnes op te zetten en online innovatie. ,,Maar de tijd dat je naar 40.000 mensen een gedrukte programmabrochure stuurt is voorbij."
Door de coronamaatregelen is de uitdaging van de boekhandel om de aandacht van klanten te grijpen alleen maar groter geworden. Het contact in de winkel is immers sterk beperkt. Klanten vinden op andere manieren hun weg naar een volgend boek: de ‘coronaklantreis’. Met het oog op het belangrijke vierde kwartaal onderzochten KVB Boekwerk en Stichting Marktonderzoek Boekenvak hoe koopgedrag veranderd is. Dit geeft inzicht in hoe uitgevers en boekverkopers zich kunnen inzetten om, ondanks noodzakelijke aanpassingen, verbinding te kunnen houden met lezers. In de samenvatting van het onderzoeksrapport staan enkele belangrijke resultaten. Het onderzoek geeft vooral verdieping aan wat binnen het boekenvak al bekend is over de boekenkoper. Voor het eerst is de boekenkoper zelf aan het woord en dat levert relevante inzichten op, die het beeld over de klantreis aanscherpen.
Uit publieksonderzoek van Het Concertgebouw en TivoliVredenburg blijkt dat 96% van de bezoekers van de eerste concerten na de heropening aangeeft zich veilig te voelen dankzij de doorgevoerde maatregelen. Ook geven bezoekers aan dat een concertbezoek in de 1,5 meterconcertzaal een ‘VIP-gevoel’ geeft en niet alleen veilig, maar ook ontspannen voelt.
De afgelopen tijd waren dingen die als ‘normaal’ worden gezien ineens niet meer mogelijk. Zoals naar de film gaan. Gelukkig zijn bioscopen en filmtheaters sinds 1 juni jl. weer (beperkt) open en kunnen filmliefhebbers weer genieten van een film op het grote doek. Vanuit een gedeelde passie voor film en om de branche te ondersteunen, bundelt de Nederlandse filmbranche de krachten voor een gezamenlijk doel; Nederlanders nog meer enthousiasmeren om naar de film te gaan in deze zomer waarin veel mensen vakantie zullen vieren in eigen land. De Nederlandse filmbranche komt daarom met een unieke, gezamenlijke campagne: ganaardefilm.nl. De campagne is een initiatief van de Nederlandse filmbranche bestaande uit alle filmdistributeurs aangesloten bij branchevereniging FDN, alle bioscopen en filmtheaters aangesloten bij branchevereniging NVBF, Nationale bioscoopbon, Holland Filmnieuws, NL Filmfonds, NVPI, Film.nl Nicam, CFAB/Sekam, het Nederlands Film Festival, Cineville en Jean Mineur Mediavision. Filmdistributeurs Nederland
Poppodium 013 in Tilburg ontwikkelde in 2016 een grootschalige TV-campagne om zijn programmering onder de aandacht te brengen. Deze is door de marketeers in de afgelopen jaren doorontwikkeld tot een brede online publiekscampagne. Cultuurmarketing ging in gesprek met Emiel Haring, projectleider van de campagne en hoofd marketing bij het poppodium. Hij vertelt over het merk 013 en hoe de voordelen van online marketing in 2019 zijn ingezet.
Het culturele bezoek ziet er anders uit. Reinigingsmiddelen, aangepaste routes en minder bezoekers die per keer naar binnen mogen zijn de nieuwe realiteit. Cultuuraanbieders pasten zich in sneltreinvaart aan en experimenteren inmiddels met nieuwe presentatievormen. Dat vraagt ook om een nieuwe aanpak voor het bezoekersonderzoek. Of zijn een paar aanpassingen in bestaande enquêtes voldoende? Cultuurmarketing organiseerde een online talk waarin deelnemers vraagstukken rondom bezoekersonderzoek in coronatijd uitwisselden.
Door de coronamaatregelen is de traditionele voorverkoop bij veel podia opgeschort. Marketeers worstelen met de vraag of zij alsnog een brochure zullen uitbrengen en of publiek zich al wil vastleggen. Hoe kunnen marketeers nu een impuls aan hun omzet geven? De strippenkaart is een mooi middel om bezoekers hun betrokkenheid te laten tonen én podia het mogelijk onstuimige najaar door te helpen.
De Vlaamse dichter Maud Vanhauwaert en de Nederlandse dichter Rodaan Al Galidi reageerden enthousiast op de uitnodiging om voor de Poëzieweek 2021 het Poëziegeschenk te schrijven. Het thema is ‘Samen’ en de auteurs bepalen dan ook samen hoe ze het zullen aanpakken. De Poëzieweek start op 28 januari 2021 in Vlaanderen en Nederland met Gedichtendag en duurt tot en met 3 februari. Tijdens de Poëzieweek is het Poëziegeschenk verkrijgbaar in de deelnemende Vlaamse en Nederlandse boekhandels. De coördinatie van de Poëzieweek 2021 voor Vlaanderen ligt bij Poëziecentrum (Gent), het contact in Nederland loopt via Awater/ Stichting Poëzieclub .
Theaters, musea, poppodia, bioscopen en andere culturele instellingen kunnen als gevolg van de anderhalve meter-maatregelen aanzienlijk minder publiek ontvangen. Welke gevolgen heeft dat voor toegangsprijzen en toegankelijkheid? Cultuurmarketing bracht cultuurprofessionals online samen om met elkaar in gesprek te gaan over nieuw prijsbeleid.