01-06-2023

Werken met publieksdata in de culturele sector kan best ingewikkeld zijn. Want welke data haal je als organisatie precies op? Wie kijkt ernaar, op welk moment, en wat doe je er vervolgens samen mee? Sjoert Bossers (directeur), Nancy van Dijck (programmeur) en Bente Aalbers (marketeer) van theater De Schalm in Veldhoven delen hun ervaring.

25-05-2023

Op 11 mei kwamen de deelnemers van de nieuwe ketentafel Digitale Cultuur voor het eerst bij elkaar. Werkenden, werkverleners, intermediairs, deskundigen en vertegenwoordigers van vakopleidingen en kennisinstituten gaan aan de slag met het concretiseren van de fair practice code op het gebied van nieuwe technologieën, nieuwe media, games en het virtuele domein. Bij digitale cultuur gaat het om een divers en interdisciplinair veld. Kenmerkend is dat er niet slechts gebruik wordt gemaakt van technologie, maar dat de maker zich kritisch en onderzoekend opstelt ten opzichte van technologie. In deze sector wordt onze digitale samenleving bevraagd en worden andere perspectieven ontwikkeld. Onderzoek, experiment en innovatie staan centraal. Makers hebben vaak een interdisciplinaire praktijk tussen kunst en technologie, waarbij ze binnen verschillende contexten opereren en waarbinnen ze de rol van producent tot performer innemen. Met deze verschillende contexten en functierollen wordt vaak geen rekening gehouden door opdrachtgevers in hun budget en door makers in hun tarief. De behoeften en gewenste praktijkinstrumenten van de digitale cultuursector en de daarbij horende doelstellingen zullen uiteen worden gezet en worden vertaald naar concrete actiepunten.

25-05-2023

De European Media Industry Outlook is een rapport van de Europese Commissie met als doel mediatrends te onderzoeken en de potentiële impact hiervan op de EU mediamarkten te analyseren. Het onderzoekt drie sectoren (audiovisueel, nieuwsmedia en videogames) en biedt marktoverzichten, technologische trends en opkomende productie- en consumptiepatronen op EU-27-niveau.

25-05-2023

Sinds kunstenaar Beeple zijn NFT van het werk ‘Everydays: the first 5000 days’ in 2021 voor maar liefst $ 69,3 miljoen verkocht, is de populariteit van deze digitale eigendomscertificaten in de kunstwereld alleen maar gestegen. Sterker nog: NFT´s zijn nu gemeengoed in de cultuursector, signaleert adviseur Maarten Bas-Backer, expert op het gebied van digitalisering en adviseur voor creatief ondernemers. Welke ontwikkelingen ziet hij op dit gebied, en welke kansen en mogelijkheden biedt dit voor kunstenaars en creatieve makers?

25-05-2023

Het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en het Nederlands Filmfonds ondersteunen in het kader van de samenwerkingsregeling Immerse\Interact 11 projecten binnen het interdisciplinaire medialandschap. Er werden 15 aanvragen in behandeling genomen. Het gaat hierbij om 7 ontwikkelings- en 4 realiseringsbijdragen. De kwaliteit van de voorstellen was over het algemeen hoog met een grote diversiteit aan projectvormen en thematieken. Er worden zowel fictie- als non-fictieverhalen verteld en hiervoor worden uiteenlopende mediavormen gebruikt, zoals VR, AR, transmedia, installaties met interactie of games. De eerstvolgende sluitingsdatum van de Regeling Immerse\Interact is 11 september 2023.

25-05-2023

Het concept innovatie is onlosmakelijk verbonden met technologie. In een blogbijdrage neemt Innovatielabs-onderzoeker en lector Tactical Design aan ArtEZ hogeschool voor de kunsten Jeroen van den Eijnde de relatie tussen mens en techniek onder de loep en belicht drie door Innovatielabs ondersteunde projecten, waarin technologie wordt ingezet om uiteindelijk de culturele en creatieve sector te versterken: : Unlocking Fashion Heritage, Touched by a Hologram? en Innovation:Lab.

25-05-2023

Naomi Hille en Anousjka Röben, werkend onder de naam SKUA Studio, gaan naar eigen zeggen goed op oude ambachten. Ze staan bekend om hun uitgesproken hak- en plateauschoenen, die ze maken met behulp van traditionele schoenmaaktechnieken. Logisch dus dat ze meteen goede maatjes werden met medewerkers van het Schoenenkwartier in Waalwijk, die als vaklieden regelmatig in het Maaklab te vinden om te demonstreren hoe je met de hand schoenen maakt. Terwijl op dezelfde plek ook de nieuwste apparatuur staat om digitaal te experimenteren. En dat is wat Hille en Röben deden, de mogelijkheden van digitale vormgeving onderzoeken met behulp van 3D-scan en -printtechnieken. ,,Ontzettend vet om te mogen uitzoeken en niet alleen over geld na te hoeven denken. Zo'n plek is totaal uitzonderlijk. Digitaal kan er nog zoveel meer, hebben we ontdekt. Dat krijg je nooit uit een traditionele mal. Als je dat door kunt trekken naar schoenontwerpen in games, zijn de mogelijkheden eindeloos.’’ Het resultaat van hun en andere ‘snuffelstages’ is nu te zien tijdens de nieuwe wisselexpositie Cutting Edges. ,We zijn nu een jaar open en willen graag van het Maaklab een plek maken voor onderzoek, kennisuitwisseling en vernieuwing’’, vertelt curator Marijke Bruggink, zelf een ervaren schoenontwerper en onder meer ontwikkelaar van het merk Lola Pagola. Bij elk van de zes podia - in totaal zes jonge, maar vaak al succesvolle ontwerpers kregen toegang tot de Waalwijkse werkplaats - is een koppeling gemaakt met een schoen uit de huidige collectie van het museum. Bruggink: ,,Het verhaal van deze makers is behalve dat ze in het Maaklab bestaande en nieuwe technieken combineren ook laten zien dat een schoen duurzamer, inclusiever en lokaler kan zijn. Via contacten met de vakopleidingen (niet alleen tot schoenmaker, maar bijvoorbeeld ook mode-ontwerp, red.) en kunstacademies komen ze hier terecht. We zien dat dat begint te wortelen, ook al is de bereikbaarheid van Waalwijk, zonder treinverbinding en station, soms wat lastig.’’

25-05-2023

In Eindhoven is nu een app beschikbaar. Via de app luister je naar een gedicht terwijl je langs een kunstwerk loopt. Het idee is dat mensen met een visuele beperking zo uitleg krijgen over de muurschildering. De app kan ook gebruikt worden als je meer wilt weten over Eindhovense streetart. Intvis (in het dagelijks leven Patrick de Ceuster) is de kunstenaar achter de app. Hij werkte samen met stadsdichter Iris Penning, die een van de gedichten schreef. Bij twaalf muurschilderingen speel je via de app een gedicht af. Dat zijn bijvoorbeeld Silly Walks in de Dommeltunnel en Together Forever (je weet wel, met al die kleuren) in de fietstunnel tussen het station en het Beursgebouw. De app Street Art Fluisteraar is volgens de gemeente Eindhoven nog een pilot. Mogelijk komen er dus op meer plekken ‘sprekende’ gedichten bij kunstwerken.

23-05-2023

Veel kunstenaars denken dat AI hun niet gaat raken, omdat de robot het altijd zal afleggen tegen hun creativiteit. Misschien hebben ze gelijk, gaat het meevallen voor ze, maar Nous Faes ziet in haar column genoeg reden om de technologische vernieuwing te wantrouwen.

23-05-2023

De snelle doorbraak van generatieve artificial intelligence, ofwel de kunstmatige intelligentie die synthetische media creëert, moet op korte termijn worden beantwoord met regelgeving die de rechten van makers beschermt. AI werkt immers dankzij training met miljoenen, zo niet miljarden auteursrechtelijk beschermde werken en daarvoor hebben makers geen toestemming gegeven. Volgens de laatste auteursrechtrichtlijn (de DSM-directive) is dit zogeheten tekst- en dataminen echter gewoon mogelijk, tenzij de maker gebruik heeft gemaakt van een opt-out mogelijkheid, ofwel: je zult uitdrukkelijk moeten aangeven dat je niet instemt met gebruik ten behoeve van AI toepassingen. Over de concrete uitoefening van die opt-out mogelijkheid bestaat veel onduidelijkheid. De Europese auteursrechtorganisatie EVA (European Visual Arts), die op Europees niveau ijvert voor een betere positie van makers, heeft een statement gepubliceerd met standpunten over Artificial Intelligence. EVA pleit voor een gestandariseerde opt-out zodat het gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal ten behoeve van AI niet meer mogelijk is zonder toestemming van de rechthebbende. DuPho, de belangenbehartiger voor fotografen, ondersteunt dit standpunt. DuPho zit in het bestuur zit van Pictoright en Pictoright bij EVA is aangesloten.

23-05-2023

In het eerste half jaar van de pilotregeling ''Makers buiten het boek' van het Letterenfonds kwamen er 15 aanvragen binnen van evenveel makers voor 13 projecten. Hiervan zijn er op dit moment nog zes in behandeling, de overige negen aanvragen konden worden gehonoreerd. Tot nu toe is € 90.000 besteed; dat is bijna de helft van het beschikbare budget dus wacht niet te lang met het indienen van een aanvraag. De pilotregeling Makers buiten het boek is gestart in oktober 2022 en ondersteunt literaire makers buiten het boek: van performance tot podcast en van spoken word tot virtual reality. De projectsubsidie biedt tijd, ruimte en middelen om nieuw werk te maken. Een deel van het bedrag is te besteden aan professionele ontwikkeling.

22-05-2023

De afgelopen maanden werd er in het Eindhovens poppodium Effenaar hard gewerkt aan het programma Hybrid Music Vibes, waarin creativiteit, technologie en muziek samenkomen. Een groep van twaalf getalenteerde artiesten heeft de technologische mogelijkheden verkend, waarna zij hun eigen innovatieve concept hebben ontwikkeld. In het Hybrid Music Vibes-programma werden de artiesten begeleid door een selectie van experts, die zich bezighouden met digitale en virtuele producties, en studenten van Fontys ICT. Tijdens deze workshops kwamen verschillende thema's aan bod; hybride wereld, fan engagement, storytelling en conceptontwikkeling. Op 16 mei zijn er zes deelnemers geselecteerd die daadwerkelijk hun concept mogen gaan realiseren. De vijf geselecteerde acts door de jury zijn: Hiigo, Julia Sabaté, Max Frimout (Music Hub Brabant), RHIANNIN (Music Hub Brabant) en De Toegift. Het Hybrid Music Vibes-programma is een samenwerking met o.a. Brabant Music Hub, Fontys en BUas, en wordt mogelijk gemaakt door ondersteuning van Cultuurloket Digitall.

11-05-2023

Met behulp van artificiële intelligentie bleek het mogelijk een niet van echt te onderscheiden nieuw nummer van Drake en The Weeknd te maken. AI rommelt aan de fundamenten van wat kunst is. Moet onze romantische perceptie van creativiteit veranderen? Het beeld van de scheppende, ploeterende eenling spreekt nog steeds sterk tot de verbeelding en resoneert ook in copyright-wetten: de kunstenaar verdient bescherming, plagiaat is strafbaar. Thomas Heerma van Voss : “De vraag die meer en meer opdoemt, is aan wie kunst toebehoort waar niemand concrete inspanning voor heeft geleverd. Hoe gaat onze maatschappij zich verhouden tot alle overtuigende, gelaagde, steeds verfijndere kunst die via bots allemaal nog op ons losgelaten wordt? Dinsdag kwam het nieuws naar buiten dat Spotify tienduizenden nummers heeft verwijderd die met AI waren gemaakt. Diverse grote labels, waaronder Universal, hebben hun zorgen geuit over de ‘explosieve ontwikkeling’ van kunstmatige intelligentie. Spotify zelf heeft aangegeven dat het steeds beter wordt in het herkennen van 'kunstmatig gedrag' - maar hoe de streamingdienst dat doet, blijft in het midden. Mogelijk vraagt de situatie om veel meer disclaimers, of zelfs om wettelijke verandering: dat bij AI-kunst verplicht vermeld wordt dat er kunstmatige intelligentie aan te pas is gekomen. En wellicht verandert gaandeweg het idee van het creatieve genie, wordt dat iets van het verleden – of gaat men het door de opkomst van deze technologie op den duur juist meer waarderen.” Er werd in vele reacties erg makkelijk voorbij gegaan aan wat kunstmatige intelligentie nu juist zo interessant maakt: de detailgevoeligheid, de snelheid, het onbevattelijke leervermogen, schrijft Heerma van Voss. “Is het niet ook een prettig vooruitzicht dat er op deze manier straks steeds sneller en steeds overweldigendere kunst zal worden gemaakt?”

11-05-2023

Het project Quantum Inspire heeft als doel meer gebruikers toegang te geven tot de technologie, zodat zij zelfstanding quantum algoritmes kunnen programmeren en uitvoeren. Waag Futurelab gaat hierin samen met burgers, wetenschappers en kunstenaars de implicaties van quantum computing voor de maatschappij onderzoeken. Door middel van deze open call onderzoekt Waag hoe kunstenaars en kunst een rol spelen bij het tastbaar maken van quantum principes, met als doel toegankelijke technologie voor iedereen. Belangrijk hierbij is dat het een origineel werk is en reflecteert op de impact van deze wetenschappelijke ontwikkelingen op de maatschappij. De drie winnende inzendingen krijgen een werkbudget van 3000 euro. Deadline is 10 juni 2023. Ids Haverkate over de quantumcomputer.

11-05-2023

In 2022 schreven het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en CLICKNL voor de tweede keer de Open Call Innovatielabs uit. De oproep stond open voor vernieuwende en experimentele projecten om actuele opgaven in de culturele en creatieve sector het hoofd te bieden en de weerbaarheid van de sector te vergroten. De belangstelling voor de oproep was groot. Uit de 123 ontvangen projectvoorstellen zijn na twee selectierondes zeventien projecten geselecteerd. In de geselecteerde projecten worden actuele thema's aangesneden als inclusie, klimaatverandering, digitale transformatie en het (beter) benutten van de culturele en creatieve denk- en maakkracht bij maatschappelijke opgaven. In veel van de voorstellen staat een onderzoek centraal naar nieuwe manieren om kennis, content en data te delen. Daarbij gaat het bijvoorbeeld over archivering en het digitaal ontsluiten van erfgoed, de verkenning van nieuwe vormen van publieksinteractie en de ontwikkeling van nieuwe modellen voor interdisciplinaire uitwisseling en samenwerking. De komende maanden werken de zeventien initiatieven individueel aan de uitvoering van hun plannen, maar ze opereren ook als groep in het delen en breed toepasbaar maken van hun kennis en bevindingen. Het Stimuleringsfonds en CLICKNL organiseren een activiteitenprogramma dat in het teken staat van leren van en met elkaar. In vijf à zes werksessies worden de deelnemers uitgenodigd om mee te denken over de kansen en knelpunten van elkaars innovatieprojecten en zo elkaars deskundigheid te stimuleren. Het beschikbare budget van € 4.500.000 ondersteunt zeventien van de 27 positief beoordeelde aanvragen. De projecten die de hoogste gemiddelde eindscore op de criteria hebben behaald, maken deel uit van de selectie. Innovatielabs #2 is een vervolg op de eerste open call die is uitgezet in 2021 en heeft geleid tot de selectie van zestien projecten. De opbrengsten uit de eerste editie worden gezamenlijk gepresenteerd tijdens de Dutch Design Week 2023 (21 t/m 29 oktober) in Eindhoven. Het programma wordt gefinancierd uit het herstelplan voor de cultuursector.

09-05-2023

De Europese Commissie heeft op 4 mei een aanbeveling aangenomen over de bestrijding van online-piraterij op commerciële schaal van sport- en andere live-evenementen, zoals concerten en theatervoorstellingen. Hierin spoort zij de lidstaten, de nationale autoriteiten, de houders van rechten en aanbieders van tussenhandelsdiensten aan doeltreffende, evenwichtige en passende maatregelen te nemen om de ongeoorloofde doorgifte van dergelijke streaming tegen te gaan met volledige inachtneming van de grondrechten en de regels inzake de bescherming van persoonsgegevens. De strijd tegen online-piraterij draagt bij tot de versterking van het concurrentievermogen van de sport- en creatieve sector in de EU. Sport en live-evenementen bevorderen een divers Europees cultureel landschap, brengen burgers samen en creëren een gemeenschapsgevoel. De organisatie van dergelijke evenementen en de rechtstreekse uitzending ervan vereisen aanzienlijke investeringen, maar zorgen ook voor economische groei en werkgelegenheid. Ongeoorloofde streaming kan leiden tot een aanzienlijk verlies aan inkomsten voor uitvoerende kunstenaars, organisatoren en uitzenders van sport- en andere live-evenementen, waardoor de levensvatbaarheid van de door hen aangeboden diensten wordt ondermijnd.

09-05-2023

Kunstenaar/ontwerper Pei-Ying Lin en wetenschapper Yi-Ching Huang krijgen een Mingler Scholarship. Voor hun project ‘Field Guide to the Artificial Intelligence Bestiary’ ontvangen zij 10.000 euro. Lin en Huang onderzoeken hoe zij AI-modellen kunnen vatten in een modern bestiarium, waarin zij de modellen benaderen als onbekende organismes. Hiervan maken zij een interactieve ‘veldgids’ die in maart 2024 verschijnt. Kunstmatige intelligentiemodellen zijn er inmiddels in vele toepassingen. Het meest bekend zijn ChatGPT, DALL-E en Midjourney. Hoe de AI-modellen werken is voor de gebruiker vaak een raadsel. En hoe we ons tot AI verhouden is volop in beweging. Lin en Huang sluiten met hun project aan bij die actualiteit. "Nu AI steeds ingewikkelder wordt, ontstaan er nieuwe eigenschappen en kenmerken die niet meer herkenbaar zijn op het niveau van de algoritmen", stellen Lin en Huang. "De effecten daarvan werken door van de virtuele in de fysieke wereld en worden zo buitengewoon geavanceerd dat we in de buurt komen van systemen die gevoelens hebben. Als mens worden we opnieuw geconfronteerd met onbekende semi-levende wezens die we alleen kunnen begrijpen door er op een nieuwe manier naar te kijken.” Om AI-modellen beter te begrijpen, benaderen Lin en Huang deze als onbekende organismes. Ze categoriseren AI-modellen en verbeelden deze in een hedendaags bestiarium. Daarbij maken ze gebruik van methodes uit artistiek en wetenschappelijk onderzoek. Het Mingler Scholarship is bedoeld voor kunstenaars en wetenschappers die samen een onderzoeksproject willen starten. Het scholarship wordt toegekend door de Akademie van Kunsten en De Jonge Akademie. Het bedrag wordt beschikbaar gesteld door Stichting Niemeijer Fonds.

04-05-2023

““Ik denk dat alleen de ontwerpers die, even plat gezegd, simpele output moeten draaien zich zorgen moeten maken. Want als je ontwerpen alleen maar ziet als een eindresultaat, zoals een pakkend beeld afleveren of een eenvoudige drinkbeker ontwerpen, dan is dat iets wat een kunstmatige intelligentie ook kan. Sowieso goedkoper en vaak nog sneller ook. Maar als je ontwerpen ziet als een proces van meerdere stappen, beginnend met inspiratie, research doen, het uitdenken van een concept, overleg met de opdrachtgevers, prototypes bouwen, het testen bij de gebruikers, dan is er minder reden voor zorg. Zo’n proces doorlopen, dat kan een kunstmatige intelligentie niet. Nu niet en de komende jaren voorlopig ook nog niet.” Dat zegt Laurens Vreekamp op de vraag of ontwerpers bang moeten zijn voor AI. In 2022 publiceerde hij The Art Of AI. Hierin verkent hij de mogelijkheden die kunstmatige intelligentie biedt aan journalisten, ontwerpers en andere mediamakers. Automatisch beelden zoeken in je eigen archief. Illustraties genereren met tekst, alternatieve teksten bedenken voor eren publicatie of prototype, automatische transcripties maken van tientallen geluidsopnames tegelijk – de mogelijkheden van kunstmatige intelligentie zijn eindeloos voor media professionals.

04-05-2023

Kunstmatige intelligentie lijkt bezig aan een niet te stuiten opmars. Zelfs acteur Harrison Ford lijkt ermee te kunnen verjongd, om zo opnieuw als Indiana Jones te schitteren op het witte doek. Ook partijen in de gebouwde omgeving krijgen ermee te maken. Architecten zouden overbodig worden en datzelfde lot lijkt gebiedsontwikkelaars boven het hoofd te hangen. Of toch niet? Walter Bokern brengt de mogelijkheden van ChatGPT in beeld.

04-05-2023

In de eerste ronde Digitale cultuur van 2023 zijn door het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie 22 voorstellen geselecteerd. Het beschikbare budget van € 350.000 was niet toereikend om alle 27 positief beoordeelde aanvragen te honoreren. Daarom heeft prioritering plaatsgevonden. De procedure die hierbij is gehanteerd, staat omschreven in de Regeling Digitale cultuur. Na prioritering zijn dus 5 projecten buiten de selectie gevallen. In deze ronde valt qua thematiek op dat veel aanvragen zich proberen te verhouden tot spirituele en transcendentale ervaringen en vormen van therapie waarin technologie een (faciliterende) rol speelt. In veel projecten komt ook kunstmatige intelligentie voor, in zowel het onderwerp, de tool, als de methodiek. Deze trend was de voorgaande rondes al merkbaar. Ook is er, in tegenstelling tot de vorige ronde, een groot aantal aanvragen op het gebied van games positief beoordeeld. Daarnaast wordt game als medium of methodiek in andere positief beoordeelde aanvragen toegepast door makers van buiten de gamesector.

04-05-2023

Bijna de helft van de gamers zou graag meer games willen spelen die zijn gebaseerd op tv-programma’s en films. Dat blijkt uit Deloitte’s jaarlijkse Digital Media Trends-rapport.Uit het Deloitte-rapport bleek verder dat 49% van de gamers nieuwe muziek ontdekt tijdens het spelen van videogames. Verder werd gekeken naar sociale interactie onder gamers. 40% van de respondenten die behoren tot Gen Z (geboren tussen 1997-2009) en Millennials (1983-1996) zeggen dat ze socialer zijn via videogames dan in de fysieke wereld. 49% van deze twee leeftijdsgroepen zegt ook dat ze zich beter voelen over hun zelfbeeld in videogames, en volgens 73% vergroot succes in videogames hun zelfvertrouwen. Slechts 19% van de Gen X (1966-1982), Boomers (1947-1965) en Matures (1946 en daarvoor) voelt zich beter over hun zelfbeeld tijdens het gamen, terwijl 47% meer zelfvertrouwen heeft als ze een game succesvol hebben afgerond.

04-05-2023

Amerikaanse scenarioschrijvers legden ze op 2 mei het werk neer. Wat eisen de schrijvers? Hogere lonen, uiteraard. Maar ook meer zekerheid, betere pensioenen en bescherming tegen de opkomst van kunstmatige intelligentie. AI zou aan de lopende band scripts kunnen uitbraken en daarbij inbreuk doen op de auteursrechten van het bronmateriaal. Arbeidsvoorwaarden zijn de afgelopen jaren achteruitgegaan, claimt de vakbond van scenarioschrijvers WGA. Een belangrijke reden zou de opkomst van streamingdiensten zijn. „De bedrijven hebben de transitie naar streaming gebruikt om te snijden in salarissen.” Daardoor zouden de arbeidsomstandigheden voor serieschrijvers „op alle niveaus zijn verslechterd”. De WGA heeft het over een „existentiële crisis”. De stakers klagen ook over de opkomst van zogeheten mini rooms. Dat zijn geen krappe kantoren, maar teams van scenarioschrijvers die afleveringen bedenken zonder garantie dat die ook daadwerkelijk worden gefilmd. De staking heeft op dit moment vooral gevolgen voor talkshows en Amerikaanse televisieseries. Pas als de staking maandenlang doorgaat, worden Hollywoodfilms hard geraakt. Bij een eerdere staking (in 2007 ) waren de gevolgen voor films voor het publiek nauwelijks te merken. Wel werd de productie in sommige gevallen uitgesteld, wat vooral de studio's veel geld kostte. En bij sommige films werd het script versneld geschreven voordat de staking begon. Hoe gaat het met de Nederlandse scenarioschrijvers? De opkomst van streamingdiensten zou hen meer werk kunnen opleveren, maar daar komt in de praktijk nog weinig van terecht, zegt Jacqueline Rogers, scenarioschrijver en voorzitter van het Nederlandse Netwerk Scenarioschrijvers. „Streamers willen zeker series en films maken in Nederland, maar dat gebeurt nog weinig.” De precieze redenen zijn niet bekend, maar Rogers vermoedt dat de Nederlandse taal meespeelt. „We zijn best een klein land en ons werk reist niet altijd even makkelijk.” Om toch werk naar Nederland te halen, overweegt de Tweede Kamer streamingdiensten te verplichten een deel van de omzet die ze in Nederland behalen, hier ook weer te investeren. Zelfs als dat voorstel het haalt, is scenarioschrijven voor streamingdiensten geen vetpot, zegt Rogers. „De onderhandelingen over een regeling voor royalties lopen nog. Schrijvers krijgen op dit moment één keer betaald, en van alle keren dat hun werk wordt gestreamd zien ze geen cent terug.”

02-05-2023

Netflix stuurde een brief naar zijn aandeelhouders over het eerste kwartaal van dit jaar. In deze brief wordt ook ingegaan op de impact van de nieuwe maatregel waarbij het niet meer mogelijk is om wachtwoorden te delen buiten het gezin. Zo zou in Canada het aantal abonnees hoger liggen dan op het moment dat Netflix de regel invoerde. Volgens de streamingdienst cancelt een aantal Netflix-abonnees weliswaar zeggen hun abonnement en vallen zogeheten ‘meekijkers’ af, maar zodra bestaande abonnees extra lid-accounts toevoegen zouden veel van hen toch weer een betaald abonnement afsluiten. Dit kan voor een speciale prijs. Netflix introduceerde deze optie niet alleen in Canada maar ook in Portugal en Spanje. In deze landen betalen consumenten respectievelijk 3,99 en 5,99 euro per maand voor een meekijkabonnement. Deze nieuwe abonnementsvorm wordt in juni geïntroduceerd in Amerika. Het is nog niet bekend wanneer dit in Nederland en of België gebeurt. Netflix meldt verder dat de omzet positief beïnvloed wordt door het aanbieden van advertentieabonnementen. In combinatie met de inkomsten van de reclameboodschappen is deze per klant hoger dan de opbrengsten van betaalde klanten met een abonnement zonder advertenties. Netflix maakte daarnaast bekend dat in het eerste kwartaal van 2024 1,75 miljoen nieuwe abonnementen heeft verwelkomd. Europa, Midden-Oosten en Afrika waren goed voor 640.000 nieuwe leden. Indrukwekkende cijfers, maar de investeerderverwachting was 2,4 miljoen.

02-05-2023

The Cinema Foundation, een in Los Angeles gevestigd non-profit data-analysebureau bracht onlangs een rapport uit over de Noord-Amerikaanse filmindustrie, waaruit een opbeurend beeld naar voren komt. Zo is de waarde van een theatrical release na de ‘experimentele’ coronafase (day and date releases) onverminderd groot gebleken, profiteren bioscopen en streamingplatforms van elkaar en staat een bioscooprelease aan de basis van een gezond ‘film-ecosysteem’. Ook zijn er Europese cijfers, waaronder een enorme groei in bezoekers tijdens ‘Cinema Days’.

02-05-2023

Gamers die al meer dan twee jaar wachten op de piratengame Skull and Bones kunnen zich nu alvast onderdompelen in deze wereld dankzij Readification. Op 1 mei zijn twee nieuwe Verborgen Verhalen vrijgegeven via de Ubisoft Special-app. De verhalen zijn speciaal bij deze nog niet gepubliceerde game geschreven door bestsellerschrijvers Manon Uphoff en Marcel van Driel. In de Verborgen Verhalen komen de werelden van literatuur en gaming op unieke wijze samen. De vorige editie, met verhalen van Abdelkader Benali en Roderick Leeuwenhart bij de game Assassin’s Creed Valhalla, zorgde in korte tijd voor ruim 84.000 enthousiaste leeservaringen. In 2021 sloegen de literaire en de gamewereld de handen ineen voor een Readification-pilot om op een unieke manier jongeren te enthousiasmeren (meer) te gaan lezen. Bij deze nieuwe vorm van leesbevordering wordt literatuur voor jongeren gekoppeld aan populaire videogames en bijbehorende werelden. Readification was deels uit noodzaak geboren omdat het leesplezier onder jongeren in Nederland achteruitgaat. Zo vindt bijna de helft van de Nederlandse 15-jarigen lezen tijdsverspilling. De ervaring en onderzoeken leren ons echter dat jongeren veelal wel willen lezen maar niet weten welk boek ze moeten kiezen. Door aan te sluiten op hun belevingswereld en lezen te combineren met het populaire gamen kunnen grote stappen worden gezet leesplezier voor deze doelgroep aan te wakkeren,

02-05-2023

Stichting CPNB en Besties, de maker van fysieke luisterkaarten met innovatieve app, hebben op 25 april een meerjarig partnership getekend. De samenwerking komt voort uit de gezamenlijke overtuiging dat het van het grootste belang is om jonge kinderen en hun verzorgers op innovatieve manieren in aanraking te brengen met het lezen van boeken. De luisterkaarten van Besties helpen de verbeeldingskracht, taalontwikkeling en het inlevingsvermogen van kinderen vergroten. CPNB en Besties slaan de handen ineen om samen nog meer kinderen en hun ouders/verzorgers te bereiken. De luisterkaarten van Besties zorgen ervoor dat kinderen van drie tot negen jaar op een veilige, verantwoorde en duurzame manier van een luisterverhaal kunnen genieten. Het werkt intuïtief en eenvoudig: je downloadt de gratis Besties-app, drukt het Bestie-karakter uit de luisterkaart, zet deze in elkaar en plaatst hem – nadat je de app geopend hebt – op de achterkant van je telefoon. Dankzij NFC-technologie worden de luisterverhalen vervolgens automatisch afgespeeld. Door de taalontwikkeling te stimuleren en schermtijd te verkorten wil Besties de leesbehoefte van kinderen aanwakkeren. Dat sluit naadloos aan bij de missie van de CPNB.

02-05-2023

Op 13 april heeft Snapchat aangekondigd dat zij maar liefst 512 nieuwe muzieklicentiedeals hebben afgesloten met muziekrechtenhouders over de hele wereld, waaronder in Nederland met BumaStemra. Deze nieuwe deals zijn een aanvulling op de bestaande partnerships met grote en onafhankelijke platenmaatschappijen en muziekuitgevers over de hele wereld, waaronder Universal Music Group, Sony Music Entertainment, Warner Music Group en nog 9000 andere onafhankelijke muziekuitgevers en labels. Het toevoegen van lokale artiesten en hun muziek aan de Snapchat Sounds-bibliotheek biedt grote voordelen voor zowel opkomende als gevestigde artiesten. Wanneer vrienden een Snap sturen waaraan een gelicenseerde Sound is toegevoegd, kan dit gezien worden als een muziekaanbeveling van vriend tot vriend. Door de muziek van Sounds uit te breiden, maakt Snapchat het nog makkelijker voor Snapchatters om nieuwe muziek in het genre waar ze van houden te ontdekken, te creëren en te delen. Dit geeft Snapchatters nog meer creatieve vrijheid, vooral in combinatie met Snapchats augmented reality Lens-mogelijkheden. De deal met BumaStemra stelt Snapchat in staat om muziek van BumaStemra leden beschikbaar te stellen op hun Snapchat Sounds-bibliotheek, zodat gebruikers van SnapChat repertoire van BumaStemra leden kunnen gebruiken in berichten en Snaps. Het is de eerste deal van BumaStemra met het platform en de licenties dekken meer dan 160 gebieden. BumaStemra zegt te blijven samenwerken met SnapChat om het partnerschap uit te bouwen en er continu informatie uitgewisseld wordt om muziekmakers te kunnen informeren over het gebruik van muziek op het platform.

02-05-2023

Het lukt Spotify maar niet om een winstgevend bedrijf te worden. Ondanks meer betalende gebruikers en hogere advertentie-inkomsten, schrijft de streaminggigant nog steeds dieprode cijfers. In het eerste kwartaal van dit jaar kwam het nettoverlies uit op 225 miljoen euro, zo maakte het Zweedse technologiebedrijf bekend. Voor het tweede kwartaal rekent Spotify opnieuw op een verlies, van 129 miljoen. Sinds Spotify begin 2018 naar de beurs ging, lukte het slechts vier kwartalen om winst te maken. De laatste keer is 2,5 jaar geleden. Toen had het bedrijf met 381 miljoen een derde minder actieve gebruikers dan de 515 miljoen in het afgelopen kwartaal. Spotify wijt het huidige verlies aan hogere kosten, vooral in salarissen en belastingen. Maar tegelijk tastte het bedrijf ook diep in de buidel voor ontslagvergoedingen. In januari kondigde het aan de beurs in New York genoteerde bedrijf aan om met 600 ontslagen 6 procent van het aantal arbeidsplekken te schrappen. Zoals veel techbedrijven heeft ook Spotify last van tegenvallende groei na het einde van de coronaperiode, waarin streamingdiensten explosief groeiden. Daarnaast zijn steeds meer artiesten en platenmaatschappijen ontevreden over de vergoedingen die zij via Spotify ontvangen.

02-05-2023

Twee jaar geleden heeft de overkoepelende organisatie voor independents IMPALA een tienpuntenplan gepresenteerd voor de toekomst van streaming. Hierbij pleitte IMPALA ervoor om de markt voor streamingmuziek eerlijker te maken en een ‘dynamische, boeiende en verantwoordelijke toekomst’ te bieden aan artiesten, labels en fans. Na een beoordelingsproces heeft IMPALA opnieuw opgeroepen tot actie. Voortbouwend op de oorspronkelijke aanbevelingen van IMPALA om streaming eerlijker te maken en een dynamische, aantrekkelijke en verantwoorde toekomst te bieden voor makers en fans, is de nieuwe oproep van IMPALA gebaseerd op drie belangrijke thema’s: 1. Meer geld in de markt krijgen en ervoor zorgen dat de inkomsten niet verwateren. 2. Veranderen hoe de inkomsten worden verdeeld.  3. Bevordering van diversiteit, transparantie en klimaatactie. Volgens IMPALA is ondanks een toename van inkomsten de Europese markt nog ver verwijderd van waar het zou moeten zijn – ongeveer 42% van de niveaus aan het begin van deze eeuw, na een inflatie correctie. Het ontbreken van enige substantiële verandering in abonnementsprijzen in 15 jaar is opvallend. Elke dag worden 100.000 nummers geüpload naar platforms. De inkomsten voor artiesten en platenmaatschappijen worden verdund door deze onoverkomelijke input, samen met factoren zoals streaming manipulatie, niet-muziekcontent en door AI gestuurde muziek. IMPALA’s voorstellen beginnen met een versterkte oproep om de algehele markt te laten groeien, inclusief door het verhogen van abonnementsprijzen, het verhogen van de conversie van freemium en het aanpakken van verwatering.

02-05-2023

Het Europees Parlement gaat binnenkort werken aan twee initiatiefverslagen (INI) die voor auteurs, componisten en BumaStemra van belang zijn. Een INI over "culturele diversiteit en de voorwaarden voor auteurs op de Europese muziekstreamingmarkt" en de andere over "EU-kader voor arbeidsomstandigheden van artiesten en werknemers in de culturele en creatieve sectoren”. Ze zullen de laatste handelingen van dit EP zijn, voor de Europese verkiezingen, waarmee zij nog hun stempel kunnen drukken op het Europese beleid voor een ‘eerlijkere en duurzamere’ digitale markt. De eerste INI zal voornamelijk kijken naar de streamingmarkt en de tweede zal waarschijnlijk bepalingen bevatten over buy-outkwesties. Een INI is een stuk waarin de Commissie verzocht wordt om met een formeel wetsvoorstel te komen. Het initiatiefverslag wordt via eigen procedures door het Europees Parlement opgesteld en heeft binnen de Europese Unie niet de status van een wetgevende procedure. Het initiatiefverslag wordt wel gezien als een belangrijk politiek signaal aan de Europese Commissie dat wetgeving op een bepaald onderwerp wenselijk is. In het kort komt een initiatiefverslag als volgt tot stand: een commissie van het Europees Parlement stelt een voorstel op over een onderwerp waar zij graag Europese wetgeving wil zien. Dat voorstel wordt samen met een resolutie aan het volledige Europees Parlement voorgelegd. Als het Europees Parlement instemt met de resolutie wordt het voorstel voorgelegd aan de Europese Commissie.

01-05-2023

Toen AI (kunstmatige intelligentie) onlangs Drake, The Weeknd, Kendrick Lamar en Eminem imiteerde, was de muziek amper te onderscheiden van het origineel. Ook Jozefien Vanherpe spitste de oren, want want wie krijgt straks de royalty’s? Ze is als rechtenprofessor gespecialiseerd in de muziekindustrie en verdiept zich sinds vier jaar in de juridische impact van artificiële intelligentie. Kunnen Drake en The Weeknd zeggen dat hun auteursrecht geschonden is? Jozefien Vanherpe: “Hun muziek wordt gebruikt om een AI-systeem te trainen, maar niemand weet wat er binnen in dit systeem gebeurt. AI is een zwarte doos, je ziet enkel wat erin gaat en wat eruit komt. Mocht er in het creëren van deze AI-stem bestaande muziek gekopieerd worden, is er wel sprake van een schending. Los daarvan kan een zanger die geïmiteerd wordt door AI daar wel een zaak van maken op basis van het persoonlijkheidsrecht. Je hebt recht op de dingen die van jou een mens maken, zoals de kleur van je stem.” Op de vraag moet een AI-systeem beschermd worden door het auteursrecht, zegt ze: “Ons hele auteursrecht is geschreven voor een menselijke maker. Het loopt tot zeventig jaar na de dood van de langstlevende auteur: AI gaat niet dood, hé. Dat geldt ook voor de naburige rechten, die de uitvoerende kunstenaars beschermen. Kijk naar de billijke vergoeding die radiozenders moeten betalen als ze muziek willen draaien, of het recht van de auteur of uitvoerder op naamsvermelding: wat heeft artificiële intelligentie daaraan? “Je kunt je afvragen of we dan het auteursrecht moeten verbreden, maar ik heb nog geen enkele goede reden gehoord om dat te doen. Het doel van het auteursrecht is voor mij dat auteurs meer gaan creëren. Wel, er is geen bewijs dat een uitgebreid auteursrecht voor meer AI-kunst zou zorgen en dan nog is de vraag of we dat als maatschappij willen. Bovendien kunnen we artificiële intelligentie zelf vaak al beschermen met bijvoorbeeld een octrooi. Waarom zouden we dan nog eens moeten beschermen wat AI maakt?”  Een neplied van Drake en The Weeknd is op 18 april op verzoek van hun platenmaatschappij van streamingdiensten als Apple Music, Deezer en Spotify verwijderd. Het nummer was gemaakt met behulp van AI.  Bernt Hugenholtz,  hoogleraar informatierecht aan de Universiteit van Amsterdam en gespecialiseerd in auteursrecht, zegt in NRC: “Op dat gebied is in Europa veel geoorloofd, dankzij een richtlijn uit 2019. Op grond daarvan is „data mining” gewoon toegestaan tenzij de auteurs uitdrukkelijk kenbaar hebben gemaakt dat zij dat niet willen. Nog niet veel makers weten dat ze het recht hebben om te voorkomen dat AI-modellen hun werken gebruiken om van te leren. Doe je dat niet, dan is dat gewoon toegestaan.” De Brusselse richtlijn zorgt zo voor een balans tussen rechtsbescherming en AI-ontwikkeling.

01-05-2023

De eerste schrijverscredit voor kunstmatige intelligentie (AI) is al een feit. De makers van South Park zetten begin maart in de aflevering ‘Deep Learning’ naast schrijver Trey Parker ook ChatGPT op de aftiteling. De stem van ChatGPT in de aflevering was gecreëerd met behulp van Play.ht’s AI-stemgenerator. Hoewel er waarschijnlijk enig South Park-sarcasme aan te pas komt: het is precies de nachtmerrie van scenaristen en stemacteurs in Hollywood. Hun banen staan met de opkomst van AI-systemen op de tocht. AI heeft inmiddels bewezen dat het in korte tijd grote hoeveelheden data kan doorspitten en op basis daarvan ideeën en scripts kan creëren. Ze zijn nu alleen nog niet goed genoeg. Voor stemacteurs zijn de snelle ontwikkelingen op het gebied van tekst-naar-spraakmachines een nog veel directere bedreiging. AI kan al enige tijd synthetische stemmen genereren op basis van zogenaamde stembanken en zelfs accenten nabootsen. Inmiddels zijn ze voor het niet-getrainde oor nauwelijks van menselijk te onderscheiden. Acteurs die veel stemwerk doen, spitten daarom massaal opnieuw hun contracten door om in ieder geval te voorkomen dat ze in een stembank terechtkomen. Scenarist Michael Jamin : ”AI is een vorm van plagiaat. Het gebruikt door auteursrecht beschermd werk, voegt dat samen en poept een verhaal of script uit. Vóór elke klus waar ik aan begin, teken ik een boekwerk aan contracten waardoor ik en de studio of producent beschermd zijn tegen een rechtszaak. Juist omdat het bijna niet aantoonbaar is wat precies de bron is van werk uit AI, zullen zij ook nu niet het risico willen nemen van aanklachten.” De vakbonden – de Writers Guild of America (WGA) en Screen Actors Guild (SAG) – onderhandelen met de studio’s. De WGA eist vooralsnog dat elk met behulp van AI gegenereerd werk verboden wordt, laat staan dat AI een credit krijgt. Met de dreiging van een staking in mei wegens contractonderhandelingen, gaat de vakbond er met gestrekt been in. De acteursvakbond wil dat hun leden op zijn minst controle houden over digitaal hergebruik van hun stem of beeld. Ondanks alle angsten zetten veel scenaristen AI nu al in als hulpmiddel: om te brainstormen of commentaar te leveren op geschreven stukken. In Hollywood speelt AI al langer een belangrijke rol, met name in CGI (Computer Generated Images). De grens tussen live action en animatie vervaagt: hoe lang zijn acteurs nog nodig? Hun stemmen staan nu al op de tocht. Stemacteur Joshua Vaughan maakt zich een illusies. „Met AI in bepaalde rollen kun je goedkoper, efficiënter en waarschijnlijk een stuk sneller een film produceren. In hoeverre zijn besluitvormers bereid om uit winstbejag het bestaan van mensen in de industrie te ondermijnen?”

13-04-2023

Cultuur is voor iedereen. Digitale inclusie is via de wet verplicht voor culturele instellingen. Het heeft als doel dat digitale middelen net zo bruikbaar zijn voor mensen met een beperking als voor mensen zonder. En dus zorg je er als organisatie voor dat niet alleen de dominante groep zich welkom voelt, maar ook mensen met een fysieke of cognitieve beperking. Hoe doe je dat? Alicia Hoost, toegankelijkheidsexpert bij Cultuurmarketing en Ilse Nieuwland, mede-oprichter van Stichting Oud Geleerd Jong Gedaan, helpen je.

13-04-2023

Volgens Financial Times zijn er steeds meer door AI gemaakte nummers te beluisteren op streamingdiensten. Volgens een anonieme bron zou Universal Music Group (UMG) al regelmatig verwijderverzoeken hebben ingediend. Daarnaast zou de platenmaatschappij, volgens de krant, gevraagd hebben om toegang tot de UMG-muziekcatalogus voor ontwikkelaars die de muziek gebruiken om AI-technologie te trainen, te blokkeren. In een mail die de Financial Times heeft ingezien, zou de major ook gezegd hebben ‘niet te aarzelen om stappen te ondernemen om onze rechten en die van onze artiesten te beschermen’. De Financial Times sprak verschillende niet met naam genoemde bronnen die stellen dat ‘AI aanzienlijke problemen oplevert’. ‘Veel generatieve AI is getraind op populaire muziek. Zij kunnen bijvoorbeeld met de technologie een nummer maken dat een soortgelijke tekst gebruikt als die Taylor Swift maakt, een zangstijl van Bruno Mars heeft en als thema de muziek van Harry Styles gebruikt. Het uiteindelijke resultaat is dan te danken aan het feit dat de AI is getraind op het intellectuele eigendom van die artiesten.’

13-04-2023

De coronapandemie werkte noodgedwongen als een vliegwiel voor het verkennen van nieuwe vormen van hybride samenzijn. Tijdens de lockdowns experimenteerde de cultuursector vooral met livestreams. Maar, zo stellen de initiatiefnemers van het Innovatielabs-project Toolkit for the inbetween, een livestream is simpelweg een online live uitzending en daarmee nog geen hybride evenement. Marloes Geboers en Sabine Niederer, beiden verbonden aan het Visual Methodologies Collective van de Hogeschool van Amsterdam (HvA), zoeken een antwoord op de vraag: wat is hybride dan wel? Om van hybride publieksparticipatie te spreken moeten er niet alleen twee publieken zijn – een online en een offline publiek. Er moet ook sprake zijn van live interactie tussen die twee publieken.

13-04-2023

530 respondenten werkzaam in de culturele sector beantwoordden in oktober 2022 de enquêtevragen van het jaarlijkse Cultuurmarketing onderzoek naar de actuele staat van het cultuurmarketing vakgebied. In een serie van vijf artikelen worden de belangrijkste ontwikkelingen die uit het onderzoek naar voren komen, toegelicht. Deel 5: diversiteit en inclusie. Het is tijd voor een diverser doelgroepenbereik in de cultuursector. Pip Manders licht toe.

13-04-2023

De samenleving wordt steeds digitaler. Dat biedt kansen maar heeft ook risico’s zoals cybercriminaliteit. DEN, het kennisinstituut voor cultuur & digitale transformatie, heeft hulp nodig om te onderzoeken of culturele organisaties zich bewust zijn van de risico’s en hoe zij zich daartegen beveiligen. Ben je zakelijk verantwoordelijk of bezig met IT? Vul de vragenlijst.

13-04-2023

Meer en diverser publiek bereiken: dat willen alle culturele instellingen. Standaardisatie van definities is daarvoor een must, want wat is een bezoeker eigenlijk? En een reservering? Als iedereen dezelfde begrippen voor data gebruikt, krijg je beter zicht op cultuurpubliek. Loes Hoogenboom, heeft een eerste verkenning uitgevoerd en schreef er een rapport over. Haar belangrijkste advies? Begin klein.

13-04-2023

Uitgerekend de creatieve industrie, waarvan nou juist lang werd gedacht dat ze niets te duchten hadden van denkende machines, staat voor een uitdaging. Creativiteit was immers een uiting van menselijke emotie en intuïtie. Maar de resultaten van intelligente tekensoftware als Midjourney en Dall-E en het chatprogramma GPT3 zijn verbluffend – en dit is pas het begin. Moeten kunstenaars en ontwerpers zich opnieuw uitvinden? De bijeenkomst ‘DesignDigger LIVE 14 – Hoe kunstmatige intelligentie ons creatiever maakt’ van 29 maart jl. is terug te zien.

11-04-2023

De campagne ‘The Human Artistry Campaign’ werd vorige maand gelanceerd tijdens het filmfestival South By Southwest en vestigt aandacht op kwesties rond generatieve AI. Nu heeft de campagne aangekondigd dat er nog een reeks Europese en wereldwijde organisaties zijn die het initiatief ondersteunen. De campagne volgt op de recente toename in creatieve of generatieve AI-technologieën. Volgends de initiatiefnemers worden deze technologieën steeds verfijnder, en worden vragen over de licentiëring van het delven van gegevens, de auteursrechtelijke status van AI-generatieve werken en hoe transparant mensen en bedrijven moeten zijn wanneer dergelijke technologieën worden gebruikt, steeds urgenter. Nieuw toegevoegd om de campagne te ondersteunen zijn organisaties die muziekmakers en/of muziekauteursrechthebbenden vertegenwoordigen in Argentinië, Oostenrijk, België, Canada, Frankrijk, Duitsland, Italië, Nederland, Spanje en het Verenigd Koninkrijk. Daarnaast is er steun vanuit wereldwijde organisaties zoals het Independent Music Publishers International Forum, de International Confederation Of Music Publishers en het Worldwide Independent Network, evenals de pan-Europese organisatie voor indie labels IMPALA en organisaties die fotografen, stemacteurs, schrijvers, journalisten, literair agenten en boekuitgevers vertegenwoordigen.

04-04-2023

Europese producties (films en tv-seizoenen) vertegenwoordigen 32% van alle werken op VOD diensten, waarbij 21 % afkomstig is uit EU landen. Bijna de helft van de producties komen uit de Verenigde Staten (49 %). Dat blijkt uit een rapport van het European Audiovisual Observatory.

30-03-2023

Wat beweegt het publiek? Waar kun je hen bereiken? En hoe? Carlo van Lienden is hier als verhalenverteller, contentmaker en metaverse-expert ingedoken. DEN spreekt met hem over digitale ontwikkelingen en het publiek van de toekomst. Wat is zijn visie op generatie Z en de toekomst van de cultuursector? En wat kun je volgens hem als culturele instelling, groot en klein nu doen? Op 1 en 2 juni organiseert DEN een conferentie over het publiek van de toekomst.

30-03-2023

De app voor klassieke muziek van Apple : Apple Music Classical is vanaf 28 maart beschikbaar voor alle Apple Music gebruikers. De streamingdienst is ontstaan uit Primephonic, de dienst die Apple in 2021 officieel overnam. De afgelopen periode heeft Apple de streamingdienst verbeterd en gebruikt het complexe metadata om op een verbeterde manier klassieke muziek muziek te ontdekken. Er zijn duizenden muziekstukken die in ruimtelijke audio zijn opgenomen (192 kHZ losssless) en "bijzondere opnamen, die nergens anders te vinden zijn". Ook komen er volgens Apple geavanceerde zoekfuncties en krijg je toegang tot uitgebreide informatie over componisten en muziek. Het bedrijf zegt "samen te werken met 's werelds grootste klassieke musici, om nieuwe en exclusieve content te kunnen bieden". Daarnaast zijn er ook biografieën over de componisten te vinden, zodat de luisteraar zich dieper in de wereld van klassieke muziek kan storten. Op dit moment is de dienst alleen nog beschikbaar op iOs. Het Koninklijk Concertgebouworkest zegt er trots op te zijn gedurende het eerste jaar van deze nieuwe streamingdienst een partnership met Apple te onderhouden. Anne Stuart vraagt zich af of Apple met de lancering van Apple Music Classical  concurrenten als  Spotify en Idagio voorbij kan streven. Ze vergelijkt de apps.  Voor de gefrustreerde Spotify-gebruiker is luisteren met Apple Music Classical een verademing: een goed doordacht, mooi vormgegeven en gebruiksvriendelijke streamingdienst.  Hoewel Apple en Idagio ongeveer dezelfde functionaliteit hebben, zijn er een aantal fundamenteel andere ontwerpkeuzes gemaakt. Apple toont bij iedere opname de albumcover, Idagio toont meestal de dirigent of solist. Apple zet de delen mooi ingesprongen onder de titel van het werk, Idagio toont een rommelig lijstje titels en delen door elkaar. De door klassieke muziekliefhebbers zo gewaardeerde cd-boekjes zijn er in beide apps nog steeds niet.

28-03-2023

Het Nederlandse on- en offline platform DesignDigger lanceert een overzichtspagina met de meest interessante NFT’s. Ontwerpers, fotografen en kunstenaars kunnen hun NFT’s gratis aanbieden op deze servicepagina. Wel worden de NFT’s door DesignDigger beoordeeld op kwaliteit en geschiktheid.

28-03-2023

Een brede coalitie van 61 ketenpartners in de ontwerp-, bouw- en technieksector tekende op 23 maart het nieuwe digiAkkoord tot 2030. Daarmee zetten zij zich de komende jaren actief in voor de versnelling van de – noodzakelijke - digitalisering en ketenoptimalisatie. En zij nodigen andere partijen van harte uit om zich ook bij dit akkoord aan te sluiten. BNA-directeur Fred Schoorl ondertekent namens de architectenbranche. ‘Het is van groot belang dat ontwerpers de vernieuwers zijn, die ook vooraan staan bij deze digitale transitie. Daarmee kunnen kwaliteit en snelheid hand in hand gaan.’ Versnellen gebeurt met zogenoemde digiDeals: tastbare projecten over het uitwisselen van meer data, het verbeteren van de kwaliteit van data, over vertrouwen en samenwerking in de hele keten. De ondertekening vond plaats tijdens het Ketenstandaard Bouw en Techniek Congres 2023 in Nijkerk, met een groot gedeelte van de ondertekenaars op het podium. De brede steun voor dit akkoord, hangt volgens Joseph Kuling, voorzitter van de Bouw Digitaliseringsraad (BDR), samen met een groot besef van urgentie. “Van ontwerpers en bouwers tot en met beheerders van gebouwen; Allemaal staan we voor forse maatschappelijke en individuele opgaven. Energietransitie, klimaatadaptatie, opschaling van woningbouw en infra-vervanging. Dat alles met zo min mogelijk uitstoot én circulair. Dit moet ieder in z’n eigen organisatie en keten bolwerken, met schaarser wordend personeel, minder tijd en hogere kosten. Versnelde digitalisering en data-gedreven ketensamenwerking zijn dan keiharde randvoorwaarden om dingen samen toch voor elkaar te krijgen. We zijn blij dat steeds meer partners daarop inzetten.”

23-03-2023

De Hartwig Art Foundation en de Rijksakademie zijn een meerjarig onderzoeksproject gestart rond het fenomeen van het metaverse: de steeds groter wordende gedeelde ruimte op het grensvlak van het fysieke en het virtuele. Welke artistieke praktijken ontstaan er op dit grensvlak? Hoe gaan kunstenaars om met de ethische en sociale implicaties van het metaverse? Tijdens een conferentie in De Balie en een serie workshops bij de Rijksakademie werden de eerste bevindingen van het onderzoek, uitgevoerd door Memory Gems, gedeeld. Maarten Overdijk doet verslag van de vragen, mogelijkheden en valkuilen die er worden opgeworpen.

23-03-2023

Voor de tweede editie van NMO Mediatrends zijn ruim 10.000 respondenten van 13 jaar of ouder ondervraagd over het bezit en gebruik van media-apparaten en consumptie van video, audio en andere vormen van (digitale) content. De verschuivingen ten opzichte van de vorige editie, nu een jaar geleden, zijn minimaal, maar duidelijk is wel dat de lineaire vormen van media consumeren weer iets terrein hebben moeten prijsgeven aan de non-lineaire vormen cq. Streamingdiensten. Het aantal mensen dat geen provider meer heeft voor een televisie-abonnement is in 2022 weer iets toegenomen. De zogeheten ‘cord-cutters’ vinden we vooral in eenpersoonshuishoudens (14%), in de westelijke grote steden (14%) en in de sociale klasse A (11%). Zij hebben genoeg aan een internetaansluiting, die net als voor televisie veelal afkomstig is van Ziggo/Vodafone of KPN. Het aantal apparaten dat op een televisietoestel is aangesloten neemt iets af. Dit heeft te maken met de toename van het aantal geïntegreerde apps op de smart TV. Het ‘stapelen’ van het aantal videodiensten per huishouden nam eveneens toe. In 2022 had elk huishouden gemiddeld 1,9 VOD-dienst tegen 1,7 in 2021. Daarbij komt dat de grote VOD-diensten zijn gegroeid in het aantal abonnementen en de kleinere juist zijn afgenomen. Hetzelfde geldt voor de online muziekdiensten. Net als bij kijken is bij luisteren het consumptie-aandeel van de online streamingdiensten verder toegenomen ten koste van traditioneel luisteren naar radio.

20-03-2023

Vormt de ontwikkeling van chatbots (kunstmatig intelligente software die teksten kan genereren op basis van vragen of opdrachten die door mensen worden ingevoerd) een bedreiging voor de beroepspraktijk voor schrijvers en vertalers? Is je auteursrecht beschermd als chatbots zoals ChatGPT jouw werk gebruiken? Mogelijk niet. En bij wie rust het auteursrecht als je een tekst door een chatbot laat produceren? Dat verschilt per situatie. Op 27 maart organiseert de Auteursbond een workshop over AI en auteursrecht.

20-03-2023

Holland Festival, Internationaal Theater Amsterdam en Nederlands Dans Theater hebben zich verenigd om gezamenlijk te innoveren in digitalisering, het online betrekken van een breed en nieuw publiek en het archiveren en ontsluiten van cultureel erfgoed. Door de handen ineen te slaan is het platform Digitaal Theater gerealiseerd. Dit platform is in de toekomst ook beschikbaar voor andere organisaties binnen de podiumkunsten. Om elkaar en de sector te kunnen versterken zijn de drie organisaties met steun van Fonds21 gezamenlijk op zoek gegaan naar een vernieuwende en duurzame mogelijkheid om digitale content aan te kunnen bieden. Naast het aanbod van livestreams en video on demand (VOD) biedt het platform meer mogelijkheden. Zo voorziet het in interne en educatieve behoeften, bijvoorbeeld als onderdeel van lesprogramma’s voor scholen en opleidingen. Tevens maakt het (live) streamen van talks en debatten mogelijk wat zowel een online publiek als live publiek de mogelijkheid biedt om actief deel te nemen. Iedere organisatie behoudt op het platform haar eigen look & feel. Het platform wordt in een volgende fase met meer functionaliteiten door ontwikkeld.

20-03-2023

De (verwachte) impact van artificiële intelligentie op verschillende industrieën valt niet te ontkennen. Maar hoe zit het met de invloed op de werkzaamheden van de cultuurmarketeer? Wees niet bang voor AI, maar omarm het, stelt Pip Manders van Cultuurmarketing.

16-03-2023

Heb je plannen om binnen je organisatie met digitale ontwikkeling aan de slag te gaan? Wil je meer weten over wat we bedoelen met online publieksbereik, nieuwe artistieke ontwikkelingen of digitale businessmodellen? Op 6 april organiseert Cultuurloket DigitALL de eerste DigitALLk. Over wat Cultuurloket DigitALL voor jouw organisatie kan betekenen op het gebied van financiële ondersteuning én kennisdeling. Daarnaast vertellen twee instellingen die een bijdrage ontvingen over hun project en hoe het hen vergaat in de digitale transitie. Wat gaat er goed, en waar lopen ze tegenaan? Er is ruim gelegenheid om vragen te stellen. Cultuurloket DigitALL ondersteunt theaters, muziekpodia, musea, filmtheaters, festivals en producenten van professionele podiumkunsten, verspreid over het hele land.  Cultuurloket DigitALL geeft voorrang aan projecten waarbij culturele instellingen samenwerken. Doel is om juist ook kleinere instellingen te ondersteunen. Daarom kunnen instellingen met structurele Rijkssubsidie alleen deelnemen, wanneer zij samenwerken met instellingen die geen structurele exploitatiesubsidie van ministerie of Rijkscultuurfonds ontvangen.

16-03-2023

Het Eindhovense poppodium Effenaar en technologiebedrijf ASML gaan intensiever samenwerken en zetten in op popmuziek voor iedereen én op nieuwe technologische snufjes. De nieuwe samenwerking bestaat uit 4 verschillende programma's. Zo stelt ‘Muziek voor iedereen’ voor mensen met een kleine beurs via Quiet Eindhoven en Cultuur Inclusief jaarlijks 400 gratis tickets beschikbaar voor populaire concerten in de Effenaar. ASML financiert dit. Met ‘Next Gen Live Experience’ zet de Effenaar verder in op een innovatieve (technologische) livebeleving van een concert, zowel voor publiek in de zaal, als voor degene die het van huis uit volgt. Denk bijvoorbeeld aan augmented en virtual reality. Nieuw is dat ASML-medewerkers hierbij betrokken gaan worden. ASML wordt ook partner van de terugkerende feestavond Party in Nomansland, waarbij een mix van muziekstijlen centraal staat, bedoeld om mensen van verschillende achtergronden bij elkaar te brengen. Het technologiebedrijf was vorig jaar al partner van het jaarlijks terugkerende stads- en talentenfestival Hit the City tijdens Dutch Design Week, en blijft dat ook. ,,We zijn vorig jaar in gesprek geraakt met ASML”, zegt Effenaar-directeur Jos Feijen. ,,Zij vinden het interessant dat wij met nieuwe technologieën bezig zijn en willen daar met al hun kennis graag een bijdrage aan leveren, zoals nu ook soms gebeurt bij Glow-projecten.” "Tijdens onze eerste gesprekken met Effenaar viel ons meteen op dat de organisatie bezig is met vernieuwing en verbinden. Onderwerpen die ook wij als bedrijf belangrijk vinden. Muziek verbindt en samen met Effenaar willen we ervoor zorgen dat iedereen in deze regio nog meer kan genieten van de brede programmering van dit mooie poppodium,” zegt Carl Leen, programmamanager namens ASML.

13-03-2023

Apple heeft op 9 maart de lancering aangekondigd van een app voor klassieke muziek: Apple Music Classical. Volgens het bedrijf krijgen gebruikers toegang tot 's werelds grootste klassieke muziekcatalogus: meer dan vijf miljoen werken in de hoogste audiokwaliteit. De app is beschikbaar vanaf 28 maart. Er zijn duizenden fragmenten bij die in ruimtelijke audio zijn opgenomen en "bijzondere opnamen, die nergens anders te vinden zijn". Ook komen er volgens Apple geavanceerde zoekfuncties en krijg je toegang tot uitgebreide informatie over componisten en muziek. Het bedrijf zegt "samen te werken met 's werelds grootste klassieke musici, om nieuwe en exclusieve content te kunnen bieden". In 2021 nam Apple de van oorsprong Nederlandse streamingdienst Primephonic over. Dit klassieke luisterplatform hield daardoor op te bestaan en het vermoeden was dat het Amerikaanse bedrijf de aankoop zou uitbouwen tot een eigen dienst

09-03-2023

Het Eindhovens poppodium Effenaar kondigt op 7 maart dat het Hybrid Music Vibes programma weer van start gaat. In de tweede editie van het programma gaat een nieuwe lichting artiesten op zoek naar innovatieve ideeën, nieuwe geluiden en grensverleggende ervaringen. Aan de tweede editie nemen vijftien diverse artiesten deel, waaronder De Toegift, Julia Sabaté en Prxple Jazz. Het programma bestaat uit vier bijeenkomsten, iedere bijeenkomst start met een kennissessie gevolgd door een workshop. In de kennissessie zullen vooraanstaande sprekers (o.a.. Raynor de Groot en Tim van der Zalm) de deelnemende artiesten informeren over de kansen die het gebruik van nieuwe technologieën biedt, bijvoorbeeld in relatie tot ‘fan-engagement’. In de workshop worden de artiesten vervolgens uitgedaagd om dit toe te passen in hun eigen werk, waarbij zij toewerken naar een concept. Na afloop van het programma zullen de artiesten dit concept pitchen en wordt samen met de programmapartners én met het publiek een aantal artiesten geselecteerd om hun concept te realiseren. Directeur Effenaar Jos Feijen: ‘We hechten met het Hybrid Music Vibes programma veel waarde aan deelname van uiteenlopende artiesten, in genre, maar ook in ervaringen met technologie, juist om te laten zien dat nieuwe technologieën voor iedere artiest kansen biedt. Door het programma willen wij artiesten helpen een bredere visie te ontwikkelen op de toekomst van hun muzikale content, én hun live en digitale performances.’   Het programma ‘Hybrid Music Vibes’ is een samenwerking met Fontys en Brabant Music Hub, en wordt mogelijk gemaakt door ondersteuning van Cultuurloket DigitALL 

09-03-2023

Op 14 april vindt er tijdens het STRP festival een meetup plaats voor onderwijsmakers, kunst- en cultuurprofessionals : Spacemakers x TWIST. Er wordt dan door de ogen van de toekomst naar vandaag gekeken. Als we ervaren dat de toekomst enkel in onze verbeelding bestaat, welke nieuwe inzichten doen we dan op over het onderwijs en leren van nu? Samen met co-creatoren Studio Krom en facilitator en spreker Loes Damhof wordt er door middel van technologie op een interactieve manier de vaardigheid Futures Literacy verkent. Met verschillende professionals exploreer je het toekomstdenken, iets waar we dagelijks in het onderwijs mee bezig zijn: we voorspellen, we plannen, we vrezen en we hopen. Toch bestaat de toekomst enkel in onze verbeelding van verwachtingen en verlangens, terwijl deze veel invloed heeft op de beslissingen die we nu maken. Damhof neemt je stap voor stap mee in hoe we vaardig kunnen worden in het toekomstdenken, en hoe we dat kunnen gebruiken voor het nu. Met de interactieve tools en installatie van designduo Studio Krom wordt de theorie van Futures Literacy een experimentele en fysieke beleving waarin we kennis delen, elkaar inspireren en ontmoeten. Na afloop heb je de tools en ervaring om deze toekomstvaardigheid mee terug te nemen naar je eigen praktijk. Met leerlingen, studenten en/of collega’s kan je zelf aan de slag met de verschillende toekomstscenario’s om het nu vorm te geven. Spacemakers x TWIST is een onderwijsbijeenkomst van STRP Onderwijs en SintLucas in co-creatie met Studio Krom en Loes Damhof. Mede mogelijk gemaakt voor Fonds voor Cultuurparticipatie en Fonds 21.

09-03-2023

Nu:Reality is volgens de organisatie zelf het ‘eerste initiatief ter wereld’, om VR standaard op te nemen in de bioscoopprogrammering. Een bewering die niet gemakkelijk te controleren valt, maar best waar zou kunnen zijn, volgens Kees Driessen. Als het een succes wordt, zou dat de ontwikkeling van het medium veel goed kunnen doen. Want hoeveel financiering en productie kun je verwachten zonder het opschalen van distributie en vertoning? Met het tweede programma ‘Inner Journey’ maakt Nu:Reality een kwalitatieve en artistieke sprong voorwaarts, schrijft Driessen. De vier VR-projecten die hij zag behoren tot de hoogtepunten van de laatste jaren. Het sleutelwoord is inleving. Hoe is het om migrant te zijn? Of schizofreen? Of een stop-motion figuurtje? Het tweede programma is 23 maart tot eind juni 2023 te zien Lux (Nijmegen), LantarenVenster (Rotterdam) en Schuur (Haarlem).

09-03-2023

In februari 2020 bracht de European Construction Industry Federation (FIEC) een position paper uit over het gebrek aan concurrentie in de software-industrie, waarbij klanten worden geconfronteerd met stijgende kosten en beperkte licentie-opties van een klein aantal concurrerende ontwikkelaars. In juli 2020 stuurde een gemeenschap van Britse en internationale ontwerppraktijken een "Open Brief aan Autodesk", waarin zij hun bezorgdheid uiten over het gebrek aan ontwikkeling van kernontwerpsoftware, jaar na jaar stijgende kosten, gebrek aan bescherming van intellectueel eigendom, agressief beleid tegen klanten en een gebrek aan transparantie over de toekomst van hun softwareproducten. In juni 2021 hebben de Architects' Council of Europe (ACE) en de European Federation of Engineering Consultancy Associations (EFCA) een position paper uitgebracht waarin zij het FIEC-initiatief en de voorstellen onderschrijven. In september 2021 stuurde RIF, de vereniging van raadgevende ingenieurs in Noorwegen, een open brief naar alle ontwikkelaars van ontwerpsoftware, overheidsinstanties en handelsorganisaties, waarin alle bovenstaande standpunten en brieven worden ondersteund. Vooralsnog heeft het topmanagement van Autodesk in de meer dan twee jaar na de eerste open brieven niets wezenlijks gedaan aan de aan deze kwesties. De BNA heeft zich nu gevoegd bij de branche- en beroepsorganisaties van professionele architecten in Denemarken, Finland, IJsland en Noorwegen door hun open brief aan Autodesk te ondertekenen.  De BNA roept haar leden op deze open brief ook zelf te ondertekenen.

09-03-2023

Uitgerekend de creatieve industrie, waarvan nou juist lang werd gedacht dat ze niets te duchten hadden van denkende machines, staat voor een uitdaging. Creativiteit was immers een uiting van menselijke emotie en intuïtie. Maar de resultaten van intelligente tekensoftware als Midjourney en Dall-E en het chatprogramma GPT3 zijn verbluffend – en dit is pas het begin. Moeten kunstenaars en ontwerpers zich opnieuw uitvinden? Het kwartaalprogramma DesignDigger LIVE onderzoekt op 23 maart hoe ontwerpers artificiële intelligentie kunnen inzetten als een creatief en innovatief tool.

09-03-2023

Na een urenlang debat op 7 maart heeft de Eerste Kamer een datum geprikt voor de stemming over de invoering van de Omgevingswet. Op 14 maart stemmen de parlementariërs of de Omgevingswet op 1 januari 2024 ingaat. Het wordt een hoofdelijke stemming. Het is nog niet helemaal duidelijk of de beoogde invoeringsdatum op voldoende steun kan rekenen. De kritiek van de Eerste Kamer richt zicht vooral op het digitale deel van de wet. In het Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO) moeten alle regels en gemeentelijke afwijkingen bij elkaar komen. De inwerkingtreding van de Omgevingswet is vanwege de problemen met het DSO inmiddels al vijf keer uitgesteld. In het debat kwam minister De Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) de Eerste Kamer op een aantal punten tegemoet. Voor 1 juli van dit jaar komt hij met een nieuw integraal financieel beeld van de invoeringskosten van de wet. Er zal een ‘grootschalige landelijke campagne’ komen om burgers en bedrijven op de Omgevingswet te attenderen, ‘met speciale aandacht voor participatie’. Ook beloofde De Jonge dat er tot vijf jaar na de invoering ondersteuning zal blijven. De kritiek op de wet komt niet alleen van de senatoren. De Raad van State wijst in een position paper op het niet automatisch doorplaatsen van de uitspraken van de Raad van State. Daardoor kunnen er lacunes in de regelgeving ontstaan. Ook Natuur en Milieu en Natuurmonumenten schrijven aan de Eerste Kamer dat er nog teveel hapert in het DSO om het in te kunnen voeren.

07-03-2023

Een kunstenaarsstatement op de Instagram-pagina van een museum, een thematische podcastserie die verhalen van theatermakers toegankelijk maakt voor een breed publiek, een (online) artist talk speciaal voor jonge, net afgestudeerde makers. Het zijn zomaar wat voorbeelden van hoe culturele organisaties zich manifesteren als uitgever. Onder de noemer 'The New Social' onderzoekt Framer Framed samen met IMPAKT en Hackers & Designers hoe dergelijke online uitingen vorm kunnen krijgen als hybride publicaties. Doel is om een open-source dienst te ontwikkelen, waarmee cultuurprofessionals zelf aan de slag kunnen. Het project werd gefinancierd in het kader van het programma Innovatielabs.

02-03-2023

Telecombedrijven willen populaire diensten als Netflix, Spotify en Viaplay een extra heffing opleggen, omdat ze het netwerk zwaar belasten. Met het geld willen de telecombedrijven naar eigen zeggen investeren in nieuwe digitale infrastructuur. De Europese Commissie wil de heffing mogelijk toestaan en is daarvoor onlangs een consultatie gestart. Maar volgens minister Micky Adriaansens van Economische Zaken blijkt uit onderzoek dat zo’n ’tolheffing’ alleen de telecombedrijven iets oplevert, en dat consumenten vooral duurder uit zijn. De minister heeft economen van het bureau Oxera onderzoek laten doen, en daaruit blijkt ook nog eens dat zo’n Europese ’tolheffing’ “niet direct leidt tot extra investeringen in de aanleg of kwaliteit van digitale infrastructuur”. Ze heeft het onderzoek naar de Tweede Kamer en Brussel gestuurd “om de Nederlandse zorgen kenbaar te maken”. Daarnaast vindt Nederland, samen met andere Europese landen, dat de plannen in strijd zijn met de zogeheten ‘netneutraliteit’

02-03-2023

In 2021 en 2022 heeft het kabinet bekendgemaakt welke projecten geld ontvangen uit de eerste en tweede ronde van het Nationaal Groeifonds. Het Nationaal Groeifonds financiert projecten die bijdragen aan duurzame economische groei in Nederland. Verschillende projecten moesten hun voorstel nader onderbouwen. Voor vijf projecten is deze onderbouwing nu voldoende en trekt het kabinet definitief 397 miljoen euro uit. Twee van deze projecten krijgen daarnaast ook nog een voorwaardelijke bijdrage van in totaal 80 miljoen euro. Het kabinet volgt het advies van de adviescommissie op en trekt 135 miljoen euro uit voor het Groeiplan Watertechnologie. Deze investering uit het Groeifonds is bedoeld voor de ontwikkeling en toepassing van nieuwe technologie voor de beschikbaarheid van (schoon) water. De gemeente Helmond ontvangt 7,5 miljoen euro voor de Slimme Wijk, waardoor Helmond geld heeft om eindelijk verder te gaan met het ambitieuze project.

28-02-2023

Data vervullen een steeds belangrijkere rol in de verantwoordingsprocessen van culturele organisaties en beleidsmakers. Ondanks voordelen van meer en open informatie, zorgt ‘dataficatie’ ook voor ongemak. Drie spanningsvelden waar de schoen wringt. De huidige verantwoordingspraktijk brengt het risico van myopie, bijziendheid, met zich mee: wat we eenvoudig kunnen meten is niet altijd wat we willen meten. Het tweede spanningsveld ontstaat in het bij elkaar brengen van veel databronnen. De sector heeft baat bij het delen van data. Maar de presentatie van sommige portals als ‘dashboards’ suggereert door de naam dat dankzij data ineens alles bestuurbaar en beïnvloedbaar wordt. Het laatste spanningsveld betreft het kantelpunt tussen openheid en overvloed. Vaak wordt aangenomen dat presentatie van meer data altijd beter is. Maar zonder duiding blijven data betekenisloos en leidt meer openheid niet tot meer transparantie. Integendeel zelfs, want als meer data beschikbaar komen, is het vaak juist lastig hun betekenis op toegankelijke en heldere wijze voor het voetlicht te krijgen. Dit artikel van Sjors Overman en Claartje Rasterhoff verscheen eerder in Boekman 133: Onderzoek en data.

28-02-2023

Kunstmatige intelligentie (AI) maakt de afgelopen maanden grote stappen. Ineens kan iedereen die dat wil een simpele opdracht geven aan AI: 'schrijf een spannend verhaal over een moord' of 'teken een grote stad in stripboek-stijl' en dat gebeurt dan. Met een paar van zulke simpele opdrachten laat je zo een roman of stripboek bij elkaar genereren. Dat gebeurt dan ook volop, meldt Reuters. Amazon geeft iedereen de mogelijkheid om zelf boeken te publiceren: Amazon genereert dan een e-book of drukt het boek af. Half februari stonden er al ruim 200 boeken op Amazon met als co-auteur ChatGPT, de bekendste AI-chatbot. Het werkelijke aantal ligt vermoedelijk veel hoger: veel 'schrijvers' zullen niet vermelden dat hun boek eigenlijk door AI is gegenereerd. De wildgroei van kunstmatig genereerde boeken baart echte schrijvers zorgen. "Hier moeten we ons druk om maken, want deze boeken overspoelen de markt en veel auteurs komen zonder werk te zitten", zegt Mary Rasenberger van de Amerikaanse schrijversvereniging Authors Guild. "Er moet transparantie zijn van de auteurs en platforms over hoe deze boeken gemaakt zijn, of je krijgt straks heel veel boeken van lage kwaliteit", aldus Rasenberger. In de Verenigde Staten heeft de maker van een AI-gegenereerd stripboek geprobeerd daar het auteursrecht voor te krijgen, maar dat is deels geweigerd, meldt Reuters. Het Amerikaanse Copyright Office heeft gekeken naar het stripboek Zarya of the Dawn. Het boek bestaat uit afbeeldingen die zijn gegenereerd door het AI-systeem Midjourney, aangevuld met tekst die wel door een mens is geschreven: Kristina Kashtanova. Het auteursrechtenbureau heeft nu bepaald dat Kashtanova geen auteursrecht heeft op die afbeeldingen, maar wel op haar tekst en de "selectie en rangschikking" van de AI-gegenereerde afbeeldingen. Kashtanova is blij met die beslissing, en ziet toekomstmogelijkheden voor dit soort half-gegenereerde boeken. De gegenereerde afbeeldingen zijn niet auteursrechtelijk te registreren, omdat ze niet door een mens zijn gemaakt. Vermoedelijk geldt hetzelfde voor boeken die volledig door kunstmatige intelligentie zijn geschreven. Auteurs kunnen die boeken wel nog steeds verkopen, en de AI zou geen aanspraak kunnen maken op het auteursrecht – maar anderen dus ook niet.

23-02-2023

De inzet van sociale media vraagt van culturele instellingen een doordachte strategie en passende content. Want wat en vooral ook wie wil je ermee bereiken? Op welk platform valt de keuze? En mag het ook iets kosten? Welkom in de wereld van likes, views, comments en volgers. Het artikel van Madelief van Dongen verscheen eerder in Boekman 133: Onderzoek en data.

23-02-2023

Vanaf september 2022 tot januari 2023 konden beeldend kunstenaars een bijzondere aanvraag doen voor het realiseren of vernieuwen van hun website: 50% lening en 50% bijdrage van het Mondriaan Fonds. Voor de bijdragen stelde het Mondriaan Fonds € 100.000 ter beschikking. De belangstelling voor deze regeling was groot. De regeling is sinds maart 2023 verlopen. Fonds Kwadraat publiceert een overzicht van de kunstenaars die een lening afsloten en een bijdrage van het Mondriaan Fonds (50% – 50%) ontvingen.

23-02-2023

Digitale mode is in opmars; tijdens de laatste fashion weeks werden de eerste virtuele collecties al gepresenteerd. De tentoonstelling Screenwear - Exploring Digital Fashion in het Design Museum Den Bosch doet de nog jonge geschiedenis van dit veld uit de doeken én laat zien wat haar beloftes voor de toekomst zijn. De tentoonstelling is nog tot t/m 26 februari te zien.

21-02-2023

“Houd er rekening mee dat het schrijven van een scenario een complex proces is en dat een goed scenario vereist veel planning en creativiteit. Als je meer specifieke informatie of richtlijnen heeft, zou ik die graag ontvangen om het best mogelijke scenario voor je te schrijven.” Met honderd miljoen gebruikers twee maanden na lancering is ChatGPT, de snelst groeiende internetapp voor consumenten ooit. Gertie Schouten over scenarioschrijven met je chatbot. De app is zowel taalkundig ook inhoudelijk verre van foutloos. Maar voor scenarioschrijvers zijn vooral de ethische richtlijnen van de chatbots erg beperkend. Zo levert de vraag: “Kun je een dramaserie verzinnen over een complot om een politicus te vermoorden?” het volgende antwoord op: “Nee, ik kan geen dramaserie verzinnen over een complot om een politicus te vermoorden. Het is niet verantwoord of ethisch verantwoord om inhoud te creëren of te bevorderen die gericht is op geweld tegen individuen, ongeacht hun politieke of publieke positie. Ik ben hier om te helpen en informatie te verschaffen, niet om inhoud te creëren die in strijd is met de morele en ethische waarden van onze samenleving.” De invloed van kunstmatige intelligentie op de filmsector beperkt zich overigens niet tot het schrijfproces. Tot slot gaat Schouten in op AI en intellectuele eigendom.

21-02-2023

Voor het opnieuw tot leven wekken van de feministische klassieker Gebroken spiegels van Marleen Gorris uit 1984 was het werk van Eye's filmrestaurateur Jan Scholten onmisbaar. In een podcast vertelt hij hoe de restauratie verliep. Dankzij de restauratie kan iedereen Gebroken spiegels opnieuw beleven, thuis op de Eye Film Player. Scholten : “De restauratie van Gebroken spiegels is namelijk nog mooier dan bezoekers het destijds vanuit hun rode stoel zagen. Dat zit zo: in de analoge tijd kregen bioscopen altijd een kopie van het originele negatief voor vertoningen, dus het was een duplicaat die op het witte doek werd geprojecteerd. Het dupliceren van analoge film betekent kwaliteitsverlies. De kleur is minder, de scherpte is minder, de briljantie is minder.” Voor restauraties werkt hij met wat er in het Eye-archief voor handen is. Bij voorkeur zijn dat de scans van het originele negatief. “Dat is het materiaal dat tijdens het filmen op de locatie is geschoten en rechtstreeks uit de camera werd gedraaid. Als dat in het archief zit en niet gigantisch beschadigd is, ben je als restaurateur heel erg blij.” Zo’n negatief gaat eerst naar het lab van Haghefilm. Helemaal mooi als de lijsten van de kleursamenstelling per shot van toentertijd beschikbaar zijn, want bij Haghefilm kunnen ze deze gegevens van analoog overzetten naar digitaal. “Je krijgt daarmee de identieke kleuren terug en bereikt een sublieme grading.” Dit was het geval bij Gebroken spiegels, want zowel het originele negatief als de kleurenlijsten waren te vinden in het archief van Eye. Film vliegt normaal gesproken met 24 beelden per seconde door de projector. Maar het getrainde oog van Jan – sinds 2009 restaurateur bij Eye – onderscheidt vuil, strepen, perforaties en scheurtjes bij een snelheid van 36 beelden per seconde. Jan scant het negatief, maakt notities. Dan gaat het de digitale workflow in en retoucheert hij de onvolkomenheden met software. Voor Gebroken spiegels had hij daar vijf dagen voor nodig.

20-02-2023

Vanaf 17 februari moeten platforms en diensten al informatie over het aantal actieve gebruikers op hun website publiceren. Hiermee kan de Europese Commissie de allergrootste digitale diensten, met maandelijks gemiddeld 45 miljoen gebruikers, gaan aanwijzen. Voor deze gelden ruimere verplichtingen, naar verwachting vanaf medio 2023, zoals jaarlijkse beoordelingen van de risico's van schadelijke onlinepraktijken op hun diensten. Bijvoorbeeld als het gaat om illegale goederen of content en het verspreiden van desinformatie. De EU en haar lidstaten lopen met deze nieuwe standaard voor platformregulering straks wereldwijd voorop. Betere bescherming van grondrechten, de aanpak van online misleiding en gebrekkige informatie, een gelijk speelveld voor bedrijven en digitale handel makkelijker maken. Dat zijn de doelen van de nieuwe Digital Services Act (DSA). De DSA gaat gelden voor in Nederland en Europa veel gebruikte onlinemarktplaatsen, sociale netwerken, platforms om content te delen zoals video’s en online reis- en accommodatieplatforms. Over 1 jaar, op 17 februari 2024, moeten zij volledig aan de in de gehele EU geldende DSA voldoen. Het gaat om populaire platforms als Facebook, Instagram, TikTok en YouTube, maar ook om online marktplaatsen, platforms voor pornografie, en platforms voor reizen met veel gebruikers in de hele EU. Daaronder zijn ook in Nederland gevestigde bedrijven als Bol.com, Booking.com en Marktplaats.nl.

20-02-2023

Grote Amerikaanse nieuwsmedia willen een vergoeding van OpenAI, de maker van de populaire chatbot ChatGPT. OpenAI heeft grote aantallen artikelen van journalisten gebruikt om zijn systeem met kunstmatige intelligentie (AI) te trainen. Dow Jones, de uitgever van de Wall Street Journal, wil dat OpenAI gaat betalen voor het gebruik van de krantenartikelen bij het trainen van AI-taalmodellen. "Iedereen die het werk van journalisten van de Wall Street Journal wil gebruiken om zijn AI-systemen te trainen, moet daarvoor een licentie kopen bij Dow Jones. We hebben nog niet zo’n deal met OpenAI”, zegt Jason Conti, algemeen adviseur van Dow Jones, onderdeel van mediabedrijf News Corp. "We nemen het misbruik van het werk van onze journalisten serieus en bekijken deze situatie”, aldus Conti tegen Bloomberg. OpenAI heeft nog niet gereageerd. ChatGPT geeft desgevraagd toe te zijn getraind met grote aantallen artikelen van nieuwsmedia, zoals The New York Times, CNN, The Guardian, The Washington Post en de BBC. CNN vindt dat het gebruik van zijn artikelen voor het trainen van ChatGPT 'in strijd is met de gebruiksvoorwaarden', meldt een bron aan Bloomberg. CNN zou OpenAI ook willen dwingen tot het kopen van een licentie. De opkomst van AI-systemen die op commando teksten genereren heeft geleid tot de vrees voor het verlies van banen in de mediasector. De AI-chatbots zijn echter nog erg onbetrouwbaar, zo bleek de afgelopen weken. De chatbots verspreidden naast veel onjuistheden ook regelmatig desinformatie en propaganda. Een topman van OpenAI heeft zelf ook gezegd dat ChatGPT de 'grote verwachtingen niet kan waarmaken'.

20-02-2023

Digitale media zijn niet meer uit het leven weg te denken. Zowel uitgesteld kijken, vooruitkijken als het streamen van video en muziek zijn in 2022 verder toegenomen, zo blijkt uit jaarlijks GfK-onderzoek Trends in Digitale Media. Dit onderzoek besteedt ook aandacht aan digitaal lezen. Ook boeken worden anno 2022 namelijk regelmatig gelezen in digitale vormen: e-books en luisterboeken. Hoe vergelijkt het gebruik van digitale boeken zich met dat van papieren boeken; verschilt het nog per doelgroep; en welke apparaten en platforms gebruikt men dan het liefst? Enkele conclusies. Het lezen van digitale boeken blijft in populariteit stijgen. Vergeleken met 2021 lezen meer Nederlanders e-books. In 2021 las nog 37% wel eens een e-book; in 2022 was dit 41%. Ook het aandeel luisteraars van luisterboeken is gestegen, van 16% naar 18%. Het gebruik van papieren boeken is daarentegen juist iets gedaald. Toch is papier nog steeds het populairste medium om boeken te lezen: 71% van de Nederlanders las in 2022 een papieren boek (tegenover 74% in 2021). Ook als het gaat om gebruiksduur van een medium, staat de e-reader bovenaan het rijtje. Kobo Plus is het populairste e-bookplatform. De online Bibliotheek komt op de derde plaats, gebruikt door 17% van de lezers. De online Bibliotheek is daarnaast de populairste aanbieder van luisterboeken: 20% van de luisteraars maakt hiervan gebruik. Ook Spotify en Storytel (beide 15%) zijn populair onder de luisterboekgebruikers. Dat lezers relatief hoogopgeleid en van een hogere sociaaleconomische klasse zijn, is bekend. Dit effect is – vergeleken met papieren boeken – sterker voor e-books, maar ook vooral voor luisterboeken. Daarnaast is het luisterboek populair onder 18- tot 49-jarigen. 50-plussers luisteren juist relatief weinig naar een luisterboek.

20-02-2023

De Internetconsultatie over Implementatiebesluit toegankelijkheidsvoorschriften e-boekdiensten is gestart. Deze consultatie gaat over de implementatie van een EU-richtlijn. De richtlijn wil het makkelijker maken voor mensen met een beperking om e-boeken te gebruiken. De consultatie loopt van 14 februari tot 21 maart 2023.

16-02-2023

Hoeveel dating-apps zijn er inmiddels wel niet? Apps als Tinder, Bumble, happn en Hinge doen allemaal hun best om je etalage zo uitgebreid mogelijk te maken. Je vult hobby’s in, je lengte, je politieke voorkeur, je geloof, je gender, de talen die je spreekt, ‘gekke’ feitjes over jezelf. Maar hoe volledig een profiel ook is, swipen op een dating-app doe je toch vooral om de foto’s. Dat moet anders kunnen, dacht klarinettist Marcel Geraeds: waarom laten we mensen niet matchen op muzieksmaak? Hij ontwikkelde Love is on en testte die 10 februari voor het eerst in TivoliVredenburg, Utrecht, samen met Club Classique van violist Myrthe Helder en cellist Leonard Besseling. Dat ging zo: elke bezoeker meldde zich bij binnenkomst op de telefoon aan op de love is on-website, met naam, leeftijd en doel: het vinden van een date, een vriendschap of toch maar niets. Daarna kwam een grote knop in beeld en begon het concert. Vond je een stuk mooi, dan drukte je op de knop. Had je kippenvel, dan drukte je twee keer. Tussen de stukken door stelde presentatrice Jet Berkhout vragen, als „Hoe flirterig ben je?”, die je in de app kon beantwoorden. Met al die informatie wist de app aan het einde van het concert bij welke andere bezoekers je het best paste, liet dat zien, en stuurde je naar de naborrel waar je elkaar kon vinden. Vond je met iemand een klik, dan moest je voor 24.00 uur nummers hebben uitgewisseld, want om 24.00 uur ‘Assepoesterde’ de app alle gegevens weer weg

16-02-2023

Voor Hybrid Models, een initiatief van Effenaar Smart Venue, is het tijd om de balans op te maken. Het door Innovatielabs ondersteunde project bood zestien muzikanten uit de regio Eindhoven de kans om digitale technieken als Augmented Reality (AR) en (live)streaming te verkennen. Wat leverde dat op?

13-02-2023

Google Analytics is de afgelopen jaren veruit de meest gebruikte webanalyse tool. Steeds meer organisaties oriënteren zich echter op alternatieven op de markt, en met goede redenen. Patricia Lamper-Liplijn over het populaire alternatief Matomo.

13-02-2023

Op 9 februari is het nieuwe online dashboard Cultureel Zuid-Holland in kaart gelanceerd. Het online dashboard geeft inzicht in de stand van de cultuur in alle Zuid-Hollandse gemeenten. Het platform biedt overheden en culturele organisaties waardevolle informatie over de inwoners, hun culturele wensen en behoeften en hoe deze zich verhouden tot het huidige culturele aanbod. Zo kunnen vraag en aanbod beter op elkaar worden afgestemd. Cultuur van en voor iedereen is daarbij het leidend motief. Het dashboard is ontwikkeld door Kunstgebouw, de provinciale organisatie voor cultuuronderwijs en cultuurparticipatie in de provincie Zuid-Holland. De organisatie vervult zijn rol mede op basis van provinciaal beleid. Samen met gemeenten en de provincie geeft Kunstgebouw een impuls aan de ontwikkeling van participatieprojecten die met elkaar een aanzienlijk maatschappelijk rendement opleveren. Aukje Bolle, directeur-bestuurder bij Kunstgebouw benadrukte in haar speech het belang van toegankelijkheid en cultuur voor alle inwoners in de provincie. “Cultureel Zuid-Holland in kaart is een van de activiteiten die we ontplooien om kennis te vergroten en te delen met het netwerk, om zo bij te dragen aan een bloeiend en toegankelijk cultureel leven in Zuid-Holland. Het dashboard is gebaseerd op een groot aantal databronnen en wordt in de toekomst steeds verder aangevuld. Ook kunnen we zo beter bepalen waar er nog kansen liggen om het cultuuraanbod te optimaliseren.” Jan Jaap Knol van het onafhankelijke kenniscentrum Boekmanstichting benadrukt de meerwaarde van het platform van Kunstgebouw. “Wij maken via de landelijke Cultuurmonitor al een vergelijking tussen provincies mogelijk, maar het Kunstgebouw verrijkt dit met gegevens op gemeentelijk niveau. Omdat het dashboard een interactieve tool is, stelt het gemeenten in staat om dieper in hun eigen omgeving en beleid te duiken, en waar relevant dit te vergelijken met andere gemeenten of de provincie als geheel. Voor de dataverzameling heeft Kunstgebouw samen met onze onderzoekers gewerkt om dezelfde systematiek te hanteren en de data op dezelfde manier te sorteren. Daardoor spreken we als het ware dezelfde taal en kunnen we zaken tegen elkaar afzetten. Dit biedt ook kansen voor vergelijking met andere provincies.”

09-02-2023

Als het aan de gemeente Tilburg ligt, groeit de Spoorzone de komende jaren uit tot thuisbasis voor creatieve bedrijven en kennisinstellingen. Om de torenhoge ambities kracht bij te zetten werden er miljoenen geïnvesteerd in MindLabs, dat als aanjager en magneet moet gaan fungeren. Het is aan Petra van Dijk en haar team om dat in goede banen te leiden. Van Dijk was vanaf het begin betrokken bij MindLabs en trad begin dit jaar aan als directeur. Aan haar de vraag wat is MindLabs nu eigenlijk ,,MindLabs is een vereniging, in 2019 opgericht door de gemeente Tilburg, Fontys Hogescholen, ROC en Tilburg University. Binnen de vereniging brengen we kennisinstituten, onderwijs- en zorginstellingen en bedrijven bij elkaar. Het doel is om aan de hand van technologie en kunstmatige intelligentie tot innovaties te komen waarmee we maatschappelijke problemen kunnen oplossen.” (…) ,,Bij MindLabs is een expertteam van hoogleraren en rectoren aangesloten met expertise op het gebied van technologie, juridische zaken of ethiek. Daarnaast kennen we de bedrijven die lid zijn van de vereniging en weten we precies op welk gebied zij zich willen innoveren. Als spin in het web brengt MindLabs die experts, instellingen en bedrijven samen. MindLabs zelf ontwikkelt dus niets – we zijn geen servicedienst –, maar wij fungeren als een soort makelaar, als aanjager en we faciliteren onderzoeksruimtes.”

07-02-2023

In de tweede ronde en laatste van 2022 zijn vijf aanvragen ontvangen in het kader van de regeling Digitale literatuur. Hiervan zijn er door het Letterenfonds drie gehonoreerd en twee afgewezen. In totaal werd € 45.080 toegekend. Gehonoreerd werden : Stichting Hi-Lo Art met Baken Afsluitdijk: zes literair-muzikale snelwegverhalen waarbij de omgeving van de Afsluitdijk en de omliggende zee een rol spelen in de luisterervaring; Stichting Scoop met Visual Poetry: een zestal stop motion animatiefilms met poëtische teksten van rapper en spoken word kunstenaar Fresku; Theatergezelschap Club Lam met The Graces: aan de hand van acht filmclips van één minuut ontspint zich op Instagram en TikTok een online verhaal met historische vrouwenfiguren. Nieuwe aanvragen voor digitale literatuur dienen uiterlijk op 9 oktober 2023 te zijn ontvangen door het Letterenfonds.

07-02-2023

Kunstenaars, illustratoren en beeldmakers worden onrustig van de ontwikkelingen rondom AI-kunstplatforms. Dat merkt Luna Schumacher, jurist bij Pictoright. ‘We zien twee problemen,’ zegt Luna Schumacher. ‘Enerzijds zijn mensen bang voor hun concurrentiepositie. Ze zien de kans dat ze op een gegeven moment vervangen gaan worden door AI-programma’s. Aan de andere kant vrezen ze dat hun werk onrechtmatig gebruikt wordt.’ AI-systemen hebben door mensen gemaakte beelden nodig, want zonder input kan een AI-systeem niets genereren. Het systeem wordt getraind op basis van data (in dit geval: de beelden) die aan het systeem worden gevoed. Door middel van machine learning leert het AI-systeem voortdurend bij over nieuwe trends of onderlinge verbanden tussen zoekopdrachten en beeld. Het onrechtmatige gebruik van beschermde beelden wordt momenteel aangekaart in de Verenigde Staten en Groot-Brittannië. In Nederland loopt op dit moment nog geen rechtszaak tegen AI-kunstplatforms. Dat komt doordat er een bijzondere uitzondering op het auteursrecht geldt in Nederland en de meeste EU-landen: tekst- en datamining (TDM). ‘Die gaat uit van het idee dat je werk ook voor commerciële doeleinden gescraped mag worden van het internet, tenzij je specifiek aangeeft dat je dat niet wilt,’ legt Schumacher uit. Ze heeft 2 tips voor individuele makers. Als je wil voorkomen dat je werk wordt gebruikt voor AI-trainingsdoeleinden, dan kun je een opt-out opnemen in je website. Als je vermoedt dat je werk in de trainingsdatabase van StabilityAI zit, dan kun je dat checken met de online tool Have I been trained. Naast de twee tips voor individuele makers, kan ook aan een collectieve oplossing worden gedacht: een soort ‘opt-in’. Hiermee zouden organisaties als Pictoright en Getty Images afbeeldingen met de instemming van beeldmakers als trainingsdata kunnen aanbieden bij AI-bedrijven, onder een licentie. Maar dat zit er op de korte termijn nog niet in, aldus Schumacher. ‘Je moet een groot mandaat hebben van veel makers om dat te mogen doen. Bovendien is er een wetswijziging nodig om het praktisch uit te voeren.  Pictoright zal zich daarom samen met de organisaties uit de Federatie Beeldrechten en haar Europese partners waar mogelijk en noodzakelijk de komende tijd inzetten voor een verbetering van de auteursrechtelijke positie van makers in commerciële AI processen.

07-02-2023

We Are Public, het abonnement op cultuur dat al negen jaar bestaat, lanceert op 15 februari een platform waarop het met een paar clicks duidelijk wordt wat bij de bezoeker past: per locatie, per dag en per genre is precies te zien wat er speelt. Via het lidmaatschap van 18 euro per maand hadden leden al toegang tot een selectie voorstellingen, concerten, films, exposities en festivals, gecureerd door experts. Oprichter Bas Morsch schrijft erover: ‘Wat nieuw is, is dat dit systeem nu nog beter werkt: bezoekers worden meteen geprikkeld en meegenomen in een nieuwe wereld. Hierdoor ontdek je steeds beter wat bij je past. Je zou zelfs gekscherend kunnen zeggen dat we een soort ‘cultuuralgoritme’ hebben ontwikkeld.’

06-02-2023

In 2021 leerden wetenschappers een computer componeren in de stijl van Beethoven. Google presenteert nu software die muziek maakt op basis van een beschrijving. Google heeft ruim 5000 muziekstukken ingevoerd plus de beschrijvingen ervan door kenners. De computer leert daaruit welke muziek bij welke beschrijving hoort en kan componeren op basis van elke nieuwe beschrijving. Zoals Meditatief lied, kalmerend en rustgevend, met fluiten en gitaren. De muziek is langzaam, met een focus op het creëren van een gevoel van vrede en rust. Als aanvulling kun je ook een melodie invoeren. Die gebruikt de software dan in de compositie. Het programma, MusicLM, is nog in ontwikkeling en bevat nog geen klassieke genres. De verwachting is dat dit soort software steeds beter en uitgebreider wordt.

02-02-2023

Coda Museum in Apeldoorn toont een overzicht van 50 jaar computerkunst. De Volkskrant sprak drie Nederlandse pioniers in dit vrij onderbelichte genre: Peter Struycken, Rafaël Rozendaal en Jan Robert Leegte. Welke revolutionaire mogelijkheden bieden ponskaarten, programmeertalen, kunstmatige intelligentie en nft’s? En worden kunstenaars zelf binnenkort vervangen door de nieuwste creatieve software?

31-01-2023

Geef een kunstmatig intelligentie-programma (AI) als DALL-E een korte tekstopdracht en poef, binnen een paar seconden verschijnen er een aantal bijzonder doeltreffende plaatjes op je beeldscherm. Een groep internationale kunstenaars daagt de makers van deze software voor de rechter. Hoe staan Nederlandse illustratoren en cartoonisten tegenover deze nieuwe ontwikkeling?

31-01-2023

De Jaarrapportage 2022 van de Cultuurmonitor van de Boekmanstichting biedt een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen in de cultuursector in 2022, geheel nieuwe thema-analyses en geactualiseerde versies van alle domein-analyses. Op 31 januari werd de Cultuurmonitor gepresenteerd in de Kunsthal in Rotterdam. Uit de analyses blijkt o.m. dat de impact van corona op het werk in de culturele sector ongelijk verdeeld  is en dat  de sector nog steeds  kampt met een flink personeelstekort. De cultuurmonitor kijkt onder andere naar het verschil tussen werknemers en zelfstandigen. Het aantal werknemers nam af in 2020 en herstelde zich deels in 2021, terwijl het aantal zzp’ers bleef groeien: tussen 2019 en 2021 van 141.860 naar 149.830. Omdat de cultuurmonitor 2022 niet beschikt over alle cijfers van 2022, is niet te zeggen hoe die ontwikkeling vorig jaar was. De groei geldt niet voor alle beroepen in de culturele sector. Het aantal zzp’ers in de podiumkunsten dat zich niet met het artistieke werk bezighoudt, zoals technici en ondersteunend personeel, daalde in deze periode van 1.910 naar 1.090 personen – bijna een halvering. In de zogeheten creatieve zakelijke dienstverlening van bijvoorbeeld architecten en ontwerpers nam het aantal banen juist toe, net als de omzet van deze zelfstandigen. Uit de analyse blijkt dat de groei van het aandeel zzp’ers vooral van kunstenaars komt. Het aantal zelfstandigen in de Nederlandse arbeidsmarkt nam tussen 2010 en 2021 toe met 37 procent. In die periode groeide het aantal zzp’ers in de culturele en creatieve sector met 61 procent. Het leeuwendeel van deze groei komt uit de deelsector ‘Kunsten en cultureel erfgoed’, waar bijvoorbeeld podiumkunsten onder vallen. Daar was de toename 75 procent, terwijl in deze deelsector al het grootste deel van de zelfstandigen in de culturele sector te vinden is. 

26-01-2023

Na ChatGPT, DALL-E, Gaudi, en Midjourney is het wachten op een AI-programma dat niet alleen beelden genereert, maar ook echt ontwerpt. De meeste deskundigen verwachten niet dat AI de architect overbodig maakt. Toch dagen de nieuwe ontwikkelingen architecten uit om na te denken over de politieke dimensie van het vak en de essentie van ontwerpen. Hans Teerds, architect en stedenbouwkundige, over de vraag of ‘artificial intelligence’ (AI) ooit in staat zou zijn om een goed architectonisch ontwerp af te kunnen leveren.

26-01-2023

De City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’ wordt verlengd. 59 partners uit overheid en bedrijfsleven gaan de komende jaren verder met het sociaal en democratisch verankeren van smart-oplossingen in Nederlandse steden. Dat moet de leefbaarheid in de steeds schaarsere ruimte verbeteren. 19 januari werd in 's-Hertogenbosch de voortzetting bekrachtigd. Ook de BNA sluit zich opnieuw aan bij de volgende stap van de City Deal. Er is een toolbox opgezet waarin ruim 250 instrumenten zijn verzameld en er is ruim anderhalf miljoen euro aan (Europese) subsidies verkregen. Maar bovenal hebben de partners de afgelopen jaren ontdekt dat ze kunnen vertrouwen op elkaars expertise, waardoor er meer snelheid ontstaat in innovatie. Er is een groot en stevig smartcity-netwerk ontstaan dat de komende jaren grote stappen wil zetten.

24-01-2023

Half november 2022 vond de eerste selectieronde van de tweede editie van het programma Innovatielabs plaats. Net als in 2021 nodigden het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en CLICKNL namens het ministerie van OCW makers, culturele instellingen en andere creatieve partijen uit om voorstellen in te dienen die een bijdrage zouden kunnen leveren aan een duurzaam herstel van de culturele en creatieve sector. De oproep stond open voor vernieuwende en experimentele projecten om actuele opgaven in de sector het hoofd te bieden en de weerbaarheid van de sector te vergroten. Anders dan de vorige keer is de tweede editie van de Innovatielabs verdeeld over twee rondes. In de eerste ronde heeft de commissie vijftig voorstellen geselecteerd, die vervolgens door de aanvragers met een schrijfsubsidie worden uitgewerkt. In een tweede selectieronde worden deze vijftig voorstellen opnieuw beoordeeld. Aanvragers die in de tweede ronde worden geselecteerd, ontvangen een subsidie voor de uitvoering van het innovatieproject én nemen deel aan een reeks activiteiten gericht op kennisontwikkeling en –deling. Schrijver Lotte Haagsma woonde de vergaderingen bij waarin een onafhankelijke commissie zich boog over de 123 ingediende voorstellen. Dit artikel is een weergave van de overwegingen die ten grondslag liggen aan de selectie van de 50 meest kansrijke projecten. De Innovatielabs voor de culturele en creatieve sector zijn een initiatief van voormalig minister Van Engelshoven van OCW in reactie op de aanbeveling van de Raad voor Cultuur uit het advies 'Onderweg naar Overmorgen' om drie innovatielabs op de thema's digitalisering, ruimtelijk ontwerp en productdifferentiatie te starten. Staatssecretaris Uslu geeft een vervolg aan het programma, omdat het bijdraagt aan een duurzaam herstel van de culturele en creatieve sector. Het programma wordt gefinancierd uit het herstelplan voor de cultuursector.

23-01-2023

Jongeren van nu zijn je publiek van de toekomst. Ze zijn digitaler, flexibeler en op zoek naar nieuwe ervaringen. Ze vormen je belangrijkste doelgroep over 15 of 20 jaar. DEN geeft workshops waarin d.m.v. van een toekomstverkenning aan de slag wordt gegaan met het publiek van de toekomst. De uitkomsten kunnen door de deelnemers meegenomen worden in een digitale strategie. DEN heeft ook een handleiding gemaakt om concreet aan de slag te gaan met het publiek van de toekomst.

23-01-2023

Eind oktober meldde de website GamesWirtschaft dat Electronic Arts zou stoppen met de verkoop en distributie van fysieke games in Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk. Een storm in een glas water, zo bleek later want de marktleider ontkende het bericht. Het leidde echter wel tot verhitte discussies. Is er eigenlijk nog wel plek voor fysieke games in een gamewereld die steeds digitaler wordt?

17-01-2023

Beeldend kunstenaars maakten zich al langer zorgen om de computergemaakte illustraties van programma’s als DALL-E, Midjourney en het zeer toegankelijke Lensa. Sommigen handelen onder het motto ‘if you can’t beat them, join them’: ontwerpstudio The Stone Twins kwam onlangs met een advertentie voor restaurant NEXT op de proppen die was vormgegeven door het vernieuwde DALL-E 2. Een van de argumenten tegen kunstzinnige AI, die vaak werkt met een enorme database aan door mensen gemaakte kunstwerken, betreft auteursrecht: de programma’s parasiteren op het harde en vaak slecht betaalde werk van menselijke kunstenaars. Een sympathiek argument, maar in de praktijk helaas moeilijk vol te houden. Alle kunst, menselijk of algoritmisch, is namelijk geïnspireerd op het werk van anderen. De grens tussen inspiratie en diefstal is op zijn minst vaag. Toch zit er een belangrijk verschil tussen het maakproces van een computer en dat van een mens: een (menselijke) kunstenaar overwint persoonlijke, sociale, technische en conventionele beperkingen om tot een werk te komen. Filosoof Doortje Lenders stelt dat kunstmatige kunst daarom nooit dominant zal worden. “ Een schilderij of gedicht verliest zijn glans wanneer blijkt dat de worsteling van het maakproces niet heeft plaatsgevonden. We kunnen het werk dan alleen nog aan de oppervlakte waarderen, als decoratie in plaats van kunstwerk. Dat is het geval bij ‘kunst’ die door een intelligent programma is gemaakt. Het maakproces dat het werk waarde zou geven, ontbreekt.”

17-01-2023

Recent presenteerde Microsoft een nieuw AI-model, genaamd Vall-E. Dit text-to-speechmodel kan gesproken zinnen in vrijwel ieder stemgeluid genereren na een sample van drie seconden gehoord te hebben. Het AI-model kan daarbij ook intonatie en emotie nabootsen. Is dat strafbaar, als ik het train op iemands stem en die dan van alles laat zeggen? ICT – jurist Arnoud Engelfriet over deze kwestie.

17-01-2023

Het nieuwe publiek-private Cultuurloket DigitALL stelt in 2023 6,8 miljoen euro beschikbaar aan de cultuursector voor digitalisering. Cathelijne Broers, directeur van het Prins Bernhard Cultuurfonds, woordvoerder namens Cultuurloket DigitALL: “Dat geld is beschikbaar als ontwikkel- en projectbijdragen voor theaters, muziekpodia, musea, filmtheaters, festivals en producenten van professionele podiumkunsten die contact met hun publiek willen versterken via digitalisering. Daarmee maken we de instellingen weerbaarder, wat van groot belang is in de huidige onzekere tijd waarin veel van hen in zwaar weer verkeren. In 2022 hebben we al de eerste 20 cultuurinstellingen ondersteund met een bijdrage voor hun digitale projecten, maar de belangstelling voor onze donaties is zo groot dat we ons het afgelopen jaar ook hebben ingespannen om nieuwe financiers te vinden. Dat leidde onder meer tot een structurele bijdrage van 2 miljoen euro per jaar van het ministerie van OC&W, waarmee we heel blij zijn.” Cultuurloket DigitALL is een unieke publiek-private samenwerking van Prins Bernhard Cultuurfonds, VriendenLoterij, Fonds 21, VSBfonds, VandenEnde Foundation, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Gemeente Amsterdam, Stichting Zabawas en het Elise Mathilde Fonds.

12-01-2023

Als medium zoekt virtual reality vanaf haar ontstaan naar publiek. Weinig mensen bezitten thuis een VR-bril en buiten festivals zijn de werken zelden ergens te zien. Het nieuwe initiatief Nu:Reality wil daarin verandering brengen door VR de bioscoop in te halen. Dat zou kunnen werken. Kees Driessen over het initiatief.

12-01-2023

Ieder jaar maakt Games Industry, voor het grootste gedeelte op basis van data van Newzoo, een schets van het afgelopen jaar binnen de gamebranche. Hieruit blijkt dat de wereldwijde omzet in 2022 met 4,3 procent daalde. De industrie wist dit jaar 184,4 miljard dollar om te zetten. 50 procent hiervan kwam van mobiele spellen, 28 procent werd gegenereerd door consolegames, 21 procent via fysieke en digitale pc-games en een procent van de omzet werd opgehaald door browsergames. Opvallend in de cijfers is dat deze uitwijzen dat de wereld digitale games heeft omarmd. De wereldwijde omzet kon dit jaar opgedeeld worden in 5,8 procent (fysiek) en 94,2 procent (digitaal). In 2022 bedroeg de omzet van fysieke games 10,7 miljard dollar. De complete digitale markt was goed 173,8 miljard. Belangrijk hier te weten is dat de grootste aanjager van de winst mobiel is en daar zijn natuurlijk geen fysieke games voor beschikbaar. Daarnaast werd in het digitale percentage niet alleen de verkoop van titels meegenomen maar ook alle aankopen die in een spel werden gedaan.

12-01-2023

Op 11 februari 2023 opent Beeld & Geluid met de deuren van het interactieve Mediamuseum, waarin het medialeven van de bezoeker centraal staat. Doordat het museum zich aanpast aan de handelingen van de bezoeker, krijgt iedereen een persoonlijke museumreis. Het Mediamuseum, waarvoor Pieter van der Heijden als art director aan de basis stond, omvat meer dan vijftig interactives, honderden uren aan audiovisueel materiaal en vele objecten uit de mediageschiedenis.

15-12-2022

Pictoright ontvangt de laatste tijd regelmatig berichten van makers die zich zorgen maken over de ontwikkelingen op het gebied van Artificial Intelligence (AI). Zo trekken makers aan de bel over dat hun werk zich bevindt in AI training databases en maken zij zich zorgen over hun concurrentiepositie op de lange termijn. Pictoright is aan het onderzoeken welke rol zij hierin kan spelen en hoe zij beeldmakers hierbij het beste helpen. Zo wordt onderzocht of Pictoright, samen met partners, op korte termijn een meer informerende rol kan spelen en aan beeldmakers meer gericht advies kan verschaffen.

13-12-2022

Communicatiedeskundige Eline Levering van Kunst in de Kijker heeft honderden websites van kunstenaars voorbij zien komen. Als kunstenaar is het belangrijk dat je naar buiten treedt en publiek bereikt. Een goede website helpt daarbij. Natuurlijk: smaken verschillen en niet iedere website dient hetzelfde doel. Toch zijn er een aantal gouden tips die je bij het maken of verbeteren van elke website in gedachten kunt houden. Levering heeft er vijf.  Plus een Factsheet van Cultuur + Ondernemen met tips om je website toegankelijker, gebruiksvriendelijker én beter vindbaar te maken.

13-12-2022

De Europese vakbondsfederaties in de sector media, kunst en entertainment werken momenteel samen aan het onderzoek "Digital models and decent work for creators". Het onderzoek neemt de mogelijkheden en de beperkingen van digitale verdienmodellen, nieuwe vormen van rechtenexploitatie en duurzaam digitaal werk in de sector media, kunst en entertainment onder de loep. In een snel veranderende sector is het immers een uitdaging om het belang van makers te waarborgen. De eerste bevindingen werden op 2 december gepresenteerd tijdens de Immersive Tech Week, georganiseerd door de VR Days. Er zijn verschillende online verdienmodellen onderzocht, inclusief hun mogelijke impact op de sector. Wat betekenen deze snel opkomende technieken voor makers? Vormen ze een gevaar voor de werkgelegenheid, of zijn ze slechts een tool waarvan makers gebruik kunnen maken? Op dit moment worden opnames van stemacteurs bijvoorbeeld al gebruikt voor text-to-speech-technieken die de toekomstige inhuur van diezelfde stemacteurs al onnodig zou kunnen maken. En op social media is men al een aantal maanden in de ban van AI’s die op basis van trefwoorden in enkele seconden een beeld kunnen creëren, wat zorgen oproept over de toekomst van beeldmakers. Het onderzoek brengt gevolgen voor auteursrecht, arbeidsrechten en arbeidsrelaties, en eigendom en waarde in kaart. Bovendien wordt de wijze waarop creatieve makers – collectief of individueel – grip kunnen krijgen op dergelijke externe factoren. Het eindrapport wordt naar verwachting begin 2023 afgerond. Kunstenbond zal er t.z.t. over berichten.