06-06-2023

Al snel nadat bekend werd dat de filantropische stichting Droom en Daad het beeld ‘Moments Contained’ van Thomas J. Price had gekocht en aan de stad Rotterdam schonk, ontstond enige ophef. Maar toen NRC-columniste Rosanne Hertzberger op 3 juni in een column schreef dat ze het werk een „belediging” vond, omdat de jonge vrouw „niets bijzonders gepresteerd” had, barstte op sociale media een storm los van bijval en felle kritiek. Rosanne Hertzberger ziet het werk als 'het product van een slachtoffercultuur waarin het behoren tot een gemarginaliseerde groep volstaat om een standbeeld te krijgen'. Hertzberger : “Doe maar gewoon, dan applaudisseren we voor je, puur vanwege irrelevante randverschijnselen als gender of etniciteit. Wie weet, misschien is deze vrouw een held. Of misschien is ze een kreng, iemand die liegt, bedriegt, haat, chanteert en treitert. Het maakt niets uit. De groep waartoe ze behoorde werd gemarginaliseerd en daarom wordt ze nu overgecompenseerd. Gemaximaliseerd.” Waarom geeft het beeld aanleiding tot ophef? NRC formuleert zes vragen om de context van de discussie te verbreden. Vragen als : Wat wil de kunstenaar met het beeld zeggen? Wie beslist er over beeldende kunst in de openbare ruimte? Krijgen niet alleen mensen die iets bijzonders hebben gedaan een standbeeld?

06-06-2023

Op 2 juni werd in Rotterdam, voor het Centraal Station, een kunstwerk onthuld van de Britse kunstenaar Thomas J. Price. Een circa vier meter hoog bronzen beeld van een jonge, zwarte vrouw op Nikes, op straatniveau, zonder sokkel. Het is monumentaal maar voegt zich harmonieus in de omgeving, schrijft Paul Haarhuis. Wat dit nieuwe beeld zo bijzonder maakt, is haar krachtige gewoonheid. “Rotterdam mag zich gelukkig prijzen met dit beeld, dat met een zelfbewuste jonge zwarte vrouw het hedendaagse moderne, multiculturele Nederland symboliseert.” Burgemeester Ahmed Aboutaleb voorspelde bij de onthulling dat het "de meest gefotografeerde plek van Rotterdam wordt". Het trekt al veel bekijks. Het vier meter hoge bronzen beeld van een vrouw van kleur kan rekenen op de goedkeuring van veel Rotterdammers, ziet regionale omroep Rijnmond. Sandra Smets vraagt zich in NRC af waarom een gewone vrouw van kleur een standbeeld verdient. Gevoed door postkoloniale inzichten en mensenrechtenbewegingen als Black Lives Matter worden de laatste paar jaar wereldwijd standbeelden onttakeld als verouderde symbolen van ongelijkheid. Rotterdam is geen stad die veel prominenten op sokkels eert, constateert Smets. De laatste jaren is er wel een aanwas te zien van bijvoorbeeld gewone burgerslachtoffers van de Tweede Wereldoorlog aan bod. Lobbyisten voor dit soort monumenten hebben iets gemeen met de activistische beeldenstormers. Ze agenderen geschiedenissen die ze zelf niet hebben meegemaakt, maar waarvan de gevolgen voortbestaan, “of ze nu voortkomen uit familietrauma’s (oorlogen) of institutioneel racisme (slavernij). Dat intergenerationele leed is waarom verliezers de geschiedenis herschrijven. Het gaat om erkenning. Kunst ván het volk, niet vóór het volk.” Het beeld, gemaakt in 2022, dat nu in Rotterdam is geplaatst, gaat volgens Thomas J. Price, over representatie: wie waar te zien mag zijn.” Je kunt je afvragen in hoeverre dit een beeld is van ‘een gewone vrouw’, of dat het symbolisch gaat over de beeldenstormdiscussie.” Smets vervolgt : “Standbeelden (‘voor het volk’) verdwijnen, andere kunst (‘van het volk’) komt ervoor terug – zodat de openbare ruimte toch weer voor iedereen is. Dat maakt het wel nodig om buitenkunst anders te leren begrijpen.” Onbegrip komt van mensen voor wie deze kunst niet bedoeld is.

01-06-2023

Staatssecretaris Uslu (OCW) geeft antwoorden op Kamervragen over het bericht 'En weer is een muziekschool failliet gegaan. Wie kan er nog naar muziekles'. Het Tweede Kamerlid Mohandis (PvdA) had de vragen gesteld.

01-06-2023

Het slavernijverleden laat nog steeds sporen achter. Niet alleen in de randstad en grote steden, maar ook in bijvoorbeeld de Achterhoek en Noord-Brabant. Hoe kunnen ook kleinere gemeenten in het komende herdenkingsjaar aandacht besteden aan de doorwerking van ruim 200 jaar Nederlandse mensenhandel en uitbuiting? Cissy Gressmann van Bitterzoet Erfgoed en Dineke Stam van onder meer Mapping Slavery en Sporen van slavernijverleden in Gelderland spreken daarover in het LKCAtelier op 22 juni.

01-06-2023

Onlangs is door de Taskforce Culturele en Creatieve Sector (CCS) een eerste actueel onderzoek naar de meerkosten van implementatie van de Fair Practice Code gepubliceerd. Dit onderzoek is door de Taskforce CCS, in overleg met betrokken partijen uit de sector en het ministerie van OCW, de afgelopen maanden uitgevoerd. Dit, door onderzoeksbureau SiRM opgestelde rapport, ‘Wat kost Fair Pay? Een synthese van onderzoek op lokaal niveau naar de meerkosten van Fair Pay’, is op 31 mei 2023 aan staatssecretaris Uslu gestuurd. In het rapport ligt de focus vooral op gemeenten. Er loopt op dit moment een tweede onderzoek naar de meerkosten van fair pay die onder de subsidie- en ketenverantwoordelijkheid van de staatssecretaris vallen. Naar verwachting verschijnt dit rapport eind 2023. Het voorliggende rapport moet dan ook worden gezien als een voorfase, een eerste stap in het in beeld brengen van actuele cijfers rondom de meerkosten van implementatie van de Fair Practice Code, in het bijzonder fair pay. In de begeleidende brief aan de staatssecretaris geeft de Taskforce aan dat het verstandig is om ook nog lopende onderzoeken in regio’s ( o.m. in Brabant(stad) en in Friesland (zowel voor de provincie als voor de stad Leeuwarden) ) te volgen en de resultaten hiervan naast de synthese te leggen. In de brief nodigt de Taskforce de staatssecretaris uit om eind 2023 de noodzakelijke gezamenlijke stappen te bespreken om te komen tot implementatie van fair pay. Daarnaast vraagt de Taskforce aan de staatssecretaris om nu al in gesprek te gaan met gemeenten, provincies en andere financiers over de implementatie van de Fair Practice Code, in het bijzonder te komen tot structurele fair pay. Het SiRM rapport ‘Wat kost fair pay’ toont aan dat de implementatie van de Fair Practice Code in de culturele sector extra kosten met zich meebrengt, met name op het gebied van eerlijke beloning (fair pay). Het rapport waarin voor vier gemeenten (Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Groningen) gekeken is naar implementatie van fair pay benadrukt de structurele aard van deze kosten en pleit voor betere honorering, een sterkere rechtspositie voor zzp’ers en meer bestaanszekerheid voor culturele instellingen. Een uniforme financiering en wetswijziging zijn nodig om een eerlijk en duurzaam cultuurbestel te realiseren. Samenwerking tussen overheden en financiers is essentieel om tot implementatie van fair pay te komen.

30-05-2023

Rijkssubsidies voor culturele instellingen kunnen duidelijker en eenvoudiger. Dat zei de Raad voor Cultuur afgelopen april over de BIS-aanvraagprocedure. Provincies zijn het grotendeels eens met het advies van de Raad maar zien nog wel een aantal aandachtspunten. Uit recent onderzoek van Berenschot blijkt dat de cultuursector baat heeft bij betere samenwerking tussen overheden. Hierover hebben de provincies eerder al een brief aan de staatssecretaris gestuurd. Het advies van de Raad voor Cultuur mist echter de verbinding tussen de BIS, Rijkscultuurfondsen en het provinciale en gemeentelijke cultuurbeleid. Provincies vinden het jammer dat deze verbinding ontbreekt. Provincies maken zich zorgen over de nieuwe aanvraagprocedure van de BIS en of dit daadwerkelijk zal leiden tot administratieve lastenverlichting, terwijl dit wel de wens was van de staatssecretaris. Culturele instellingen worden bijvoorbeeld gevraagd om veel extra informatie en inzet over zaken als toepassing van de drie codes, duurzaamheid en een veilige werkomgeving. Volgens de provincies wegen deze verplichtingen daarom niet op tegen het beoogde doel. De provincies vinden het belangrijk dat er ook ruimte blijft voor het artistieke product en de autonomie van de makers. Het advies van de Raad voor Cultuur houdt onvoldoende rekening met een eerlijke verdeling van subsidies over het land. Vooral de provincies buiten de Randstad waar weinig Rijksgeld terecht komt, zijn voorzieningen verder weg en wordt veel ongelijkheid ervaren. Provincies vinden het belangrijk dat er meer aandacht komt voor regio's buiten de Randstad. Onlangs heeft de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur in het rapport "Elke Regio Telt" nog geschreven over het belang van cultuur in de regio en de grote ongewenste verschillen tussen regio's in Nederland. De provincies vragen hiervoor ook aandacht in de opdracht aan de Rijkscultuurfondsen. De provincies in de Randstad delen de zorg over de regionale spreiding en ervaren ook ongelijkheid in regio’s. Zij vinden het belangrijk dat een betere landelijke spreiding niet ten koste gaat van het aantal en de kwaliteit van de instellingen in de Randstad. Volgens de provincies zou staatssecretaris Uslu hier meer rekening mee moeten houden. In een brief aan staatssecretaris Uslu vragen de gezamenlijke provincies hier aandacht voor.

25-05-2023

De landelijke beleidslijn om grootschalige distributiecentra op ‘ongewenste plekken’ te voorkomen, is vertraagd. De beleidslijn had er in maart moet liggen, maar dat wordt eind dit jaar. Het uitstel komt door de Provinciale Statenverkiezing. Er is nieuw overleg tussen partijen nodig. 'De timing van de Provinciale Statenverkiezing half maart was een ongelukkige’ zegt Margreet Verwaal, senior beleidsmedewerker Ruimte bij het Ministerie van Economische Zaken. Daarnaast was er volgens Verwaal door de complexiteit van ruimtelijke ordening onvoldoende tijd om de consequenties van het voorgenomen beleid te doorgronden. ‘Daarbij komt dat een belangrijke verantwoordelijkheid ligt bij provincies.' Binnen de beleidslijn ‘Grip op grootschalige bedrijfsvestigingen’ werken drie de ministeries EZK, VRO en I en W en provincies in opdracht van de Kamer aan een aanpak voor de vestiging van grootschalige distributiecentra. Ook moet de lijn voor meer helderheid zorgen over de beschikbare plekken voor productiebedrijven, bouw- en maakindustrie, datacenters en fabrieken voor hernieuwbare energieproductie. In een brief aan de Tweede Kamer schreef minister Adriaansens van Economische Zaken eind vorig jaar dat de beleidslijn in het eerste kwartaal van dit jaar klaar zou zijn. De status is nu dat de contouren van het beleid klaar zijn. De definitieve beleidslijn verschijnt pas eind dit jaar omdat volgens EZK verschillende zaken nog moeten worden uitgezocht en verkend tussen provincies, IPO (Interprovinciaal Overleg), VNG en het Rijk.

22-05-2023

Het college van B en W van Amsterdam presenteerde op 17 mei visie op kunst en cultuur en haar belangrijkste voornemens voor de nieuwe Kunstenplanperiode (2025-2028). Het college zet samen met de sector in op verdere spreiding van kunst en cultuur over de stad, met meer aandacht en kansen voor makers en het talent van morgen. Het doel van het nieuwe Kunstenplan is een sterke, toegankelijke cultuursector waarin een bredere groep Amsterdammers zich herkent. Voor het Kunstenplan 2025-2028 is een jaarlijks bedrag van 152 miljoen euro gereserveerd. De cultuursector is van groot economisch belang; zo’n tien procent van de werkgelegenheid in Amsterdam komt uit de creatieve sector. Maar de cultuursector is kwetsbaar voor de gevolgen van hoge inflatie, de energiecrisis en de krappe arbeidsmarkt en ondervindt nog steeds de gevolgen van de coronacrisis. Het college heeft, bovenop de begroting voor het Kunstenplan, 5,3 miljoen euro gereserveerd om de komende twee jaar de sector te verstevigen met een nieuw steunplan. Het college besloot eerder deze maand de cultuursector een stevige impuls te geven met investeringen in de nieuwe Meervaart in Nieuw-West, het slavernijmuseum en een nieuwe theaterzaal in Zuidoost. Amsterdam wil een toegankelijke en diverse cultuurstad blijven. In 2019 stelde Amsterdam als eerste gemeente in Nederland een actieplan diversiteit en inclusie als eis om in aanmerking te komen voor een subsidie in het Kunstenplan 2021-2024. Dat beleid wordt doorgezet. De gemeente vraagt voor het aankomende Kunstenplan culturele instellingen om concrete doelstellingen te formuleren op het gebied van inclusie en diversiteit, ook wat betreft fysieke toegankelijkheid. Van groot belang voor het college zijn de cultuurcoaches, die in de huidige Kunstenplanperiode zijn geïntroduceerd, worden daarom een vast onderdeel van het Kunstenplan. Daarnaast zet het college in op de verdere versteviging van de positie van makers. Tot slot komt er nog meer aandacht voor betaalbare ruimte voor kunst en cultuur, bijvoorbeeld in broedplaatsen verspreid over de hele stad. Het college zet in op de realisatie van nieuwe plekken voor nachtcultuur.

15-05-2023

Voor het eerst sinds 1987 krijgen bibliotheken er tientallen miljoenen per jaar bij van de landelijke overheid. Gemeenten moeten dan wel zelf met plannen komen, die ze vanaf 15 mei kunnen indienen. Staatssecretaris voor Cultuur Uslu maakte zich sterk voor extra geld voor de bibliotheken. Dit jaar is er 17,6 miljoen euro extra beschikbaar en nog eens 38,4 miljoen in 2024. “Bibliotheken zijn juist in deze tijd belangrijk”, zegt Uslu. “Het is de samenleving in het klein waar je verschillende mensen treft die je normaal niet tegenkomt. In een tijd van wantrouwen, boosheid, tegenstellingen en kloven kunnen bibliotheken een plek van verbinding zijn.” Verbinding ontstaat niet alleen doordat mensen elkaar treffen in hetzelfde gebouw, maar ook doordat de bibliotheek tegenwoordig een plek is waar mensen zich kunnen ontwikkelen. Tot 2025 wil Uslu de schade van de afgelopen jaren herstellen, daarna wil ze de herwonnen kwaliteit op peil houden. “We hebben de afgelopen decennia de bibliotheken verwaarloosd. Dat heeft te maken met bezuinigingen en de decentralisatie.” In 1987 droeg de landelijke overheid de verantwoordelijkheid voor bibliotheken over aan de gemeenten en provincies. Die kregen in 2015 te maken met een nieuwe decentralisatie. Onder meer jeugdzorg ging naar de gemeenten. Dat kost de gemeenten zoveel geld, dat er weinig overblijft voor cultuur. Maar weten Nederlanders de bibliotheek nog wel te vinden? Nou en of, zegt de staatssecretaris. “Kijk maar eens naar de bibliotheken die aantrekkelijk zijn, zoals in Amsterdam, Tilburg, Zwolle, Groningen of Almere. Daar zit het vol mensen. Er zijn 3,4 miljoen Nederlanders lid van de openbare bibliotheek, onder wie 2,2 miljoen jongeren. Er gaat dus best wel wat jeugd naar de bibliotheek.”

11-05-2023

De Haagse culturele subsidies worden om de vier jaar vastgesteld. Voor de komende periode gaat het om een bedrag van 56 miljoen euro per jaar. Een commissie van de Haagse gemeenteraad bespreekt de voorwaarden waaraan de volgende subsidieregeling moet voldoen. Kleine culturele instellingen in Den Haag houden hun hart vast. Uit de plannen van wethouder Saskia Bruines blijkt dat zij gemiddeld dertig procent van hun subsidie kwijt gaan raken. 'Dit gaat ten koste van de culturele diversiteit in de stad', vertelt Ellen Vergunst namens het Collectief Haagse Klassieke Muziekinstellingen. Volgens Vergunst blijkt uit de keuzes van de wethouder dat de grote instellingen belangrijker zijn. 'De 32 kleine organisaties krijgen 2,8 procent van het totale subsidiebedrag, terwijl de tien grootste goed zijn voor 60,5 procent. Maar wij moeten bijna een derde inleveren. Het is absurd en niet te geloven.' De reden voor deze keuze lijkt vooral Amare te zijn. Het dure cultuurcomplex kost meer geld dan gedacht. 'Uit de plannen blijkt dat er anderhalf miljoen euro aan cultuursubsidies bij gaat komen', legt Vergunst uit. 'Maar Amare heeft een tekort van drie miljoen euro. Dat geld moet blijkbaar weg gepeuterd worden bij de andere instellingen. Maar daar los je het probleem niet mee op.' Het idee is alleen dat kleine instellingen elke twee jaar een subsidie aanvragen in plaats van iedere vier jaar, zoals grote instellingen dat moeten doen. 'Met het voorstel voor de nieuwe tweejarige regeling geven we gehoor aan de wensen vanuit de sector en stellen we juist extra budget beschikbaar voor kleinere instellingen. Bij een aanvraag onder de 100.000 euro per jaar krijgen zij de mogelijkheid om op een laagdrempelige manier een meerjarige subsidie aan te vragen', vertelt de woordvoerder van Bruines. De definitieve verdeling van de subsidies, die pas in 2025 ingaan, moet nog worden vastgesteld. 'Het minimum aanvraagbedrag voor het subsidiebestel 2025-2028 maakt dat kleine en grote organisaties niet met elkaar hoeven te concurreren op ongelijk niveau. Het budget moet nog worden bepaald, maar zou hoger uitkomen dan de totaalsom van alle subsidies die de kleine instellingen in het huidige subsidiebestel ontvangen. Met dit voorstel zou er dus meer geld beschikbaar komen voor de instellingen.'

11-05-2023

Beginnende theatermakers, acteurs en actrices hebben sinds de lockdowns in de coronajaren grote moeite om speelplekken te vinden. Veel makers kunnen hun voorstellingen zelfs helemaal niet vertonen, zeggen drie kenners van de theatersector. Onder wie Iris Daalder, senior beleidsmedewerker van de Nederlandse Associatie voor Podiumkunsten (NAPK), die ziet hoe de twee lichtingen studenten die in de coronajaren afstudeerden zichzelf niet hebben kunnen presenteren. De sector was immers gesloten. Zo is volgens haar ‘een stuwmeer’ ontstaan van nieuwe theatermensen die staan te dringen om de podia bestormen. Dat stuwmeer is groter dan de twee generaties, stelt Niek vom Bruch, algemeen directeur van Grand Theatre Groningen. Ook de twee lichtingen die voor de coronapandemie afstudeerden, in 2018 en 2019, hebben problemen. De periode om hun naam te vestigen was te kort, waardoor ze nu opnieuw vanaf nul moeten beginnen. Ondertussen staat ook de nieuwste lichting van theatermakers, acteurs en actrices alweer te popelen. Zo dreigt er een ‘tussen wal en schipgeneratie’ te ontstaan, zegt Anne Breure, de voorzitter van Kunsten ’92. Koen van Seuren (29) en David Westera (26) waren net afgestudeerd aan de Toneelacademie in Maastricht, toen begin 2020 de pandemie begon. Als Westera en Van Seuren theaters nu mailen over hun voorstellingen volgt vaak niet eens een reactie, zelfs geen afwijzing. “Willen ze ons wel programmeren, dan moet je het doen met de data die de programmeur nog heeft”, zegt Westera. “Daarom is onze tourlijst een soort gatenkaas, met dan weer een datum in juni, dan weer in oktober. Dat is artistiek ontzettend nadelig, want je kunt de voorstelling niet al spelend verder ontwikkelen. Als er periodes van twee maanden tussen zitten, begin je eigenlijk weer vanaf nul.” Anderen hebben het nog moeilijker, omdat ze niet in talentenprogramma’s zitten of al niet meer, omdat die programma's hooguit een paar jaar duren. De lichtingen die voor corona zijn afgestudeerd hebben daar last van. Voor sommige makers geldt ook dat ze – op basis van hun jaar van afstuderen – niet meer in aanmerking komen voor talentenprogramma's, terwijl ze door corona niet de kans hebben gehad zichzelf te laten zien. “Dat er minder speelplekken zijn, komt niet per se door corona, dat was daarvoor al zo. Dat heeft te maken met gestegen kosten en de uitkoopsommen: de prijs die gevraagd wordt voor een voorstelling. Die zijn echt aanzienlijk hoger dan voor corona.”, zegt Vom Bruch. Met beginnende makers heb je nooit een uitverkochte zaal. “De inflatie is 10 procent, maar de subsidies gaan gemiddeld met 4 procent omhoog. Dan heb je meteen een financieel probleem.” Dat gemeenten niet volledig indexeren, heeft te maken met hun eigen financiële zorgen. Het enige middel dat het theater heeft is het snijden in het aanbod. Bij de grote voorstellingen is het publiek na corona wel weer teruggekeerd. Bij de kleinere blijft het bezoek achter. Wij zien dat de makers zich minder kunnen ontwikkelen, terwijl vernieuwing belangrijk is”, zegt Breure. “Uiteindelijk komt daar de interessante kunst vandaan die het grote publiek trekt. De vraag is: kunnen we die randen met de experimenten behouden, zodat later de stukken voor het grotere publiek ook spannend blijven?” Overigens hebben de afgelopen jaren hebben ook een wissel getrokken op de dertigers en veertigers. “De rek is eruit, ook bij succesvolle makers van wie je denkt: die doen het toch fantastisch? Zelfs zij hebben moeite een stabiele basis te vinden om voldoende inkomen te verdienen. Dus je ziet ook daar uitval. Ik vrees voor een domino-effect dat door de hele sector trekt, ook naar de techniek, de marketing en naar alle ondersteunende en faciliterende functies.” Voordat de nieuwe inrichting van het cultuurbestel, zoals voorzien door de Raad voor Cultuur komt die pas na 2028, er is, is het pleisters plakken. “De nieuwe generatie makers zoekt niet altijd meer de podia op om te spelen, maar kiest ook andere plekken”, zegt Daalder. “Op buitenlocaties bijvoorbeeld, of ze gaan samenwerken met andere partijen, zoals een museum. Deels is dat noodgedwongen, maar theatermakers kiezen ook voor andere locaties vanuit nieuwsgierigheid, want het is artistiek uitdagend en je bereikt natuurlijk weer nieuwe publieksgroepen.” Een echt positieve ontwikkeling is volgens theaterdirecteur Vom Bruch de rol van theaterfestivals. “Vorig jaar zag je in het zomerseizoen dat beginnend werk vaker te zien was op de festivals. Zeker in Noord-Nederland. Oerol, Noorderzon, Jonge Harten, Explore the North, FestiValderAa, Arcadia in Leeuwarden, dat zijn hele belangrijke speelplekken geworden voor talent.” Van Seuren en Westera zien ook wel iets in een impresariaat, speciaal voor jonge makers.

11-05-2023

Gemeentelijk cultuurbeleid is niet vastgelegd in de wet. Als gemeentelijke beleidsambtenaar cultuur heb je vaak geen andere keuze dan aan te sluiten bij andere beleidsterreinen. Hoe bereik je dan tóch structurele aandacht voor cultuur in je gemeente? Merit de Valk was beleidsmedewerker cultuur en weet hoe complex dat is. Ze komt met 6 adviezen : Realiseer je: je stáát er niet alleen voor; Deel daarna jouw visie op hoe cultuur hieraan zou kunnen bijdragen met je beleidsregisseur, teamleider, maar ook met je wethouder; Verzamel goede voorbeelden van projecten waarbij cultuur als middel in de praktijk écht een verschil heeft gemaakt in het sociaal domein; Werk mee aan gezamenlijke projecten op overkoepelende thema’s, zoals Positieve Gezondheid of School en Omgeving; Wil je toch een keer vanuit cultureel perspectief reflecteren op beleid? Gebruik dan je culturele beleidspartners in crime van buurgemeenten of van een culturele steuninstelling; Laat je niet verlammen door de cultuur-als-middel-of-als-doel-discussie. Door inwoners cultuur te laten ervaren, ook al is het beleidsmatig ‘als middel’, gun je hen de kans om ervan te genieten.

04-05-2023

Op 2 april heeft de Raad voor Cultuur (RvC) zijn Advies aanvraag- en beoordelingsprocedure BIS-advies 2025-2028 gepubliceerd. Op basis van meerdere gespreksronden, waaronder een fysieke bijeenkomst voor het brede veld in Utrecht op 11 april, en een online bijeenkomst voor Leden en Vrienden op 18 april, heeft Kunsten ’92 op 1 mei de woordvoerders cultuur in de Tweede Kamer en aan de Staatssecretaris Cultuur en Media een formele reactie gestuurd op het advies. Kunsten ’92 vindt dat de raad een helder advies heeft geschreven. Alle onderwerpen die Kunsten ’92 belangrijk vindt, zoals inclusie, fair practice, governance, duurzaamheid en grensoverschrijdend gedrag krijgen aandacht. De vraag is echter of het geheel aan instapeisen, criteria en codes ook leidt tot een werkbaar en vruchtbaar beoordelingskader. Kunsten ’92 noemt zeven aandachtspunten. 1. De beoordelings- en regeldrang van de raad oogt (te) groot. De voorstellen tot versimpeling lijken echter nauwelijks op te wegen tegen de voorstellen die leiden tot verzwaring van administratieve lasten. 2. Het advies werpt behoorlijke drempels op voor nieuwkomers en daarmee mogelijk ook voor nieuwe publieksgroepen. Eeb reflectie op de noodzaak van nieuwe spelers en ruimte voor vernieuwing, innovatie en op de categorie ontwikkelinstellingen, wordt door Kunsten’92 gemist. 3. Er wordt nauwelijks een verbinding gelegd met gemeentelijk, provinciaal en Europees cultuurbeleid. 4. De regio is onderbelicht. Ondanks eerdere adviezen waarin juist de afstemming tussen raad en regio centraal staat, komt dit nu in het advies van de raad nauwelijks nog aan bod, op een algemene oproep na om de beoordelingskaders van rijk, gemeenten en fondsen op elkaar af te stemmen. 5. Kunsten ’92 vraagt zich af wat de consequenties zijn van de kosten die gepaard gaan met de ambities rond bijvoorbeeld duurzaamheid en Fair Pay. De financiële consequenties eenvoudigweg op het bordje van het culturele veld leggen gaat in deze tijd van stijgende kosten onherroepelijk tot ongelukken leiden. 6. Betrokkenheid bij maatschappelijke transities is iets anders dan het criterium ‘maatschappelijke betekenis’. Als criterium hier werkt ze vernauwend en het gevaar ontstaat dat het kunst puur instrumenteel maakt. Kunsten ’92 pleit voor ruimte en middelen om hier verdere invulling aan te geven. 7. Het advies van de raad dd. 2 april jl. over de rolverwarring tussen bovensectorale ondersteunende instellingen en departementen wordt herkend. Kunsten ’92 ondersteunt het advies om deze rolverwarring op te heffen en deze helder te krijgen.

04-05-2023

Nous Faes is het niet eens met de stelling van Hester van Santen onlangs in het NRC, dat BBB, de winnaar van de Provinciale Staten Verkiezingen, op het cultuurdossier eerder links dan rechts zou zijn. “De gedeelde noemer van de cultuurparagraaf is dat BBB hecht aan een laagdrempelig aanbod waar elke politieke partij wel voorstander van is en dat hij daar tot op zekere hoogte ook de portemonnée voor wil trekken. Maar een flinke investering in bijvoorbeeld kunstenaarshonoraria en fair practice door instellingen, waar vanuit de sector al jaren op wordt aangedrongen, of in project- en impulsregelingen voor kunstenaars, staat niet op het programma.” Faes wijst ook op de benodigde stelselherziening, waarin een betere afstemming van Rijk, provincies en gemeenten kan worden gerealiseerd. “Een eerste poging mondde onder Van Engelshoven uit in een aantal regionale proeftuinen, waar cultuurregio’s naar eigen inzicht plannen voor maakten. Je zou denken dat de Raad voor Cultuur de evaluatie hiervan aangrijpt om een voorstel te doen voor de cultuurplanperiode 2025-2028, maar daar zwijgt hij over, alsof hij zich schaamt. Toch is het niet aannemelijk dat BBB wacht tot de raad in 2029 de stelselherziening in kannen en kruiken heeft en zich een hele cultuurplanperiode namens ‘de regio’ verbijt over het geld dat naar de Randstad gaat.” Het ligt voor de hand dat het de fondsen zijn die in de onderhandelingen tussen Rijk, provincies en gemeenten in de vuurlinie terecht zullen komen en dat daar het eerst een bestuurlijke ‘heroverweging’ of ‘beleidsaanpassing’ volgt. Mocht het kabinet vallen en BBB zijn zegetocht landelijk voortzetten, dan komt ook internationalisering op de tocht te staan, aldus Faes.

04-05-2023

Minister Wiersma wil weer meer grip op het onderwijs: ‘Wat autonomie en vrijheid heet, is eigenlijk de boel aan zijn lot overlaten’. Dat die houding van de overheid niet goed uitpakt voor het kunstonderwijs hebben we de afgelopen decennia kunnen zien, stelt Ronald Kox. Hij pleit voor een verplichte kunstvakdocent op iedere basisschool, werkt uit welke drempels moeten worden overwonnen én doet een oproep aan de Tweede Kamer.

04-05-2023

Henk Visch is de winnaar van de Wilhelminaring 2023. De jury koos unaniem voor de Eindhovense kunstenaar en noemt zijn werk ‘onconventioneel, tijdloos en van een geniale eenvoud.’ ‘Zijn androgyne mensfiguren leveren al sinds de jaren tachtig op lichtvoetige wijze commentaar op de condition humaine,’ aldus het juryrapport. ‘Zijn beelden lijken dan weliswaar mensfiguren, of een been, ze zijn tegelijk afkomstig van een andere planeet, van een droomwereld. Visch’ mensfiguren zijn geen helden op paard of voetstuk, ze liggen of staan gewoon op de grond. Daardoor ontstaat een directe relatie met de kijker.’De Wilhelminaring is een landelijke oeuvreprijs die sinds 1998 elke 2 jaar wordt toegekend aan een vooraanstaande Nederlandse beeldhouwer. Op 30 september wordt de prijs aan Henk Visch uitgereikt in het CODA Museum in Apeldoorn. De gemeente Apeldoorn geeft de winnaar van de Wilhelminaring na de uitreiking de opdracht een beeld te maken voor het Sprengenpark.

02-05-2023

Iduna Paalman wint de tweejaarlijkse Mr.J.C.Bloem Poëzieprijs met haar bundel ‘Bewijs van bewaring’. De J.C. Bloemprijs is voor de tweede bundel van een dichter uit het Nederlandstalig gebied. Naast Paalman waren genomineerd : Bianca Boer voor haar bundel Vaste grond (Atlas Contact); Anne Broeksma voor Vesper (Atlas Contact); Arno van Vlierberghe voor Ex daemon (Het Balanseer). Op 7 mei ontvangt ze tijdens een feestelijke bijeenkomst in Buitengoed Fredeshiem, nabij Steenwijk, de Mr.J.C. Bloem Poëzieprijs. De prijs, 2500 euro, is beschikbaar gesteld door de gemeente Steenwijkerland in Overijssel.

01-05-2023

Vier jaar dicht en nog steeds geen plan; dat is de deplorabele tussenstand van de verbouwing van Museum Boijmans Van Beuningen. In de bouwcommissie van de Rotterdamse gemeenteraad werd de ‘ontwerp-pauze’ besproken die het college op 6 april afkondigde met als doel: kostenbeheersing en het herstellen van de beroerde verhoudingen tussen gemeente, architect en museum. De kosten zouden tientallen miljoenen hoger liggen dan de 223 miljoen euro die was uitgetrokken, en de tussentijdse adviezen waren negatief, op dat van de klankbordgroep na, volgens wethouder Maarten Struijvenberg. De directie en de raad van toezicht van Museum Boijmans reageerden publiekelijk en negatief. Die publieke tussenstand viel ook niet goed bij architect Francine Houben. „Ik voelde dat het ontwerp niet op zijn kwaliteit werd beoordeeld”, zegt ze in een reactie. „Het was alsof ze een dolk in mijn rug staken.” Ze was nog met alle partijen in overleg over het voorlopig ontwerp. In het verbouwings- en renovatieproces waren de verhoudingen ernstig verstoord geraakt, zo zelfs dat de museumdirectie van de gemeente (eigenaar van pand én collectie) al meer dan een jaar geen rechtstreeks contact mocht hebben met de architect. Inmiddels heeft Ina Klaassen, de directeur van het museum die na het vertrek van Sjarel Ex afgelopen september alleen verder ging, weer rechtstreeks contact met architect Houben. Dat is onderdeel van de aanpak van wethouder Struijvenberg, die naar eigen zeggen twee prioriteiten heeft in dit dossier: kostenbeheersing en het herstellen van de verhoudingen tussen gemeente, museumorganisatie en architect. Hij benadrukte tijdens de commissievergadering – waar Klaassen en Houben ook bij waren – dat het besluit van de tussenstap samen met de twee andere partijen is genomen. De kostenbeheersing is complex, omdat die samenhangt met hoe ingrijpend en ambitieus de verbouwing kan zijn. De grootste kostenoverschrijdingen zitten volgens de ramingen in de renovatie en verbouwing van het oudste deel, het rijksmonument van Van der Steur, en de aanleg van een logistiek centrum achter het museum. Dat is een vurige wens van het museum omdat voorheen publiek, afval, aanvoer en kunst door dezelfde ingang moesten. Er zijn nog steeds allerlei varianten voor de renovatie. Een grote vraag is nu of het budget van 223 miljoen euro heilig zal zijn voor dit college. Dat zou immers een ‘goedkoop-is-duurkoop’-situatie kunnen opleveren; een betaalbaar compromis waar iedereen over tien jaar ongelukkig mee is.

01-05-2023

De gemeente Almere stopt met de ontwikkeling van een groot kunstmuseum in de stad. Dat heeft de gemeenteraad op 13 april besloten. De plannen voor het museum zijn te duur geworden voor de gemeente. Aan de oprichting van ‘Kunstmuseum Flevoland’ (de werktitel) werd sinds 2020 gewerkt. Het moest een „tot de verbeelding sprekend” museum worden voor landschapskunst en multimedia-kunst. Volgens een advies van de Raad voor Cultuur zou zo’n museum „een goede aanvulling op het bestaande museale aanbod” in Nederland zijn. De bouw van het museum zou in 2025 beginnen. Volgens het college is de ontwikkeling van een groot museum momenteel „niet opportuun”; niet alleen vanwege de financiën, maar ook door de „hoge inflatie” en de „wereldwijde (veiligheids)zorgen”. Het college zweeg in zijn voorstel over het mislukken van de Floriade, waarvoor Almere een miljoenenstrop te verduren kreeg. De oprichting van het Kunstmuseum Flevoland werd gesteund door de rijksoverheid, de provincie Flevoland en de gemeente Almere. Zij reserveerden voor de periode 2021-2025 samen ruim 13 miljoen euro via het Fonds Verstedelijking Almere. De gemeente, goed voor een derde van die subsidie, trekt zich nu terug uit dat plan. Het besluit geldt voor de huidige collegeperiode die tot en met 2026 loopt. In 2022 is er op het Floriade-terrein al wel een ‘pilotmuseum’ geopend, kunstpaviljoen M. Dat paviljoen blijft in ieder geval tot en met 2025 bestaan, besloot de gemeenteraad. „Wat belangrijk is voor M, is dat er toekomstperspectief is”, zegt Denise de Boer, die als kwartiermaker in dienst is van de gemeente. „Dat moet nu door de drie partijen samen worden besproken.” Ze verwacht in de zomer duidelijkheid. Het museum in oprichting zou ontwikkeld worden rond een collectie van tien landschapskunstwerken in de provincie Flevoland, zoals De Groene Kathedraal (Marinus Boezem, 1996), Exposure (Antony Gormley, 2010) en Deltawerk// (RAAAF & Atelier de Lyon, 2018). Momenteel brengt de stichting Land Art Flevoland die werken, die in bezit zijn van vijf verschillende eigenaren, onder de aandacht. Het Kunstmuseum Flevoland wilde die landschapskunst combineren met multimediale, immersieve installaties in een museumgebouw in Almere. Daarnaast wilde het nog op te richten museum dienen als instelling voor kennis en educatie over landschapskunst. Het paviljoen M. doet nu ook al aan educatie en publieksactiviteiten. Dat programma wil de gemeente graag voortzetten, ook om tot en met 2025 de subsidie te behouden van het ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap.  De Floriade 2022 eindigt met een geraamd tekort van 103,3 miljoen euro. Dat bedrag komt naar voren uit een analyse van de voorlopige eindafrekening van de Floriade, schrijven burgemeester en wethouders van Almere in een brief aan de gemeenteraad.

01-05-2023

Als de overheid muziekles niet ondersteunt, krijgen muziekdocenten slechter betaald en zijn de lessen duurder. Dat blijkt uit een inventarisatie van muziekles in Nederland, gedaan door onderzoekers van het Prins Claus Conservatorium in Groningen en het ArtEZ Conservatorium in Zwolle. De inventarisatie in de zes noordelijke en oostelijke provincies ( (Drenthe, Groningen, Friesland, Flevoland, Overijssel en Gelderland). In het rapport worden lestarieven in de verschillende provincies met elkaar vergeleken. Ook is gekeken naar de arbeidspositie, opleiding en honorering van muziekdocenten. Tenslotte is er geïnventariseerd in hoeverre de gemeenten uit het zoekgebied het ondersteunen van naschools muziekonderwijs tot hun taak rekenen. Conclusie is dat er in de sector naschoolse muziekeducatie veel muziekdocenten werken en er nog steeds veel muziekscholen zijn. Wel zijn de verschijningsvormen veranderd. Hoewel er dus op dit moment geen sprake is van de veelbesproken ‘kaalslag’, zijn er wel degelijk serieuze zorgen voor wat betreft de financiële toegankelijkheid en bereikbaarheid van aanbod, met name in minder stedelijk gebied, en ook rond de honorering van docenten en de aanwas van nieuwe docenten. De toegankelijkheid van muzieklessen staat onder druk nu de overheid zich steeds verder heeft teruggetrokken uit het naschoolse kunst- en muziekonderwijs. Dat wringt vooral voor mensen buiten de steden, en gezinnen met een laag inkomen. „De markt voor docenten is echt mager”, zegt lector kunsteducatie Evert Bisschop Boele over de resultaten. „Het is een beetje overleven.” Lector Bisschop Boele en Imre Kruis – die aan het conservatorium in Groningen en bij ArtEZ les geeft in muziekpedagogiek – begonnen hun telling vanwege het ontbreken van harde gegevens over muziekeducatie in Nederland. Alle lopende inventarisaties, zoals van het CBS, zijn de afgelopen jaren beëindigd omdat de los-vaste organisaties van kunst- en muziekdocenten te lastig bereikbaar bleken voor onderzoek. Veel docenten hebben, na het verdwijnen van door gemeente gesubsidieerde muziekscholen, als zzp’er hun lessen voortgezet, in meer of minder georganiseerde verbanden. De onderzoekers vonden in de zes provincies nog 30 muziekscholen met docenten in loondienst, en bijna 150 verbanden van zzp’ers. Die zzp’ers verdienen gemiddeld 41 euro per uur. Dat is doorgaans niet de eerlijke betaling (fair pay) die staatssecretaris Gunay Uslu probeert in te voeren in de cultuursector. Om uit te komen op een cao-loon zou het zzp-uurtarief moeten oplopen van 40 euro voor muziekdocenten zonder ervaring naar 62 euro met twintig jaar ervaring. „Docenten vinden het moeilijk om door de jaren heen hun tarieven te verhogen”, zegt onderzoeker Imre Kruis. „Daardoor lopen ze steeds achter de feiten aan.” Overheden vragen doorgaans van gesubsidieerde instellingen, ook gemeentelijke muziekscholen, dat ze hun personeel eerlijk betalen. In de praktijk is echter vaak niet duidelijk wat ‘eerlijk’ voor zzp’ers inhoudt, zegt Karin Boelhouwer van de Kunstenbond. „Als instellingen zeggen dat ze eerlijk betalen, geloven gemeenteambtenaren dat. Ik voer regelmatig gesprekken met ambtenaren over hoe je fair pay echt regelt.” De afgelopen jaren ontwikkelde het Platform ACCT, dat in opdracht van het ministerie van OCW aan de invoering van eerlijke betaling werkt, de Digipacct-tool. Daarmee zijn cao-lonen (zoals van de Cao Kunsteducatie) om te rekenen naar redelijke zzp-tarieven. Zowel Boelhouwer als de Groningse onderzoekers pleiten ervoor om die rekenmethode te hanteren. Imre Kruis: „Ook omdat die laat zien dat ervaring beloond zou moeten worden.” De Groningers verwachten echter dat veel muziekdocenten hun tarief niet zomaar verhogen tot die norm, omdat muziekles – vooral privéles – dan te duur wordt voor veel gezinnen. „Dan is fair pay wel geregeld, maar toegankelijkheid niet”, zegt Evert Bisschop Boele. „De toegankelijkheid staat echt onder druk. Als we dat als samenleving niet willen, moeten we muziekles ondersteunen.” De inventarisatie laat zien dat zzp-docenten bij muziekscholen mét overheidssubsidie 11 euro per uur meer verdienen dan elders, en dat leerlingen er ruim 5 euro per uur minder betalen. Kruis en Bisschop Boele waarschuwen ook dat een tekort aan muziekdocenten aan het ontstaan is, vooral in plattelandsgebieden. Volgens hen komt dat deels doordat bestaande muziekdocenten overstappen naar een baan met betere inkomsten. Ook zien ze dat er te weinig nieuwe docenten bijkomen. Het vak lijkt daarom te vergrijzen. In hun rapport noemen ze als voorbeeld dat in de noordelijke provincies de meeste blokfluitdocenten bijna met pensioen gaan, en er geen vervangers zijn. Zo ontstaan er buiten de steden steeds meer ‘witte vlekken’ in het aanbod van muziekles.

13-04-2023

De aanmeldperiode voor de brede SPUK, met daarin de nieuwe periode Brede Regeling Combinatiefuncties (BRC), is verstreken. Alle Nederlandse gemeenten dienden een aanvraag in voor de brede SPUK. De volgende stap voor gemeenten is het opstellen van een integraal plan van aanpak. In dit plan van aanpak wordt duidelijk hoe de verschillende programma’s binnen de brede SPUK bijdragen aan de doelen uit GALA, het Sportakkoord II en de afspraken rondom de nieuwe periode Brede Regeling Combinatiefuncties. Hoe zet je als gemeente cultuur in voor het behalen van de doelen in de brede SPUK? En hoe verwerk je dit in de plannen van aanpak? Daarover wordt gesproken tijdens het LKCAtelier van 11 mei. Aan het einde van het Atelier heb je volop kennis, inspiratie en handvatten om cultuur integraal te kunnen verwerken in het plan van aanpak. Om gemeenten te ondersteunen bij het opstellen van hun integrale plan van aanpak heeft de kerngroep VNG/VSG een format opgesteld.

13-04-2023

Metropolis M besteedt regelmatig aandacht aan het kunstleven in een stad. Dit keer Arnhem. De Gelderse hoofdstad telt meerdere locaties van kunstacademie ArtEZ, huisvest het vorig jaar heropende Museum Arnhem én speelt een belangrijke rol in twee grote kunstfestivals: Sonsbeek en Biënnale Gelderland. Daarnaast zijn er verschillende kunstinitiatieven die elk een eigen rol vervullen in het plaatselijke culturele landschap. Desondanks lopen jonge kunstenaars en andere starters in de cultuursector er tegen de nodige problemen aan, met name op gebied van woon- en werkruimte. Maarten Buser sprak daarover met Inge Pollet (Plaatsmaken), Youri Appelo en Lieke Wouters (Post) en Rob Groot Zevert (Omstand).

13-04-2023

Almere is bij de Nationale Evenementenprijzen uitgeroepen tot beste grote evenementenstad voor het jaar 2022. De jury is enthousiast over de inzet van de gemeente op de relatie tussen de Floriade Expo en de stad, en over hoe met evenementen werd geïnvesteerd in de toekomst. ‘Men liet zich niet van de wijs brengen door de negatieve aandacht voor de Floriade. Sterker nog, ze zijn er in geslaagd onderdelen van het 180-dagenprogramma blijvend op de agenda te krijgen. Ook is ontdekt hoeveel talent de stad en haar inwoners te bieden hebben’, staat in het juryrapport. De jury is benieuwd naar de langetermijneffecten van de aanpak en hoopt dat dit een structurele impact op het evenementenaanbod en -beleid van Almere zal hebben.  Er komt overigens geen nieuwe editie van de wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade in 2032, maakte de Nederlandse Tuinbouwraad (NTR) bekend. Volgens de NTR is de huidige vorm van de Floriade achterhaald.  Deventer werd tweede in de categorie meer dan 100.000 inwoners. De Hanzestad staat bekend om onder meer de Deventer Boekenmarkt, het Dickens Festijn en Deventer op Stelten. Mogelijke bedreiging voor de Deventer evenementen is, aldus de jury, gebrek aan ruimte. De jury hoopt dat de gemeente daar oplossingen voor vindt. De Evenementen Innovatieprijs tenslotte is overhandigd aan Bosk Arcadia. In 2022 werd de binnenstad van Leeuwarden 100 dagen lang groen gekleurd, doordat meer dan 1000 bomen letterlijk door de stad wandelden. “De kunstinstallatie, het ‘wandelende’ bos werd in beweging gebracht door honderden deelnemers. De bomen verplaatsten elke week naar het volgende plein of straat waardoor er iedere keer een andere locatie groen kleurde en een andere beleving gaf met de bomen als aankleding. Met Bosk Arcadia – een vervolg op Leeuwarden – Fryslân 2018 (Culturele Hoofdstad van Europa) is de vergroening van Leeuwarden nadrukkelijk op de kaart gezet. Het project kende, naast het wandelende bos, een breed participatie-, educatie-, cultuur- en verdiepingsprogramma voor Leeuwarden en Fryslân.

11-04-2023

9 clubs/culturele podia en restaurants in Amsterdam krijgen een 24-uursvergunning. Zij liggen allemaal buiten het centrum. Voor 5 van deze plekken is de 24-uursvergunning nieuw. De nacht heeft Amsterdam veel te bieden. In de nacht ontstaan initiatieven die waardevol zijn voor Amsterdammers. De gemeente Amsterdam wil een bloeiende, diverse nachtcultuur stimuleren met plekken die zelf hun openings- en sluitingstijden mogen bepalen.

06-04-2023

De renovatie en nieuwbouw van Museum Boijmans Van Beuningen, sinds 2019 gesloten, in Rotterdam dreigt nog eens 30 tot 75 miljoen euro duurder uit te vallen dan geraamd. Het ontwerp is daarom tijdelijk stilgelegd, meldt het stadsbestuur van Rotterdam op 6 april aan de gemeenteraad. De tegenvallers hebben vooral te maken met de aanleg van een transporttunnel onder het Museumpark voor laden en lossen en met het restaureren en renoveren van het oudste deel van het museum, het rijksmonument Van der Steur uit 1935. Het vernieuwde ontwerp van Boijmans is gemaakt door Francine Houben van het internationale architectenbureau Mecanoo uit Delft. ‘De komende periode onderzoeken partijen gezamenlijk op welke manier en op welke onderdelen het ontwerp kan worden aangepast’, schrijft wethouder Struijvenberg aan de gemeenteraad. Dat besluit is genomen in samenspraak met het museum en Mecanoo. Voor de zomer moet er duidelijkheid zijn over de voortgang.

30-03-2023

Heerlen laat zich inmiddels al jaren gelden als een belangrijke broedplaats voor filmtalent. Niet alleen herbergt de stad talent hub CineSud en het Dutch Mountain Film Festival, ook wordt het monumentale Royal Theater omgebouwd tot een moderne en unieke film hub waar naast filmzalen en een horeca ook ruimte wordt geboden aan talentontwikkeling en productie(faciliteiten). Sinds 2018 ondersteunt de Gemeente Heerlen via CineSud jaarlijks één lokale maker in de eerste stap van diens carrière middels het Shoot Heerlen!-traject. In samenwerking met het Limburg Film Fonds wordt nu een vervolgstap aangeboden in de carrières van dit talent. Beide partijen leggen elk €15.000 in, waarmee drie projecten ondersteund kunnen worden met een bijdrage van €10.000. Hiermee wordt niet alleen een enorme impuls gegeven aan een concreet project en de ontwikkeling van de maker op dat moment, ook wordt zo een essentiële tussenstap geboden in de doorgroei van de makers naar nationale en internationale fondsen voor deze en toekomstige projecten. Hiermee biedt Heerlen talent de ideale mogelijkheid om door te groeien als nieuwe professional. De eerste toekenning is voor het documentaire-project Zusters van Zorba Huisman. De documentaire vertelt over uit Oekraïne gevluchte vrouwen en kinderen die vanuit een hopeloze situatie belanden in een plek van geloof: het Heerlense klooster Huize de Berg. De film gaat op 15 april in voorpremière in het Royal Theater in Heerlen en is 16 april te zien bij de KRO-NCRV.

30-03-2023

Meerdere Haagse culturele verenigingen zijn in problemen gekomen door de uitbreiding van betaald parkeren in de stad. Leden dreigen af te haken. Voorzitter Kees Spaans van muziekvereniging Metro Scheveningen, die in Duindorp is gevestigd, vertelt dat er veel onrust is bij de leden over de parkeerkosten. Hij heeft hierover al enkele keren aan de bel getrokken bij de gemeente Den Haag, maar zonder resultaat. Hij vindt het vreemd dat vrijwilligers van sportverenigingen gebruik kunnen maken van een speciale bezoekerspas, maar leden van muziek- en toneelverenigingen niet. ,,We hebben oudere leden die afhankelijk zijn van hun auto en van buiten de stad komen, uit Zoetermeer, Barendrecht, het Westland en Amersfoort. Die kunnen echt niet met het openbaar vervoer komen om hier te repeteren. Dan zijn ze net zolang onderweg als de repetitietijd. Bovendien hebben ze ook muziekinstrumenten mee, dus dat maakt het lastig.’’ Daarnaast mogen parkeerders in de zomer maximaal twee uur parkeren in Duindorp, terwijl veel leden zo’n drie uur doorbrengen op de vereniging. De gemeente Den Haag benadrukt dat openbare parkeerruimte schaars is en de komende jaren alleen maar schaarser wordt. Daarom worden bewoners, bedrijven, instellingen en hun bezoekers gestimuleerd om andere vervoermiddelen dan de eigen auto te gebruiken. ,,Daarom ziet de gemeente op dit moment niet genoeg redenen om voor nieuwe doelgroepen een speciale parkeervergunning in het leven te roepen’’, zegt een woordvoerder. De gemeente  Den Haag is zich echter ook bewust van de grote maatschappelijke rol van culturele instellingen. ,,Daarom onderzoeken we de mogelijkheid om het parkeerbeleid zo vorm te geven dat kortparkeerders bij een locatie met een bezoekersfunctie, zoals culturele instellingen, beter worden gefaciliteerd en dat tegelijk de doorstroming van het verkeer wordt bevorderd en de parkeerdruk aanvaardbaar blijft.’’

30-03-2023

De BoerBurgerBeweging is de grote winnaar van de verkiezingen voor Provinciale Staten. Wat wil die partij? „Kunst en cultuur spelen een belangrijke rol in de leefbaarheid van het platteland”, zegt de Zeeuwse akkerbouwer Antje Dees over de standpunten van haar partij. „Kunst en cultuur geven maatschappelijke binding en maken Zeeland aantrekkelijker als vestigingsplaats.”. Dees schreef mee aan de cultuurparagraaf in het provinciale verkiezingsprogramma van de partij. Daarin wordt opgeroepen tot „meer steun en waardering voor waardevolle private musea, podia, theaters en plaatselijke streekeigen festivals”. Ook wil de Zeeuwse BBB dat de Zeeuwse musea meer scholen kunnen ontvangen en buitenlandse wisseltentoonstellingen binnenhalen. Landelijk pleit de BBB voor meer aandacht voor kunst en cultuur in de klas, en afschaffing van de btw op culturele activiteiten. En vooral vindt de partij dat cultuursubsidies ‘eerlijker’ verdeeld moeten worden, zodat er meer geld beschikbaar komt voor het platteland. De BBB-visie op kunst en cultuur past meer bij die van de midden- en linkse partijen, schrijft Hester van Santen in het NRC. Wat betekent de opkomst van de BBB voor het provinciaal cultuurbeleid? Die vraag is om nog een reden nu relevant: provincies pleiten ervoor dat zij meer invloed krijgen op het culturele leven – juist om ook de regio’s te ondersteunen. „Het landelijk cultuurbeleid [heeft] te weinig oog voor regionale en lokale behoeften”, schreven de provincies afgelopen december aan staatssecretaris Uslu. De provincies staan wat betreft cultuuruitgaven ver achter de gemeenten, met 325 miljoen euro. „Dat betekent vooral dat provincies die vinden dat ze te weinig aan cultuur doen, er meer aan moeten gaan uitgeven”, zegt onderzoeker Bastiaan Vinkenburg van bureau Berenschot die deze cijfers op een rij zette. Berenschot onderzocht in opdracht van het Interprovinciaal Overleg (IPO) het cultuurbeleid van provincies. Het rapport ‘’Op weg naar herpositionering’’ (november 2022) is kritisch: ze concluderen dat de samenwerking tussen rijk, provincies en gemeenten hapert. De rol van de provincies is „passief”. De provincies willen daarom dat die rol versterkt wordt. Officieel hoeft een provincie niet veel met kunst en cultuur. Wettelijke taken heeft de provincie vooral voor erfgoed, zoals monumentenzorg en behoud van archeologische vondsten. Maar verder zijn de wettelijke taken van provincies beperkt, en daardoor functioneren gemeenten, provincie en rijk voor de cultuursector niet voldoende als één overheid, schrijven de onderzoekers. En provincies varen grotendeels hun eigen koers, zo zijn er provinciale musea en orkesten. Het rapport onderscheidt negen soorten taken die provincies op zich zouden kúnnen nemen, van innovatie of ondersteuning tot een directe rol als subsidieverlener. De provincies pleiten ervoor om die rollen vast te leggen: deels in de wet, deels in schriftelijke afspraken die elke provincie met het rijk maakt. uist door het ontbreken van duidelijk omschreven taken kan de omgang met cultuur van provincies na elke statenverkiezingen omslaan. Dat gebeurde in 2019, toen Forum voor Democratie de grootste partij werd in Noord-Brabant: er werd geen gedeputeerde voor cultuur benoemd. Vinkenburg: „Dat is een schrikbeeld voor de cultuursector, dat het onderwerp echt van de agenda verdwijnt. Het kwam niet zover omdat het provinciebestuur viel, maar er stonden in Noord-Brabant forse bezuinigingen op stapel.” Een provinciale coalitie met de BBB kan dus wel degelijk zelf besluiten om meer steun te verlenen aan kunst en cultuur. Vooral voor plattelandsgemeenten zou een sterker provinciaal cultuurbeleid een voordeel zijn, denkt Marielle Hendriks, directeur van het Erfgoedhuis Zuid-Holland. In november 2022 publiceerde het CBS cijfers over de cultuuruitgaven van alle provincies en gemeenten. Daaruit bleken grote verschillen tussen de provincies. Hendriks denkt dat de BBB juist iets kan betekenen voor de landelijke woonplaatsen die soms over het hoofd gezien worden. Een van de terreinen waar gaten ontstaan als provinciaal beleid ontbreekt, is ondersteuning voor cultuureducatie en-participatie, zoals kunst in de klas of amateurorkesten. Het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA) publiceerde onlangs een rapport met de veelzeggende titel ‘Er is strikt genomen geen rol’. Dat concludeert dat ambtenaren sterke behoefte hebben aan houvast: ze willen af van de onzekerheid van tijdelijke ondersteuningsregelingen, en betere afspraken over de taken van rijk, provincies en gemeenten. „Als je niet stuurt vanuit het rijk, kunnen provincies ervoor kiezen om geen beleid te voeren rond cultuureducatie en -participatie”, zegt LKCA-onderzoeker Luud Goossens. Dat de opkomst van de BBB zal leiden tot meer geld en ruimte voor provinciaal cultuurbeleid, lijkt echter nog lang niet zeker. Veel hangt immers af van landelijke politieke besluiten over de rol van de provincies in het cultuurstelsel en regionale spreiding van landelijke subsidies. Maar vooral hoe de coalities worden gevormd. Gaan die vanwege het stikstof beleid over rechts dan kan dat “ertoe leiden dat provincies hun kerntaken voor kunst en cultuur inperken, in plaats van versterken.”, aldus Berenschot-onderzoeker Bastiaan Vinkenburg.

28-03-2023

De biodiversiteit loopt hard achteruit. Wereldwijd daalt het aantal (wilde) bijen, vlinders, zweefvliegen en andere bestuivende insecten. Nederland slaat wat dat betreft relatief een slecht figuur. Van de 360 soorten bijen in Nederland dreigt meer dan de helft te verdwijnen. Overheden moeten dus aan de bak, met serieus beleid. 'Een beleidsstuk met de opmerking dat we gaan werken aan biodiversiteit, daar kun je niks mee. Daar zit ook de grootste uitdaging: hoe ga je nu beleid vertalen naar concrete acties? Naar verordeningen binnen die wetgeving zodat een wethouder of volgende wethouder of gemeenteraad niet kan zeggen: dat gaan we toch niet doen.’ Dat zegt Eddy Schabbink van IPC Groene Ruimte. Hij pleit ervoor dat gemeentelijke overheden veel meer samenwerken, niet alleen intern, maar ook met waterschappen, woningcorporaties en provincies. Een positieve ontwikkeling is volgens Schabbink dat vanuit de rijksoverheid is aangegeven dat bodem en water sturend zijn. Gemeenten moeten minder sectoraal werken om de biodiversiteit te kunnen verhogen. Ook moet biodiversiteit in de omgevingsplannen en verordeningen verankerd worden. Meer weten over hoe je als gemeente de biodiversiteit kan versterken? Het boekje ‘Aan de slag met … Biodiversiteit’ van IPC Groene Ruimte, Vereniging Stadswerk en Stichting Steenbreek biedt concrete handvatten voor gemeenten om de biodiversiteit te versterken.

27-03-2023

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) organiseert een reeks bijeenkomsten over kunst in de openbare ruimte. Bij iedere bijeenkomst worden actuele thema’s van verschillende kanten belicht. De invalshoeken variëren van technische, financiële, historische tot beleidsmatige kwesties. Tijdens de eerste platformbijeenkomst is er aandacht voor een casus waar deze verschillende aspecten een rol spelen. Ook is er ruimte om projecten of thema’s aan te dragen voor de volgende bijeenkomsten. Kunst in de openbare ruimte vormt een substantieel deel van ons cultureel erfgoed en staat relatief onbeschermd op straat. Betrokken professionals, beheerders en makers hebben aangegeven behoefte te hebben aan het uitwisselen van kennis en ervaringen. Daarom organiseert het RCE deze eerste interdisciplinaire platformbijeenkomst op 6 april in Amersfoort.

27-03-2023

De regeling voor het aanvragen van uitkeringen om het bibliothekennetwerk te versterken, is gepubliceerd. Met deze tijdelijke regeling kunnen gemeenten vanaf half mei 2023 geld aanvragen om nieuwe bibliotheekvestigingen op te richten en om bestaande bibliotheekvoorzieningen te verbeteren of verder te ontwikkelen. Het geld kan bijvoorbeeld gebruikt worden om bibliotheken langer open te laten zijn of om van een afhaalpunt voor boeken een volwaardige vestiging te maken. Gemeenten en bibliotheekorganisaties kunnen hier nu gezamenlijk concrete voorstellen voor bedenken. Komend jaar is € 29,7 miljoen beschikbaar, en dat loopt op tot een structureel bedrag van € 58,7 miljoen euro vanaf 2025. Een deel van dit geld komt nu beschikbaar via de tijdelijke regeling voor gemeenten.  Gemeenten kunnen aanvragen indienen bij de Dienst Uitvoering Subsidies aan Instellingen (DUS-I).

23-03-2023

Gratis festivals horen bij de Nederlandse evenementencultuur. Tenminste, zo zullen velen het ervaren. Toch zijn gratis evenementen anno 2023 geen vanzelfsprekendheid meer. Gestegen productiekosten, veranderende vergunningseisen, veranderd publiek: aan alle kanten staan evenementen onder druk. Met meerdere grote gratis festivals die gaan stoppen of besluiten entree te heffen, doemt de vraag op of gratis festivals nog wel van deze tijd zijn. Entertainment Business sprak met Ton Groot Beumer, de organisator van Ribs & Blues in Raalte, dat besloten heeft om vanaf dit jaar, de 25ste editie, entree te gaan heffen voor het voorheen gratis evenement, met René Steijger van Stichting Westerpop in Delft, dat geconfronteerd werd met enorme prijsstijgingen van toeleveranciers, met Tineke Teerink van Appelpop in Tiel, dat voor het eerst de sponsorkosten heeft verhoogd en de prijzen van drank heeft opgeschroefd, en met Linda Roovers van Breda Barst, dat te maken had met een geheel verregende editie in 2022 en dat een startkapitaal van 100.000 euro nodig heeft om dit jaar door te kunnen. “De gemeente [Breda]vindt ons evenement belangrijk, maar de financiële steun die wij krijgen gaat gepaard met een voorwaarde dat wij als festival, dat verder draait op sponsors en drankomzet, geen grote financiële reserve opbouwen. Dat hebben we dus ook nooit gedaan, waardoor we nu behoorlijk in de problemen zijn gekomen.” Roovers: “We willen gratis blijven, maar het is de grote vraag of dit in het huidige klimaat nog wel kan. Wij zijn ons daar dus over aan het beraden.”

23-03-2023

Het schetsontwerp van het nieuwe cultuurhart op het Berlijnplein in Utrecht is klaar. Op het schetsontwerp zijn de plekken van verschillende gebouwen en gebruikers te zien zijn. Er is nu meer duidelijk over de inrichting van de openbare ruimte. Samen met pleingenoten, de gebruikers van de gebouwen op het Berlijnplein, is het schetsontwerp gemaakt. Die pleingenoten zijn onder andere stadslab RAUM, Nieuw Utrechts Toneel (NUT) en Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU). Daarnaast zijn reacties van direct omwonenden meegenomen in het schetsontwerp. Daardoor kan er nu gestart worden met het uitwerken van het voorlopig ontwerp. Op 19 april organiseert de gemeente Utrecht een bijeenkomst voor bewoners en bezoekers waarin ze kunnen meedenken over het ontwerp. Het cultuurcluster op het Berlijnplein moet een levendig cultureel hart worden voor Leidsche Rijn Centrum. Daarnaast is het de bedoeling dat het een open en toegankelijk gebied wordt, met permanente gebouwen voor cultuur en ondernemers. Pleingenoten kunnen met elkaar en de omgeving invulling gaan geven aan de plek. Het cultuurhart bestaat uit vier delen met verschillende gebouwen. In het schetsontwerp zijn presentatieruimtes, oefenruimtes en werkruimtes voor cultuur en kunst, zoals dans, toneel en muziek verspreid. Ook is in het ontwerp te zien waar twee horecagelegenheden en een buurtwerkkamer komen.

21-03-2023

Het Prins Bernard Cultuurfonds is op zoek naar ontwerptalent en toekomstbouwers die een unieke, duurzame bijdrage aan de openbare ruimte willen leveren. Heb jij de ruimte en/of een uniek idee voor een publiek architectonisch bouwwerk in jouw gemeente, provincie, museumtuin, landgoed, natuurgebied of bouwterrein? Een ontwerp voor bijvoorbeeld een monument, toegangspoort, fontein, brug, folly of paviljoen? Team up, pitch voor 1 juni het idee en maak kans op €100.000 om jullie plan te realiseren. Aanvragen kunnen worden gedaan door opdrachtgevers in de publieke ruimte die zorgen dat het ontwerp daadwerkelijk gerealiseerd wordt. Zoals: beleidsmakers (gemeenten/provincies), stedenbouwkundigen, planologen, rijksbouwmeester, directeuren van musea, culturele organisaties, eigenaren van landgoederen, beeldentuinen, bossen en parken, waterschappen, hoogheemraadschappen, natuurgebieden etc. Uiteraard in nauwe samenwerking met een architect of vormgever met een bijzonder ontwerp. Die van A tot Z betrokken is bij de totstandkoming. Heb je als architect of vormgever al een idee of ontwerp: zoek een realiserende partner en dien samen het plan in. De Open Call Architectuur en Bouwkunst is mogelijk dankzij een nieuw CultuurFonds op Naam, Fonds voor Architectuur en Bouwkunst opgericht door Stichting ONB, ter stimulering van eigentijdse architectuur en bouwkunst. Het fonds biedt jaarlijks de kans aan architecten en ontwerpers om in aanmerking te komen voor € 100.000 om samen met een realiserende partij een uniek ontwerp uit te voeren dat een bijdrage levert aan de eigentijdse architectuur en bouwkunst.

20-03-2023

In januari van dit jaar werd duidelijk dat TivoliVredenburg (met een vaste subsidie van 9 miljoen euro) het jaar 2022 zou gaan afsluiten met een tekort van 1,3 miljoen euro als gevolg van een stijging van de energiekosten. Het muziekcentrum deed daarom een beroep op een speciaal budget voor noodsteun, waarna de gemeente Utrecht besloot (zonder de gemeenteraad daar bij te betrekken) eenmalig een extra subsidie aan het muziekpaleis toe te kennen ter compensatie van de gestegen energiekosten. Dat leidde bij verschillende fracties in de Utrechtse gemeenteraad, zoals Stadsbelang Utrecht, Utrecht Solidair, VVD en PVV tot grote verbazing. Staat de instelling er financieel echt zó slecht voor? En onder welke voorwaarden is dat geld dan eigenlijk toegekend? En wat de partijen ook opviel: waarom was (en is) TivoliVredenburg de enige die een beroep heeft gedaan op de noodsteun? In een raadsdebat op 16 maart lieten de partijen doorschemeren de indruk te krijgen dat de instelling wordt voorgetrokken. De partijen vroegen zich af of de instelling er wel alles aan heeft gedaan om kosten te besparen. Zo zou TivoliVredenburg de ticketprijs met 0,50 euro hebben verhoogd. Er ontbreekt een degelijk afwegingskader op basis waarvan de eenmalige subsidie is toegekend. Wethouders Susanne Schilderman (financiën) en Eva Oosters (cultuur) verklaarden dat de maatregel van noodsteun ook bij anderen onder de aandacht gebracht. TivoliVredenburg si ‘tot op heden de enige’, ‘maar dat betekent ‘niet dat zij de enige zullen blijven’. ,,De regeling bestaat nog steeds.’’ De noodsteun wordt ook niet zomaar verleend, benadrukten de wethouders. Zo moet een instelling in acute (financiële) nood verkeren, maar wel ‘een gezond financieel perspectief hebben voor de komende jaren’. Ook heeft de instelling volgens hen voldaan aan de eis maatregelen te nemen om kosten te besparen. Zo zijn de tarieven voor zaalhuur en techniek verhoogd, de horecaprijzen verhoogd en zijn er minder online producties gedaan.

16-03-2023

In 2019 is het Programma Erfgoed Deal van start gegaan. In dit programma maken verschillende partijen afspraken over het behoud en het gebruik van erfgoed bij de grote ruimtelijke opgaven van dit moment. Staatssecretaris Uslu heeft samen met het Interprovinciaal Overleg en de Vereniging Nederlandse Gemeenten de verlenging van de Erfgoed Deal tot 2025 getekend. Het kabinet trekt hier 12,5 miljoen voor uit. In de geactualiseerde Erfgoed Deal ligt de focus op de hoofdthema’s landbouw en natuur, energie en economie, wonen en mobiliteit en water en bodem. Denk aan de inzet van middeleeuwse watermolenlandschappen om verdroging tegen te gaan. Aan de rijksmonumentale waterwerken in Groningen die helpen bij klimaatadaptatie, of aan het eeuwenoude cultuurlandschap in Fryslân dat inspiratie biedt om de biodiversiteit te vergroten. De Erfgoed Deal is een samenwerkingsverband tussen de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Binnenlandse Zaken, Infrastructuur en Waterstaat, en Landbouw, het Interprovinciaal Overleg, de Vereniging Nederlandse Gemeenten, Federatie Grote Monumentengemeenten, Federatie Instandhouding Monumenten, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, LandschappenNL, het Rijksvastgoedbedrijf en de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit.

16-03-2023

342 gemeenten kregen tijdens de coronacrisis extra steun van OCW, circa 400 miljoen euro, voor de cultuursector De gemeenten kregen de verantwoordelijkheid om zelf te verdelen. „Tijdens corona is heel manifest geworden hoe weinig vet culturele instellingen op de botten hebben”, zegt Marcelle Hendrickx. Ze is D66-cultuurwethouder in Tilburg en bestuurslid bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), die gemeenten samen met bureau Berenschot advies gaf over de verdeling van de steungelden.  Voormalig OCW-minister Ingrid van Engelshoven en haar opvolger staatssecretaris Gunay Uslu (beiden D66) probeerden een subtiel evenwicht te behouden tussen politieke sturing en beleidsvrijheid. Het was nadrukkelijk de bedoeling, zoals Uslu vorig jaar nog schreef, dat „de uitgekeerde middelen ten goede komen aan de culturele sector en haar makers”. Anderzijds wilden de ministeries gemeenten, die altijd hun eigen cultuurbeleid voeren en subsidies verdelen, niet beperken. „Dat het geld is besteed om een parkeerterrein aan te leggen, nee, zulke indianenverhalen heb ik niet gehoord”, zegt VNG-vertegenwoordiger Marcelle Hendrickx. Het ministerie van OCW meldt bij navraag dat geen enkele gemeente is aangesproken – iets wat de staatssecretaris zou doen als het misliep. „Daar was geen aanleiding voor”, zegt een woordvoerder. Zeker is dat bij een deel van de gemeenten geld is overgebleven. Toen omroepen een jaar geleden onderzoek deden in Zeeland, Zuid-Holland en Limburg bleek dat nog miljoenen euro’s moesten worden uitgekeerd. Uslu schreef de Tweede Kamer in juni 2022 dat „gemeenten volop bezig zijn om steunpakketmiddelen zo goed mogelijk lokaal te laten landen, maar dat dit tijd vraagt”. NRC sprak met 3 gemeenten, Meierijstad, Montferland en Maastricht. Er bestaat geen landelijk overzicht van de manier waarop de 342 gemeenten tijdens de coronacrisis steun hebben verleend aan hun cultuursector. Zo’n overzicht wordt ook niet in de toekomst verwacht. Een evaluatie die het ministerie van OCW in het voorjaar zal publiceren, gaat „primair” over de steun die het ministerie direct verleende – al wordt de rol van gemeenten wel meegenomen.

14-03-2023

Een krappe meerderheid in de Eerste Kamer stemde op 14 maart voor invoering van de Omgevingswet per 1 januari 2024. De invoering van de Omgevingswet wordt wel de grootste wetgevingsoperatie sinds Thorbecke genoemd. Er is bijna twintig jaar aan de invoering gewerkt. De Omgevingswet moet de gebiedsontwikkeling versnellen door een integrale in plaats van sectorale aanpak en een filosofie van 'ja, mits’ in plaats van ‘nee, tenzij’. Insiders houden er rekening mee dat de wet in eerste instantie juist tot langzamere gebiedsontwikkeling leidt. Gemeenten moeten nog met de systematiek van de nieuwe wet leren werken en de – toch al overbelaste – Raad van State zal eerst jurisprudentie moeten ontwikkelen. Ook de staat van het digitaal stelsel is een mogelijk obstakel.

14-03-2023

De Omgevingswet die een groot aantal wetten en regels voor onze leefomgeving bundelt en een digitaal loket introduceert, wordt per 1 januari 2024 ingevoerd. Dat is de uitkomst van de stemming in de Eerste Kamer over het Koninklijk Besluit dat de invoering op deze datum regelt.Op verzoek van de Eerste Kamer wordt de participatie van burgers in het nieuwe stelsel verder concreet gemaakt en start er voor hen en het bedrijfsleven een voorlichtingstraject.

13-03-2023

Bijklussen naast een carrière als beeldend kunstenaar of danser is van alle tijden, maar zo veel als er nu een beroep wordt gedaan op bijverdiensten, zagen ze nog niet vaak, zegt het Instituut Midden- en Kleinbedrijf (IMK), dat door circa de helft van de Nederlandse gemeenten wordt ingeschakeld om kleine plaatselijke ondernemers te coachen. “Ongeveer één op de vier moet nu een bijbaan nemen om rond te komen”, zegt Michiel Hordijk, directeur van IMK. Hoe groot de stijging is ten opzichte van pre-coronajaar 2019 kan hij niet zeggen, omdat deze cijfers niet worden bijgehouden. “Wij signaleren het met zes coaches die werken in Amsterdam.” Volgens het CBS woont 21 procent van de kunstenaars in Nederland in of rondom Amsterdam. “Maar elders in het land is het beeld niet anders,” stelt Hordijk. De prijsstijgingen werken op meerdere manieren door, zo merkt kunstenaar Amos van Gelder. “Mensen zitten in deze periode op hun geld en dat maakt het moeilijker om werk te verkopen. Voor corona kon ik na een tentoonstelling weleens werk verkopen waardoor ik voor een half jaar inkomen had. Nu zijn potentiële kopers voorzichtiger.” Daarbij zijn de kosten voor levensonderhoud gestegen. In de supermarkt, en bij de energieleverancier. Dat laatste is bijvoorbeeld ook nadelig om expositieruimtes te verwarmen, of ateliers. “Het mooie aan de sector is dat kunstenaars hun best blijven doen hun beroep uit te oefenen. En dat ze bereid zijn daarin ver te gaan. Ze zitten vaak al op minimumloon of daaronder. Maar hun eigen werkzaamheden zijn al een volle werkweek. En die bijbaan neemt noodgedwongen steeds meer tijd in beslag. Daarin schuilt een gevaar.”, volgens Hordijk. De Amsterdamse kunstraad waarschuwde in zijn Verkenning 2022 voor de inkomenspositie van kunstenaars in de stad. Ze schrijven dat steeds meer kunstenaars noodgedwongen naar het buitenland vertrekken door het gebrek aan betaalbare woon- en werkruimte en flink moeten bijklussen buiten hun hoofdberoep. ‘Makers krijgen in Amsterdam letterlijk en figuurlijk steeds minder plek, terwijl ze de basis zijn van de hele culturele sector.’ De Amsterdamse wethouder Meliani is zich bewust van dit urgent probleem. “ We werken aan beleid waarin we nog meer aandacht hebben voor deze makers, net als voor betaalbare woon- en werkruimte voor deze groep in de broedplaatsen.”

09-03-2023

Amsterdam (1987), Rotterdam (2001) en Leeuwarden (2018) waren al eens culturele hoofdstad van Europa, en in 2033 mag Nederland er weer een leveren. Dat lijkt ver weg, maar de eerste mogelijke kandidaten roeren zich: Zwolle, Middelburg en Heerlen. NRC spreekt over de nominatie van Heerlen met cultuurwethouder Jordy Clemens (SP). De gemeente investeerde structureel in cultuur. Dat heeft gewerkt. De mentaliteit wordt er langzaamaan een van ‘We zullen eens laten zien wat we hier kunnen’.”, zegt Clemens. De schouwburg in Heerlen trekt steeds meer toeschouwers, ook uit de rest van Zuid-Limburg. Er is fors ingezet op urban culture zoals breakdance en graffiti. Tal van plekken in de gemeente zijn opgesierd met muurschilderingen van kunstenaars uit binnen- en buitenland. Jaarlijks terugkerende festivals als Cultura Nova en het dansevenement schrit_tmacher mikken zowel op de cultuurliefhebber als op mensen die normaal minder makkelijk met de kunsten in aanraking komen. Dat laatste vindt Clemens cruciaal. Hij herinnert zich hoe op zijn zestiende een wereld openging, toen hij met school voor het eerst de schouwburg vanbinnen zag. In die zin is inzetten op cultuur en kandideren voor culturele hoofdstad volgens de SP’er ook sociaal beleid. Greg Richards, hoogleraar vrijetijdswetenschappen aan de Universiteit Tilburg, ziet elk jaar een verdere verschuiving naar kleinere hoofdsteden. „Dat maakt vergelijkingen over de impact van de culturele hoofdstad door de jaren heen lastig, want in het begin van dit in 1985 geïntroduceerde fenomeen ging het om steden als Parijs, Berlijn en Amsterdam.” Hij gelooft in de positieve gevolgen van een uitverkiezing. „De kosten zijn veel lager dan die van een evenement als de Floriade.” De hoogleraar deed onderzoek naar de langetermijneffecten in het Roemeense Sibiu, culturele hoofdstad van Europa in 2007. „Daar zie je dat het niveau van de culturele voorzieningen structureel is verbeterd en dat na 2007 meer toeristen zijn blijven komen. Culturele hoofdstad zijn zorgde bovendien voor meer sociale cohesie en een grotere trots op de eigen stad.”

09-03-2023

V*KTV is de webserie van de Kunstenbond over prangende zaken in de beroepspraktijk van kunstenaars. Aflevering #3: STUDIO gaat over het atelier. De beschikbaarheid van werkruimte voor beeldend kunstenaars staat al jaren sterk onder druk. Hoe ga je daar als maker mee om? Met een kennisdossier over ateliers, betaalbaarheid en atelierbeleid.

09-03-2023

Circulaire gebiedsontwikkeling staat steeds hoger op de agenda van gemeenten, maar de praktijk is vaak weerbarstig. Het Zuid-Hollandse Waddinxveen gaat de uitdaging toch aan en hoopt voor zowel de eigen organisatie als daarbuiten een inspiratiebron te zijn. Jasper Monster sprak met Daan Vegter, projectmanager gebiedsontwikkeling bij de gemeente Waddinxveen, en met Stef Weekers van Urban Matter Concepts, over circulair ontwikkelen in een kleine(re) gemeente.

09-03-2023

Verduurzaming, de aanpak van het woningtekort en ons aanpassen aan klimaatverandering vragen om grote ingrepen in onze leefomgeving. Daarom is het van belang dat het kabinet scherpere keuzes maakt dan nu gebeurt, zegt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in de Ruimtelijke Verkenning 2023. “De oplossingen voor een hele reeks urgente issues vragen allemaal ruimte en zullen de inrichting van het land op lange termijn ingrijpend veranderen. Een toekomstbestendig Nederland vergt decennialang vasthoudend omgevingsbeleid op alle bestuurlijke niveaus”, stelt David Hamers, een van de projectleiders van het onderzoek. ‘De ruimtelijke puzzel leggen is niet eenvoudig, want het Rijk heeft een aantal belangrijke keuzes nog niet gemaakt’, zegt Hamers. ‘De provincies tasten in het duister zolang het Rijk geen hoofdkeuzes maakt voor de ruimtelijke ordening in Nederland op de lange termijn.’ Die keuzes zijn er te maken op vele fronten, want de grote maatschappelijke transities die Nederland nu ondergaat brengen talloze ruimteclaims met zich mee. Denk aan de woningbouwopgave, het versterken van de natuur, de energietransitie, de circulaire economie, klimaatadaptatie en infrastructurele verbindingen. ‘Het moet allemaal tegelijk en vraagt allemaal ruimte. Kiezen is nu nog niet aan de orde. We willen de politiek dus oproepen om scherpere keuzes te maken voor een functionele ruimtelijke ordening’, aldus Planbureau voor de Leefomgeving

07-03-2023

Goede architectuur begint met goed opdrachtgeverschap. Dat was begin jaren negentig het idee achter de oprichting van Architectuur Lokaal, een ‘informatie- en documentatiepunt voor opdrachtgevers’. Bij de grote stadsvernieuwingsprojecten in de jaren zeventig en tachtig had de kwaliteit nog wel eens te wensen overgelaten. Architectuur Lokaal is vooral bekend geworden door de organisatie van talloze ontwerpprijsvragen. Daarbij stond de keuze voor het beste plan centraal – niet de laagste prijs. Cilly Jansen was vanaf de oprichting in 1993 de eerste en enige directeur van Architectuur Lokaal. Na dertig jaar, waarin ze onder andere een tijdschrift maakte en manifestaties organiseerde, gaat ze dit voorjaar met pensioen. Jansen bouwde voort op initiatieven van rijksbouwmeesters Tjeerd Dijkstra en Wytze Patijn, met wie de stichting een prijsvraagreglement ontwikkelde voor opdrachtgevers en architecten. Een prijsvraag is een goed middel voor het stimuleren van een bloeiende architectuurcultuur, aldus Jansen. De Volkskrant sprak met haar.

02-03-2023

De Haagse gemeenteraad heeft een enquêtecommissie ingesteld om onderzoek te doen naar het bouwproces van cultuurcomplex Amare. Sinds de opening in 2021 zijn een aantal problemen nog steeds niet opgelost. Sven Arne Tepl, directeur van het Residentie Orkest, werd vorige week door de commissie gehoord. Volgens Tepl is het onmogelijk dat zo'n groot en complex project foutloos wordt opgeleverd. "Je hebt met zoveel verschillende partijen te maken: een wisselend gemeentebestuur als opdrachtgever, een architect, een bouwer, de verschillende partijen (orkest, conservatorium en dansgezelschap) met ieder hun eigen eisen. Er is voortdurend discussie en verschillende interpretaties van de afspraken of contracten. Het is in dit geval ook nog het grootste cultuurcomplex van Nederland: 52.000 vierkante meter." Met de enquête wil de gemeente Den Haag alle partijen horen om het hele proces te bestuderen. Tepl merkt op dat er tijdens dit onderzoek niet naar een specifieke schuldige wordt gezocht, maar dat iedereen z’n verhaal doet om er met elkaar van te leren.

02-03-2023

Op 23 maart staat tijdens het LKCAtelier de MBO Card met budget centraal. Wat kun je ermee? Met actuele informatie en inspirerende voorbeelden voor culturele instellingen, gemeenten en mbo-scholen.

02-03-2023

De Floriade in Almere zou nog veel meer hebben gekost dan tot nu is voorgespiegeld. Dat de Wereldtuinbouwtentoonstelling faliekant mislukte, lag volgens critici bovendien niet aan de coronanasleep, maar aan slechte planning, marketing en struisvogelgedrag van de politiek. Dat schrijft Het Parool.

02-03-2023

De inschrijving voor de NRP Gulden Feniks 2023 is geopend. Inspirerende renovatie- of transformatieprojecten die in 2022 zijn opgeleverd kunnen voor de jaarlijkse nationale prijs worden aangedragen tot en met 26 mei 2023. Iedereen die heeft (mee)gewerkt aan een project dat wellicht een voorbeeld stelt, kan dat aandragen. De Gulden Feniks wordt uitgereikt in drie categorieën: renovatie, transformatie en gebiedstransformatie.

02-03-2023

De transformatieopgave van binnensteden en winkelgebieden blijft onverminderd groot. Dat concludeert Stec Groep in een onderzoek naar de winkelmarkt. De grootste krimp lijkt voorbij, maar leegstand blijft een probleem én dus blijft gebiedsontwikkeling noodzakelijk.De transformatie van binnensteden is complex en vormt een proces van de lange adem. Deze conclusie, die onderzoekers in september trokken, was zeker niet wereldschokkend en wordt al langere tijd breed gedragen. Maar de onderzoekers lieten tegelijkertijd zien wat er met genoeg aandacht, kennis en geduld wel degelijk mogelijk is in de winkelgebieden. Drie verschillende casussen met drie verschillende tactieken (van het verplaatsen van het stadhuis naar het winkelcentrum tot het realiseren van een stadspark tussen de winkels) laten de potentie van transformatie zien. Een sterk optreden van de gemeente en het versterken van de maatschappelijke meerwaarde zijn daarbij wel succesvoorwaarden, concludeerden de onderzoekers.

02-03-2023

De gemeente Zwolle heeft drie ontwerpteams uitgenodigd voor de tweede ronde van de Ontwerpprijsvraag biobased en natuurinclusief bouwen op de Nieuwe Veemarkt in Zwolle. De teams van LEVS architecten, la-di-da design & architecture + Dok architecten, en Studio Nauta + Mulder Zonderland werden anoniem geselecteerd door de jury, onder voorzitterschap van Rijksbouwmeester Francesco Veenstra. Aan deze teams wordt gevraagd om hun visie op de opgave uit te werken tot een ontwerp. De Ontwerpprijsvraag biobased en natuurinclusief bouwen op de Nieuwe Veemarkt in Zwolle is een initiatief van het College van Rijksadviseurs (CRa). De prijsvraag in Zwolle is de tweede prijsvraag binnen het programma ‘Een nieuwe bouwcultuur’, waarmee het College van Rijksadviseurs biobased en natuurinclusief bouwen wil stimuleren. De eerste prijsvraag werd uitgeschreven door de gemeente Oirschot.

02-03-2023

Gemeenten en provincies spelen een belangrijke rol in de uitvoering van het klimaat- en energiebeleid. Daarom is het essentieel dat zij over de benodigde kennis, expertise én uitvoeringscapaciteit beschikken. Het kabinet trekt tot en met 2025 € 1,04 miljard uit om gemeenten en provincies hierbij te ondersteunen. Met dit geld kunnen zij extra personeel aantrekken, kennis vergroten en externe expertise in huis halen. Gemeenten en provincies kunnen de uitkering voor uitvoeringskosten voor het klimaatbeleid tussen 3 en 28 april aanvragen bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

27-02-2023

Musea zouden niet alleen moeten worden gefinancierd uit de culturele pot van de provincie Friesland. Het geld moet ook vanuit andere maatschappelijke opgaven die kant opgaan. Dat zegt Kris Callens, directeur van het Fries Museum. Momenteel maakt de provincie Friesland 4,2 miljoen euro vrij voor de culturele sector. Dit bedrag wordt verdeeld over acht musea in Friesland. Het leeuwendeel gaat naar het Fries Museum. Callens stipt aan dat deze subsidie ook bedoeld is voor bijvoorbeeld sport en onderwijs. "Het begrip 'cultuur' is in Fryslân daarom erg breed", zegt hij, en maakt een vergelijk met Limburg. "Daar gaat 20 miljoen euro naar drie musea. Een heel verschil met hier dus." Callens benadrukt: "Ik ben er niet voor dat het aantal van acht musea wordt teruggeschroefd. Maar mij lijkt het verstandig dat de financiering voor de musea ook uit andere potjes komt. Denk bijvoorbeeld aan die van landbouw." Volgens de directeur is wat de gemeenten aan cultuur uitgeven geen vetpot. "Daarbij heeft de provincie de neiging om lokale initiatieven te steunen. Dat is een nobel streven, maar je moet er wel voor blijven zorgen dat de ruggengraat van de deze sector overeind blijft. De regionale functie moet je goed in het oog blijven houden."

23-02-2023

De gemeente Deventer doet een stap terug bij het inpassen van een ‘popfunctie’ in de Deventer Schouwburg, een impopulaire ingreep die door het college was voorgesteld om kosten te besparen. Het onderzoek naar huisvesting van het poppodium Burgerweeshuis ‘onder één dak’ met de schouwburg wordt, na een tegenvoorstel van raadsleden van de vier collegepartijen, korter en beperkter dan de betrokken wethouders beoogden. Intussen komt er nader onderzoek als voorbereiding op een verhuizing van het poppodium Burgerweeshuis naar een eigen, nieuw gebouw in de haven. Dat heeft de gemeenteraad in Deventer op 22 februari besloten. Volgens de collegepartijen is het „lastig om iets voor te stellen” bij de vestiging van schouwburg en pop onder één dak.

23-02-2023

Het schilderij Bild mit Häusern (1909) van Wassily Kandinsky (1866-1944) is na bemiddeling van een groot veilinghuis verkocht voor ruim zestig miljoen euro aan een particuliere verzamelaar. Betrokkenen bij de verkoop hebben dit tegenover NRC verklaard. Tot eind februari vorig jaar hing het schilderij in het Stedelijk Museum Amsterdam. De gemeente Amsterdam, formeel eigenaar van het doek, overhandigde het topstuk aan de erven van de laatste Joodse eigenaar. Die had het in oktober 1940 naar een Amsterdams veilinghuis gebracht. Daar ging het voor 160 gulden onder de hamer. De verkoopprijs maakt deze Kandinsky het meest waardevolle schilderij dat ooit in Nederland is gerestitueerd. Na een slepende strijd die negen jaar duurde, wordt de opbrengst van het schilderij verdeeld over verschillende betrokken partijen.

23-02-2023

Het Bevrijdingsfestival in Utrecht gaat voor het eerst in dertig jaar definitief niet door. De gestegen prijzen en de nasleep van de coronacrisis maakten het financieel te risicovol, een garantstelling van gemeente of provincie bleef uit. Groningen gaat juist wél door, met extra geld. De SP in de Tweede Kamer heeft inmiddels Kamervragen gesteld aan Maarten van Ooijen (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) en Gunay Uslu (Media en Cultuur) over de problemen rond de festivals op 5 mei. De partij wil dat er een landelijk dekkend netwerk van bevrijdingsfestivals blijft, die gratis blijven en waar het Rijk garant voor staat. De bevrijdingsfestivals worden elk jaar op 5 mei georganiseerd door zelfstandige organisaties onder de vlag van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Er zijn veertien festivals: één in elke provincie, één in Amsterdam en één in Den Haag.

23-02-2023

Het culturele seizoen wordt niet langer afgetrapt met de jaarlijkse Uitmarkt op het Museumplein in Amsterdam. De gemeente Amsterdam werkt aan een nieuw concept voor de opening van het culturele seizoen. De Stichting Uitmarkt verwacht de nieuwe opzet eind april te presenteren. De stichting heeft onderzoek uitgevoerd onder betrokkenen in de cultuursector, zoals overheden en financiers. Hieruit is naar voren gekomen dat "een Uitmarkt op één centrale plek niet meer aansluit bij het doel om een breed en divers kunst- en cultuuraanbod bij zoveel mogelijk mensen onder de aandacht te brengen". Ook de vorm van kraampjes en folders past niet in het digitale en duurzame tijdperk, aldus de onderzoekers. Inmiddels zijn er tal van online middelen om het aanbod aan cultuur onder de aandacht te brengen. Uit het onderzoek blijkt dat de Uitmarkt onvoldoende nieuwe doelgroepen bereikt en grotendeels gericht is op publiek dat vertrouwd is met het culturele aanbod: wit, hoogopgeleid, doorgaans wat ouder en uit Amsterdam. Bovendien is de Uitmarkt steeds meer een Amsterdams festival geworden en heeft het landelijk aan aantrekkingskracht verloren.

23-02-2023

De gemeente Leeuwarden verdeelt 2,5 miljoen euro over maatschappelijke en culturele organisaties. Hiermee wil het college deze instellingen tegemoet komen in tijden van inflatie en hoge energiekosten. Het gaat om instellingen als dbieb, poppodium Neushoorn, BV Sport en De Harmonie, die laatste krijgt bijvoorbeeld een half miljoen euro. Volgens wethouder Hein Kuiken is de hulp nodig omdat dit soort instellingen anders het hoofd niet boven water kunnen houden. Kuiken zegt dat de knelpunten in sommige organisaties ernstig zijn. "Sport, buurt- en dorpshuizen en culturele instellingen hebben te maken met enorm toegenomen energielasten en hogere loonkosten. Zij kunnen daar op z'n korte termijn niet op reageren en om het voorzieningenniveau op peil te houden, is het nodig dat de gemeente over de brug komt." Leeuwarden wil daarom voorkomen dat bijvoorbeeld een bibliotheek moet sluiten. En die steun kan op dit moment gegevens worden, geeft de wethouder aan. "De gemeente Leeuwarden staat er goed voor, we hebben een goed gevulde spaarpot", zegt Kuiken.

21-02-2023

Op 1 februari trad Cilly Jansen terug als directeur van Architectuur Lokaal en komend voorjaar gaat ze met pensioen. De afgelopen dertig jaar zette ze zich met de stichting in voor het stimuleren van publiek opdrachtgeverschap en de bevordering van ruimtelijke kwaliteit op lokaal niveau. Althans, op papier, want in de praktijk deden Jansen en Architectuur Lokaal veel meer. Een terugblik met Jansen op iets wat je wel een tijdperk mag noemen. Onder architecten is Architectuur Lokaal vooral bekend van haar rol bij aanbestedingen en de in ons land nog jonge prijsvraagcultuur. In 1997 werd op initiatief van Rijksbouwmeester Wytze Patijn het Steunpunt Architectuuropdrachten en Ontwerpwedstrijden opgericht – en ondergebracht bij Architectuur Lokaal. Architectuuropdrachten werden onder invloed van Europese regelgeving steeds minder onderhands aanbesteed door gemeenten en andere publieke opdrachtgevers. “Sommige gemeenten gebruikten nog eigen architectenlijstjes voor bouwopdrachten, maar dat kon door de nieuwe regels niet meer”, zegt Jansen. Via het Steunpunt bood Architectuur Lokaal publieke, maar ook private opdrachtgevers ondersteuning bij aanbestedingen en ontwikkelde het samen met andere organisaties hulpmiddelen zoals handleidingen voor het uitschrijven van prijsvragen (bekend als KOMPAS).

21-02-2023

"Er wordt natuurlijk een drankje geserveerd zodat we onze broek op kunnen houden. Maar ik denk dat we de afgelopen jaren veel te veel zijn gezien als een platte horecazaak. Maar eigenlijk is zo'n club een cultureel platform voor de stad", vertelt Omar Waseq van theatercafé Teatro. Hij is blij met de nachtvisie van de gemeente Utrecht, waarin staat dat het nachtleven jaren een ondergeschoven kindje is geweest in het gemeentebeleid. De gemeente wil daarom de komende jaren werken aan de uitbreiding van het aantal nachtclubs. En dat nieuwe beleid is behoorlijk welkom, zegt Shaked Franke van Nachtoverleg Utrecht. "We zitten in een spiraal waar we niet uitkomen met het huidige vergunningensysteem en gebrek aan locaties", vertelt hij. "Bestaande nachtclubs kunnen niet groeien en nieuwe ondernemers vinden geen nieuwe locaties. Ik denk dat we in verhouding tot het aantal mensen dat in de nacht graag danst, weinig plekken hebben. Er is daardoor veel druk op het bestaande programma omdat er zoveel vraag naar is." Levi Smulders van poppodium De Helling : "Kijk, voor ons is het heel gunstig want het gaat hier heel goed qua bezoekers. En dat komt omdat er nu veel minder aanbod is dan vroeger. Wij zitten net buiten het centrum. Maar een bruisend centrum zoals dat van Utrecht verdient ook een paar goede clubs. Nu heb je BASIS en Poema, maar daar kan echt nog wel wat bij. Nu gaat bijna iedereen naar de kroeg, wat misschien nog wel meer overlast oplevert dan een club." De gemeente Utrecht is van plan om beter in gesprek te blijven met de ondernemers van de nacht. Daarnaast worden subsidies toegankelijker en wil de gemeente drie nieuwe locaties realiseren waar 's nachts gedanst kan worden. Het gaat om kleine plekken tot 150 bezoekers maar ook om grotere ruimtes voor 500 gasten.

20-02-2023

De regio Midden-Brabant krijgt 12,5 miljoen euro van het Rijk. De Regio Midden-Brabant is een samenwerkingsverband tussen de negen gemeenten in de regio en het Rijk om de brede welvaart voor de inwoners te versterken. Bijvoorbeeld door de leefbaarheid van een gebied aan te pakken, door onderwijs beter aan te laten sluiten op de arbeidsmarkt of door gebouwen en bedrijventerreinen te verduurzamen. De regionale ontwikkelingsorganisatie Midpoint Brabant deed namens de samenwerkende gemeenten een aanvraag bij het Rijk voor 38,5 miljoen euro, bedoeld voor tien verschillende projecten. Dat verzoek werd dus niet volledig gehonoreerd, maar desondanks werd op 17 februari bekend dat Midden-Brabant een van de veertien regio’s is die op een bijdrage uit de pot met 284 miljoen euro kunnen rekenen. ,,Daar heb ik met gepaste trots kennis van genomen”, zegt Theo Weterings, voorzitter van Midpoint Brabant en burgemeester van Tilburg. ,,Brede welvaart betekent in de taal van onze inwoners: vinden van werk, kunnen betalen van rekeningen, gezond zijn, geschikte opleidingen voor de kinderen en een groene, veilige omgeving. Samen werken we aan het vergroten van de kwaliteit van leven, wonen en werken. Een extra financiële impuls hiervoor is zeer welkom.” Volgens Bas Kapitein, directeur Midpoint Brabant, richt de Regio Deal voor Midden-Brabant zich op ‘mensgericht ondernemen en innoveren’. ,,Daar is onze regio sterk in. De projecten gaan dan ook over duurzaamheid, gezondheid en leefbaarheid.” Voorbeeld is het onlangs geopende MindLabs in Tilburg, waar bedrijven, onderwijs- en zorginstellingen aan de hand van technologie en kunstmatige intelligentie manieren verzinnen om maatschappelijke problemen op te lossen. Een ander voorbeeld is de ontwikkeling van Smart Port Waalwijk, een duurzame en ‘slimme’ binnenhaven.

20-02-2023

Staatssecretaris Gunay Uslu heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) de opdracht gegeven om een aanwijzingsprogramma voor de periode 1965 – 1990, het zogenaamde Post 65 erfgoed, op te starten. Vanwege de grote ruimtelijke opgaven waar Nederland anno 2023 voor staat en de impact daarvan op het erfgoed, is door de staatssecretaris besloten dat een aanwijzingsprogramma Post 65 nu nodig is. Post 65 erfgoed kan zo een positieve en inspirerende rol spelen in die transitie waar we de komende jaren mee te maken krijgen. Dat is belangrijk, omdat ook deze periode karakteristiek en uitzonderlijk erfgoed kent, dat de moeite waard is te behouden voor toekomstige generaties. De aandacht voor dit erfgoed wordt bovendien dringend, omdat er steeds vaker sprake is van sloop van gebouwen uit deze periode. Staatssecretaris Uslu geeft aan dat het programma Post 65 een gezamenlijke verantwoordelijkheid is. Om lokale overheden en belangenorganisaties daarmee te helpen heeft de RCE een Handreiking borging Post 65 opgesteld. Deze helpt bij het waarderen van Post 65 erfgoed.

20-02-2023

Het hoofdkantoor van DSM  in Heerlen hangt vol met kunst.  De 'DSM Art Collection' bestaat uit zo'n 750 werken van 400 kunstenaars. Wat gaat daarmee gebeuren als het bedrijf naar Maastricht verhuist? In Heerlen zien ze graag dat de kunst op zijn minst gedeeltelijk voor die stad behouden blijft. De Heerlense kunstenaar Toon Hezemans maakte zich eerder sterk voor het behoud van de collectie in de mijnstad, en ook wethouder Jordy Clemens pleit daarvoor: "Momenteel zijn we met DSM in gesprek, over het vertrek uit onze stad en wat het bedrijf gaat achterlaten. De gemeente vindt het gepast dat DSM een gebaar zou maken naar de stad en regio waar ze haar wortels heeft en succesvol is gegroeid. Tot nu toe hebben die gesprekken nog niet tot iets concreets geleid maar we blijven met elkaar aan tafel." Hezemans deed zijn pleidooi in de zomer van 2021, toen DSM bekend maakte het hoofdkantoor naar Maastricht te verhuizen. Dat leidde tot veel rumoer en zelfs Kamervragen. De bouw van het nieuwe onderkomen in Maastricht vordert intussen gestaag, maar wat betreft de kunstcollectie is het al die tijd stil gebleven. Hezemans: "DSM mag natuurlijk doen wat ze zelf willen, het is hún collectie. Maar die collectie is wel uniek, zeker in het licht van de geschiedenis van het bedrijf in Heerlen. Die collectie moet je samenhouden, dat moet je niet verkwanselen." DSM zegt nog niet te weten wat er met de kunstcollectie gaat gebeuren. Maar "in ieder geval verhuist de kerncollectie van DSM mee naar Maastricht. De kerncollectie bestaat uit de unieke werken met grote kunsthistorische waarde die ook bij het nieuwe bedrijf passen," aldus een woordvoerder van het bedrijf. Onduidelijk is dus óf en zoja wát er in Heerlen achterblijft, en waar die werken eventueel onderdak zouden moeten krijgen.

16-02-2023

Onder druk van de woningbouwopgave transformeren steeds meer bedrijventerreinen in Nederland tot gemengde woonwerkgebieden. In de vakwereld is al enige tijd een felle discussie gaande over waarom dit al dan niet een goed idee is. Maar wat vinden ondernemers hier zelf eigenlijk van? In welke mate, en onder welke voorwaarden staan zij open voor functiemenging? En waar moeten de verschillende betrokkenen rekening mee houden bij de totstandkoming van een gemengd woonwerkgebied? Dat onderzocht Platform31 op vijf werklocaties. Jorn Koelemaij zet de belangrijkste do’s en don’ts op een rij.

16-02-2023

Gemeenten krijgen vanaf dit jaar €300 miljoen extra indexatie van het kabinet om maatschappelijke en culturele organisaties te compenseren voor gestegen (energie)prijzen vanaf 2022. Voor zwembaden en amateursport is er een aparte regeling. Uit een rondgang van de Taskforce culturele en creatieve sector bij 20 grote en middelgrote gemeenten, blijkt dat deze nog niet of nauwelijks wordt ingezet. Slechts een kwart van de bevraagde gemeenten heeft een energiecompensatieregeling. En de indexatie van subsidies over 2023 zit gemiddeld genomen nog slechts op 4,7%, bij een inflatiecijfer over 2022 van 10% (bron: CBS). De Taskforce roept de Nederlandse gemeenten op om deze door het Rijk toegezegde gelden eensgezind en onmiddellijk in te zetten zoals ze bedoeld zijn: indexatie van subsidies op het niveau van de inflatie, compensatieregelingen voor de hele keten waar dat nodig is en geen gemeentelijke huurverhogingen doorvoeren die hoger zijn dan de indexatie. Een aantal gemeenten geeft al het goede voorbeeld.

16-02-2023

Sinds het uitbreken van de coronapandemie investeert het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap structureel extra in het versterken van de ondersteuning van amateurkunstgroepen. LKCA boog zich samen met het Fonds voor Cultuurparticipatie over de vraag: in hoeverre zijn de lokale ondersteuners van amateurkunst op de hoogte van de landelijke en provinciale ondersteuning? En welke ondersteuningsbehoeften zien zij bij amateurkunstgroepen? De FCP en LKCA hebben daarvoor een enquête uitgezet. Een samenvatting van de resultaten en het rapport.

16-02-2023

De Brede Regeling Combinatiefuncties (BRC), ziet er vanaf 2023 iets anders uit. De grootste verandering is de financieringswijze: dit gaat vanaf 2023 via een brede Specifieke Uitkering, oftewel de brede SPUK. LKCA heeft tips voor gemeenteambtenaren en voor cultuurcoaches.

16-02-2023

Op 14 maart stemt de Eerste Kamer naar verwachting over de definitieve invoeringsdatum van de Omgevingswet per 1 januari 2024. Is iedereen er klaar voor? Binnenlands Bestuur peilt een aantal betrokkenen. Als eerste: Liesbeth Grijsen, wethouder in Deventer en voorzitter van de commissie ruimte, wonen en mobiliteit van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). ‘Heel blij’ was Grijsen toen minister De Jonge (Volkshuisvesting en Ruimelijke Ordening) vorige maand de invoeringsdatum van de Omgevingswet doorschoof naar 1 januari 2024. ‘Gemeenten hebben tijdens de algemene ledenvergadering van de VNG een heel helder signaal afgegeven’, vertelt Grijsen. ‘Ze willen snel helderheid over de invoeringsdatum én voldoende tijd om zich op de Omgevingswet voor te bereiden.’ Nee, het DSO werkt nog niet optimaal, weet Liesbeth Grijsen. Maar helderheid over de invoeringsdatum werkt beter dan eindeloos testen.

16-02-2023

De gemeenten Arnhem, Nieuwegein, Roosendaal en Weert zijn genomineerd voor de BNG Bank Erfgoedprijs 2023, met het thema: Groen erfgoed. De jury van de BNG Bank Erfgoedprijs werkt sinds 2022 ieder jaar met een thema. In de editie van 2023 ligt de focus op Groen erfgoed. De centrale vraag is daarbij: hoe wordt groen erfgoed – getuige de steeds veranderende relatie tussen mens en natuur – binnen gemeenten gewaarborgd en bewaard, en hoe geeft het vorm aan de toekomst van onze gemeenten? De BNG Bank Erfgoedprijs is de prijs voor de gemeente die het best met zijn erfgoed omgaat en daar op inspirerende wijze zijn inwoners bij betrekt. Het Erfgoedplatform van Kunsten  ’92 wil met deze prijs goede voorbeelden delen en andere gemeenten inspireren. De BNG Bank Erfgoedprijs ter waarde van € 25.000 wordt mogelijk gemaakt door hoofdsponsor BNG Cultuurfonds en wordt al sinds 2010 jaarlijks uitgereikt.

16-02-2023

Na een succesvolle pilot staat Cultuurherstel open voor nieuwe aanmeldingen van culturele instellingen die behoefte hebben aan kennis en ervaring uit het bedrijfsleven. Professionele culturele organisaties met vraagstukken rondom financiering, persoonlijk leiderschap, strategie en organisatie kunnen zich aanmelden voor een coachingstraject. Het platform Cultuurherstel verbindt de brede cultuursector met professionals uit het bedrijfsleven. Het idee voor Cultuurherstel is ontstaan tijdens de eerste lockdown vanuit de ambitie van de Amsterdamse Kunstraad (AKr) en het Amsterdams Fonds voor de Kunst (AFK) om culturele organisaties te ondersteunen om minder (financieel) kwetsbaar te worden, en meer zelf de regie over de eigen toekomst te kunnen nemer. Samen met de provincie Noord-Holland en gemeente Amsterdam startte de AKr en het AFK een pilot.

14-02-2023

De oplossing voor gebiedsontwikkelaars wereldwijd: creëer gemengde gebieden waar de stad wat aan heeft en zorg dat deze gebieden goed bereikbaar zijn voor voetgangers. En vergeet de voetganger niet alleen bij herontwikkelingen, maar geef de voorzieningen voor deze groep een prominente plaats in de gebiedsontwikkeling. Zo zorg je én voor de (al bekende) gezondheidswinst en kun je als gemeente tegelijkertijd ook economische winst realiseren. Maar, waarschuwen Amerikaanse onderzoekers, in de Amerikaanse steden hebben deze ontwikkelingen wel een schaduwkant. Omdat de wijken met volop walkability zo enorm in trek zijn, ontstaat hier een gentrificatieproces. Het maakt de gebieden voor veel mensen onbetaalbaar (een proces waar Amerikaanse steden vaker mee te maken hebben na ingrepen in de openbare ruimte). De focus op het realiseren van genoeg betaalbare woningen is volgens de onderzoekers dan ook van groot belang wanneer je als gebiedsontwikkelaar kijkt naar het realiseren of herontwikkelen van walkable gebieden.

14-02-2023

Placemaking gaat over het her- of opwaarderen van een plek. Met activiteiten of kunst wordt geprobeerd om bewoners en lokale ondernemers hier actief bij te betrekken. Onbestemde, schimmige gebouwen of openbare ruimtes worden omgetoverd tot aantrekkelijke plekken voor een breed publiek. Het imago van de plek verandert met het doel dat het door ontwikkelt tot een levendig woon-, werk- of recreatiegebied. De sociale cohesie van een wijk kan vergroten wanneer belanghebbenden worden betrokken in het placemaking proces. Zo maak je van een plaats een plek. In de regel is een (ingehuurde) partij betrokken die als katalysator en bruggenbouwer optreedt tussen de direct betrokkenen en de activiteiten. Op het Berlijnplein in Utrecht is dit stichting RAUM. Om alle opgedane kennis en ervaringen te delen en om andere placemakers, overheden en kunstenaars te inspireren, organiseerde RAUM voor de eerste keer de conferentie Onze Stad, Ons Canvas op 18 en 19 mei 2022. Internationale keynote speakers en ervaringsdeskundigen gingen met elkaar in gesprek over placemaking. Hoe zorg je ervoor dat je waardevolle plekken maakt, die ook na de periode van actieve placemaking van de initiatiefnemers blijft?

13-02-2023

De ontwikkeling van kunstmuseum M. in Almere wordt voorlopig gestaakt. Dat staat in het advies dat het college in Almere op 9 februari aan de gemeenteraad stuurde. De reden daarvoor is financieel: uit de recente financiële kwartaalrapportage blijkt dat de gemeente Almere kampt met een oplopend structureel tekort, waardoor er minder ruimte is voor langdurige ondersteuning van nieuwe, grootschalige initiatieven zoals het kunstmuseum. „De ambitie is op dit moment te groot”, liet het college weten. Het college wil wel tot in 2025 doorgaan met het al bestaande kunstpaviljoen M. De ambities van Almere met museum M. waren inderdaad groot. Het museum zou zich toeleggen op zogeheten immersieve kunst, in aansluiting op de collectie landschapskunst die verspreid is over de provincie Flevoland. Die buiten-ervaring wil het museum uitbreiden naar een binnen-ervaring, zo staat te lezen in de aanvraag voor rijkssubsidie voor wat toen nog kunstmuseum Flevoland werd genoemd. De Raad voor Cultuur oordeelde positief over de subsidieaanvraag voor 250.000 euro, en het museum is vervolgens opgenomen in de culturele basisinfrastructuur (BIS). ‘De plannen spreken tot de verbeelding.’, aldus de Raad. Naast het rijk had ook de provincie geld toegezegd voor het museum. Nadat de gemeenteraad heeft besloten over het advies van het college om het museum af te blazen, moeten de gevolgen daarvan worden besproken met de provincie Flevoland en het rijk.

13-02-2023

Op 9 februari is het nieuwe online dashboard Cultureel Zuid-Holland in kaart gelanceerd. Het online dashboard geeft inzicht in de stand van de cultuur in alle Zuid-Hollandse gemeenten. Het platform biedt overheden en culturele organisaties waardevolle informatie over de inwoners, hun culturele wensen en behoeften en hoe deze zich verhouden tot het huidige culturele aanbod. Zo kunnen vraag en aanbod beter op elkaar worden afgestemd. Cultuur van en voor iedereen is daarbij het leidend motief. Het dashboard is ontwikkeld door Kunstgebouw, de provinciale organisatie voor cultuuronderwijs en cultuurparticipatie in de provincie Zuid-Holland. De organisatie vervult zijn rol mede op basis van provinciaal beleid. Samen met gemeenten en de provincie geeft Kunstgebouw een impuls aan de ontwikkeling van participatieprojecten die met elkaar een aanzienlijk maatschappelijk rendement opleveren. Aukje Bolle, directeur-bestuurder bij Kunstgebouw benadrukte in haar speech het belang van toegankelijkheid en cultuur voor alle inwoners in de provincie. “Cultureel Zuid-Holland in kaart is een van de activiteiten die we ontplooien om kennis te vergroten en te delen met het netwerk, om zo bij te dragen aan een bloeiend en toegankelijk cultureel leven in Zuid-Holland. Het dashboard is gebaseerd op een groot aantal databronnen en wordt in de toekomst steeds verder aangevuld. Ook kunnen we zo beter bepalen waar er nog kansen liggen om het cultuuraanbod te optimaliseren.” Jan Jaap Knol van het onafhankelijke kenniscentrum Boekmanstichting benadrukt de meerwaarde van het platform van Kunstgebouw. “Wij maken via de landelijke Cultuurmonitor al een vergelijking tussen provincies mogelijk, maar het Kunstgebouw verrijkt dit met gegevens op gemeentelijk niveau. Omdat het dashboard een interactieve tool is, stelt het gemeenten in staat om dieper in hun eigen omgeving en beleid te duiken, en waar relevant dit te vergelijken met andere gemeenten of de provincie als geheel. Voor de dataverzameling heeft Kunstgebouw samen met onze onderzoekers gewerkt om dezelfde systematiek te hanteren en de data op dezelfde manier te sorteren. Daardoor spreken we als het ware dezelfde taal en kunnen we zaken tegen elkaar afzetten. Dit biedt ook kansen voor vergelijking met andere provincies.”

09-02-2023

Minister De Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, CDA) wil het belang van volkshuisvesting uitdrukkelijker vastleggen als maatschappelijk doel van de Omgevingswet. Zo moet, schrijft hij, ‘buiten twijfel’ worden gesteld ‘dat de regie-instrumenten uit die wet (zoals instructieregels en instructiebesluiten) mede voor dit doel kunnen worden ingezet’. De Jonge reageerde op Kamervragen van onder meer CDA en GroenLinks. Die partijen uitten de vrees dat de (oorspronkelijke) gedachte van decentralisatie achter de wet haaks zou staan op de huidige behoefte aan meer rijksregie op dossiers als woningbouw en de energietransitie. Volgens De Jonge heeft ‘de sturingsfilosofie die ten grondslag ligt aan de Omgevingswet (…) geen invloed op de keuze of het rijk meer of minder regie wil uitoefenen op de ruimtelijke ordening of fysieke leefomgeving.’ De minister ging in zijn beantwoording ook in op de staat van het Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO), een van de voornaamste oorzaken waarom de wet al zes keer is uitgesteld. Volgens De Jonge komt uit het indringend keten testen (IKT) naar voren dat het inmiddels bij drie van de vier grote softwareleveranciers mogelijk is om met de DSO-software een omgevingsplan te wijzigen. De software van de vierde leverancier zal in een latere testronde worden uitgeprobeerd. De Jonge zegt in gesprek te zijn met de koepels over de extra kosten van de invoering van de Omgevingswet, nu voorzien voor 1 januari 2024.

09-02-2023

De EU en de Nederlandse overheid streven naar voldoende groen in en om steden. Op verzoek van de ministeries van BZK, LNV, IenW en VWS heeft het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) de studie Natuur in en om de stad gepubliceerd. Volgens deze studie zijn de voordelen van groen in de stad voor de verbetering van de leefbaarheid en gezondheid, klimaatadaptatie, biodiversiteit en economische aantrekkelijkheid voldoende aangetoond, maar kunnen effectiever worden gerealiseerd door groen te zien als natuur. Een effectieve nationale norm bestaat niet uit één kwantitatieve norm (zoals aantal vierkante meters groen), maar is gebaseerd op meerdere principes die sturen op lokaal passende natuur-inclusieve ontwikkelingen.

07-02-2023

Cultuurcoaches en andere combinatiefunctionarissen worden mede door het Rijk gefinancierd via de Brede Regeling Combinatiefuncties (BRC). Zowel het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) als het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen zorgt voor de bekostiging van deze regeling. De Brede Regeling Combinatiefuncties (BRC) heeft als belangrijkste doelen : meer kinderen laten sporten en meedoen aan cultuur; sterke aanbieders in sport, bewegen en cultuur; een sterke verbinding tussen sport, bewegen en cultuur met andere domeinen en programma’s. De BRC is de afgelopen jaren gemonitord en geëvalueerd. Dit heeft bijgedragen aan de planvorming rondom de nieuwe periode Brede Regeling Combinatiefuncties van 2023-2026. Wat gaat er veranderen? LKCA gaat uitgebreid in op de grootste verandering: de financieringswijze. Deze gaat vanaf 2023 via een brede Specifieke Uitkering, oftewel de brede SPUK.

07-02-2023

Veel tuinen in Nederland zijn nog betegeld. Wel geven veel mensen aan last te hebben van hitte of wateroverlast, en ruim driekwart van de tuin- en balkonbezitters maakt zicht zorgen over de afname van de biodiversiteit. Er wordt door de respondenten ook een verantwoordelijkheid gelegd bij gemeenten: driekwart van is van mening dat de gemeente moet ingrijpen voor het verbeteren van het klimaat. Van de respondenten die in de drie grote gemeenten wonen is 83 procent het met deze stelling eens; van de respondenten die wonen in het oosten is dat 71 procent. Dat blijkt uit representatief onderzoek onder ruim 1.000 Nederlanders, uitgevoerd door Multiscope, in opdracht van Stichting Steenbreek. Deze organisatie wil de leefomgeving klimaatadaptief maken, met aandacht voor het verbeteren van de biodiversiteit. Het onderzoek moet meer inzicht bieden in de houding en beleving van tuin- en balkonbezitters.

07-02-2023

De culturele sector in Enschede heeft zwaar te lijden onder de stijging van energiekosten. Daarom hebben burgemeester en wethouders van de gemeente Enschede besloten om verschillende culturele instellingen in Enschede tegemoet te komen met een financiële bijdrage. Dat gaat om een bedrag van in totaal 805.000 euro. Door een eenmalige uitkering te verdelen onder culturele instellingen, wil de gemeente voorkomen dat zij op korte termijn omvallen door de energiecrisis. Eerder is al besloten een bedrag van 750.000 euro op te nemen in de begroting van 2023 om Sportaal financieel een helpende hand te bieden. Het Wilminktheater heeft 400.000 euro extra energiekosten gehad in 2022. De overige culturele instellingen, waaronder de bibliotheek en Museumfabriek, krijgen 405.000 euro. In het geval van de Museumfabriek is het voor het behoud van de collectie belangrijk om de temperatuur op een bepaald niveau te houden.

07-02-2023

Inwoners van Amsterdam die in de maand februari een kaartje voor het theater, museum of de bioscoop kopen, krijgen van de gemeente Amsterdam een tweede kaartje gratis. Een cadeautje voor alle Amsterdammers, namens de stad en culturele instellingen. Dit om opnieuw kennismaken met het unieke aanbod van Amsterdam. En dat bij maar liefst 60 locaties.

02-02-2023

Het College van Rijksadviseurs (CRa) zoekt jonge ontwerptalenten en publieke opdrachtgevers met een concrete ruimtelijke- maatschappelijke vraag voor de Young Innovators 2023. Met dit Young Innovators programma koppelen de Rijksadviseurs jonge, talentvolle architecten, interieurarchitecten, stedenbouwkundigen en landschapsarchitecten aan grote ruimtelijke opgaven als klimaatadaptatie, energietransitie, duurzame verstedelijking & mobiliteit, transitie van de landbouw en sociale rechtvaardigheid. Het Young Innovator traject loopt ongeveer van mei 2023 tot december 2023.

02-02-2023

De organisatoren van de vier Groningse festivals Eurosonic Noorderslag, Bevrijdingsfestival, Noorderzon en Paradigm willen een vooraanstaande rol spelen op het gebied van duurzaamheid.De vier festivals hebben de handen ineengeslagen met het platform GROENN, oftewel Groene Evenementen Noord-Nederland. Ook de gemeente Groningen heeft het manifest ondertekend. “Wij vinden dat zeker binnen onze sector verduurzaming een belangrijk thema is”, aldus Ebel Jan van Dijk, directeur van Bevrijdingsfestival Groningen. “Er worden ook al jaren belangrijke stappen gezet. Wij willen een kennisplatform zijn voor andere evenementen, maar zeker ook voor de gemeente Groningen. Zodat we samen kunnen kijken hoe we transitie een boost gaan geven.” Momenteel wordt er al geïnvesteerd in vegetarisch en veganistisch eten en worden er ‘groene keuzes’ gemaakt op het gebied van logistiek, wagenpark en stroomvoorziening.

02-02-2023

De gemeente Nijmegen ondersteunt in 2023 20 spannende en veelzijdige projecten en programma’s. Het gaat om artistieke kunstinitiatieven, educatieve en participatieve initiatieven. Zoals de Piano Biënnale, het Rainbow Collective Festival en het project ‘Waalhalla, daar zit muziek in’. De aanvragen voor de regeling Eenjarige Culturele Projecten zijn beoordeeld door de externe adviescommissie Groei. en staan in het adviesrapport Meer Smaak. In totaal waren er 23 aanvragen. Opvallend is dat er dit jaar drie aanvragen gericht zijn op nieuwkomers of Nijmegenaren met een migratieachtergrond. In vergelijking met andere jaren is er minder subsidie voor theater aangevraagd. De 20 projecten en programma’s die steun krijgen gaan over architectuur, film, fotografie, muziek, muziektheater, theater en poëzie. Het subsidiebedrag is maximaal 20.000 euro.

31-01-2023

‘Door jarenlange bezuinigingen zijn er nauwelijks meer muziekscholen in Nederland’, beweerde televisieprogramma Zembla anderhalf jaar geleden. Om dit beeld te nuanceren was er begin 2022 een inventarisatie. In de drie Noordelijke provincies ware 56 organisaties, in allerlei vormen, waar meer dan twee muziekdocenten werkzaam zijn. Negen daarvan bevinden zich in Drenthe. Maar per 1 juli 2023 zal deze inventarisatie moeten worden herzien omdat Scala, een van de weinige grote spelers in de provincie Drenthe, ophoudt te bestaan – het is financieel niet langer verantwoord om door te gaan. Bij meer en meer gemeentes vermindert of verdwijnt de ondersteuning van muziekonderwijs. Een grens die we niet over moeten, stellen Ingeborg Walinga, Evert Bisschop Boele en Imre Kruis.

31-01-2023

De gemeente Arnhem schiet cultuur-, sport-, en welzijnsorganisaties die het moeilijk hebben te hulp met een nieuwe, tijdelijke subsidieregeling voor energiekosten. Het gaat om kleine organisaties die geen begrotingssubsidie ontvangen en geen winst als doel hebben, zoals bijvoorbeeld sportverenigingen, buurthuizen en kleine culturele instellingen. Omdat de landelijke regeling voorlopig nog op zich laat wachten, komt het Arnhemse college zelf alvast met een subsidieregeling. Hiermee komt de gemeente 85% van de kosten boven een bepaald prijspeil tegemoet, bij de landelijke regeling (Tegemoetkoming Energiekosten energie-intensief mkb, TEK-regeling) is dit 50%. De prijspeilen zijn hetzelfde als bij de landelijke regeling voor energie-intensief MKB: €1,19/m³ bij gas en €0,35/kWh bij elektriciteit. De kosten voor de subsidieregeling komen uit het ‘Winterfonds’ dat provincie Gelderland in het leven riep. Voor de grote cultuur-, sport- en welzijnsorganisaties in Arnhem die subsidie ontvangen kijkt de gemeente naar maatwerk. De subsidie kan naar verwachting vanaf eind februari worden aangevraagd op de website van de gemeente Arnhem.

31-01-2023

Elke vier jaar maakt de Amsterdamse Kunstraad op verzoek van de gemeente Amsterdam een verkenning van het ‘culturele landschap’ in Amsterdam. De Verkenning 2022 is een verkenning van de sector als geheel, met ontwikkelingen, uitdagingen (noodkreten) en kansen die de disciplines overstijgen: de positie van makers, het vestigingsklimaat, diversiteit en inclusie, financiën, personeel, programma en publiek. Makers krijgen in Amsterdam letterlijk en figuurlijk steeds minder plek, terwijl ze de basis zijn van de culturele sector. Doordat het leven in Amsterdam voor veel (beginnende) kunstenaars en artiesten in rap tempo onbetaalbaar wordt, verlaat talent de stad. Het is met deze beroepspraktijk haast onmogelijk om nog in levensonderhoud te voorzien, steeds meer makers hebben er een tweede baan naast. Daarbij zijn er te weinig plekken waar midcareer makers – tussen opkomend en gearriveerd – kunnen doorstromen en doorgroeien en te weinig plekken waar onafhankelijke makers kunnen presenteren. De gevolgen van de coronapandemie drukken nog altijd zwaar op de sector. Het publiek weet zijn weg naar de zalen maar met mate te vinden en kiest vaker voor de ‘bekende namen’. Hierdoor is er minder ruimte voor innovatie en experiment, wat verarming van het aanbod tot gevolg heeft. Daarbij is ook in de culturele sector het personeelstekort groot, en de gevolgen van inflatie en verhoogde energielasten enorm. Voor de korte termijn zijn instellingen en makers genoodzaakt keuzes te maken, soms kan er simpelweg minder worden gedaan. Voor de langere termijn moeten instellingen kritisch zijn op hun manier van werken. De effecten van de verschillende crises zullen de culturele sector voorlopig in hun greep houden. De vraag is wat blijvend is en wat niet. De Amsterdamse Kunstraad adviseert onder meer een breed publieksonderzoek om inzicht te krijgen in de (veranderende) behoeftes en voorkeuren van het (potentiële) publiek.

31-01-2023

In het ontwerp-Koninklijk Besluit dat minister De Jonge op 26 januari heeft aangeboden aan de Eerste en Tweede Kamer is 1 januari 2024 als de inwerkingtredingsdatum van de Omgevingswet opgenomen. Als de Kamers op korte termijn groen licht geven, is hiermee geborgd dat gemeenten voldoende voorbereidingstijd hebben.

26-01-2023

De City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’ wordt verlengd. 59 partners uit overheid en bedrijfsleven gaan de komende jaren verder met het sociaal en democratisch verankeren van smart-oplossingen in Nederlandse steden. Dat moet de leefbaarheid in de steeds schaarsere ruimte verbeteren. 19 januari werd in 's-Hertogenbosch de voortzetting bekrachtigd. Ook de BNA sluit zich opnieuw aan bij de volgende stap van de City Deal. Er is een toolbox opgezet waarin ruim 250 instrumenten zijn verzameld en er is ruim anderhalf miljoen euro aan (Europese) subsidies verkregen. Maar bovenal hebben de partners de afgelopen jaren ontdekt dat ze kunnen vertrouwen op elkaars expertise, waardoor er meer snelheid ontstaat in innovatie. Er is een groot en stevig smartcity-netwerk ontstaan dat de komende jaren grote stappen wil zetten.

23-01-2023

Er is in 2022 zichtbaar herstel van evenementensector in de grote gemeenten van Nederland na de coronajaren. Dat blijkt uit de nieuwe Monitor G50 Gemeenten & Evenementen, uitgevoerd door Respons, met gegevens over de afgelopen periode. In 2020 waren er slechts 430 evenementen volgens onze criteria in de grote steden, grotendeels in de pre-corona periode januari tot en met 12 maart. In 2021 is er herstel ten opzichte van 2020 met bijna 800 evenementen. Maar opgeteld kende de G50-gemeenten in 2020 en 2021 minder evenementen dan in heel 2019. Ze kwamen daarmee uit op het niveau van 2016/2017.

23-01-2023

Krakers, anarchisten, kunstenaars, cultuurliefhebbers en sympathisanten trokken 21 januari onder de noemer de Groningse Onderstroom in een luidruchtige optocht door de binnenstad van Groningen. De demonstranten riepen leuzen als 'De wereld is van iedereen', 'Vluchtelingen welkom' en 'Kraken gaat door'. Maar het hoofddoel van de Groningse Onderstroom is het behoud van niet-commerciële culturele ruimtes zoals Het Oude RKZ, Backbone050 en de Biotoop in Groningen. De alternatieve cultuurorganisaties komen vaak niet voor (energie-)subsidies in aanmerking en vaak moeten ze wijken als er een commerciële invulling aan hun locaties wordt gegeven. Hierdoor dreigen veel betaalbare ateliers en oefenruimtes verloren te gaan, vrezen de organisaties. Met de optocht wilden ze de onmisbaarheid van dit soort plekken voor een leefbare, diverse en bruisende stad onderstrepen.

17-01-2023

Het Wereld Muziek Concours (WMC) Kerkrade had vorig jaar te kampen met financiële problemen. De gemeente Kerkrade heeft destijds moeten bijspringen vanwege een acuut geldtekort. Ook een 'coronasubsidie' van het Fonds voor Cultuurparticipatie hielp het WMC deels uit de brand. De 19e editie van het WMC was in juli 2022, na een jaar uitstel vanwege de coronamaatregelen. Door corona, de economische crisis en de oorlog in Oekraïne bleken sponsoren terughoudend en werden er minder kaarten verkocht dan verwacht. Vanwege late besluitvorming moest de organisatie genoegen nemen met hogere offertes van externe partijen, zo staat te lezen in de evaluatie, die op initiatief van de gemeente Kerkrade is uitgevoerd. Een woordvoerder van de gemeente Kerkrade laat weten dat deze evaluatie over de gang van zaken bij het WMC, uiterlijk in maart met de gemeenteraad wordt besproken. Opvallend is dat veel betaalde medewerkers en bestuursleden van het WMC zijn opgestapt nadat de 19e editie achter de rug was. Van het toenmalige bestuur is alleen de voorzitter zelf nog over. Ook zijn vrijwel alle betaalde krachten op kantoor vertrokken, inclusief de manager die de dagelijkse leiding had. Ex-medewerkers reppen tegenover L1 van een onprettige tot zelfs onveilige werksituatie in de aanloop naar en tijdens het WMC. Dit is volgens hen te wijten aan het gedrag van de voorzitter, wiens komst aanvankelijk als een gewenste nieuwe impuls voor het WMC werd gezien. Onderzoeker Sjaak De Zeeuw heeft de kritiek ook gehoord, maar concludeert in zijn rapport: "Het huidige bestuur/team staat, heeft het volste vertrouwen in de toekomst en moet doorgaan."

17-01-2023

De belangrijkste podia in Deventer, het poppodium en de schouwburg, hebben allebei dringend een nieuw gebouw nodig. De discussies daarover lopen al vijf à tien jaar. Een goede huisvesting voor beide podia kost tientallen miljoenen, bleek in november 2022. Vooral van de nieuwe kostenraming voor de renovatie van de schouwburg schrok het college: die gaat naar schatting 32,5 miljoen euro kosten, drie keer zo veel als eerder gedacht. Het gemeentebestuur ziet op tegen de miljoeneninvesteringen. Het gemeentebestuur bedacht een alternatief plan waarmee het de kosten hoopt te beperken: kan de ‘popfunctie’ van het Burgerweeshuis niet in de schouwburg een plek krijgen? Popliefhebbers, onder wie veel twintigers en dertigers, gingen daarna (op 11 januari) de straat op in Deventer. Driehonderd inwoners van de stad trokken in een flinke stoet naar het gemeentehuis om te protesteren. Vóór behoud van een zelfstandig poppodium Burgerweeshuis en tegen de plannen van het college om investeringen in een nieuw gebouw uit te stellen. Want wat in Deventer speelt, is illustratief voor een groter probleem: het zijn in Nederland moeilijke tijden voor gedateerde podia. Veel culturele centra zijn de afgelopen tien jaar nieuw gebouwd of sterk gemoderniseerd. Oudere zalen vrezen overgeslagen te worden door artiesten die elders wél dat complexe decor of honderden extra bezoekers kwijt kunnen. NRC sprak met betrokkenen, o.m. met schouwburgdirecteur Rob van den Hove, wethouders Ilse Duursma (cultuur, CDA) en Liesbeth Grijsen (gebiedsontwikkeling, Gemeentebelang) en Kelly Hammer, directeur van het Burgerweeshuis.

16-01-2023

De aanbieders van cultuurbeoefening lopen aan tegen de kostenstijgingen van energie, huurverhogingen, algemene prijsstijgingen en de inflatie. Doorberekening aan cursisten en deelnemers brengt de betaalbaarheid van kunstbeoefening in het geding, volgens Marijn Cornelis, directeur-bestuurder van CultuurSchakel in Den Haag. Zowel het Rijk als de gemeenten kunnen een aantal maatregelen nemen om deze vicieuze cirkel te doorbreken. Cornelis stuurde onlangs een open brief aan wethouder Bruines van Den Haag over de stijgende kosten binnen de cultuurbeoefening

16-01-2023

Per 2023 wordt de Brede Regeling Combinatiefuncties (BRC) verlengd voor een periode van vier jaar. Uit deze regeling worden buurtsport- en cultuurcoaches mede gefinancierd. In tegenstelling tot voorgaande jaren wordt de BRC nu onderdeel van een Brede Specifieke Uitkering: de brede SPUK. Hierin worden verschillende thema’s samengevoegd: sport en bewegen, gezondheid, sociale basis en cultuurdeelname. Naar verwachting publiceert het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport begin februari 2023 de richtlijnen van de nieuwe SPUK. Daarna hebben gemeenten tot 1 maart om de SPUK, met daarin de middelen voor de combinatiefunctionarissen, aan te vragen voor periode 2023-2026. Later dit jaar volgt naar verwachting een nieuwe aanvraagronde voor periode 2024-2026. Wat verandert er per 2023 voor de Brede Regeling Combinatiefuncties (BRC) met de komst van de nieuwe brede SPUK? En welke kansen zijn er voor de inzet van combinatiefunctionarissen in jouw gemeente? Op o.a. deze vragen wordt er ingegaan tijdens het LKCAtelier van 9 februari.

16-01-2023

Als je als kunstenaar werk maakt voor de openbare ruimte dan heb je, na verloop van tijd, meestal flink wat werken in die openbare ruimte staan. Na de feestelijke onthulling wil je een kunstwerk graag loslaten en je concentreren op nieuw werk, maar de praktijk laat zien dat loslaten er eigenlijk niet bij is. Opeens gaat de telefoon en informeert een omwonende je dat het kunstwerk er slecht bij staat. Dit is een voorbeeld, er zijn vele varianten. Dat lijkt de kern te zijn van de hedendaagse kunstpraktijk: enerzijds aandacht en inzet voor nieuw werk en anderzijds zorg voor een kunstwerk dat al enige tijd in de buitenruimte staat. En hoe meer werk je hebt gerealiseerd, hoe drukker dat deel van je praktijk wordt, of je nu wilt of niet. Esther Didden sprak eerder uitgebreid over met Peter Struycken en Carel Blotkamp. BK Informatie ontving daarop veel reacties van kunstenaars. Esther Didden sprak met twee van hen, Margot Berkman en Frank Havermans, verder.

12-01-2023

Vorig jaar oktober trokken de initiatiefnemers de stekker uit De Machinerie. Door de stijgende bouwprijzen was het niet langer verantwoord door te gaan met de instelling waarbinnen filmhuis ’t Hoogt, fotografiecentrum Fotodok en het Nederlands Film Festival samen een plek zouden krijgen. De beoogde locatie was het voormalige pand van Central Studio’s aan de Gietijzerstraat in Utrecht. Ruim 3,5 miljoen euro had de gemeente Utrecht over voor de nieuwe culturele instelling. Nu het project niet doorgaat is de vraag hoeveel geld er nog over is van dit bedrag. Onduidelijk is of wethouder Eva Oosters (Student & Starter) de gemeenteraad op 12 januari opheldering kan geven. Fracties in de gemeenteraad, die eerder instemden met de plannen voor De Machinerie, maken zich ondertussen zorgen hoe het verder moet met de verschillende organisaties die bij de nieuwe instelling waren betrokken. Zo is een nieuwe locatie voor filmhuis ’t Hoogt, dat sinds eind 2018 geen vaste plek meer heeft in Utrecht, verder weg dan ooit.

10-01-2023

De KNMO roept op 24 december verenigingen op om zich te melden wanneer ze door de hoge energielasten in de problemen komen. Ook wil de KNMO weten of er door gemeenten lokale ondersteuning wordt geboden. De KNMO inventariseert in welke mate verenigingen in het land hierdoor geraakt worden. De KNMO en andere organisaties in de cultuursector, zoals het LKCA, zetten zich in voor ondersteunende regelingen. Zodra er nieuwe informatie is, zal KNMO dat direct met verenigingen delen. Door de eigen gemeente op de hoogte te brengen wordt het voor de lokale beleidsmakers inzichtelijk welke problemen er spelen én kan er mogelijk gekeken worden of er lokale ondersteuning geboden kan worden. De tweede oproep gaat dan ook over die lokale steun. Meld aan KNMO of er lokale ondersteuningsmogelijkheden in een gemeente zijn. Op die manier kan KNMO een totaaloverzicht maken van de diverse lokale ondersteuningsvormen in het land, die vervolgens weer als voorbeeld kunnen dienen voor andere gemeenten en lokale beleidsmakers. KNMO is de belangenorganisatie voor instrumentale amateurmuziek.

10-01-2023

De hoge energiekosten kunnen doorwerken in het cultureel-maatschappelijk leven en dus ook naar de koorwereld. Denk aan repetitielocaties waar beheerders de verwarming laag of zelfs uit zetten waardoor het lastig wordt om te repeteren. Of waar de gasprijs leidt tot een flink hogere huurprijs. Mogelijk moeten koren uitwijken naar alternatieve oefenruimtes. Speelt dit probleem ook bij je koor? Koornetwerk Nederland raadt aan om contact op te nemen met de gemeente. Om maatschappelijke organisaties te ondersteunen, zijn er namelijk middelen naar het Gemeentefonds gegaan. Daar kúnnen gemeenten een beroep op doen. Maar dan moeten ze wel weten hoe hoog de nood is. Laat het ze dus vooral weten als je koor in problemen komt. En meld het ook aan Koornetwerk Nederland: Koornetwerk Nederland wil graag een beeld krijgen van de omvang van de problematiek zodat de organisatie – indien nodig – met de overheid erover kan spreken.

10-01-2023

Op 21 december 2022 ontvingen alle gemeenten (colleges van B&W en gemeenteraden) een aantal suggesties van Kunsten ’92 hoe zij met de extra najaarsnotagelden van het Rijk de cultuursector (organisaties en werkenden) in hun gemeente overeind kunnen houden. Kunsten’92 komt men de volgende suggesties : 1. Laat culturele organisaties zo spoedig mogelijk weten op welke compensatie zij kunnen rekenen, zodat zij doorkunnen met programmavoorbereidingen voor 2023 en de gehele keten van makers en zzp’ers kunnen inhuren en betalen. 2. Laat de compensatie terecht komen waar de nood het hoogste is. Neem daarbij ook de gestegen energieprijzen over 2022 al in ogenschouw. 3. Kom met een loon- en prijscompensatie die recht doet aan de nieuwe werkelijkheid en tenminste op het niveau ligt van de kerninflatie. In 2022 is sprake van een gemiddelde inflatie van 10%. 4. Stel een noodfonds in voor niet-gesubsidieerde culturele organisaties die belangrijke schakels zijn in het lokale cultuurbestel, maar die vanwege een combinatie van sterk stijgende kosten en uitgeputte weerstand failliet dreigen te gaan.