01-12-2022

In samenwerking met What Design Can Do (WDCD) heeft het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie het Creative Climate Collective gelanceerd, een groep van 18 architecten, ontwerpers en makers uit Egypte, Ghana, Kenia, Mali, Mozambique, Nederland en Zuid-Afrika om te pleiten voor een grotere rol voor vormgeving in de oplossingen voor de huidige klimaatongelijkheid. Tussen 10 en 12 november 2022 heeft het collectief op de 27e VN-klimaatconferentie (COP27) in het Egyptische Sharm-El-Sheikh deelgenomen aan paneldiscussies en presentaties en een expositie georganiseerd. Doel van het collectief is het vormen van allianties met andere stakeholders, het uitwisselen van ideeën en het verbinden van partijen uit verschillende regio’s van de wereld en sectoren. Een terugblik.

29-11-2022

Het kabinet voelt zich geroepen de regie te nemen in het klimaatbestendig en natuurvriendelijk inrichten van Nederland. Op 23 november kwam het eerste deel uit van de Nationale aanpak Klimaatadaptatie gebouwde omgeving. Hierin worden de plannen en voornemens samengevat voor de periode tot en met 2030. Nog eind dit jaar moet een 'landelijke meetlat' zijn opgesteld, die bepaalt wat nou eigenlijk verstaan wordt onder een groene en klimaatbestendige gebouwde omgeving. De maatlat zal doelen en normen formuleren voor projectbouw en de ruimtelijke ordening. Natuurinclusief (ver)bouwen wordt de norm, staat in de aanpak. Via de nu nog niet ingevoerde Omgevingswet moet dit straks wettelijk geregeld kunnen worden. Dit betekent in de praktijk onder meer dat bij nieuwbouw, grootscheepse renovatie en isolatie van spouwmuren rekening wordt gehouden met nesten van huismussen, gierzwaluwen en vleermuizen. Het Planbureau voor de Leefomgeving liet in een studie uit 2020 een terugloop zien van stedelijke soorten als mus, gierzwaluw, spreeuw en zwarte roodstaart. In 2025 moeten gemeenten, provincies en waterschappen stresstesten uitvoeren om te kijken waar in hun gebied eventuele problemen kunnen opduiken qua hitte, wateroverlast en droogte. Twee jaar later moeten gemeenten een uitvoeringsplan voor klimaatadaptatie op papier hebben. In het ruimtelijk beleid moet het water- en bodemsysteem leidend zijn, denk aan bodemdaling en de waterhuishouding van een gebied. Gemeenten en provincies zullen bij locatiekeuzes moeten motiveren hoe zij op die plek omgaan met klimaatverandering en bodemdaling. Vanaf 2025 moet een nu nog onbepaald percentage van een te bebouwen gebied flexibel worden ingericht met bijvoorbeeld flexwoningen of natuur, zodat dit deel van de grond eventueel dienst kan doen als extra waterberging.

29-11-2022

Museumdirecteuren spreken klimaatactivisten aan op (eventuele) schade aan kunstwerken, maar laten tegelijk hun musea sponsoren door fossiele bedrijven. De fossiele industrie, die de klimaatcrisis het meest aanjaagt, misleidt, al decennialang via marketing,  het feit dat zij de grootste veroorzaker van klimaatontwrichting, is. Bovendien vertraagt zij daarmee – ook nu nog – de transitie en schendt mensenrechten. Het is goed dat hier nu discussie over komt. Dat schrijven Sepp Eckenhaussen, Koen Bartijn, co-directeurs van Platform BK, Rosanne Rootert, campaigner van Reclame Fossielvrij, en Hiske Arts, campaigner van Fossielvrij NL

22-11-2022

De achteruitgang van de wereldwijde biodiversiteit is ‘hardnekkig’ en kan alleen worden gestopt door ingrijpende veranderingen. Met die boodschap komt het Planbureau voor de Leefomgeving in het rapport Exploring nature-positive pathways. “Met alleen natuurbeleid gaat het niet lukken om de mondiale doelen voor biodiversiteit te halen”, stelt het planbureau. De onderzoekers schrijven dat productie- en consumptiepatronen moeten veranderen. “Denk aan vermindering van vlees- en zuivelconsumptie, vermindering van voedselverspilling en verduurzaming van de landbouwproductie”, sommen ze op. Vaak leveren maatregelen die goed zijn voor de biodiversiteit ook gunstige effecten op voor het klimaat, aldus het PBL. Om de doelen dichterbij te brengen, zijn volgens het planbureau ook ‘de inzet en de innovatiekracht’ van bedrijven, steden en maatschappelijke organisaties nodig. Overheden moeten daar ‘richting aan geven’ en er geld voor uittrekken, voegen de opstellers van het rapport eraan toe.

21-11-2022

Philippe Van Cauteren, artistiek directeur van het Stedelijk Museum voor Actuele Kunst (SMAK) in Gent, roept op tot samenwerking tussen klimaatactivisten en musea. Dat zegt hij in "De wereld van Sofie" op de Vlaamse zender Radio 1. Tegelijk wijst hij ook op de kwetsbaarheid van de musea: "De meeste instituten en musea zijn kwetsbare instellingen die met heel weinig middelen, maar met gigantisch veel engagement iets proberen mogelijk te maken. In plaats van in oppositie te denken, laat ons elkaar ontmoeten." Dat activisten musea kiezen om actie te voeren, betekent voor Van Cauteren dat musea er toe doen. Activistische beweging Extinction Rebellion nam eerder deze week contact op met Van Cauteren om in dialoog te gaan. "Ik vond dat een heel open en inspirerend gesprek, waarbij we grondig en goed naar elkaar geluisterd hebben. In de eerste plaats waren ze nieuwsgierig naar mijn houding tegenover alles wat gebeurd is. Ten tweede heb ik aangevoeld dat het een soort oproep was om te kijken of de musea geen stem kunnen hebben." Tot wat dat gesprek precies heeft geleid, moet Van Cauteren nog bekijken.

17-11-2022

Het centrum van Waalwijk is voor miljoenen euro’s opgeknapt. Vooral de Markt en het Raadshuisplein zijn flink onder handen genomen. Het Vredesplein, aan de rand van het centrum, steekt daar nu schril bij af. Toch ligt het op een vrij prominente plek bij het theater en het busstation. De gemeente Waalwijk  wil meer pleinen en entrees in en rondom het centrum groener krijgen. Dat geldt dus ook voor het Vredesplein. Het gebied mag sowieso wat levendiger. Er is voor volgend jaar 75.000 euro beschikbaar gesteld om de eerste onderzoeken mogelijk te maken. Sander Knopper, directeur van theater De Leest, is blij met de plannen. ,,Ik heb enkele jaren geleden al eens aandacht gevraagd voor het Vredesplein”, vertelt hij. ,,Dat was in een gesprek met de vorige burgemeester (Nol Kleijngeld red.), toen de ambitieuze plannen voor het centrum naar buiten kwamen. Zou het niet goed zijn om het Vredesplein meteen mee te nemen, zo was het idee.” Knopper heeft in ieder geval wel wat ideeën, zoals een soort amfitheater (rond of ovaal openluchttheater, red.) bij het plein. ,,Dat klinkt misschien wat groot, maar ik denk dan aan een plek met een verhoging, die kan worden gebruikt voor optredens en waar mensen overdag kunnen zitten.” Ook de gemeenteraad ziet kansen voor het Vredesplein als een extra openluchtpodium in de stad. De daadwerkelijke aanpak van het plein laat overigens nog een tijd op zich wachten. De gemeente doet namelijk ook onderzoek naar een mogelijke verplaatsing van het busstation van het Vredesplein richting de Taxandriaweg. Het busstation ligt nu op een steenworp afstand van het theater. Van Knopper mag dat zo blijven, al snapt hij dat er meer belangen spelen. Het is ook niet zo dat het theater heel afhankelijk is van het busvervoer.

17-11-2022

De gemeente ‘s-Hertogenbosch ontvangt een forse financiële injectie van het Rijk voor de plannen in de spoorzone: 96,1 miljoen euro. Het grootste deel, 60 miljoen, is voor een vernieuwd station. Ook komt er een nieuwe verbinding over het spoor voor fietsers en voetgangers. Wethouder Mike van der Geld :,,Met onze plannen in de spoorzone maken we een grotere stad. We noemen het niet voor niks brede binnenstad. We geven ook antwoord op andere vraagstukken, zoals ‘hoe houden we droge voeten’ en ‘wat doen we tegen de hittestress’. Dat doen we dus door veel meer ruimte te geven aan het water.”

17-11-2022

De representatieve democratie negeert de rechten van niet-mensen stelselmatig. Een oefenrechtszaak, georganiseerd door de Ambassade van de Noordzee in het Vredespaleis in Den Haag, liet zien hoe we door vernieuwing in het recht tot een andere werkelijkheid kunnen komen. Daarmee wordt terloops een nieuwe – niet te onderschatten – rol voor ontwerpers blootgelegd.

14-11-2022

Klimaatneutraal in 2030, die ambitie spreken Eindhoven en Helmond samen uit bij hun deelname aan de Missie Europa. De twee steden geven wel meteen een winstwaarschuwing: zonder (financiële) hulp van het Rijk en Europa gaat het niet lukken. Eindhovens Dagblad sprak met de Eindhovense wethouder Rik Thijs en zijn Helmondse collega Arno Bonte. Klimaatneutraal in 2030, die ambitie spreken Eindhoven en Helmond samen uit bij hun deelname aan de Missie Europa. De twee steden geven wel meteen een winstwaarschuwing: zonder (financiële) hulp van het Rijk en Europa gaat het niet lukken. Eindhovens Dagblad sprak met de Eindhovense wethouder Rik Thijs en zijn Helmondse collega Arno Bonte. De gemeenten Groningen, Amsterdam, Utrecht, Eindhoven, Den Haag, Rotterdam en Helmond zijn zeven van honderd Europese steden die hulp krijgen van de Europese Unie om in 2030 klimaatneutraal te zijn. Eindhoven en Helmond zijn als duo-gemeente geselecteerd. Voor hun voorlopersrol ontvangen de steden onder meer een financiële bijdrage en makkelijker toegang tot andere fondsen. 

10-11-2022

Een boom in een rode Volkswagen of een stadsrif voor biodiversiteit. Kunstenaars, architecten en vormgevers lieten zich inspireren door natuur in de stad Tilburg. Hun werk is tot en met 20 november te zien in tentoonstelling Stad=Natuur in de LocHal. De onderwerpen zijn actueler dan ooit: hoe gaan we in stedelijke gebieden om met de verandering van het klimaat, hoe verbeteren we op die plekken de biodiversiteit en hoe verdelen we de beperkte ruimte tussen mensen, dieren en planten? Bas Moerman bezocht de expositie en sprak met bezoekers. Ook vroeg hij aan Anneke Moors, adviseur architectuur en vormgeving van Kunstloc Brabant, hoe de expositie is opgebouwd. . ,,Het is een doorlopend verhaal, verspreid over drie ‘kamers’. In de eerste staat het benutten van ruimte in de stad centraal. De tweede kamer besteedt aandacht aan het creëren van ruimte en in de derde laten we zien wat er gebeurt als we de regie loslaten.”

08-11-2022

Aan de vooravond van de conferentie van de Verenigde Naties over klimaatverandering (COP27), die 6 november begint, onthult een nieuw rapport dat de mode-industrie achterblijft bij haar doelstellingen om de uitstoot tegen 2030 te verminderen. Uit gegevens van Stand.earth's 2022 Fashion Supply Chain Emissions Report blijkt dat dit een jaar van toegenomen emissies is geweest, ondanks de zeer publieke toezeggingen en beloften van modebedrijven om de koolstofuitstoot van voorgaande jaren te verminderen. De mode-industrie is momenteel verantwoordelijk voor ongeveer 5-8 procent van de jaarlijkse klimaatemissies, waarbij sommige ondertekenaars van het klimaatakkoord er niet in slagen de emissiedatum van 2030 te halen als er niet snel veranderingen worden doorgevoerd. Stand.earth beoordeelde tien modebedrijven, waaronder American Eagle Outfitters, Fast Retailing, Gap Inc., H&M, Inditex, Kering, Lululemon, Levi Strauss & Co., Nike en VF Corp. Van de tien is alleen Levi's op schema om de uitstoot van zijn toeleveringsketen met 55 procent te verminderen ten opzichte van het niveau van 2018, in overeenstemming met het streven om de opwarming onder de 1,5°C te houden. Aan de andere kant heeft Lululemon zijn productie met 60 procent verhoogd ten opzichte van 2021.

08-11-2022

Adviesbureau Sweco laat zien dat circulaire stadsplanning de energiebehoefte en CO2-uitstoot van steden drastisch omlaag brengt. Een middelgrote Zweedse stad staat in nieuw onderzoek symbool voor de circulaire Europese stad van de toekomst. Het is 2040. In Näringen Circular City District worden huizen gebouwd met louter duurzame materialen. Zonnepanelen bedekken ieder stukje gevel dat niet in de schaduw ligt. Veel wordt met elkaar gedeeld: van auto’s tot woningen. Voedsel en elektriciteit worden lokaal geproduceerd en opgewekt. Nieuwe elektrische fietsen en drones bepalen het straatbeeld. Sweco toont aan dat circulaire steden in 2040 tot 75 procent van de totale energiebehoefte kunnen besparen (ten opzichte van 2022). De huidige CO2-uitstoot van steden kan met maar liefst 97 procent worden verlaagd. Het rapport reikt beleidsmakers, gebiedsontwikkelaars, ontwerpers en bedrijven verschillende handvatten aan voor de stad van de toekomst. De gebouwde omgeving speelt daarbij zeker een rol. Gedeelde ruimtes, deelmobiliteit en kleinere woningen zijn volgens het rapport belangrijke factoren in een circulaire stadstransformatie. Immers, minder woonruimte leidt tot minder materialen, minder energiegebruik, minder afval en dus tot minder uitstoot. Maar het gaat om meer: de hele manier van denken over circulariteit moet veranderen. Een circulaire levensstijl vraagt ook om sociale verandering, zeggen de onderzoekers.Op 7 februari 2023 vindt op de Faculteit Bouwkunde van de TU Delft het Symposium Circulaire Gebiedsontwikkeling plaats.

03-11-2022

Nederlanders waarderen groen in de woonomgeving vrijwel unaniem, maar lang niet altijd om dezelfde redenen als beleidsmakers. Kwaliteiten als klimaatadaptatie en duurzaamheid staan voor veel mensen bijvoorbeeld onderaan de prioriteitenlijst. Wel zijn er grote verschillen tussen verschillende doelgroepen. Dat blijkt uit onderzoek door MarketResponse. De resultaten kunnen gemeenten, corporaties en ontwikkelaars helpen met het maken van de juiste ontwerp- en communicatiekeuzes.

03-11-2022

De verandering van het klimaat gaat ons land transformeren. Wat betekent dit voor cultureel erfgoed? Kunnen we al onze rijksmonumenten, archeologische vindplaatsen, historische landschappen en tradities behouden? Waarschijnlijk niet. De zeespiegelstijging zal ons op lange termijn tot keuzes dwingen. Maar hoe kiezen we wat we behouden? Wie bepaalt dat? En welke prijs zijn we als samenleving bereid te betalen? Dit soort vragen staan centraal op het nieuwe platform ‘Klimaatverandering & Erfgoed’. De oprichters van het platform vertegenwoordigen een brede afspiegeling van de erfgoedsector. Het gaat om het College van Rijksadviseurs, MOOI Noord-Holland, het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland, Het Oversticht, Erfgoed Leiden en Omstreken, Slot Loevestein en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. De oprichters vonden elkaar in hun gedeelde zorgen over het ontbreken van een kritisch gesprek over de gevolgen van klimaatverandering op erfgoed.

01-11-2022

Het thema van de BNA Architectendag op 3 november is gericht op de grote en urgente maatschappelijke opgaven van het moment; klimaatverandering, biodiversiteit, stikstof, energietransitie, de wooncrisis, verstedelijking. “Die vragen om transities met impact op de gebouwde omgeving. Deze transities zijn complex, omdat dit vraagt om oplossingen op alle schaalniveaus en over alle sectoren heen. Voor het oplossen van deze maatschappelijke thema’s spelen ontwerpkracht, data, digitale technologie en industrialisatie een steeds belangrijke rol”, stelt de BNA.

31-10-2022

In 2017 ging Coldplay voor het laatst uitgebreid op wereldtournee. Daarna kondigde de band aan dat niet te doen bij een nieuw album, omdat ze geschrokken waren van de enorme uitstoot die een reis rond de wereld veroorzaakt. "We gaan uitzoeken hoe we dit niet alleen duurzaam kunnen doen, maar zelfs kunnen bijdragen aan het milieu", zei zanger Chris Martin destijds tegen BBC News. De band doet in toernees niet meer alle landen aan en kiest voor een aantal centrale punten. Zo staat Coldplay de komende weken acht keer op dezelfde locatie in Buenos Aires: dat scheelt het heen en weer vliegen en rijden van apparatuur en de bandleden. In juli 2023 staat Coldplay vier keer in de Johan Cruijff ArenA en worden België en Duitsland overgeslagen. De concerten in Buenos Aires zijn via livestreams te zien in bioscopen. Reizen doet de band nog steeds, maar naar eigen zeggen wel milieuvriendelijk. Een contract met het bedrijf Neste leidde ertoe dat de band beschuldigd wordt van 'greenwashing'. Zo milieuvriendelijk als de reizen volgens Coldplay en Neste zijn, zijn ze volgens de organisaties namelijk niet. Neste gebruikt weliswaar veel biobrandstoffen, maar maakt zich ook schuldig aan het kappen van bossen in Indonesië en Maleisië, bleek uit een studie van Friends of the Earth. De band maakt tijdens de tournee gebruik van een kinetische vloer: fans creëren zo een deel van de benodigde energie door te dansen. Voor ieder kaartje dat verkocht wordt, wordt een boom geplant, heeft de band toegezegd. Fans kunnen via een app vertellen hoe ze naar het concert komen en krijgen korting op merchandise als ze dat op een milieuvriendelijkere manier doen. Bijvoorbeeld als ze met een groep van minstens drie carpoolen of als ze gebruikmaken van openbaar vervoer. Ook een samenwerking met BMW kwam Coldplay op kritiek te staan. Het automerk levert veertig oplaadbare batterijen, die normaal gebruikt worden voor voertuigen, om het concert van stroom te voorzien. "BMW lobbyt om ervoor te zorgen dat auto's niet al in 2035 uitstootvrij moeten zijn, maar spant Coldplay voor zijn karretje om toch milieuvriendelijk over te komen", zei een woordvoerder van milieuorganisatie Sum of Us in The Guardian. Met zijn twaalfstappenplan hoopt Coldplay verschil te maken, maar ook  Chris Martin erkent dat de band er nog lang niet is. "Maar we zijn wel veel verder dan we zouden zijn als we onszelf nooit de vraag hadden gesteld hoe het beter kan."

31-10-2022

Axios vroeg aan verschillende klimaatactivisten hoe zij stonden tegenover de acties van de Britse actiegroep Just Stop Oil in musea. Oli Mould, Universiteit van Londen, neemt het op voor Just Stop Oil. Ook al zijn we het niet eens met hun tactiek, deze demonstranten verdienen onze solidariteit, meent James Greig.

31-10-2022

Het schilderij Meisje met de parel van Johannes Vermeer was op 27 oktober het doelwit van 3 Belgische milieuactivisten. De actievoerders droegen t-shirts met daarop de tekst Just Stop Oil. De Britse actiegroep zegt niets te maken te hebben met de actie van de drie Belgen. Vanuit de Nederlandse museumwereld is verontwaardigd gereageerd op de actie van klimaatactivisten in het Mauritshuis waarbij een man zijn hoofd vastlijmde aan de glasplaat voor Meisje met de parel. Ook staatssecretaris Uslu sprak zich uit : "Demonstreren is een groot goed en iedereen heeft het recht om een punt te maken. Maar alsjeblieft: laat ons gezamenlijk erfgoed met rust". Het aanvallen van weerloze kunstwerken is niet de juiste manier." Hoewel het Mauritshuis in een persverklaring vertelde dat het schilderij bij de actie niet is beschadigd, had dat ook anders kunnen aflopen, zegt Vera Carasso van de Museumvereniging. "Ze doen alsof ze weten waar ze mee bezig zijn, maar ook een schilderij achter glas kun je beschadigen. Ook een lijst kan heel kwetsbaar zijn." Omdat de meeste musea niet over hun veiligheidsmaatregelen praten, willen ze ook niet vertellen of de beveiliging nu wordt opgeschroefd. Volgens Carasso zijn de musea in ieder geval "extra alert" na deze actie. Ze zegt te vrezen dat de actie kan leiden tot "copycats". Maken musea in Noord-Brabant zich zorgen over de acties? Brabants Dagblad sprak met Noordbrabants Museum, Design Museum Den Bosch en Museum de Pont in Tilburg.

25-10-2022

De laatste weken zagen we klimaatactivisten peperdure schilderijen bekogelen met etenswaren om zo de aandacht te vestigen hun doel. Koepelorganisatie Museumvereniging noemt de acties in gesprek met NU.nl onacceptabel. "Het klimaat en een duurzame toekomst is voor musea en de museumvereniging een urgent thema. Musea doen veel aan verduurzaming en houden ook tentoonstellingen over klimaatverandering. Daarmee staan musea en klimaatactivisten naar mijn mening aan dezelfde kant", zegt directeur Vera Carasso van de Museumvereniging. "Tegelijkertijd spreken wij ons uit tegen de acties waarbij kunstwerken worden besmeurd. Onze hoofdtaak is juist die werken te behouden, daarom vinden wij het onacceptabel. We begrijpen dat het de bedoeling is dat het een actie is die pijn doet, maar richt het dan tegen degene die je moet bereiken."

25-10-2022

Er is een ontwerpende aanpak nodig om de Nederlandse delta in de toekomst veilig en leefbaar te houden. Onderzoekers, stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten en ingenieurs maakten in het kader van de Redesigning Deltas-beweging vernieuwende ontwerpen voor vijf regio’s in Nederland. De voorstellen zijn onthuld op de Internationale Architectuur Biënnale in Rotterdam en ook online te zien. Moeten we de rivieren en de zee vrij spel geven en ons terugtrekken in verdichtte metropolen? Kunnen we de natuur de vrijheid geven om te bufferen in tijden van overvloed en schaarste? Gaan we bedrijven verplichten om hun grond op te hogen? Mensen vragen anders te wonen? Het is tijd om over zulke drastische ingrepen na te denken, vindt een groep onderzoekers die zich verenigde in de beweging Redesigning Deltas. TU Delft, Deltares, Erasmus Universiteit Rotterdam, de convergentie alliantie Resilient Delta, Wageningen Universiteit, PBL en IHE trekken hierin samen op met de praktijk.

25-10-2022

Het project Werklandschappen voor de Toekomst beoogt een grootschalige vergroening van bedrijventerreinen in Nederland te gaan realiseren. Groenere bedrijventerreinen zijn nog geen norm en ideeën hierover zijn nog versnipperd en worden niet landelijk vorm gegeven. Het voorstel Werklandschappen moet positieve effecten opleveren op het gebied van onder meer klimaatadaptatie, biodiversiteit en arbeidsproductiviteit. In Werklandschappen van de Toekomst werken dertig partijen, waaronder vier ministeries, de Stichting Kennisalliantie Bedrijventerreinen Nederland, Stichting Steenbreek en IVN Natuureducatie, samen. In de toekomst moeten zo risico’s van wateroverlast en hitte beperkt worden. Het kabinet draagt 26 miljoen euro bij uit het Nationaal Groeifonds.

20-10-2022

Klimaat staat bij de 200 afgestudeerden van de Design Academy hoog op de agenda. Hun werk is tijdens de Dutch Design Week te zien op een expositie in Eindhoven. NRC licht er vier projecten uit.

17-10-2022

Het rijksmonument de Gashouder in Amsterdam gaat vanaf november geen gas meer gebruiken en draait waar mogelijk op zelf opgewekte energie. Het gebouw is onderdeel van de voormalige Westergasfabriek, dat in 1883 werd gebouwd. In gasfabrieken werd uit steenkool stadsgas gemaakt. Tegenwoordig worden in de Gashouder evenementen georganiseerd. Het is een nieuwe grote stap in de duurzame ontwikkeling van het Westergasterrein. “Door deze stappen laten we met de Gashouder zien hoe je innovatief en duurzaam om kunt gaan met monumentaal erfgoed”, aldus Lennart Rottier van vastgoedbedrijf MILLTEN, en mede-eigenaar van Westergas. “Het rauwe industriële uiterlijk van dit monumentale pand en de beleving daarvan bij de bezoekers zijn bij de renovatie altijd leidend geweest. Hopelijk kan de Gashouder als cultuurpodium, en uiteindelijk het hele Westergasterrein, als energie-onafhankelijk cultuurdorp een voortrekkersrol innemen en andere plekken inspireren tot een duurzame toekomst.”

17-10-2022

De Nationale Opera heeft de rechten verkregen van Anoek Nuyens en Rebekka de Wit om hun bekroonde toneelstuk De zaak Shell te bewerken tot een opera. Deze opera zal tijdens het Opera Forward Festival 2024 in première gaan. The Shell Trial is een opera gebaseerd op de theatervoorstelling De Zaak Shell (2020) van theatermakers Rebekka de Wit en Anoek Nuyens. Een beetje onwerkelijk’ en ‘een grote eer’ vinden Nuyens en De Wit dat er van hun voorstelling nu een opera wordt gemaakt. Is er na al dit succes nog publiek voor de tekst? ‘Rebekka en ik zijn van mening dat het verhaal niet genoeg verteld kan worden’, zegt Anoek Nuyens. ‘Ik denk ook dat de verschillende media elkaar versterken. Er zijn best wat bezoekers na de stream naar het theater gekomen, waar ze het nog intenser ervoeren. Door deze opera komt de tekst misschien ook weer bij een heel ander publiek terecht. We zijn heel blij dat het nu in de hart van de opera, op het podium van de grote zaal, gespeeld gaat worden. De reguliere operabezoekers zijn toch anders dan het Frascati-publiek. Het is meer het zakelijke en politieke establishment van ons land en met die macht willen we juist het gesprek aangaan.’ De operamakers krijgen vrij spel bij het bewerken van de toneeltekst. De auteurs gaan dus niet meewerken aan het libretto. ‘Ze mogen doen wat ze willen, als ze de kern maar behouden: de klimaatcrisis als verantwoordelijkheids- en systeemcrisis.” Tweede voorwaarde van de auteurs was dat de opera ook achter de schermen haar best zou doen om zo klimaatneutraal mogelijk te produceren. Nuyens probeert haar eigen voorstelling ook steeds zo neutraal mogelijk op te voeren, met een zuinig lichtplan en groene eet- en reisoplossingen. ‘Ik vind dat we als sector allemaal een verantwoordelijkheid hebben, voor én achter het podium. Practice what you preach.’ Het geld dat Nuyens voor de rechten ontvangt, kan ze inzetten voor nieuwe langetermijnprojecten en -onderzoeken. ‘Die vallen in de huidige subsidiestructuren buiten de boot’. Ze werkt onder meer al een jaar aan een nieuwe voorstelling en dramaserie over staalgigant Tata Steel.

17-10-2022

Het Solar Pavillion was het sluitstuk van de Solar Biënnale, die ontwerper Marjan van Aubel samen met ontwerper Paulien van Dongen organiseerde in Rotterdam. Ze schreven een manifest en organiseerden bijeenkomsten waar bedrijven, overheden en ontwerpers samenkomen. ,,Ons manifest opent met de stelling: sharing is caring. Als solar designer móet je wel samenwerken. Techniek en esthetiek hebben elkaar hard nodig om ervoor te zorgen dat onze relatie met zonne-energie verandert. Van een puur technische toepassing tot iets dat mensen graag dichtbij zich hebben.” Van Aubel is ambassadeur van de Dutch Design Week. Het paviljoen wordt voor de manifestatie in Eindhoven neergezet. Anne van Wolfswinkel sprak met haar  over haar visie, die draait om de poëtische kracht van de zon.

13-10-2022

Het kan niet anders. Ook de cultuursector werkt mee aan de klimaatverandering. We veroorzaken haar door ons gedrag, we worden erdoor getroffen, ze beïnvloedt ons leven. Het is onvermijdelijk dat iedereen gaat nadenken over het klimaat. Kunstloc organiseert daarom dit najaar een programma onder de noemer Kunst & Klimaat, omdat het niet anders kan. Liesbeth Jans licht in haar blog een paar programmaonderdelen uit. Om te laten zien hoe kunstenaars op een positieve manier kunnen bijdragen aan de klimaatverandering, hoe ze ons bewustzijn scherpen, en vorm en inhoud kunnen geven aan nieuwe toekomstbeelden.

11-10-2022

Korte organisatorische lijnen, veel contact met bewoners en weinig bemoeienis vanuit het stadsbestuur. Met deze prijswinnende strategie vergroent Alkmaar de stad in rap tempo. In nog geen drie jaar is 30.000 m2 steen in de stad al veranderd in groen.

10-10-2022

De Nationale Opera is met de opera The Shell Trial genomineerd voor de Fedora Opera Prize: een internationale prijs die wordt toegekend aan de meest innovatieve opera-, ballet- en educatieprojecten. Deze opera zal tijdens het Opera Forward Festival 2024 in première gaan. The Shell Trial is een opera gebaseerd op de theatervoorstelling De Zaak Shell (2020) van theatermakers Rebekka de Wit en Anoek Nuyens. The Shell Trial is een nieuwe opera die ingaat op de context van de baanbrekende rechtszaak waarin oliegigant Shell werd geconfronteerd met hun verantwoordelijkheid voor de klimaatverandering. In deze productie gaat het echter niet alleen om de verantwoordelijkheid van één bedrijf. “Met The Shell Trial brengen we verschillende stemmen en perspectieven samen en confronteert De Nationale Opera zichzelf en het publiek met hun eigen rol en verantwoordelijkheid in de klimaatcrisis.” In samenwerking met coproducenten Gable Roelofsen en Romy Roelofsen van Het Geluid Maastricht hoopt De Nationale Opera met dit project “het gesprek op gang te brengen over de klimaatcrisis en de verantwoordelijkheid die wij allemaal delen voor de huidige en toekomstige gezondheid van onze planeet.” De Amerikaanse Pulitzerprijs-winnende Ellen Reid is de componist op een libretto van Roxie Perkins. Bij De Nationale Opera staat duurzaamheid hoog op de agenda en er wordt naar gestreefd om dit ook door te voeren in de productieprocessen. Voor The Shell Trial gaat de Nationale Opera nog een stap verder. Er zal een compensatieplan worden opgesteld en uitgevoerd om de ecologische voetafdruk van de productie te compenseren en maakt het artistieke team alle decors en kostuums met bestaande en gerecyclede materialen

06-10-2022

Op 28 september overhandigde een coalitie van maatschappelijke organisaties, provincies, waterschappen en bedrijven (verenigd in de Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel) het Aanvalsplan Landschap aan de minister voor Natuur en Stikstof, Christianne van der Wal. Met dit plan wordt ingezet op 10% gebiedseigen landschaps­elementen bij de inrichting van het landelijk gebied. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) is als onderdeel van het ministerie van OCW betrokken bij het realiseren van het Aanvalsplan. Die betrokkenheid bestaat uit een financiële bijdrage en het voeden van dit plan met kennis over het cultuurlandschap. De zorg voor ons landschap is een culturele opgave; door krachten te bundelen in dit Aanvalsplan wordt de landschappelijke kwaliteit en diversiteit van het Nederlandse landschap verhoogd. Het draagt bij aan het halen van onze Europese verplichtingen rondom biodiversiteit, de klimaatopgave en schoon water en biedt daarmee ook kansen voor verduurzaming van de landbouw. In 2030 moet de helft van deze ambitie zijn gerealiseerd, uiterlijk in 2050 moet het groen-blauwe raamwerk klaar zijn.

06-10-2022

Duurzaamheid en de festivalbranche. Een paar jaar geleden hadden die twee nog niet veel met elkaar gemeen. Na de coronaperiode waren de festivals deze zomer eindelijk terug. En hoe! Bezoekers werden niet alleen getrakteerd op fantastische programma’s, maar ook op nieuwe groene oplossingen. Elmay Claassen sprak erover met drie Brabanders uit de festivalbranche: Laura van de Voort, mede-oprichter van Green Events, een kennisplatform voor een duurzame evenementenindustrie, Nils Mevius, verantwoordelijk voor het horecabeleid tijdens theaterfestival De Parade in Eindhoven, en Remko Hermans van het Intents Festival, dat drie dagen dancefestival in Oisterwijk stond.

06-10-2022

Steden, regio's en bedrijven kunnen in theorie een hoop bijdragen aan het klimaatbeleid, maar in de praktijk valt dat tegen. Tot die conclusie komt onderzoeker Mark Roelfsema van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), die hier promotieonderzoek naar heeft gedaan. Concreet brengen deze partijen de uitstoot van broeikasgassen met slechts 1,5 tot 2,5 procent extra omlaag in 2030, becijfert de onderzoeker. Op nationaal niveau gaapt vaak een gat tussen de beloftes die landen doen om de opwarming van de aarde te beperken en wat echt nodig zou zijn om aan de afspraken te voldoen. Dat wordt het 'ambitiegat' genoemd. Daarbovenop komt ook nog het 'implementatiegat', het verschil tussen belofte en uitvoering. Dezelfde fenomenen ziet Roelfsema bij steden, regio's en bedrijven. ‘Gezamenlijk beloven ze veel, maar als je kijkt naar wat ze echt doen, valt dat tegen.’

06-10-2022

Met elk alarmerend nieuwsbericht wordt de urgentie van de klimaatcrisis en de noodzaak om te verduurzamen duidelijker. Eerder bleek de motivatie om hiermee aan de slag te gaan hoog te zijn in de cultuursector, maar bleven in de uitvoering echt grote stappen uit. Hoe zit dat nu? Waar staat de cultuursector na twee jaar coronacrisis in zijn duurzame transitie? Wat is nodig voor de volgende stap, en wat kunnen we nu doen om samen door te pakken? Over deze vragen gaat de State of Sustainability, georganiseerd door de Boekmanstichting en Bureau 8080 op 27 oktober 2022 in Amsterdam.

06-10-2022

De Verkenners Charlotte Hopmans en Elsa van Dam onderzoeken voor Kunstloc Brabant het thema kunst & klimaat. Zij interviewen stakeholders en organiseren op 12 november een werkplaats waarin makers samen met leden van een minimaatschappij de toekomst gaan verbeelden. Elsa van Dam blogt erover.

04-10-2022

Ongeveer 80% van de totale voetafdruk van het Nederlandse rietkwintet Calefax wordt veroorzaakt door vliegreizen. Daar zetten de musici dus op in. Ze vermijden vluchten binnen Noordwest-Europa, voor zover het schema dit toelaat. En "van vliegreizen die niet te vermijden zijn" wordt de uitstoot deels gecompenseerd. Voor die compensatie legt Calefax vanaf september geld opzij, ruim een derde van de ticketprijs. En ze gaan onderzoeken hoe hun activiteiten nog schoner kunnen. Maar het is niet eenvoudig. “Natuurlijk is het belangrijk om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen”, schrijft het kwintet, “maar tegen welke prijs voor onze internationale carrière?” Die carrière willen ze duidelijk nog niet opgeven. De bekendmaking van het nieuwe milieubeleid deden ze vanuit Singapore, waar ze eind september op tournee zijn.

04-10-2022

Het Drents Museum nam onlangs 500.000 euro aan van de NAM. Dat geld wordt gebruikt voor de verbouwing van de museumentree. Een moreel verkeerde keuze, vindt Leo van Kampenhout, klimaatwetenschapper en coördinator bij actiegroep Extinction Rebellion Drenthe. omdat de olie- en gaswinning de wereld bedreigt.

27-09-2022

Veel kantoorpanden voldoen nog niet aan de wettelijke verplichting om vanaf volgend jaar minimaal het energielabel C te hebben. Dat meldt ABN AMRO na een analyse. Volgens de bank komt dat onder meer door de hoge investeringen, onduidelijke regelgeving en een gebrek aan personeel. Het gaat om veertig procent van de kantoorpanden. Volgens vastgoedspecialisten van ABN AMRO, die de analyse uitvoerde, gokken eigenaren erop dat de kans op een boete vooralsnog klein is vanwege een tekort aan handhavers.

27-09-2022

De groene stad van de toekomst is een open ‘spons’ die volledig in het landschap past, zegt architect en stedenbouwkundige Winy Maas. Maar zo ver zijn we nog lang niet. Voor nu geldt: binnenstedelijk werken aan een duurzame stedelijke omgeving. Want ook binnen de bestaande rode contouren liggen legio kansen. Het vergt wel visie, durf en leiderschap. Stadszaken sprak met Maas.

27-09-2022

Tot half oktober worden in de hal van de Centrale Bibliotheek in Rotterdam de maquettes tentoongesteld van acht Rotterdamse stadsparken die de komende jaren gerealiseerd moeten worden. Het gaat om een combinatie van bekende plekken die gaan vergroenen – Hofplein, Schouwburgplein, Westblaak, Hofbogen, Prins Alexanderplein – én nieuw te ontwikkelen parken: Rijnhavenpark, Nelson Mandelapark (in de Maashaven) en Getijdenpark Feyenoord. Zo wordt het Hofplein omgebouwd van een „verkeersmachine” tot een plek waar je kan verblijven. De opgave voor de stad is groot, vertelt Annemieke Fontein, hoofd landschapsarchitectuur bij Stadsontwikkeling en in die rol mede verantwoordelijk voor de uitvoering van deze stadsprojecten. In het coalitieakkoord van Leefbaar Rotterdam, D66, VVD en Denk van juni staat dat Rotterdam moet „transformeren van een grijze stad naar een groene stad”. Doel is in vier jaar twintig hectare te vergroenen. Daar mikte het college in de periode 2018-2022 ook op, volgens de gemeente kwam het uit op 21,5 hectare (bijna 30 voetbalvelden). De acht projecten kosten samen 360 miljoen euro.

22-09-2022

Door klimaatverandering en verdichting van steden komt de ontwikkeling van stadsnatuur in een stroomversnelling. Om steden leefbaar te houden en het hoofd te bieden aan hittestress, droogte, overstroming en afname biodiversiteit. De nieuwe expositie STAD = NATUUR, geïnitieerd door Kunstloc Brabant, in de LocHal vraagt aandacht voor de belangrijke rol die creatieve makers hebben in het vormgeven van de groene stad. Een expo met prikkelende kunstwerken en installaties die je laten meekijken door de ogen van kunstenaars, vormgevers en (landschaps)architecten en laten zien hoe zij bijdragen aan bewustzijn en innovatie. Simone Vos sprak met 3 exposanten over hun visie op stadsnatuur, vergroening en klimaatadaptatie.

22-09-2022

In steeds meer stedelijke bouwprojecten wordt bewust ruimte gemaakt voor de natuur. Dat is goed voor planten, dieren en de mens. Maar de praktijk is echter weerbarstig, blijkt uit onderzoek van de Wageningen University Research. We staan aan het begin van een transitie.

22-09-2022

Met een andere energieproductie, ander energiegebruik, andere veeteelt en ander landgebruik wil het kabinet voldoen aan de klimaatdoelen van 2030. Daarvoor zijn dan wel zonnepanelen, windparken, laadpalen, andersoortige stallen en energiezuinige apparaten nodig, die op hun beurt vragen op arbeidskrachten die de productie, de installatie en het onderhoud kunnen verzorgen. Precies daar dreigt een tekort te ontstaan, waarschuwen het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) van de Universiteit Maastricht. Vooral de vraag naar master-gediplomeerden in de werktuigbouwkunde, de bouwkunde, de civiele techniek en de architectuur zal toenemen

15-09-2022

Nederland staat voor grote investeringen in de energie-infrastructuur. De afgelopen maanden laten niet alleen onze afhankelijkheid van gas zien, maar ook dat betaalbare en betrouwbare energievoorzieningen van cruciaal belang zijn voor iedereen. Zonder een robuust energiesysteem stort de samenleving in elkaar. De stapsgewijze transformatie van een fossiel naar een duurzaam energiesysteem stelt veel nieuwe eisen aan het nationale energienetwerk. Volgens een nieuw advies van het College van Rijksadviseurs is de aanleg van deze nieuwe energiehoofdstructuur bepalend voor de ruimtelijke inrichting van Nederland.

15-09-2022

Kleding, tafels maar ook auto’s, gebouwen en zelfs complete steden – alles kan energie opwekken in de wereld van modeontwerper Pauline van Dongen en productdesigner Marjan van Aubel. Consumenten veranderen daarbij in actieve en zelfvoorzienende energieproducenten. Deze missie overstijgt inmiddels hun individuele praktijk. De zelfverklaarde ‘solar sisters’ willen kennisuitwisseling tussen internationale geestverwanten stimuleren. Van Dongen: “Overals werken mensen op een eilandje aan hun eigen projecten, net als wij deden eigenlijk.” Daarom organiseren zij in september van dit jaar de eerste Solar Biënnale in Het Nieuwe Instituut in Rotterdam. “Er zijn andere ontwerpers en activisten over de hele wereld die een inspirerend verhaal over zonne-energie vertellen. Die willen wij samenbrengen. Naast een hoofdtentoonstelling in Het Nieuwe Instituut in Rotterdam zijn er lezingen, workshops en netwerkbijeenkomsten.”

15-09-2022

Effecten van klimaatverandering zijn ook voor erfgoed zichtbaar. Het ministerie van OCW, en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed als onderdeel daarvan, werken samen met Europese partners aan dit thema. Een van de resultaten is een nieuw rapport met korte en krachtige aanbevelingen hoe om te gaan met klimaatverandering en cultureel erfgoed. Het rapport bevat ruim tachtig praktijkvoorbeelden afkomstig uit heel Europa.

15-09-2022

De coronapandemie heeft de cultuursector hard getroffen. Door de maatregelen konden publieksactiviteiten niet of nauwelijks plaatsvinden en veel makers konden het omzetverlies moeilijk opvangen. De crisis daagt ook uit tot herbezinning op de wereld na corona. Hoe kan de sector de grote uitdagingen van deze tijd tegemoet treden? Zoals een eerlijkere arbeidsmarkt, het terugdringen van maatschappelijke ongelijkheid of klimaatverandering. Tijdschrift Boekman Boekman #132: Cultuursector en de pandemie.

13-09-2022

Ambities te over in het nieuwe kunstcentrum Radius in Delft. Het nieuwe kunstcentrum is gevestigd in het voormalige pomphuis en ondergrondse waterbassin van de watertoren in Delft. Het eerste jaar staat in het teken van Climate of Concern. Een tentoonstellingsreeks die alarmerend is, maar ook oplossingen wil zoeken voor de problemen waar de mensheid voor staat. Domeniek Ruyters over de expositie. Charlotte Fijen bezocht er een eerdere expositie over de wereldwijde watercrises, Emotions are Oceans.

13-09-2022

Deze zomer zetten het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en What Design Can Do samen een open oproep uit voor projecten gericht op klimaatverandering en deelname aan een Creative Climate Coalition tijdens de UN Climate Change Conference 2022 (COP27). De adviescommissie selecteerde uit de 26 ingediende aanvragen 8 projecten. De Creative Climate Coalition komt bijeen voor een driedaagse summit, van 10 t/m 12 november, tijdens COP27 in Sharm El-Sheikh, Egypte. De acht makers en ontwerpers die zijn geselecteerd via de Open Oproep Climate Action x Design komen samen met tien door What Design Can Do uitgenodigde impactvolle ontwerpers uit Afrikaanse landen (waarvan vijf uit Egypte). Het doel van de Creative Climate Coalition is het uitwisselen van verschillende perspectieven, ideeën en oplossingen voor diverse klimaatvraagstukken, het leggen van contacten voor de verdere ontwikkeling en implementatie van ontwerpprojecten, en het creëren van meer aandacht voor het benutten van ontwerpkracht bij het realiseren van de Sustainable Development Goals (SDG’s). De selectie omvat projecten op het gebied van architectuur, vormgeving en cross-overs tussen deze disciplines. Drie projecten zijn gericht op diverse watervraagstukken, waaronder waterzuivering, waterwinning en waterrecycling. Voor deze open oproep was een budget van € 56.000 beschikbaar. De maximumbijdrage per project bedroeg € 7.000.

12-09-2022

Klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en de zorg om de leefbaarheid van de steden heeft de beleidsmatige aandacht voor groen bij gemeenten de afgelopen decennia op de kaart gezet. De coronacrisis gaf hier nog een extra impuls aan. Met de uitvoering worstelen veel gemeenten nog. Dat blijkt uit onderzoek van Wageningen University & Research (WUR).

12-09-2022

Openbaar stedelijk groen is veel effectiever tegen hitterisico’s voor kwetsbare groepen als het direct aan stedelijke woningen gekoppeld is, dan een stadspark in de openbare ruimte. Dat zegt Madeleen Helmer, projectleider hitteadaptatie van Klimaatverbond Nederland. Volgens Helmer wordt er bovendien té veel gekeken naar vergroening alleen. ‘Uit onderzoek van de Hogeschool van Amsterdam uit 2020 bleek dat 10 procent meer vergroening van de stad de temperatuur met een halve graad verlaagt. Dat is belangrijk, maar andere maatregelen zoals zonwering en ventilatie van de woning brengen meer verkoeling.’ Ze benadrukt dat een effectief hitteadaptatiebeleid primair moet worden ingestoken vanuit kwetsbare mensen en dan is de openbare ruimte niet de belangrijkste plek. Zo heeft een tachtigjarige die alleen woont in een goedkope en te hete doorzonwoning in de Utrechtse wijk Overvecht, volgens haar niet veel aan het omliggende groen.

12-09-2022

Nederland is de mondiale potstal geworden. Het stikstofprobleem, fosfaat-, het droogte- en het biodiversiteitsprobleem zijn geen geïsoleerde problemen. Alle genoemde uitdagingen ontmoeten elkaar in het ruimtelijke domein; een systeemverandering is nodig. De afgelopen vijf jaar zijn tal van ontwerpstudies gedaan die oplossingsrichtingen aandragen, maar deze lijken niet te landen. Dirk Sijmons roept op tot een meer activistische rol van landschapsliefhebbers tot professionals, van beroepsverenigingen tot rijksadviseurs om onze volksvertegenwoordigers van het landschapsbelang in de oververhitte discussie te overtuigen.

12-09-2022

Het College van Rijksadviseurs is aangesteld om het Rijk gevraagd en ongevraagd te adviseren over kwesties waar de kwaliteit van onze fysieke leefomgeving in het geding is. De stikstofopgave is onmiskenbaar zo’n kwestie. Het college heeft daarom zijn visie onder de aandacht gebracht bij de heer Remkes.

12-09-2022

Het College van Rijksadviseurs en de co-opdrachtgevers hebben de zes Young Innovators voor dit jaar uitgekozen. Zij gaan aan de slag met een ontwerpend onderzoek waarin ruimtelijke en maatschappelijke thema's elkaar versterken en nieuwe, inspirerende perspectieven bieden. Met dit Young Innovator programma koppelen de Rijksadviseurs jonge, talentvolle architecten, interieurarchitecten, stedenbouwkundigen en landschapsarchitecten aan grote ruimtelijke opgaven als klimaatadaptatie, energietransitie, duurzame verstedelijking & mobiliteit en transitie van de landbouw. De Young Innovators werken tot eind december aan de opgaven. Het verslag van de tussenpresentatie in oktober en de resultaten van het programma eind december worden via de website van het College van Rijksadviseurs gedeeld.

12-09-2022

Het ontbreekt in de culturele sector niet aan toewijding aan het klimaat, wel aan geld. Daarom zal meer financiële ruimte beter helpen richting een kleinere ecologische voetafdruk dan het invoeren van een nieuwe code, betoogt Eelco van der Lingen, directeur van het Mondriaan Fonds. Hij reageert op een suggestie van Maurice Seleky, hoofd communicatie & marketing en MT-lid bij het Amsterdam Museum, Chris Julien, onderzoeker bij Waag, en Maarten Bul, programmaleider en MT-lid bij het Fonds voor Cultuurparticipatie, die pleiten voor een Code Kunst & Klimaat. De bestaande Governance Code Cultuur, de Fair Practice Code en de Code Diversiteit & Inclusie “richten zich op een gezonde en representatieve culturele sector; iedereen in de sector heeft hierin een directe rol, rechten en verantwoordelijkheden. De staat van het klimaat is echter een veel breder maatschappelijk vraagstuk. Dat is van een andere orde.” schrijft van der Lingen. Hij pleit voor meer geld voor de codes FP en D&I, want de institutionele wil om stappen te zetten richting een kleinere ecologische voetafdruk is er al lang.

08-09-2022

Tijdens het Paradisodebat op  28 augustus jl. stelde een waaier aan prominente vertegenwoordigers uit het culturele en creatieve veld prikkelende vragen aan de aanwezige politici. In de komende weken licht Kunsten ’92 er een paar uit. Als eerste de vraag van Meta Knol, wier voorstel op 6 september ook verscheen in de Volkskrant Zij is ook geïnterviewd als onderdeel van het langetermijnproject KUNSTEN2030, waar Kunsten ’92 een visie voorlegt voor de toekomst van de culturele en creatieve sector. Bij de crises die Nederland parten spelen dienen we niet te kijken naar herstel maar naar transitie, schrijft Knol. Iedere burger moet daar tijd in steken. ‘Laten we de activist in ons wakker kussen.’

01-09-2022

De Nederlandse cultuursector kan veel meer bijdragen aan de klimaatdoelen van Parijs. Daarom moet er een Code Cultuur, Klimaat & Milieu komen, betogen Maurice Seleky, hoofd communicatie & marketing en MT-lid bij het Amsterdam Museum, Chris Julien, onderzoeker bij Waag, en Maarten Bul, programmaleider en MT-lid bij het Fonds voor Cultuurparticipatie. Jan Willem van Bokhorst, medeoprichter van Bureau 8080 dat als doel heeft de transitie naar een klimaatpositieve culturele en creatieve sector te versnellen, schrijft dat zo’n code onnodig is, hij vindt het niet de juiste vorm. ‘Het zal zelfs de transitie naar een sectorbreed klimaatbeleid vertragen. Helemaal als je, zoals de drie betogen, ook afspraken wil maken over de mate waarin het gesubsidieerde deel van de sector zich artistiek dient te verhouden tot het klimaat. Nooit doen. De autonomie over de inhoud is aan de makers. Ik heb er geen twijfel over dat het klimaat, zoals we dat nu al zien, de boventoon gaat voeren in de meeste uitingen van kunstenaars, ontwerpers en artiesten. “

19-07-2022

Het nieuwe Evia Film Project, georganiseerd door het filmfestival van Thessaloniki In Griekenland, biedt workshops, masterclasses, open debat, projects in progress en ontmoetingen tussen filmmakers, journalisten en AV-professionals. Het staat volledig in het teken van een groenere cinema: hoe kan de filmindustrie de verstrekkende gevolgen van klimaatverandering inperken? Doel is ervoor te zorgen dat schiereiland Evia – 300 kilometer ten zuiden van de thuishaven van het festival – zal uitgroeien tot een, in ieder geval jaarlijks, hart van Groene Cinema. Een verslag van Alexander Zwart.

23-06-2022

It’s about time. Zo luidt de titel van de tiende editie van de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam (IABR). In het rapport uit 1972 schetsten wetenschappers en ondernemers, bekend geworen als de Club van Rome,  de mogelijke gevolgen van een exponentiële toename van bevolking, agrarische productie, extractie van grondstoffen, industriële productie, vervuiling en het verlies van biodiversiteit. Het rapport zorgde wereldwijd voor commotie en was het begin van milieubewustzijn. Tijdens de komende IABR wordt de balans na vijftig jaar opgemaakt. In de tentoonstelling worden historisch onderzoek (vanaf 1972), inspirerende praktijkvoorbeelden (anno 2022) en toekomstscenario’s (richting 2072) bij elkaar gebracht. “Dit overzicht schetst een beeld dat tegelijk zorgelijk en hoopvol is”, meldt de organisatie van de IABR. “Het werk dat in de tentoonstelling te zien is, documenteert de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering en brengt ze in kaart. Zo ontstaat een hedendaags landschap dat de effecten van klimaatverandering weerspiegelt en oproept op deze geconstrueerde hyperrealiteit te reageren.”

23-06-2022

De nieuwbouwwijken die nu uit de grond gestampt worden zijn verre van klimaatadaptief, stelt Andy van den Dobbelsteen, hoogleraar climate design & sustainability aan TU Delft. Bouwers houden zich aan de regels, maar ook niet meer dan dat. Daarom lukt klimaatadaptief bouwen volgens hem alleen met scherpere regels. Binnenlands Bestuur sprak met hem.

23-06-2022

Geen monument, culturele voorziening of andere toeristische trekpleister, maar groen als het uithangbord van de stad. Met die aanpak probeert Breda de herkenbaarheid én de leefbaarheid te verbeteren. De groene koers heeft de gemeente Breda ingezet met het Bredaas Groenkompas. Breda moet in 2030 de eerste Europese stad in een park zijn. “Het Groenkompas bevat een heldere koers hoe Breda het komende decennium het bestaande groen wil beschermen en uitbreiden, hoe we zorgen dat er groen op pantoffelafstand is voor iedereen en waarbij groen niet de sluitpost, maar de leidraad bij ruimtelijke ontwikkelingen wordt,” zei toenmalig wethouder Paul de Beer vorig jaar tijdens de presentatie van de groene plannen.

23-06-2022

Grootschalig verduurzamen van woningen kan alleen als de vaak hoge kosten daarvan niet in een keer hoeven te worden betaald door woningeigenaren. Daarvoor zijn juridische en fiscale maatregelen nodig, stellen alle provincies en zestig gemeenten in een oproep aan de Rijksoverheid. De oproep aan het kabinet wordt mede ondersteund door de Vereniging Eigen Huis, Consumentenbond, Bouwend Nederland, Techniek Nederland, Stroomversnelling, de Nederlandse Verwarmingsindustrie en de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie. In de brief geven zij aan dat er weliswaar op diverse plekken wordt gewerkt aan nieuwe oplossingen, maar die stuiten volgens de initiatiefnemer dikwijls op juridische belemmeringen.

14-06-2022

Onder leiding van de nieuwe directeur Rein Wolfs is het Stedelijk Museum Amsterdam de afgelopen twee jaar uitgegroeid tot een instelling die gretig uitdraagt hoe politiek correct ze is. Het wekt dus geen verbazing dat het museum nu komt met een vormgevingstentoonstelling over de klimaatcrisis: ‘It’s Our F***ing Backyard. Designing material futures’. Een expositie die de nadruk legt op alternatieve, minder schadelijke materiaalkeuzes. Daarvoor zijn tachtig ontwerpen geselecteerd. Van ontwerpers die zich met hergebruik bezighouden, met het ontwikkelen van duurzame materialen, met in onbruik geraakte technieken, of het aanwakkeren van milieubewustzijn. Het museum heeft bij de expositie gewerkt aan zijn ecologische footprint. Bij het tentoonstellingsontwerp van het Eindhovens bureau Envisions zijn alleen gebruikte of recyclebare materialen ingezet. Bovendien kocht het museum sommige ontwerpen aan, vertelde directeur Wolfs bij de opening, zodat daarvoor na afloop geen retourtransporten nodig zijn. Maar wat het museum wil duidelijk maken, blijft ongewis, schrijft Arjen Ribbens in het NRC. ‘Wat hebben de verantwoordelijke conservatoren voor met deze tentoonstelling over onze bedreigde achtertuin? Welk inzicht bieden zij de bezoeker?” De expositie roept vooral vragen op. Jeroen Junte in  De Volkskrant vindt het geen overtuigende expositie. Hij ziet  ‘heel veel producten op sokkels, een euvel waaraan zo veel designtentoonstellingen in het Stedelijk Museum lijden. Terwijl het bij materiaalexperiment nou juist niet gaat om dat ene eindproduct, maar om alternatieve productieketens. Waaraan het ook schort: een degelijke onderbouwing van de getoonde projecten.”

09-06-2022

Zac Taylor doet aan de TU Delft onderzoek naar de (financiële) risico’s van klimaatverandering voor de gebouwde omgeving. Samen met Manuel Aalbers, onderzoeker aan de Katholieke Universiteit Leuven, publiceerde hij eerder dit jaar het artikel ‘Climate Gentrification: Risk, Rent, and Restructuring in Greater Miami’. De conclusie van hun onderzoek: klimaatverandering heeft niet alleen ecologische en economische gevolgen, maar bepaalt ook de indeling en ontwikkeling van de stad. Klimaatgentrificatie is een van die (negatieve) ontwikkelingen waar gebiedsontwikkelaars serieus rekening mee moeten houden. In het onderzoek ‘Is flood risk already affecting house prices?’ van ABN-AMRO vragen onderzoekers zich af of de steeds grotere overstromingsrisico’s terug te zien zijn in de huizenprijzen en of Nederlandse huiseigenaren financieel gezien goed genoeg voorbereid zijn op de verandering van het klimaat.

09-06-2022

Minke Schönthaler studeert dit jaar af aan de docentenopleiding beeldende kunst en vormgeving van ArtEZ en schreef een essay over hoe beeldende kunst kan bijdragen aan een ander ecologisch mens- en wereldbeeld. Met als vertrekpunt haar eigen ervaring met de natuur reflecteert ze op de huidige relatie van de mensheid met de natuurlijke leefomgeving. Ze verwijst o.m. naar de ideeën van filosofen Bruno Latour en Timothy Morton, wetenschapper Robin Wall Kimmerer en kunstenaars Jasper Griepink en Olafur Eliasson.