Trends & Ontwikkelingen

De Kinderboekenweek 2025 zit er weer op. En volgens de CPNB was het ook dit  jaar weer een groot succes. Ten opzichte van vorig jaar groeide de verkoop van Nederlandstalige kinderboeken tijdens de campagneperiode met 2%. De online boekverkoop groeit met 5% procent. Dit blijkt uit de marktmonitor van KVB Boekwerk, waarop de CPNB zijn cijfers baseert. In deze monitor wordt gekeken naar de ontwikkeling in afzet van het jaar 2020 tot nu. De Kinderboekenweek 2025 evenaart uit de monitor het succes van de Kinderboekenweek 2022.

De Kinderboekenweek is sinds 1955 een jaarlijks terugkerende campagne ter promotie van het kinderboek dat geschreven is in de Nederlandse taal. Het heeft ook een grootse impact op de markt: de weekafzet van Nederlandstalige kinderboeken is tijdens de campagneperiode 60% hoger dan in een gemiddelde week in het voorgaande jaar. 

Gisteravond is bekendgemaakt dat Sytse Jansma de Poëziedebuutprijs 2025 ontvangt. Met zijn bundel Rozige maanvissen ontvangt hij naast een oorkonde ook een geldbedrag van 1500 euro. Jansma debuteerde met de Friese dichtbundel wa’t tate seit moat ek whisky sizze in. Met Rozige maanvissen publiceerde Jansma zijn eerste Nederlandstalige dichtbundel. Het werk verkent thema’s als verlies, taal en herinnering in gedichten waarin rouw en verlangen een blijvende rol spelen. 

De Dutch Design Week laat jaarlijks zien hoe ontwerpers van over de hele wereld nadenken over de toekomst. Verspreid over tientallen locaties in Eindhoven komt van zaterdag 18 oktober tot zondag 26 oktober de internationale designwereld samen om hun ideeën en nieuwe ontwerpen te tonen. Heel veel vooraanstaande ontwerpers zijn present, maar ook beginnende. In totaal trekt dat jaarlijks honderdduizenden bezoekers uit binnen- en buitenland.

Het Louvre in Parijs, een van ’s werelds bekendste musea, is zondag overvallen. Persbureau Reuters meldt dat meerdere dieven ’s ochtends via een raam naar binnen zijn gegaan en verschillende juwelen hebben buitgemaakt. Op X schrijft het museum dat het zondag gesloten is om „uitzonderlijke redenen”.

Le Monde, een Franse krant, schrijft dat de overvallers het museum tussen 09.30 uur en 09.40 uur binnendrongen. Zij zouden terecht zijn gekomen bij de beroemde Apollogalerij, op de eerste etage. Daar liggen onder meer de kroonjuwelen van Napoleon en Franse koningen. Vanuit die galerij zouden juwelen van „onschatbare waarde” en van „grote historische waarde” zijn meegenomen, meldt onder meer AP. Volgens Le Parisien zijn er negen juwelen uit de collectie van Napoleon gestolen.

Circusfestival Circolo mikt volgend jaar op een nog breder publiek. De afgelopen editie smaakt volgens de organisatie naar meer. Ze wist veel bezoekers naar het Tilburgse Spoorpark te lokken, ook mensen met een smalle beurs of beperking. En van jong tot oud. Directeur Astrid Cats blikt tevreden terug op het jaarlijkse circusfestival. De 52 voorstellingen waren samen goed voor zo’n 10.000 bezoekers.

Er zijn in haar ogen belangrijke stappen gezet om Circolo toegankelijker te krijgen en zoveel mogelijk doelgroepen te bereiken. „Volgend jaar willen we de drempel verder verlagen”, benadrukt ze. „Circolo moet een zo inclusief mogelijk festival worden. Iedereen moet van deze kunst en cultuur kunnen genieten. Daar willen we graag extra in investeren. We zijn nog lang niet klaar.”

Dat zijn K-popfestival zó’n triomf zou zijn, had Wereldmuseum Leiden ook niet gedacht. Meer dan 2000 bezoekers waanden zich voor even in Zuid-Korea. Waardoor is dat land toch zo in trek? “K-pop gaat over veel meer dan alleen muziek”, stelt Bettina Brunt, de programmeur van het festival. “Het is de hele Koreaanse levensstijl die de wereld verovert. Na de Tweede Wereldoorlog raakten we via Amerikaanse muziek, films en tv-series in de ban van hamburgers en Halloween. Nu zie je net zoiets vanuit Zuid-Korea gebeuren. Van Latijns-Amerika tot het Midden-Oosten en Europa: K-cultuur is al een poos hot and happening. Nederland is er eigenlijk redelijk laat bij.”

Het is geen toeval dat juist Zuid-Korea zo’n popculturele opmars maakt. Na de Aziatische financiële crisis van 1997 heeft het land een plan uitgekiend om zich internationaal op de kaart te zetten, en zo de export en het toerisme een zwieper te geven. De strategie wierp haar vruchten af. De overheidsinspanningen zijn een deel van het succes. K-cultuur sluit ook aan bij de tijdgeest, denkt Brunt.

De regelingen Programmering festival popmuziek en de SKIP regeling (Kleinschalige en incidentele programmering) van het Fonds Podiumkunsten lopen nog tot 30 juni 2026. Daarna gaat deze regeling samen op in een nieuwe regeling: de Programma- en Presentatiebijdrage Voor het programmeren van divers en toegankelijk podiumkunstenaanbod in Nederland en het Caribisch deel van het Koninkrijk. Deze nieuwe regeling start op 1 juli 2026. Aanvragen voor de oude regelingen kunnen worden ingediend tot 3 december 2025.

Steden over de hele wereld stellen cultuur centraal in herstel en innovatie, zo blijkt uit de vijfde editie van het World Cities Culture Report. Nieuwe gegevens laten zien dat de culturele participatie sterk toeneemt, creatieve ruimtes worden beschermd en de nachtelijke economie een belangrijk beleidsthema is geworden voor wereldsteden.

Het rapport, gepubliceerd door het World Cities Culture Forum, is 's werelds meest uitgebreide dataset over cultuur in steden. Het volgt wereldwijde trends, deelt beleidsinzichten en benadrukt hoe cultuur gemeenschappen en economieën versterkt. Het rapport verschijnt om de drie jaar en wordt veelvuldig gebruikt door beleidsmakers, onderzoekers en media om trends te volgen en beleid te informeren. Het rapport is digitaal te bekijken. 

Het World Cities Culture Trends Report 2025 belicht tien opkomende trends in het wereldwijde cultuurbeleid en laat zien hoe steden culturele oplossingen gebruiken om stedelijke uitdagingen aan te pakken. Dit rapport bouwt voort op discussies en inzichten tijdens de World Cities Culture Summit 2024, georganiseerd door de Dubai Culture & Arts Authority, met als thema: "De cultuur van morgen: hoe zal de volgende generatie onze wereld vormgeven?"

Met meer dan een derde van de wereldbevolking jonger dan 25 jaar speelt cultuur een cruciale rol in het vormgeven van de waarden, ambities en identiteit van jongeren. Steden moeten dringend jongere generaties betrekken en een cultuurbeleid ontwikkelen dat hun stem authentiek weerspiegelt.

Nieuw onderzoek van DutchCulture – het landelijke sectorinstituut voor internationale cultuurbeleid, laat zien dat internationale culturele samenwerking naast artistieke en maatschappelijke waarde ook een substantiële economische bijdrage levert aan Nederland. De jaarlijkse toegevoegde waarde kan oplopen tot 10,6 miljard euro, een veelvoud van het geïnvesteerde bedrag. De studie toont daarmee aan dat investeren in internationale culturele samenwerking niet alleen juist, maar zeker ook verstandig is.

Dutch Culture voerde het onderzoek in opdracht van de gemeente Amsterdam uit. Dit is de eerste keer dat de economische waarde van internationale culturele samenwerking voor Nederland zo grondig in kaart is gebracht. Amsterdam speelt een sleutelrol in de internationale culturele uitwisseling. De stad is verantwoordelijk voor meer dan 50 procent van alle internationale kunst- en cultuuractiviteiten in Nederland.

Van woensdag 15 tot en met vrijdag 17 oktober 2025 vond in Amsterdam de 14e World Cities Culture Summit plaats. Tijdens de top kwamen wethouders Cultuur uit 55 steden vanuit de hele wereld samen om het belang van kunst en cultuur in stedelijk beleid te bespreken, ervaringen en ideeën uit te wisselen en duurzame internationale samenwerkingen aan te gaan. Tijdens de top werd het eerste onderzoek naar de economische waarde van internationale culturele samenwerking gepresenteerd. Daarnaast lanceerde het World Cities Culture Forum de vijfde editie van het World Cities Culture Report.

De driedaagse World Cities Culture Summit functioneert als een internationale aanjager voor verandering en vernieuwing binnen het gemeentelijke cultuurbeleid. Wethouder Touria Meliani (Kunst en Cultuur gemeente Amsterdam): “Onderzoek toont aan dat nationale en internationale culturele uitwisseling voor Nederland niet alleen artistieke en maatschappelijke waarde heeft, maar ook een krachtige economische motor is. Het is daarom cruciaal dat Amsterdam haar rol als internationaal cultureel centrum blijft uitdragen en zich verzet tegen beperkende maatregelen.”

Volt, SP, PvdD en GL-PvdA willen fors meer geld uittrekken voor cultuur en media en Ook D66, NSC en ChristenUnie hebben extra investeringen in hun verkiezingsprogramma opgenomen. FvD en Denk zeggen meer geld aan cultuur te willen besteden, maar vertellen er niet bij hoeveel. Bezuinigingen op cultuur en media staan in de programma’s van VVD, BBB, PVV, CDA en JA21. Dit blijkt uit een analyse van de verkiezingsprogramma’s en uit de doorrekening door het Centraal Planbureau (CPB). Van de partijen die meer willen investeren, hebben PvdD en SP hun programma’s overigens niet laten doorrekenen.

De Kunstenbond presenteert een heldere infographic waarin staat of partijen meer of minder geld naar cultuur wil uitgeven. Kunsten ’92 analyseerde de verkiezingsprogramma’s inhoudelijk. Wat opvalt is het onderscheid tussen partijen die cultuur, erfgoed en media koppelen aan traditie, identiteit en regionale spreiding en partijen die cultuur in de context plaatsen van democratie, inclusie, educatie en (media)vrijheid.

Presentator en radiomaker Hans Haffmans heeft de Groenman-taalprijs gewonnen. Dat is zaterdag bekendgemaakt in het KRO-NCRV-programma 'De Taalstaat' op NPO Radio 1. Volgens de organisatie achter de prijs weet Hans, die momenteel onder meer verbonden is aan het NTR-programma 'Podium op NPO Klassiek', complexe muziek toegankelijk te presenteren. De Groenman-taalprijs wordt elke twee jaar uitgereikt aan een mediapersoonlijkheid die zich onderscheidt door 'goed en creatief gebruik van de Nederlandse taal'.

Het SCP heeft de verkiezingsprogramma’s van tien politieke partijen geanalyseerd vanuit een sociaal-maatschappelijk perspectief. In deze analyse richten wij ons op de aandacht die partijen in hun programma’s besteden aan zeven beleidsthema’s. Namelijk: asiel en migratie, klimaat en samenleving, bestaanszekerheid, zorg en ondersteuning, meedoen, democratische rechtsstaat en samenleven.

Ook cultuur en media vinden een plek in de analyse. Het beleid op het gebied van kunst, cultuur, erfgoed en media heeft een rol in het vormen van gedeelde identiteiten. Voor het belang van de regio is brede steun. Meerdere partijen spreken zich uit voor een meer gelijke verdeling van cultuurgelden over de regio’s en het beschermen en uitdragen van regionale talen en culturen. Ook de waarde van geleefde cultuur komt in verschillende programma’s terug.

De kelder van het oude V&D-pand in het hart van Haarlem krijgt nieuw leven. Vanaf 17 oktober is hier pop-up De Kelder te vinden: een tijdelijke plek voor cultuur, muziek en creativiteit. De komende maanden is De Kelder een plek waar cultuurmakers vrij kunnen experimenteren. De pop-up laat zien hoe leegstaande panden tijdelijk een waardevolle functie kunnen krijgen. De komende maanden biedt De Kelder ruimte voor creativiteit en verbinding. Daarna krijgt het pand een nieuwe bestemming als openbare fietsenstalling.

In 2019 publiceerde KVB Boekwerk onderzoek naar de hedendaagse meerwaarde van boekhandels in relatie tot de klant en de omgeving. Dit jaar geven we vervolg aan dat onderzoek. Door in gesprek te gaan met consumenten en lokale organisaties hebben we onderzocht hoe zij de activiteiten van hun boekhandelaar ervaren en op welke manier ze daar betekenis aan hechten. Aan de hand van de uitkomsten van het onderzoek hebben we een zestal aanbevelingen opgesteld voor boekhandelaren om hun lokale positie verder te ontwikkelen en versterken.

De VriendenLoterij blijft een van de belangrijkste particuliere financiers van de Nederlandse museumsector. De loterij verlengt haar meerjarige samenwerking met 25 musea, die anders eind 2025 zou aflopen. Jaarlijks ontvangen musea en culturele instellingen in Nederland gezamenlijk meer dan 100 miljoen euro aan steun, die zij vrij kunnen besteden aan tentoonstellingen, educatie, aankopen of programmering. Over 2024 ging het om een totaal van 106,8 miljoen euro.

De verlenging, met een looptijd van minimaal vier jaar, volgt op een evaluatie van de bestaande samenwerkingen. Veel musea zijn al jarenlang partner van de VriendenLoterij. De meerjarige steun biedt hen financiële ruimte en zekerheid om te vernieuwen en te blijven programmeren.

Belangenorganisatie De Kunst van Brabant houdt op donderdag 30 oktober 2025 in Breda een debat over de toekomst van het hoger kunstonderwijs in deze provincie. Aanleiding is een onderzoek dat een verkenningscommissie landelijk uitvoert in opdracht van de Vereniging Hogescholen. Een commissie die staat onder leiding van Jet Bussemaker, oud-minister van OCW.

De Kunst van Brabant wil niet wachten tot het rapport van de commissie Bussemaker er ligt. Een debat onder de titel ‘Brabants licht’ neemt daar alvast een voorschot op. Er zijn twee inleiders die een voorzet geven voor een gedachtewisseling met de zaal.

Met de verlenging van de samenwerking met Vanderlande verstevigt de stichting Culturele Belangen Meierijstad (CBM) haar positie als culturele verbinder in de regio. Deze netwerkclub heeft als doel het stimuleren en financieel ondersteunen van podiumkunsten. Maar hoe doen ze dat precies en zijn ze alleen actief in Veghel of zoals de naam doet vermoeden in heel Meierijstad? Voorzitter George Jentjens, secretaris Leo Adank en Niels Bek, vertegenwoordiger namens het bedrijfsleven, geven tekst en uitleg.

Het Hongaarse popfestival Sziget verdwijnt mogelijk voorgoed, werd dinsdag bekend. Het festival is in financiële nood en de eigenaar Superstruct, die vorig jaar werd overgenomen door de Amerikaanse investeerder Kohlberg Kravis Roberts (KKR), zou de pacht voor het festivalterrein, op het eiland Óbuda in de Donau, niet langer willen betalen.

Dat doet ook in Nederland pijn, want het popfestival werd jaarlijks bezocht door duizenden Nederlandse liefhebbers. En op geen enkel buitenlands popfestival stonden jaarlijks zo veel Nederlandse bands. Sziget werd in de Nederlandse popsector gezien als een springplank voor eventueel buitenlands succes. 

Sopraan Roberta Alexander zou in 2025 haar vijftigjarig jubileum op de bühne vieren met een nieuwe rol. Het mocht niet zo zijn. Dinsdag overleed ze onverwacht op 76-jarige leeftijd. Op haar 23ste kwam Roberta Alexander (1949, Lynchburg, Virginia) naar Amsterdam. In de vijftig jaar die volgden, bouwde zij een fantastische carrière en discografie op. 

Alexander heeft racisme aan den lijve meegemaakt. In het gesegregeerde Amerika van haar jeugd, maar ook in haar carrière in Europa, waar ze voor bepaalde rollen gepasseerd werd, louter omdat ze zwart was. Desondanks vond ze dat ze een rijk en mooi leven had. En ze heeft dat leven ten volle geleefd.

De Dutch Design Week laat jaarlijks zien hoe ontwerpers van over de hele wereld nadenken over complexe problemen en de toekomst. Tijdgeest belicht zeven jonge, nu afgestudeerde designers. ‘Het voelt toch alsof er nog hoop is.’

Verspreid over tientallen locaties in Eindhoven komt van zaterdag 18 oktober tot zondag 26 oktober de internationale designwereld samen om hun ideeën en nieuwe ontwerpen te tonen. Heel veel vooraanstaande ontwerpers zijn present, maar ook beginnende. In totaal trekt dat jaarlijks honderdduizenden bezoekers uit binnen- en buitenland.

Een inwoner van Roosendaal mag van de gemeente geen trompet spelen in de binnenstad. Hij vocht het verbod aan, maar de Raad van State geeft de burgemeester nu gelijk. Volgens de Raad van State stond de burgemeester in zijn recht om Peter Matthijssen ‘een last onder bestuursdwang’ op te leggen voor zijn muzikale uitingen.

Drie jaar geleden legde de burgemeester hem het verbod op. Matthijssen voelde zich beknot in zijn artistieke vrijheid en stapte naar de rechter. Nadat de rechtbank in Breda eerder al zijn claim afwees, krijgt hij in hoger beroep ook nul op het rekest van de Raad van State.

Na vier edities komt een einde aan het Hintergarten Festival in Nieuwkuijk. Dit besluit volgt op een klacht over geluidsoverlast die in februari werd ingediend. „We hebben de bewoners zelfs een weekendje weg aangeboden, maar ze wilden niet met ons in gesprek.”

Burgemeester Willemijn van Hees is verrast door het nieuws dat Hintergarten Festival in Nieuwkuijk stopt. Zij dacht dat het evenement volgend jaar bij het Engelermeer in Den Bosch zou plaatsvinden, maar dat blijkt niet te lukken.

Bewoners van de Bloemenwijk in Schijndel hebben samen een ontwerp gekozen voor een muurschildering. Het kunstwerk op het elektriciteitshuisje wordt eind deze week afgerond. Het project is onderdeel van de Wijkaanpak Bloemenwijk, een initiatief om de leefbaarheid in de wijk te verbeteren. 

SintLucas is weer trotse deelnemer van de DDW. We zijn zichtbaar en actief op een aantal momenten en plekken in de stad. We hopen  je daar graag te verwelkomen. Past, Present, Possible is het thema van Dutch Design Week 2025. Bij SintLucas voegen we daar met trots nog een paar extra P’s aan toe. Onze studenten presenteren werk dat impact maakt, met een focus op People, Planet en Production. 

De zes mbo-vakscholen – Cibap (Zwolle), Grafisch Lyceum Rotterdam (GLR), Grafisch Lyceum Utrecht (GLU), Hout- en Meubileringscollege (HMC te Amsterdam en Rotterdam), Mediacollege Amsterdam en SintLucas (Eindhoven) – brengen opnieuw het beste werk van hun studenten samen in de Expositie Something talented. 

Fontys is dit jaar volop aanwezig tijdens Dutch Design Week 2025 met acht spraakmakende projecten verspreid over de stad. Wat meteen opvalt: bijna allemaal gaan ze over de toekomst van AI. Vanuit heel verschillende hoeken wordt verkend wat technologie met ons leven kan doen.

Nederland loopt eenzaam voorop als het gaat om de distributie van VR-producties. En dat is geheel te danken aan Nu:Reality, dat programma’s verzorgt voor een aantal filmtheaters. Volgend jaar maakt het VR-distributieplatform de stap over de grens en wordt het programma Territoires Immersifs gelanceerd in Frankrijk. Schaalvergroting is de weg naar een echt Europees distributienetwerk. Want hoe meer filmtheaters meedoen, hoe lager de kosten voor softwarehuur, licenties en de curatie van het programma. 

Het Hart Museum is het enige Europese museum met een langdurige samenwerking met het Amerikaanse Smithsonian. Deze samenwerking krijgt extra betekenis nu het Smithsonian onder politieke druk staat van Donald Trump. De samenwerking leidt in 2026 tot twee tentoonstellingen. American Myth & Memory toont David Levinthals fotografische verkenning van Amerikaanse mythologie via speelgoedscènes, terwijl ChicanX activistisch drukwerk uit de Mexicaans-Amerikaanse queergemeenschap belicht. Het museum, dat eerder samenwerkte met Rusland als Hermitage Amsterdam, kiest nu bewust voor vrije kunstuitwisseling en maatschappelijke betrokkenheid.

In Nederland zet 38% van de bevolking van 12 jaar en ouder zich in hun vrije tijd actief in voor materieel en immaterieel erfgoed. Er zijn dus grofweg zes miljoen actieve erfgoedbeoefenaars in ons land. Dit doen ze soms jaarlijks, zoals bij de organisatie van een evenement. Anderen zijn wekelijks of zelfs bijna dagelijks actief. En opvallend, juist jongeren zijn het meest actief in het beoefenen en bewaren van erfgoed.

Dat blijkt uit het onderzoek 'Actief met erfgoed in de vrije tijd – Monitor Erfgoedbeoefening 2025', uitgevoerd door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN). De resultaten zijn opgenomen in de Erfgoedmonitor, het online platform van de RCE dat trends en ontwikkelingen in het erfgoedveld zichtbaar maakt op basis van actuele data.

Oosterhout heeft al veel geïnvesteerd in ‘fijne’ ontmoetingsplekken, een initiatief als The Living Museum gaat daarom voorlopig de lade in. Het gaat om laagdrempelige plek waar kwetsbare groepen als ook dak- en thuislozen terecht kunnen en waar kunst wordt bedreven. The Living Museum heeft inmiddels met succes voet aan de grond gekregen in steden als Eindhoven, Tilburg en Vught. Maar, zo schrijven burgemeester en wethouders aan de gemeenteraad: „Er is sinds 2018 onderzoek naar gedaan, maar de gemeente doet al veel aan toegankelijke plekken, waar kwetsbare mensen bij elkaar komen.”

Teun van den Elzen heeft maandagavond de Neerlands Hoop gewonnen. De theatermaker die opgroeide in het dorp Zeeland won de prijs voor meestbelovende cabaretier van het moment voor zijn voorstelling Op Positie. ‘Afgestudeerd politicoloog Teun van den Elzen geeft een eigen, nieuwe impuls aan politiek geladen cabaret en is heerlijk op zijn gemak op het podium’, luidde het lovende commentaar van de jury.