01-12-2022

Op 3 november 2022 vond de Dag van de Literatuurkritiek plaats in De Brakke Grond in Amsterdam. Het thema was ‘kopzorgen in de klas’: hoe kan literatuur een aanleiding zijn om het te hebben over de psychische kwetsbaarheid van leerlingen en de volwassenen in hun leven? Kan literatuur(kritiek) helpen te onderzoeken op welke manier mentale problemen verbonden zijn met je afkomst of het maatschappelijke model waarin je leeft? Zeven sprekers deelden hun visie op deze vragen in een persoonlijk statement. De Dag van de Literatuurkritiek werd georganiseerd door deBuren en literair-kritisch platform deReactor.

28-11-2022

Tijdens de pandemie is het aantal lezers gestegen en op TikTok bespreken boekenwurmen met duizenden volgers in video's wat ze lezen. Maar mogen deze bejubelde boeken ook op de leeslijst op de middelbare school? Maar wat is belangrijker: leesplezier of wát je leest? Volgens BookTokker Noah de Campos Neto zijn leeslijsten niet meer van deze tijd. De boeken gaan niet over het leven van nu en volgens hem heeft dat een demotiverende werking. “Docenten moeten oude ideeën loslaten en openstaan voor verandering.” Liselotte Idema sprak ook met Jeroen Dera, universitair docent Nederlandse Letterkunde, Radboud Universiteit en Babette Mulders, docent Nederlands op het Etty Hillesum Lyceum in Deventer.

28-11-2022

Sinds 2016 kunnen mbo-studenten met korting naar musea en andere culturele activiteiten. Ze kunnen hiervoor gebruikmaken van de MBO Card. De komende twee jaar komt er op deze kortingspas ook een geldbedrag te staan dat de kaarthouder kan besteden aan een culturele activiteit. Vlak voor de start hiervan op 23 november, sprak MBO-today met CJP-directeur Walter Groenen. “Eigenlijk hadden we de MBO Card mét budget al in 2016 willen invoeren’, vertelt Groenen. ‘Die systematiek is vanaf het begin onze doelstelling geweest, met als voorbeeld de Cultuurkaart voor het voortgezet onderwijs – een groot succes. Maar de toenmalige onderwijsminister, Jet Bussemaker, vond een kaart met cultuurtegoed toen nog een stap te ver. Ze wilde culturele instellingen de tijd gunnen om programma’s en dergelijke te ontwikkelen die echt aansluiten bij de behoefte van de mbo-student. Dat is de laatste jaren volop gebeurd. Grote culturele instellingen als het Rijks en Museum Boijmans Van Beuningen hebben echt goed nagedacht hoe zij hun aanbod kunnen laten aansluiten op het beroepsonderwijs, de verschillende opleidingsniveaus in het mbo en de belevingswereld van deze studenten. Bij het Boijmans is er bijvoorbeeld een programma dat ingaat op hoe elk mens met een eigen blik naar iets – in dit geval kunst – kijkt. Daarover kun je met elkaar dan het gesprek aangaan over wederzijds begrip: we kijken naar hetzelfde, maar zien toch wat anders.’ ‘Dergelijke programma’s slaan een brug tussen de culturele sector en het mbo. Een verbinding die versterkt wordt doordat de mbo-instellingen op een vergelijkbare manier naar de culturele sector kijken: wat kunnen de musea, theaters en andere culturele instellingen nou betekenen in ons vakonderwijs dan wel in ons burgerschapsonderwijs? ‘Op die verbinding kunnen we verder bouwen’, benadrukt Groenen

21-11-2022

Het duo Dorien Nannes en Maud Jacobs uit de onderbouw van de Amsterdamse basisschool Laterna Magica is tijdens de IDFA-Docentendag in Eye Filmmuseum uitgeroepen tot Filmleraar van het Jaar 2022. De vakjury van film- en onderwijsprofessionals vindt hen de meest aansprekende filmdocenten van Nederland. Het is de vijfde editie van Filmleraar van het Jaar die door Netwerk Filmeducatie is georganiseerd, nu voor het tweede jaar in samenwerking met International Documentary Film Festival Amsterdam (IDFA) in Eye Filmmuseum. Dorien Nannes en Maud Jacobs zijn gedurende één schooljaar (2022-2023) het boegbeeld voor filmeducatie in het onderwijs, ze winnen een jaarabonnement op Cineville en een Nationale Bioscoopbon ter waarde van 250 euro. Daarnaast winnen zij een bezoek naar een filmtheater of filmfestival naar keuze met hun klas. Ze nemen ook plaats in de jury van de verkiezing van 2023 en mogen als Teacher in Residence bij Netwerk Filmeducatie aan de slag om filmlessen te ontwikkelen voor hun eigen klas en om te delen met andere docenten. Docent aardrijkskunde René van de Veerdonk, Cambreur College in Dongen, werd uitgeroepen tot de publieksfavoriet.

21-11-2022

Alle Duitse jongeren die in 2023 achttien jaar worden, krijgen komend jaar een tegoed van 200 euro voor culturele activiteiten cadeau. De minister van Cultuur en Media Claudia Roth (Groenen) en minister van Financiën Christian Lindner (FDP) hebben het plan onlangs in de Bondsdag gepresenteerd. Walter Groenen, directeur van het Cultureel Jongeren Paspoort (CJP), ziet een dergelijk plan voor Nederland ook wel zitten. "Ik vind het buitengewoon interessant", vertelt hij aan Editie NL. In Nederland krijgen leerlingen tussen de 12 en 18 jaar 15,75 per jaar. "Het gaat in totaal om 90 euro, verspreid over zes jaar. Daarbij krijgen ze ook een CJP-kortingspas. Deze bestaat al sinds 1999. " Met dat geld kunnen scholieren culturele activiteiten ondernemen. Maar boeken of platen kopen kunnen ze er niet mee. Groenen vindt het goed dat het gaat om een periode van zes jaar. "Dat is goed voor de smaakontwikkeling. In één keer al het geld uitgeven aan één uitje doet misschien ook iets minder recht aan de cultuurontwikkeling." De Duitse en Franse cultuurpassen zijn specifiek gericht op de mentale gezondheid van jongeren, die mogelijk een knauw heeft gekregen van de coronapandemie. In Nederland is er volgens het Fonds voor Cultuurparticipatie ook veel aandacht voor de mentale gezondheid van jongeren. "Het ministerie van OCW neemt dat heel serieus en denkt ook dat het deelnemen aan cultuur helpt bij het ontwikkelen van mentale veerkracht. Denk bijvoorbeeld aan muziek- of dansles.", zegt directeur-bestuurder Hedwig Verhoeven. "Jongeren die cultuur toch al niet zo interessant vinden zullen met het geld al gauw naar de bioscoop gaan. Dat is uiteraard prima. Maar het zelf deelnemen aan cultuur blijkt pas echt een gunstig effect te hebben op de ontwikkeling en mentale gezondheid.” Het fonds verstrekt subsidies aan projecten van organisaties voor jongeren die cultuurdeelname stimuleren. 

17-11-2022

Staatssecretaris Uslu (OCW) geeft antwoorden op Kamervragen over de pilot voor de mbo-card voor studenten in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo). Met deze kaart kunnen zij met korting naar culturele instellingen of evenementen. Het Tweede Kamerlid Kwint (SP) had de vragen gesteld. Bij de antwoorden zit een beslisnota.

14-11-2022

De teksten die leerlingen in het literatuuronderwijs moeten lezen, zijn meestal niet de teksten die zij willen lezen. Wetenschappers van de Radboud Universiteit Nijmegen  en Tilburg University ontwikkelden daarom samen met docenten Nederlands de negendelige lessenreeks ‘De grenzen van literatuur’ voor 4 havo en vwo. In deze lessenreeks analyseren en beoordelen leerlingen fragmenten uit teksten gekozen door henzelf en hun docenten. Deze lessenreeks sprak zowel de (sociale) motivatie als de literaire competentie van leerlingen aan. De lessenreeks beoogt om leerlingen aan te sporen om hun leeservaring onder woorden te brengen, om literaire concepten toe te leren passen bij hun tekstinterpretatie en om hun literatuuropvatting te leren beargumenteren. Door leerlingen inspraak te geven in de tekstkeuze, en door ze in groepjes te laten discussiëren, willen de ontwikkelaars niet alleen de literaire competentie van de leerlingen vergroten, maar ook hun (sociale) motivatie.

03-11-2022

Eind september presenteerde de werkgroep die door OCW gevraagd was om de vakkenstructuur van de kunstvakken in het vo te vereenvoudigen haar conceptadvies. Het advies is een belangrijke stap in het proces naar een totale herziening van het curriculum. De 4 belangrijkste stellingen uit het conceptadvies : Maak CKV in alle onderwijsvormen onderdeel van het gemeenschappelijk deel en sluit dat af met een schoolexamen. Op havo en vwo is CKV dan ook onderdeel van het combinatiecijfer. Maak vijf kunstvakken (muziek, beeldend, dans, theater en film), met 50% praktijk en 50% theorie, die afgesloten worden met een centraal examen. Zorg dat het theoretische gedeelte uit drie onderdelen bestaat: theorie passend bij de kunstdiscipline, kunstanalyse van alle kunstdisciplines en kunsten in context. Zorg voor samenhang en mogelijkheden voor verbinding tussen de vakken en biedt ruimte voor diversiteit en inclusie. De voorgestelde herziening maakt het volgens het LKCA ook makkelijker om samen te werken in de regio voor een breed examenaanbod in de kunstvakken.

01-11-2022

Na twee jaren met een (deels) virtueel programma, organiseren deBuren en literair-kritisch platform deReactor opnieuw een volledige nascholingsdag voor middelbare schooldocenten Nederlands. Tijdens de Dag van de Literatuurkritiek op 3 november delen auteurs en literatuurcritici dit jaar hun visie op literatuuronderwijs. Dat zijn o.m. Dean Bowen, Daan Heerma van Voss, Manon Uphoff en Annelies Verbeke. Zij brengen allen een plenair statement, waarna ze in kleinere groepen met docenten aan de slag gaan aan de hand van leesfragmenten of lesmethoden. Het thema is : kopzorgen in de klas. Hoe kan literatuur een aanleiding zijn om het te hebben over de psychische kwetsbaarheid van leerlingen en de volwassenen in hun leven? Kan literatuur(kritiek) helpen te onderzoeken op welke manier mentale problemen verbonden zijn met je afkomst of het maatschappelijke model waarin je leeft? Hoe toon je kwetsbaarheid en hoe ga je ermee om als iemand die toont?

27-10-2022

Hoewel we met één klik muziek kunnen streamen, blijft vinyl immens populair – ook bij jongeren. In 2020 haalde de muziekindustrie voor het eerst sinds tijden meer omzet uit de verkoop van vinyl dan uit de verkoop van cd’s, zo blijkt uit cijfers van NVPI. Het zijn met name jongeren die meer vinyl zijn gaan kopen. Buma Music Academy, een initiatief van BUMA Cultuur, heeft daarom in nauwe samenwerking met Record Store Day en Record Industry een lespakket gemaakt voor het voortgezet onderwijs. In een interactieve lessenreeks ontdekken leerlingen de magie van vinyl. Het lespakket over vinyl neemt leerlingen mee op reis vanaf de uitvinding van de lp tot en met het huidige streamingtijdperk. Het lespakket kan ingezet worden in de bovenbouw van alle niveaus, zowel bij het vak Muziek als CKV. Voor de eindopdracht gaat de leerling zelf aan de slag met een generatieonderzoek. Als creatieve afsluiter ontwerpen leerlingen cover art voor hun favoriete album.

22-09-2022

Hij heeft nogal wat losgemaakt, De Brief van onderwijsminister Wiersma. Ja hoor, wéér een nieuwe aanpak van de curriculumherziening. Wiersma : “Curriculum.nu is nu echt voltooid verleden tijd” en de focus moet liggen op ‘basisvaardigheden’: lezen, schrijven, rekenen, wiskunde en, in tweede instantie, maar ook tot de basis gerekend: digitale vaardigheden en burgerschap. Moeten kunstdocenten vrezen ondergesneeuwd te raken door de geambieerde focus op de zogenoemde ‘basisvaardigheden’ in het onderwijs? De Cultuurkrant peilde de mening van een paar spelers in het veld.

22-09-2022

Gina Sanches doceert Kunst & Cultuur aan eerste- en tweedejaars op een middelbare vernieuwingsschool. Als docent heeft ze het idee dat ze haar leerlingen vaker iets moet ‘ontleren’ dan ‘aanleren’. Ontscholen in een schoolsysteem, hoe doe je dat? De vraag nam ze mee de kunstles in, waardoor er een geheel nieuwe wereld voor haar openging: een tussenruimte voor en van leerlingen, normaliter verboden terrein voor docenten.

22-09-2022

Aan de start van het nieuwe schooljaar en midden in de Boekenweek van Jongeren presenteren Stichting CPNB en Stichting Lezen een nieuw leesbevorderingsproject: Hebban in de Klas. Dit is een laagdrempelig leesplatform voor het voortgezet onderwijs, waar leerlingen en docenten in een beschermde omgeving als lezers met elkaar verbonden zijn. Het idee voor Hebban in de Klas komt van Emma Kustermans, zelf docent Nederlands. Het platform wordt gratis aangeboden aan scholen. Sinds de testperiode begin deze maand, doen er al 350 klassen en daarmee ruim 4500 leerlingen mee. Nu het project officieel is gestart ontvangen docenten Nederlands een startpakket met een lesbrief en een poster voor een kickstart van hun schooljaar vol boeken.

20-09-2022

“Wat kan ik als bibliothecaris zonder budget doen voor schrijversbezoeken op middelbare scholen?” De Schrijverscentrale geeft tips.

20-09-2022

De meerderheid van de docenten Nederlands staat leerlingen toe om young adult-boeken te lezen voor hun leeslijst in de bovenbouw van havo (78%) en vwo (63%). Dit blijkt uit een onlangs afgeronde studie van promovenda Linda Ackermans van de Radboud Universiteit onder 158 docenten Nederlands. Young adult-boeken vergroten de leesmotivatie van leerlingen, aldus de docenten. Daarnaast zijn deze boeken voor leerlingen herkenbaar, en ze kunnen een brug vormen naar de literatuur voor volwassenen.

15-09-2022

De Maatschappij der Nederlandse Letterkunde heeft de Elise Mathilde Essayprijs 2022 toegekend aan Melchior Vesters voor zijn essay ‘Vrolijk verzet’. De prijs bestaat uit een oorkonde en een geldbedrag van 10.000 euro. De prijsuitreiking vindt op 15 oktober plaats tijdens de zgn. Laureatenmiddag. ‘Vrolijk verzet’ werd door de jury gekozen als het beste essay, vanwege de betrokkenheid van de auteur bij jonge lezers en zijn doordenken van de relevantie van lezen in het onderwijs, waarbij hij reflecteert op zijn positie als leraar en op hoe literatuur ingezet kan worden. Vesters studeerde Nederlands en Literary Studies in Leiden en werkt momenteel als docent Nederlands aan het Veurs Lyceum, school voor mavo, havo, atheneum en gymnasium in Leidschendam.

15-09-2022

Op 45 locaties in Nederland hebben cultuurverenigingen een unieke kans om nauwer samen te werken met scholen/scholengemeenschappen te krijgen. Op dit moment loopt er namelijk een aanmeldfase voor het Voorloperstraject Rijke Schooldag. Met dit programma wil het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een schooldag breder aankleden met sport, cultuur, huiswerkbegeleiding en soms ook gezonde voeding. Het uiteindelijke doel is om zo de kansengelijkheid in Nederland te vergroten. Gezinnen met kinderen die krap bij kas zitten kunnen immers minder geld besteden aan een sportvereniging, muziekles of gezonde voeding.

19-07-2022

Mensen willen van nature leren, schrijft Sanne Scholten, directeur LKCA. Waarom hebben we in Nederland dan zulke slecht gemotiveerde leerlingen? Geef kinderen meer regie en ruimte voor, bijvoorbeeld, zelf iets creëren. Laat cultuureducatie daartoe nou volop kansen bieden …

05-07-2022

Vanaf september 2022 kunnen mbo-instellingen deelnemen aan de pilot met een budget voor kunst- en cultuuractiviteiten. Vanaf het najaar kan het budget worden besteed. Edith Huis in 't Veld werkt aan een project dat erop is gericht om de MBO Card betekenisvol in te zetten. Netwerk Filmeducatie sprak met haar.

30-06-2022

In het nieuwste nummer van Nederlandse Letterkunde publiceren Jeroen Dera en Eva Keulen de resultaten van hun onderzoek naar de leesbevorderingscampagne De Weddenschap, die aan de hand van filmpjes van rolmodellen leerlingen in het vmbo moeten aanzetten tot lezen. Dera en Keulen evalueerden de jubileumcampagne van 2020-2021 aan de hand van enquêtes die afgenomen werden bij docenten en leerlingen. “Zeer opvallend in de leerling enquêtes was dat leerlingen die vaker boeken lazen, minder geneigd waren mee te doen aan De Weddenschap toen ze eenmaal wisten dat Famke Louise en Jeangu Macrooy leescoach waren. Het ligt voor de hand dat leerlingen die toch al lezen, het punt niet zien van een deelname aan een leesbevorderingscampagne. Intussen werden deze leerlingen ook nauwelijks geënthousiasmeerd over de boeken die in de startfilm werden voorgesteld. In die zin lijkt het erop dat de campagne noch de lezende vmbo-leerling, noch de niet-lezende vmbo-leerling aanspreekt.” In het jubileumjaar van De Weddenschap waren DIO, Famke Louise en Jeangu Macrooy de leescoaches die leerlingen moesten enthousiasmeren om drie boeken te lezen. DIO was het onbekendst en Famke Louise werd door het merendeel van de leerlingen stom gevonden. Ook de docenten vonden haar het minst geschikt om boeken aan te prijzen, terwijl ze wel redelijk positief oordeelden over DIO en Jeangu Macrooy. De onderzoekers bevelen dan ook aan ‘om leerlingen in volgende edities van deze leesbevorderingscampagne (nog) explicieter te betrekken bij de selectie van leescoaches en na te gaan welk imago de beoogde coaches onder de doelgroep hebben.’  Jeroen Dera, universitair docent Nederlandse Letterkunde aan de Radboud Universiteit, licht het onderzoek toe in het radioprogramma De Taalstaat. Volgens Gerlien van Dalen,  directeur van de Stichting Lezen, die de campagne organiseert,  zijn het vmbo en mbo een moeilijke doelgroep om aan het lezen te krijgen en probeert de stichting op velen manieren om de trend van ontlezing te keren. "We nemen de resultaten en aanbevelingen ter harte en kijken in al onze campagnes wat er beter kan."

30-06-2022

Buma Music Academy (BMA) werd in 2013 opgestart door Buma Cultuur om het gebrek aan structureel ­muziekonderwijs te compenseren. Inmiddels maken ruim 600 scholen in het voortgezet onderwijs gebruik van het ­modulaire muzieklessenpakket. Buma Cultuur-directeur Frank Helmink: “We willen dat leerlingen van iedere school de mogelijkheid krijgen om live of online deel te nemen aan masterclasses. We hebben een uitgebreid programma opgezet, waardoor artiesten en componisten samen met scholieren muziek gaan maken, schrijven en produceren. Dit is muziekonderwijs zoals iedereen dat graag hadden willen hebben!” Het afgelopen schoolseizoen was. vooral het project Maak ‘t / Deel ’t erg succesvol. Buma Cultuur lanceerde vorig jaar Maak ’t / Deel ’t, een van de zes deelprojecten van het initiatief NieuweMuziekMaken.nl, het platform gefinancierd uit de tweede tranche Steunfonds Rechtensector vanuit het ministerie van OCW. Er werden werkbijdragen voor compositieopdrachten beschikbaar gesteld aan (pop)acts, bands, producers, componisten en tekstschrijvers. Helmink: “Dit project is inmiddels vol op stoom en het Buma Music Academy muziekonderwijs op middelbare scholen wordt overladen met relevant, verrassend en uitdagend lesmateriaal. Lesmateriaal dat niet alleen goed valt bij docenten, maar vooral bij leerlingen. Scholieren, die de afgelopen twee coronajaren (vrijwel) geen muziekles kregen en nu door 24 artiesten en bands van nú, onder wie Bente, Froukje, Banji, Massi, Caza en Dread Pitt, werden en worden geïnspireerd en meegenomen in het maakproces van – ieder twee – nieuwe songs.” “Het is van cruciaal belang (geweest) voor de continuïteit van de carrières van 24 jonge en veelbelovende acts/artiesten en heeft 48 nieuwe songs opgeleverd, waarvan onderdelen van het maakproces inzetbaar zijn voor educatieve doeleinden. Verder motiveert het docenten; de content is namelijk, echt, actueel en urgent. Maar bovenal zorgt het ervoor dat jongeren, die door de pandemie in combinatie met hun leeftijd, nog nooit een concert/show bezocht hebben, nieuwsgierig worden naar de live ervaring!”

27-06-2022

Tineke van Dijk is de Muziekdocent van het Jaar 2022. Zij is muziekdocent aan het Ichtus College in Veenendaal. Tineke van Dijk liet de andere zeven genomineerden daarmee achter zich. In de afgelopen periode zijn vele honderden stemmen met motivatie uitgebracht. Op basis daarvan ontstond een shortlist met acht genomineerden. Deze zijn allemaal muziekdocenten die op hun school dagelijks het verschil maken voor hun leerlingen. De jury was van Tineke van Dijk bijzonder onder de indruk. Zelfs binnen dit ijzersterke veld van genomineerden sprong zij er bovenuit. De verkiezing van de Muziekdocent van het Jaar is ontwikkeld door Buma Music Academy, een initiatief van Buma Cultuur om muziekonderwijs op scholen terug te brengen en te moderniseren.

09-06-2022

Cultuurcoördinatoren op zowel primair als voortgezet onderwijs doen cultuuronderwijs ‘erbij’, naast hun werk als leerkracht of hun hoofdvak. Niet zo gek dus als in drukke tijden cultuur het onderspit delft. Immers, er moet gerekend worden, er zijn taalachterstanden die weggewerkt dienen te worden en toetsen die gehaald moeten worden. En dan schiet cultuuronderwijs er wel eens bij in. Kortom, het is lastig om cultuuronderwijs ingebed te krijgen in het schoolcurriculum. De training Cultuurcoördinator voortgezet onderwijs, die Kunstloc Brabant afgelopen jaar als pilot heeft georganiseerd, moet de cultuurcoördinator een handje helpen. Ook komend jaar staat deze training weer op de planning. Artikel dat in opdracht van Kunstgebouw door Ludette el Barkany geschreven is en verscheen eerder op de website van Kunstgebouw. Kunstgebouw en Kunstloc Brabant hebben de afsluiting van de training Cultuurcoördinator gezamenlijk georganiseerd voor de deelnemers uit Zuid-Holland en Noord-Brabant. Kunstloc Brabant

23-05-2022

Hebban in de Klas is een online platform waar leerlingen en docenten met elkaar als lezer verbonden zijn. Dit gratis leesbevorderingsinitiatief van Stichting CPNB en Stichting Lezen is voor het voortgezet onderwijs en start in september. Het is al mogelijk om mee te doen aan de pilot. Hebban in de Klas is ontwikkeld in samenwerking met docenten en maakt gebruik van de techniek achter de populaire lezerscommunity Hebban.nl. Het platform ondersteunt docenten in het bijhouden van de leeslijstadministratie en het leesdossier van de individuele leerling, biedt ruimte voor discussietopics, het delen van (nieuws)artikelen en verwerkingsopdrachten en stimuleert leerlingen tot het ontdekken van hun eigen leessmaak en –favorieten. Docenten kunnen meerdere klassen tegelijk beheren. Elke klas heeft een eigen klassenhomepage, waar de leerlingen en de docent met elkaar in contact komen.

19-05-2022

Met het aantreden van een nieuw kabinet zien we dat allerlei ontwikkelingen in een stroomversnelling komen. Omdat door de lange formatieperiode dit kabinet maar drie jaar de tijd heeft om allerlei plannen te realiseren, moet dat ook wel. Zowel op het gebied van het Nationaal Programma Onderwijs als de opzet van de rijke schooldag zijn er de afgelopen tijd belangrijke ontwikkelingen te melden. Ronald Kox, LKCA,  bespreekt ze.

16-05-2022

Minister Wiersma (Primair en Voortgezet Onderwijs) heeft op 12 mei 2022 de Kamer geïnformeerd over het Masterplan basisvaardigheden. Met het Masterplan basisvaardigheden spreekt minister Wiersma de ambitie uit om de teruggang van de beheersing van de basisvaardigheden te keren en ervoor te zorgen dat ze aantoonbaar verbeteren. Het masterplan bestaat uit vijf pijlers. De minister wil deze pijlers de komende tijd samen met het onderwijsveld verder uitwerken. Wiersma roept in Masterplan basisvaardigheden op tot sterkere samenwerking tussen onderwijs en cultuursector. Stichting Lezen is verheugd over de belangrijke rol voor bibliotheken en leesconsulenten die zij als partner van het onderwijs hebben bij de leesontwikkeling van kinderen.

28-04-2022

In 2021 startte de derde periode van de landelijke regeling Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK3). In vergelijking met de eerdere twee periodes, waarin de nadruk lag op het primaire onderwijs, is er nu meer ruimte voor het voortgezet onderwijs. Om te achterhalen welke wensen er zijn en waar de vo-scholen ondersteuning nodig hebben bij hun cultuuronderwijs, gaven de instellingen Kunstloc Brabant en Erfgoed Brabant opdracht tot een behoefteonderzoek. In dit artikel bespreken onderzoekers Karin van Dijk en Imke Donkers de belangrijkste uitkomsten: ‘Door dit onderzoeksproces kregen we meer bewustwording van hoe dingen in de praktijk werken. We voelen veel betrokkenheid bij de vraagstukken van de scholen, maar zien ook de kansen die er liggen’.

26-04-2022

Leraren leveren een onmisbare bijdrage aan de leesopvoeding van kinderen. Onderzoek van marktonderzoeksbureau GfK toont aan dat het overgrote deel van de leraren zich daarvan bewust is. Toch heeft maar iets meer dan de helft van de leraren in het basisonderwijs het gevoel voldoende tijd aan leesbevordering te kunnen besteden. In het voortgezet onderwijs is dat zelfs maar 34%. Verder geeft bijna 70% van de leraren in het basisonderwijs en 80% van de leraren in het voortgezet onderwijs aan extra middelen en ideeën voor leesbevordering enorm op prijs te stellen. De nieuwe campagne Springlezend, opgezet door de Leescoalitie, voorziet hierin door leraren een platform te geven waar ze inspiratie kunnen vinden én delen. De aftrap werd op 20 april gevierd door leraren en leerlingen in een trampolinepark in Hilversum. Bekende schrijvers brachten daarbij een ode aan de leraar die hen vroeger springlezend heeft gemaakt. Met Springlezend wil de Leescoalitie de belangrijke rol van leraren onderstrepen en goede voorbeelden van bevlogen leerkrachten en docenten voor het voetlicht brengen. Ook werd op 20 april de website lezeninhetpo.nl gelanceerd. Deze website biedt basisscholen alle informatie die nodig is om effectief leesonderwijs te realiseren.

14-04-2022

Zingen in een popkoor of beeldhouwen met speksteen: derdejaars leerlingen van alle Helmondse middelbare scholen kunnen kiezen uit een keur van workshops en voorstellingen tijdens Cultuurweek WAH?! Zes culturele instellingen in Helmond werken mee aan de eerste editie van de cultuurweek, die van 19 tot en met 22 april gehouden wordt: het Annatheater, Bibliotheek Helmond-Peel, Museum Helmond, Het Speelhuis, Kunstkwartier en De Cacaofabriek. De bedoeling is dat leerlingen daarna de weg naar cultuur in hun stad weten te vinden én beseffen hoe leuk en gevarieerd cultuur is. Annique van den Heuvel is betrokken namens CultuurContact. „De jeugd in Helmond mag weten dat ze ook in eigen stad terecht kunnen voor cultuur. En wat er allemaal valt onder de noemer cultuur: dat is echt geen elitaire hobby met alleen maar deftige schilderijen en klassieke muziek. Hiphop is ook cultuur, net als vloggen, diamond painting, noem maar op.”

07-04-2022

Een ict’er, een kunstenaar én een ondernemer in het docententeam – bij het profiel Dienstverlening en Producten Design (D&P Design), het breedste vmbo-profiel dat er bestaat, aan het Udens College werkt het uitstekend. Lees het pleidooi van Jason Hadzic en Christa Lasschuijt voor een breed samengesteld docententeam.

07-04-2022

In november 2014 gaf de toenmalige staatssecretaris van onderwijs Sander Dekker het startsein voor de ontwikkeling van een nieuw curriculum in het onderwijs, Onderwijs2032. Die titel was niet bedoeld om aan te geven dat we pas in 2032 een nieuw curriculum zouden hebben. Het was om aan te geven dat we dat jaar de eerste lichting examenkandidaten zouden hebben vanuit het nieuwe curriculum. Toch werd op 6 april 2022 het traject voor de vierde keer gewijzigd. Als het zo verdergaat lijkt het erop dat we pas in 2032 een nieuw curriculum hebben. Ronald Kox, leidinggevende cultuureducatie, LKCA, over de stand van zaken.

31-03-2022

Poëziedocenten Jos van Hest, Ineke Holzhaus en Ilonka Verdurmen stelden een werkbundel voor jongeren samen rondom het werk van de genomineerde dichters voor De Grote Poëzieprijs. Ontbinding van Piet Gerbrandy, Virgula van Sasja Janssen, Dagen in Huis van Roelof ten Napel, Vervoersbewijzen van Tijl Nuyts en Aarduitwrijvingen van Charlotte Van den Broeck zijn genomineerd voor de vierde editie van De Grote Poëzieprijs. De werkbundel is online te raadplegen.

07-03-2022

Tijdens het LKCAtelier van 31 maart leidt Michel Hogenes aan de hand van onderzoeken het thema ‘Ontwerpend Leren als didactisch concept voor Inclusieve cultuureducatie’ in. Aansluitend laten Floortje Smehuijzen van SoundLAB/ Muziekgebouw aan ’t IJ en Jacques van de Veerdonk van Watch that Sound zien hoe zij in de context van hun organisatie ontwerpend leren inzetten en daarmee bijdragen aan een inclusiever muziek- en mediaonderwijs.

03-03-2022

Dit najaar komt Evi VO beschikbaar, een monitoring- en zelfevaluatie-instrument voor cultuuronderwijs op middelbare scholen. Door met dit instrument te werken kan de ontwikkeling en borging van cultuureducatie op school worden versterkt. In het LKCAtelier van 17 maart informatie over het doel, de opzet en inhoud van het instrument.

03-03-2022

Het is een veelgehoorde wens in de cultuursector: een jonger en diverser publiek aantrekken. De behoefte tot een breder publiek zullen het Noordbrabants Museum, Design Museum Den Bosch, Van Abbemuseum Eindhoven, Stedelijk Museum Breda en Museum Helmond ook hebben vastgesteld. De vijf Brabantse musea sloegen de handen ineen en deden een gezamenlijke subsidieaanvraag bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de Provincie Brabant om de komende jaren te werken aan een fundamentele en blijvende publieksverbreding, met name als het gaat om het bereiken en betrekken van vmbo-leerlingen. Sander Roovers is sinds mei 2021 Projectleider Publieksverbreding voor de vijf musea . Samen met zijn collega’s Manoah Salampessy en Eline Zwart gaat hij aan de slag met de opgave om meer vmbo’ers naar musea te trekken. Culturele vacatures sprak met hem. “Zo’n zestig procent van de middelbare scholieren volgt een vmbo-opleiding, dat is een gigantisch grote groep. Toch bezoekt maar een fractie van deze grote groep leerlingen het museum. Dat is erg jammer.” De programmering blijft hetzelfde en het museum als instituut verandert ook niet. Maar wat gaat er dan veranderen? Het educatieaanbod voor leerlingen en hun ervaring als ze in het museum zijn. “Denk dan bijvoorbeeld aan multizintuiglijke aspecten en meerstemmigheid tijdens een museumbezoek en rondleidingen die aansluiten bij de belevingswereld van de leerlingen.” Oftewel: het aanbod dat al bestaat niet zozeer aanpassen, maar interessanter maken voor leerlingen.

01-03-2022

Cultuurreporters kreeg in 2014 subsidie via de vmbo-regeling van het Fonds voor Cultuurparticipatie om een doorlopende leerlijn non-fictiefilm van 3 jaar te ontwikkelen en op scholen in te voeren. Het project begon op 6 scholen; op 3 daarvan hoort Cultuurreporters nu bij het vaste curriculum. Er hebben zich ook alweer nieuwe scholen gemeld. De leerlijn bestaat uit 10 blokken waarin leerlingen steeds een mini-docu of reportage maken, inclusief research, rondom een thema zoals: een familiegeschiedenis, een beroep, een campagne, nepnieuws. Een verslag van Annick Driessen.

17-02-2022

Educatie is een kerntaak van veel instellingen vanuit de sectorbrede missie om kunst en cultuur te delen met het publiek. Zowel het onderwijs als de wereld van jongeren wordt steeds digitaler. DEN deed daarom veldonderzoek onder educatoren en experts om in kaart te brengen hoe  de sector te ondersteunen bij digitale cultuureducatie. Hoe pak ik digitale cultuureducatie aan? De coronapandemie maakt deze vraag nog relevanter. Hybride cultuureducatie biedt daarom interessante kansen. Vier concrete tips op basis van gesprekken met educatoren van diverse culturele instellingen uit heel Nederland.

17-02-2022

Kansengelijkheid is een probleem in Nederland. Het onderwijs werd lang gezien als de plek waar ongelijkheid werd bestreden. In de praktijk blijkt het een plek te zijn waar ongelijkheid verder wordt vergroot. Corona heeft dat nog verder versterkt. Niet voor niets wordt de komende jaren gewerkt aan herstel in het onderwijs via het Nationaal Programma Onderwijs. Maar het onderwijs is niet de enige partij die een rol speelt in gelijke kansen op ontwikkeling van de talenten van alle kinderen. Als scholen en aanbieders op het gebied van natuur, cultuur, wetenschap, sport en techniek beter samenwerken, kunnen alle kinderen en jongeren dichtbij huis hun talenten ontwikkelen. Sanne Scholten en Yuri Matteman roepen het nieuwe kabinet én de nieuwe gemeentebesturen op om te investeren in leerecosystemen.

10-02-2022

Om docenten in het vmbo te ondersteunen in hun rol als leesbevorderaar, is op 9 februari de bundel DraaiSTUK! gepresenteerd. In de bundel, samengesteld door de Leescoalitie, staan fragmenten uit recente jeugdboeken die geschikt zijn voor het vmbo. Als onderdeel van het Amsterdams Leesoffensief, krijgen alle vmbo-docenten in Amsterdam de bundel gratis toegestuurd. Wethouder Marjolein Moorman en schrijver en performer Babs Gons deelden de bundel uit aan docenten op het Ir. Lely Lyceum in Amsterdam-Zuidoost. Ook bezochten zij drie klassen om met leerlingen te praten over lezen en boeken. Dat het slecht gesteld is met de leesvaardigheid van Nederlandse kinderen is inmiddels algemeen bekend. Bijna een kwart van onze 15-jarigen is onvoldoende leesvaardig om goed mee te kunnen doen in de samenleving. Bovendien is het leesplezier van Nederlandse leerlingen het laagste ter wereld: ze vinden lezen geen plezierige, interessante of zinnige bezigheid en het merendeel leest alleen als het moet. Vooral jongens, leerlingen in het vmbo en het mbo en leerlingen met een migratieachtergrond blijven achter. De bundel DraaiSTUK! is samengesteld door de Leescoalitie, een samenwerkingsverband tussen Stichting Lezen, Stichting CPNB, Stichting Lezen & Schrijven, Literatuurmuseum / Kinderboekenmuseum, de Koninklijke Bibliotheek, de Vereniging van Openbare Bibliotheken en het Nederlands Letterenfonds.

08-02-2022

De ingrediënten voor effectief leesonderwijs zijn bekend. Waarom hebben kinderen en jongeren dan toch moeite met verdiepend lezen? Uit onderzoek van de Universiteit Leiden blijkt dat leraren vooral zelf een activerende leesles moeten samenstellen door de succesvolle elementen uit leesmethodes te combineren met andere activiteiten en didactisch handelen. School en leesbevorderingsinstanties, zoals bibliotheken en Stichting Lezen, moeten voor de randvoorwaarden zorgen. En ook ouders betrekken bij de lees- en taalontwikkeling van hun kinderen. Volgens de Leescoalitie onderstrepen de uitkomsten opnieuw dat effectief leesonderwijs mogelijk is. Maar dat hiervoor structureel beleid, middelen en goede randvoorwaarden nodig zijn.

03-02-2022

24 februari start voor de tweede keer het actieprogramma Werken aan Veranderdoelen in het Voortgezet Onderwijs. Hierin werken cultuurcoördinatoren, samen met een collega, directielid of intermediair, aan het verstevigen van de positie van cultuureducatie binnen het curriculum. Kunstloc Brabant blikt met een aantal deelnemers van de vorige editie terug op de stappen die ze hebben gezet: “Een school is een plek die rust en regelmaat wil creëren, terwijl wij met onze kunstvakken juist de boel willen opschudden. Dat levert soms weerstand op. Het actieprogramma bood ons handvatten hiermee om te gaan en door te zetten”.

27-01-2022

Als kind ging Vincent Koreman met zijn vader naar de actiefilm 20.000 Leagues under the sea, gevuld met zeemonsters, ontploffingen en laserstralen. Een magische en onvergetelijke gebeurtenis! 44 jaar later valt hem op dat veel filmeducatie zich richt op de werkelijkheid: op registratie, documentaire. Maar is film ook niet belangrijk om het onmogelijke te verbeelden?

20-01-2022

De resultaten van de Monitor de Bibliotheek op school mbo en pabo 2021-2022 zijn bekend. Op basis van deze resultaten passen onderwijsinstelling en Bibliotheek het leesbeleid en de activiteiten aan. Het leesgedrag van pabo-studenten in 2021 is vergelijkbaar met dat van 2020. Er zijn wel veel meer taaldocenten op de pabo in 2021 die iedere les aandacht besteden aan kinder- en jeugdliteratuur. Op het mbo gaan in 2021 meer studenten minstens een keer per maand of vaker naar de schoolbibliotheek. En er zijn in 2021 meer mbo-docenten Nederlands die vrij lezen op het programma hebben staan.

11-01-2022

De afgelopen jaren gaan steeds meer mbo-opleidingen aan de slag met cultuureducatie. Op basis van ervaringen van drie voorlopers – ROC Friese Poort, ROC Midden Nederland en ROC Zadkine – beschrijven we de kansen om in het mbo cultuureducatie een serieuze plek te geven. Acht handvatten voor duurzame verankering cultuureducatie in het mbo.

16-12-2021

Kunst is een mooi instrument om vooroordelen en discriminatie te bestrijden, vindt Elmar Noteboom, kunstdocent en oprichter van InDifferent. Met zijn totaal inclusieve beweging wil hij de sfeer op scholen veranderen.

16-12-2021

Van De Cultuur Loper tot Kunst uit het Vuistje tot de Culturele Ladekast: de programma’s voor cultuureducatie in het voortgezet onderwijs zijn talrijk. Maar wat past bij de richting die de scholen zelf uit willen? En waar vinden ze de juiste begeleiding? De nieuwe periode van de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit die dit jaar startte, biedt vo-scholen de financiële ruimte om hun cultuureducatie naar een hoger plan te tillen. Robin Brugman, adviseur cultuureducatie voor het voortgezet onderwijs, en adviseur kunsteducatie Franny Meijer, beide van Kunstloc Brabant, wijzen hen de weg.

16-12-2021

Wat komt er kijken bij samenwerken? En wat zijn de gouden vuistregels voor een productieve en prettige samenwerking? Deelnemers van het LKCAtelier verkennen dat (uiteraard) samen en de belangrijkste opbrengsten heeft Bea Ros samengevat. Een inhoudelijke terugkoppeling van het LKCAtelier van 18 november 2021.

06-12-2021

Hoe kun je ook in het mbo cultuuronderwijs structureel inbedden in het curriculum? Om dat in beeld te brengen, deed LKCA onderzoek naar vier koplopers. Eén daarvan, ROC Zadkine, werkt nauw samen met culturele instellingen in Rotterdam. Bijzonder daarin is dat studenten een belangrijke vinger in de pap hebben. Bea Ros met de inhoudelijke terugkoppeling van LKCAtelier van 11 november.

29-11-2021

Door de scholensluiting in coronatijd hebben veel leerlingen achterstanden opgelopen. Om deze ‘vertragingen’ weg te werken, zette het ministerie van OCW het tweejarige Nationaal Programma Onderwijs (NPO) op. Met een riant bijbehorend budget van 8,5 miljard euro. Scholen krijgen zo’n 700 euro per leerling die ze naar eigen inzicht mogen besteden aan een van de bewezen effectieve interventies op de zogeheten menukaart. Dit leidt tot een toegenomen vraag naar cultuureducatie, al zetten scholen dit wel vooral in voor sociaal-emotionele doelen. Valt er niet meer te halen? Bea Ros met de inhoudelijke terugkoppeling van het LKCAtelier van 4 november.

23-11-2021

Het Fashion for Good Museum in Amsterdam lanceert het Circulaire Mode Programma. Dit is een mbo-programma speciaal voor scholen, ontwikkeld met steun van het VSBfonds en het Prins Bernhard Cultuurfonds. Het programma is bedoeld om studenten kennis te laten maken met duurzame mode. Ook zoomt het in op waarom de mode industrie moet veranderen in een circulair systeem en hoe de studenten hier zowel als consument als in het werkveld invloed op kunnen hebben,  aldus het persbericht. “Mbo-ers zijn niet alleen een vaak vergeten doelgroep voor musea, mbo-studenten zijn ook de grootste groep op de toekomstige arbeidsmarkt,” aldus het Fashion for Good Museum. “Het is dus van groot belang om kennis met deze doelgroep te delen en de studenten te inspireren met een duurzame en circulaire ontwerp- en denkwijze.” Het Fashion for Good museum is een interactief modemuseum gericht op de toekomst van fashion. Het museum vertelt de verhalen achter de kleren die men draagt en hoe men met de juiste keuzes voor die kleren een positieve impact kan hebben op mensen en het milieu.

16-11-2021

Het online platform KultuurCentrale.nl heeft sinds 15 november een marktplein voor kunstenaars en het onderwijs. KultuurCentrale biedt een podium aan alle lokale zzp’ers, verenigingen en culturele organisaties die lessen, workshops en projecten kunnen verzorgen voor leerlingen op basisscholen, in het voortgezet onderwijs of de kinderopvang in Groningen. Voor leerkrachten biedt KultuurCentrale een ‘handig overzicht als ze op zoek zijn naar culturele activiteiten voor vakken als cultuureducatie, burgerschap of geschiedenis’. Het platform is een initiatief van KultuurLoket en Stichting Kunst & Cultuur die zich in de provincie Groningen inzetten voor cultuuronderwijs. Iedereen die betrokken is bij kunst en cultuur (professionals en amateurs) kan zich erbij aansluiten.

16-11-2021

Alle 15.000 studenten in aanraking te laten komen met cultuureducatie, dat is het streven van ROC Friese Poort. De school heeft een heldere visie en missie waarin brede vorming is gekoppeld aan kunst en cultuur. Om deze ambitie vanuit de organisatie handen en voeten te geven, is in 2018 het practoraat brede vorming ingericht.

10-11-2021

Dat de cultuursector zeker ook functies te bieden heeft voor mbo’ers, bleek wel uit de Community of Practice in Rotterdam. Negen culturele instellingen openden hun deuren voor studenten van ROC Zadkine en zo leerden ze over en weer een nieuwe wereld kennen. De Community of Practice (CoP) is ingezet als leergemeenschap buiten de bestaande onderwijskaders. Acht studenten van verschillende opleidingen, leerjaren en niveaus liepen van september 2019 tot februari 2020 stage. Uitgangspunt was een proces van co-creatie met aandacht voor de persoonlijke ontwikkeling van de student en aansluiting op de leerdoelen. Die draaide mee in verschillende werkzaamheden zoals het mede-organiseren van een festival of productie, (artistiek) onderzoek doen of meedraaien in bijvoorbeeld het project Boijmans in de klas.

03-11-2021

De Rijksoverheid stelt middels het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) 11 miljard beschikbaar voor de bestrijding van de door corona opgelopen onderwijsachterstanden, maar instrumentaliseert en marginaliseert daarbij vakken als cultuureducatie. Dat stelt Paul Pos, hoofddocent kunsteducatie van de Willem de Kooning Academie / docent Master Kunsteducatie van Codarts, Rotterdam. Ook wat je niet meet, moet gewaardeerd worden in het onderwijs.

02-11-2021

De lockdowns hebben geleid tot omvangrijke leerverliezen. Deze staan voor leesvaardigheid bij basisscholieren gelijk aan zeven weken onderwijs, terwijl ze bij middelbare scholieren oplopen tot een half jaar.

27-10-2021

De expositie World Press Photo 2021 blikt terug op het bewogen nieuwsjaar 2020, met thema’s als Covid-19, Black Lives Matter, de klimaatcrisis en transgenderrechten. En is te zien in De Cacaofabriek in Helmond. Directeur Jochem Otten van De Cacaofabriek is opgetogen dat de tentoonstelling weer naar Helmond komt. In maart 2020 was de vorige editie van WPP er kort te zien „We ontvingen in het eerste weekend duizend bezoekers en de week daaropvolgend nog eens duizend.” Toen ging de deur dicht op verzoek van het RIVM en de rijksoverheid vanwege corona. Voor scholen uit het basis- en voortgezet onderwijs hebben De Cacaofabriek en scholenkoepel OBSH het project Blik op de wereld 2.0 opgezet. Leerlingen trekken in groepjes door de eigen wijk om samen één nieuwswaardig beeldverhaal te maken. Groepen 7 en 8 van basisscholen van OBSH zijn er dit schooljaar al mee aan de slag.

21-10-2021

Het Fonds voor Cultuurparticipatie ondersteunt al sinds 2013 cultuureducatieprojecten in het vmbo. Ook deze beleidsperiode heeft het fonds een regeling speciaal voor cultuureducatie in het vmbo, vso en praktijkonderwijs. In de afgelopen 9 jaar zijn bijna 200 projecten ondersteund voor ruim € 10 miljoen. Om stil te staan bij deze projecten en de mensen die het mogelijk maakten, heeft het fonds een publicatie gemaakt om terug te blikken op deze regelingen.

18-10-2021

Alle studenten van ROC Midden-Nederland (locatie Amersfoort) ervaring op laten doen met kunst en cultuur, dat is het streven van directeur Eric Holtman. De school werkt al een paar jaar nauw samen met Theater De Lieve Vrouw . Aanvankelijk alleen theater, maar sinds dit schooljaar is film erbij gekomen. De thema’s van de voorstellingen sluiten aan op de actualiteit en op de interesses van de MBO studenten. En daarmee dragen ze werkelijk bij aan de persoonlijke ontwikkeling en beroepsvaardigheden

13-10-2021

The Residents is een leerorkest. Kinderen leren er dubbel, want zoals bekend leert het bespelen van een instrument je leren: kleine stapjes maken, doelen stellen, voldoening ervaren, discipline. Naast individuele vaardigheden zijn er sociale, zoals naar elkaar luisteren, op je beurt wachten, samenwerken, verantwoordelijkheid dragen. ‘Niet talentontwikkeling, maar beleving’ is het credo van The Residents, het educatieproject van het Residentie Orkest. Een gesprek met Ruth van de Putte, hoofd Educatie.

06-10-2021

We kunnen de kansenongelijkheid in het onderwijs niet langer negeren, benadrukt programmamaker en mbo-docent Karim Amghar. Kunst- en cultuureducatie kunnen een belangrijke rol spelen in het keren van het tij. Hoe kunnen scholen en leraren hier concreet mee aan de slag?

16-09-2021

Wil jij werken aan cultuureducatie in het vmbo, vso of pro, of in het mbo? Sinds 15 september staat de nieuwe regelingen daarvoor van het Fonds voor Cultuurparticipatie open, waarin dat allemaal mogelijk is. De regeling Cultuureducatie vmbo vso pro, en de regeling Cultuureducatie mbo.

01-09-2021

Literatuurhistoricus Sander Bax ontwikkelde een lesmethode om leerlingen enthousiast te maken voor literatuurgeschiedenis. Op Radio 1 legt hij uit hoe zijn lesmethode werkt die leerlingen op de middelbare school aan het denken wil zetten over literatuur en literatuurgeschiedenis. Stimuleer leerlingen op de middelbare school om zelf na te denken over literaire werken door middel van dwarsverbanden met andere literatuur te leggen en de kunstzinnige werkwijze van de schrijver te analyseren. En maak ze zo enthousiast over literatuurgeschiedenis.

01-09-2021

Creativiteit is een belangrijke vaardigheid in het onderwijs. Maar hoe zorg je ervoor dat leerkrachten voldoende handvatten hebben om deze vaardigheid over te brengen? Wat is creativiteit precies, en hoe maak je creativiteit concreet en toepasbaar? Spel is hiervoor een mooi middel. Het LKCAtelier op 16 september is er aan gewijd.

10-08-2021

Buma Music Academy (BMA) werd in 2013 opgestart door Buma Cultuur om het gebrek aan structureel muziekonderwijs te compenseren. Inmiddels maken ruim 600 scholen in het voortgezet onderwijs gebruik van het modulaire muzieklessenpakket. Het afgelopen jaar stond het muziekeducatieplatform op een laag pitje door de pandemie, maar daar gaat verandering in komen. Buma Cultuur lanceert in augustus en september een grootse campagne om Buma Music Academy weer onder de aandacht te brengen. Buma Cultuur-directeur Frank Helmink. “We willen dat leerlingen van iedere school de mogelijkheid krijgen om live of online deel te nemen aan masterclasses. We hebben onder meer vanuit het Investeringsfonds Muziek een uitgebreid programma opgezet, waardoor artiesten en componisten samen met scholieren muziek gaan maken, schrijven en produceren.”

07-07-2021

Demissionair minister van Engelshoven (OCW) gaat extra investeren in het cultuuronderwijs voor studenten binnen het beroepsonderwijs. In een brief, waarin ze  reageert op de vragen en opmerkingen uit het schriftelijk overleg over de brief van 8 juli 2020 over cultuuronderwijs in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo), kondigt ze aan om door te gaan met de MBO Card. De minister komt daarmee tegemoet aan de Kamerbrede motie van oktober 2020 om de MBO Card te behouden. De minister breidt ook het programma Cultuureducatie met Kwaliteit uit naar het mbo. Daarbij zal het ministerie door middel van een pilot onderzoeken of de MBO Card – net als de Cultuurkaart – van een budget moet worden voorzien. De minister vindt het belangrijk dat jongeren zich ook binnen het beroepsonderwijs kunnen blijven ontwikkelen op cultureel vlak. Zij ziet in de MBO Card een krachtig instrument om studenten op laagdrempelige wijze in contact te brengen met cultuur. De minister ziet ook een rol weggelegd voor kunst en cultuur binnen het curriculum, zoals in het vakonderwijs of het vak burgerschap. Daarom gaat de minister door middel van een pilot onderzoeken of een MBO Card met budget drempelverlagend werkt om om culturele activiteiten in het onderwijs te integreren.

24-06-2021

Islamitische scholen en cultuureducatie, een onmogelijke combinatie? Zeer zeker niet. Maar het is wel nodig om je te verdiepen in achtergronden en waarden van de islam en de dialoog aan te gaan. Dit atelier biedt achtergrondinformatie en praktijkvoorbeelden. De inhoudelijke terugkoppeling van het LKCAtelier van 17 juni 2021.

22-06-2021

“Film beleven”, wat betekent dat eigenlijk? Welke film kies je voor jouw leerlingen? Waar vind je geschikte films voor jouw leerlingen? En waar vind je die films? Ga je naar de bioscoop, het filmtheater, of blijf je in je klaslokaal? En wat voor vragen kun je stellen om een gesprek op gang te brengen? Filmhub Midden heeft een tutorial waarin de vaardigheid “film beleven” wordt toegelicht.

07-06-2021

Het symposium ‘Kunst- en Cultuuronderwijs als Burgerschapsonderwijs’ werd op 27 mei (online) gehouden, de organisatie lag in handen van Lectoraat kunsteducatie AHK, Radboud Universiteit en LKCA in het kader van de UNESCO Week van de Kunsteducatie. De inleiding werd verzorgd door Hessel Nieuwelink, lector burgerschapsonderwijs aan de Hogeschool van Amsterdam. Na de plenaire lezing gingen de deelnemers in een van de vier interactieve deelsessies dieper in op de rol van kunst- en cultuureducatie in burgerschapsonderwijs. Daarbij zijn reflectie en discussie een wezenlijk onderdeel. Een verslag.

07-06-2021

Om de droom van een inclusief ecosysteem te realiseren, moeten we de oorzaken voor barrières in het huidige stelsel identificeren. Ook moeten we zicht krijgen op wat een lokaal of regionaal leerecosysteem nodig heeft om alle kinderen en jongeren te laten floreren. In de periode 2021-2024 doet LKCA hier onderzoek naar. Een onderdeel daarvan is een essayreeks. In de essays delen mensen hun kennis en ideeën over een inclusiever systeem met het werkveld. In het eerste essay Annelies Bartelink over het hoe en waarom van samenwerken. Fianne Konings gaat in haar essay naar de bron van de leerecosystemen, de ecologische systeemtheorie van Urie Bronfenbrenner.

03-06-2021

Docent Jacques Brooijmans geeft poëzie-essaylessen aan bovenbouw leerlingen VWO in Nederland en België. Hoe pakt hij dit aan?

20-05-2021

Cultuurcoördinatoren in het voortgezet onderwijs hebben steeds meer de behoefte aan aanvullende training om een gedegen en breed gedragen bijdrage te leveren aan het kwalitatieve cultuurbeleid van de school. Om aan die behoefte tegemoet te komen, hebben verschillende culturele steuninstellingen een training opgezet voor cultuurcoördinator in het VO. De eerste pilot start in september en LKCA ondersteunt hen bij dit initiatief.

19-05-2021

 Er is nog veel onwetendheid over de verbinding van kunst en cultuur met levensovertuigingen. Wat is er wel en niet mogelijk met respect voor die overtuiging, hoe ver kan en mag je gaan? Je krijgt in het LKCAtelier van 17 juni voorbeelden van materiaal waarin cultuureducatie en de islam samenkomen. Ook leer je hoe je de dialoog aangaat bij botsende overtuigingen. Saida Franken en Agnes van der Sluijs gaan de dialoog aan over cultuuronderwijs en de islam

18-05-2021

Het Nederlands Film Festival vindt het heel belangrijk dat leraren aan de slag gaan met filmeducatie. Dit kan men doen met het programma van het NFF, maar doe het ook vooral op eigen initiatief. Om de leraar hierin te ondersteunen zet het festival 5 tips op een rij om aan de slag te gaan.

12-05-2021

Hoe zorg je ervoor dat de jongeren goed worden voorbereid op hun volwassen leven? Online technologieën zijn niet meer weg te denken uit onze maatschappij en die bieden ook veel kansen voor het onderwijs. Die actualiteit was voor LKCA reden om samen met Keimpe de Heer van Stichting Infutura drie kennisateliers over creatief makersonderwijs in te richten. Hierin werd vanuit verschillende perspectieven naar kunst en technologie gekeken. De belangrijkste inzichten, conclusies en kansen van de kennisateliers samengevat.

29-04-2021

Twee keer per jaar krijgen scholen die deelnemen aan de landelijke regeling Cultuureducatie met Kwaliteit de kans om plannen voor professionalisering in te dienen bij Kunstloc Brabant. Op 30 maart was de eerste indiendatum in 2021. Dat heeft geresulteerd in  20 inspirerende aanvragen. In totaal wordt er in deze periode circa € 35.000,- geinvesteerd in scholingstrajecten voor individuele leraren en lerarenteams. Deze investering loopt in lijn met wat er dit kalenderjaar aan provinciaal budget voor professionalisering beschikbaar is. Met deze impuls draagt Kunstloc Brabant bij aan de verankering van cultuureducatie in het primair en voortgezet onderwijs.

14-04-2021

Inclusie en gelijke kansen zijn urgente onderwijsthema’s. Daarom pleiten Gabriela Acosta Camacho en Ellen Oosterwijk ervoor het persoonlijke verhaal van leerlingen op te nemen in het geheel van de lesstof. Ze zijn op zoek naar best practices.

08-04-2021

Hoe kun je je kunstlessen relevanter, betekenisvoller en uitdagender maken? Geef je leerlingen opdrachten die een kunstenaar ook had kunnen bedenken. Of leen ze direct van kunstenaars. Een atelier vol voorbeelden en tips met de Wicked Arts Assignments van Melissa Bremmer en Emiel Heijnen als inspiratiebron. Bea Ros met de inhoudelijke terugkoppeling van het LKCAtelier van 1 april jl.

07-04-2021

“Kunstvakken zijn bij uitstek geschikt om betekenis te geven aan ervaringen die diepe indruk achterlieten, en ook om emoties een plaats te geven en te delen. Uit ervaring weten wij dat kinderen en jongeren die ervaringen heel goed kunnen vangen in bijvoorbeeld een songtekst, een fotoreeks of een ‘spoken word’-gedicht. Zo kunnen ze, naast al het geleerde, ook uiting geven aan de geleden eenzaamheid tijdens corona, de saaie weken thuis, de struggle om toch aan je huiswerk te gaan. Geholpen en gestimuleerd door een kunstvakdocent zullen er rake, ongemakkelijke, mooie en ontroerende dingen worden gemaakt.” Dat schrijft Maarten Bremer, onderwijsdeskundige. Reduceer de kunstvakken niet tot voetnoot. Dit n.a.v. de zorgen van minister Slob over de effecten van de coronacrisis op leerlingen van het basis- en middelbaar onderwijs. Het gevaar bestaat dat de aandacht daarbij bijna volledig uitgaat naar cognitieve vakken.

01-04-2021

Film in de Klas, het gezamenlijk initiatief van het Nederlands Film Festival, Schooltv, NPO Start en Netwerk Filmeducatie, introduceert Schoolfilm van de Maand. Elke maand wordt uit de collectie van Film in de Klas één film geselecteerd en samen met een lespakket beschikbaar gesteld. Docenten kunnen de film en het lespakket online of in de klas gebruiken voor het primair en voortgezet onderwijs. Film in de Klas werd vorig jaar gelanceerd om scholieren door heel het land met de Nederlandse film- en beeldcultuur in contact te brengen en hen bewust te leren kijken. Film in de Klas geeft docenten de mogelijkheid filmeducatie gemakkelijk in het onderwijs op te nemen. De films en lespakketten zijn gratis beschikbaar. De eerste film is Yulia & Juliet. In deze korte film van Zara Dwinger maken we kennis met twee tienermeiden die een lesbische relatie hebben.

10-03-2021

Voer concrete referentieniveaus in voor kunstzinnige oriëntatie in het primair onderwijs, adviseert Emiel Heijnen. Zet concrete stippen op de horizon die omschrijven wat leerlingen op een bepaald moment in de schoolloopbaan minimaal moeten weten en kunnen. Of durven we dat niet aan? Heijnen is lector kunsteducatie aan de Amsterdamse Hogeschool voor de kunsten.

10-02-2021

,We gaan het artistiek en creatief vermogen van de leerlingen stimuleren”, zegt Cécile Cooijmans van CultuurCompaan. Deze organisatie verzorgt het cultuuronderwijs op de Roosendaalse scholen voor basisonderwijs en voortgezet onderwijs. Nog meer dan al het geval was, komen de interesse en de behoeftes van de leerling centraal te staan. ,Ze gaan meer onderzoeken, meer initiatief nemen. Ze mogen bijvoorbeeld hun eigen materialen uitkiezen.” Door al deze vrijheden wordt het voor CultuurCompaan straks wel een stuk ingewikkelder om voor elke school een programma op te stellen. Daarom is Cooijmans heel blij met het gegeven dat de gemeente Roosendaal het budget voor cultuureducatie heeft opgehoogd. De informatiesessies die CultuurCompaan voor het onderwijs en de professionele cultuuraanbieders heeft georganiseerd zijn goed bezocht. Deze maand wordt er weer met de scholen en de zogeheten cultuurprofessionals gesproken.

12-01-2021

Het Koninklijk Concertgebouworkest en Schooltv werken aan een reeks bijzondere en leerzame muziekfilmpjes. Met de titel ‘Tussen je oren’ verschijnen vanaf januari 12 filmpjes, waarin kinderen de hoofdrol spelen. Door het Concertgebouworkest gespeelde klassieke meesterwerken roepen bij hen fantasieën op, die in de filmpjes tot leven komen. De muziek loopt uiteen van Mozart, Beethoven en Mahler tot Prokofjev, Stravinsky en Adams. Naast de kinderen en een acteur figureren ook enkele musici uit het orkest. Zo speelt in het eerste filmpje, ‘Fernando en Piazzolla’, concertmeester Liviu Prunaru mee, en in het tweede filmpje fluitist Julie Moulin. De filmpjes zijn te zien op het YouTube kanaal van het orkest. De reeks sluit aan op de campagne ‘Waar luister jij naar?’ waarmee het Concertgebouworkest sinds 2019 landelijk aandacht vestigt op klassieke muziek. ‘Tussen je oren’ kan onder meer in de les gebruikt worden door leerkrachten in het basis- en voortgezet onderwijs. Bij ieder filmpje worden lesbrieven gemaakt met meer informatie over het Concertgebouworkest, de componist, het gespeelde werk en het instrument dat in het filmpje centraal staat. De filmpjes geven aanleiding tot opdrachten waarin niet alleen muziek aan bod komt, maar ook onderwerpen als emoties, planeten, sprookjes en filosoferen.

16-12-2020

En weer gaan de scholen dicht. Op het onderwijs wordt een zware wissel getrokken. Minister Slob (OCW) maakt vanaf januari 2021 210 miljoen extra vrij voor scholen en mbo-instellingen om hulp in te kunnen zetten. Dit geld is bedoeld om de druk op de docenten en schoolleiders te verminderen, bijvoorbeeld bij schooluitval, en kan ingezet worden voor extra docenten en ondersteuners, maar ook voor meer gastlessen – onder andere op het gebied van cultuur en sport. De oproep van Ronald Kox, hoofd cultuureducatie bij LKCA: zet dit geld ook in voor cultuuronderwijs. Schoolbestuurders en penvoerders van Cultuureducatie met Kwaliteit, ga hierover in gesprek! ‘’ Mogelijk zorgt deze lastige periode voor een nieuwe, blijvende, ontwikkeling met meer verankering van én kansen voor cultuuronderwijs.”

30-11-2020

Basisschoolleerlingen uit Uden krijgen vanaf 2022 structureel kunst- en muziekles op school. Want ook Uden sluit zich aan bij Circle of Talent, een samenwerking tussen kunstencentra in Noord-Brabant om jong talent te 'scouten'. Juist culturele talenten zijn waardevolle, creatieve denkers en makers van de toekomst, die in de maatschappij, het bedrijfsleven en het onderwijs van toegevoegde waarde zijn, stelt Barbara Brouwer, directeur van Phoenix Cultuur in Meierijstad. Via dit leerprogramma krijgen kinderen en jongeren op de basisscholen en in het voortgezet onderwijs structureel kunstonderwijs waarin alle disciplines aan bod komen. Vervolgens kunnen ze in hun vrije tijd naar speciale talentklassen gaan en zo naar de topkunst, de kunstvakopleidingen, doorstromen. In Meierijstad volgen 15 kinderen zo de talentklas muziek en 7 de talentklas dans. Naast de lessen op hun eigen dansschool, muziekvereniging of band. Uden gaat nu als zesde plaats in Noord-Brabant meedoen met dit talentenprogramma. Het gaat Xpress heten. Kunst & Co, Phoenix Cultuur en cultuurpodium De Pul tekenden op 30 november een convenant voor Circle of Talent. De Pul gaat een belangrijke rol spelen, onder meer op het gebied van jongerenwerk en podiumfaciliteiten.

25-11-2020

In de derde periode Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK) wordt het programma nadrukkelijk verbreed naar het voortgezet onderwijs en mbo. Welke uitdagingen en vraagstukken liggen er vanuit het onderwijs en culturele instellingen, afzonderlijk of in samenwerking? Dat staat centraal in het LKCAtelier op 10 december a.s

28-10-2020

De MBO Card blijft behouden. Op 27 oktober heeft de Tweede Kamer een motie van CDA, VVD, D66, PvdA en GroenLinks hierover aangenomen. Minister van Engelshoven (OCW) besloot eerder dit jaar de subsidie voor de MBO Card te beëindigen, maar moest daar in het begrotingsdebat van 15 oktober onder druk van de Kamer op terugkomen. CJP en JOB MBO – de initiatiefnemers van de MBO Card – zijn blij met deze herziening, aldus Sabria Zaid (vicevoorzitter JOB): ‘Wij zijn blij dat de MBO Card voortgezet kan worden. Als JOB vinden we het belangrijk dat iedere mbo-student op een laagdrempelige manier kennis kan maken met kunst en cultuur’. CJP en JOB MBO pleiten voor het versterken van de MBO Card, zoals Berenschot dat heeft geadviseerd in hun rapport. Begin juli kondigde minister van Engelshoven aan de subsidie op de MBO Card stop te zetten. In de begeleidende Kamerbrief legde de minister uit zich niet vast te willen leggen op de systematiek van de MBO Card.

28-10-2020

Filmeducatie leert kinderen en jongeren bewust, kritisch en creatief om te gaan met de kracht van bewegend beeld en geluid. Welke kansen liggen er voor de werkpraktijk? Die vraag staat op 19 november in LKCAtelier centraal. Interessant voor leerkrachten PO en VO, ICC-trainers, cultuurcoördinatoren, kunstdocenten én beleidsmedewerkers.

14-10-2020

Begin juli besloot minister van Engelshoven (OCW) om te stoppen met de MBO Card, na een evaluatie van Berenschot. Zij wil de helft van het budget van de kaart nog wel investeren in mbo, door het over te hevelen naar het programma Cultuureducatie met Kwaliteit in mbo. Maar Kamerleden willen hierover in debat. Waarom niet én én? Het LKCA komt met aanbevelingen aan de minister en de Kamer om cultuuronderwijs in het mbo te versterken.

03-09-2020

Minister van Engelshoven (OCW) beantwoordt Kamervragen naar aanleiding van berichtgeving over de beëindiging van subsidie aan de MBO card.

20-07-2020

In reactie op de lijn die minister Slob (OCW) schetste in zijn brief van 10 juni heeft de Kamer ingestemd met het vervolg van Curriculum.nu. Het traject wordt zo voortgezet, dat het past binnen de huidige omstandigheden in tijden van corona. Het ministerie heeft SLO opdracht gegeven om – samen met leraren, lerarenopleiders en vakdidactici – aan de slag te gaan met het vervolgtraject. Hoe dit traject er precies gaat uitzien, is na de zomer bekend. De verwachting is dat vanaf november 2020 teams aan de slag gaan. Voor de start van hun werk moeten de teams wachten op het advies van een wetenschappelijke curriculumcommissie over de voorstellen van de ontwikkelteams. Hoe het er precies uit gaat zien voor het cultuuronderwijs is daardoor onduidelijk.