Binnen Cultuureducatie met Kwaliteit zijn Brabantbrede kennisnetwerken actief bezig met drie thema’s: professionalisering, curriculumvernieuwing en kansengelijkheid. Door samen te werken op deze overkoepelende thema’s uit de aanvraag CmK3 kunnen we de kwaliteit van cultuureducatie in de hele regio verbeteren en versterken. De themagroepen presenteerden de eerste resultaten van hun onderzoeken aan elkaar op de netwerkdag van 14 september.
De themagroepen bestaan uit medewerkers van Erfgoed Brabant, Kunstloc Brabant, Nieuwe Veste, Muzelinck, Huis 73, CultuurContact, CiST en CultuurStation Eindhoven. Ze ontmoetten elkaar in Nieuwe Veste in Breda om ervaringen uit te wisselen, elkaar te inspireren en te informeren over de aanpak binnen de thema’s. En om elkaar input te geven voor de volgende stappen.
De juiste dingen voor de leerlingen
Dagvoorzitter Robin Brugman prikkelt de aanwezigen eerst in een inspirerende opening. Met foto’s van leerlingen uit het spel Beeldend Spreken herinnert hij iedereen eraan waarom CmK3 belangrijk is. “Dit zijn de leerlingen waarvoor we het doen. Of ze nu 4, 6 of 18 jaar zijn, we willen hen cultuur meegeven. Daar gaat het om. Neem ze mee vandaag in de gesprekken die je gaat voeren en denk nog eens terug aan why, how en what. Doen we nog de juiste dingen voor jouw leerling op de foto?”
Impact door samenwerking
Via een interactieve sessie neemt Robin de deelnemers vervolgens in vogelvlucht mee in de theorie van leergemeenschappen, de vorm van de themagroepen zelf. De deelnemers geven aan welke waarden voor hen belangrijk zijn en wat de kern voor hen is om als themagroep bij elkaar te zijn. In de samenwerking hechten ze veel waarde aan verantwoordelijkheid, gelijkwaardigheid, resultaatgerichtheid, vertrouwen, respect en openheid. Ze willen van elkaar leren, kennis delen en de krachten bundelen om meer impact te kunnen maken. Door samenwerking versterken ze de doelen van CmK. Met een aantal tips op zak kunnen de themagroepen verder ontwikkelen en hun aanpak verfijnen. Ze bouwen verder op hun ervaringen tot nu toe om de uitdagingen van nu binnen de thema’s aan te gaan.
Curriculumvernieuwing en visievorming
De themagroep Curriculumvernieuwing en visievorming heeft twee speerpunten uit de aanvraag CmK3 benoemd.
- We ontwikkelen een Brabantse visie en taal voor cultuureducatie als kader voor de verbinding van De Cultuur Loper en De Culturele Ladekast in aansluiting op Curriculum.nu en andere relevante ontwikkelingen.
- We verbinden en verdiepen de instrumenten De Cultuur Loper en De Culturele Ladekast. We maken ze meer complementair aan elkaar, zodat ze een logische plek hebben in het proces van PO- en VO-scholen.
Via werksessies heeft de groep de overeenkomsten en verschillen van de Brabantse instrumenten verkent. In informatiebijeenkomsten met intermediairs zijn de instrumenten en het gebruik van de termen toegelicht. Hierdoor weten we nu dat de instrumenten voor 90% aanvullend op elkaar zijn. Het doel is dan ook om de twee instrumenten te verenigen in één traject en niet om iets nieuws op te tuigen.
Een taal
Om tot een taal te kunnen komen, moeten eerst een paar belangrijke knopen worden doorgehakt. Een aanzet is het toetsen van termen die vallen onder vermogens op deze netwerkdag. Aan de deelnemers wordt gevraagd om aangeleverde termen te clusteren tot een basis van vier meest wenselijke termen. Er ontstaan mooie discussies en brainstorms. Dit levert waardevolle input op voor de vervolgstappen van de themagroep.
Een van de conclusies is dat we goed moeten verenigen wat we al doen. De focus moet liggen op wat voor de school en leerling het beste werkt. Voor hen maakt het niet uit van wie het instrument komt, als het maar leidt tot goed cultuuronderwijs. De deelnemers zijn losgekomen van hun eigen organisatie om dat resultaat te kunnen behalen.
De volgende stap
De themagroep gaat de vermogens verder uitwerken en maakt een overzicht van hoe alle bestaande instrumenten kunnen worden verdeeld in het nieuwe traject dat bestaat uit vier fases (verkennen, experimenteren, verdiepen en borgen). Alles wat lokaal ontwikkeld is, kan worden opgehangen aan deze fases. Vervolgens kan een gezamenlijke visie worden beschreven. Bij de uitwerking van deze vervolgstappen wil de themagroep intermediairs betrekken als klankbord. De deelnemers geven de themagroep nog mee om goed te kijken naar wie er op welk moment in dit proces betrokken moet worden en tot op welk detailniveau de verschillende partijen van de ontwikkelingen op de hoogte moeten zijn. Voor intermediairs zal dat namelijk anders zijn dan voor ICC’ers, kunstvakdocenten, trainers of groepsleerkrachten.
Professionalisering
De themagroep Professionalisering heeft het scholingsaanbod binnen cultuureducatie geïnventariseerd. Er is veel aanbod voor docenten, maar voor aanbieders niet. Uit de praktijk heeft de themagroep terug gehoord dat de cultuurprofessional zichzelf nog kan verbeteren. Dit riep de vraag op wat een cultuurprofessional eigenlijk allemaal moet kunnen. Daarom is er eerst op deze doelgroep gefocust. De stip op de horizon is een platform waar iedereen die een rol heeft in kunstonderwijs en cultuureducatie terecht kan voor professionalisering. Van ambtenaar tot docent, van intermediair tot cultuurprofessional, iedereen kan een module volgen om zichzelf verder te ontwikkelen.
Ontwikkelbehoefte
Vanuit de inventarisatie heeft de groep een profiel opgesteld met een lijst van competenties. Deze netwerkdag gebruikt de groep om te toetsen of er nog competenties ontbreken en op welk vlak de grootste behoefte ligt voor professionalisering. De deelnemers bespreken met elkaar hoe ze binnen hun eigen praktijk bijvoorbeeld iemand selecteren, maar ook wie de keuze maakt of iemand geschikt is en waarop die keuze dan is gebaseerd. Belangrijke ontwikkelcompetenties die worden meegegeven aan de themagroep zijn: multidisciplinair kunnen werken, cultureel ondernemerschap en dialooggericht werken, weten hoe je de leerling moet benaderen en welke rol je hebt.
Uitwisseling in de regio
Ook heeft de themagroep gekeken naar de route die een cultuurprofessional doorloopt om les te kunnen gaan geven. Streven is om Brabantbreed een eenduidige inschrijfwijze te gebruiken. Dit maakt uitwisseling binnen de regio gemakkelijker. De deelnemers zien er een voordeel in om makkelijker te kunnen matchen, maar hebben nog veel vragen bij de uitwerking ervan. De school kiest met welke cultuurprofessional ze wil werken. De themagroep neemt het mee in de verdere uitwerking.
Kansengelijkheid
De themagroep Kansengelijkheid gaat eerst met de deelnemers van deze netwerkdag in gesprek via vragen en dilemma’s over kwetsbare situaties aan de hand van het Jam Cultures spel. De gesprekken leggen bloot hoe gekleurd we denken en dingen aannemen. Het maakt duidelijk dat kansengelijkheid veel vragen oproept en minder antwoorden oplevert. Hoe breed is kansengelijkheid? Waar hebben we het dan over? Is het diversiteit? Inclusiviteit? Over wie hebben we het dan? Voor wie creëer je kansen? Scholen vragen om aanbod op het terrein van diversiteit. Iedereen is veranderingsgezind, maar hoe baken je kansengelijkheid af? Het dilemma van deze themagroep.
Verkennen van diversiteit
Als verkenning is de themagroep het gesprek aangegaan in een NICE-café en heeft geïnventariseerd via werkbezoeken wat er bij organisaties al wordt gedaan op het terrein van diversiteit. Er zijn verschillende initiatieven. Zo wordt in Breda bijvoorbeeld gewerkt met icoontjes die bij het cultuuraanbod worden geplaatst. Een school kan dan gemakkelijk selecteren. Via een CLOCK-traject worden autodidacten opgeleid bij Cultuur Oost, zodat ze gecertificeerd worden en les kunnen geven. Tilburg University heeft een lessenreeks ‘Superdiversiteit’ ontwikkeld voor kinderen. Het is interessant om te onderzoeken in hoeverre deze initiatieven toepasbaar zijn in heel Brabant.
Hoe verder met kansengelijkheid?
Met de deelnemers wordt gebrainstormd over de vervolgaanpak. Het voorstel is om in beeld te brengen welke lokale activiteiten er al worden gedaan in dit kader en deze te belichten in een artikelenreeks. En te participeren en leren van trajecten zoals CLOCK. Op basis van de uitkomsten is dan het streven om een gezamenlijke visie te ontwikkelen met indicatoren voor kansengelijkheid. De voorzichtige conclusie na deze verkenning is dat de behoefte op dit thema misschien niet in elk deel van de regio gelijk is. Dat maakt het commitment in een Brabantbrede themagroep lastig. Misschien leent het onderwerp zich niet om uit te werken via een themagroep, maar moet het een andere vorm krijgen.
Aan de slag
De netwerkdag heeft veel energie en inzicht gebracht. Er liggen mooie plannen waar de deelnemers positief over zijn. De plannen nu concreet maken is de grote gemeenschappelijke wens. Samen doorgaan en keuzes durven maken, het eenvoudig houden, niet verdwalen en de uitkomsten omarmen. Samen vieren wat we al bereikt hebben. En vooral niet vergeten voor wie we het doen!
