Trends & Ontwikkelingen

In de zalen van het Van Gogh Museum is niet te merken dat grote mankementen het museum achter de schermen teisteren. „De problemen achter de schermen mogen geen onderdeel zijn van de bezoekersbeleving”, vertelt Tamara 't Hart, adviseur vastgoed van het museum. Nu het museum die schermen opzij moet schuiven doet dat pijn. Er is grootschalige en dure modernisatie nodig aan de klimaatsystemen, technische installaties en het gebouw zelf.

Het museum heeft een plan opgesteld voor een verbouwing van drie jaar, genaamd ‘Masterplan 2028’. Het museum neemt een deel van de renovatiekosten voor eigen rekening, de staat zou ook met extra middelen over de brug moeten komen. Zoals in 1962 is afgesproken in een overeenkomst. De oplossing is volgens het museum simpel, de overheid moet over de brug komen. „Want afspraak is afspraak, ook voor een overheid.” Nu is het museum, tot er duidelijkheid is over de financiering, pleisters aan het plakken. 

Als het Van Gogh Museum in Amsterdam jaarlijks geen extra geld krijgt van de Nederlandse overheid, zal het moeten sluiten. Dat zegt directeur Emilie Gordenker woensdag in The New York Times. De extra financiële middelen zijn volgens haar nodig voor noodzakelijk onderhoud aan het gebouw. Het museum heeft hierover een zaak aangespannen bij de rechter.

Het museum wil vanaf 2028 ‘grootschalig onderhoud en essentiële duurzaamheidsmaatregelen’ uitvoeren. Tijdens deze werkzaamheden, die volgens planning drie jaar zullen duren, blijft het museum gedeeltelijk open voor publiek. De totale kosten van de renovatie bedragen 104 miljoen euro. Volgens het museum is vanaf nu een jaarlijkse bijdrage van het Rijk nodig van ruim 11 miljoen euro. Maar het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), dat de subsidie aan het Van Gogh Museum verstrekt, weigert meer dan het vastgestelde subsidiebedrag van 8,5 miljoen euro te verlenen. 

Ze komen voor het goede doel, de gezelligheid en ook een beetje voor zichzelf natuurlijk. De honderden bezoekers die zondagmiddag naar museum De Wieger zijn gekomen, proberen een van de unieke kunstwerken op de veiling te bemachtigen. Directeur Katjuscha Otte is blij met de hoge opkomst. Het pand van het museum is toe aan renovatie. Aan het eind van de dag is de opbrengst van de veiling bijna 11.000 euro. Een mooi begin, vindt ze, hoewel het lang niet genoeg zal zijn voor de totale renovatie. Daarom hoopt De Wieger op een bijdrage van de gemeente. 

Op maandag 22 september 2025 start de eerste aanvraagronde van NachtPulse: een nieuw fonds dat speciaal is opgezet om de nachtcultuur in Nijmegen te versterken. NachtPulse is bedoeld voor makers, initiatieven, organisaties en locaties die met vernieuwende ideeën bijdragen aan een levendig, inclusief en divers nachtleven in de stad. Het fonds sluit aan bij de ambitie van de Nijmeegse Nachtvisie, waarin wordt ingezet op een toekomstbestendig en divers nachtleven. NachtPulse richt zich met name op het stimuleren van experiment en het ondersteunen van jong talent en nieuwe initiatieven.

Het Fonds Podiumkunsten reserveert vanaf 2025 jaarlijks €525.000 om popartiesten op podia beter te kunnen betalen. Daarmee krijgt de Fair Pop Pilot uit 2024 een structureel vervolg. De middelen worden in overleg met de Ketentafel Popmusici ingezet.

Tussen 2025 en 2028 ontvangt het Fonds daarnaast jaarlijks aanvullend €9,6 miljoen van het ministerie van OCW. Dit budget, beschikbaar gesteld door staatssecretaris Uslu, is bedoeld om de positie van makers en andere professionals in de culturele sector te versterken.

Kunstloc Brabant en de provincie Noord-Brabant hebben een overeenkomst van vier jaar voor de coördinatie van het programma TalentHub Brabant ondertekend. Zo blijft Kunstloc jonge makers in Brabant in ieder geval tot en met 2028 helpen bij hun ontwikkeling en het vinden van hun plek in de professionele kunstwereld. Eerder werd al bekend dat het TalentHub Brabant-programma voor vier jaar is verlengd. Daar komt nu bij dat de provincie ook de samenwerking met Kunstloc Brabant voor vier jaar vastlegt. 

Fonds Podiumkunsten ontvangt tussen 2025 en 2028 jaarlijks aanvullend 9,6 miljoen euro van het ministerie van OCW. Deze bijdrage is bedoeld om de positie van makers en andere professionals in de culturele sector te versterken. De middelen werden destijds beschikbaar gesteld door staatssecretaris Uslu. Het budget van 9,6 miljoen euro wordt verdeeld over verschillende regelingen, zowel meerjarige regelingen als projectregelingen. De focus ligt op het verbeteren van beloningsvoorwaarden voor betrokken artiesten en andere professionals.

Binnen de meerjarige productieregeling en meerjarige festivalregeling vonden de extra toekenningen reeds plaats. Daarnaast worden de subsidies voor podiumprogrammering met meer dan 20 procent verhoogd. Ook worden de budgetten voor een aantal projectregelingen met ongeveer 10 procent verhoogd, wat bijdraagt aan de ontwikkeling en uitvoering van innovatieve projecten in de sector. Voor betere betaling van popartiesten op podia reserveren we 525.000 euro per jaar.

Vanaf 1 september kun je gebruikmaken van Fon$ie — de Bossche subsidie voor en door jongeren. Fon$ie is speciaal bedoeld voor Bossche jongeren tussen de 18 en 26 jaar die hun ideeën werkelijkheid willen maken. Denk aan een workshop, een cultureel event, een creatieve avond of iets totaal anders waarbij jongeren uit verschillende groepen, buurten of communities samenkomen. 

In de eerste ronde van de Regeling Artistic & Design Research for Immersive Experiences – onderdeel van Creative Industries Immersive Impact Coalition (CIIIC) – zijn vijf consortia geselecteerd. Het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie kent elk consortium maximaal € 50.000 subsidie toe voor het ontwikkelen van een tweejarig activiteitenprogramma voor de ontwikkeling en toepassing van immersieve ervaringen, via artistiek en ontwerpend onderzoek.

De commissie is onder de indruk van de kwaliteit van de plannen die zijn ingediend en de kansen die gezien worden voor de ontwikkeling en vernieuwing van het Nederlandse IX-werkveld. Uit de aanvragen spreekt een grote ambitie voor het bundelen van krachten op het gebied van kennis en werkmethodes op het gebied van onderzoek, ontwikkeling en presentatie. Ook de beoogde internationale samenwerkingen bleken in deze fase al van een hoog niveau.

De Cultuurraad heeft de definitieve adviezen voor projecten 2025, tranche 3 bekend gemaakt. Op 30 mei 2025 sloot de mogelijkheid om voor deze ronde subsidie aan te vragen. Er zijn 18 aanvragen ontvangen, waarvan er 14 aan de Cultuurraad ter beoordeling zijn voorgelegd. De vier aanvragen die zijn afgewezen voldeden niet aan de formele vereisten. Voor de 14 projecten is een totaalbedrag van € 362.132 aangevraagd bij Cultuur Eindhoven.

Philips en Muziekgebouw Eindhoven hebben hun samenwerking vernieuwd. Met deze samenwerking onderstreept Philips het belang van cultuur en zijn band met Eindhoven. Sylvia van Es, president van Philips Nederland: “We zien het als een vanzelfsprekende verantwoordelijkheid om bij te dragen aan een regio waar mensen zich thuis voelen, geïnspireerd raken, en ruimte biedt aan talent en creativiteit. Cultuur en muziek spelen daarin een onmisbare rol”.

fritz-kola wil meer zijn dan een drankje: het merk presenteert zich nadrukkelijk als beweging met een missie. Onder het motto ‘Awake. For the better. Together.’ verbindt fritz-kola zich actief aan maatschappelijke en culturele verandering. De nieuwe strategie ‘fritz-kolab’ is daar een logisch en strategisch verlengstuk van: geen eenmalige activatie, maar een cultuur gedreven aanpak die het merkverhaal tastbaar maakt op plekken waar gemeenschappen samenkomen. Tijdens Best Kept Secret kreeg het publiek de Europese primeur.

Of je nou wilt of niet, iedere bibliotheekorganisatie krijgt ermee te maken: BTW. Soms helder, vaak ingewikkeld. Want welke activiteiten zijn vrijgesteld en wanneer moet je juist wél BTW afdragen? Om bibliotheken hierin te ondersteunen, sloeg Rijnbrink de handen ineen met Probiblio. Samen maakten ze een BTW Handboek voor bibliotheken; een praktische gids met heldere uitleg, stroomschema’s en voorbeelden. 

€ 8,6 miljard – dat is het bedrag dat de Europese Commissie voorstelt voor het nieuwe AgoraEU-programma in de volgende EU-meerjarenbegroting 2028-2034. Het programma zal cultuur, media en het maatschappelijk middenveld ondersteunen en voortbouwen op het succes van Creatief Europa en het programma Burgers, Gelijkheid, Rechten en Waarden (CERV). Daarvan is € 1,8 miljard bestemd voor het onderdeel Creatief Europa – Cultuur. 

Culture Action Europe verwelkomt de voorgestelde verdubbeling van het EU-cultuurbudget en de blijvende zichtbaarheid en autonomie van de culturele financieringsstroom binnen het AgoraEU-programma, met name het duidelijk gedefinieerde onderdeel Creatief Europa – Cultuur. Tegelijkertijd benadrukt Culture Action Europe dat de voorgestelde financiering slechts het absolute minimum vertegenwoordigt dat nodig is om de Europese culturele sector in stand te houden en te ontwikkelen.

Als onderdeel van de monitoring, evaluatie en leeractiviteiten voert het Prins Claus Fonds jaarlijks een impactmeting uit. Het Fonds presenteert nu de rapportage van cyclus 1 van de het programma Fellows Award Moving Narratives. Moving Narratives heronderzoekt de erfenis van het verleden, tart eurocentrische sociale en historische discoursen, stelt de perspectieven van gemarginaliseerde gemeenschappen centraal en legt verbanden tussen hedendaagse emancipatiebewegingen en hun historische wortels. 

De Elja Foundation presenteert haar jaarreflectie 2024 ‘Van droom naar impact – voor de jongere generaties’. Hierin lees je over het jaar van groei, verbeeldingskracht en samenwerking.

De EU Subsidiemarathon is een reeks webinars over de mogelijkheden van Europese subsidieprogramma's voor makers en culturele organisaties. Het betreft subsidiemogelijkheden op het gebied van innovatie, wetenschap, kunst en media. In afwachting van de nieuwe reeks van de EU Subsidiemarathon, brengt DutchCulture de vorige (nog altijd relevante) webinars weer onder de aandacht.

Vanaf 1 augustus 2025 kunnen culturele initiatiefnemers een aanvraag indienen voor de Matchingregeling impactvolle cultuurprojecten van Brabant C. Met deze vernieuwde regeling stimuleert Brabant C duurzame samenwerkingen tussen culturele instellingen en private partijen die samen werken aan cultuurprojecten met maatschappelijke impact in Noord-Brabant.

De regeling is bedoeld om cultuurprojecten te ondersteunen die actief bijdragen aan het oplossen of agenderen van actuele maatschappelijke vraagstukken, zoals leefbaarheid, inclusie, mentale gezondheid of duurzaamheid. Daarbij staat het versterken van de culturele infrastructuur en het verbreden van het publieksbereik centraal.

Binnenkort verschijnt de nieuwe wijzigingsregeling van de Brede SPUK in de Staatscourant. Hierin staat, zoals al door het kabinet is aangekondigd, dat de budgetkorting van 10% voor de Brede SPUK en de SPUK IZA per 1-1-2026 wordt doorgevoerd. Er wordt over 2025 en 2026 geen indexatie toegepast. De indexatie over 2024 wordt in 2025 en 2026 gewoon uitgekeerd. 

Cultuurcoaches worden gefinancierd vanuit de Brede Regeling Combinatiefuncties (BRC). Deze regeling valt sinds 2023 onder de Brede SPUK (Brede Specifieke Uitkering).

Poppodia belandden steeds vaker in de rode cijfers in 2024, hoewel er meer belangstelling was en meer bezoekers dan het jaar ervoor. Ook werd er meer opgetreden. De Vereniging Nederlandse Poppodia en Festivals (VNPF) vergeleek de cijfers van de afgelopen twee jaren van 59 poppodia. Meer dan de helft van deze podia sloot vorig jaar af met verlies. 

In 2024 bedroegen de totale inkomsten van de poppodia 253 miljoen euro, een stijging van 12 procent ten opzichte van 2023. De uitgaven daarentegen stegen meer dan 14 procent. De inflatie heeft er flink ingehakt volgens Arne Dee, beleidsmedewerker van VNPF. "Alles wordt snel duurder." De grootste stijging zit vooral in de personeelskosten door hogere lonen. Daarnaast werden de gages voor artiesten hoger.

Wethouder Yvonne van Delft (Cultuur) in Leiden heeft het advies over de toekenning van de meerjarige cultuursubsidies 2026-2028 ontvangen. Het advies werd overhandigd door Pieter van Adrichem, voorzitter van de onafhankelijke adviescommissie cultuur. De commissie adviseert het college om ruim zes miljoen euro aan subsidie per jaar toe te kennen aan een selectie van culturele organisaties en makers in Leiden. Het is de eerste keer dat Leiden werkt met het nieuwe subsidiestelsel voor cultuur, dat bestaat uit drie onderdelen.

De stichting Droom en Daad, geleid door ex-Rijksmuseumdirecteur Wim Pijbes, opent in Rotterdam de ene na de andere culturele hotspot. De gemeente is er blij mee. NRC onderzoekt welke prijs de stad betaalt. Met zijn schijnbaar ongelimiteerde geldbronnen bouwt Droom en Daad landmarks in de stad en behoedt het panden – zoals het Veerhuis – voor totaal verval. De keerzijde is dat uitgewerkte voorstellen van anderen – gevestigde culturele instellingen of burgers – afketsen.

De gemeenteraad van Papendrecht heeft donderdagavond besproken om de komende tijd niet te gaan bezuinigingen op sport en cultuur. Op initiatief van D66 werd besloten om sportverenigingen en culturele initiatieven te ontzien, wanneer er in het najaar gesproken gaat worden over bezuinigingen die de komende jaren wellicht nog nodig zijn. Omdat sport en cultuur aantoonbaar bijdragen aan gezondheid, participatie, educatie, welzijn en het verminderen van eenzaamheid, vindt D66 dat verder korten op bijdragen vanuit de gemeente aan sport en cultuur, niet gewenst is.

De voormalige Frisokazerne in Ede krijgt een nieuwe bestemming: een bruisende culturele plek vol kunst, muziek en creativiteit. Drie culturele organisaties – Museum DE BASIS, Akoesticum en Redrum – slaan de handen ineen en vormen samen FRISO. Afgelopen donderdag gaf de gemeenteraad, met het vaststellen van de Perspectiefnota 2026-2029, officieel groen licht voor de volgende fase. 

Wethouder Karin Bijl (cultuur): “Met FRISO zetten we een grote stap in de culturele ontwikkeling van Ede. De raad heeft nu besloten dat we hiermee door kunnen – dat is goed nieuws voor de gemeente, voor makers én voor publiek.”

NVPI Film heeft onlangs het NVPI Film Dashboard gelanceerd. Het dashboard is ontwikkeld op verzoek van het Nederlands Filmfonds. Via het dashboard zijn data over bezoekersaantallen en de vertoning van alle, in Nederland uitgebrachte bioscoopfilms van de laatste tien jaar toegankelijk gemaakt voor de filmsector. 

Het Filmfonds stimuleert dat je al vanaf de fase scenario-ontwikkeling als maker goed nadenkt over je beoogde publiek en de positionering van je film ten opzichte van het bestaande filmaanbod. Meer informatie hierover vind je op de website bij Zicht op Publiek.

De Cultuurfonds Vertaalprijs Martinus Nijhoff 2025 gaat naar vertaler Mark Leenhouts voor zijn vertalingen uit het Chinees. Dat is bekendgemaakt in het radioprogramma De Taalstaat. Aan de prijs is een bedrag verbonden van 50.000 euro. 

Het Cultuurfonds reikt jaarlijks de Cultuurfonds Vertaalprijs Martinus Nijhoff uit. De Vertaalprijs is de belangrijkste Nederlandse onderscheiding voor vertalers. De prijs is ingesteld ter nagedachtenis aan de dichter en vertaler Nijhoff, lid van het bestuur van het Cultuurfonds en werd voor het eerst uitgereikt in 1955.

Mysteryland, een van de grootste Nederlandse dancefestivals, gaat volgend jaar niet door. Het festival neemt een pauze en wil zichzelf opnieuw uitvinden nu het tegen alsmaar stijgende kosten aanloopt. "We hebben de verhalen allemaal langs zien komen de laatste tijd: evenementkosten zijn hoog en de behoeften van bezoekers veranderen", zegt directeur Anna Wijntjes tegen 3voor12. "We gaan dus kijken naar zowel de kosten als de inhoudelijke invulling van het festival."

Vanaf 1 augustus opent het Nederlands Letterenfonds de nieuwe regeling Leesbevordering. Door deze regeling kunnen organisaties subsidie aanvragen voor activiteiten zoals leesclubs en workshops creatief schrijven. De regeling volgt op een succesvolle pilot in 2024 en wordt van 2025 tot en met 2028 gefinancierd door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) met een jaarlijks budget van € 850.000. Aanvragen kunnen worden ingediend tot en met woensdag 3 september 2025. 

Quote-columnist Robert De Boeck vond troost in de cultuursector: 'Als onderdeel van de rouwverwerking grijp ik iedere uitnodiging om naar een concert, toneelstuk of film te gaan met beide handen aan. Ik kan het iedereen aanraden.' 

‘Er zijn weinig sectoren waarin mijn vakbroeders en -zusters nog niet of nauwelijks actief zijn. De cultuursector is daar een van. De vraag is waarom investeerders deze sector mijden. Volgens de Raad voor Cultuur vanwege de korte subsidieperiode. Investeerders willen namelijk zekerheid op langere termijn. Ik betwijfel of die maatregel hen zal doen besluiten in de cultuursector te investeren. Dit betekent niet dat ik geen voorstander ben van subsidies voor cultuur. Het financieel rendement mag dan beperkt zijn, het geestelijk rendement is groot.'