Trends & Ontwikkelingen

Deze zomer genoten een recordaantal bezoekers, ruim 90.000, van de VriendenLoterij ZomerConcerten in Het Concertgebouw. De zomerprogrammering bestond uit 82 concerten die bomvol muziek, variatie en bijzondere momenten zaten. Meer dan de helft van de concerten was zo goed als uitverkocht. 

Deelnemers van de VriendenLoterij krijgen met hun VIP-KAART 50% korting op toegangskaarten voor alle concerten in deze reeks. Ook worden er exclusieve winnaarsconcerten georganiseerd voor deelnemers van de VriendenLoterij. Maar liefst 29 procent van de bezoekers van deze editie van de ZomerConcerten was deelnemer van de VriendenLoterij.

Het Nationaal Onderwijsmuseum heeft nieuwe hoop gekregen dankzij een motie van D66, waarin Kamerlid Ilana Rooderkerk vraagt de rijkssubsidie aan het museum in Dordrecht te continueren. In aanloop naar de stemming is het museum een petitie gestart, die in een dag al bijna duizend keer is ondertekend. ‘Gum het Onderwijsmuseum niet uit!’ luidt de oproep van interim-directeur Hans van de Bunte.

Het is 14 maanden geleden dat het Fonds Podiumkunsten de toekenningen voor de vierjarige subsidies bekend maakten, maar dat traject is nog altijd niet afgerond. Dinsdag stonden choreograaf Arno Schuitemaker en theatercollectief De Warme Winkel tegenover het fonds in de rechtbank, om de afwijzing van hun subsidieaanvragen aan te vechten. Eerder werd hun bezwaarschrift ook in hoger beroep in procedures bij het fonds afgewezen. Orkater, Holland Barok en Holland Opera, ook afgewezen, maken later dit jaar de gang naar de rechter.

Het draait allemaal om de punten die makers bij de vier thema’s van de aanvraag konden verdienen. De zitting met De Warme Winkel levert een boeiende discussie over de oordelen van het fonds op, dankzij de goed ingelezen en scherpe vragen stellende rechter. 

Het enige professionele dansgezelschap in Leiden dreigt te verdwijnen. Samen met het ook bedreigde theatergezelschap Kassett heeft DansBlok een brandbrief aan de Leidse gemeenteraadsleden gestuurd. DansBlok en Kassett dringen in deze brief aan op meer geld voor de culturele sector. En dan met name voor de Leidse makers.

,,Het is terecht dat er geld beschikbaar wordt gesteld voor podia als de Leidse Schouwburg, de Nobel en Theater Ins Blau’’, zegt Gerko Tempelman van Kassett. ,,Maar er zijn ook makers nodig om deze podia te vullen.’’

Vanaf 2026 komt het Letterenfonds met nieuwe subsidieregels in een tijd dat Nederlandse literatuur onder druk staat. Meer deelnemers kunnen aanspraak maken op subsidie, gevestigde auteurs krijgen minder geld voor hun boeken. „Het is altijd zoeken naar een evenwicht tussen vernieuwing en behoud.”

„Het blijft verdelen van de schaarste, maar met de nieuwe regeling zetten we nu meer in op verbreding en minder op hoge subsidies”, vertelt Romkje de Bildt, directeur van het Nederlands Letterenfonds. Het Letterenfonds lijkt nu in te zetten op vernieuwing. Gevestigde auteurs gaan nog wat meer inleveren om ruimte te maken voor debutanten. Vanaf 1 januari 2026 kunnen ook debutanten subsidie aanvragen, en dat geldt ook voor makers van beeldverhalen en illustratoren van kinderboeken. 

‘Stop het cultureel uitkleden van de provincies.’ Daartoe roepen Theatergroep Suburbia uit Flevoland, Theaterproductiehuis Zeeland en Peergroup uit Drenthe op in een gezamenlijke brief aan de leden van de Tweede Kamer en de commissieleden cultuur. Op 9 september vindt in de Tweede Kamer een cultuurdebat plaats.

De gezelschappen, die afgelopen januari alledrie hun structurele rijkssubsidie verloren, doen in de brief ‘een dringend beroep’ op de kamerleden om vanmiddag via een zogenoemde inspanningsmotie theater en cultuur in alle provincies te borgen, en daarmee de sluiting van hun theaterinstellingen te voorkomen. Daarvoor is onder meer een overbruggingsfinanciering nodig, tot aan de aangekondigde stelselwijzing in 2029.

Samen met partners initiëert voordekunst trajecten waarbij makers net nog een beetje meer worden ondersteund. De missie van voordekunst is het stimuleren van ondernemerschap bij creatieve initiatiefnemers, van makers tot instellingen. En dat doet voordekunst niet alleen door creatieve makers te begeleiden bij crowdfundingcampagnes. Een mooi voorbeeld hiervan is het traject Find, Fund, Film, in samenwerking met het K.F. Hein Fonds. Door middel van Find, Fund, Film draagt voordekunst samen met het K.F. Hein Fonds bij aan de ontwikkeling van toekomstige filmprofessionals. 

De vernieuwde publicatie van DutchCulture richt zich op het versterken van de culturele samenwerking met buurland België. In de Culturele Financieringsgids Nederland en België vindt u diverse publieke en private financieringsmogelijkheden, afgestemd op Nederlands-Belgische culturele projecten, beschikbaar voor professionals, makers en organisaties. Deze gids is geïnitieerd en ontwikkeld in samenwerking met de Nederlandse Ambassade in België.

Zeer waarschijnlijk zullen de politieke verhoudingen in Den Haag na de verkiezingen veranderen. Als het aan de VNG ligt, verdwijnt het jargon van ‘kaasschaven’ en ‘ravijnjaar’. Hoog tijd om te bouwen aan een solide financieel fundament, eerlijke verdeling van taken en verantwoordelijkheden en vooral aan hersteld wederzijds vertrouwen.

Vanaf 2026 wordt het gemeentefonds structureel fors verlaagd. Gemeenten blijven ondertussen verantwoordelijk voor grote, kostbare en vaak wettelijk verplichte taken, zoals jeugdzorg, de uitvoering van de Wmo, participatiebeleid en omvang rijke investeringen in het fysieke domein. De gevolgen zijn zichtbaar in het hele land: hogere lokale lasten voor inwoners, uitstel of afstel van gemeentelijke investeringen en minder budget voor sport, cultuur, armoedebeleid en woningbouw. Dit alles zet de kwaliteit van de lokale dienst verlening en het vertrouwen in het lokaal bestuur onder druk.

Cultuur in de wijk is één van de thema's binnen de subsidieregeling Versterken sociale basis in Eindhoven en is beschikbaar in 2025 en 2026. De regeling is bedoeld voor culturele projecten en activiteiten die bijdragen aan de leefbaarheidsverbetering in de wijk, het versterken van de sociale basis in de wijk en/of ontmoeting tussen bewoners in de wijk tot stand brengt. De culturele activiteit wordt ontwikkeld of uitgevoerd voor of samen met buurtbewoners en vindt plaats in (een van de) bestuurlijk vastgestelde actiegebieden. 

Het Netherlands Production Incentive heeft in tien jaar tijd bijgedragen aan de groei van de Nederlandse filmwereld, die in financieel opzicht drie keer zo groot is geworden, internationaliseerde en professionaliseerde. Volgens de evaluatie die het Filmfonds gisteren publiceerde, loopt de regeling nu echter tegen zijn grenzen aan. De economische regeling faciliteert het maken van duurdere films en stimuleert internationale coproducties. Een van de aanbevelingen in het rapport is dan ook om het Netherlands Production Incentive om te vormen tot een echt economische regeling zonder plafond. 

De provincie Groningen en de gemeente Groningen hebben subsidies toegekend aan culturele en erfgoedorganisaties via de tweejarige programmaregeling cultuur en erfgoed. Deze regeling biedt organisaties de kans om gedurende twee jaar een samenhangend programma op te zetten en zich verder te ontwikkelen. De tweejarige programmaregeling cultuur en erfgoed richt zich op professionele kunst-, cultuur- en erfgoedorganisaties zonder winstoogmerk. De nadruk ligt op muziek en beeldende kunst, maar ook andere kunstvormen komen in aanmerking.

Filantropische organisaties en de overheid komen elkaar vaker tegen, maar verschillen in waarden, methoden en draagvlak, ziet Theo Schuyt. Tijd voor een nieuwe publiek contract. 

Het artikel over de Stichting Droom en Daad, eerder in NRC, komt volgens Schuyt als geroepen. Het brengt haarscherp de gezichtspunten van de verschillende betrokkenen in kaart. Het brengt een discussie op gang die nodig gevoerd moet worden, over hoe de gemeente Rotterdam – en alle gemeenten in Nederland – met maatschappelijk initiatief omgaan. 

Op woensdag 3 september 2025 ondertekenden Michael Theuns, gedeputeerde van Provincie Limburg en de Landgraafse wethouders Freed Janssen (Accommodaties, Sport en Bewegen) en Alex Schiffelers (Talentontwikkeling, Kunst en Cultuur) het Leefbaarheidsakkoord met de gemeente Landgraaf. Met dit akkoord spreekt de Provincie haar intentie uit om vanuit de Leefbaarheidsaanpak een bijdrage van 1 miljoen euro te leveren aan de realisatie van een multifunctioneel poppodium in Park Strijthagen.

Het nieuwe poppodium, de Oefenbunker 2.0, wordt de thuisbasis van Stichting Oefenbunker Live, Muziekschool Kerkrade Muziek & Dans (SMK) en dansschool Wij zijn Slide. Het gebouw van circa 3.000 m² biedt ruimte voor concerten, repetities, lessen, workshops, sociaal-maatschappelijke functies en culturele activiteiten. Hiermee vormt het poppodium een belangrijke toevoeging aan de bestaande voorzieningen in Park Strijthagen. Ontmoetingen en samenwerkingen tussen de gebruikers van het nieuwe poppodium en de andere faciliteiten op Park Strijthagen worden hierbij gestimuleerd.

Eric de Regt schuwde deze week de grote woorden niet. In de vergadering van de gemeenteraadscommissie haalde de voorman van de gelijknamige oppositiepartij (Lijst De Regt) donderdagavond fel uit naar wethouder Klaar Koenraad. Hij verweet haar dat ze tekort was geschoten bij het informeren van de gemeenteraad over de duurdere verbouwing van het voormalige Expeditie Knooppunt Post van de PTT. „Een schoffering van de raad”, noemt De Regt de manier waarop hij en de andere raadsleden werden ingelicht. 

Dat gebeurde met een zogenaamde raadsmededeling. ,,Achteraf, terwijl wij vooraf ingelicht hadden moeten worden. De raad heeft budgetrecht en had moeten beslissen over een aanvullend krediet van acht ton”, aldus De Regt. De verbouwing van het EKP-gebouw kostte geen 500.000 euro, zoals aanvankelijk begroot, maar 1.358.517 euro.

In de zalen van het Van Gogh Museum is niet te merken dat grote mankementen het museum achter de schermen teisteren. „De problemen achter de schermen mogen geen onderdeel zijn van de bezoekersbeleving”, vertelt Tamara 't Hart, adviseur vastgoed van het museum. Nu het museum die schermen opzij moet schuiven doet dat pijn. Er is grootschalige en dure modernisatie nodig aan de klimaatsystemen, technische installaties en het gebouw zelf.

Het museum heeft een plan opgesteld voor een verbouwing van drie jaar, genaamd ‘Masterplan 2028’. Het museum neemt een deel van de renovatiekosten voor eigen rekening, de staat zou ook met extra middelen over de brug moeten komen. Zoals in 1962 is afgesproken in een overeenkomst. De oplossing is volgens het museum simpel, de overheid moet over de brug komen. „Want afspraak is afspraak, ook voor een overheid.” Nu is het museum, tot er duidelijkheid is over de financiering, pleisters aan het plakken. 

Als het Van Gogh Museum in Amsterdam jaarlijks geen extra geld krijgt van de Nederlandse overheid, zal het moeten sluiten. Dat zegt directeur Emilie Gordenker woensdag in The New York Times. De extra financiële middelen zijn volgens haar nodig voor noodzakelijk onderhoud aan het gebouw. Het museum heeft hierover een zaak aangespannen bij de rechter.

Het museum wil vanaf 2028 ‘grootschalig onderhoud en essentiële duurzaamheidsmaatregelen’ uitvoeren. Tijdens deze werkzaamheden, die volgens planning drie jaar zullen duren, blijft het museum gedeeltelijk open voor publiek. De totale kosten van de renovatie bedragen 104 miljoen euro. Volgens het museum is vanaf nu een jaarlijkse bijdrage van het Rijk nodig van ruim 11 miljoen euro. Maar het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), dat de subsidie aan het Van Gogh Museum verstrekt, weigert meer dan het vastgestelde subsidiebedrag van 8,5 miljoen euro te verlenen. 

Ze komen voor het goede doel, de gezelligheid en ook een beetje voor zichzelf natuurlijk. De honderden bezoekers die zondagmiddag naar museum De Wieger zijn gekomen, proberen een van de unieke kunstwerken op de veiling te bemachtigen. Directeur Katjuscha Otte is blij met de hoge opkomst. Het pand van het museum is toe aan renovatie. Aan het eind van de dag is de opbrengst van de veiling bijna 11.000 euro. Een mooi begin, vindt ze, hoewel het lang niet genoeg zal zijn voor de totale renovatie. Daarom hoopt De Wieger op een bijdrage van de gemeente. 

Op maandag 22 september 2025 start de eerste aanvraagronde van NachtPulse: een nieuw fonds dat speciaal is opgezet om de nachtcultuur in Nijmegen te versterken. NachtPulse is bedoeld voor makers, initiatieven, organisaties en locaties die met vernieuwende ideeën bijdragen aan een levendig, inclusief en divers nachtleven in de stad. Het fonds sluit aan bij de ambitie van de Nijmeegse Nachtvisie, waarin wordt ingezet op een toekomstbestendig en divers nachtleven. NachtPulse richt zich met name op het stimuleren van experiment en het ondersteunen van jong talent en nieuwe initiatieven.

Het Fonds Podiumkunsten reserveert vanaf 2025 jaarlijks €525.000 om popartiesten op podia beter te kunnen betalen. Daarmee krijgt de Fair Pop Pilot uit 2024 een structureel vervolg. De middelen worden in overleg met de Ketentafel Popmusici ingezet.

Tussen 2025 en 2028 ontvangt het Fonds daarnaast jaarlijks aanvullend €9,6 miljoen van het ministerie van OCW. Dit budget, beschikbaar gesteld door staatssecretaris Uslu, is bedoeld om de positie van makers en andere professionals in de culturele sector te versterken.

Kunstloc Brabant en de provincie Noord-Brabant hebben een overeenkomst van vier jaar voor de coördinatie van het programma TalentHub Brabant ondertekend. Zo blijft Kunstloc jonge makers in Brabant in ieder geval tot en met 2028 helpen bij hun ontwikkeling en het vinden van hun plek in de professionele kunstwereld. Eerder werd al bekend dat het TalentHub Brabant-programma voor vier jaar is verlengd. Daar komt nu bij dat de provincie ook de samenwerking met Kunstloc Brabant voor vier jaar vastlegt. 

Fonds Podiumkunsten ontvangt tussen 2025 en 2028 jaarlijks aanvullend 9,6 miljoen euro van het ministerie van OCW. Deze bijdrage is bedoeld om de positie van makers en andere professionals in de culturele sector te versterken. De middelen werden destijds beschikbaar gesteld door staatssecretaris Uslu. Het budget van 9,6 miljoen euro wordt verdeeld over verschillende regelingen, zowel meerjarige regelingen als projectregelingen. De focus ligt op het verbeteren van beloningsvoorwaarden voor betrokken artiesten en andere professionals.

Binnen de meerjarige productieregeling en meerjarige festivalregeling vonden de extra toekenningen reeds plaats. Daarnaast worden de subsidies voor podiumprogrammering met meer dan 20 procent verhoogd. Ook worden de budgetten voor een aantal projectregelingen met ongeveer 10 procent verhoogd, wat bijdraagt aan de ontwikkeling en uitvoering van innovatieve projecten in de sector. Voor betere betaling van popartiesten op podia reserveren we 525.000 euro per jaar.

Vanaf 1 september kun je gebruikmaken van Fon$ie — de Bossche subsidie voor en door jongeren. Fon$ie is speciaal bedoeld voor Bossche jongeren tussen de 18 en 26 jaar die hun ideeën werkelijkheid willen maken. Denk aan een workshop, een cultureel event, een creatieve avond of iets totaal anders waarbij jongeren uit verschillende groepen, buurten of communities samenkomen. 

In de eerste ronde van de Regeling Artistic & Design Research for Immersive Experiences – onderdeel van Creative Industries Immersive Impact Coalition (CIIIC) – zijn vijf consortia geselecteerd. Het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie kent elk consortium maximaal € 50.000 subsidie toe voor het ontwikkelen van een tweejarig activiteitenprogramma voor de ontwikkeling en toepassing van immersieve ervaringen, via artistiek en ontwerpend onderzoek.

De commissie is onder de indruk van de kwaliteit van de plannen die zijn ingediend en de kansen die gezien worden voor de ontwikkeling en vernieuwing van het Nederlandse IX-werkveld. Uit de aanvragen spreekt een grote ambitie voor het bundelen van krachten op het gebied van kennis en werkmethodes op het gebied van onderzoek, ontwikkeling en presentatie. Ook de beoogde internationale samenwerkingen bleken in deze fase al van een hoog niveau.

De Cultuurraad heeft de definitieve adviezen voor projecten 2025, tranche 3 bekend gemaakt. Op 30 mei 2025 sloot de mogelijkheid om voor deze ronde subsidie aan te vragen. Er zijn 18 aanvragen ontvangen, waarvan er 14 aan de Cultuurraad ter beoordeling zijn voorgelegd. De vier aanvragen die zijn afgewezen voldeden niet aan de formele vereisten. Voor de 14 projecten is een totaalbedrag van € 362.132 aangevraagd bij Cultuur Eindhoven.

Philips en Muziekgebouw Eindhoven hebben hun samenwerking vernieuwd. Met deze samenwerking onderstreept Philips het belang van cultuur en zijn band met Eindhoven. Sylvia van Es, president van Philips Nederland: “We zien het als een vanzelfsprekende verantwoordelijkheid om bij te dragen aan een regio waar mensen zich thuis voelen, geïnspireerd raken, en ruimte biedt aan talent en creativiteit. Cultuur en muziek spelen daarin een onmisbare rol”.

fritz-kola wil meer zijn dan een drankje: het merk presenteert zich nadrukkelijk als beweging met een missie. Onder het motto ‘Awake. For the better. Together.’ verbindt fritz-kola zich actief aan maatschappelijke en culturele verandering. De nieuwe strategie ‘fritz-kolab’ is daar een logisch en strategisch verlengstuk van: geen eenmalige activatie, maar een cultuur gedreven aanpak die het merkverhaal tastbaar maakt op plekken waar gemeenschappen samenkomen. Tijdens Best Kept Secret kreeg het publiek de Europese primeur.