Trends & Ontwikkelingen

Culturele Broedplaats De Blauwe Reiger in Almere Haven moet op zoek gaan naar een andere locatie. De verhuurder van het pand aan De Steiger schijnt het huurcontract na 2026 niet te willen verlengen. Het gebouw wordt gebruikt door 140 creatieve ondernemers en mensen van de dagbesteding Art Loca. "Wij maken kunst met mensen met een beperking. Wij geven hun de kans om zich te uiten", zegt Catharina Pollet van Art Loca. Al tien jaar is zij in het pand actief. Pollet zegt het heel triest te vinden als ze het pand moet verlaten. "Want we zijn hier met andere kunstenaars bezig. En dat is voor de deelnemers die hier werken ontzettend leuk en inspirerend."

De onberekenbaarheid in de culturele sector is groot. "Het is heel onveilig, want het heeft dus niet meer te maken met of je werk goed is", zegt directeur Wieke ten Cate van Orkater. Theatergezelschap Orkater kreeg niet de subsidie die was aangevraagd. "We nemen heel vaak het woord onveiligheid in de mond als je het hebt over de culturele sector. Over de onveilige werksfeer. Daar wordt ontzettend hard aan gewerkt. Hoe zorg je dat je betrouwbaar en transparant bent?" Theatergezelschappen zijn daar volgens haar druk mee bezig. “En met reden, want het is belangrijk.” Maar het zou volgens Ten Cate ook meer moeten gaan over de manier hoe er om gegaan wordt met subsidies. Want ook dat is onveilig. Het kan zomaar ineens gebeuren dat je geen subsidie krijgt.

De Zuid-Koreaanse schrijfster Han Kang is de winnaar van de Nobelprijs voor Literatuur 2024. Zij krijgt de literaire onderscheiding voor haar „intense poëtische proza dat historische trauma’s confronteert en de kwetsbaarheid van het menselijk leven onthult”. Dat werd donderdagmiddag bekendgemaakt in Stockholm. Kan is de achttiende vrouw sinds 1901 die de prijs krijgt toegekend. Haar werk is al vele malen bekroond, onder meer met The International Man Booker Prize 2016 voor De vegetariër, dat in het Nederlands is vertaald door Monique Eggermont. De Nobelprijs voor Literatuur bedraagt 11 miljoen Zweedse kronen, zo’n 970.000 euro. Het is de 117de keer dat de prijs is toegekend.   

Op 9 oktober heeft minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Eppo Bruins (NSC) tijdens een werkbezoek aan zes toonaangevende instellingen voor talentontwikkeling in de klassieke muziek een belangrijke stap gezet richting structurele ondersteuning voor jong muzikaal talent. De organisaIes Nationale Jeugdorkesten Nederland, Prinses Christina Concours, Vocaal Talent Nederland | NaIonale Koren, Nederlands Vioolconcours, Riccioti ensemble en Britten voor Jong Muziektalent ontvingen de minister in Theater Orpheus in Apeldoorn. Het bezoek volgde na grote zorgen over de toekomst van deze instellingen, die in juli ondanks een posiIef advies, geen subsidietoekenning voor de komende vier jaar kregen van het Fonds voor Cultuurparticipatie.

Minister Bruins gaf aan dat hij de zorgen van de sector serieus neemt en dat het essentieel is dat jonge musici de kans blijven krijgen om hun talent te ontwikkelen. De toekomst van klassieke muziek in Nederland hangt samen met het talent dat nu wordt opgeleid. Op Prinsjesdag liet de minister de Tweede Kamer weten dat er jaarlijks 1,9 miljoen euro beschikbaar wordt gesteld om de activiteiten van deze zes gerenommeerde instellingen de komende vier jaar veilig te stellen, zodat ‘de groeimogelijkheden naar en binnen de professionele klassieke muzieksector standhouden’.

Tijdens het werkbezoek ontving minister Bruins de petitie 'Laat muzikaal talent niet stilvallen', die inmiddels bijna 22.000 keer werd getekend. Deze brede steun onderstreept de urgentie om actie te ondernemen en ervoor te zorgen dat talentontwikkeling in de klassieke muziek niet verloren gaat.

De gemeente Zaanstad en het Zaans Museum hebben het Franse kunstenaarsduo MonkeyBird Crew de opdracht gegeven om een metershoge muurschildering te realiseren in het stationsgebied van Zaandam. Woensdagmiddag 9 oktober is het kunstwerk officieel onthuld. De muurschildering is onderdeel van het project Museum Murals (muurschilderingen), waarbij twintig Nederlandse musea kunst buiten hun muren mogen brengen. Museum Murals is een initiatief van het Mauritshuis en wordt mogelijk gemaakt door de deelnemers van de VriendenLoterij. 

Door heel het land verrijzen gigantische muurschilderingen in de openbare ruimte. Alle betrokken kunstenaars laten zich inspireren door verhalen en objecten uit de collecties van de musea. Het Zaans Museum en de gemeente Zaanstad zien dit project als een prachtige kans om kunst voor iedereen toegankelijk te maken. 

Het Vlaamse stadstheater NTGent introduceerde vorige week een met AI ontworpen digitale huisartiest. Ook andere theatergroepen storten zich op de mogelijkheden en onmogelijkheden van AI. De toepassingen van kunstmatige intelligentie staan nog in de kinderschoenen, en niemand durft te voorspellen waar het heen gaat. Yves Degryse, een van de drie leden van de nieuwe artistieke leiding van NTGent : „Dus dat is een vraagstuk waar kunstenaars met hun verbeelding een rol in kunnen spelen. Gaat AI mensen en andere technieken vervangen, of wordt het aanvullend gereedschap? Dat is een vraag die voor de hele maatschappij opgaat.”

Meerdere theatermakers in Nederland werpen zich dit najaar op hetzelfde vraagstuk, onder wie collectief Urland met de voorstelling Formerly Known As, Marina Orlova met I’m a Robot and I need Therapy en de groepen Veenfabriek en Susies Haarlok met Echt. Marijn Alexander de Jong, regisseur en acteur bij Urland: „Als nerds en ‘digital natives’ waren we altijd al bezig met technologie, zoals in onze Internet Trilogie. Het spannende aan AI is dat kunst maken een unieke menselijke activiteit is, die nu wordt overgenomen door computers. Er worden videogames, foto’s en zeventiende-eeuwse schilderijen door AI gemaakt, stemmen worden gekloond. Er is verwarring over wie wat heeft gemaakt. Dat is interessant.”

In verschillende kunstvormen is kunstmatige intelligentie al doorgedrongen. De gereedschappen zijn er, maar ze roepen vragen op over ethiek, eigenaarschap, duurzaamheid en werkgelegenheid. De vraag is ook of mensen kunst van kunstmatige intelligentie willen accepteren als kunst. Dat spreekt niet vanzelf, denkt De Jong: „Zelf zou ik het wel vervelend vinden om te horen dat een roman die ik heb gelezen, geschreven zou zijn door AI. Bij kunst stellen we het op prijs dat een mens tijd en moeite in het maken steekt. Dat iemand een ambacht beheerst, vinden we belangrijk.”

Sinfonia dreigde de gemeente voor de rechter te slepen, maar dat is niet nodig. Het Rotterdamse kamerorkest Sinfonia is gered door een ‘anonieme weldoener’ die de musici, in plaats van de gemeente, voor de komende vier jaar zal ondersteunen. Dat meldde cultuurwethouder Said Kasmi woensdag plots aan het eind van een lang debat over de verdeling van de cultuursubsidies. Vanwege een nieuwe verdeling dreigen enkele bekende partijen, zoals Sinfonia en Metropolis, hun subsidie te verliezen en daarmee te verdwijnen. ,,Ik ben heel erg bezig geweest om achter de schermen met behulp van fondsen zoveel mogelijk instellingen overeind te houden. Ik mag nu van een anonieme weldoener melden dat Sinfonia voor de komende vier jaar gered is’’, aldus Kasmi. 

Het was een behoorlijke ommezwaai. Want eerder die dag dreigden de advocaten van Sinfonia de gemeente voor de rechter te slepen. Als de subsidie zou worden stopgezet zou de gemeente aansprakelijk worden gesteld ‘voor alle geleden schade’, stond in de stukken.

In de Eerste Kamer is op 9 oktober een motie van Paul van Meenen (D66) aangenomen, waarin het kabinet wordt verzocht om de voorgenomen btw-verhoging op boeken, cultuur, sport, media en logies in een apart wetsvoorstel op te nemen. Deze maatregel, die is opgenomen in het Belastingplan 2025, zou de btw op deze sectoren verhogen van 9% naar 21%.

De Afdeling advisering van de Raad van State heeft in haar advies aangegeven dat deze ingrijpende maatregel een zorgvuldige parlementaire behandeling verdient. Daarom pleit de motie voor een afzonderlijk wetsvoorstel, los van het Belastingplan, zodat de Kamerleden de gevolgen voor de betrokken sectoren goed kunnen afwegen. Het kabinet wordt nu gevraagd om met een apart wetsvoorstel te komen en dit voor te leggen aan de Eerste en Tweede Kamer. De motie werd ondersteund door de voltallige oppositie en aangenomen met een ruimte meerderheid. Alleen BBB, VVD en PVV stemden tegen. NSC is niet vertegenwoordigd in de Eerste Kamer.

Een geschenk smeedt een band tussen gever en ontvanger. Als je iets verkoopt, bewaar je juist afstand. Zo bezien is het veelzeggend dat tegenwoordig bijna alles te koop is. Zelfs ‘onbetaalbare’ dingen, zoals goede zorg of kunst en cultuur. Wat verbindt ons nog als overal een prijs op wordt geplakt? Geld stelt ons in staat om dingen uit te wisselen zonder een relatie aan te gaan. Geven smeedt mensen juist samen. 

Sinds de middeleeuwen heeft de groei van de markteconomie doorgezet. Toch blijven we marktwerking verdacht vinden in bepaalde sectoren. De Amerikaanse dichter Hyde maakt in zijn boek The Gift uit 1979 een onderscheid tussen work en labor. ‘Work’ is werk waarvoor je per uur wordt betaald, met een duidelijk begin en eind. ‘Labor’ dicteert zijn eigen ritme: je kunt het niet goed kaderen of dwingen, en daarom laat het zich slecht optimaliseren. Bovendien is het resultaat van labor niet goed in geld uit te drukken. Volgens Hyde zijn de mensen die dit werk doen ‘automatisch minder goed in staat om zichzelf te verkopen’. Gift labor vraagt namelijk om een emotionele of spirituele toewijding die zelfvermarkting in de weg staat.

Ik dacht altijd dat het btw-tarief afhing van welke dingen de overheid wel of niet wil stimuleren, maar er speekt iets anders mee. Namelijk dat er dingen zijn waarvan we zeggen: hierop willen wij met z’n allen (vertegenwoordigd door de overheid) geen winst maken, dit is speciaal, dit hoort niet helemaal bij de harde economie. Waar dan wel bij? Bij de geschenkeconomie. Tornen aan het btw-tarief van een bepaalde categorie – zoals het huidige kabinet dat doet bij de kunst- en cultuursector  – is dan ook méér dan een bezuiniging. Het is ook een manier om bepaalde dingen uit de categorie van geschenk te stoten.

Het Blockbusterfonds is in 2012 opgericht om het cultureel ondernemerschap te stimuleren en de realisatie van evenementen met een ‘blockbusterpotentie’ mogelijk te maken. Met een lening of garantiebijdrage, in combinatie met een gegarandeerde kaartafname, ondersteunt het fonds bijzondere culturele initiatieven die gericht zijn op een groot en breed publiek. Sinds 2023 kunnen ook aanvragen worden gedaan voor kleinere projecten. Daartoe is BBF XTRA in het leven geroepen. Maartje Valk is de nieuwe programmacoördinator van het Blockbusterfonds en BBF XTRA. 

Als partner van de kunst- en cultuursector zet Mastercard zich in om kunst breed toegankelijk te maken voor iedereen. Met deze samenwerking eert Mastercard unieke culturele ervaringen die het rijke erfgoed van Rembrandt in Nederland kent. “Kunst heeft de kracht om ons te inspireren, te verbinden en op nieuwe manieren naar de wereld te laten kijken. Bij Mastercard weten we dat passies van mensen -zoals kunst - heel belangrijk zijn. Zó zijn we een trots partner van een iconisch museum als het Rembrandthuis,” aldus Roxanne Pinckers, Director of Marketing & Communications Mastercard.

Via Priceless.com biedt Mastercard kaarthouders wereldwijd toegang tot exclusieve digitale en fysieke ervaringen. In samenwerking met Museum Rembrandthuis biedt Mastercard kaarthouders de kans om op een exclusieve manier in de wereld van Rembrandt te stappen. Bijvoorbeeld met "Wandelen met Rembrandt" bieden Mastercard en Museum Rembrandthuis een gratis en toegankelijke ervaring die je meeneemt in het leven van de beroemde schilder.

Vanaf 2 september 2024 is Galerie Pouloeuff voor de zevende keer overgenomen door drie jonge kunstenaars voor de jaarlijkse residentie-masterclass Keep an Eye Spacemakers. Spacemakers bood de deelnemende kunstenaars Madeleine Elisabeth Peccoux (1998), Pelle Nijburg (1994) en Yawen Fu (1996) de ruimte om veel te experimenteren en hun artistieke praktijk vanuit een nieuw perspectief te benaderen. Dit jaar was de Spacemakers residentie in samenwerking met het mediamuseum Beeld & Geluid. De kunstenaars kregen tijdens de residentieperiode toegang tot het uitgebreide archief van Beeld & Geluid, om nieuw werk te ontwikkelen met het archiefmateriaal dat ze hierin ontdekten. 

Tijdens de tweede KC Awardnight in cultuurgebouw Amare werden verschillende prijzen uitgereikt en werden er korte optredens gegeven door de ontvangers. De prijzen zijn een ongelooflijk onmisbaar onderdeel tijdens een studie aan het Koninklijk Conservatorium Den Haag. Extra ruimte om echt te kunnen focussen op het onderzoek, het vakmanschap en geld voor de kostbare instrumenten waarop gespeeld wordt. De Talent Award Klassiek 2024 werdt uitgereikt aan Jack Price. Daarnaast werd dit jaar voor het eerst de Keep an Eye Talent Award Oude Muziek uitgereikt, aan altviolist Luis Manuel Vicente Beltrán. 

Op acht verschillende podia krijgen artiesten uit diverse popgenres drie maanden lang een eerlijke vergoeding voor hun werk. Dat is de bedoeling van de pilot Fair Pop dat onlangs van start is gegaan. Met de Fair Pop Pilot willen projectleiders Rita Zipora (bestuurslid BAM! Popauteurs), Jolanda Beyer (directeur Patronaat) en artiestenmanager Martijn Munk de haalbaarheid van de nieuwe Fair Pay-richtlijnen testen: "We willen de sector laten zien dat Fair Pay mogelijk is, en onderzoeken hoe dat in de praktijk werkt,” vertelt Rita Zipora. De eerste resultaten van de  Fair Pop Pilot worden gepresenteerd tijdens Eurosonic 2025.

Met meer dan een miljard actieve gebruikers wereldwijd, heeft TikTok een grote invloed op wereldwijde trends en digitale cultuur. In tegenstelling tot andere sociale media draait TikTok’s hoofdfeed, de “For You”-pagina, volledig om een gepersonaliseerd algoritme. Dankzij TikTok’s focus op nieuw en origineel materiaal kan nieuwe content razendsnel viraal gaan. Dit betekent dat organisaties die actief zijn op TikTok een veel grotere kans hebben dan op andere social media dat content ontdekt en gedeeld wordt, vooral als ze regelmatig posten. Vooral Generatie Z is sterk vertegenwoordigd op TikTok. 

Door de constante stroom van microtrends en veranderende memes is het voor culturele organisaties die actief willen worden op TikTok belangrijk om te vertrouwen op iemand die al bekend is met het platform, zoals een student of jonge medewerker. Meedoen aan een TikTok-trend kan spannend lijken, maar veel culturele organisaties laten zien dat het een effectieve manier is om een breed publiek te bereiken en veel enthousiaste reacties te ontvangen. Zo heeft bibliotheek Huis73 in Den Bosch video’s gemaakt met boekentips op basis van populaire series, genres en boeken voor middelbare scholieren. Cultuur Marketing geeft 6 tips. 

Afgelopen vrijdag nam Kristel Baele deel aan het Debat van de Nederlandse Dans. Met Ingrid van Engelshoven (adviseur Blueyard), Karin Boelhouwer (Kunstenbond), Bernadette Stokvis (afzwaaiend directeur MAAS td.) en moderator Lene Grooten besprak zij o.a. hoe de danssector meer zelf aan het stuur komt om invloed te hebben op wat nodig is voor een vitaal dansveld.

Kristel van Baele benadrukte het belang van reflectie op de subsidiesystematiek in deze ronde en de kansen voor verbetering van het stelsel. Concreet kan de monitoring nu al anders ingericht worden en kan een gemeentelijke zorgplicht voor cultuur en de samenwerking tussen de drie overheden nader onderzocht worden. Kristel Baele gaf de sector mee om voort te bouwen op de eigen Call to Action (2023), waarvan een aanzienlijk deel al is gerealiseerd, en om coalities te smeden richting 2029. Er kan veel in beweging worden gebracht door samen op te trekken.

Van 19 t/m 27 oktober staat Eindhoven in het teken van de Dutch Design Week (DDW). Op de Dutch Design Week tonen veel makers uit het talentontwikkelingstraject TalentHub Brabant hun werk. Ook kun je een aantal partners uit dit ontwikkelingstraject (die de talenten begeleiden) bezoeken. Kunstloc Brabant zelf organiseert twee evenementen tijdens de DDW.

Kunstloc Brabant hield het afgelopen jaar een Design Challenge over de invloed van het water in de Henriëttewaard. Van 19-27 oktober is de expositie met de resultaten van deze challenge te zien op Sectie-C in Eindhoven tijdens de Dutch Design Week 2024. De tentoonstelling laat de ontwerpen zien van de vijf multidisciplinaire ontwerpteams. Tijdens de Dutch Design Week organiseren Designforum, het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en Kunstloc Brabant een bijeenkomst over dit het thema stress in het creatieve proces voor makers, onderwijs, beleidsmakers en culturele instellingen.

Brabant C gaat in gesprek met Titia Haaxma, Directeur-bestuurder van Cultuur+Ondernemen, die haar visie deelt op de uitdagingen en kansen binnen publiek-private samenwerkingen in de cultuursector. “Er is bereidheid bij private partijen om te investeren in cultuur,” begint Titia. “Maar waar ze echt naar op zoek zijn, is impact.” Dat vraagt volgens haar om maatwerk, om privaat geld effectief te koppelen aan publieke partijen. Titia benadrukt dat het succes van publiek-private samenwerking niet alleen afhankelijk is van de bereidheid van private partijen, maar ook van de houding van overheden.

Op vrijdag 4 oktober 2024 hield minister Eppo Bruins een toespraak bij de uitreiking van de Nederlandse Muziekprijs in concertgebouw De Doelen in Rotterdam. ‘Eén van de grootste voorrechten die wij als mensen op aarde hebben gekregen, is het voorrecht om te mogen genieten. ‘Cultuur geeft leven aan onze levens’, sprak één van mijn voorgangers ooit. Net zoals je lichaam nooit vergeet te ademen, zullen mensen niet stoppen met maken, en genieten. Zo zal je in het leven dus altijd geraakt worden door een toon, een zin, een aanblik of een vergezicht. Dat hoort bij ons mensen. Dat is onze natuur. Cultuur is van levensbelang.’

‘Door de jaren heen is de Nederlandse muziekprijs uitgereikt aan veelzijdig talent, ieder met veelbelovende vooruitzichten en een roemrijke toekomst voor zich. Vanavond voegen we een uniek talent toe aan dit illuster gezelschap. Elisabeth Hetherington.’

Minister Bruins (OCW) informeert de Tweede Kamer over de stand van zaken van verschillende moties en toezeggingen over cultuur, in aanloop naar het commissiedebat Erfgoed van 17 oktober a.s. en het wetgevingsoverleg Cultuur van 11 november a.s. De stand van zaken over moties en toezeggingen komt aan de orde.

Tijdens het tweeminutendebat over de Uitgangspuntenbrief culturele basisinfrastructuur 2025-2028 op 6 juli 2023 heeft Kamerlid Westerveld de minister via een motie verzocht onderzoek te doen naar de wijze waarop kan worden voorzien in professioneel muziek- en kunstvakonderwijs voor jongeren en de doorstroming van talent naar kunstvakopleidingen kan worden gestimuleerd. De minister informeert over de lopende ontwikkelingen nu en in de toekomst. Volgens de minister is naast de culturele kennismaking op school het van belang dat talent zich ook buitenschools verder kan ontwikkelen en kan doorgroeien naar een hoger niveau. Dit is belangrijk voor de ontwikkeling van jongeren zelf én voor een goed functionerende cultuursector. Gelijkwaardige toegang tot cultuurbeoefening en voldoende ontwikkelmogelijkheden voor talent in de stad en de regio, zijn voor de minister belangrijke aandachtspunten.

Minister Bruins (OCW) meldt dat de antwoorden op vragen over het bericht van de NOS dat de cultuursector een kaalslag vreest, later komen dan gebruikelijk. Op 11 september 2024 heeft het lid Mohandis (GroenLinks–PvdA) hier schriftelijke vragen over gesteld. De minister zal de vragen binnen de daarvoor geldende termijn van 6 weken beantwoorden. 

Het Fonds voor Cultuurparticipatie werkt met beleidsperiodes van 4 jaar. De huidige periode loopt van 2021-2024 en eindigt dus op 31 december 2024. Dat betekent dat de regelingen uit deze beleidsperiode in 2024 sluiten en dat het FCP bezig is met het ontwikkelen van regelingen voor de beleidsperiode 2025-2028. Het FCP geeft een overzicht van de regelingen die ontwikkeld worden binnen de deelsectoren amateurkunst, co-creatie en educatie. 

Speelt klassieke muziek in Duitsland een andere rol dan in Nederland? Die vraagt stelde Hans Smit aan Duitse correspondent Annette Birschel. Overal waar je in Duitsland bent, heb je volgens Birschel een orkest. "Het is ook een traditie dat je naar een concert gaat. Sommige orkesten in Nederland denken dan: hoe is dat mogelijk wat daar aan geld is om dat in stand te houden?", zegt Birschel. Maar het hoort volgens haar bij het Duitse Bildungsideaal, een typisch begrip uit de cultuurgeschiedenis. Het betekent zoiets als de vorming van de mens. "En daar hoort ook de klassieke muziek bij."

Lid worden van een raad van toezicht of bestuur van een culturele organisatie: voor twaalf Nijmeegse en Arnhemse jongeren een toekomstdroom. Cultuur Academy, de organisatie voor scholing en ontwikkeling van cultuurprofessionals in Nijmegen en Arnhem, heeft met steun van gemeenten Nijmegen en Arnhem een scholingstraject voor deze jongeren ontwikkeld. Bijna tachtig jongeren reageerden op de vacature voor het programma. Na een scherpe selectieprocedure bleef een groep van twaalf zeer gemotiveerde deelnemers over.

Jongeren uit Arnhem mogen gratis op culturele uitjes. Iedereen tussen de 12 en 18 jaar kan gebruik maken van een cultuuraanbod dat speciaal voor hen is gemaakt. De gemeente maakt er 200.000 euro per jaar voor vrij. Aanleiding is de door het kabinet aangekondigde btw-verhoging op de sector. Die wordt verhoogd van 9 naar 21 procent, waardoor tickets duurder worden. "Geld mag niet de reden zijn dat jongeren niet naar een voorstelling kunnen", zegt wethouder Cathelijne Bouwkamp (Cultuur) tegen Omroep Gelderland.

Zeeuws-Vlaanderen lijkt de culturele hotspot van Zeeland te moeten gaan worden. De komende tijd worden honderdduizenden euro's gestoken in culturele projecten. Deze week opent bovendien de nieuwe culturele broedplaats Nesse in Terneuzen. 

Er is ruim 1,6 miljoen euro beschikbaar voor culturele projecten in onder meer de gemeente Terneuzen. Dat geld is afkomstig van het Rijk en is bedoeld om de regio te ondersteunen. Bovendien krijgt de in Terneuzen geboren kunstenaar Renzo Martens een subsidie van maximaal 250.000 euro om een 'White Cube' in Zeeuws-Vlaanderen te realiseren. Het Mondriaanfonds heeft Zeeuws-Vlaanderen uitgekozen als proefgebied voor een kunstproject dat tot doel heeft om kunstpodia in het land beter met elkaar te laten samenwerken. 

In een gastopinie op Brabant Cultureel reageert Peter Dictus, artistiek en zakelijk leider van Bureau Pees in Breda, op op eerdere berichtgeving op Brabant Cultureel. Want de verdeling van de meerjarige culturele subsidies in Noord-Brabant leidt net als vier jaar geleden tot veel beroering. Van de drieëndertig aanvragers die volgens de rangschikking van de adviescommissie niet voor financiering in aanmerking komen, hebben er dertig bezwaar aangetekend. 

Volgens Peter Dictus is er met zoveel, overeenkomstige bezwaarschriften feitelijk alle grond om ook dit keer de gehele adviesprocedure overnieuw te laten doen. Meer nog dan vier jaar geleden is de huidige advisering niet meer dan een slecht georganiseerde opstelwedstrijd, door een overheid die zelf subsidieaanvragers maar al te graag houdt aan codes voor duurzaamheid, eerlijke beloning en behoorlijk bestuur. Een beetje jurist maakt daar gehakt van.

De standplaatstheaters hebben middels een brief hun zorg uitgesproken bij minister Bruins van OCW over de recente vermindering van de ondersteuning voor het aanbod op vlakke vloer podia vanuit het Fonds Podiumkunsten.

“Het wegvallen van ondersteuning voor een essentieel deel van deze keten, namelijk specifiek en innovatief werk voor de vlakke vloer podia, zal verregaande gevolgen hebben. Een aantal zeer belangrijke gezelschappen die werk maken voor een groot publiek (en ook bewezen de grotere zalen aan te kunnen) vallen nu weg. Te denken bijvoorbeeld aan Holland Opera, Warme Winkel, Orkater, Holland Baroque en Pynarello. Dit zijn namen die door jarenlange opbouw vertrouwd zijn bij de bezoeker en een brug slaan tussen jonger aanbod en de traditionele grotere gezelschappen. Wij maken ons grote zorgen over de duurzaamheid van onze programmering voor de grote zalen, de lange termijn ontwikkeling van de gezelschappen die jarenlang een waardevol onderdeel van ons culturele ecosysteem zijn geweest. Met het verdwijnen van deze gezelschappen wordt de continuïteit bedreigd en zal leiden tot publieksverlies.”

In Nederland hebben 2 miljoen mensen een beperking, maar we zien hen niet of nauwelijks terug op de Nederlandse podia. Stichting PodiumINC zet zich in voor een inclusiever podiumkunstenveld en lanceert op 7 oktober in het kader van de Week van de Toegankelijkheid een manifest dat aandacht vraagt voor de emancipatie van artiesten met een beperking. ‘De meerwaarde van dit artistieke kapitaal wordt nog niet op waarde geschat en dat is een gemis in ons culturele landschap. De diversiteit binnen onze maatschappij vraagt om een afspiegeling hiervan op het podium’, schrijven initiatiefnemers Martine van Dijk en Sonja Parmentier.

De zes grote orkesten, koren en concoursen voor jong talent in de klassieke muziek, waarvoor vanaf januari 2025 niet genoeg rijkssubsidie meer in de pot zit, vrezen dat het reddingsplan van minister van Cultuur Eppo Bruins (NSC) te laat komt. Bruins kondigde met Prinsjesdag aan dat hij de ‘systeemfout’ wil herstellen. Het probleem is echter dat de Nationale Jeugdorkesten Nederland, het Prinses Christina Concours, het Nederlands Vioolconcours, de Nationale Koren, het Ricciotti Ensemble en Britten voor Jong Muziektalent pas begin volgend jaar zullen horen of dat ook daadwerkelijk gebeurt. 

‘De aankondiging van de minister is hoopvol, maar ik heb nog geen garanties en dat roept vragen op over de bedrijfsvoering’, zegt Ewout van Dingstee, directeur van Nationale Jeugdorkesten Nederland. De subsidieaanvragen van de zes zijn in juli positief beoordeeld door het Fonds voor Cultuurparticipatie (FCP). Maar het fonds had onvoldoende budget om de aanvragen ook te honoreren, waardoor de organisaties vanaf januari met forse tekorten kampen en in hun voortbestaan worden bedreigd.

Bruins wil dat voorkomen, omdat belangrijke schakels in het ontwikkelingstraject van jonge musici en zangers in de klassieke muziek uit Nederland dreigen te verdwijnen. Hij schraapte een budget van 1,9 miljoen euro per jaar voor bijeen – precies het bedrag dat de zes in totaal zou zijn toegewezen als er genoeg geld was geweest – en vroeg het FCP een nieuwe regeling te ontwerpen, specifiek voor klassieke talentontwikkeling. Het FCP verwacht, ‘maar dit is expliciet onder voorbehoud’, de regeling begin november open te stellen. Over het verloop ervan is nog niets duidelijk, laat het fonds in antwoord op vragen weten.

Het Haagse Festival Classique houdt op te bestaan. Door gestegen kosten en teruglopende financiering kan het niet worden voortgezet. Dat heeft de organisator dinsdag bekendgemaakt. Het festival begon in 2007 als grootschalig evenement in de binnenstad van Den Haag: klassieke muziek moest van het stoffige imago af. Het liep voorop als festival dat op laagdrempelige wijze klassieke muziek bracht in de open lucht en op ongebruikelijke locaties, tot in de supermarkt aan toe. Den Haag, al jaren kwakkelend op muziekgebied, verliest nu zijn grootste festival voor klassieke muziek.