01-06-2023

Onlangs is door de Taskforce Culturele en Creatieve Sector (CCS) een eerste actueel onderzoek naar de meerkosten van implementatie van de Fair Practice Code gepubliceerd. Dit onderzoek is door de Taskforce CCS, in overleg met betrokken partijen uit de sector en het ministerie van OCW, de afgelopen maanden uitgevoerd. Dit, door onderzoeksbureau SiRM opgestelde rapport, ‘Wat kost Fair Pay? Een synthese van onderzoek op lokaal niveau naar de meerkosten van Fair Pay’, is op 31 mei 2023 aan staatssecretaris Uslu gestuurd. In het rapport ligt de focus vooral op gemeenten. Er loopt op dit moment een tweede onderzoek naar de meerkosten van fair pay die onder de subsidie- en ketenverantwoordelijkheid van de staatssecretaris vallen. Naar verwachting verschijnt dit rapport eind 2023. Het voorliggende rapport moet dan ook worden gezien als een voorfase, een eerste stap in het in beeld brengen van actuele cijfers rondom de meerkosten van implementatie van de Fair Practice Code, in het bijzonder fair pay. In de begeleidende brief aan de staatssecretaris geeft de Taskforce aan dat het verstandig is om ook nog lopende onderzoeken in regio’s ( o.m. in Brabant(stad) en in Friesland (zowel voor de provincie als voor de stad Leeuwarden) ) te volgen en de resultaten hiervan naast de synthese te leggen. In de brief nodigt de Taskforce de staatssecretaris uit om eind 2023 de noodzakelijke gezamenlijke stappen te bespreken om te komen tot implementatie van fair pay. Daarnaast vraagt de Taskforce aan de staatssecretaris om nu al in gesprek te gaan met gemeenten, provincies en andere financiers over de implementatie van de Fair Practice Code, in het bijzonder te komen tot structurele fair pay. Het SiRM rapport ‘Wat kost fair pay’ toont aan dat de implementatie van de Fair Practice Code in de culturele sector extra kosten met zich meebrengt, met name op het gebied van eerlijke beloning (fair pay). Het rapport waarin voor vier gemeenten (Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Groningen) gekeken is naar implementatie van fair pay benadrukt de structurele aard van deze kosten en pleit voor betere honorering, een sterkere rechtspositie voor zzp’ers en meer bestaanszekerheid voor culturele instellingen. Een uniforme financiering en wetswijziging zijn nodig om een eerlijk en duurzaam cultuurbestel te realiseren. Samenwerking tussen overheden en financiers is essentieel om tot implementatie van fair pay te komen.

30-05-2023

Een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen is een grote last voor veel culturele zzp’ers. Daarvoor waarschuwt de ‘Taskforce culturele en creatieve sector’ op 25 mei in een brief aan minister Karien van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid). Het ministerie van SZW wil de komende jaren met nieuw beleid de arbeidspositie van zelfstandigen verbeteren. Volgens de Taskforce hebben de plannen „grote impact op de dagelijkse beroepspraktijk” van culturele zzp’ers. De Taskforce benoemt een aantal zorgen en aanknopingspunten. De Taskforce deelt de ambitie van de minister om werkenden meer zekerheid en ondernemers meer wendbaarheid te bieden, maar geeft ook aan dat het noodzakelijk is om daarbij extra aandacht te hebben voor de arbeidsmarktsituatie van de culturele en creatieve sector. De voorgestelde arbeidsmarkttransitie vraagt – gezien de bijzondere kenmerken en omstandigheden van deze sector – om aanvullend overleg met de culturele en creatieve sector in het algemeen, en met sociale partners van de sector in het bijzonder. Volgens een recent onderzoek kunnen vele culturele zzp’ers de kosten van zo’n verzekering niet doorberekenen. De brief is een reactie op de Kamerbrief over voortgang uitwerking arbeidsmarktpakket die de minister op 3 april aan de Kamer stuurde. Binnenkort debatteert de Kamer tweemaal met de minister van SZW: op 31 mei a.s. over arbeidsmarktbeleid, en op 7 juni a.s. over zzp.

25-05-2023

Op 11 mei kwamen de deelnemers van de nieuwe ketentafel Digitale Cultuur voor het eerst bij elkaar. Werkenden, werkverleners, intermediairs, deskundigen en vertegenwoordigers van vakopleidingen en kennisinstituten gaan aan de slag met het concretiseren van de fair practice code op het gebied van nieuwe technologieën, nieuwe media, games en het virtuele domein. Bij digitale cultuur gaat het om een divers en interdisciplinair veld. Kenmerkend is dat er niet slechts gebruik wordt gemaakt van technologie, maar dat de maker zich kritisch en onderzoekend opstelt ten opzichte van technologie. In deze sector wordt onze digitale samenleving bevraagd en worden andere perspectieven ontwikkeld. Onderzoek, experiment en innovatie staan centraal. Makers hebben vaak een interdisciplinaire praktijk tussen kunst en technologie, waarbij ze binnen verschillende contexten opereren en waarbinnen ze de rol van producent tot performer innemen. Met deze verschillende contexten en functierollen wordt vaak geen rekening gehouden door opdrachtgevers in hun budget en door makers in hun tarief. De behoeften en gewenste praktijkinstrumenten van de digitale cultuursector en de daarbij horende doelstellingen zullen uiteen worden gezet en worden vertaald naar concrete actiepunten.

25-05-2023

Bijna de helft van alle zzp’ers in de culturele en creatieve sector heeft geen enkele voorziening voor arbeidsongeschiktheid. Soms zijn ze er nog niet aan toegekomen, vaak vinden zij het te duur. Met de regeling ‘Zelfverzekerd’ kun je als zzp’er in de culturele en creatieve sector vooralsnog tot eind juni een deel van je kosten voor een arbeidsongeschiktheidsvoorziening vergoed krijgen. Is een arbeidsongeschiktheidsvoorziening de kosten en de moeite waard? Platform ACCT licht toe.

25-05-2023

Ben jij een opdrachtgever in de culturele en creatieve sector? Via de regeling ‘Zekere Zaak’ kan je nu een financiële bijdrage ontvangen om een opdracht aan een zzp’er om te zetten naar werk in dienstverband. Door Zekere Zaak vond deze transitie de afgelopen drie maanden al bij bijna 100 organisaties plaats.

25-05-2023

Als zelfstandige of freelancer in cultuureducatie of amateurkunst is het niet altijd vanzelfsprekend voor welke activiteiten je een financiële vergoeding krijgt. Hoe zit dat bijvoorbeeld bij jou als je een repetitie voor een koor of muziekgezelschap voorbereidt? Of een les of cursus? Krijg je reistijd vergoed? En ga je in je eigen tijd naar vergaderingen of vallen die binnen je betaalde uren? Om zicht te krijgen op de betaalde en niet-betaalde werkzaamheden van werkenden in opdracht binnen cultuureducatie en amateurkunst, is er een vragenlijst opgesteld. De vragenlijst is een initiatief van opdrachtgevers, werkgevers- en werknemersorganisaties, Platform ACCT (Arbeidsmarkt Culturele en Creatieve Toekomst) en andere belangenorganisaties voor kunstprofessionals, waaronder de Kunstenbond. Samen werken zij aan een sterkere arbeidsmarktpositie voor werkenden in de culturele en creatieve sectoren, bijvoorbeeld door adviestarieven op te stellen.

25-05-2023

Kan cultuureducatie helpen om het lerarentekort te dempen? Die vraag stond centraal tijdens twee rondetafelgesprekken. Mensen uit het po en vo verkenden samen mogelijke kansen en obstakels. Bea Ros maakte een inhoudelijk verslag van het LKCAtelier van 20 april. Tim Janssen (directeur OBS Oscar Carré en bestuurslid van Cultuurprofielscholen PO) vindt voor het basisonderwijs het inschakelen van kunstvakdocenten een goede optie. Zeker nu er extra middelen zijn, zoals de NPO-gelden. ‘Maar we willen wel bevoegde leraren hebben.’ Oftewel, de kunstvakdocent moet ook lesbevoegdheid hebben en een of meer dagdelen zelfstandig een klas kunnen draaien. Alleen zo kan hij of zij het team ontlasten. In het voortgezet onderwijs, dat al werkt met vakdocenten, gaat die vlieger niet op. CKV is ook geen tekortvak. Maar Kim Wannet (directeur IVKO en voorzitter Vereniging CultuurProfielScholen VO) ziet wel indirecte mogelijkheden: ‘We profileren ons als school die veel aan cultuur doet en dat helpt ons in de werving van leraren’, vertelt ze. ‘Een leraar Nederlands bijvoorbeeld ziet mogelijkheden voor literatuur. En veel bètadocenten zijn geïnteresseerd in de relatie tussen techniek en kunst.’ Kan het culturele veld ook voorzien in extra vakdocenten? Remco Littooij (VLS/VONKC) denkt van wel, als we de stille reserves weten aan te spreken. Uit onderzoek van twee jaar geleden blijkt dat slechts de helft van de kunstvakdocenten werkt voor of in het basisonderwijs. Om dit werk voor hen aanlokkelijker te maken zouden vakleerkrachten regionaal (meer) kunnen samenwerken, zodat ze zich minder een eenling voelen en collega’s hebben om mee te sparren.

25-05-2023

Uit de BNA Conjunctuurmeting blijkt dat de woningbouw vertraagt. Vooral de toenemende rente en de gestegen bouwkosten zijn hier de oorzaak van. Maar ook de stikstofkwestie en het gebrek aan bouwlocaties speelt een grote rol. Trage procedures en besluitvorming binnen gemeenten zorgen voor meer terughoudendheid bij opdrachtgevers en vastgoedbeleggers. Architectenbureaus ervaren dan ook de meeste tegenwind bij woningbouwprojecten. En dat is opvallend. Uit de meting blijkt ook dat de gemiddelde werkvoorraad met gemiddeld 4,7 maanden gelijk is aan een halfjaar geleden. Een jaar geleden was deze werkvoorraad nog bijna 6 maanden. De verschillen tussen deelmarkten en bureaus zijn juist wel toegenomen. Bureaus die in hoofdzaak werken aan woningbouwprojecten voor particuliere en professionele beleggers ervaren de meeste tegenwind. Bureaus verwachten een toenemend belang van woningcorporaties, terwijl zij een afnemend belang van projectontwikkelaars voorzien.

25-05-2023

Wie in Nederland in de kunst- of creatieve sector aan de slag wil, kan daartoe een opleiding volgen aan het mbo of hbo. In het openingsartikel van Boekman #134 ‘ Kunstopleidingen aan mbo en hbo’ Joke de Wolf laat zien dat beide onderwijsniveaus hun eigen geschiedenis, financiering, organisatie en beroepsperspectief hebben. Studenten kunnen met een mbo-opleiding direct aan de slag of doorstromen naar het hbo.

16-05-2023

ScienceGuide sprak met Heleen Jumelet en Edwin Jacobs, respectievelijk voorzitter en lid van het CvB van HKU, Utrecht, over de verandering waarin de kunsthogeschool zich bevindt. En over hoe de HKU studenten voorbereidt om met de kunsten impact te creëren. Heleen Jumelet: “In de creatieve industrie, de kunst- en cultuurwereld zelf en de toegepaste kunsten in tal van sectoren, werken kunstenaars die een belangrijke rol spelen in de opbouw en leefbaarheid van de maatschappij. En wat altijd blijft staan is kunst om de waarde van kunst op zichzelf; om de schoonheid, de troost, de verbijstering. “ Edwin Jacobs vult aan: “Het gaat om zin en waarde binnen HKU, niet om nut. Studenten maken daar hun eigen keuzes in en grote transities waar wij bewust focus op leggen zijn de kunst van Zorg en Welzijn, van Duurzaamheid en Circulariteit en van Diversiteit en Inclusie.” Bij de HKU worden studenten opgeleid om de samenleving te spiegelen, te prikkelen, te veranderen of te verbeteren met de kunst die ze maken. Ook beleidsmakers, activisten, politici en bedrijven willen dat er echt anders wordt gedacht en kunstenaars en kunstonderzoekers meer meedoen op alle terreinen waar verandering nodig is, aldus Jacobs. Jumelet: “Wij creëren met ons onderwijs en praktijkgericht onderzoek de beste voorbereiding van een student op een loopbaan als kunstenaar met impact op mens en samenleving. Daarom vormen creatieve technologie en maatschappelijk ondernemerschap altijd onderdeel van de curricula en ons onderzoek.” De situatie voor afgestudeerde kunststudenten was na de coronacrisis niet gemakkelijk. Toch is er misschien meer dan ooit behoefte aan kunst- en cultuurmakers in de samenleving, zo ziet voorzitter Heleen Jumelet. “Omdat veel van onze alumni ZZP’ers zijn is dat financieel niet eenvoudig. Veel mensen vergeten echter nogal eens dat er meer kunst- en cultuurmakers in de samenleving zijn dan agrariërs, om maar een dwarsstraat te noemen. Als je beseft hoe belangrijk hun rol is in de vernieuwing van onze samenleving, is dat wat zij toevoegen enorm.” HKU is bezig met haar toelatingsbeleid om het mogelijk maken naast al meer bewezen talenten ook minder gepolijst talent aan te nemen. “Het is nodig voor de kunstwereld en alle andere sectoren waar makers actief zijn een meer diverse doelgroep aan te spreken en kansen te bieden. Zonder uitsluiting; zowel studenten die al vanaf hun jonge jeugd in aanraking kwamen met kunst tot hen die niet naar een museum gingen en/of geen hoger opgeleide ouders hebben.” HKU wil dus studenten die getalenteerd zijn vanuit verschillende achtergronden en bereid zijn keihard te werken om dat kunsttalent tot wasdom te brengen en biedt daarom ’een breed pallet aan: van niveau 5 (AD) tot niveau 8 (PD’s) en in samenwerking met universiteiten PhD’s. Het aantrekken van jongeren die niet eerder actief met kunst en kunstonderwijs in aanraking zijn geweest is een lastige opgave, erkent Jumelet, “daarover heb ik geen glad verhaal” Edwin Jacobs vertelt dat HKU onder andere daarom samenwerkt met het mbo in Utrecht. “We hebben een heel aansprekend platform, de Utrecht Creatieve Community. In dit platform zitten het Grafisch Lyceum, Nimeto, een mbo-vakschool, en HKU. Dit zijn broedplaatsen waar studenten vanuit deze twee mbo’s en het hbo elkaar ontmoeten.

11-05-2023

In de nieuwe aflevering van podcast Kunst & Bondcast staat de positie van vrouwen in de cultuursector centraal. Manu van Kersbergen spreekt met Sander Heithuis van WOMEN inc. en Maxime van Haeren van de Boekmanstichting. Er wordt gesproken over onderzoek naar meer diversiteit en inclusie binnen het culturele bestel. Gedrieën analyseren ze de huidige arbeidsmarktpositie van vrouwen in de kunstsector. Hoe staat het er anno 2023 voor? Hoe kunnen de kansen voor vrouwen op de werkvloer actief worden vergroot?⁠

09-05-2023

Documentairemaker Walter Stokman vond het hoog tijd worden, en nu ziet hij het eindelijk gebeuren: een „opstand onder documentairemakers, die voortkomt uit jarenlang opgespaarde onvrede.” Aanvoerder is documentairemaker Monique Nolte, bekend van hitdocumentaire ‘Het beste voor Kees’ over de autistische Kees Momma. Zij vertelde aan NRC, 1 april 2023, waarom zij haar vervolgdocumentaire ‘Kees vliegt uit’ niet aan de publieke omroep maar aan streamingdienst Videoland, eigendom van RTL, verkocht. „Als maker binnen het publieke bestel kun je niet leven van het maken van documentaires”, zei Nolte. „Je verdient bijna niets, ook niet als de film een succes wordt.” Nolte kreeg bijval van vele makers. „Ik word sindsdien voor allerlei bijeenkomsten uitgenodigd om verder te praten over de beloning van documentairemakers”, zegt ze.  Dutch Directors Guild organiseerde een besloten bijeenkomst met Nolte in Het Ketelhuis, waar zo’n tachtig makers op af kwamen om te bespreken hoe hun positie kunnen verbeteren. Daar werd besloten een gezamenlijke brief aan de NPO te sturen. Niet alleen de kwestie rondom Nolte’s documentaire, maar ook de woorden van Jelle Peter de Ruiter, hoofd documentaire van KRO-NCRV, maakten veel filmmakers woedend. „De NPO betaalt makers niet om iemand te volgen”, zei De Ruiter. „We betalen voor een film, niet voor persoonlijke betrokkenheid. En het is inderdaad zo dat je van documentaires maken niet kunt leven. Dat geldt zelfs voor beroemde makers als Heddy Honigmann. Iedereen doet er iets bij, het is geen fulltime baan.” Al snel reageerde De Ruiter op de commotie. „Als het NRC-interview een constructieve en brede discussie veroorzaakt over de positie van makers dan juich ik dat van harte toe”, schreef hij op LinkedIn. „Ik sta vierkant achter de makers”, aldus De Ruiter, die benadrukte wel degelijk te weten „hoe kwetsbaar de positie van freelance makers is”. „Je bent als documentairemaker bereid om heel veel voor niks te doen”, vertelt Niki Padidar, filmmaker. Ook zij besloot zich de afgelopen weken uit te spreken op sociale media. Een regisseur doet research, gaat langs bij hoofdpersonen, schrijft scripts, en ga zo maar door, zegt Padidar. „Juist die persoonlijke betrokkenheid bij een documentaire maakt dat je zwak staat in de onderhandeling over je beloning. Zo wordt dit systeem in stand gehouden. Makers krijgen vaak maar een klein deel van alle tijd die ze aan een film besteden betaald.” Sunny Bergman herkent het probleem. “Vorig jaar lag mijn inkomen op minimumniveau”, zegt ze. „De dagprijs voor regisseurs is al in geen tijden gestegen, ondanks de inflatie. Dat leidt tot de vreemde situatie dat de regisseur vaak een lager dagloon verdient dan de camera- en geluidsmensen en editors.” Een ander probleem is volgens Bergman dat de onbetaalde voorbereidingsfase lang duurt. “Er gaat eindeloos veel tijd zitten in het schrijven van aanvragen voor fondsen. Dat is onbetaald werk en vaak gaat het project niet eens door.” Frans Bromet zegt dat het basisbedrag van de omroepen, 35.000 euro, voor het hele project, onvoldoende is om een film van te financieren, dus een documentairemaker moet bijna altijd extra geld zoeken en zeer zuinig opereren. De magere beloning is des te kwalijker omdat makers vaak ook al hun rechten moeten afstaan aan de omroep, zegt Padidar. „Dat gaat over exploitatierechten maar ook over auteursrechten. Dus als je documentaire een succes wordt, zie je daar niets van terug, en heb je ook niks meer over je film te zeggen. Een omroep kan hem bijvoorbeeld aanpassen zonder jouw toestemming, of fragmenten voor een ander doeleinde gebruiken.” De NPO reageerde schriftelijk op vragen van het NRC. De NPO hecht veel belang aan goede contracten en eerlijke tarieven voor alle makers die bijdragen aan alle mooie content voor de publieke omroep. VPRO-hoofdredacteur Sarah Sylbing reageerde telefonisch: „De regisseurs zijn vaak de slechtst betaalde personen die meewerken aan een film. Het is oneerlijk dat makers zo weinig verdienen en we moeten als sector goed nadenken over hoe we dat beter kunnen regelen.” Sylbing vindt dat er méér geld moet komen voor ontwikkeling. De makers die NRC sprak hadden ook klachten over de starheid van het NPO Fonds: makers moeten hun film tot in het kleinste detail moeten beschrijven. Verder zien makers te weinig bewegingsvrijheid bij de omroepen en te veel macht bij de overkoepelende NPO. De macht over de budgetten in Hilversum zou bij een te klein clubje liggen, en de voorkeuren van die mensen zouden zwaarder wegen dan de ideeën van makers.

09-05-2023

In 2021 deelden ruim 4000 vertalers in de algemene boekenmarkt een gezamenlijke omzet uit vertaalwerk tussen de € 13,2 miljoen en € 27,5 miljoen. Om dit inzicht ook te geven voor vertalers presenteert KVB Boekwerk dit jaar de cijfers over omzet uit vertaalwerk binnen de totale algemene boekenmarkt. Hieronder verstaat KVB Boekwerk de vergoeding per woord, royalty’s en subsidies van het Letterenfonds. Bij dit onderzoek heeft KVB Boekwerk de afspraken tussen vertalers en uitgevers uit het modelcontract als uitgangspunt genomen. Voor slechts een deel van de vertalers geldt dat de inkomsten uit het vertaalwerk substantieel genoeg zijn om van vertalen hun voornaamste beroepsactiviteit te maken. Op basis van de resultaten waren er in 2021 tussen de 240 en 410 vertalers die met inkomsten uit vertaalwerk meer dan een minimumloon konden verdienen. Het aantal vertalers binnen de Algemene boekenmarkt dat er een primair inkomen mee kan verdienen ligt tussen de 40 en 200. Hun inkomen lag tussen de € 54.000 en de € 67.000. Naast alle vertalers in de Nederlandstalige algemene boekenmarkt, zijn vertalers van literair-culturele titels geanalyseerd, gebaseerd op de selectie van literair-culturele NUR-codes. Deze groep is uitgesplitst naar twee genres. 1. de gehele oorspronkelijk Nederlandstalige algemene boekenmarkt; en 2. het literair-culturele segment daarbinnen, en deze wordt tevens uitgesplitst naar fictie en kinderboeken. Ten opzichte van 2020 zijn deze inkomsten voor de algemene boekenmarkt met 6% gestegen. Vertalers van literair-culturele titels verdienden samen echter 6% minder dan in 2020. Ook vergeleek KVB Boekwerk de vertalers met de auteurs. De inkomsten van literair-culturele vertalers zijn sinds 2018 gedaald. Het aantal vertalers in deze categorie is dan ook gekrompen.

09-05-2023

Hbo-afgestudeerden doen het in de regel nog steeds goed op de arbeidsmarkt. Dat blijkt uit de jaarlijkse HBO-Monitor van het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) van de Maastricht University. Belangrijkste conclusie uit de monitor: hbo-opgeleiden van de lichting 2019/2020 hebben bijna allemaal werk; vier van de vijf werken op het hbo-niveau waarvoor ze zijn opgeleid en meer dan 60% heeft al een vaste baan. “Het is opvallend hoe goed het gaat met deze groep hbo’ers die de arbeidsmarkt opkwam toen de COVID-19 pandemie in volle gang was”, zegt dr. Barbara Belfi, projectleider HBO-Monitor bij het ROA. Volgens de openbare ‘factsheet’ is de werkloosheid het laagst in de sectoren onderwijs en gezondheidszorg (0,5 en 1,6 procent), terwijl de werkloosheid onder afgestudeerden van sociale studies, economie, kunst en agro & food rond de 3,5 procent zweeft. Maar dat is dus inclusief deeltijders, en ook inclusief Ad’ers én masters. Wederom vinden afgestudeerden uit de sector kunst het minst snel werk. Wel vinden afgestudeerden uit de sector kunst in 2022 beduidend vaker een baan direct na afstuderen (71%) dan in 2021 (62%). Terwijl bijna een kwart van de afgestudeerden in 2021 meer dan drie maanden nodig had om de eerste baan te vinden, geldt dit in 2022 voor 18% van de afgestudeerden. Het bruto maandloon is anderhalf jaar na afstuderen 3.201 euro voor alle mogelijke groepen hbo’ers. Afgestudeerden van voltijdstudies komen uit op 3.072 euro, terwijl deeltijders 3.913 euro verdienen. Uit de vergelijking tussen de sectoren blijkt wel dat kunstenaars relatief het minst verdienen (2.077 euro), waar de andere sectoren allemaal boven de drieduizend euro per maand uitkomen. In de bètatechniek gaat het om 3.573 euro per maand. Maar dat gaat dus om afgestudeerden van alle niveau (ook Ad’ers en masters), inclusief voormalige deeltijders.

09-05-2023

Een kunstenaar kun je best minder betalen: ze doen tenslotte werk dat ze leuk vinden. Het is een van de hardnekkige aannames die de creatieve sector niet vooruithelpt, ontdekte arbeidssocioloog Petar Marčeta in een onderzoek ‘Generalisaties over werk in de culturele en creatieve sector nader bekeken’. Op 10 mei presenteert Marčeta de resultaten op een conferentie samen met Wike Been, een socioloog van de RUG. Marčeta sprak voor zijn proefschrift met architecten en ontwerpers in Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Folia interviewt Marčeta over lage salarissen, veel overuren en niet ingeloste verwachtingen over autonomie.

04-05-2023

In het regeerakkoord is afgesproken dat er een arbeidsongeschiktheidsverzekering komt voor alle zelfstandigen. In april heeft Minister van Gennip in een brief aan de Kamer de uitwerking van deze plannen opgetekend. De plannen zijn een voorproefje van het wetsvoorstel, dat deze zomer openbaar wordt. De verplichte AOV voor zelfstandigen gaat op zijn vroegst ingevoerd worden in 2027. De bezwaren die de Kunstenbond eerder maakte zijn met deze uitwerking niet weggenomen. De belangrijkste drie punten waarop de Kunstenbond de plannen toetst zijn betaalbaarheid, keuzevrijheid en toegankelijkheid. Op alle drie de punten is veel aan te merken. De bezwaren die Kunstenbond bij de introductie van de plannen hadden, zijn nog niet weggenomen. De Kunstenbond stelt deze verplichte AOV niet te betalen is. Een recente peiling bevestigt dit: 56% van de respondenten geeft als reden dat ze geen AOV hebben omdat dit te duur is. Door inflatie lopen de kosten al hoog op en die zijn lang niet altijd door te berekenen. Het zou problematisch zijn als daar nog eens 8% AOV-premie bovenop moet komen. De budgetten van gesubsidieerde instellingen worden vooralsnog niet extra verhoogd om deze kosten op te vangen – dat zou wel moeten. Doorberekening van kosten aan het publiek is ook geen makkelijke optie omdat dit leidt tot vraaguitval. De plannen van de minister beperken de keuzevrijheid. De wachttijd (de periode voordat de arbeidsongeschiktheidsuitkering begint) wordt standaard 1 jaar. Kiezen voor 2 jaar is geen optie meer, terwijl de premie lager is bij een langere wachttijd. De vrijstelling voor de landbouwsector komt te vervallen en alle zzp’ers die winstaangifte inkomstenbelasting doen, vallen onder de verzekering. Ook de opt-out mogelijkheid staat onder druk: dat kan alleen als je evenveel betaalt en minimaal dezelfde dekking neemt als de verplichte verzekering. Bovendien waarschuwt de minister dat er ook een kans is dat er helemaal geen opt-out komt. De culturele en creatieve sector is met 50% zpp de sector met het grootste percentage zzp’ers: ongeveer 150.000 zijn het er. Een derde van die groep doet geen winstaangifte en is resultaatgenieter. Het kabinet ziet dat deze groep in de culturele sector een substantieel inkomen haalt uit resultaat, maar biedt hen geen mogelijkheid zich te verzekeren. Verdien je als zzp’ers flink meer dan het minimumloon, dan ben je ook nog steeds aangewezen op een verzekeraar. En combineer je een baan met werken als zelfstandige, of werk je afwisselend in loondienst of als zelfstandige, dan hou je ook verzekeringsproblemen.

04-05-2023

Doorstromen van mbo naar hbo blijkt lastig in de praktijk. De laatste jaren neemt het aantal studenten dat succesvol overstapt steeds verder af, blijkt uit onderzoek van ResearchNed uit 2020 Het aantal mbo’ers dat het hoogste niveau haalt is weliswaar sterk gestegen, maar een steeds kleiner deel vervolgt zijn opleiding daarna. Dat baart zorgen, schrijven de onderzoekers, ‘omdat in het mbo relatief veel eerstegeneratiestudenten studeren en studenten met een (niet-westerse) migratieachtergrond. De emancipatorische functie van het hbo lijkt door de afnemende doorstroom minder doeltreffend te worden. Na een creatieve opleiding aan het mbo ligt de wereld niet bepaald aan je voeten, maar doorstromen naar het hbo is vaak lastig. Op verschillende plekken in het land wordt gewerkt aan oplossingen, zo blijkt uit een rondgang langs een aantal spelers in het werkveld. Vera Spaans sprak met een aantal betrokkenen. Marieke Gervers, die opleidingsmanager was bij een aantal creatieve opleidingen bij het mbo in Amsterdam : . ‘Op het mbo is heel veel diversiteit. De studenten hebben veel verschillende achtergronden, en hun ouders kennen soms de weg in het Nederlandse onderwijssysteem niet. Dat speelt allemaal mee. Terwijl die studenten het talent hebben om het andere verhaal te vertellen en dat moet de samenleving horen.’ Wat gaat er dan mis? Gervers: ‘Alumni zeiden: we hebben het geprobeerd, maar we voelden ons niet gezien in het werkveld, door potentiële opdrachtgevers. En het hbo was niet wat ik zocht. Dus uiteindelijk komen ze terecht in een andere sector. Heel goed, zegt de samenleving dan, je hebt nuttig werk. Maar ik denk: shit, jij had een heel andere missie in het leven.’ Het hbo, stelt Gervers vast, sluit doorgaans beter aan bij havisten dan bij mbo’ers. ‘Na het mbo ben je gewoon nog niet klaar voor de arbeidsmarkt. In elk geval niet in de creatieve hoek. In deze sector bestaat meer dan de helft van de mensen uit zzp’ers. Het is een grillige sector zonder grote werkgevers om zaken mee te doen. De mbo-opgeleide makers snappen gewoon vaak nog niet hoe de hazen lopen. Naast de skills moet je ook het netwerk hebben om je ertussen te wurmen, want anders gaan alle mooie opdrachten – die zijn er genoeg – naar de mensen die al verder zijn dan jij.’ Gervers besloot een alternatief op te zetten naast het hbo, toegespitst op de ontwikkelbehoefte van creatieve mbo-gediplomeerden: de Amsterdame stichting sQuare in 2018: een broedplaats voor creatieve makers én een private exameninstelling. In Rotterdam wordt op een heel andere manier gekeken naar hoe mbo en hbo beter op elkaar kunnen aansluiten. Wilma Franchimon en Winfried Houtman staan aan de wieg van Cultuur&Campus in Rotterdam, een cultuurproject dat van de kunstopleidingen van de stad meer één geheel moet maken. De kunstonderwijsinstellingen zitten in Rotterdam -Noord, terwijl in Zuid diverse mbo-opleidingen gevestigd zijn. Winfried Houtman, ambtenaar bij de gemeente Rotterdam en kwartiermaker van Cultuur&Campus: ‘We willen uiteindelijk dat in Zuid de hele onderwijsketen aanwezig is. Dus dat je in je eigen buurt niet alleen naar de basis- en de middelbare school kunt, maar dat je er daarna ook alle vervolgopleidingen kunt doen, mbo, hbo én universiteit. Dat verlaagt de drempel om door te leren.’ ‘Mbo en hbo kunnen sowieso veel leren van elkaar’, vindt Marlies Weeting van Rijn IJssel. ‘Ik hoor dat mbo’ers die doorstromen naar het hbo al veel beter weten wie ze zijn en waar ze voor staan dan de havo- en vwo-leerlingen bij wie ze in de klas komen. Tegelijk vinden ze het ook pittig: het hbo is wel een tandje erbij. Mede daarom is het goed dat studenten tijdens hun mbo-opleiding al zeven weken stage lopen aan het hbo.’

04-05-2023

Zzp’ers bouwen geen pensioen op via een werkgever en dienen daarom zelf plannen te maken voor later. Het programma Oog voor Impuls stimuleert zzp’ers in de culturele en creatieve sector om een gezonde beroepspraktijk te ontwikkelen, met onder meer een pensioenvoorziening. Ter ondersteuning heeft het Ministerie van OCW voor een bepaalde periode een stimuleringsbudget vrijgemaakt. De regeling staat open voor zzp’ers in de culturele en creatieve sector die voor hun pensioen sparen via een lijfrenterekening of lijfrenteverzekering. Zzp’ers in de sector die ook een baan in loondienst hebben en vrijwillig extra sparen via een pensioenfonds, kunnen ook een aanvraag doen. Lees voor extra informatie goed de spelregels door. Met de regeling ‘Nu voor Later’ kun je als zzp’er vanaf 17 april een tijdelijke bijdrage krijgen voor de opbouw van je pensioenvoorziening.

04-05-2023

Minister Wiersma wil weer meer grip op het onderwijs: ‘Wat autonomie en vrijheid heet, is eigenlijk de boel aan zijn lot overlaten’. Dat die houding van de overheid niet goed uitpakt voor het kunstonderwijs hebben we de afgelopen decennia kunnen zien, stelt Ronald Kox. Hij pleit voor een verplichte kunstvakdocent op iedere basisschool, werkt uit welke drempels moeten worden overwonnen én doet een oproep aan de Tweede Kamer.

04-05-2023

Architecten behoren traditioneel gezien niet tot een beroepsgroep met een sterke vakbond: net als bij andere beroepen in het culturele werkveld is het gebruikelijker om jezelf te zien als zelfstandig ondernemer, die eerdaags een eigen bureau zal starten. Zo vereenzelvigen architecten zich liever met hun baas dan met de positie van de werknemer. Hoe staat het met de positie van werknemers in de architectuurpraktijk? Hoe zien werknemers hun eigen positie en wat is er nodig om onderlinge solidariteit in de praktijk te verbeteren? Catherine Koekoek en Veerle Alkemade lazen de publicatie  ‘Can this be? Surely this cannot be? Architectural Workers Organising in Europe’ van Marisa Cortright en concluderen dat een duurzamere architectuurpraktijk alleen mogelijk is door je lot als werknemer in de architectuur te verbinden aan de internationale arbeidersbeweging.

04-05-2023

In opdracht van De Zaak Nu, belangenvereniging voor presentatie- en postacademische instellingen voor beeldende kunst, heeft het onderzoeksbureau SiRM, Strategies in Regulated Markets een evaluatieonderzoek gedaan naar het gebruik van de Richtlijn Functie- en Loongebouw voor presentatie-instellingen (hierna: Richtlijn) die in 2019 werd geïntroduceerd. Op basis van dit onderzoek is de Richtlijn op belangrijke punten geactualiseerd. Belangrijke aanpassingen in de Richtlijn zijn onder meer: gebaseerd op het loon- en prijspeil 2023, nadere beschrijving van de functieniveaus, herijking van de minimale loonbedragen (met als referentiekader de cao Toneel en Dans), toevoeging van periodieken, verdere uitwerking van arbeidsvoorwaarden voor werknemers, opname van flexicurity met betrekking tot zzp’ers, update van vrijwilligers- en stagevergoedingen. Uit een van de conclusies van het onderzoek blijkt dat de leden van De Zaak Nu een aanzienlijk economisch belang vertegenwoordigen en dat de grote inzet van vrijwilligers (22%) een grote betrokkenheid toont van de samenleving bij de presentatie-instellingen voor beeldende kunst. Dringend punt van zorg is het feit dat met het oog op de diverse Codes die als belangrijke beoordelingscriteria zijn opgenomen in het Advies aanvraag- en beoordelingsproces Culturele basisinfrastructuur 2025-2028 van de Raad voor Cultuur het betreffende evaluatieonderzoek aangeeft dat instellingen niet in staat zijn om de loonbedragen uit de Richtlijn te betalen. Daadwerkelijke Fair Pay vergt hogere subsidie bijdragen van alle overheden om iedereen die in de sector werkt naar behoren te betalen en het mogelijk te maken om te komen tot een gezonde en duurzame herontwikkeling van de sector. De Richtlijn Functie- en Loongebouw wordt breed toegepast door presentatie-instellingen. Daarnaast blijkt er ook veelvuldig buiten de sector beeldende kunst gebruik van te worden gemaakt, zoals door de sector Letteren en in de Creatieve Industrie.

04-05-2023

Amerikaanse scenarioschrijvers legden ze op 2 mei het werk neer. Wat eisen de schrijvers? Hogere lonen, uiteraard. Maar ook meer zekerheid, betere pensioenen en bescherming tegen de opkomst van kunstmatige intelligentie. AI zou aan de lopende band scripts kunnen uitbraken en daarbij inbreuk doen op de auteursrechten van het bronmateriaal. Arbeidsvoorwaarden zijn de afgelopen jaren achteruitgegaan, claimt de vakbond van scenarioschrijvers WGA. Een belangrijke reden zou de opkomst van streamingdiensten zijn. „De bedrijven hebben de transitie naar streaming gebruikt om te snijden in salarissen.” Daardoor zouden de arbeidsomstandigheden voor serieschrijvers „op alle niveaus zijn verslechterd”. De WGA heeft het over een „existentiële crisis”. De stakers klagen ook over de opkomst van zogeheten mini rooms. Dat zijn geen krappe kantoren, maar teams van scenarioschrijvers die afleveringen bedenken zonder garantie dat die ook daadwerkelijk worden gefilmd. De staking heeft op dit moment vooral gevolgen voor talkshows en Amerikaanse televisieseries. Pas als de staking maandenlang doorgaat, worden Hollywoodfilms hard geraakt. Bij een eerdere staking (in 2007 ) waren de gevolgen voor films voor het publiek nauwelijks te merken. Wel werd de productie in sommige gevallen uitgesteld, wat vooral de studio's veel geld kostte. En bij sommige films werd het script versneld geschreven voordat de staking begon. Hoe gaat het met de Nederlandse scenarioschrijvers? De opkomst van streamingdiensten zou hen meer werk kunnen opleveren, maar daar komt in de praktijk nog weinig van terecht, zegt Jacqueline Rogers, scenarioschrijver en voorzitter van het Nederlandse Netwerk Scenarioschrijvers. „Streamers willen zeker series en films maken in Nederland, maar dat gebeurt nog weinig.” De precieze redenen zijn niet bekend, maar Rogers vermoedt dat de Nederlandse taal meespeelt. „We zijn best een klein land en ons werk reist niet altijd even makkelijk.” Om toch werk naar Nederland te halen, overweegt de Tweede Kamer streamingdiensten te verplichten een deel van de omzet die ze in Nederland behalen, hier ook weer te investeren. Zelfs als dat voorstel het haalt, is scenarioschrijven voor streamingdiensten geen vetpot, zegt Rogers. „De onderhandelingen over een regeling voor royalties lopen nog. Schrijvers krijgen op dit moment één keer betaald, en van alle keren dat hun werk wordt gestreamd zien ze geen cent terug.”

01-05-2023

Meer Nederlanders hebben zich vorig jaar bij de Kamer van Koophandel (KvK) ingeschreven en zijn voor zichzelf begonnen. Uit cijfers die de Kamer van Koophandel op 13 april bekendmaakt blijkt dat in het eerste kwartaal dit jaar 12,6 procent meer ondernemingen staan ingeschreven. Het overgrote deel daarvan betreft zzp’ers. Meer zelfstandigen kwamen er vooral bij in de sectoren horeca (29 procent), detailhandel (25,5 procent), zakelijke diensten (21,9 procent) en cultuur, sport en recreatie (20,6 procent). Bij de financiële instellingen (-18,3 procent), groothandel (-10,5 procent) en land- en tuinbouw (-1,5 procent) nam het aantal starters het sterkst af. Tussen alle getallen zitten forse uitschieters, vooral in de cultuursector. Bijvoorbeeld in de deelsectoren ‘beoefening van podiumkunst’ en ‘dienstverlening voor uitvoerende kunst’ (licht- en geluidstechnici, marketing en dergelijke). Daar steeg tijdens de eerste drie maanden van dit jaar het aantal starters met respectievelijk 62 en 71 procent ten opzichte van het eerste kwartaal van 2022. Niet dat ineens al het personeel in de podiumkunsten voor zichzelf wil beginnen. In het eerste kwartaal van vorig jaar waren nog veel beperkende coronamaatregelen van kracht. Theaters bijvoorbeeld mochten pas op 18 februari de anderhalve meter regel loslaten. Tot 26 januari 2022 waren zij zelfs dicht. De sterke stijging laat dus vooral zien dat deze delen van de cultuursector terugveren naar het oude normaal en dat er geen angst meer is voor nieuwe sluitingen. Tijdens de pandemie koos een aantal mensen in de cultuursector voor ander werk in loondienst. Deze zelfstandigen keren nu terug in de cultuursector. Toch is niet alleen de terugkeer naar het oude normaal verantwoordelijk voor de stijging van het aantal zzp’ers. Voor zowel de cultuursector als andere sectoren geldt dat (parttime) zzp-schap aantrekkelijk blijft. De KvK maakte ook bekend dat in het eerste kwartaal van dit jaar 57 procent meer bedrijven failliet gingen. Ook dat is een inhaaleffect van corona, toen veel bedrijven nog werden gesteund met overheidsmaatregelen.

13-04-2023

Het kabinet is van plan om een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp'ers en dus ook beeldend kunstenaars door te voeren. Deze zou dan op z'n vroegst ingevoerd worden in 2027. Na het versneld afbouwen van de zelfstandigenaftrek, zou de verplichte AOV een nieuwe lastenverzwaring voor zzp'ers en dus ook beeldend kunstenaars betekenen. BOK toont aan waarom een nieuwe kostenpost voor zzp'ers die een beroep hebben waarbij zij per definitie zelfstandigen zijn, zoals beeldend kunstenaars, zeer onverstandig is.

11-04-2023

Videoland mag de documentaire Het beste voor Kees over de autistische Kees Momma niet uitzenden. Dat staat in een schikking die omroep KRO-NCRV heeft afgedwongen. Een kort geding dat op 28 maart zou dienen is daarmee van de baan. De uitkomst van het advocatenoverleg van de dag ervoor is een nederlaag voor Videoland, dat de hitdocumentaire uit 2014 wilde gebruiken om de release van de vervolgfilm met de titel Kees vliegt uit extra te ondersteunen. Daartoe sloot de streamingdienst een overeenkomst met maakster Monique Nolte, die meende gerechtigd te zijn de licentie te verkopen. De nieuwe film van Nolte is vanaf 30 maart te zien bij Videoland, maar Het beste voor Kees blijft bij de publieke omroep. KRO-NCRV zal Het beste voor Kees op 12 april nogmaals uitzenden op NPO 2 en behoudt het recht de documentaire aan te bieden via het platform NPO Start. KRO-NCRV was in het verweer gekomen, omdat de omroep bijdroeg aan de financiering van Het beste voor Kees en nog steeds een rechtsgeldige overeenkomst met producent Selfmade meende te hebben. Nolte stelt zich op het tegenovergestelde standpunt, omdat zij haar contract met Selfmade eenzijdig opzegde. De producent zou haar niet volledig hebben betaald. Ze is van mening dat zij daardoor weer eigenaar werd van haar werk. Jelle Peter de Ruiter, hoofd documentaire van KRO-NCRV, zegt het „heel jammer” te vinden dat Kees vliegt uit niet bij NPO te zien is. Filmmaker Nolte wilde geen aanvraag doen via het NPO Fonds, ‘’maar vroeg ons als omroep om vergoedingen voor wat ze al aan het doen was. Zo werkt dat gewoon niet.”  Nolte : „Als ik voor de route van het NPO Fonds gegaan was had ik misschien 30.000 of 40.000 salaris gekregen, terwijl ik uiteindelijk negen jaar aan Kees vliegt uit gewerkt heb. Oftewel nog geen 4.500 euro per jaar. En dan had ik ook de distributierechten moeten afstaan. Dan verdien je dus bijna niets, ook niet als de film een succes wordt.” De Ruiter “We betalen voor een film, niet voor persoonlijke betrokkenheid. En het is inderdaad zo dat je van documentaires maken niet kunt leven. Dat geldt zelfs voor beroemde makers als Heddy Honigmann. Iedereen doet er iets bij, het is geen fulltime baan.” Het is pijnlijk om zwart op wit te lezen, schrijft de Dutch Directors Guild,  wat zoveel regisseurs al in de praktijk ervaren: van documentaires regisseren kun je niet leven. De DDG zal aan de NPO en omroepen vragen of dit inderdaad het officiële standpunt is dat zij willen uitdragen. De DDG vecht al jaren om de financiële positie van regisseurs te verbeteren, zowel bij fictie als documentaire. “We overleggen met omroepen en fondsen over dagprijzen, lobbyen in de politiek over o.a. de investeringsverplichting van streamers in de Nederland. We hebben daarbij ook echt dingen voor elkaar gekregen. Maar soms lijkt het of iedere stap vooruit teniet wordt gedaan door regelgeving en drempels, waardoor er steeds maar weer onnodig en onproductief onbetaald werk wordt verricht, en de rechtspositie van makers wordt uitgehold.”

11-04-2023

De Kunstenbond heeft gereageerd op het advies van de Raad voor Cultuur over de aanvraag- en beoordelingsprocedure BIS-advies 2025-2028. De Raad voor Cultuur wil alle BIS-instellingen verplichten om per 1 januari 2025 collectieve tariefafspraken voor alle werknemers en zzp’ers te hebben en zich hieraan te houden. De Kunstenbond kan zich hier alleen maar bij aansluiten. Na jarenlange lobby heeft de Kunstenbond immers voor elkaar gekregen dat collectief onderhandelen en het maken van tariefafspraken nu ook voor zzp’ers mogelijk is. Na deze verworvenheid is het belangrijk om dit recht zo snel mogelijk in de praktijk te gaan brengen. De Raad vindt het daarnaast van belang dat instellingen realistisch begroten en dit goed toelichten. In eerdere beoordelingsrondes heeft de Raad vaak begrotingen aangetroffen die uitgingen van schijnbaar onrealistische, onvoldoende onderbouwde toenames van (eigen) inkomsten. De Kunstenbond juicht het toe als de Raad voor Cultuur dit dus niet langer door de vingers zal zien. De Kunstenbond ziet in de noodzaak van een nieuw stelsel, net zoals de Raad voor Cultuur, geen reden om eerlijke betaling van werkenden uit te stellen. De sector had voor de huidige cultuurperiode 2021-2024 de opdracht om – stapsgewijs – de inhoud van de Fair Practice Code te vertalen naar concreet beleid. “Deze broodnodige omslag naar ‘toepassen’ moeten we juist nu van de sector vragen; eerlijke betaling is noodzakelijk om een stevig fundament onder de sector te leggen, waarop verder kan worden gebouwd. De implementatie van de drie codes duldt dus geen uitstel”, volgens de vakbond. De Kunstenbond is met het ministerie in gesprek om de waardering voor cultuur, naast meer overheidsfinanciering, ook op andere manieren mogelijk te maken en te stimuleren. Dit kan door economische stimuleringsmaatregelen, fiscale maatregelen en verbetering in het auteurscontractenrecht. De Kunstenbond pleit voor een subsidiestelsel waarin naast de instellingen, cultuurmakers veel meer centraal komen te staan.

04-04-2023

De Internationale Arbeidsorganisatie van de Verenigde Naties (ILO) ging dit jaar voor het eerste sinds 2014 weer specifiek over de culturele en creatieve sector. Er werden verschillende afspraken over de verbetering van de arbeidsmarktpositie van cultuurwerkers gemaakt. De Kunstenbond was als enige vertegenwoordiger van Nederlandse werkenden aanwezig bij een technische bijeenkomst over de toekomst van werk in de culturele en creatieve sector. De nu overeengekomen ILO-conclusies vormen een extra instrument in het dagelijks werk van de Kunstenbond. Ze verplichten overheden namelijk om: afspraken te maken en/of wetgeving op te stellen om te lange werktijd te verminderen; te zorgen voor uitgebreide, adequate en duurzame sociale zekerheid en pensioenregelingen voor alle werkenden, ongeacht hun contractsvorm (dus ook zzp’ers); te zorgen dat er stevig wordt ingezet op het mogelijk maken van een leven lang ontwikkelen, deels ook door de overheid gefinancierd; te zorgen dat het gebruik van AI op een ‘op de mens gerichte’ wijze wordt ingezet en dus als aanvulling op onze menselijke inzet en creativiteit, níet met het doel dit te vervangen – inclusief het recht op toestemming voor gebruik; te bevorderen dat er veel minder op informele basis (zonder contract) werk wordt verstrekt en aanvaard, omdat dit bij werkenden vaak leidt tot onzekerheid en afwezigheid van eerlijke voorwaarden.

04-04-2023

Het kabinet heeft het advies van de SER van 2 juni 2021 voor een beter werkende arbeidsmarkt (SER-MLT) in overleg met sociale partners technisch uitgewerkt en zet het wetgevingstraject nu in gang. Dat heeft minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) de Tweede Kamer 3 april in een brief laten weten. De maatregelen moeten zorgen voor meer inkomenszekerheid voor specifieke groepen, bijvoorbeeld door een einde te maken aan eindeloze ketens van tijdelijke contracten. Voor werkgevers biedt het maatregelenpakket meer wendbaarheid in geval van crisis en ziekte en lagere WW-premies voor contracten die in hun aard ‘vast’ zijn. ‘Het gaat om een integraal, samenhangend pakket waarvan de onderdelen ook zoveel mogelijk in samenhang moeten worden ingevoerd’, aldus grote werkgeversorganisaties als VNO-NCW, MKB-Nederland en LTO. In de Kamerbrief schrijft Van Gennip hoe ze dit voor elkaar wil krijgen.  “Er moet ruimte zijn voor ondernemerschap, maar uitgangspunt blijft dat structureel werk in loondienstverband moet plaatsvinden”, zei minister Van Gennip tegen ZiPconomy.

28-03-2023

Op initiatief van Cultuurmarketing en Platform ACCT werkt een groep van 12 zzp’ers en opdrachtgevers aan het ontwikkelen van richtlijntarieven voor freelance marketing en communicatiewerkzaamheden. Een update.

23-03-2023

In februari 2023 publiceerde de Autoriteit Consument & Markt (ACM) een nieuwe leidraad voor tariefafspraken voor zzp'ers die diensten leveren door middel van eigen arbeid. De leidraad is in het bijzonder bedoeld voor zzp’ers die een relatief laag inkomen, een onzekere bestaans- en inkomenspositie en een zwakke onderhandelingspositie hebben.

16-03-2023

Onlangs heeft de Museumvereniging met de vakbonden in de museumsector een nieuwe cao afgesloten. De nieuwe Museum cao voorziet met terugwerkende kracht in een structurele salarisverhoging van 5% per 1 januari 2023, plus een structurele nominale verhoging van €100 bruto per maand. Voor de werknemers in schalen 1 t/m 7 gaat die extra verhoging in vanaf 1 april en voor de schalen daarboven vanaf 1 juli. Naast loonafspraken is er ook overeenstemming bereikt over onder andere duurzame inzetbaarheid (invoering van een zogenaamde 80-90-100-regeling), een herziening van het functiehandboek en een mogelijkheid tot zelf roosteren. Daarvoor is artikel 7 aangepast.

16-03-2023

Lage honoraria, onbetaald werk en systematische uitbuiting. Dat blijkt uit Brits onderzoek onder beeldend kunstenaars. Kunstenaars die in dienst zijn genomen door instellingen in de publieke sector verdienen gemiddeld een uurloon van 2,60 pond, ver onder het Britse minimumloon van 9,50 pond. Het betreft de betaling van projecten, die varieerden van grote opdrachten en solotentoonstellingen tot lezingen en educatieve workshops. Het onderzoek toont aan dat veel kunstenaars, vooral uit minder bevoorrechte milieus, meerdere extra banen moeten hebben om financieel te overleven. Sommigen vertelden dat ze besloten hadden de kunstwereld helemaal te verlaten, ook om hun geestelijke gezondheid te beschermen.

13-03-2023

Bijklussen naast een carrière als beeldend kunstenaar of danser is van alle tijden, maar zo veel als er nu een beroep wordt gedaan op bijverdiensten, zagen ze nog niet vaak, zegt het Instituut Midden- en Kleinbedrijf (IMK), dat door circa de helft van de Nederlandse gemeenten wordt ingeschakeld om kleine plaatselijke ondernemers te coachen. “Ongeveer één op de vier moet nu een bijbaan nemen om rond te komen”, zegt Michiel Hordijk, directeur van IMK. Hoe groot de stijging is ten opzichte van pre-coronajaar 2019 kan hij niet zeggen, omdat deze cijfers niet worden bijgehouden. “Wij signaleren het met zes coaches die werken in Amsterdam.” Volgens het CBS woont 21 procent van de kunstenaars in Nederland in of rondom Amsterdam. “Maar elders in het land is het beeld niet anders,” stelt Hordijk. De prijsstijgingen werken op meerdere manieren door, zo merkt kunstenaar Amos van Gelder. “Mensen zitten in deze periode op hun geld en dat maakt het moeilijker om werk te verkopen. Voor corona kon ik na een tentoonstelling weleens werk verkopen waardoor ik voor een half jaar inkomen had. Nu zijn potentiële kopers voorzichtiger.” Daarbij zijn de kosten voor levensonderhoud gestegen. In de supermarkt, en bij de energieleverancier. Dat laatste is bijvoorbeeld ook nadelig om expositieruimtes te verwarmen, of ateliers. “Het mooie aan de sector is dat kunstenaars hun best blijven doen hun beroep uit te oefenen. En dat ze bereid zijn daarin ver te gaan. Ze zitten vaak al op minimumloon of daaronder. Maar hun eigen werkzaamheden zijn al een volle werkweek. En die bijbaan neemt noodgedwongen steeds meer tijd in beslag. Daarin schuilt een gevaar.”, volgens Hordijk. De Amsterdamse kunstraad waarschuwde in zijn Verkenning 2022 voor de inkomenspositie van kunstenaars in de stad. Ze schrijven dat steeds meer kunstenaars noodgedwongen naar het buitenland vertrekken door het gebrek aan betaalbare woon- en werkruimte en flink moeten bijklussen buiten hun hoofdberoep. ‘Makers krijgen in Amsterdam letterlijk en figuurlijk steeds minder plek, terwijl ze de basis zijn van de hele culturele sector.’ De Amsterdamse wethouder Meliani is zich bewust van dit urgent probleem. “ We werken aan beleid waarin we nog meer aandacht hebben voor deze makers, net als voor betaalbare woon- en werkruimte voor deze groep in de broedplaatsen.”

09-03-2023

De Kunstenbond is sociale partner in de Museum cao. De vakbond zat vorige maand voor het eerst aan tafel bij de onderhandelingen voor de cao Musea, die al maanden waren vastgelopen. Na de komst van de Kunstenbond aan de onderhandeltafel ontstond er een andere dynamiek, waardoor het mogelijk bleek om toch tot een goed akkoord te komen. Half februari werd het langverwachte onderhandelingsakkoord voor de cao 2023 met een positief advies aan de leden van de Kunstenbond voorgelegd, die inmiddels unaniem vóór hebben gestemd. Een overzicht van de afspraken en het proces.

07-03-2023

FairPACCT werkt samen met de sector aan het verbeteren van de arbeidspositie van freelance klassieke musici. Dit doet FairPACCT onder andere door onderzoek te doen naar urenbesteding. Aan freelance klassieke musici de vraag om in maart 2023 ook voor FairPACCT een urentabel in te vullen. Zo wordt duidelijk hoe de beroepspraktijk eruit ziet en hoeveel tijd er in concerten en optredens gaat zitten. Dit om fair pay nog hoger op de agenda zetten. De tabel kan worden ingestuurd tot 3 april.

02-03-2023

Het tekort aan leraren in het primair en voortgezet onderwijs neemt steeds verder toe; iets wat voorlopig van invloed blijft op het onderwijs. Het tekort aan pedagogisch medewerkers in de kinderopvang is nog groter. Hierdoor staan scholen en kinderopvang steeds meer open voor andersoortige oplossingen. Ook de Rijksoverheid zoekt intensief naar oplossingsrichtingen. Bijvoorbeeld door te onderzoeken hoe professionals met een ander arbeidsverleden sneller kunnen worden ingezet. Dat biedt kansen voor bevoegde kunstvakdocenten en voor (andere) professionals met een achtergrond in de kunst en cultuur. Wat zijn die kansen en hoe ziet dat eruit? Het LKCAtelier van 20 april gaat over deze problematiek.

20-02-2023

Staatssecretaris Uslu (Cultuur en Media) beantwoordt vragen over de Meerjarenbrief cultuur - De kracht van creativiteit. De vragen zijn van de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Het betreft o.m. vragen over de arbeidsmarkt, de positie van zzp’ers, de energiecrisis, het betrekken van de culturele en creatieve sector bij oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken.

20-02-2023

De Federatie Beeldrechten ( waarin zijn verenigd Pictoright, BBK, BNO, BOK, DuPho, Kunstenbond, NVJ/NVF en Platform BK) heeft op 16 februari in Pakhuis de Zwijger het onderzoek 'Waarde van Beeld, Beeld van Waarde - De economische waarde van beeld in Nederland' gepresenteerd. Mede door de opkomst van grote internationale contentplatforms neemt de vraag naar het werk van fotografen, beeldend kunstenaars, illustratoren en ontwerpers toe. Toch neemt hun verdienvermogen af. Dit blijkt uit onderzoek van de Federatie Beeldrechten naar de waarde van de beeldsector binnen de culturele en creatieve sector in Nederland. Een beeld kan viral gaan, maar de maker krijgt hier vaak niet een redelijke beloning voor. Een belangrijk thema voor beeldmakers is dan ook het vooralsnog ontbreken van eerlijke vergoedingen voor het gebruik van auteursrechtelijk beschermd beeld door contentplatforms en social media. Ondanks de verslechterde financiële positie van beeldmakers, levert de beeldsector een toegevoegde waarde van 3,4 miljard voor de Nederlandse economie. Het is daarmee verantwoordelijk voor ruim 18 procent van de waarde die de gehele culturele en creatieve sector realiseert. De beeldsector biedt ook aan veel mensen werk. De sector vertegenwoordigt met 112 duizend werkzame personen dertig procent van de werkgelegenheid in de culturele en creatieve sector. Dit is 1,2 procent van de totale werkgelegenheid in Nederland. Bart Drenth, voorzitter Federatie Beeldrechten: ‘Het onderzoek laat zien hoe belangrijk de beeldsector is voor de creatieve industrie en de economie. Beeld is overal en we maken er steeds meer gebruik van. We kunnen niet zonder de beeldmakers. Toch zien we dit niet terug in de financiële beloning voor beeldmakers. Dit heeft alles te maken met hun auteursrechtelijke positie. Waar de rechten voor bijvoorbeeld muziek en films steeds beter beschermd zijn, blijkt de urgentie voor beeld nog niet vanzelfsprekend. Dat is niet houdbaar. Hiermee dreigt authentiek beeld te verdwijnen, omdat we de waarde onvoldoende erkennen. Met name in het digitale domein valt er nog veel te winnen. We pleiten voor een regeling waarin makers gepaste vergoedingen krijgen voor hun werk.’

16-02-2023

Professionals werkzaam in de culturele en creatieve sector kunnen een aanvraag doen bij het programma Permanente Professionele Ontwikkeling, ook wel Werktuig PPO genoemd. Heb je vanwege de beperkende maatregelen tijdelijk een baan buiten de sector? Ook dan kan je een aanvraag doen. Werktuig PPO stimuleert de professionele ontwikkeling en de loopbaankansen van werkenden en werkzoekenden in de sector. Dat kunnen mensen zijn in verschillende functies bij van culturele en creatieve organisaties. Ook zelfstandigen die geregistreerd staan onder één van de bedrijfstakken van kunst, erfgoed, media of creatieve industrie kunnen een aanvraag doen. Werktuig PPO is er niet voor mensen die in de creatieve of culturele sector willen gaan werken en niet over de juiste kwalificaties (minimaal MBO 4) beschikken. De aanvraag van een boekhouder voor een opleiding tot fotograaf bijvoorbeeld maakt geen kans op een bijdrage. Werktuig PPO loopt tot eind 2024. Daarna zal de sector (organisaties en werkenden) zelf de middelen voor permanente professionele ontwikkeling op dienen te brengen. Het bestuur van Platform ACCT, waarin werkgevers/opdrachtgevers en werknemers/zelfstandigen vertegenwoordigd zijn, heeft van het ministerie van OCW het budget en de opdracht gekregen om het programma PPO uit te voeren. PPO kent 3 regelingen; twee voor professionals en één voor organisaties. Naast Werktuig PPO  zijn dat nog LoopbaanAPK (voor professionals) en Digitale Transformatie (organisaties)

16-02-2023

De Rijksoverheid wil toepassing van de Wet DBA en het in (vaste) dienst nemen van (schijn)zelfstandigen in de culturele sector ondersteunen en heeft hiervoor een stimuleringsbudget vrijgemaakt. De regeling Zekere Zaak binnen het programma Oog voor Impuls stimuleert organisaties vanaf 1 december 2022 om die transitie (zzp’ers in dienst nemen) in gang te zetten. Heb je als werk- of opdrachtgever in het afgelopen jaar een zzp’er ingehuurd die je nu in dienst wilt nemen? Dan kan je een tegemoetkoming vragen. Die bestaat uit : een eenmalige stimuleringsbijdrage van € 1.000,- en een tegemoetkoming voor de werkgeverslagen van 23% van het brutosalaris voor een periode van maximaal 12 maanden. De tegemoetkoming kan worden aangevraagd voor arbeidsovereenkomsten die na 1 juli 2022 zijn aangegaan. De regeling geldt momenteel tot en met 30 juni 2023 (of zolang het budget reikt) en staat open voor iedere organisatie in de culturele of creatieve sector.

16-02-2023

Ben jij een zzp’er in de culturele en creatieve sector? Heb jij een plan voor hoe je rond gaat komen als je onverhoopt ziek of arbeidsongeschikt wordt? Met een arbeidsongeschiktheidsverzekering of een schenkkring heb je een vangnet voor het geval je niet meer in staat bent om te werken. Een broodfonds kan helpen om voor de kortere termijn reserves op te bouwen. Je kunt zelf kiezen voor welk deel van je inkomen je een vangnet nodig hebt. Volgens het CBS heeft bijna de helft van alle zzp’ers in de culturele en creatieve sector geen enkele voorziening voor arbeidsongeschiktheid. Het programma Oog voor Impuls stimuleert zzp’ers in de culturele en creatieve sector om hier iets aan te doen. Met de regeling ‘Zelfverzekerd’ kun je tijdelijk een bijdrage krijgen voor de kosten van een verzekering, fonds of schenkkring voor ziekte en arbeidsongeschiktheid. Al 3000 zzp’ers gingen je voor. “De regeling Zelfverzekerd heeft mij over de drempel getrokken om eindelijk eens goed te kijken naar een gezond financieel vangnet voor als ik onverhoopt arbeidsongeschikt raak. Ik merk dat het mij rust biedt en vertrouwen geeft voor een stabiele toekomst”, vertelt Jurgen van Tolie. In zijn dagelijkse praktijk is hij werkzaam als projectleider en artistiek leider bij Die Weltbühne, een stichting die op projectbasis voorstellingen maakt. Zelfverzekerd is mogelijk gemaakt door het Ministerie van OCW. De bijdrage bestaat uit een vergoeding van 50% van de maandelijkse kosten van een voorziening, voor maximaal 12 maanden. Ga je voor het eerst een voorziening voor arbeidsongeschiktheid regelen? Dan kan je in aanmerking komen voor een aanvullende stimulansbonus van € 120,-, als tegemoetkoming voor de afsluitkosten. Je kunt de bijdrage aanvragen zodra jouw afsluiting of deelname rond is.

14-02-2023

Er is een onderhandelaarsakkoord museum cao bereikt. Op 9 februari zijn werkgevers en vakbonden tot een voorlopig onderhandelaarsakkoord gekomen. Dat meldt de Museumvereniging. De volgende stap is dat dit resultaat gedeeld wordt met de achterbannen van alle partijen. Op 1 maart aanstaande wordt bekend of de achterbannen akkoord zijn gegaan.

09-02-2023

Werkenden en werkzoekenden kunnen een STAP-budget van maximaal € 1.000 per jaar aanvragen voor scholing en ontwikkeling. Deze subsidie kan worden gebruikt voor een training, cursus of opleiding. De subsidie heet STAP, wat staat voor STimulering Arbeidsmarkt Positie. Op 28 februari 2023 kan het STAP-budget (Stimulering ArbeidsmarktPositie) weer worden aangevraagd.

07-02-2023

In Ierland krijgen tweeduizend kunstenaars en kunstwerkers 325 euro per week. De regeling, die sinds het najaar van 2022 loopt, resulteert uit een taskforce die de regering tijdens de eerste lockdown in 2020 in het leven riep om een betere bescherming voor de culturele sector te onderzoeken. Het idee van een basisinkomen voor kunstenaars (BIA, het Ierse woord voor 'voedsel') werd voor het eerst in 2017 gepresenteerd door een lobbygroep, de National Campaign for the Arts (NCFA). De oprichting van de taskforce gaf de NCFA nu de kans om het idee opnieuw op tafel te leggen. De tweeduizend begunstigden van het pilootproject vertegenwoordigen alle kunstvormen, leeftijdsgroepen, etniciteiten en regio’s van Ierland: 707 beeldende kunstenaars, 584 musici, 204 filmkunstenaars, 184 schrijvers, 173 acteurs en theaterartiesten, 32 dansers en choreografen, 13 circusartiesten en 10 architecten. Zij werden willekeurig gekozen uit meer dan 9.000 kandidaten. Het pilotproject voor een basisinkomen voor kunstenaars zal drie jaren duren, tot 2025. Brengt het ook soelaas in de strijd tegen financiële precariteit in de kunsten?

07-02-2023

In de serie In Perspectief kijkt Erik Akkermans terug en vooruit naar ontwikkelingen in cultuurbeleid en -praktijk. Deze keer: scholing als leerproces voor een sector. Van Scholingsfonds voor Kunst en Cultuur via het Servicepunt Kunst en Cultuur naar het huidige Werktuig Permanente Professionele Ontwikkeling (PPO).

07-02-2023

BNA – voorzitter Jolijn Valk vroeg in het interview bij BNR radioprogramma 'Vastgoed gezocht' op 6 februari aandacht voor de beperkingen die nu optreden in de keuze voor architecten bij aanbestedingen. 'Het gaat er om dat je niet alle regeltjes hoeft vast te leggen, maar dat partijen samenwerken en dat het belang van innovatie in duurzaamheid en toekomstbestendigheid ingezien wordt.' Joljin Valk; "Aanbestedingsregels zijn begonnen vanuit gelijk werkveld en het idee dat iedereen gelijke kansen heeft maar het blijkt dat dat helemaal niet zo is. Die gedachte was een mooi uitgangspunt. Het is alleen nu heel moeilijk om als architect ervaring op te doen met opdrachten, als je niet in aanmerking komt voor die opdrachten. Als je nog nooit een school hebt gedaan, mag je bijvoorbeeld geen school doen." "Criteria moeten ruimer, er moet uitgegaan worden van het feit dat je opgeleid bent, je een opdrachtgever hebt, en dat er een team van specialisten omheen werken. Hoeveel geld er wordt weggegooid aan tenders is ongelooflijk, het is kapitaalvernietiging. Dan doe je mee maar het is eigenlijk een verliesmodel in plaats van een verdienmodel. Je geeft ongelooflijk veel tijd en geld en kwaliteit weg. Het is zonde om te zien wat voor prachtige plannen er worden gemaakt voor een opdracht, voor een locatie, en er gaat er maar een door.'

06-02-2023

De oplopende inflatie confronteert ons op alle terreinen met stijgende kosten. DuPho heeft onderzocht wat de gevolgen zijn voor de fotografiesector, zodat de belangenbehartiger de aangesloten fotografen beter kan ondersteunen in deze tijden. 60 procent van achterban van DuPho verdient 100 % van zijn/haar inkomen met fotografie. Voor 20 procent is fotografie het leeuwendeel van de inkomsten en een minderheid fotografeert naast andere werkzaamheden. DuPho weet dat er nog wel wat verbeterd kan worden aan de inkomenspositie van fotografen en werkt samen met Platform ACCT aan een traject naar fatsoenlijk tarieven. Een derde van de fotografen geeft aan dat het moeilijker is geworden om nieuwe opdrachten binnen te halen. Meer dan de helft geeft aan dat dat gelijk is gebleven en een kleine 10% heeft zelfs meer opdrachten. Bij navraag over de uurtarieven blijkt dat 60 % van de achterban het tarief verhoogd heeft of binnenkort gaat verhogen. De gemiddelde verhoging van het tarief ligt gemiddeld tussen en de 5 en 10 %. De meeste fotografen hebben last van de stijgende energie- en brandstofprijzen. Betreffende kostenbesparende maatregelen blijkt dat 50% de thermostaat lager zet. 22.88 % investeert in energiebesparende ingrepen.

02-02-2023

De BNA heeft met interesse kennisgenomen van het recent uitgebrachte nieuwsbericht van de Rijksbouwmeester over de uitbreiding van het Kröller-Müller Museum. Deze casus is opnieuw een voorbeeld van een aanbesteding waarin de opdrachtgever in strijd handelt met het Europese aanbestedingsrecht. BNA roept de branche op disproportionele aanbestedingen tijdig te melden in het belang van verbetering van de aanbestedingscultuur en goed opdrachtgeverschap. De directie van het Kröller-Müller Museum is hier meerdere malen door de BNA en anderen op aangesproken. ‘We zijn in afwachting van de formele reactie van het museum en de uitkomsten van het aangekondigde gesprek met de Rijksbouwmeester. Onderliggend aan deze casus signaleren wij een zorgwekkende en groeiende onvrede binnen de branche over de werking van Europese Aanbestedingsregels. De signalen die ons hierover bereiken hebben onze volle aandacht.’, aldus BNA-directeur Fred Schoorl. De BNA meent dat deze casus aantoont dat ook publieke opdrachtgevers met een rijksverantwoordelijkheid, zoals het Kröller-Müller Museum, zich nog onvoldoende bewust zijn van hun voorbeeldstellende rol. En van de (internationale) verantwoordelijkheid die zij dragen. Schoorl: ‘Vanuit de BNA blijven we alert en zullen we niet ophouden om namens onze leden misstanden aan te kaarten. Ook blijven we de dialoog zoeken met opdrachtgevers over het gedeelde belang van werken aan een beter en mooier Nederland op een faire manier.’

02-02-2023

Op 1 februari was staatssecretaris Uslu van Cultuur te gast bij de Kunstenbond en de Creatieve Coalitie voor een gesprek over fair pay en de positie van makers op de arbeidsmarkt. Een schrijnend voorbeeld van de slechte arbeidsmarktpositie van makers, die in alle culturele deelsectoren te zien is, werd onlangs duidelijk uit de resultaten van een onderzoek naar fair pay in de popmuziek. De uitkomst van dit onderzoek was schokkend: de kloof tussen de huidige praktijk en een redelijke fair pay norm is gemiddeld 75%. Om de positie van makers te verbeteren is kunstenaarsbeleid nodig: cultuurbeleid waarbij de maker centraal staat. Het huidige cultuurbeleid is te eenzijdig gericht op instellingen en plaatst de – vaak flexibel werkende – makers en uitvoerenden in een afhankelijke positie. Volgens de belangenorganisaties levert dit een kwetsbare positie op voor de werkende. Dit leidt tot slechte contracten, oneerlijke beloning, grote risico’s op ongezonde werkdruk en grensoverschrijdend gedrag. Daarnaast leidt het tot onevenredige schade bij crises, zoals bij corona en bij de stijging van energieprijzen. Volgens de Kunstenbond en de Creatieve Coalitie zit de structurele oplossing in het concreet maken en handhaven van de breed omarmde Fair Practice Code en Code Diversiteit en Inclusie: handhaafbare afspraken over gelijke kansen, betere beloningen en eerlijke contracten. Hierin spelen de sociale partners een belangrijke rol, maar ook de staatssecretaris. Zij heeft een voorwaardenscheppende en een regisserende taak, en kan als financier ook de naleving van deze codes afdwingen en handhaven. De Kunstenbond en de Creatieve Coalitie hebben in hun gesprek met de staatssecretaris aangedrongen op invoering van verplichtende maatregelen om fair pay en fair practice na te komen en cultuurmakers in het toekomstige beleid centraal te stellen. Ook voor het waarmaken van andere ambities van de staatssecretaris op het gebied van cultuureducatie en – participatie is herstel van de arbeidsmarkt en verbetering van de positie van de cultuurmakers en kunstprofessionals een essentiële voorwaarde.

02-02-2023

Op 17 januari 2023 vond in Veem House for Performance het symposium ‘De Kunst van het Maken’ plaats, georganiseerd door onderzoeksjournalist en Platform BK-bestuurslid Renée Steenbergen, Veem House en Platform BK. Aanleiding: het recent verschenen boek van Steenbergen over systeemfouten in de kunst- en cultuursector die al langer spelen, maar door de coronacrisis zichtbaarder zijn geworden. En zes voorstellen om het systeem anders in te richten en deze problemen bij de wortel aan te pakken waardoor de praktijken van kunstenaars en makers centraal komen te staan. In de introductie gaf Steenbergen een korte samenvatting van de systeemkritiek die in haar boek De Kunst van Anders uitgebreid besproken worden, zoals het feit dat instellingen centraal staan in het cultuurbeleid wat het lastig maakt voor individuele makers om direct geld te werven en de uitgebreide verantwoordingen die na het ontvangen van een subsidie aangeleverd moeten worden waaruit voornamelijk wantrouwen spreekt. De nadruk op groei en productiviteit hebben geleid tot onderbetaling van twee-derde van de sector, onder wie veel freelance cultuurwerkers. De kunstwereld is een lage lonensector geworden en dat is beschamend. Ze deed de oproep om tijdens het symposium onze collectieve denkkracht in te zetten om tot concrete voorstellen ter verbetering en innovatie te komen, in plaats van uitgebreide analyses waarom het huidige systeem niet goed functioneert. De nood is simpelweg te hoog onder de duizenden on(der)betaalde makers en cultuurwerkers die overgeleverd zijn aan zzp-overeenkomsten. De middag was opgedeeld in drie panels – de makers, instellingen en vermogensfondsen – om vanuit verschillende posities binnen de sector te komen tot hervormingen om de maakpraktijk centraal te stellen. Een verslag door Esmee Schoutens. En een verslag van Wijbrand Schaap. 

31-01-2023

De Kunstenbond en de Nationale Opera en Ballet zijn samen tot nieuwe cao afspraken gekomen. In de cao, die op 1 maart 2023 van kracht is, staat onder meer een structurele loonsverhoging van 200 euro opgenomen. De cao heeft een looptijd van 1 maart 2023 tot en met 31 maart 2024. De meest in het oog springende verandering is de structurele loonsverhoging die voor alle werknemers tweemaal 100 euro bedraagt. Voor de laagste salarissen binnen NO&B betekent deze 200 euro een loonstijging van maar liefst 11%. Het allerhoogste salaris gaat er 2,5% op vooruit. De inflatie raakt mensen met lagere inkomens het hardst, daarom is de Kunstenbond blij dat deze loonverhoging is afgesproken.

31-01-2023

Het is helaas nog niet gelukt om tot overeenstemming te komen voor een nieuwe museum cao. De Museumvereniging is met verschillende bonden in gesprek nu er geen cao van kracht is. Als reactie op de acties van de FNV schrijft de Museumvereniging: “De werkgevers zijn ervan overtuigd een eerlijk en redelijk eindbod op tafel te hebben gelegd, dat recht doet aan zowel de zorg over en van de medewerkers én de zorgen over de financiële positie van de musea en daarmee samenhangend behoud van banen. Dit bod is in december tot onze grote spijt afgewezen door de FNV, maar we blijven in gesprek met de verschillende bonden en hopen in ieders belang alsnog tot een akkoord te komen.” FNV wees eind 2022 het werkgeverseindbod van 5 % extra loon in 2023 af. Het komt niet in de buurt van het koopkrachtherstel dat de bond eist.

31-01-2023

De Jaarrapportage 2022 van de Cultuurmonitor van de Boekmanstichting biedt een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen in de cultuursector in 2022, geheel nieuwe thema-analyses en geactualiseerde versies van alle domein-analyses. Op 31 januari werd de Cultuurmonitor gepresenteerd in de Kunsthal in Rotterdam. Uit de analyses blijkt o.m. dat de impact van corona op het werk in de culturele sector ongelijk verdeeld  is en dat  de sector nog steeds  kampt met een flink personeelstekort. De cultuurmonitor kijkt onder andere naar het verschil tussen werknemers en zelfstandigen. Het aantal werknemers nam af in 2020 en herstelde zich deels in 2021, terwijl het aantal zzp’ers bleef groeien: tussen 2019 en 2021 van 141.860 naar 149.830. Omdat de cultuurmonitor 2022 niet beschikt over alle cijfers van 2022, is niet te zeggen hoe die ontwikkeling vorig jaar was. De groei geldt niet voor alle beroepen in de culturele sector. Het aantal zzp’ers in de podiumkunsten dat zich niet met het artistieke werk bezighoudt, zoals technici en ondersteunend personeel, daalde in deze periode van 1.910 naar 1.090 personen – bijna een halvering. In de zogeheten creatieve zakelijke dienstverlening van bijvoorbeeld architecten en ontwerpers nam het aantal banen juist toe, net als de omzet van deze zelfstandigen. Uit de analyse blijkt dat de groei van het aandeel zzp’ers vooral van kunstenaars komt. Het aantal zelfstandigen in de Nederlandse arbeidsmarkt nam tussen 2010 en 2021 toe met 37 procent. In die periode groeide het aantal zzp’ers in de culturele en creatieve sector met 61 procent. Het leeuwendeel van deze groei komt uit de deelsector ‘Kunsten en cultureel erfgoed’, waar bijvoorbeeld podiumkunsten onder vallen. Daar was de toename 75 procent, terwijl in deze deelsector al het grootste deel van de zelfstandigen in de culturele sector te vinden is. 

26-01-2023

Eerlijke selectie hoort bij goed (publiek) opdrachtgeverschap. De architectenselectie voor de uitbreidingsstudie van het Kröller-Müller Museum doet in de vak- en landelijke media het nodige stof opwaaien. Net als eerder bij de renovatie van het Binnenhof krijgt BNA vragen over de positie ten aanzien van de architectenselectie. De BNA heeft ten aanzien van de selectie voor het Kröller-Müller Museum al in 2018 een klacht ingediend bij de Commissie van Aanbestedingsexperts en is destijds in het gelijk gesteld. BNA-directeur Fred Schoorl: “BNA gaat in de regel niet publiekelijk in op individuele selecties. Dit omdat er vaak te veel specifieke aspecten spelen, die alleen bij de opdrachtgevers en betrokken bureaus bekend zijn. Maar in de casus Kröller-Müller meent een gebruiker van een Rijksgebouw zich aan goede aanbestedingsregels te kunnen onttrekken. Hierover heeft de BNA destijds aan de bel betrokken. Het Rijk zal dit moeten oplossen, als voorbeeldig opdrachtgever in een open en transparante markt. En zoals we weten gaat goed, inspirerend opdrachtgeverschap over durf, ambitie en vernieuwing. We roepen opdrachtgevers, publiek en privaat, daarom op de door de BNA opgestelde richtlijnen voor evenwichtige en gezonde architectenselecties te volgen. De Tweede Kamer heeft onze visie daarop reeds gesteund.”

26-01-2023

Eind 2022 was 61% van de werknemers in de architectenbranche aangesloten bij een BNA-bureau. Een stijging van ongeveer 1% ten opzichte van een jaar eerder. Dit betekent dat de representativiteit van de BNA in de sector iets is toegenomen. Het totaal aantal werknemers in de branche is afgelopen jaren gegroeid, maar het aantal werknemers bij BNA-bureaus is relatief meer toegenomen.

26-01-2023

Architectenbureaus zijn de afgelopen maanden geconfronteerd met sterk stijgende kosten. Uit een recente inventarisatie van de BNA blijkt dat bij architectenbureaus huisvestingskosten gemiddeld met 11%, energiekosten met 75%, en de kosten van softwarelicenties tussen 9% en 30% zijn gestegen. Per 1 januari 2023 zijn bovendien de cao-lonen in de gehele architectenbranche met 4% verhoogd. Om deze kostenstijgingen op een faire manier te verdelen heeft de BNA eerder dit jaar samen met een groot aantal bouwketenpartners en de ministers De Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en Harbers van Infrastructuur en Waterstaat de intentieverklaring 'Samen Doorbouwen In Onzekere Tijden' ondertekend. De BNA adviseerde op basis hiervan haar leden eerder om met hun opdrachtgevers in gesprek te gaan, om samen met de opdrachtnemer tot een redelijke en billijke oplossing te komen, en coulance te tonen waar het de effecten van de onvoorziene prijsstijgingen betreft. De BNA heeft een conceptbrief opgesteld, die een BNA lid kan gebruiken om, in deze lijn, opdrachtgevers te vragen om het honorarium aan te passen binnen een lopende opdracht. Het concept is opgesteld samen met het BNA-bureau Tangram architecten. In december heeft de BNA het memo ‘Prijsstijgingen en inflatie: aandachtspunten en aanbevelingen voor architectenbureaus’ voor BNA-leden opgesteld.

24-01-2023

Per 1 januari 2023 hebben Cappella Amsterdam, Holland Baroque, Nederlands Kamerkoor en Calefax zich aangesloten bij de Cao Muziekensembles, die loopt tot met met 31 december 2024. Op 1 maart 2022 is de eerste cao voor de Muziekensembles door sociale partners Kunstenbond en NAPK afgesloten. Toen sloten zich de volgende aan de NAPK verbonden ensembles al aan: Amstel Quartet, Amsterdam Sinfonietta, Doelen Ensemble, Nederlandse Bachvereniging, Nederlands Blazers Ensemble, Orkest de Ereprijs en Tomoko Mukaiyama Foundation. Dat brengt het totaal aantal op elf organisaties die zich committeren aan de cao en deze toepassen. Omdat dit de eerste cao voor muziekensembles is, is het voor ensembles mogelijk om zich tussentijds aan te sluiten. Het doel van sociale partners is dat uiteindelijk àlle muziekensembles de cao zullen toepassen.

23-01-2023

De ketentafel popmusici heeft een analyse laten uitvoeren van de inkomenskloof tussen de actuele gages en een passend en eerlijk honorarium (fair pay). Er zou 7,8 miljoen euro extra nodig zijn voor een eerlijke beloning. Dat is geen hoog bedrag, zegt Berend Schans van de Vereniging Nederlandse Poppodia en Festivals (VNPF). “Wij zouden graag zien dat een soort fonds opgericht wordt waarin verschillende partijen geld storten”, zegt hij. “Het liefste zien we dat de overheid het voortouw neemt. Een deel van de klassieke en jazzmusici krijgt wel fatsoenlijk betaald via subsidies. Popmusici zijn ook podiumkunstenaars en verdienen ook een fair price.” De overheid hoeft niet alleen op te draaien voor de benodigde miljoenen. Schans denkt dat er ook extra inkomsten zijn te halen door een fair price-toeslag op tickets. “Daarnaast kan ik me ook voorstellen dat collectieve beheersorganisaties als Buma/Stemra en Sena iets doen. Zij hebben budgetten om muzikanten te steunen. Dat doen ze al, door evenementen te sponsoren, zoals de Muzikantendag, Eurosonic Noorderslag en Amsterdam Dance Event. Ik kan me voorstellen dat ze ook budget hebben voor een fair price voor muzikanten.” Maar wat is dat, een fair price? “Fair wordt vaak vertaald als eerlijk”, zegt Schans, “maar fair is ook passend. Daarom maken we onderscheid tussen de verschillende fases waarin een muzikant zich bevindt. Van beginnend tot opkomend en gearriveerd. Iemand die begint heeft andere kosten en een andere marktwaarde dan een artiest die al verder is. In elk geval is fair een stuk beter dan nu.” „Als popmuzikant kun je in Nederland in een groot deel van je carrière niet leven van muziek maken”, zegt Rita Zipora, tot enkele jaren geleden actief als singer-songwriter en nu bestuurslid van beroepsvereniging BAM! Popauteurs. Dat gebeurt pas als je een grote zaal uitverkoopt, zoals in Paradiso (Amsterdam) of 013 (Tilburg). Maar die weg naar een eigen inkomen is lang, volgens Zipora ook langer dan bijvoorbeeld in België. „We missen doorstroom naar de echte top. Daardoor gaat talent verloren.” Directeur Berend Schans van de Vereniging voor Nederlandse Poppodia en Festivals (VNPF), met 65 podia en 57 festivals als leden, wist wel dat muzikanten slecht betaald werden. In 2020 al concludeerde een studie in opdracht van OCW dat popmuzikanten een „zwakke inkomenspositie” hebben en dat er een „machtsongelijkheid” bestaat ten opzichte van boekers en podia. De nieuwe inventarisatie, waaraan VNPF meewerkte, wijst uit dat de poppodia te weinig inkomsten hebben voor hogere gages. Volgens Berend Schans en Rita Zipora leidde dat tot wederzijds begrip. „Wij wilden af van de gepolemiseerde discussie dat wij onze zakken vullen”, zegt Schans. „Het geld zou blijven hangen bij de podia. Dat is gewoon niet waar. De hele sector wordt sterker als we muzikanten beter betalen.”

23-01-2023

Het programma fairPACCT organiseert voor beroepsgroepen in de culturele sector overleg om te komen tot heldere afspraken over gepaste en eerlijke beloning. De eerste van deze overleggen, de zogenaamde ketentafels, startte vorig jaar voor popmusici tijdens ESNS 2022. De ketentafel popmusici presenteert, na een jaar onderling overleg een analyse van de inkomenskloof tussen de actuele gages en een passend en eerlijk honorarium (fair pay). De analyse en de rapportage is gedaan door adviesbureau Berenschot. Staatssecretaris Gunay Uslu nam het rapport in ontvangst tijdens een sessie op ESNS 2023, op 20 januari. De popsector vindt dat meer geld naar beginnende artiesten, muzikanten die in een kleine zaal of in een voorprogramma spelen, moet gaan. Er zou 7,8 miljoen euro extra nodig zijn voor een eerlijke beloning.

17-01-2023

De Nederlandse Reisopera gaat Die Zauberflöte niet geënsceneerd, maar in een semi-concertante versie uitvoeren. Personele onderbezetting – onder meer veroorzaakt door ziekte – en de omvang van de geplande productie liggen ten grondslag aan deze beslissing. Het is hierdoor niet mogelijk om in de resterende repetitietijd de voorbereidingen voor een geënsceneerde versie, volgens het originele concept en ontwerp, volgens onze gebruikelijke kwaliteitseisen te voltooien.

17-01-2023

Na het succes van vorig jaar openen theaters en podia in Noord-Brabant en Zeeland op 29 januari 2023 tijdens Life on Stage opnieuw gezamenlijk de deuren voor een exclusief kijkje achter de schermen. De technici nemen je tijdens dit evenement mee in de wereld van licht- en geluid. Het belang van de technici in de culturele sector komt deze dag duidelijk naar voren. Zonder hen geen licht, geluid of show. Door de technologische ontwikkelingen is er veel mogelijk wat betreft licht- en geluidstechniek. Dit biedt de technici veel mooie uitdagingen op gebied van creativiteit, ontwerp en uitvoering. Kortom, het is een uitdagende, toffe job én er zijn kansen genoeg voor nieuw talent. In Noord-Brabant nemen theaters en podia in Bergen op Zoom, Breda, Oss, Oosterhout, Roosendaal, Uden en Zevenbergen deel. Theater De Schuur in Zevenbergen richt zich speciaal op jongeren van middelbaar onderwijs van het Marklandcollege en van de groepen 7 en 8.

16-01-2023

De sociale partners kunsteducatie, waaronder de Kunstenbond, en het bestuur van het fonds Overleg Arbeidsvoorwaarden Kunsteducatie (OAK) hebben tijdens de december vergadering gesproken over de stijgende kosten (energie-, huisvesting-, loonkosten) voor cultuurorganisaties. Partijen willen de sector graag tegemoet komen door een tijdelijke korting van de OAK premie met 0,1%. Dit betekent dat voor het jaar 2023 de premie van 0,65% wordt verlaagd naar 0,55%. Sociale partners en het OAK bestuur hopen de sector hier goed mee tegemoet te komen.

16-01-2023

Cao Omscholingsregeling Dansers Nederland (ODN) is algemeen verbindend verklaard. Dat betekent dat alle dansgezelschappen die onder de werkingssfeer van deze cao vallen verplicht premie moeten afdragen aan de ODN. Daarmee wordt voor elke danser een kapitaal opgebouwd, waarmee hij/zij/hen op het moment dat de carrière binnen de dans tegen het einde aan loopt zich kan laten omscholen. Individuele werkgevers die in het verleden niet mee wilden doen aan deze regeling, kunnen dus vanaf nu worden gedwongen om premie af te dragen. Dit geldt vanaf 1 januari 2023 en loopt tot in ieder geval eind 2027.

16-01-2023

“Vanaf 2025 is er structureel extra budget voor fair pay,” aldus staatssecretaris Gunal Uslu in NRC, 10 januari jl. “Instellingen die gesubsidieerd worden hebben dan budget om zzp’ers beter te betalen. Ik kan nog niet zeggen of ik dat als harde subsidievoorwaarde ga opleggen, instellingen worden al gek van alle hokjes die ze moeten afvinken, maar het extra geld is wel daarvoor bedoeld.” Podium, NPO Klassiek, vroeg de Kunstenbond en Kunsten '92 om een reactie. Beide geven aan blij te zijn met de positiviteit en het enthousiasme van de staatssecretaris, en hoe ze empathie zoekt bij de politiek. Maar er zijn ook zorgen. Extra geld voor de makers, dat klinkt de secretaris van Kunsten '92, Marianne Versteegh, als muziek in de oren: “Meer steun voor makers is noodzakelijk. We zijn daarentegen wel nieuwsgierig hoe dat gaat uitpakken. Want, hoewel het fijn is dat het publiek weer terugkomt, en het daarmee lijkt alsof we de coronaperiode achter ons hebben gelaten, dat geldt zeker niet voor de makers. Zij ervaren nog steeds een achterstand in inkomsten”. Dat beaamt ook Karin Boelhouwer, belangenbehartiger kunsteducatie en orkesten bij de Kunstenbond. “De overheidssteun gaat nog te vaak naar de instellingen en komt niet terecht bij de individuele makers. Dat moet veranderen. Ik pleit voor een systeem waarbij de makers zelf invloed hebben op dat proces. Ze worden nog steeds niet fair betaald. Ik vind de opmerking van Uslu dat ze pas in 2025 serieus werk wil gaan maken van fair pay en het nog niet verplicht wil stellen, erg zorgwekkend."

12-01-2023

“Zoals wel vaker gebeurt, is het ook tijdens de coronacrisis gegaan: een crisis werkt als vergrootglas, dingen die niet goed lopen, worden ineens zichtbaar,” zegt Renée Steenbergen, onderzoeker en publicist, die binnenkort haar boek ‘’De kunst van anders. 6 voorstellen voor culturele innovatie ‘ presenteert. “Het wordt plotseling heel duidelijk dat er al tien jaar een kaalslag is aan de makerskant in de cultuursector. En 165.000 mensen, twee derde van de sector, werkt volgens het CBS als zzp’er. Al deze mensen, van belichters tot acteurs, zijn in de steek gelaten in coronatijd.” (…) “We zijn toch bij uitstek de sector die de niet-economische kant van het leven vertegenwoordigt. Een van mijn conclusies is dat kunst en cultuur een lage lonen sector is geworden en de mensen die de inhoud leveren, komen er het slechtst van af. Dat is een heel vreemde omkering.” Van die lonen schrok ze zelf ook; het gemiddelde inkomen van een kunstenaar ligt tussen de 12.000 en 13.000 euro per jaar, onder bijstandsniveau. Over die loonkloof, de bestaansonzekerheid en de ongelijkheid in de culturele wereld schreef ze haar boek. Ze komt met zes voorstellen voor innovatie om deze situatie te slechten. ““Het is opvallend dat alle steun van de overheid wordt gebruikt om instellingen overeind te houden. Ik noem dat overinstitutionalisering. “ Er is een overaanbod en een ondervraag. Ze pleit voor minder : minder producties, die langer gespeeld worden, en zeker niet méér culturele instellingen. En veel meer samenwerken. “Natuurlijk zijn publieke instellingen afhankelijk van de overheid. Ze dienen immers een maatschappelijk belang, maar ze zouden best wat tegenkracht mogen geven tegen alle eisen van de subsidieverstrekker. Krachten bundelen en durven zeggen: ‘dat vinden we niet zinvol om te doen.’” En laat de grote instellingen meer verantwoordelijkheid nemen. “De donaties die ze krijgen, ontvangen ze vanwege de inhoud, de kunst die getoond wordt. Dan moet je dat geefgeld ook delen met de makers.’

12-01-2023

Meer geld voor cultuurmakers en bibliotheken wil ze. En meer ‘liefde voor cultuur in de politiek’, vertelt Gunay Uslu, nu een jaar staatssecretaris van cultuur en media. NRC sprak met haar. “„Voor mij is prioriteit nummer één de maker. Er werken disproportioneel veel veel zzp’ers in de cultuursector, ze zijn vaak onverzekerd, bouwen geen pensioen op, de honorering is lager, de afgelopen tien jaar zijn er meer dan 20.000 banen verdwenen in de sector: het is kwetsbaar. Er worden nu per deelsector arbeidsmarktafspraken gemaakt, samen met ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Vanaf 2025 is er structureel extra budget voor fair pay. Instellingen die gesubsidieerd worden hebben dan budget om zzp’ers beter te betalen. Ik kan nog niet zeggen of ik dat als harde subsidievoorwaarde ga opleggen, instellingen worden al gek van alle hokjes die ze moeten afvinken, maar het extra geld is wel daarvoor bedoeld.”

12-01-2023

Het kabinet wil dat organisaties geen zzp’ers meer kunnen inzetten in werk dat als ‘organisatorisch ingebed’ gezien kan worden. Tenzij iemand expliciet voldoet aan een aantal ondernemerscriteria. Die criteria en ook de definitie van ‘inbedding’ worden in 2023 uitgewerkt. Minister Van Gennip heeft de contouren bekend gemaakt van haar plannen om duidelijker te maken hoe het onderscheid gemaakt kan worden tussen een werknemer en een zzp’er. Wanneer werk organisatorisch is ingebed in een organisatie, dan kan dat in beginsel alleen als werknemer gedaan worden. Niet via een zzp contract. Tenzij de zelfstandige kan aantonen dat de persoon voldoet aan een aantal criteria voor zelfstandig ondernemerschap. Dat schrijft de minister in een brief aan de Tweede Kamer.

10-01-2023

Op 21 december 2022 ontvingen alle gemeenten (colleges van B&W en gemeenteraden) een aantal suggesties van Kunsten ’92 hoe zij met de extra najaarsnotagelden van het Rijk de cultuursector (organisaties en werkenden) in hun gemeente overeind kunnen houden. Kunsten’92 komt men de volgende suggesties : 1. Laat culturele organisaties zo spoedig mogelijk weten op welke compensatie zij kunnen rekenen, zodat zij doorkunnen met programmavoorbereidingen voor 2023 en de gehele keten van makers en zzp’ers kunnen inhuren en betalen. 2. Laat de compensatie terecht komen waar de nood het hoogste is. Neem daarbij ook de gestegen energieprijzen over 2022 al in ogenschouw. 3. Kom met een loon- en prijscompensatie die recht doet aan de nieuwe werkelijkheid en tenminste op het niveau ligt van de kerninflatie. In 2022 is sprake van een gemiddelde inflatie van 10%. 4. Stel een noodfonds in voor niet-gesubsidieerde culturele organisaties die belangrijke schakels zijn in het lokale cultuurbestel, maar die vanwege een combinatie van sterk stijgende kosten en uitgeputte weerstand failliet dreigen te gaan.

09-01-2023

De cao-onderhandelingen tussen vakbonden en de Nederlandse musea is vastgelopen. FNV wees onlangs het werkgeverseindbod van 5 % extra loon in 2023 af. Het komt niet in de buurt van het koopkrachtherstel dat de bond eist. Martin Kothman, bestuurder FNV Media & Cultuur: ‘De sector kampt al jaren met te krappe budgetten en de nasleep van de coronacrisis. De gevolgen daarvan worden vaker dan goed is op de loonkosten afgewenteld. Dat kan niet langer zo door gaan. Het is slecht voor de toch al krappe arbeidsmarkt en daarmee uiteindelijk voor de kwaliteit van de musea.’ Er ligt een looneis van 10% op tafel. De Museumvereniging betreurt het dat men er nog niet uit zijn nu de huidige cao ten einde loopt en er voor museummedewerkers nog geen duidelijkheid is. De gesprekken gaan wel door; de betrokken partijen praten in januari verder.

09-01-2023

Hoe is de kunstwereld een lage lonensector geworden? Waarom zijn productiviteit en groei leidend, met overaanbod tot gevolg? Leidt meer privaat geld voor de kunsten tot ongewenste inmenging ? Hoog tijd voor structurele verandering. Kan de sector zich verenigen om regie terug te nemen en de kunstwereld rechtvaardiger en gezonder te maken? Het boek ‘De Kunst van Anders : 6 voorstellen voor culturele innovatie’ van Renée Steenbergen schetst alternatieve scenario's en richt zich op alle betrokkenen: liefhebbers, makers, bestuurders en beleidsmakers. Net als in andere non-profitsectoren overheerst ook in de cultuursector beleid dat is gericht op rendement. Dat rendement wordt behaald door onderbetaling van kunstenaars en freelancers – twee derde van alle werkenden in de kunsten, die zo een lage lonensector zijn geworden. Een voorpublicatie uit het boek, het artikel wordt ook voorgelezen.

09-01-2023

Nederlandse musea trokken in 2021 mede door een lange lockdown ruim 2 miljoen (-14 procent) minder bezoekers dan een jaar eerder. In vergelijking met 2019 is het aantal bezoekers zelfs met 64 procent gedaald. Vooral ouderen en mensen met een beperking gingen sinds de uitbraak van corona minder vaak naar een museum. De daling van de bezoekersaantallen werkt logischerwijs door in de publieksinkomsten uit de entree en Museumkaartvergoeding. De publieksinkomsten daalden in 2021 tot 98,9 miljoen euro, een afname van ruim 60 procent ten opzichte van twee jaar eerder. Ook de inkomsten uit de museumwinkel en -horeca slonken; met bijna de helft tot ongeveer 50 miljoen euro. De totale directe opbrengsten waren in 2021 vergeleken met twee jaar daarvoor gehalveerd naar 219 miljoen euro. Doordat de totale indirecte opbrengsten echter toenamen bleven de totale bedrijfsopbrengsten op hetzelfde niveau. De belangrijkste toename van indirecte opbrengsten kwam van corona-steunmaatregelen (145,8 miljoen euro in 2021). Maar ook de opbrengsten uit private middelen zoals schenkingen namen toe tot 156 miljoen euro. De totale uitgaven van de musea bedroegen 1 miljard euro in 2021, een daling van 9 procent vergeleken met twee jaar eerder. Naast besparingen op de inkoopkosten voor winkel en horeca, bespaarden de musea ook op de kosten voor tentoonstellingen, marketing en communicatie en de inhuur van personeel. Dat laatste is ook terug te zien in de daling van het aantal ingehuurde krachten; dat nam af van bijna 4 900 in 2019 naar 3 200 twee jaar later. Het aantal werknemers in loondienst bleef met ruim 9 800 daarentegen ongeveer gelijk aan 2019. Mede door de steunmaatregelen van de Nederlandse overheid konden de meeste musea ook 2021, een jaar met minder bezoekers en publieksinkomsten door lockdowns, zonder tekorten afsluiten. Dat meldt op 23 december het CBS op basis van nieuwe cijfers. Uit een rondgang  van NRC, dd. 30 december 2022, blijkt dat hoewel de bezoekersaantallen stijgen ten opzichte van het rampzalige tweede coronajaar, verreweg de meeste musea nog (lang) niet terug zijn op het niveau van voor de pandemie. 

09-01-2023

Cijfers over het aantal banen, arbeidsjaren, zelfstandig ondernemers en bedrijven in de culturele en creatieve sector voor de jaren 2010 tot en met het derde kwartaal van 2022 (voorheen: tabellenset Cultuur in Beeld). De tabellenset ‘Arbeidsmarkt culturele en creatieve sector 2010-2022 Q3’ is samengesteld op verzoek van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). De tabellen bevatten een tijdreeks, voor werknemers gaat het om de periode van 2010 tot en met het derde kwartaal van 2022, voor zelfstandig ondernemers om de periode van 2010 tot en met 2021 en voor bedrijven om de periode van 2010 tot en met het vierde kwartaal van 2022.

15-12-2022

De Literaire Uitgevers Groep (LUG) en de Auteursbond maakten vorig jaar een afspraak over de methode van inflatiecompensatie van het woordtarief voor literaire vertalingen waarbij de Consumenten Prijs Index (cpi) in de maand september jaarlijks leidend zou worden. Helaas is het niet gelukt om de cpi uit september 2022 dit jaar als grondslag te gebruiken voor de berekening van een nieuw woordtarief. Partijen zijn het eens geworden over een eenmalige afspraak over het woordtarief in 2023 en komen uit op een verhoging van het woordtarief met 3,7%. Per 1 januari 2023 wordt het nieuwe minimale woordtarief voor literaire vertalingen 7,24 cent (was 6,98 cent). Voor poëzievertalingen gaat het naar: 2,65 per regel met een minimum van 46,52 per gedicht (was 2,56 per regel en 44,86 per gedicht). In het voorjaar 2023 gaan de LUG en de Auteursbond opnieuw om tafel zitten om de systematiek voor de aanpassing van het woordtarief in december 2023 en daarna te bespreken, waarbij de afspraak van december 2022 niet als precedent geldt.

13-12-2022

Het pensioenstelsel moet zo worden ingericht dat alle werkenden voor een goed pensioen kunnen sparen. Een goed inkomen voor nu, straks en later is een maatschappelijke uitdaging waar we met z’n allen in Nederland voor staan. Hoe zit dat voor zzp’ers in de creatieve en culturele industrie? Afgelopen zomer is er met meer dan 60 diverse culturele en creatieve zzp’ers gesproken en nu is het tijd om kaders voor de oplossingsrichtingen vast te stellen. Dit wordt gedaan met een vragenlijst. Hoe meer zzp’ers deze vragenlijst invullen, des te relevanter wordt de uitkomst van dit project. De vragenlijst zal beschikbaar zijn tot 9 januari 2023. Daarna wordt er gestart met de analyse. Het  project  De Kunst Van Later wordt mede mogelijk gemaakt door het programma Innovatielabs, dat een impuls geeft aan nieuwe veerkracht in de culturele en creatieve sector. In het innovatielab onderzoeken en ontwerpen Muzus, Motivaction, Think+DO en 3310 School for Millenials in co-creatie handvatten voor zzp'ers om hun oudedagsvoorziening slim te regelen. Dit programma wordt uitgevoerd door het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en CLICKNL in opdracht van het ministerie van OCW.

13-12-2022

De Europese vakbondsfederaties in de sector media, kunst en entertainment werken momenteel samen aan het onderzoek "Digital models and decent work for creators". Het onderzoek neemt de mogelijkheden en de beperkingen van digitale verdienmodellen, nieuwe vormen van rechtenexploitatie en duurzaam digitaal werk in de sector media, kunst en entertainment onder de loep. In een snel veranderende sector is het immers een uitdaging om het belang van makers te waarborgen. De eerste bevindingen werden op 2 december gepresenteerd tijdens de Immersive Tech Week, georganiseerd door de VR Days. Er zijn verschillende online verdienmodellen onderzocht, inclusief hun mogelijke impact op de sector. Wat betekenen deze snel opkomende technieken voor makers? Vormen ze een gevaar voor de werkgelegenheid, of zijn ze slechts een tool waarvan makers gebruik kunnen maken? Op dit moment worden opnames van stemacteurs bijvoorbeeld al gebruikt voor text-to-speech-technieken die de toekomstige inhuur van diezelfde stemacteurs al onnodig zou kunnen maken. En op social media is men al een aantal maanden in de ban van AI’s die op basis van trefwoorden in enkele seconden een beeld kunnen creëren, wat zorgen oproept over de toekomst van beeldmakers. Het onderzoek brengt gevolgen voor auteursrecht, arbeidsrechten en arbeidsrelaties, en eigendom en waarde in kaart. Bovendien wordt de wijze waarop creatieve makers – collectief of individueel – grip kunnen krijgen op dergelijke externe factoren. Het eindrapport wordt naar verwachting begin 2023 afgerond. Kunstenbond zal er t.z.t. over berichten.

13-12-2022

Platform ACCT, het arbeidsmarktplatform van de culturele sector, heeft budget gekregen om de arbeidsmarktpositie van werkende te verbeteren. Hiervoor heeft het twee regelingen ingericht: De Zelfverzekerd regeling is bedoeld als stimulans om zzp-ers of werkenden met een hybride beroepspraktijk in de creatieve en culturele sector zich te verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid. Zzp’ers die een arbeidsongeschikheidsverzekering (AOV) afsluiten kunnen hiervoor een tegemoetkoming krijgen van 120 euro (eenmalig) plus een jaar lang de helft van de maandelijkse kosten, met een maximum van 50 euro per maand. De Zekere Zaak regeling is bedoeld ter ondersteuning van het in (vaste) dienst nemen van (schijn)zelfstandigen in de culturele en creatieve sector.

13-12-2022

“De pandemie heeft onmiskenbaar zeer grote gevolgen gehad voor het culturele leven. Of het nu gaat om het cultuurbezoek, de inkomens positie van kunstenaars, de arbeidsmarkt, de opkomst van digitale programmering of het maatschappelijk draagvlak: er ligt een veelheid aan onderwerpen die uitdagen tot diepgravend onderzoek én tot een levendige uitwisseling van kennis tussen onderzoekers, beleidsmakers, kunstenaars en andere professionals in de culturele en creatieve sector. Nu verwacht mag worden dat de effecten van de pandemie nog lange tijd zullen doorwerken, wordt de urgentie hiervan allengs groter” Hoe wordt – twee jaar na de uitbraak van de coronapandemie – de waarde van cultuur gedefinieerd en onderzocht? Zo luidde de startvraag voor de conferentie 'De waarde van cultuur na corona', die de Boekmanstichting en de Universiteit Utrecht op 30 juni 2022 organiseerden in het Utrechtse Academiegebouw. In de congresbundel o.m. een verslag van de keynote van Elionora Belfiore en bijdragen o.m. over de creatieve arbeidsmarkt tijdens corona, de impact van corona op de Brabantse cultuursector, een onderzoek naar afstuderende kunstacademiestudenten.

13-12-2022

Werkgevers in de Nederlandse Podia (VSCD) en de Kunstenbond compenseren de werknemers in de sector voor de hoge inflatie met een structurele loonsverhoging van 5%. December 2021 kwamen partijen bij de Cao Nederlandse Podia een twee jarige cao overeen met een loonstijging van 3% in 2022 en 2,5% in 2023. Gezien de torenhoge inflatie en het bijbehorende koopkrachtverlies gingen de partijen opnieuw aan tafel en werd de cao opengebroken. De lonen gaan structureel extra omhoog. Per 1 januari stijgen de lonen van de werknemers in de cao Nederlandse Podia met 5% in plaats van 2,5%. Dat betekent dat in de duur van deze cao de lonen 8% stijgen. Een broodnodige compensatie voor het aanzienlijke koopkrachtverlies waar werknemers in de sector mee kampen. De VSCD neemt hiermee een belangrijke stap in de structurele verbetering van de primaire arbeidsvoorwaarden die het afgelopen jaar zo onder druk zijn komen te staan. In combinatie met de door de overheid reeds ingevoerde en in te voeren compenserende maatregelen (link) in 2023, zullen de negatieve gevolgen van de inflatie voor de werknemers in deze sector beperkt blijven. De Kunstenbond vindt het een belangrijk signaal dat de werkgevers hun verantwoordelijkheid nemen om de werknemers juist in deze sector, die niet bekend staat om de hoge salarissen, tussentijds royaal te compenseren voor het opgelopen koopkrachtverlies. De compensatie gaat niet voor alle theatermedewerkers gelden. Ongeveer de helft van de theaters volgt de cao Nederlandse Podia. Niet alle theaters zijn lid van de VSCD en er zijn ook theaters die als gemeentelijke dienst de cao Gemeenten volgen. De Nederlandse Associatie voor Podiumkunsten (NAPK), die de belangen behartigt voor orkesten en dans- en theatergezelschappen, breekt de cao Toneel en Dans 2022-2023 (nog) niet open. De vereniging geeft wel het niet-bindend advies om bepaalde groepen (de laagst betaalden) een dubbele eindejaarsuitkering te geven.

13-12-2022

Op 14 december 2022 debatteert de Tweede Kamer over de Najaarsnota van het kabinet. Deze nota biedt de culturele sector perspectief in financieel donkere tijden. Er is vanaf 2023 structureel geld vrijgemaakt voor maatschappelijke sectoren waaronder de cultuur, om tegemoet te komen aan de stijgende (energie)lasten. Maar zolang deze middelen niet concreet vertaald zijn door Rijk, gemeenten en provincies leeft de sector tussen hoop en vrees. De jaarafsluiting 2022 en begrotingen 2023 van vele culturele organisaties laten dieprode cijfers zien en de weerstandsvermogens zijn door de coronacrisis flinterdun. Prijsstijgingen, energiecrisis en de ontwrichte arbeidsmarkt leiden tot ongekende lastenstijgingen, die het culturele programma voor 2023 amputeren. Bureau Berenschot heeft in opdracht van de Taskforce culturele en creatieve sector de daadwerkelijke lastenstijging geïnventariseerd. De taskforce stelt op 12 december in een brief een aantal maatregelen voor en doet een driedubbele oproep aan gemeente- en provinciebesturen, aan de staatssecretaris van cultuur en media en aan de Tweede Kamer om de (lokale en regionale) culturele infrastructuur van overeind te houden. De sector heeft behoefte aan : energiecompensatie voor organisaties die hard worden getroffen door stijgende (energie)lasten; volwaardige loon- en prijsindexatie voor de culturele infrastructuur; een noodfonds op landelijk niveau (vergelijkbaar met sport) voor culturele organisaties die belangrijke schakels zijn in het cultuurbestel; een set van afspraken tussen de culturele sector en Rijk, provincies (IPO) en gemeenten (VNG) over het weerbaar maken en houden van de culturele keten. Dit gekoppeld aan fair practice afspraken binnen de keten zelf, met het oog op de vele crises waar de sector mee te maken heeft gehad (en gaat krijgen).

06-12-2022

Culturele organisaties kunnen gebruikmaken van platform Stage Cultuur Inclusief voor het plaatsen van vacatures voor stage- en startersplekken. Het platform is bedoeld om de instroom van divers talent te bevorderen. Stage Cultuur Inclusief is een initiatief van de zes Rijkscultuurfondsen, en is recentelijk verlengd tot 1 november 2023. Via het platform kunnen culturele instellingen kosteloos: vacatures plaatsen; een voorselectie van stagiair(e)s ontvangen via het platform; advies krijgen over matching en D&I. Na een geslaagde match, via het platform, kan een culturele instelling (drie keer) een aanvraag doen voor een financiële bijdrage van maximaal € 1000 per ingevulde vacature. Aan het plaatsen van de vacature zijn geen kosten verbonden. Wel is het nodig om een account aan te maken op het platform.

06-12-2022

De leden van de Kunstenbond hebben in grote meerderheid ingestemd met de cao Kunsteducatie 2023. Dat is goed nieuws voor alle docenten muziek, theater, beeldend of dans die onder deze cao vallen: zij kunnen in 2023 namelijk twee keer op een salarisverhoging rekenen. Maar er zijn nog meer zaken geregeld.

01-12-2022

Studenten worden nog te vaak gediscrimineerd bij het zoeken van een stageplek, met name op basis van opleiding of culturele achtergrond. Wat doet de cultuursector om stagediscriminatie te voorkomen? Stage Cultuur Inclusief vertelt over hun aanpak. Het stage- en startersplatform Stage Cultuur Inclusief is mogelijk gemaakt door de rijkscultuurfondsen : Nederlands Letterenfonds, Mondriaan Fonds, Nederlands Filmfonds, Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, Fonds voor Cultuurparticipatie en Fonds Podiumkunsten

28-11-2022

Internationaal Theater Amsterdam (ITA) gaat in de programmering van komend voorjaar schrappen om de werkdruk te verlagen. De aanpassingen van de programmering vinden plaats bij zowel het ITA-ensemble als bij voorstellingen van gastgezelschappen, en ook op het vlak van educatie en bij de verhuuractiviteiten. Onder andere de landelijke tournee van De uren, de reprise van de voorstelling De toverberg en een geplande livestream van Het jaar van de kreeft gaan niet door. 15 procent van de geplande activiteiten wordt geschrapt of aangepast. ‘ITA hecht grote waarde aan een kwalitatief hoogstaande programmering. Daarvoor is de duurzame inzetbaarheid van personeel de allerbelangrijkste randvoorwaarde.’ ITA kampt op dit moment met grote tekorten in het personeelsbestand. Er staan momenteel 16 vacatures open, met name voor technische functies. Technici staakten eerder dit jaar vanwege de werkdruk. Meerdere theaters geven aan zich te herkennen in het verhaal van ITA. De krapte op de arbeidsmarkt is in de hele sector enorm. Veel medewerkers verlieten tijdens de pandemie de sector en keerden niet terug. Daarnaast is de kring van freelancers waaruit ze regelmatig gezamenlijk putten veel kleiner worden. Walter Ligthart, algemeen directeur van Theater Rotterdam, laat weten dat zijn organisatie aan het eind van vorig seizoen al 10 procent van de geplande programmering, ongeveer 50 speeldagen, schrapte. De instelling greep vooral in bij gastprogrammering om de eigen producties nog zoveel mogelijk ruimte te kunnen bieden. Het Nationale Theater probeert de schouwburg twee dagen per week leeg te maken. ‘Onze toegewijde mensen zijn ook heel moe’, reageert directeur Cees Debets. ‘We hebben het uiterste van iedereen gevraagd en moeten nu ingrijpen. We willen meer rust en ruimte creëren, zodat iedereen kan herbronnen.’ Dat proces zorgt voor pijnlijke beslissingen, aldus Debets. ‘We voelen ook een verantwoordelijkheid voor een gezonde sector als geheel. Annuleringen hebben voor jonge en beginnende makers veel nadelige gevolgen. Die hebben publiek nodig om zich artistiek te kunnen ontwikkelen en speelbeurten om subsidie te ontvangen. De fondsen hebben allemaal aangegeven nu coulant te zijn, maar ze beoordelen toch op basis van prestaties. Daarnaast wordt het vertrouwen van het publiek geschonden, dat we net willen terugwinnen.’ Van onderlinge concurrentie is volgens de drie grote BIS-gezelschappen nog geen sprake. ITA, Het Nationale Theater en Theater Rotterdam zijn met elkaar in overleg om onder meer een betere aansluiting te vinden bij de opleidingen. Ze willen studenten eerder en gezamenlijk technische stages aanbieden en daarvoor ook studenten buiten het kunstonderwijs, zoals MBO elektrotechniek, gezamenlijk enthousiasmeren.

24-11-2022

In 2021 werd per werknemersbaan gemiddeld 5 250 euro uitgekeerd aan bijzondere beloningen, zoals vakantiegeld, eindejaarsuitkeringen en winstuitkeringen. Dat is 5,6 procent meer dan in 2020. Vooral in de bedrijfstakken informatie en communicatie, financiële dienstverlening, industrie en specialistische zakelijke diensten lagen de bedragen hoger. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS. Uit de cijfers blijkt dat het jaarloon over alle bedrijfstakken in 2021 gemiddeld met 2,5 procent omhoog ging, naar 33 130 euro. De stijging was naar verhouding het grootst in de cultuur, sport en recreatie, waar de jaarlonen met 4,3 procent stegen naar 24 280 euro.

24-11-2022

Veel zzp’ers of hybride werkenden in de creatieve en culturele sector hebben geen verzekering of andere voorziening voor het mislopen van inkomsten door ziekte of arbeidsongeschiktheid. De overheid wil graag stimuleren dat zelfstandig ondernemers een gezonde beroepspraktijk hebben, onder meer door het afsluiten van een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV). Een broodfonds kan ook waardevolle ondersteuning bieden. Daarom is voor een bepaalde periode een stimuleringsbudget vrijgemaakt via het programma Oog voor Impuls. Vanaf 15 november kun je als zpp’er of hybride werkende een tijdelijke bijdrage krijgen in de kosten voor een AOV of fonds, ook met terugwerkende kracht (vanaf 1 juni 2022). De bijdrage bestaat uit een eenmalige stimulansbeloning van € 125,- en vergoeding van 50% van de maandelijkse kosten (met een maximum van € 50,- per maand) voor maximaal 12 maanden. De regeling geldt momenteel tot en met december 2023 en staat open voor iedereen die als zzp’er in de culturele of creatieve sector werkzaam is. Lees wel eerst goed de spelregels voordat je een aanvraag doet.

21-11-2022

De Werkgeversvereniging Poppodia- en Festivals (WNPF) en de Kunstenbond zijn een eenmalige uitkering van 1100 euro overeengekomen. Werknemers in de popsector ontvangen dit bedrag ter compensatie van het verlies aan koopkracht als gevolg van inflatie. Met deze bijdrage proberen werkgevers een substantiële bijdrage te leveren aan het besteedbare inkomen van de medewerkers die onder de werkingssfeer van de cao-NPF vallen. Deze afspraak wordt als een addendum toegevoegd aan de huidige cao die nog loopt tot eind 2023. Ondanks de onzekere toekomst voor werkgevers zijn WNPF en Kunstenbond van mening dat deze eenmalige uitkering ‘een broodnodige bijdrage is voor hen die live popmuziek mede mogelijk maken’. Omdat bedrijfscontinuïteit voorop staat biedt een zogeheten hardheidsclausule in het addendum werkgevers de mogelijkheid om, in overleg met de personeelsvertegenwoordiging, van deze afspraak af te wijken wanneer er door deze uitkering financiële problemen dreigen te ontstaan.

21-11-2022

Vanaf 17 november ontvangen 2.400 makers in de staat New York hun eerste basisinkomen vanuit Creatives Rebuild New York (CRNY), het grootste programma voor gegarandeerd inkomen in de Verenigde Staten. Gedurende anderhalf jaar ontvangen ze 1.000 dollar per maand ontvangen. Er is een cumulatief bedrag van 43,2 miljoen dollar dat in de loop van het initiatief zal worden verdeeld. "Aan het eind van de maand alles bijeenschrapen om de huur te betalen omdat de cheque van een optreden nog niet met de post is gekomen, is mijn realiteit geworden. Ik realiseerde me niet hoe stressvol dat was totdat ik deze financiering kreeg," zegt Kristen Brooks Sandler, een deelnemer aan Guaranteed Income for Artists. "De opluchting is niet alleen financieel, maar ook emotioneel, fysiek, mentaal en artistiek." Het in juni 2021 aangekondigde initiatief van 125 miljoen dollar wordt gesteund door de Andrew W. Mellon Foundation, de Stavros Niarchos Foundation en de Ford Foundation. De opzet van het programma is gebaseerd op inzichten van voorlopers, zoals het New Jersey Graduated Income Work Experiment uit de jaren zestig en de huidige proefprogramma's onder auspiciën van Mayors for a Guaranteed Income. Uit de 22.000 aanvragen zijn 2.400 makers geselecteerd na een gewogen proces om te zorgen voor een gelijkmatige geografische spreiding over de staat. Diegenen met de grootste nood kregen voorrang.

17-11-2022

Op 1 november vond de tweede live HR-netwerkbijeenkomst van digiPACCT plaats. De middag stond in het teken van het thema ‘goed opdrachtgeverschap’: hoe kunnen organisaties en in het bijzonder diegene met HR-taken in hun functiepakket invulling geven aan dit brede onderwerp? De kennismiddag begon met een plenaire aftrap. Sjoerd Feitsma en Katie Schreiber van Platform ACCT gaven een toelichting op de projecten en programma’s die Platform ACCT uitvoert en ontwikkelt om goed opdrachtgeverschap in de culturele en creatieve sector handen en voeten te geven. Bijzondere aandacht was er voor het nieuwe programma ‘Oog voor Impuls’. Dit programma gaat onder andere werk- en opdrachtgevers ondersteunen bij het vormgeven van een ‘gezonde flexibele schil’ van hun organisatie waarbij de politieke koers van flex naar vast(er) niet uit het oog verloren wordt. Op de website van het programma informatie over hoe je een tijdelijke bijdrage kunt krijgen in de kosten voor een arbeidsongeschiktheidverzekering of een fonds, ook met terugwerkende kracht.Tijdens de zgn. tafelgesprekken (die werden geleid door deelnemers van digiPACCT zelf) werd kennis en ervaring gedeeld over duurzame inzetbaarheid voor zzp’ers, de (fiscaal-juridische) grens tussen opdrachtgever- en werkgeverschap, arbeidsmarktkrapte, het in dienst nemen van freelancers en de betaling van uiteenlopende soorten zzp’ers binnen één organisatie

17-11-2022

Architectenbureaus verwachten de komende tijd een daling van het aantal nieuwbouwprojecten en zien opdrachten van particulieren afnemen. Door prijsstijgingen en leveringsonzekerheid vertraagt de woningbouw en ook de verduurzaming, terwijl hier juist een versnelling nodig is. Bureaus zien zich door loonstijgingen en de hoge inflatie genoodzaakt om flinke prijsstijgingen door te voeren in hun tarieven. De BNA vraagt hiervoor begrip in de markt en bij opdrachtgevers. Deze marktgegevens komen uit de BNA Conjunctuurmeting najaar, die nog voor de stikstofuitspraak bouwvrijstelling van de Raad van State is uitgevraagd.

14-11-2022

BNA-leden met werknemers hebben hun mening kunnen geven over het onderhandelingsakkoord. De meeste architectenbureaus ondersteunden het akkoord, al zijn er ook zorgen over de conjuncturele ontwikkeling en kostenstijgingen bij de bureaus. Na een algemeen–verbindendverklaring door het ministerie van SZW zal deze verhoging voor alle Nederlandse architectenbureaus gelden. De loonstijgingen in de huidige cao voor architectenbureaus waren afgesproken in de eerste helft van 2021, een andere wereld zonder oorlog in Oekraïne of hoge inflatie. De huidige cao loopt 28 februari 2023 af, de onderhandelingen voor een volgende cao starten binnenkort. Cao-partijen BNA, FNV, CNV en De Unie willen gezien de hoge inflatie niet wachten tot die onderhandelingen. Cao-partijen hebben daarom per 1 januari 2023 een aanvullende salarisverhoging afgesproken en bij SZW aangemeld. Op de website van de Stichting Fonds Architectenbureaus  (SFA) wordt dit toegelicht en is ook de nieuwe salaristabel per 1 januari a.s. weergegeven.

10-11-2022

In samenwerking met het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie organiseerde Platform ACCT op 26 oktober een ontbijtsessie bij de Dutch Design Week. Met als titel “Ontwerp je eigen tarief” werd er gesproken over hoe de Fair Practice Code voor ontwerpers in de praktijk kan worden gebracht en wat Platform ACCT daar vanuit het programma fairPACCT aan wil bijdragen. Platform ACCT presenteerde infobladen over dit onderwerp die als onderbouwing dienen voor meer activiteiten. Wat die activiteiten kunnen zijn, wordt uitgewerkt onder begeleiding van bureau Afdeling Buitengewone Zaken. De infobladen zijn te downloaden.

10-11-2022

Het College voor de Rechten van de Mens heeft onlangs een interessante uitspraak gedaan die vooral voor parttimers (en hun werkgevers) relevant is. Het ging over het compenseren van parttimers voor feestdagen.

10-11-2022

Op 3 november 2022 stond het jaarlijkse Platform ACCT event in het teken van de verbetering van arbeidsvoorwaarden en het maken van collectieve afspraken in de culturele en creatieve sector. Tijdens het event presenteerde programmamanager Noud van de Rhee voor de ruim 150 aanwezigen het programma fairPACCT. In november 2021 startte Platform ACCT een driejarig programma om de totstandkoming van collectieve afspraken over betere arbeidsvoorwaarden binnen verschillende deelsectoren in de culturele en creatieve sector te bevorderen. Met betrokkenen uit deelsectoren werd er aan de slag gegaan om ketentafels in te richten met als doel te komen tot betere arbeidsvoorwaarden en collectieve afspraken. Daarbij is het uitgangspunt om de Fair Practice Code te vertalen naar concrete hulpmiddelen voor toepassing in de praktijk. De opgedane kennis wordt geborgd en gedeeld met de brede creatieve en culturele sector. Het programma wordt gefinancierd door het ministerie van OCW. Op dit moment lopen er ketentafels in de sectoren muziek (pop en klassiek), archeologie, film/av productie, cultuureducatie en amateurkunst en literaire festivals. Ook praten freelance marketing- en communicatieprofessionals in cultuur met elkaar over honorering. Voor beroepsfotografen en ontwerpers zijn tafels in voorbereiding. Na de netwerklunch konden de deelnemers kennismaken met ketentafels uit verschillende deelsectoren. Betrokkenen bij de ketentafels uit amateurkunst & cultuureducatie, archeologie, literaire festivals, popmuziek en film/av gaven inzicht in de onderwerpen die zij bespreken en de problematiek die er speelt, van afspraken over fair pay en verdienmodellen tot borging van toekomstige richtlijnen. De betrokkenen van de ketentafels gaven aan dat het enorm helpt nu op initiatief van Platform ACCT voor het eerst met een brede vertegenwoordiging gesprekken over fair pay plaatsvinden. Hierdoor kunnen ook echt samen concrete stappen worden gezet. Een verslag van het event.

08-11-2022

De Volkskrant sprak met staatssecretaris Uslu (Cultuur en Media) over de energiecrisis. ‘Het zijn grote problemen’, beaamt Uslu. Ze vult de reeks tegenvallers uit eigener beweging aan: ‘De hoge inflatie. De stijgende lonen. De personeelstekorten. En dan hoop je dat de corona rustig blijft.’ Ze is met haar ambtenaren aan het inventariseren hoe groot het energieprobleem is. ‘Er zijn instellingen die met 800 procent stijging hebben te maken.’ Ze zegt dat er voor publieke instellingen, waaronder die in de cultuur, energiecompensatie komt. Ze voert hierover overleg met minister Sigrid Kaag van Financiën, haar partijgenoot. Voordat die de Najaarsnota uitbrengt, op 1 december, zou er een ‘passende regeling’ moeten liggen, aldus Uslu. ‘Maar we moeten ook gewoon eerlijk uitspreken dat het een heel groot probleem is. Of alles helemaal opgelost gaat worden, durf ik niet te zeggen.’ Aanleiding voor het interview is haar Meerjarenbrief Cultuur die op 4 november verscheen. Daarin de voorstellen over hoe ze 170 miljoen euro extra per jaar voor de cultuursector gaat verdelen die in het regeerakkoord is afgesproken. Ze merkt op veel geld gaat naar makers van cultuur. ‘Die waren vergeten. Je kunt wel heel mooie instellingen hebben, maar zonder makers heb je niet de verhalen in die instellingen. Dan heb je niet die tentoonstellingen, die voorstellingen. De makers moeten we een ereplek geven.’ (…) ‘Ik ga niet over de arbeidsmarkt als geheel. Maar ik kan wel, door een voorbeeld te stellen, een verandering inzetten. Door te zeggen: de culturele instellingen die gesubsidieerd worden door de rijksoverheid en de Rijkscultuurfondsen moeten hun werknemers en zzp’ers beter gaan betalen. Dan hoop je dat de rest van de sector ook meegaat. Zzp’ers verdienen gewoon te weinig.’ Over het proces van de Kunstenbond ( De bond eist dat zzp’ers alsnog worden gecompenseerd voor het gebrek aan noodsteun )  tegen de staat kan ze niets zeggen. De sector wordt niet genoeg gewaardeerd, vindt ze. ‘Waarom kunnen we niet die waardering voelen? In Duitsland en Frankrijk is dat anders. Daar is het heel normaal als je uit de klassieken citeert. Als je dat hier doet, zeggen ze: doe niet zo gek. Ik ga in de Huizingalezing, die ik op 9 december mag uitspreken, dieper in op het gebrek aan waardering voor cultuur, hoe dat in Nederland historisch is ontwikkeld. Er moet op dit vlak veel gebeuren en voor mij was dat echt een belangrijke motivatie om deze periode hier te zitten.’

07-11-2022

4 november 2022 verscheen ‘De kracht van creativiteit’, een meerjarenbrief waarin staatssecretaris Uslu haar strategie voor de culturele en creatieve sector uiteenzet. Uslu zet in op de punten die de Kunstenbond belangrijk vindt. Ze geeft aan te staan voor een sterke culturele en creatieve sector. En zet in op toegankelijkheid, inclusie, cultuureducatie en participatie. Als eerste noemt zij daarbij de culturele en creatieve professional en zet werkenden en makers centraal: “een sterke sector kan niet zonder een gezonde arbeidsmarkt en een eerlijke beloning.” Fair practice en fair pay moeten concreet worden gemaakt. En hier zijn we natuurlijk heel erg blij mee: het is de centrale inzet van de Kunstenbond. Om de omvangrijke en veelvormige problematiek rondom de arbeidsmarkt op te lossen is meer nodig dan impulsen (19.1 miljoen tot en met 2024) en daarna 34,1 miljoen structureel. Op een totaalbudget van 170 miljoen euro is een scherpere keuze mogelijk. De druk komt nu bij werkgevers en werkenden zelf te liggen. De vraag is of dat reëel is. Eindelijk zijn er nu structurele middelen en kan het jarenlang groot achterstallig onderhoud eens worden aangepakt. De Kunstenbond neemt deel aan de ketentafels om tot eerlijke tariefrichtlijnen en bindende afspraken te komen. Het goed dat Uslu deze tafels en Platform ACCT ondersteunt. Harde afspraken van sociale partners zijn met passende jaarlijks geïndexeerde budgetten van opdrachtgevers en financiers de sleutel tot een gezonde arbeidsmarkt.

07-11-2022

De ministerraad heeft ingestemd met de Meerjarenbrief Cultuur van staatssecretaris Uslu (Cultuur en Media). In deze brief, met als titel ‘De kracht van creativiteit’, zet de staatssecretaris uiteen hoe ze de komende jaren 170 miljoen euro uit het coalitieakkoord voor de culturele en creatieve sector in wil zetten. Bovenop het bestaande cultuurbudget van 1 miljard euro, investeert het kabinet jaarlijks 170 miljoen euro in het versterken van de Nederlandse culturele en creatieve sector. Dat geld wordt ingezet langs vijf lijnen: 1. Het versterken van de positie van de culturele professional. Om bij te dragen aan een betere beloning is de komende twee jaar 19,1 miljoen euro per jaar beschikbaar, en vanaf 2025 structureel 34,1 miljoen euro. Daarmee stelt de staatssecretaris een voorbeeld voor eerlijke beloning. Van de sector zelf verwacht zij ook dat ze tot eerlijke afspraken komen op plekken waar dat nu nog niet zo is. Staatssecretaris Uslu investeert ook flink in kansen voor startende makers via de fondsen en via speciale programma’s voor bijvoorbeeld talentontwikkeling. 2. De inzet van creativiteit bij maatschappelijke vraagstukken, bijvoorbeeld de energietransitie en duurzaam bouwen. Staatssecretaris Uslu investeert daarom in ‘ontwerpend onderzoek’, zodat ontwerp beter en breder kan worden ingezet. 3. De toegankelijkheid van een kwalitatief aanbod van cultuur voor zoveel mogelijk mensen. Het kabinet investeert extra in toegankelijkheid, om zowel zichtbare als onzichtbare drempels weg te nemen, en om diversiteit te bevorderen. Onderdeel hiervan is ook de extra investering van uiteindelijk 58,7 miljoen euro in bibliotheken. 4. Digitalisering biedt grote kansen voor het maken en presenteren van kunst en voor het bereiken van een groter en nieuw publiek. Het kabinet maakt geld vrij om makers te helpen het meeste te halen uit de mogelijkheden.5. Erfgoed. Het kabinet vindt het belangrijk om het verleden door te geven aan jonge generaties en om oog te hebben voor de vele, verschillende verhalen over onze geschiedenis. Er is extra geld beschikbaar voor subsidieregelingen om monumenten in stand te houden. De staatssecretaris stelt ook opnieuw geld beschikbaar voor de Erfgoeddeal. Daarnaast draagt het kabinet bij aan een Nationaal Historisch Museum en aan een Nationaal Slavernijmuseum. Op 4 november stuurde ze haar Meerjarenbrief cultuur – De kracht van creativiteit naar beide Kamers. Met daarin de uitgangspunten van het cultuurbeleid voor de komende jaren, de invulling van de afspraken uit het coalitieakkoord en de meerjarige inzet van de € 170 miljoen voor de culturele en creatieve sector.

03-11-2022

De Fair Practice Code biedt de creatieve en culturele sector sinds 2017 een kader om duurzaam, eerlijk en transparant ondernemen en werken voor iedereen in deze sector mogelijk te maken. Adviezen, analyses, beleidsplannen en reacties uit het culturele veld in de Kennisbank van de Boekmanstichting werpen licht op de voorgeschiedenis, implementatie en praktijkervaringen met de code. Wat is de huidige stand van zaken? Dit is het achtste deel in de reeks ‘Verkenningen’ waarin een actueel thema wordt belicht vanuit de Kennisbank van de Boekmanstichting. Boekman Extra #37: Fair Practice Code : Stevig op de agenda, maar nog veel werk aan de winkel

31-10-2022

Vier op de tien ouders en verzorgers denken eraan hun carrière in de klassieke muziek te beëindigen vanwege de uitdagende werkcultuur. Dat blijkt uit onderzoek van de organisatie Parents and Carers in Performing Arts (PiPA) en Birkbeck, University of London. Inflexibiliteit, gendergerelateerde werkstructuren en loonsancties worden allemaal genoemd als redenen die hen uit de klassieke muziekindustrie kunnen duwen. Vooral vrouwelijk talent dreigt verloren te gaan. Freelance vrouwen rapporteren het laagste inkomen, van gemiddeld £12.000 per jaar. Van hen heeft meer dan 85% ouderschaps- en zorgtaken. Mannelijke freelancers rapporten een inkomen van gemiddeld £20.000 per jaar. Onder freelancers verdienen vrouwen dus maar liefst £8.000 minder dan hun mannelijke collega's. Mensen met zulke lage inkomens hebben extra financiële inkomsten nodig om rond te komen met hun gezin, en zoeken elders werk. De logistieke en financiële eisen die voortvloeien uit het rondreizen, het gebrek aan betaalbare en flexibele kinderopvang en het gebrek aan ondersteuning binnen de klassieke industrie worden benadrukt in het rapport. Het rapport roept werkgevers op om een klassieke muzieksector te creëren die voor iedereen werkt. Het benadrukt flexibel werken, het maken van betere planningen en het delen van best-practices binnen de branche als belangrijke vervolgstappen. Voor het Britse onderzoek werden 410 mensen uit de muziekindustrie geïnterviewd.

31-10-2022

Een grotere, snellere verlaging van de zelfstandigenaftrek is één van de maatregelen uit het Belastingplan 2023 dat de Tweede Kamer deze week bespreekt. Zelfstandigenorganisaties vinden het schandalig. “Een verkeerd signaal op het verkeerde moment.” Vooral zelfstandigen die weinig winst maken zijn de dupe van de versnelde afbouw van de zelfstandigenaftrek, vrezen zelfstandigenorganisaties. Peter van den Bunder (Kunstenbond) noemt het een ‘onzalig plan’ en een verkeerd signaal aan zelfstandig ondernemers. Margreet Drijvers (PZO): “Dit gaat leed veroorzaken bij bijvoorbeeld tolken, vertalers en kunstenaars. Zij hebben net de coronacrisis achter de rug en kampen nu met de inflatie. Dat het kabinet werkt aan koopkrachtbehoud voor iedereen behalve ondernemers, vind ik vreemd.” Cristel van de Ven van Vereniging Zelfstandigen Nederland (VZN) stuurde een brief aan de vaste kamercommissie Financiën. Daarin waarschuwt ze dat de afbouw zelfstandigen extra bedreigt in hun voortbestaan.