07-02-2023

In Ierland krijgen tweeduizend kunstenaars en kunstwerkers 325 euro per week. De regeling, die sinds het najaar van 2022 loopt, resulteert uit een taskforce die de regering tijdens de eerste lockdown in 2020 in het leven riep om een betere bescherming voor de culturele sector te onderzoeken. Het idee van een basisinkomen voor kunstenaars (BIA, het Ierse woord voor 'voedsel') werd voor het eerst in 2017 gepresenteerd door een lobbygroep, de National Campaign for the Arts (NCFA). De oprichting van de taskforce gaf de NCFA nu de kans om het idee opnieuw op tafel te leggen. De tweeduizend begunstigden van het pilootproject vertegenwoordigen alle kunstvormen, leeftijdsgroepen, etniciteiten en regio’s van Ierland: 707 beeldende kunstenaars, 584 musici, 204 filmkunstenaars, 184 schrijvers, 173 acteurs en theaterartiesten, 32 dansers en choreografen, 13 circusartiesten en 10 architecten. Zij werden willekeurig gekozen uit meer dan 9.000 kandidaten. Het pilotproject voor een basisinkomen voor kunstenaars zal drie jaren duren, tot 2025. Brengt het ook soelaas in de strijd tegen financiële precariteit in de kunsten?

07-02-2023

In de serie In Perspectief kijkt Erik Akkermans terug en vooruit naar ontwikkelingen in cultuurbeleid en -praktijk. Deze keer: scholing als leerproces voor een sector. Van Scholingsfonds voor Kunst en Cultuur via het Servicepunt Kunst en Cultuur naar het huidige Werktuig Permanente Professionele Ontwikkeling (PPO).

07-02-2023

BNA – voorzitter Jolijn Valk vroeg in het interview bij BNR radioprogramma 'Vastgoed gezocht' op 6 februari aandacht voor de beperkingen die nu optreden in de keuze voor architecten bij aanbestedingen. 'Het gaat er om dat je niet alle regeltjes hoeft vast te leggen, maar dat partijen samenwerken en dat het belang van innovatie in duurzaamheid en toekomstbestendigheid ingezien wordt.' Joljin Valk; "Aanbestedingsregels zijn begonnen vanuit gelijk werkveld en het idee dat iedereen gelijke kansen heeft maar het blijkt dat dat helemaal niet zo is. Die gedachte was een mooi uitgangspunt. Het is alleen nu heel moeilijk om als architect ervaring op te doen met opdrachten, als je niet in aanmerking komt voor die opdrachten. Als je nog nooit een school hebt gedaan, mag je bijvoorbeeld geen school doen." "Criteria moeten ruimer, er moet uitgegaan worden van het feit dat je opgeleid bent, je een opdrachtgever hebt, en dat er een team van specialisten omheen werken. Hoeveel geld er wordt weggegooid aan tenders is ongelooflijk, het is kapitaalvernietiging. Dan doe je mee maar het is eigenlijk een verliesmodel in plaats van een verdienmodel. Je geeft ongelooflijk veel tijd en geld en kwaliteit weg. Het is zonde om te zien wat voor prachtige plannen er worden gemaakt voor een opdracht, voor een locatie, en er gaat er maar een door.'

06-02-2023

De oplopende inflatie confronteert ons op alle terreinen met stijgende kosten. DuPho heeft onderzocht wat de gevolgen zijn voor de fotografiesector, zodat de belangenbehartiger de aangesloten fotografen beter kan ondersteunen in deze tijden. 60 procent van achterban van DuPho verdient 100 % van zijn/haar inkomen met fotografie. Voor 20 procent is fotografie het leeuwendeel van de inkomsten en een minderheid fotografeert naast andere werkzaamheden. DuPho weet dat er nog wel wat verbeterd kan worden aan de inkomenspositie van fotografen en werkt samen met Platform ACCT aan een traject naar fatsoenlijk tarieven. Een derde van de fotografen geeft aan dat het moeilijker is geworden om nieuwe opdrachten binnen te halen. Meer dan de helft geeft aan dat dat gelijk is gebleven en een kleine 10% heeft zelfs meer opdrachten. Bij navraag over de uurtarieven blijkt dat 60 % van de achterban het tarief verhoogd heeft of binnenkort gaat verhogen. De gemiddelde verhoging van het tarief ligt gemiddeld tussen en de 5 en 10 %. De meeste fotografen hebben last van de stijgende energie- en brandstofprijzen. Betreffende kostenbesparende maatregelen blijkt dat 50% de thermostaat lager zet. 22.88 % investeert in energiebesparende ingrepen.

02-02-2023

De BNA heeft met interesse kennisgenomen van het recent uitgebrachte nieuwsbericht van de Rijksbouwmeester over de uitbreiding van het Kröller-Müller Museum. Deze casus is opnieuw een voorbeeld van een aanbesteding waarin de opdrachtgever in strijd handelt met het Europese aanbestedingsrecht. BNA roept de branche op disproportionele aanbestedingen tijdig te melden in het belang van verbetering van de aanbestedingscultuur en goed opdrachtgeverschap. De directie van het Kröller-Müller Museum is hier meerdere malen door de BNA en anderen op aangesproken. ‘We zijn in afwachting van de formele reactie van het museum en de uitkomsten van het aangekondigde gesprek met de Rijksbouwmeester. Onderliggend aan deze casus signaleren wij een zorgwekkende en groeiende onvrede binnen de branche over de werking van Europese Aanbestedingsregels. De signalen die ons hierover bereiken hebben onze volle aandacht.’, aldus BNA-directeur Fred Schoorl. De BNA meent dat deze casus aantoont dat ook publieke opdrachtgevers met een rijksverantwoordelijkheid, zoals het Kröller-Müller Museum, zich nog onvoldoende bewust zijn van hun voorbeeldstellende rol. En van de (internationale) verantwoordelijkheid die zij dragen. Schoorl: ‘Vanuit de BNA blijven we alert en zullen we niet ophouden om namens onze leden misstanden aan te kaarten. Ook blijven we de dialoog zoeken met opdrachtgevers over het gedeelde belang van werken aan een beter en mooier Nederland op een faire manier.’

02-02-2023

Op 1 februari was staatssecretaris Uslu van Cultuur te gast bij de Kunstenbond en de Creatieve Coalitie voor een gesprek over fair pay en de positie van makers op de arbeidsmarkt. Een schrijnend voorbeeld van de slechte arbeidsmarktpositie van makers, die in alle culturele deelsectoren te zien is, werd onlangs duidelijk uit de resultaten van een onderzoek naar fair pay in de popmuziek. De uitkomst van dit onderzoek was schokkend: de kloof tussen de huidige praktijk en een redelijke fair pay norm is gemiddeld 75%. Om de positie van makers te verbeteren is kunstenaarsbeleid nodig: cultuurbeleid waarbij de maker centraal staat. Het huidige cultuurbeleid is te eenzijdig gericht op instellingen en plaatst de – vaak flexibel werkende – makers en uitvoerenden in een afhankelijke positie. Volgens de belangenorganisaties levert dit een kwetsbare positie op voor de werkende. Dit leidt tot slechte contracten, oneerlijke beloning, grote risico’s op ongezonde werkdruk en grensoverschrijdend gedrag. Daarnaast leidt het tot onevenredige schade bij crises, zoals bij corona en bij de stijging van energieprijzen. Volgens de Kunstenbond en de Creatieve Coalitie zit de structurele oplossing in het concreet maken en handhaven van de breed omarmde Fair Practice Code en Code Diversiteit en Inclusie: handhaafbare afspraken over gelijke kansen, betere beloningen en eerlijke contracten. Hierin spelen de sociale partners een belangrijke rol, maar ook de staatssecretaris. Zij heeft een voorwaardenscheppende en een regisserende taak, en kan als financier ook de naleving van deze codes afdwingen en handhaven. De Kunstenbond en de Creatieve Coalitie hebben in hun gesprek met de staatssecretaris aangedrongen op invoering van verplichtende maatregelen om fair pay en fair practice na te komen en cultuurmakers in het toekomstige beleid centraal te stellen. Ook voor het waarmaken van andere ambities van de staatssecretaris op het gebied van cultuureducatie en – participatie is herstel van de arbeidsmarkt en verbetering van de positie van de cultuurmakers en kunstprofessionals een essentiële voorwaarde.

02-02-2023

Op 17 januari 2023 vond in Veem House for Performance het symposium ‘De Kunst van het Maken’ plaats, georganiseerd door onderzoeksjournalist en Platform BK-bestuurslid Renée Steenbergen, Veem House en Platform BK. Aanleiding: het recent verschenen boek van Steenbergen over systeemfouten in de kunst- en cultuursector die al langer spelen, maar door de coronacrisis zichtbaarder zijn geworden. En zes voorstellen om het systeem anders in te richten en deze problemen bij de wortel aan te pakken waardoor de praktijken van kunstenaars en makers centraal komen te staan. In de introductie gaf Steenbergen een korte samenvatting van de systeemkritiek die in haar boek De Kunst van Anders uitgebreid besproken worden, zoals het feit dat instellingen centraal staan in het cultuurbeleid wat het lastig maakt voor individuele makers om direct geld te werven en de uitgebreide verantwoordingen die na het ontvangen van een subsidie aangeleverd moeten worden waaruit voornamelijk wantrouwen spreekt. De nadruk op groei en productiviteit hebben geleid tot onderbetaling van twee-derde van de sector, onder wie veel freelance cultuurwerkers. De kunstwereld is een lage lonensector geworden en dat is beschamend. Ze deed de oproep om tijdens het symposium onze collectieve denkkracht in te zetten om tot concrete voorstellen ter verbetering en innovatie te komen, in plaats van uitgebreide analyses waarom het huidige systeem niet goed functioneert. De nood is simpelweg te hoog onder de duizenden on(der)betaalde makers en cultuurwerkers die overgeleverd zijn aan zzp-overeenkomsten. De middag was opgedeeld in drie panels – de makers, instellingen en vermogensfondsen – om vanuit verschillende posities binnen de sector te komen tot hervormingen om de maakpraktijk centraal te stellen. Een verslag door Esmee Schoutens. En een verslag van Wijbrand Schaap. 

31-01-2023

De Kunstenbond en de Nationale Opera en Ballet zijn samen tot nieuwe cao afspraken gekomen. In de cao, die op 1 maart 2023 van kracht is, staat onder meer een structurele loonsverhoging van 200 euro opgenomen. De cao heeft een looptijd van 1 maart 2023 tot en met 31 maart 2024. De meest in het oog springende verandering is de structurele loonsverhoging die voor alle werknemers tweemaal 100 euro bedraagt. Voor de laagste salarissen binnen NO&B betekent deze 200 euro een loonstijging van maar liefst 11%. Het allerhoogste salaris gaat er 2,5% op vooruit. De inflatie raakt mensen met lagere inkomens het hardst, daarom is de Kunstenbond blij dat deze loonverhoging is afgesproken.

31-01-2023

Het is helaas nog niet gelukt om tot overeenstemming te komen voor een nieuwe museum cao. De Museumvereniging is met verschillende bonden in gesprek nu er geen cao van kracht is. Als reactie op de acties van de FNV schrijft de Museumvereniging: “De werkgevers zijn ervan overtuigd een eerlijk en redelijk eindbod op tafel te hebben gelegd, dat recht doet aan zowel de zorg over en van de medewerkers én de zorgen over de financiële positie van de musea en daarmee samenhangend behoud van banen. Dit bod is in december tot onze grote spijt afgewezen door de FNV, maar we blijven in gesprek met de verschillende bonden en hopen in ieders belang alsnog tot een akkoord te komen.” FNV wees eind 2022 het werkgeverseindbod van 5 % extra loon in 2023 af. Het komt niet in de buurt van het koopkrachtherstel dat de bond eist.

31-01-2023

De Jaarrapportage 2022 van de Cultuurmonitor van de Boekmanstichting biedt een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen in de cultuursector in 2022, geheel nieuwe thema-analyses en geactualiseerde versies van alle domein-analyses. Op 31 januari werd de Cultuurmonitor gepresenteerd in de Kunsthal in Rotterdam. Uit de analyses blijkt o.m. dat de impact van corona op het werk in de culturele sector ongelijk verdeeld  is en dat  de sector nog steeds  kampt met een flink personeelstekort. De cultuurmonitor kijkt onder andere naar het verschil tussen werknemers en zelfstandigen. Het aantal werknemers nam af in 2020 en herstelde zich deels in 2021, terwijl het aantal zzp’ers bleef groeien: tussen 2019 en 2021 van 141.860 naar 149.830. Omdat de cultuurmonitor 2022 niet beschikt over alle cijfers van 2022, is niet te zeggen hoe die ontwikkeling vorig jaar was. De groei geldt niet voor alle beroepen in de culturele sector. Het aantal zzp’ers in de podiumkunsten dat zich niet met het artistieke werk bezighoudt, zoals technici en ondersteunend personeel, daalde in deze periode van 1.910 naar 1.090 personen – bijna een halvering. In de zogeheten creatieve zakelijke dienstverlening van bijvoorbeeld architecten en ontwerpers nam het aantal banen juist toe, net als de omzet van deze zelfstandigen. Uit de analyse blijkt dat de groei van het aandeel zzp’ers vooral van kunstenaars komt. Het aantal zelfstandigen in de Nederlandse arbeidsmarkt nam tussen 2010 en 2021 toe met 37 procent. In die periode groeide het aantal zzp’ers in de culturele en creatieve sector met 61 procent. Het leeuwendeel van deze groei komt uit de deelsector ‘Kunsten en cultureel erfgoed’, waar bijvoorbeeld podiumkunsten onder vallen. Daar was de toename 75 procent, terwijl in deze deelsector al het grootste deel van de zelfstandigen in de culturele sector te vinden is. 

26-01-2023

Eerlijke selectie hoort bij goed (publiek) opdrachtgeverschap. De architectenselectie voor de uitbreidingsstudie van het Kröller-Müller Museum doet in de vak- en landelijke media het nodige stof opwaaien. Net als eerder bij de renovatie van het Binnenhof krijgt BNA vragen over de positie ten aanzien van de architectenselectie. De BNA heeft ten aanzien van de selectie voor het Kröller-Müller Museum al in 2018 een klacht ingediend bij de Commissie van Aanbestedingsexperts en is destijds in het gelijk gesteld. BNA-directeur Fred Schoorl: “BNA gaat in de regel niet publiekelijk in op individuele selecties. Dit omdat er vaak te veel specifieke aspecten spelen, die alleen bij de opdrachtgevers en betrokken bureaus bekend zijn. Maar in de casus Kröller-Müller meent een gebruiker van een Rijksgebouw zich aan goede aanbestedingsregels te kunnen onttrekken. Hierover heeft de BNA destijds aan de bel betrokken. Het Rijk zal dit moeten oplossen, als voorbeeldig opdrachtgever in een open en transparante markt. En zoals we weten gaat goed, inspirerend opdrachtgeverschap over durf, ambitie en vernieuwing. We roepen opdrachtgevers, publiek en privaat, daarom op de door de BNA opgestelde richtlijnen voor evenwichtige en gezonde architectenselecties te volgen. De Tweede Kamer heeft onze visie daarop reeds gesteund.”

26-01-2023

Eind 2022 was 61% van de werknemers in de architectenbranche aangesloten bij een BNA-bureau. Een stijging van ongeveer 1% ten opzichte van een jaar eerder. Dit betekent dat de representativiteit van de BNA in de sector iets is toegenomen. Het totaal aantal werknemers in de branche is afgelopen jaren gegroeid, maar het aantal werknemers bij BNA-bureaus is relatief meer toegenomen.

26-01-2023

Architectenbureaus zijn de afgelopen maanden geconfronteerd met sterk stijgende kosten. Uit een recente inventarisatie van de BNA blijkt dat bij architectenbureaus huisvestingskosten gemiddeld met 11%, energiekosten met 75%, en de kosten van softwarelicenties tussen 9% en 30% zijn gestegen. Per 1 januari 2023 zijn bovendien de cao-lonen in de gehele architectenbranche met 4% verhoogd. Om deze kostenstijgingen op een faire manier te verdelen heeft de BNA eerder dit jaar samen met een groot aantal bouwketenpartners en de ministers De Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en Harbers van Infrastructuur en Waterstaat de intentieverklaring 'Samen Doorbouwen In Onzekere Tijden' ondertekend. De BNA adviseerde op basis hiervan haar leden eerder om met hun opdrachtgevers in gesprek te gaan, om samen met de opdrachtnemer tot een redelijke en billijke oplossing te komen, en coulance te tonen waar het de effecten van de onvoorziene prijsstijgingen betreft. De BNA heeft een conceptbrief opgesteld, die een BNA lid kan gebruiken om, in deze lijn, opdrachtgevers te vragen om het honorarium aan te passen binnen een lopende opdracht. Het concept is opgesteld samen met het BNA-bureau Tangram architecten. In december heeft de BNA het memo ‘Prijsstijgingen en inflatie: aandachtspunten en aanbevelingen voor architectenbureaus’ voor BNA-leden opgesteld.

24-01-2023

Per 1 januari 2023 hebben Cappella Amsterdam, Holland Baroque, Nederlands Kamerkoor en Calefax zich aangesloten bij de Cao Muziekensembles, die loopt tot met met 31 december 2024. Op 1 maart 2022 is de eerste cao voor de Muziekensembles door sociale partners Kunstenbond en NAPK afgesloten. Toen sloten zich de volgende aan de NAPK verbonden ensembles al aan: Amstel Quartet, Amsterdam Sinfonietta, Doelen Ensemble, Nederlandse Bachvereniging, Nederlands Blazers Ensemble, Orkest de Ereprijs en Tomoko Mukaiyama Foundation. Dat brengt het totaal aantal op elf organisaties die zich committeren aan de cao en deze toepassen. Omdat dit de eerste cao voor muziekensembles is, is het voor ensembles mogelijk om zich tussentijds aan te sluiten. Het doel van sociale partners is dat uiteindelijk àlle muziekensembles de cao zullen toepassen.

23-01-2023

De ketentafel popmusici heeft een analyse laten uitvoeren van de inkomenskloof tussen de actuele gages en een passend en eerlijk honorarium (fair pay). Er zou 7,8 miljoen euro extra nodig zijn voor een eerlijke beloning. Dat is geen hoog bedrag, zegt Berend Schans van de Vereniging Nederlandse Poppodia en Festivals (VNPF). “Wij zouden graag zien dat een soort fonds opgericht wordt waarin verschillende partijen geld storten”, zegt hij. “Het liefste zien we dat de overheid het voortouw neemt. Een deel van de klassieke en jazzmusici krijgt wel fatsoenlijk betaald via subsidies. Popmusici zijn ook podiumkunstenaars en verdienen ook een fair price.” De overheid hoeft niet alleen op te draaien voor de benodigde miljoenen. Schans denkt dat er ook extra inkomsten zijn te halen door een fair price-toeslag op tickets. “Daarnaast kan ik me ook voorstellen dat collectieve beheersorganisaties als Buma/Stemra en Sena iets doen. Zij hebben budgetten om muzikanten te steunen. Dat doen ze al, door evenementen te sponsoren, zoals de Muzikantendag, Eurosonic Noorderslag en Amsterdam Dance Event. Ik kan me voorstellen dat ze ook budget hebben voor een fair price voor muzikanten.” Maar wat is dat, een fair price? “Fair wordt vaak vertaald als eerlijk”, zegt Schans, “maar fair is ook passend. Daarom maken we onderscheid tussen de verschillende fases waarin een muzikant zich bevindt. Van beginnend tot opkomend en gearriveerd. Iemand die begint heeft andere kosten en een andere marktwaarde dan een artiest die al verder is. In elk geval is fair een stuk beter dan nu.” „Als popmuzikant kun je in Nederland in een groot deel van je carrière niet leven van muziek maken”, zegt Rita Zipora, tot enkele jaren geleden actief als singer-songwriter en nu bestuurslid van beroepsvereniging BAM! Popauteurs. Dat gebeurt pas als je een grote zaal uitverkoopt, zoals in Paradiso (Amsterdam) of 013 (Tilburg). Maar die weg naar een eigen inkomen is lang, volgens Zipora ook langer dan bijvoorbeeld in België. „We missen doorstroom naar de echte top. Daardoor gaat talent verloren.” Directeur Berend Schans van de Vereniging voor Nederlandse Poppodia en Festivals (VNPF), met 65 podia en 57 festivals als leden, wist wel dat muzikanten slecht betaald werden. In 2020 al concludeerde een studie in opdracht van OCW dat popmuzikanten een „zwakke inkomenspositie” hebben en dat er een „machtsongelijkheid” bestaat ten opzichte van boekers en podia. De nieuwe inventarisatie, waaraan VNPF meewerkte, wijst uit dat de poppodia te weinig inkomsten hebben voor hogere gages. Volgens Berend Schans en Rita Zipora leidde dat tot wederzijds begrip. „Wij wilden af van de gepolemiseerde discussie dat wij onze zakken vullen”, zegt Schans. „Het geld zou blijven hangen bij de podia. Dat is gewoon niet waar. De hele sector wordt sterker als we muzikanten beter betalen.”

23-01-2023

Het programma fairPACCT organiseert voor beroepsgroepen in de culturele sector overleg om te komen tot heldere afspraken over gepaste en eerlijke beloning. De eerste van deze overleggen, de zogenaamde ketentafels, startte vorig jaar voor popmusici tijdens ESNS 2022. De ketentafel popmusici presenteert, na een jaar onderling overleg een analyse van de inkomenskloof tussen de actuele gages en een passend en eerlijk honorarium (fair pay). De analyse en de rapportage is gedaan door adviesbureau Berenschot. Staatssecretaris Gunay Uslu nam het rapport in ontvangst tijdens een sessie op ESNS 2023, op 20 januari. De popsector vindt dat meer geld naar beginnende artiesten, muzikanten die in een kleine zaal of in een voorprogramma spelen, moet gaan. Er zou 7,8 miljoen euro extra nodig zijn voor een eerlijke beloning.

17-01-2023

De Nederlandse Reisopera gaat Die Zauberflöte niet geënsceneerd, maar in een semi-concertante versie uitvoeren. Personele onderbezetting – onder meer veroorzaakt door ziekte – en de omvang van de geplande productie liggen ten grondslag aan deze beslissing. Het is hierdoor niet mogelijk om in de resterende repetitietijd de voorbereidingen voor een geënsceneerde versie, volgens het originele concept en ontwerp, volgens onze gebruikelijke kwaliteitseisen te voltooien.

17-01-2023

Na het succes van vorig jaar openen theaters en podia in Noord-Brabant en Zeeland op 29 januari 2023 tijdens Life on Stage opnieuw gezamenlijk de deuren voor een exclusief kijkje achter de schermen. De technici nemen je tijdens dit evenement mee in de wereld van licht- en geluid. Het belang van de technici in de culturele sector komt deze dag duidelijk naar voren. Zonder hen geen licht, geluid of show. Door de technologische ontwikkelingen is er veel mogelijk wat betreft licht- en geluidstechniek. Dit biedt de technici veel mooie uitdagingen op gebied van creativiteit, ontwerp en uitvoering. Kortom, het is een uitdagende, toffe job én er zijn kansen genoeg voor nieuw talent. In Noord-Brabant nemen theaters en podia in Bergen op Zoom, Breda, Oss, Oosterhout, Roosendaal, Uden en Zevenbergen deel. Theater De Schuur in Zevenbergen richt zich speciaal op jongeren van middelbaar onderwijs van het Marklandcollege en van de groepen 7 en 8.

16-01-2023

De sociale partners kunsteducatie, waaronder de Kunstenbond, en het bestuur van het fonds Overleg Arbeidsvoorwaarden Kunsteducatie (OAK) hebben tijdens de december vergadering gesproken over de stijgende kosten (energie-, huisvesting-, loonkosten) voor cultuurorganisaties. Partijen willen de sector graag tegemoet komen door een tijdelijke korting van de OAK premie met 0,1%. Dit betekent dat voor het jaar 2023 de premie van 0,65% wordt verlaagd naar 0,55%. Sociale partners en het OAK bestuur hopen de sector hier goed mee tegemoet te komen.

16-01-2023

Cao Omscholingsregeling Dansers Nederland (ODN) is algemeen verbindend verklaard. Dat betekent dat alle dansgezelschappen die onder de werkingssfeer van deze cao vallen verplicht premie moeten afdragen aan de ODN. Daarmee wordt voor elke danser een kapitaal opgebouwd, waarmee hij/zij/hen op het moment dat de carrière binnen de dans tegen het einde aan loopt zich kan laten omscholen. Individuele werkgevers die in het verleden niet mee wilden doen aan deze regeling, kunnen dus vanaf nu worden gedwongen om premie af te dragen. Dit geldt vanaf 1 januari 2023 en loopt tot in ieder geval eind 2027.

16-01-2023

“Vanaf 2025 is er structureel extra budget voor fair pay,” aldus staatssecretaris Gunal Uslu in NRC, 10 januari jl. “Instellingen die gesubsidieerd worden hebben dan budget om zzp’ers beter te betalen. Ik kan nog niet zeggen of ik dat als harde subsidievoorwaarde ga opleggen, instellingen worden al gek van alle hokjes die ze moeten afvinken, maar het extra geld is wel daarvoor bedoeld.” Podium, NPO Klassiek, vroeg de Kunstenbond en Kunsten '92 om een reactie. Beide geven aan blij te zijn met de positiviteit en het enthousiasme van de staatssecretaris, en hoe ze empathie zoekt bij de politiek. Maar er zijn ook zorgen. Extra geld voor de makers, dat klinkt de secretaris van Kunsten '92, Marianne Versteegh, als muziek in de oren: “Meer steun voor makers is noodzakelijk. We zijn daarentegen wel nieuwsgierig hoe dat gaat uitpakken. Want, hoewel het fijn is dat het publiek weer terugkomt, en het daarmee lijkt alsof we de coronaperiode achter ons hebben gelaten, dat geldt zeker niet voor de makers. Zij ervaren nog steeds een achterstand in inkomsten”. Dat beaamt ook Karin Boelhouwer, belangenbehartiger kunsteducatie en orkesten bij de Kunstenbond. “De overheidssteun gaat nog te vaak naar de instellingen en komt niet terecht bij de individuele makers. Dat moet veranderen. Ik pleit voor een systeem waarbij de makers zelf invloed hebben op dat proces. Ze worden nog steeds niet fair betaald. Ik vind de opmerking van Uslu dat ze pas in 2025 serieus werk wil gaan maken van fair pay en het nog niet verplicht wil stellen, erg zorgwekkend."

12-01-2023

“Zoals wel vaker gebeurt, is het ook tijdens de coronacrisis gegaan: een crisis werkt als vergrootglas, dingen die niet goed lopen, worden ineens zichtbaar,” zegt Renée Steenbergen, onderzoeker en publicist, die binnenkort haar boek ‘’De kunst van anders. 6 voorstellen voor culturele innovatie ‘ presenteert. “Het wordt plotseling heel duidelijk dat er al tien jaar een kaalslag is aan de makerskant in de cultuursector. En 165.000 mensen, twee derde van de sector, werkt volgens het CBS als zzp’er. Al deze mensen, van belichters tot acteurs, zijn in de steek gelaten in coronatijd.” (…) “We zijn toch bij uitstek de sector die de niet-economische kant van het leven vertegenwoordigt. Een van mijn conclusies is dat kunst en cultuur een lage lonen sector is geworden en de mensen die de inhoud leveren, komen er het slechtst van af. Dat is een heel vreemde omkering.” Van die lonen schrok ze zelf ook; het gemiddelde inkomen van een kunstenaar ligt tussen de 12.000 en 13.000 euro per jaar, onder bijstandsniveau. Over die loonkloof, de bestaansonzekerheid en de ongelijkheid in de culturele wereld schreef ze haar boek. Ze komt met zes voorstellen voor innovatie om deze situatie te slechten. ““Het is opvallend dat alle steun van de overheid wordt gebruikt om instellingen overeind te houden. Ik noem dat overinstitutionalisering. “ Er is een overaanbod en een ondervraag. Ze pleit voor minder : minder producties, die langer gespeeld worden, en zeker niet méér culturele instellingen. En veel meer samenwerken. “Natuurlijk zijn publieke instellingen afhankelijk van de overheid. Ze dienen immers een maatschappelijk belang, maar ze zouden best wat tegenkracht mogen geven tegen alle eisen van de subsidieverstrekker. Krachten bundelen en durven zeggen: ‘dat vinden we niet zinvol om te doen.’” En laat de grote instellingen meer verantwoordelijkheid nemen. “De donaties die ze krijgen, ontvangen ze vanwege de inhoud, de kunst die getoond wordt. Dan moet je dat geefgeld ook delen met de makers.’

12-01-2023

Meer geld voor cultuurmakers en bibliotheken wil ze. En meer ‘liefde voor cultuur in de politiek’, vertelt Gunay Uslu, nu een jaar staatssecretaris van cultuur en media. NRC sprak met haar. “„Voor mij is prioriteit nummer één de maker. Er werken disproportioneel veel veel zzp’ers in de cultuursector, ze zijn vaak onverzekerd, bouwen geen pensioen op, de honorering is lager, de afgelopen tien jaar zijn er meer dan 20.000 banen verdwenen in de sector: het is kwetsbaar. Er worden nu per deelsector arbeidsmarktafspraken gemaakt, samen met ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Vanaf 2025 is er structureel extra budget voor fair pay. Instellingen die gesubsidieerd worden hebben dan budget om zzp’ers beter te betalen. Ik kan nog niet zeggen of ik dat als harde subsidievoorwaarde ga opleggen, instellingen worden al gek van alle hokjes die ze moeten afvinken, maar het extra geld is wel daarvoor bedoeld.”

12-01-2023

Het kabinet wil dat organisaties geen zzp’ers meer kunnen inzetten in werk dat als ‘organisatorisch ingebed’ gezien kan worden. Tenzij iemand expliciet voldoet aan een aantal ondernemerscriteria. Die criteria en ook de definitie van ‘inbedding’ worden in 2023 uitgewerkt. Minister Van Gennip heeft de contouren bekend gemaakt van haar plannen om duidelijker te maken hoe het onderscheid gemaakt kan worden tussen een werknemer en een zzp’er. Wanneer werk organisatorisch is ingebed in een organisatie, dan kan dat in beginsel alleen als werknemer gedaan worden. Niet via een zzp contract. Tenzij de zelfstandige kan aantonen dat de persoon voldoet aan een aantal criteria voor zelfstandig ondernemerschap. Dat schrijft de minister in een brief aan de Tweede Kamer.

10-01-2023

Op 21 december 2022 ontvingen alle gemeenten (colleges van B&W en gemeenteraden) een aantal suggesties van Kunsten ’92 hoe zij met de extra najaarsnotagelden van het Rijk de cultuursector (organisaties en werkenden) in hun gemeente overeind kunnen houden. Kunsten’92 komt men de volgende suggesties : 1. Laat culturele organisaties zo spoedig mogelijk weten op welke compensatie zij kunnen rekenen, zodat zij doorkunnen met programmavoorbereidingen voor 2023 en de gehele keten van makers en zzp’ers kunnen inhuren en betalen. 2. Laat de compensatie terecht komen waar de nood het hoogste is. Neem daarbij ook de gestegen energieprijzen over 2022 al in ogenschouw. 3. Kom met een loon- en prijscompensatie die recht doet aan de nieuwe werkelijkheid en tenminste op het niveau ligt van de kerninflatie. In 2022 is sprake van een gemiddelde inflatie van 10%. 4. Stel een noodfonds in voor niet-gesubsidieerde culturele organisaties die belangrijke schakels zijn in het lokale cultuurbestel, maar die vanwege een combinatie van sterk stijgende kosten en uitgeputte weerstand failliet dreigen te gaan.

09-01-2023

De cao-onderhandelingen tussen vakbonden en de Nederlandse musea is vastgelopen. FNV wees onlangs het werkgeverseindbod van 5 % extra loon in 2023 af. Het komt niet in de buurt van het koopkrachtherstel dat de bond eist. Martin Kothman, bestuurder FNV Media & Cultuur: ‘De sector kampt al jaren met te krappe budgetten en de nasleep van de coronacrisis. De gevolgen daarvan worden vaker dan goed is op de loonkosten afgewenteld. Dat kan niet langer zo door gaan. Het is slecht voor de toch al krappe arbeidsmarkt en daarmee uiteindelijk voor de kwaliteit van de musea.’ Er ligt een looneis van 10% op tafel. De Museumvereniging betreurt het dat men er nog niet uit zijn nu de huidige cao ten einde loopt en er voor museummedewerkers nog geen duidelijkheid is. De gesprekken gaan wel door; de betrokken partijen praten in januari verder.

09-01-2023

Hoe is de kunstwereld een lage lonensector geworden? Waarom zijn productiviteit en groei leidend, met overaanbod tot gevolg? Leidt meer privaat geld voor de kunsten tot ongewenste inmenging ? Hoog tijd voor structurele verandering. Kan de sector zich verenigen om regie terug te nemen en de kunstwereld rechtvaardiger en gezonder te maken? Het boek ‘De Kunst van Anders : 6 voorstellen voor culturele innovatie’ van Renée Steenbergen schetst alternatieve scenario's en richt zich op alle betrokkenen: liefhebbers, makers, bestuurders en beleidsmakers. Net als in andere non-profitsectoren overheerst ook in de cultuursector beleid dat is gericht op rendement. Dat rendement wordt behaald door onderbetaling van kunstenaars en freelancers – twee derde van alle werkenden in de kunsten, die zo een lage lonensector zijn geworden. Een voorpublicatie uit het boek, het artikel wordt ook voorgelezen.

09-01-2023

Nederlandse musea trokken in 2021 mede door een lange lockdown ruim 2 miljoen (-14 procent) minder bezoekers dan een jaar eerder. In vergelijking met 2019 is het aantal bezoekers zelfs met 64 procent gedaald. Vooral ouderen en mensen met een beperking gingen sinds de uitbraak van corona minder vaak naar een museum. De daling van de bezoekersaantallen werkt logischerwijs door in de publieksinkomsten uit de entree en Museumkaartvergoeding. De publieksinkomsten daalden in 2021 tot 98,9 miljoen euro, een afname van ruim 60 procent ten opzichte van twee jaar eerder. Ook de inkomsten uit de museumwinkel en -horeca slonken; met bijna de helft tot ongeveer 50 miljoen euro. De totale directe opbrengsten waren in 2021 vergeleken met twee jaar daarvoor gehalveerd naar 219 miljoen euro. Doordat de totale indirecte opbrengsten echter toenamen bleven de totale bedrijfsopbrengsten op hetzelfde niveau. De belangrijkste toename van indirecte opbrengsten kwam van corona-steunmaatregelen (145,8 miljoen euro in 2021). Maar ook de opbrengsten uit private middelen zoals schenkingen namen toe tot 156 miljoen euro. De totale uitgaven van de musea bedroegen 1 miljard euro in 2021, een daling van 9 procent vergeleken met twee jaar eerder. Naast besparingen op de inkoopkosten voor winkel en horeca, bespaarden de musea ook op de kosten voor tentoonstellingen, marketing en communicatie en de inhuur van personeel. Dat laatste is ook terug te zien in de daling van het aantal ingehuurde krachten; dat nam af van bijna 4 900 in 2019 naar 3 200 twee jaar later. Het aantal werknemers in loondienst bleef met ruim 9 800 daarentegen ongeveer gelijk aan 2019. Mede door de steunmaatregelen van de Nederlandse overheid konden de meeste musea ook 2021, een jaar met minder bezoekers en publieksinkomsten door lockdowns, zonder tekorten afsluiten. Dat meldt op 23 december het CBS op basis van nieuwe cijfers. Uit een rondgang  van NRC, dd. 30 december 2022, blijkt dat hoewel de bezoekersaantallen stijgen ten opzichte van het rampzalige tweede coronajaar, verreweg de meeste musea nog (lang) niet terug zijn op het niveau van voor de pandemie. 

09-01-2023

Cijfers over het aantal banen, arbeidsjaren, zelfstandig ondernemers en bedrijven in de culturele en creatieve sector voor de jaren 2010 tot en met het derde kwartaal van 2022 (voorheen: tabellenset Cultuur in Beeld). De tabellenset ‘Arbeidsmarkt culturele en creatieve sector 2010-2022 Q3’ is samengesteld op verzoek van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). De tabellen bevatten een tijdreeks, voor werknemers gaat het om de periode van 2010 tot en met het derde kwartaal van 2022, voor zelfstandig ondernemers om de periode van 2010 tot en met 2021 en voor bedrijven om de periode van 2010 tot en met het vierde kwartaal van 2022.

15-12-2022

De Literaire Uitgevers Groep (LUG) en de Auteursbond maakten vorig jaar een afspraak over de methode van inflatiecompensatie van het woordtarief voor literaire vertalingen waarbij de Consumenten Prijs Index (cpi) in de maand september jaarlijks leidend zou worden. Helaas is het niet gelukt om de cpi uit september 2022 dit jaar als grondslag te gebruiken voor de berekening van een nieuw woordtarief. Partijen zijn het eens geworden over een eenmalige afspraak over het woordtarief in 2023 en komen uit op een verhoging van het woordtarief met 3,7%. Per 1 januari 2023 wordt het nieuwe minimale woordtarief voor literaire vertalingen 7,24 cent (was 6,98 cent). Voor poëzievertalingen gaat het naar: 2,65 per regel met een minimum van 46,52 per gedicht (was 2,56 per regel en 44,86 per gedicht). In het voorjaar 2023 gaan de LUG en de Auteursbond opnieuw om tafel zitten om de systematiek voor de aanpassing van het woordtarief in december 2023 en daarna te bespreken, waarbij de afspraak van december 2022 niet als precedent geldt.

13-12-2022

Het pensioenstelsel moet zo worden ingericht dat alle werkenden voor een goed pensioen kunnen sparen. Een goed inkomen voor nu, straks en later is een maatschappelijke uitdaging waar we met z’n allen in Nederland voor staan. Hoe zit dat voor zzp’ers in de creatieve en culturele industrie? Afgelopen zomer is er met meer dan 60 diverse culturele en creatieve zzp’ers gesproken en nu is het tijd om kaders voor de oplossingsrichtingen vast te stellen. Dit wordt gedaan met een vragenlijst. Hoe meer zzp’ers deze vragenlijst invullen, des te relevanter wordt de uitkomst van dit project. De vragenlijst zal beschikbaar zijn tot 9 januari 2023. Daarna wordt er gestart met de analyse. Het  project  De Kunst Van Later wordt mede mogelijk gemaakt door het programma Innovatielabs, dat een impuls geeft aan nieuwe veerkracht in de culturele en creatieve sector. In het innovatielab onderzoeken en ontwerpen Muzus, Motivaction, Think+DO en 3310 School for Millenials in co-creatie handvatten voor zzp'ers om hun oudedagsvoorziening slim te regelen. Dit programma wordt uitgevoerd door het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en CLICKNL in opdracht van het ministerie van OCW.

13-12-2022

De Europese vakbondsfederaties in de sector media, kunst en entertainment werken momenteel samen aan het onderzoek "Digital models and decent work for creators". Het onderzoek neemt de mogelijkheden en de beperkingen van digitale verdienmodellen, nieuwe vormen van rechtenexploitatie en duurzaam digitaal werk in de sector media, kunst en entertainment onder de loep. In een snel veranderende sector is het immers een uitdaging om het belang van makers te waarborgen. De eerste bevindingen werden op 2 december gepresenteerd tijdens de Immersive Tech Week, georganiseerd door de VR Days. Er zijn verschillende online verdienmodellen onderzocht, inclusief hun mogelijke impact op de sector. Wat betekenen deze snel opkomende technieken voor makers? Vormen ze een gevaar voor de werkgelegenheid, of zijn ze slechts een tool waarvan makers gebruik kunnen maken? Op dit moment worden opnames van stemacteurs bijvoorbeeld al gebruikt voor text-to-speech-technieken die de toekomstige inhuur van diezelfde stemacteurs al onnodig zou kunnen maken. En op social media is men al een aantal maanden in de ban van AI’s die op basis van trefwoorden in enkele seconden een beeld kunnen creëren, wat zorgen oproept over de toekomst van beeldmakers. Het onderzoek brengt gevolgen voor auteursrecht, arbeidsrechten en arbeidsrelaties, en eigendom en waarde in kaart. Bovendien wordt de wijze waarop creatieve makers – collectief of individueel – grip kunnen krijgen op dergelijke externe factoren. Het eindrapport wordt naar verwachting begin 2023 afgerond. Kunstenbond zal er t.z.t. over berichten.

13-12-2022

Platform ACCT, het arbeidsmarktplatform van de culturele sector, heeft budget gekregen om de arbeidsmarktpositie van werkende te verbeteren. Hiervoor heeft het twee regelingen ingericht: De Zelfverzekerd regeling is bedoeld als stimulans om zzp-ers of werkenden met een hybride beroepspraktijk in de creatieve en culturele sector zich te verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid. Zzp’ers die een arbeidsongeschikheidsverzekering (AOV) afsluiten kunnen hiervoor een tegemoetkoming krijgen van 120 euro (eenmalig) plus een jaar lang de helft van de maandelijkse kosten, met een maximum van 50 euro per maand. De Zekere Zaak regeling is bedoeld ter ondersteuning van het in (vaste) dienst nemen van (schijn)zelfstandigen in de culturele en creatieve sector.

13-12-2022

“De pandemie heeft onmiskenbaar zeer grote gevolgen gehad voor het culturele leven. Of het nu gaat om het cultuurbezoek, de inkomens positie van kunstenaars, de arbeidsmarkt, de opkomst van digitale programmering of het maatschappelijk draagvlak: er ligt een veelheid aan onderwerpen die uitdagen tot diepgravend onderzoek én tot een levendige uitwisseling van kennis tussen onderzoekers, beleidsmakers, kunstenaars en andere professionals in de culturele en creatieve sector. Nu verwacht mag worden dat de effecten van de pandemie nog lange tijd zullen doorwerken, wordt de urgentie hiervan allengs groter” Hoe wordt – twee jaar na de uitbraak van de coronapandemie – de waarde van cultuur gedefinieerd en onderzocht? Zo luidde de startvraag voor de conferentie 'De waarde van cultuur na corona', die de Boekmanstichting en de Universiteit Utrecht op 30 juni 2022 organiseerden in het Utrechtse Academiegebouw. In de congresbundel o.m. een verslag van de keynote van Elionora Belfiore en bijdragen o.m. over de creatieve arbeidsmarkt tijdens corona, de impact van corona op de Brabantse cultuursector, een onderzoek naar afstuderende kunstacademiestudenten.

13-12-2022

Werkgevers in de Nederlandse Podia (VSCD) en de Kunstenbond compenseren de werknemers in de sector voor de hoge inflatie met een structurele loonsverhoging van 5%. December 2021 kwamen partijen bij de Cao Nederlandse Podia een twee jarige cao overeen met een loonstijging van 3% in 2022 en 2,5% in 2023. Gezien de torenhoge inflatie en het bijbehorende koopkrachtverlies gingen de partijen opnieuw aan tafel en werd de cao opengebroken. De lonen gaan structureel extra omhoog. Per 1 januari stijgen de lonen van de werknemers in de cao Nederlandse Podia met 5% in plaats van 2,5%. Dat betekent dat in de duur van deze cao de lonen 8% stijgen. Een broodnodige compensatie voor het aanzienlijke koopkrachtverlies waar werknemers in de sector mee kampen. De VSCD neemt hiermee een belangrijke stap in de structurele verbetering van de primaire arbeidsvoorwaarden die het afgelopen jaar zo onder druk zijn komen te staan. In combinatie met de door de overheid reeds ingevoerde en in te voeren compenserende maatregelen (link) in 2023, zullen de negatieve gevolgen van de inflatie voor de werknemers in deze sector beperkt blijven. De Kunstenbond vindt het een belangrijk signaal dat de werkgevers hun verantwoordelijkheid nemen om de werknemers juist in deze sector, die niet bekend staat om de hoge salarissen, tussentijds royaal te compenseren voor het opgelopen koopkrachtverlies. De compensatie gaat niet voor alle theatermedewerkers gelden. Ongeveer de helft van de theaters volgt de cao Nederlandse Podia. Niet alle theaters zijn lid van de VSCD en er zijn ook theaters die als gemeentelijke dienst de cao Gemeenten volgen. De Nederlandse Associatie voor Podiumkunsten (NAPK), die de belangen behartigt voor orkesten en dans- en theatergezelschappen, breekt de cao Toneel en Dans 2022-2023 (nog) niet open. De vereniging geeft wel het niet-bindend advies om bepaalde groepen (de laagst betaalden) een dubbele eindejaarsuitkering te geven.

13-12-2022

Op 14 december 2022 debatteert de Tweede Kamer over de Najaarsnota van het kabinet. Deze nota biedt de culturele sector perspectief in financieel donkere tijden. Er is vanaf 2023 structureel geld vrijgemaakt voor maatschappelijke sectoren waaronder de cultuur, om tegemoet te komen aan de stijgende (energie)lasten. Maar zolang deze middelen niet concreet vertaald zijn door Rijk, gemeenten en provincies leeft de sector tussen hoop en vrees. De jaarafsluiting 2022 en begrotingen 2023 van vele culturele organisaties laten dieprode cijfers zien en de weerstandsvermogens zijn door de coronacrisis flinterdun. Prijsstijgingen, energiecrisis en de ontwrichte arbeidsmarkt leiden tot ongekende lastenstijgingen, die het culturele programma voor 2023 amputeren. Bureau Berenschot heeft in opdracht van de Taskforce culturele en creatieve sector de daadwerkelijke lastenstijging geïnventariseerd. De taskforce stelt op 12 december in een brief een aantal maatregelen voor en doet een driedubbele oproep aan gemeente- en provinciebesturen, aan de staatssecretaris van cultuur en media en aan de Tweede Kamer om de (lokale en regionale) culturele infrastructuur van overeind te houden. De sector heeft behoefte aan : energiecompensatie voor organisaties die hard worden getroffen door stijgende (energie)lasten; volwaardige loon- en prijsindexatie voor de culturele infrastructuur; een noodfonds op landelijk niveau (vergelijkbaar met sport) voor culturele organisaties die belangrijke schakels zijn in het cultuurbestel; een set van afspraken tussen de culturele sector en Rijk, provincies (IPO) en gemeenten (VNG) over het weerbaar maken en houden van de culturele keten. Dit gekoppeld aan fair practice afspraken binnen de keten zelf, met het oog op de vele crises waar de sector mee te maken heeft gehad (en gaat krijgen).

06-12-2022

Culturele organisaties kunnen gebruikmaken van platform Stage Cultuur Inclusief voor het plaatsen van vacatures voor stage- en startersplekken. Het platform is bedoeld om de instroom van divers talent te bevorderen. Stage Cultuur Inclusief is een initiatief van de zes Rijkscultuurfondsen, en is recentelijk verlengd tot 1 november 2023. Via het platform kunnen culturele instellingen kosteloos: vacatures plaatsen; een voorselectie van stagiair(e)s ontvangen via het platform; advies krijgen over matching en D&I. Na een geslaagde match, via het platform, kan een culturele instelling (drie keer) een aanvraag doen voor een financiële bijdrage van maximaal € 1000 per ingevulde vacature. Aan het plaatsen van de vacature zijn geen kosten verbonden. Wel is het nodig om een account aan te maken op het platform.

06-12-2022

De leden van de Kunstenbond hebben in grote meerderheid ingestemd met de cao Kunsteducatie 2023. Dat is goed nieuws voor alle docenten muziek, theater, beeldend of dans die onder deze cao vallen: zij kunnen in 2023 namelijk twee keer op een salarisverhoging rekenen. Maar er zijn nog meer zaken geregeld.

01-12-2022

Studenten worden nog te vaak gediscrimineerd bij het zoeken van een stageplek, met name op basis van opleiding of culturele achtergrond. Wat doet de cultuursector om stagediscriminatie te voorkomen? Stage Cultuur Inclusief vertelt over hun aanpak. Het stage- en startersplatform Stage Cultuur Inclusief is mogelijk gemaakt door de rijkscultuurfondsen : Nederlands Letterenfonds, Mondriaan Fonds, Nederlands Filmfonds, Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, Fonds voor Cultuurparticipatie en Fonds Podiumkunsten

28-11-2022

Internationaal Theater Amsterdam (ITA) gaat in de programmering van komend voorjaar schrappen om de werkdruk te verlagen. De aanpassingen van de programmering vinden plaats bij zowel het ITA-ensemble als bij voorstellingen van gastgezelschappen, en ook op het vlak van educatie en bij de verhuuractiviteiten. Onder andere de landelijke tournee van De uren, de reprise van de voorstelling De toverberg en een geplande livestream van Het jaar van de kreeft gaan niet door. 15 procent van de geplande activiteiten wordt geschrapt of aangepast. ‘ITA hecht grote waarde aan een kwalitatief hoogstaande programmering. Daarvoor is de duurzame inzetbaarheid van personeel de allerbelangrijkste randvoorwaarde.’ ITA kampt op dit moment met grote tekorten in het personeelsbestand. Er staan momenteel 16 vacatures open, met name voor technische functies. Technici staakten eerder dit jaar vanwege de werkdruk. Meerdere theaters geven aan zich te herkennen in het verhaal van ITA. De krapte op de arbeidsmarkt is in de hele sector enorm. Veel medewerkers verlieten tijdens de pandemie de sector en keerden niet terug. Daarnaast is de kring van freelancers waaruit ze regelmatig gezamenlijk putten veel kleiner worden. Walter Ligthart, algemeen directeur van Theater Rotterdam, laat weten dat zijn organisatie aan het eind van vorig seizoen al 10 procent van de geplande programmering, ongeveer 50 speeldagen, schrapte. De instelling greep vooral in bij gastprogrammering om de eigen producties nog zoveel mogelijk ruimte te kunnen bieden. Het Nationale Theater probeert de schouwburg twee dagen per week leeg te maken. ‘Onze toegewijde mensen zijn ook heel moe’, reageert directeur Cees Debets. ‘We hebben het uiterste van iedereen gevraagd en moeten nu ingrijpen. We willen meer rust en ruimte creëren, zodat iedereen kan herbronnen.’ Dat proces zorgt voor pijnlijke beslissingen, aldus Debets. ‘We voelen ook een verantwoordelijkheid voor een gezonde sector als geheel. Annuleringen hebben voor jonge en beginnende makers veel nadelige gevolgen. Die hebben publiek nodig om zich artistiek te kunnen ontwikkelen en speelbeurten om subsidie te ontvangen. De fondsen hebben allemaal aangegeven nu coulant te zijn, maar ze beoordelen toch op basis van prestaties. Daarnaast wordt het vertrouwen van het publiek geschonden, dat we net willen terugwinnen.’ Van onderlinge concurrentie is volgens de drie grote BIS-gezelschappen nog geen sprake. ITA, Het Nationale Theater en Theater Rotterdam zijn met elkaar in overleg om onder meer een betere aansluiting te vinden bij de opleidingen. Ze willen studenten eerder en gezamenlijk technische stages aanbieden en daarvoor ook studenten buiten het kunstonderwijs, zoals MBO elektrotechniek, gezamenlijk enthousiasmeren.

24-11-2022

In 2021 werd per werknemersbaan gemiddeld 5 250 euro uitgekeerd aan bijzondere beloningen, zoals vakantiegeld, eindejaarsuitkeringen en winstuitkeringen. Dat is 5,6 procent meer dan in 2020. Vooral in de bedrijfstakken informatie en communicatie, financiële dienstverlening, industrie en specialistische zakelijke diensten lagen de bedragen hoger. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS. Uit de cijfers blijkt dat het jaarloon over alle bedrijfstakken in 2021 gemiddeld met 2,5 procent omhoog ging, naar 33 130 euro. De stijging was naar verhouding het grootst in de cultuur, sport en recreatie, waar de jaarlonen met 4,3 procent stegen naar 24 280 euro.

24-11-2022

Veel zzp’ers of hybride werkenden in de creatieve en culturele sector hebben geen verzekering of andere voorziening voor het mislopen van inkomsten door ziekte of arbeidsongeschiktheid. De overheid wil graag stimuleren dat zelfstandig ondernemers een gezonde beroepspraktijk hebben, onder meer door het afsluiten van een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV). Een broodfonds kan ook waardevolle ondersteuning bieden. Daarom is voor een bepaalde periode een stimuleringsbudget vrijgemaakt via het programma Oog voor Impuls. Vanaf 15 november kun je als zpp’er of hybride werkende een tijdelijke bijdrage krijgen in de kosten voor een AOV of fonds, ook met terugwerkende kracht (vanaf 1 juni 2022). De bijdrage bestaat uit een eenmalige stimulansbeloning van € 125,- en vergoeding van 50% van de maandelijkse kosten (met een maximum van € 50,- per maand) voor maximaal 12 maanden. De regeling geldt momenteel tot en met december 2023 en staat open voor iedereen die als zzp’er in de culturele of creatieve sector werkzaam is. Lees wel eerst goed de spelregels voordat je een aanvraag doet.

21-11-2022

De Werkgeversvereniging Poppodia- en Festivals (WNPF) en de Kunstenbond zijn een eenmalige uitkering van 1100 euro overeengekomen. Werknemers in de popsector ontvangen dit bedrag ter compensatie van het verlies aan koopkracht als gevolg van inflatie. Met deze bijdrage proberen werkgevers een substantiële bijdrage te leveren aan het besteedbare inkomen van de medewerkers die onder de werkingssfeer van de cao-NPF vallen. Deze afspraak wordt als een addendum toegevoegd aan de huidige cao die nog loopt tot eind 2023. Ondanks de onzekere toekomst voor werkgevers zijn WNPF en Kunstenbond van mening dat deze eenmalige uitkering ‘een broodnodige bijdrage is voor hen die live popmuziek mede mogelijk maken’. Omdat bedrijfscontinuïteit voorop staat biedt een zogeheten hardheidsclausule in het addendum werkgevers de mogelijkheid om, in overleg met de personeelsvertegenwoordiging, van deze afspraak af te wijken wanneer er door deze uitkering financiële problemen dreigen te ontstaan.

21-11-2022

Vanaf 17 november ontvangen 2.400 makers in de staat New York hun eerste basisinkomen vanuit Creatives Rebuild New York (CRNY), het grootste programma voor gegarandeerd inkomen in de Verenigde Staten. Gedurende anderhalf jaar ontvangen ze 1.000 dollar per maand ontvangen. Er is een cumulatief bedrag van 43,2 miljoen dollar dat in de loop van het initiatief zal worden verdeeld. "Aan het eind van de maand alles bijeenschrapen om de huur te betalen omdat de cheque van een optreden nog niet met de post is gekomen, is mijn realiteit geworden. Ik realiseerde me niet hoe stressvol dat was totdat ik deze financiering kreeg," zegt Kristen Brooks Sandler, een deelnemer aan Guaranteed Income for Artists. "De opluchting is niet alleen financieel, maar ook emotioneel, fysiek, mentaal en artistiek." Het in juni 2021 aangekondigde initiatief van 125 miljoen dollar wordt gesteund door de Andrew W. Mellon Foundation, de Stavros Niarchos Foundation en de Ford Foundation. De opzet van het programma is gebaseerd op inzichten van voorlopers, zoals het New Jersey Graduated Income Work Experiment uit de jaren zestig en de huidige proefprogramma's onder auspiciën van Mayors for a Guaranteed Income. Uit de 22.000 aanvragen zijn 2.400 makers geselecteerd na een gewogen proces om te zorgen voor een gelijkmatige geografische spreiding over de staat. Diegenen met de grootste nood kregen voorrang.

17-11-2022

Op 1 november vond de tweede live HR-netwerkbijeenkomst van digiPACCT plaats. De middag stond in het teken van het thema ‘goed opdrachtgeverschap’: hoe kunnen organisaties en in het bijzonder diegene met HR-taken in hun functiepakket invulling geven aan dit brede onderwerp? De kennismiddag begon met een plenaire aftrap. Sjoerd Feitsma en Katie Schreiber van Platform ACCT gaven een toelichting op de projecten en programma’s die Platform ACCT uitvoert en ontwikkelt om goed opdrachtgeverschap in de culturele en creatieve sector handen en voeten te geven. Bijzondere aandacht was er voor het nieuwe programma ‘Oog voor Impuls’. Dit programma gaat onder andere werk- en opdrachtgevers ondersteunen bij het vormgeven van een ‘gezonde flexibele schil’ van hun organisatie waarbij de politieke koers van flex naar vast(er) niet uit het oog verloren wordt. Op de website van het programma informatie over hoe je een tijdelijke bijdrage kunt krijgen in de kosten voor een arbeidsongeschiktheidverzekering of een fonds, ook met terugwerkende kracht.Tijdens de zgn. tafelgesprekken (die werden geleid door deelnemers van digiPACCT zelf) werd kennis en ervaring gedeeld over duurzame inzetbaarheid voor zzp’ers, de (fiscaal-juridische) grens tussen opdrachtgever- en werkgeverschap, arbeidsmarktkrapte, het in dienst nemen van freelancers en de betaling van uiteenlopende soorten zzp’ers binnen één organisatie

17-11-2022

Architectenbureaus verwachten de komende tijd een daling van het aantal nieuwbouwprojecten en zien opdrachten van particulieren afnemen. Door prijsstijgingen en leveringsonzekerheid vertraagt de woningbouw en ook de verduurzaming, terwijl hier juist een versnelling nodig is. Bureaus zien zich door loonstijgingen en de hoge inflatie genoodzaakt om flinke prijsstijgingen door te voeren in hun tarieven. De BNA vraagt hiervoor begrip in de markt en bij opdrachtgevers. Deze marktgegevens komen uit de BNA Conjunctuurmeting najaar, die nog voor de stikstofuitspraak bouwvrijstelling van de Raad van State is uitgevraagd.

14-11-2022

BNA-leden met werknemers hebben hun mening kunnen geven over het onderhandelingsakkoord. De meeste architectenbureaus ondersteunden het akkoord, al zijn er ook zorgen over de conjuncturele ontwikkeling en kostenstijgingen bij de bureaus. Na een algemeen–verbindendverklaring door het ministerie van SZW zal deze verhoging voor alle Nederlandse architectenbureaus gelden. De loonstijgingen in de huidige cao voor architectenbureaus waren afgesproken in de eerste helft van 2021, een andere wereld zonder oorlog in Oekraïne of hoge inflatie. De huidige cao loopt 28 februari 2023 af, de onderhandelingen voor een volgende cao starten binnenkort. Cao-partijen BNA, FNV, CNV en De Unie willen gezien de hoge inflatie niet wachten tot die onderhandelingen. Cao-partijen hebben daarom per 1 januari 2023 een aanvullende salarisverhoging afgesproken en bij SZW aangemeld. Op de website van de Stichting Fonds Architectenbureaus  (SFA) wordt dit toegelicht en is ook de nieuwe salaristabel per 1 januari a.s. weergegeven.

10-11-2022

In samenwerking met het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie organiseerde Platform ACCT op 26 oktober een ontbijtsessie bij de Dutch Design Week. Met als titel “Ontwerp je eigen tarief” werd er gesproken over hoe de Fair Practice Code voor ontwerpers in de praktijk kan worden gebracht en wat Platform ACCT daar vanuit het programma fairPACCT aan wil bijdragen. Platform ACCT presenteerde infobladen over dit onderwerp die als onderbouwing dienen voor meer activiteiten. Wat die activiteiten kunnen zijn, wordt uitgewerkt onder begeleiding van bureau Afdeling Buitengewone Zaken. De infobladen zijn te downloaden.

10-11-2022

Het College voor de Rechten van de Mens heeft onlangs een interessante uitspraak gedaan die vooral voor parttimers (en hun werkgevers) relevant is. Het ging over het compenseren van parttimers voor feestdagen.

10-11-2022

Op 3 november 2022 stond het jaarlijkse Platform ACCT event in het teken van de verbetering van arbeidsvoorwaarden en het maken van collectieve afspraken in de culturele en creatieve sector. Tijdens het event presenteerde programmamanager Noud van de Rhee voor de ruim 150 aanwezigen het programma fairPACCT. In november 2021 startte Platform ACCT een driejarig programma om de totstandkoming van collectieve afspraken over betere arbeidsvoorwaarden binnen verschillende deelsectoren in de culturele en creatieve sector te bevorderen. Met betrokkenen uit deelsectoren werd er aan de slag gegaan om ketentafels in te richten met als doel te komen tot betere arbeidsvoorwaarden en collectieve afspraken. Daarbij is het uitgangspunt om de Fair Practice Code te vertalen naar concrete hulpmiddelen voor toepassing in de praktijk. De opgedane kennis wordt geborgd en gedeeld met de brede creatieve en culturele sector. Het programma wordt gefinancierd door het ministerie van OCW. Op dit moment lopen er ketentafels in de sectoren muziek (pop en klassiek), archeologie, film/av productie, cultuureducatie en amateurkunst en literaire festivals. Ook praten freelance marketing- en communicatieprofessionals in cultuur met elkaar over honorering. Voor beroepsfotografen en ontwerpers zijn tafels in voorbereiding. Na de netwerklunch konden de deelnemers kennismaken met ketentafels uit verschillende deelsectoren. Betrokkenen bij de ketentafels uit amateurkunst & cultuureducatie, archeologie, literaire festivals, popmuziek en film/av gaven inzicht in de onderwerpen die zij bespreken en de problematiek die er speelt, van afspraken over fair pay en verdienmodellen tot borging van toekomstige richtlijnen. De betrokkenen van de ketentafels gaven aan dat het enorm helpt nu op initiatief van Platform ACCT voor het eerst met een brede vertegenwoordiging gesprekken over fair pay plaatsvinden. Hierdoor kunnen ook echt samen concrete stappen worden gezet. Een verslag van het event.

08-11-2022

De Volkskrant sprak met staatssecretaris Uslu (Cultuur en Media) over de energiecrisis. ‘Het zijn grote problemen’, beaamt Uslu. Ze vult de reeks tegenvallers uit eigener beweging aan: ‘De hoge inflatie. De stijgende lonen. De personeelstekorten. En dan hoop je dat de corona rustig blijft.’ Ze is met haar ambtenaren aan het inventariseren hoe groot het energieprobleem is. ‘Er zijn instellingen die met 800 procent stijging hebben te maken.’ Ze zegt dat er voor publieke instellingen, waaronder die in de cultuur, energiecompensatie komt. Ze voert hierover overleg met minister Sigrid Kaag van Financiën, haar partijgenoot. Voordat die de Najaarsnota uitbrengt, op 1 december, zou er een ‘passende regeling’ moeten liggen, aldus Uslu. ‘Maar we moeten ook gewoon eerlijk uitspreken dat het een heel groot probleem is. Of alles helemaal opgelost gaat worden, durf ik niet te zeggen.’ Aanleiding voor het interview is haar Meerjarenbrief Cultuur die op 4 november verscheen. Daarin de voorstellen over hoe ze 170 miljoen euro extra per jaar voor de cultuursector gaat verdelen die in het regeerakkoord is afgesproken. Ze merkt op veel geld gaat naar makers van cultuur. ‘Die waren vergeten. Je kunt wel heel mooie instellingen hebben, maar zonder makers heb je niet de verhalen in die instellingen. Dan heb je niet die tentoonstellingen, die voorstellingen. De makers moeten we een ereplek geven.’ (…) ‘Ik ga niet over de arbeidsmarkt als geheel. Maar ik kan wel, door een voorbeeld te stellen, een verandering inzetten. Door te zeggen: de culturele instellingen die gesubsidieerd worden door de rijksoverheid en de Rijkscultuurfondsen moeten hun werknemers en zzp’ers beter gaan betalen. Dan hoop je dat de rest van de sector ook meegaat. Zzp’ers verdienen gewoon te weinig.’ Over het proces van de Kunstenbond ( De bond eist dat zzp’ers alsnog worden gecompenseerd voor het gebrek aan noodsteun )  tegen de staat kan ze niets zeggen. De sector wordt niet genoeg gewaardeerd, vindt ze. ‘Waarom kunnen we niet die waardering voelen? In Duitsland en Frankrijk is dat anders. Daar is het heel normaal als je uit de klassieken citeert. Als je dat hier doet, zeggen ze: doe niet zo gek. Ik ga in de Huizingalezing, die ik op 9 december mag uitspreken, dieper in op het gebrek aan waardering voor cultuur, hoe dat in Nederland historisch is ontwikkeld. Er moet op dit vlak veel gebeuren en voor mij was dat echt een belangrijke motivatie om deze periode hier te zitten.’

07-11-2022

4 november 2022 verscheen ‘De kracht van creativiteit’, een meerjarenbrief waarin staatssecretaris Uslu haar strategie voor de culturele en creatieve sector uiteenzet. Uslu zet in op de punten die de Kunstenbond belangrijk vindt. Ze geeft aan te staan voor een sterke culturele en creatieve sector. En zet in op toegankelijkheid, inclusie, cultuureducatie en participatie. Als eerste noemt zij daarbij de culturele en creatieve professional en zet werkenden en makers centraal: “een sterke sector kan niet zonder een gezonde arbeidsmarkt en een eerlijke beloning.” Fair practice en fair pay moeten concreet worden gemaakt. En hier zijn we natuurlijk heel erg blij mee: het is de centrale inzet van de Kunstenbond. Om de omvangrijke en veelvormige problematiek rondom de arbeidsmarkt op te lossen is meer nodig dan impulsen (19.1 miljoen tot en met 2024) en daarna 34,1 miljoen structureel. Op een totaalbudget van 170 miljoen euro is een scherpere keuze mogelijk. De druk komt nu bij werkgevers en werkenden zelf te liggen. De vraag is of dat reëel is. Eindelijk zijn er nu structurele middelen en kan het jarenlang groot achterstallig onderhoud eens worden aangepakt. De Kunstenbond neemt deel aan de ketentafels om tot eerlijke tariefrichtlijnen en bindende afspraken te komen. Het goed dat Uslu deze tafels en Platform ACCT ondersteunt. Harde afspraken van sociale partners zijn met passende jaarlijks geïndexeerde budgetten van opdrachtgevers en financiers de sleutel tot een gezonde arbeidsmarkt.

07-11-2022

De ministerraad heeft ingestemd met de Meerjarenbrief Cultuur van staatssecretaris Uslu (Cultuur en Media). In deze brief, met als titel ‘De kracht van creativiteit’, zet de staatssecretaris uiteen hoe ze de komende jaren 170 miljoen euro uit het coalitieakkoord voor de culturele en creatieve sector in wil zetten. Bovenop het bestaande cultuurbudget van 1 miljard euro, investeert het kabinet jaarlijks 170 miljoen euro in het versterken van de Nederlandse culturele en creatieve sector. Dat geld wordt ingezet langs vijf lijnen: 1. Het versterken van de positie van de culturele professional. Om bij te dragen aan een betere beloning is de komende twee jaar 19,1 miljoen euro per jaar beschikbaar, en vanaf 2025 structureel 34,1 miljoen euro. Daarmee stelt de staatssecretaris een voorbeeld voor eerlijke beloning. Van de sector zelf verwacht zij ook dat ze tot eerlijke afspraken komen op plekken waar dat nu nog niet zo is. Staatssecretaris Uslu investeert ook flink in kansen voor startende makers via de fondsen en via speciale programma’s voor bijvoorbeeld talentontwikkeling. 2. De inzet van creativiteit bij maatschappelijke vraagstukken, bijvoorbeeld de energietransitie en duurzaam bouwen. Staatssecretaris Uslu investeert daarom in ‘ontwerpend onderzoek’, zodat ontwerp beter en breder kan worden ingezet. 3. De toegankelijkheid van een kwalitatief aanbod van cultuur voor zoveel mogelijk mensen. Het kabinet investeert extra in toegankelijkheid, om zowel zichtbare als onzichtbare drempels weg te nemen, en om diversiteit te bevorderen. Onderdeel hiervan is ook de extra investering van uiteindelijk 58,7 miljoen euro in bibliotheken. 4. Digitalisering biedt grote kansen voor het maken en presenteren van kunst en voor het bereiken van een groter en nieuw publiek. Het kabinet maakt geld vrij om makers te helpen het meeste te halen uit de mogelijkheden.5. Erfgoed. Het kabinet vindt het belangrijk om het verleden door te geven aan jonge generaties en om oog te hebben voor de vele, verschillende verhalen over onze geschiedenis. Er is extra geld beschikbaar voor subsidieregelingen om monumenten in stand te houden. De staatssecretaris stelt ook opnieuw geld beschikbaar voor de Erfgoeddeal. Daarnaast draagt het kabinet bij aan een Nationaal Historisch Museum en aan een Nationaal Slavernijmuseum. Op 4 november stuurde ze haar Meerjarenbrief cultuur – De kracht van creativiteit naar beide Kamers. Met daarin de uitgangspunten van het cultuurbeleid voor de komende jaren, de invulling van de afspraken uit het coalitieakkoord en de meerjarige inzet van de € 170 miljoen voor de culturele en creatieve sector.

03-11-2022

De Fair Practice Code biedt de creatieve en culturele sector sinds 2017 een kader om duurzaam, eerlijk en transparant ondernemen en werken voor iedereen in deze sector mogelijk te maken. Adviezen, analyses, beleidsplannen en reacties uit het culturele veld in de Kennisbank van de Boekmanstichting werpen licht op de voorgeschiedenis, implementatie en praktijkervaringen met de code. Wat is de huidige stand van zaken? Dit is het achtste deel in de reeks ‘Verkenningen’ waarin een actueel thema wordt belicht vanuit de Kennisbank van de Boekmanstichting. Boekman Extra #37: Fair Practice Code : Stevig op de agenda, maar nog veel werk aan de winkel

31-10-2022

Vier op de tien ouders en verzorgers denken eraan hun carrière in de klassieke muziek te beëindigen vanwege de uitdagende werkcultuur. Dat blijkt uit onderzoek van de organisatie Parents and Carers in Performing Arts (PiPA) en Birkbeck, University of London. Inflexibiliteit, gendergerelateerde werkstructuren en loonsancties worden allemaal genoemd als redenen die hen uit de klassieke muziekindustrie kunnen duwen. Vooral vrouwelijk talent dreigt verloren te gaan. Freelance vrouwen rapporteren het laagste inkomen, van gemiddeld £12.000 per jaar. Van hen heeft meer dan 85% ouderschaps- en zorgtaken. Mannelijke freelancers rapporten een inkomen van gemiddeld £20.000 per jaar. Onder freelancers verdienen vrouwen dus maar liefst £8.000 minder dan hun mannelijke collega's. Mensen met zulke lage inkomens hebben extra financiële inkomsten nodig om rond te komen met hun gezin, en zoeken elders werk. De logistieke en financiële eisen die voortvloeien uit het rondreizen, het gebrek aan betaalbare en flexibele kinderopvang en het gebrek aan ondersteuning binnen de klassieke industrie worden benadrukt in het rapport. Het rapport roept werkgevers op om een klassieke muzieksector te creëren die voor iedereen werkt. Het benadrukt flexibel werken, het maken van betere planningen en het delen van best-practices binnen de branche als belangrijke vervolgstappen. Voor het Britse onderzoek werden 410 mensen uit de muziekindustrie geïnterviewd.

31-10-2022

Een grotere, snellere verlaging van de zelfstandigenaftrek is één van de maatregelen uit het Belastingplan 2023 dat de Tweede Kamer deze week bespreekt. Zelfstandigenorganisaties vinden het schandalig. “Een verkeerd signaal op het verkeerde moment.” Vooral zelfstandigen die weinig winst maken zijn de dupe van de versnelde afbouw van de zelfstandigenaftrek, vrezen zelfstandigenorganisaties. Peter van den Bunder (Kunstenbond) noemt het een ‘onzalig plan’ en een verkeerd signaal aan zelfstandig ondernemers. Margreet Drijvers (PZO): “Dit gaat leed veroorzaken bij bijvoorbeeld tolken, vertalers en kunstenaars. Zij hebben net de coronacrisis achter de rug en kampen nu met de inflatie. Dat het kabinet werkt aan koopkrachtbehoud voor iedereen behalve ondernemers, vind ik vreemd.” Cristel van de Ven van Vereniging Zelfstandigen Nederland (VZN) stuurde een brief aan de vaste kamercommissie Financiën. Daarin waarschuwt ze dat de afbouw zelfstandigen extra bedreigt in hun voortbestaan.

31-10-2022

Op 20 oktober stuurde staatssecretaris Uslu een brief aan de kamer waarin ze de speerpunten voor de BIS-periode 2025-2028 bekendmaakte. De huidige BIS-periode wordt niet verlengd. Om de BIS-instellingen toch de benodigde rust en ruimte te gunnen, worden de aanvraagprocedures voor de volgende ronde vereenvoudigd. Ook vraagt Uslu de Rijkscultuurfondsen, waaronder het Mondriaan Fonds, de gevolgen van de coronacrisis mee te nemen in de beoordeling van de aanvragen. Platform BK onderschrijft het advies van de Raad voor Cultuur de noodzaak van herziening van de opzet van de BIS. De BIS moet anders worden ingericht zodat het systeem ‘inclusief en eerlijk is voor makers en publiek, dat divers en pluriform is en dat in staat is om nieuwe ontwikkelingen en praktijken te faciliteren – iets waar het huidige bestel niet toe in staat is’. Jammer genoeg rept Uslu in deze brief met geen woord over plannen voor de aanpak van de afhankelijkheidssituatie van makers van instellingen, ondanks de invoering van de Culturele Codes en de Richtlijn Kunstenaarshonoraria. Met de herziening van de stelsel moet kunstenaarsbeleid een prominente plek krijgen, vindt het Platform BK.

27-10-2022

V*KTV is de webserie van de Kunstenbond over prangende zaken in de beroepspraktijk van kunstenaars. Aflevering #1 Moneywise gaat over geld en inkomen. In de aflevering komt veel informatie aan bod. Daarom heeft Kunstenbond een pagina gemaakt met de nodige informatie sommige informatie en de bronnen die zijn gebruikt. O.m.informatie over kunstenaars en inkomen, pensioenen, arbeidsongeschiktheid, fondsen, subsidie aanvragen en verzekeringen.

25-10-2022

De stuurgroep functiehandboek van de BNA en de vakbonden heeft overeenstemming bereikt over een gemoderniseerd, vereenvoudigd functiehandboek. Dit functiehandboek is een ijk-instrument en geen blauwdruk. Het functiehandboek was volgens de meeste bureaus na ruim 10 jaar en een tussentijdse aanvulling hard aan actualisering toe. In de cao 2019-2021 is de protocolafspraak gemaakt dat het functiehandboek zou worden vereenvoudigd en vernieuwd. Deze vernieuwing betreft de uitwerking door vertegenwoordigers van werkgevers en medewerkers, met daarbij speciale aandacht voor de hoogte van de aanvangssalarissen. Redenen hiervoor zijn de krappe arbeidsmarkt en de aantrekkelijkheid van de branche voor starters in vergelijking met aanpalende branches. Het BNA Bestuur staat positief tegenover de toegenomen gebruiksvriendelijkheid en de aangepaste aanvangssalarissen. Het bestuur legt de ijkfuncties met de bijbehorende schalen daarom met een positief advies voor aan de leden. Het bestuur hoort graag eerst ook de mening van alle BNA bureaus alvorens te besluiten over branche brede invoering.

24-10-2022

De huidige bis-periode, die geldt tot en met 2024, wordt toch niet verlengd. Dat schreef staatssecretaris Gunay Uslu op 20 oktober in een brief aan de Tweede Kamer. Om de cultuursector na de afgelopen paar moeilijke jaren wat ruimte te gunnen, wordt de aanvraagronde 2025-2028 vereenvoudigd. De Kunstenbond mist echter een paar belangrijke speerpunten in de overwegingen: Fair Practice, Fair Pay en de positie van kunstenaars en werkenden in de problematische culturele arbeidsmarkt. De Kunstenbond wil dat kunstenaars en kunstenaarsbeleid per 1 januari 2025 een veel centrale rol krijgen in het stelsel. “Het huidige stelsel ademt conservatisme en dominant instellingsdenken”, stelde Kunstenbond-belangenbehartiger Peter van den Bunder al in NRC. Corona, publiek, arbeidsmarkt: het stelsel piept en kraakt en schiet op alle fronten tekort, waarbij werkenden en zzp’ers in de kunsten telkens de sluitpost zijn. Rust, ruimte en de tijd nemen voor doordenking is dan niet het juiste antwoord. “Fair practice, innovatie en kunstenaarsbeleid dulden geen uitstel”, aldus van den Bunder. Wat ongeacht welke stelselkeuze dan ook moet: fair practice en fair pay als harde voorwaarde opnemen en naleven per 1 januari 2025. De aanpak van onderbetaling en onveilige contracten kan niet langer meer wachten.

17-10-2022

Platform BK ontvangt veel vragen over de doorontwikkeling van de Richtlijn Kunstenaarshonoraria. Deze is na vijf jaar gebruik inderdaad hard aan een update toe. Het maken van de Richtlijn 2.0 kost echter veel werk dat grotendeels onzichtbaar blijft. Daarom deelt Platform BK in een kort bericht waar Richtlijn 2.0 uit zal bestaan.

17-10-2022

Bedrijven hebben in 2021 NOW-steun aangevraagd voor 1,3 miljoen werknemersbanen. In de bedrijfstakken horeca en cultuur, sport en recreatie werd naar verhouding het vaakst een beroep gedaan op de verschillende NOW-regelingen. Deze waren bedoeld om banen te behouden die door de maatregelen tijdens de coronacrisis verloren dreigden te gaan. Dat meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers.

17-10-2022

Nieuw Geneco heeft op 15 oktober tijdens Festival Dag in de Branding de Nieuw Geneco Fair Practice Award 2022 uitgereikt aan Opera Zuid en het Toonzetters van Oranjewoud Festival voor hun tomeloze inzet en commitment aan een eerlijke en duurzame praktijk in de nieuwe muziek. Opera Zuid wint de Nieuw Geneco Fair Practice Award 2022 voor de opera producties ‘Hagar / The Stronger’ van componist Jan-Peter de Graaf en ‘Het Lijflied – een opera in het menselijk lichaam’ van componist Lucas Wiegerink. Oranjewoud Festival wint de Nieuw Geneco Fair Practice Award 2022 voor het project Toonzetters. Tijdens een drukbezochte interactieve bijeenkomst in Amare over fair practice, honorarium richtlijnen en goed opdrachtgeverschap in de nieuwe muziek werden de geïndexeerde honorariumtabel Compositieopdracht en nieuwe tabel voor Arrangeren gepresenteerd. “Eerlijke afspraken zijn een gedeelde verantwoordelijkheid van opdrachtgevers en componisten. De Honorariumtabel is toepasbaar in de diverse muziekgenres en biedt samen met de Fair Practice Code Compositieopdracht houvast over wat Fair Practice is onze sector, of de opdrachten nou privaat of door de overheid gefinancierd zijn”, aldus Esther Gottschalk, directeur van Nieuw Geneco. De richtlijnen worden breed onderschreven door de beroepsorganisaties als VMN, BIM, BAMPopauteurs, VCTN/Kunstenbond en Nieuw Geneco.

06-10-2022

Architectenbureaus worden momenteel geconfronteerd met sterk stijgende kosten en medewerkers die om compensatie vragen. De stijging van de energie-, huur-, en servicekosten voor bureaus zijn groot. Maar ook de licentiekosten van softwarepakketten schieten de lucht in. Zonder deze teken- en ontwerppakketten kan een architect niet werken. "Als kosten zo de pan uitreizen als nu, is het echt noodzakelijk dat architecten dit kunnen doorberekenen in hun honoraria. We horen dan ook dat steeds meer bureaus standaard een indexatie opnemen in hun contracten. We hopen en verwachten dat dat in goed overleg gebeurt. We hebben hiermee positieve ervaringen opgedaan met opdrachtgevers in de coronatijd." aldus BNA-directeur Fred Schoorl. De BNA adviseert haar leden om hun opdrachtgevers hiervoor tijdig te waarschuwen en hierover in gesprek te gaan. BNA vraagt opdrachtgevers om samen met de opdrachtnemer tot een redelijke en billijke oplossing te komen, en coulance te tonen waar het de effecten van de onvoorziene prijsstijgingen betreft.

06-10-2022

Op verzoek van sociale partners in de kunsteducatie heeft de Minister van SZW het besluit genomen om de CAO Kunsteducatie van 1 november 2021 tot 31 december 2022 algemeen verbindend te verklaren. Dit bericht is op 7 september 2022 in de Staatscourant gepubliceerd. Door dit besluit zijn de algemeen verbindend verklaarde bepalingen van de CAO Kunsteducatie ook verplicht van toepassing op organisaties die niet zijn aangesloten bij brancheorganisatie Cultuurconnectie, maar die wel vallen onder de werkingssfeer van de CAO.

04-10-2022

In 2021 stond het jaarlijkse event in het teken van duurzame professionele ontwikkeling. Het komende event op 3 november 2022 in Zwolle richt zich op het Platform ACCT-programma ‘verbetering van arbeidsvoorwaarden en het maken van collectieve afspraken’.  Dagvoorzitter Mounir Samuel gaat in gesprek met staatssecretaris Cultuur en Media Gunay Uslu en Platform ACCT directeur Sjoerd Feitsma. Noud van de Rhee presenteert het thema van het event. Aansluitend is er een panelgesprek met betrokkenen uit de popsector, voorlopers in het programma ‘verbetering arbeidsvoorwaarden en het maken van collectieve afspraken.’ Het middagprogramma bestaat uit twee onderdelen. Voor alle aanwezigen is er gelegenheid om deel te nemen aan een verdiepende kennissessie over het thema van de dag met ruimte voor vraag en antwoord. Ook kunnen mensen kennismaken met betrokkenen bij het programma uit verschillende deelsectoren, zoals amateurkunst/cultuureducatie, archeologie, film/audiovisueel, letteren en popmuziek.

04-10-2022

Eind 2021 sloot de Kunstenbond verschillende cao’s af in de cultuursector, waaronder de Cao Toneel en Dans, de Cao Poppodia en de Cao Nederlandse Podia. Zoals gebruikelijk werden daarin afspraken vastgelegd voor een periode van twee jaar; afspraken die onder andere gingen over een destijds redelijke loonsverhoging, die op dat moment voldeden aan de wensen van werkgevers en werkenden. Ten tijde van het maken van de afspraken waren er weliswaar tekenen van een oplopende milde inflatie, maar die zou vooral veroorzaakt worden door het feit dat de coronamaatregelen ten einde liepen. Men – o.a. DNB en de ECB – had het over een tijdelijk post-corona-effect. Sindsdien is er een oorlog uitgebroken in Europa waardoor de inflatie niet alleen tot astronomische hoogtes is opgelopen, maar ook structureel lijkt te zijn geworden. De huidige unieke situatie, waarin de inflatie tot in de dubbele cijfers is gestegen, heeft niemand kunnen voorzien: de eind 2021 afgesproken loonstijging van 2,5% per jaar valt in het niet bij een oplopend inflatiecijfer van ruim 17% deze maand. Bijna alle werkenden hebben hiermee te kampen. Ook – of misschien wel juist – in de cultuursector komt hierdoor een groot aantal werknemers in ernstige financiële problemen. Kunstenbond heeft de werkgevers in de sector dan ook uitgenodigd om te praten over deze onvoorziene acute problematiek, om gezamenlijk te kijken naar mogelijkheden voor compensatie. Het openbreken van reeds gemaakte afspraken is een verregaande stap, maar deze omstandigheden zouden dat rechtvaardigen, schrijft Kunstenbond. Werkgevers hebben snel en positief gereageerd op de uitnodiging. Er volgt dus op korte termijn een eerste overleg over de situatie en de mogelijkheden tot compensatie voor de werkenden.

22-09-2022

In een reactie op de Miljoenennota zegt de Kunstenbond dat het terecht en noodzakelijk dat de staatssecretaris Uslu extra middelen voor verbetering van de arbeidsmarkt uittrekt. Maar van de Kunstenbond mag de keuze nog scherper: er is een hele heldere prioriteit in de sector: fair pay. Extra geld moet ten goede komen aan een eerlijke betaling van de mensen die erin werken. Het zit in de uitwerking van de nu nog globale cultuurbegroting. De Kunstenbond wil dat het extra geld volgens de drie punten wordt besteed. 1. Bestedingen aan de arbeidsmarkt worden afgesproken tussen sociale partners (werk-/opdrachtgeverskoepels, de Kunstenbond en andere vakbonden met fair pay als uitgangspunt. Opdracht van het Rijk: dwing afspraken af: geen sociaal akkoord, geen geld. 2. Extra geld voor bibliotheken moet ook bestemd zijn voor kunsteducatie en participatie. Meedoen, leren en ontwikkelen is zo belangrijk. De jeugd heeft de toekomst. De impuls van 15 miljoen euro voor cultuureducatie en cultuurparticipatie kan met de woorden van de koning in het achterhoofd verder omhoog. Voor een lokale cultuurimpuls, gematcht door gemeenten. 3. Bovenstaande arbeidsmarktverbeteringen staan los van de bij inflatie behorende stijgende kosten in de culturele en creatieve sector. Die moeten gecompenseerd worden, met de afspraak dat dit zich vertaalt in inflatiecorrectie op de lonen en honoraria van werkenden.

22-09-2022

Met een andere energieproductie, ander energiegebruik, andere veeteelt en ander landgebruik wil het kabinet voldoen aan de klimaatdoelen van 2030. Daarvoor zijn dan wel zonnepanelen, windparken, laadpalen, andersoortige stallen en energiezuinige apparaten nodig, die op hun beurt vragen op arbeidskrachten die de productie, de installatie en het onderhoud kunnen verzorgen. Precies daar dreigt een tekort te ontstaan, waarschuwen het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) van de Universiteit Maastricht. Vooral de vraag naar master-gediplomeerden in de werktuigbouwkunde, de bouwkunde, de civiele techniek en de architectuur zal toenemen

22-09-2022

Op 3 oktober 2022 opent de regeling Meester-Gezeltraject van het Fonds voor Cultuurparticipatie. De regeling sluit een maand later, op 2 november 2022. Een gezel kan een subsidie aanvragen voor het doorgeven van kennis en vaardigheden. Het gaat om een ambacht waarvoor geen reguliere (particuliere) opleiding bestaat. De Gezellen maken zich via een persoonlijk opleidingstraject het ambacht eigen en geven er op een eigentijdse manier vorm aan. Voor de aanvraag stellen een gezel en een meester samen een opleidingsplan op.

22-09-2022

Ergens diep in de enorme begroting van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) is te vinden hoeveel geld er het komend jaar, de komende jaren, beschikbaar is voor cultuur en media. Uit het coalitieakkoord van het kabinet Rutte IV werd al duidelijk dat er substantieel meer geld zou worden uitgetrokken voor cultuur: structureel 170 miljoen euro per jaar. Onder het kopje beleidswijzigingen wordt duidelijk hoe Uslu het extra geld zal verdelen, informatie waarop in de culturele sector met smart op werd gewacht. De staatssecretaris had al eerder duidelijk gemaakt de (arbeidsmarkt)positie van makers te willen versterken, en ze laat zien dat ze daar serieus in is. In de culturele sector werkt een disproportioneel mensen als (schijn)zelfstandige. Meer dan de helft werkt als zzp’er, tegenover 12 procent in de gehele arbeidsmarkt. Dat maakt dat het inkomen van deze makers zeer kwetsbaar is, en het zorgt er mede voor dat er veel, volgens de Raad voor Cultuur zelfs té veel macht komt te liggen bij sleutelfiguren in de instellingen die rechtstreeks gesubsidieerd worden. Hoe het extra geld terechtkomt bij de makers moet nog worden uitgewerkt, in ieder geval voor de behandeling van de begroting later dit najaar in de Kamer. Peter van den Bunder van de Kunstenbond liet weten tevreden te zijn met de richting die de staatssecretaris is ingeslagen, maar hij had gehoopt dat het evenwicht nog meer naar de makers zou verschuiven ten opzichte van de producenten en instellingen. „Dit is het moment, durf te kiezen.” Aldus een commentaar in NRC.

20-09-2022

Er ligt een unieke kans om de culturele en creatieve sector weerbaarder en wendbaarder te maken. Daarvoor is het wel nodig om fundamenteel en in de volle breedte naar het cultuurbestel te kijken. Dat staat in het werkprogramma 2022-2023 van de Raad voor Cultuur, dat op 16 september is gepubliceerd. De raad neemt zich voor om zich komend jaar te buigen over het beleid rond cultuureducatie en -participatie, verduurzaming van de sector, de culturele arbeidsmarkt en diversiteit en inclusie. Deze adviezen vormen samen met de reeds uitgebrachte adviezen over digitale transformatie, grensoverschrijdend gedrag, en de gevolgen van corona en de verkenning ‘Beweging in het bestel’ de opmaat voor een integraal advies over de inrichting van het cultuurbestel in Nederland

15-09-2022

Leden van de Kunstenbond/Ntb hebben in ruime meerderheid vóór het onderhandelingsresultaat van de cao Nederlandse Orkesten 2021-2022 en de cao Remplaçanten 2021-2022 gestemd. Een belangrijke winst is een salarisverhoging van 5%. Er zal zo snel mogelijk een eenmalige uitkering worden verstrekt over die verhogingen per 1 januari 2021 (2%) en 1 januari 2022 (3%) tot nu. De nieuwe cao’s hebben daarnaast een vernieuwd hoofdstuk Loopbaan en Ontwikkeling. Het uitgangspunt is hierbij dat musici in dienst van het orkest succesvol, gezond en met plezier moeten kunnen werken en zich met het oog daarop permanent ontwikkelen. Aan musici worden hoge eisen gesteld op muzikaal, fysiek en mentaal gebied. Het vraagt van hen permanente zorg om blijvend aan deze eisen te voldoen. De werkgever wil musici daarbij – zowel in arbeidsvoorwaarden als in de organisatie van het werk – faciliteren, bijvoorbeeld door rekening te houden met planning van werk- en hersteltijd en gelegenheid tot voorbereiding en zelfstudie. Een sociaal veilige en prettige werkomgeving is eveneens belangrijk, waarvoor werkgever én werknemer/remplaçant verantwoordelijkheid dragen. Het is belangrijk dat musici zich kunnen en durven uitspreken wanneer dat wenselijk is, in gesprek met leidinggevenden maar ook onderling.

15-09-2022

De coronapandemie heeft de cultuursector hard getroffen. Door de maatregelen konden publieksactiviteiten niet of nauwelijks plaatsvinden en veel makers konden het omzetverlies moeilijk opvangen. De crisis daagt ook uit tot herbezinning op de wereld na corona. Hoe kan de sector de grote uitdagingen van deze tijd tegemoet treden? Zoals een eerlijkere arbeidsmarkt, het terugdringen van maatschappelijke ongelijkheid of klimaatverandering. Tijdschrift Boekman Boekman #132: Cultuursector en de pandemie.

15-09-2022

In een brief aan het voltallige kabinet luidt de Taskforce culturele en creatieve sector de noodklok over stijgende energieprijzen en hoge inflatie. Door de coronacrisis is de weerbaarheid van de sector laag, de reserves zijn op. Deze nieuwe tegenslagen brengen de continuïteit van culturele organisaties acuut in gevaar. Werk en inkomen van kunstenaars en zelfstandig werkenden staan opnieuw op het spel. De Taskforce wil de lastendruk verminderen en vraagt daarom om compensatie voor stijgende energiekosten ; proportionele indexatie van subsidies en steun voor makers en zelfstandig werkenden, onder meer door uitstel schrappen zelfstandigenaftrek.

13-09-2022

Het kabinet gaat de zelfstandigenaftrek afbouwen. Dat voornemen stond al in het coalitieakkoord van Rutte IV en werd onlangs bevestigd toen de financiële plannen van het kabinet bekend werden, in aanloop naar Prinsjesdag. De Kunstenbond stelde al eerder dat de afbouw van de zelfstandigenaftrek een schijnoplossing is voor het probleem dat men wil bestrijden en roept het kabinet op af te zien van deze bezuiniging en zelfstandigen juist beter te beschermen tegen de aanstaande prijsstijgingen.

12-09-2022

De Nederlandse Associatie voor Podiumkunsten ( NAPK ) publiceerde op 6 september het manifest ''Podiumkunsten en bestel 2023 en verder'', dat in samenspraak met een delegatie van leden is opgesteld. Het manifest is een pleidooi voor smart producing, ont-regelen en voor wederzijds vertrouwen tussen overheid en veld. In het document gaan we in op drie hoofdthema’s die op dit moment voor de podiumkunsten essentieel zijn: De nieuwe generaties; Gezonde en faire arbeidsmarkt ; Passend beleid en bestel.

06-09-2022

Culturele en creatieve instellingen kunnen voor de derde en laatste keer een HR-voucher aanvragen voor ondersteuning bij hun HR- en organisatiebeleid. Met de voucher kun je voor maximaal € 20.000 een adviseur inhuren, die je verder helpt met HR-vraagstukken binnen jouw organisatie. Bijvoorbeeld voor advies over de toekomst van de organisatie en daarbij passend HR-beleid en HR-instrumenten, advies over een sociaal veilige werkomgeving, verschillende Fair Pay-contractvormen of begeleiding bij de uitvoering van diversiteitsbeleid.  Aanvragers uit de eerste ronde kunnen nogmaals aanvragen. De regeling hangt samen met de Arbeidsmarktagenda voor de culturele en creatieve sector, is een initiatief van de zes rijkscultuurfondsen en wordt bekostigd door het ministerie van OCW. Het CAOP verzorgt dit traject voor de zes rijkscultuurfondsen en ondersteunt bij het indienen en verwerken van de aanvragen en de communicatie over de HR-voucher.

28-07-2022

“En ik wil de arbeidsmarktpositie van de vaak zelfstandige makers versterken. Ruim 60% van de werkenden in de culturele sector is zelfstandige, dat is het dubbele van zzp’ers op de algehele arbeidsmarkt. Tijdens corona bleek dit kwetsbaar, onder andere door het projectmatige karakter van de sector. Een deel van de werkenden heeft de behoefte aan vastigheid. Het is daarom van belang om beide vormen, zowel vast als zelfstandig, te versterken. Concreet doen we dit door cultuurwerkgevers te stimuleren zelfstandigen in dienst te nemen, en door zelfstandigen met een financiële bijdrage tegemoet te komen in sociale voorzieningen. Tot slot komen er publiekscampagnes. We stimuleren mensen weer deel te nemen aan cultuur en zelf weer cultuur te beoefenen.” D66 ging in gesprek met Gunay Uslu, de staatssecretaris van cultuur en media.

28-07-2022

Anders dan in 2020, toen werknemers na het uitbreken van de coronapandemie minder vaak overstapten naar een andere werkgever, wisselden werknemers in 2021 weer vaker van baan. Ook kwamen zij minder vaak binnen een jaar zonder baan te zitten. Daarmee was de werknemersdynamiek terug op het niveau van voor corona. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers. Om het aantal baanwisselingen te meten – meer in het bijzonder een overstap naar een andere werkgever - wordt gekeken naar de situatie van werknemers in januari en vervolgens in december. Van de 7,9 miljoen werknemers die in januari 2021 een baan hadden, had in december van dat jaar bijna 79 procent dezelfde baan en bijna 14 procent (ruim een miljoen) een andere werknemersbaan. Ruim 7 procent (587 duizend) had geen werknemersbaan meer. Van de 8,0 miljoen werknemers in januari 2020 was dat respectievelijk 79 procent, 12 procent en 9 procent. In dit eerste coronajaar werd er dus minder van baan gewisseld en had een groter deel na een jaar geen werknemersbaan meer. Tijdens de lockdowns in 2020 was er een relatief grote uitstroom van werknemers uit de bedrijfstakken horeca en cultuur, sport en recreatie. In januari 2021 telde de horeca meer dan 100 duizend werknemers minder dan een jaar eerder (van 395 duizend naar 290 duizend). Dat komt neer op een afname van 27 procent. In de cultuur, sport en recreatie daalde het aantal werknemers in dezelfde periode met 16 procent van 119 duizend naar 100 duizend. In de jaren ervoor was er steeds sprake van groei in deze bedrijfstakken. Beide bedrijfstakken, horeca en cultuur, sport en recreatie, vertonen over de jaren 2019, 2020 en 2021 een zelfde patroon wat betreft de uitstroom. In het eerste coronajaar 2020 was die aanzienlijk groter dan in 2019 en in 2021 juist kleiner. Bij dat laatste speelt mee dat de beginstand in januari 2021 al stukken lager lag dan in de twee jaar ervoor. Er waren al veel werknemers uitgestroomd. In de bedrijfstak cultuur, sport en recreatie valt op dat in 2021 minder werknemers van baan wisselden dan in 2020, terwijl dat in de andere bedrijfstakken juist vaker voorkwam. Naar verhouding meer werknemers bleven op hun plek in cultuur, sport en recreatie. Overigens werken er in deze bedrijfstak naar verhouding meer zelfstandigen dan in andere bedrijfstakken. In de gezondheids- en welzijnszorg en in de cultuur, sport en recreatie lag de uitstroom naar een uitkering in 2020 en 2021 relatief hoog; voor beide bedrijfstakken respectievelijk rond de 25 en 21 procent.

26-07-2022

Vorig jaar publiceerde het aan de Universiteit van Amsterdam gelieerde onderzoeksinstituut AIAS-HSI een onderzoek naar de flexibilisering van de arbeidsmarkt in de culturele en creatieve sector. Daarin werd onder andere ook aandacht besteed aan de zogenaamde 'multiple jobholder'. Iemand die meerdere banen/posities combineert, bijvoorbeeld twee banen in loondienst of zzp’er in combinatie met loondienst. Een manier van werken die (ook) in de culturele en creatieve sector toeneemt. Onlangs verscheen in het Tijdschrift voor HRM een nader onderzoek naar de positie van de multi-jobber. De situatie van multi-jobbers is precair: "in Nederland hebben multi-jobbers gemiddeld een lager inkomen en twee keer zoveel kans om in armoede te belanden als werkenden met één baan. Weliswaar combineert één op de drie multi-jobbers meerdere banen van goede kwaliteit, een even zo groot deel heeft twee banen die juist geen goed loon hebben en weinig zekerheid bieden. Gemiddeld is het brutoloon van multi-jobbers ruim een vijfde lager dan van mensen met één baan". De onderzoekers doen 4 aanbevelingen voor de HR-praktijk die ook voor de culturele en creatieve sector relevant zijn.

25-07-2022

Het CBS publiceert in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap : Omzet en inkomenspositie van zzp’ers in de culturele en creatieve sector, 2019-2021. Deze tabel bevat informatie over de inkomens en omzet van zzp'ers in de culturele en creatieve sector, verdeeld naar type zzp'ers en of de zzp'er wel of niet de hoofdkostwinner van het huishouden is. De tabel heeft als doel om op basis van thans beschikbare registergegevens een beeld te schetsen van de gewijzigde inkomenspositie van zzp'ers in de culturele sector als gevolg van de maatregelen om verspreiding van het COVID-virus tegen te gaan. De afbakening van zzp'ers geschiedt op basis van registergegevens, met name belastingaangiften. Op het moment van levering van deze tabel zijn definitieve gegevens over 2019 het meest recent. Om een indruk van de inkomenssituatie van zzp'ers in 2020 en 2021 te kunnen geven is gebruik gemaakt van omzetgegevens uit 2019 tot en met 2021. De gegevens in deze tabel met betrekking tot omzetgegevens hebben een experimenteel karakter en zijn indicatief.

14-07-2022

In 2020 en 2021 is door o.a. Kunstenbond, NAPK, VSCD, Cultuurconnectie en Platform ACCT samen met PFZW/PGGM gewerkt aan de concretisering en implementatie van de ‘zzp pensioen pilot’ uit de Arbeidsmarktagenda. Helaas is medio 2021 besloten om deze pilot vooralsnog niet door te zetten, met name vanwege beperkingen in experimenteerwetgeving. Platform ACCT ziet het ontbreken van pensioenopbouw voor zelfstandigen nog steeds als grote urgentie in de sector. Daarom heeft Platform ACCT zich eind 2021 aangesloten bij ‘De Kunst van Later’. In dit innovatielab wordt vanaf maart 2022 tot circa juni 2023 toegewerkt naar het ontwerpen van toekomstgerichte oplossingen om pensioenopbouw van zzp’ers te ondersteunen. In het kader van de innovatielabs van Stimuleringsfonds  Creatieve Industrie is onder leiding van social design bureau Muzus een creatief consortium gestart om te onderzoeken, te experimenteren en te leren hoe verandering en beweging kan ontstaan in het huidige systeem van (ontbrekende) pensioenopbouw van zelfstandigen in de culturele en creatieve sector. In dit innovatielab onderzoeken en ontwerpen Muzus, Motivaction, Think+DO en 3310 School for Millenials in co-creatie handvatten voor zzp'ers om hun oudedagsvoorziening slim te regelen. Ze kijken vanuit verschillende perspectieven, belangen en brillen naar het vraagstuk.

14-07-2022

Deze maand is een belangrijke mijlpaal gehaald binnen het programma Verbetering Arbeidsvoorwaarden en Collectieve Afspraken. Drie jaar lang helpt Platform ACCT jaarlijks zes overlegtafels op weg en begeleiden de deelnemers naar het maken van concrete afspraken over onder meer honorering. Eerder dit jaar maakten de sectoren popmuziek, archeologie, amateurkunst/kunsteducatie en Film/AV in verschillende snelheden een veelbelovende start. Eind juni voegden zich nog twee sectoren bij de koplopers, namelijk de freelance musici Klassiek en de ontwerpsector. Bij deze laatste sector is nog sprake van voorbereidend onderzoek waartoe een begeleidingscommissie bijeen kwam. Deze groep heeft echter de potentie om uit te groeien naar een ketentafel. Diezelfde situatie bestaat ook bij de beroepsfotografen. En met een aftrap voor een ketentafel voor letteren organisaties op 11 juli ligt het programma ruimschoots op koers wat het realiseren van zes tafels in 2022 betreft.

11-07-2022

Kunsten ’92 met een overzicht van de aangenomen en aangehouden moties inzake Hoofdlijnenbrief Cultuur 2022.

05-07-2022

Het is een tijd van grote veranderingen. De wereld is in beweging, panelen verschuiven. Welke kant gaat het op? Wat is de juiste balans? Op 6 en 7 oktober organiseert de Museumvereniging het tweedaagse Museumcongres in Rotterdam: Kantelpunt. Tijdens dit congres wordt er ingegaan op de grote thema's van nu : Verduurzaming vs groei, Werk vs leven, Inclusie vs polarisatie, en Online vs onsite . Het Museumcongres is er voor álle museummedewerkers van bij de Museumvereniging aangesloten leden.

23-06-2022

Het aantal mensen dat wisselde van beroep is in 2021 licht gestegen, na een aanzienlijke daling in 2020. Daarnaast piekte in 2020 het aandeel mensen dat zonder werk raakte, waarna dit in 2021 weer afnam. Hierin zijn wel behoorlijke verschillen naar beroep. Dit blijkt uit de publicatie Dynamiek op de Nederlandse Arbeidsmarkt 2022, waarin taken en vaardigheden van mensen centraal staan. Deze publicatie is een samenwerking van het CBS, TNO en externe onderzoekers. Uit het onderzoek blijkt o.m. dat voor agrarische beroepen en creatieve en taalkundige beroepen het aandeel dat wisselde van beroepsklasse in het tweede kwartaal van 2020 een stuk hoger dan hetzelfde kwartaal een jaar later. In 2020 piekte het aandeel mensen dat zonder werk kwam te zitten. Dit aandeel was in het tweede kwartaal 3,7 procent. Vooral mensen met een transport of logistiek beroep (8,5 procent) of een beroep in de dienstverlening (7,2 procent) kwamen toen zonder werk te zitten. Niet voor alle beroepsklassen was 2020 een piekjaar. Bij managers en degenen met een creatief of taalkundig beroep was in het tweede kwartaal van 2021 de uitstroom uit werk groter dan in 2020. Uiteindelijk daalde het aandeel mensen dat zonder werk raakte weer tot 2,3 procent in het tweede kwartaal van 2021.

23-06-2022

Het herstel van de Nederlandse cultuursector gaat nog moeizaam. Dat ziet nu ook de politiek waardoor er onlangs 135 miljoen euro wordt uitgetrokken om de sector er bovenop te helpen. We kennen de beelden van overvolle poppodia inmiddels weer, maar hoe gaat het met de kleinere theaterzalen? Of de net afgestudeerde kunstschilder? In het radioprogramma Vroeg! spraken Jorgen Tjon A Fong, directeur van theater De Kleine Komedie in Amsterdam, en Jan Jaap Knol, directeur van de Boekmanstichting, die onderzoek doet naar cultuurbeleid, over het herstel van de cultuursector.

23-06-2022

De cultuursector van de toekomst, hoe zou die eruit kunnen zien? In gesprek met kunstenaars, ontwerpers, onderzoekers en docenten werden op 21 juni in Spui25 in Amsterdam mogelijke scenario’s. De urgenties zijn overduidelijk: sociale onveiligheid, teruglopende bezoekersaantallen en een slecht functionerende arbeidsmarkt. Wat staat cultuurwerkers vandaag te doen? Om deze vraag te beantwoorden buigen twee panels zich over respectievelijk de toekomst van het kunstonderwijs en de kracht van de verbeelding. De avond is terug te zien.

21-06-2022

In de culturele en creatieve sector is de motivatie om te leren erg hoog. Tegelijkertijd is de vraag hoe en wat te leren erg verschillend. Leernetwerken sluiten daar goed op aan: deelnemers worden erkend in hun expertise en er is sprake van wederkerigheid. Boekman Extra #32: Van soleren naar samen leren : Het nut van leernetwerken in de culturele en creatieve sectoren, geschreven door Evelien Vos.

21-06-2022

De Nederlandse cultuursector kreeg flinke klappen in coronatijd. Ook in Noord-Brabant namen het aanbod en de activiteiten van instellingen drastisch af, maar deze afname is niet sterker dan elders in het land. De monitor Waarde van cultuur 2022 laat zien dat de Brabantse culturele infrastructuur en het cultuuraanbod nog steeds bescheiden zijn in vergelijking met andere provincies. Het meerjarige onderzoek volgt de ontwikkelingen van de culturele sector in Noord-Brabant. De afgelopen twee jaar liep het aantal cultuurbezoekers enorm terug en cultuur werd voor de Brabanders een steeds minder groot onderdeel van hun leven. Hierdoor zijn veel individuele makers en kunstenaars in financiële en persoonlijke problemen gekomen en werk elders gaan zoeken. Een van de gevolgen was de dalende werkgelegenheid in de culturele sector. De arbeidsmarkt in de sector was in Noord-Brabant al bijzonder kwetsbaar en is verder onder druk komen te staan. De zorgen over het uitblijven van werk onder makers en over personeelstekorten bij instellingen zijn in Noord-Brabant groter dan in de rest van het land. Maar men ziet ook kansen, bijvoorbeeld om werk anders te gaan organiseren. De onderzoekers spreken de hoop uit dat overheden en instellingen wat doen met de zorgen en de kansen. Enkele andere bevindingen van het onderzoek: Noord-Brabant scoort een lage middenmootpositie als het gaat om culturele voorzieningen en aanbod. Tegelijk vinden Brabanders kunst en cultuur, ook in tijden van corona, belangrijk voor de samenleving. Zeker jonge Brabanders hechten veel waarde aan cultuur. In de coronajaren zijn Brabanders iets gematigder over de bijdrage van kunst en cultuur aan verschillende sociaalmaatschappelijke aspecten, zoals ontmoeting tussen mensen, welzijn en de rol van kunst en cultuur in een wijk of buurt. De cultuuruitgaven van Brabantse overheden stijgen licht, maar minder hard dan elders in Nederland. De gemeenten blijven de grootste publieke financiers van cultuur. De cultuuruitgaven per hoofd van de bevolking in de provincie dalen licht. Het aantal cultuurstudenten op het mbo stijgt, terwijl het aantal op hbo en wo-niveau daalt. De hbo-masters daarentegen zijn juist meer in opkomst. Onder de Brabantse cultuurbeoefenaars stijgt de ontwikkelingsbehoefte: er worden meer lessen en cursussen gevolgd. Amateurkunstverenigingen in de provincie Noord-Brabant zetten zich ook maatschappelijk in, meer dan elders. ‘Waarde van cultuur 2022: de staat van de culturele sector in Noord-Brabant’ is een initiatief van Kunstloc Brabant, Het PON & Telos, Pyrrhula Research Consultants en Boekmanstichting, in opdracht van BrabantStad

16-06-2022

“De focus van de culturele opdracht is echter niet ‘geld verdienen’, maar inhoudelijke waarde toevoegen, verbeeld en verbeeldend. Wil die zachte tussenlaag zijn werk kunnen doen dan is ook een stevige bodem vereist, met name een goed ingestelde arbeidsmarkt. Daar gaat het tweede deel van dit essay over. Het tompouce model: cultuur draagt bij aan de ontwikkeling van ‘de economie’, ‘het economisch systeem’ schraagt de cultuur van onder en voedt haar van boven. Er is zeker geen volkomen circulariteit (de oliebol komt er niet voor in aanmerking om de tompouce als model te vervangen), maar natuurlijk hangen de drie elementen nauw samen.” Erik Akkermans over de culturele en creatieve sector in de nieuwe economie. De eerste bijdrage van Boekman Extra #31: Naar een tompouce-economie. Kan de culturele en creatieve sector de rol van Tom Poes vervullen? Listen en relevante verhalen verzinnend in de wereld vol ecologische, economische, maatschappelijke, internationale problemen en conflicten? Welke randvoorwaarden moeten we daar dan voor scheppen? En kan de economische wetenschap daarbij steun in de rug geven?

16-06-2022

‘Leve de componist!’ Zo luidt het thema van de eerste Dag van de Componist, die op 18 juni door het hele land wordt gevierd. Het initiatief van New Music NOW wordt een jaarlijks terugkerend evenement. In tien steden vinden in totaal meer dan honderd concerten plaats, met werk van ruim honderd verschillende componisten. Hoe is het gesteld met het compositieklimaat in Nederland, ruim tien jaar na de ingrijpende cultuurbezuinigingen van voormalig staatssecretaris Halbe Zijlstra (2010-2012)? Valt er nog geld te verdienen met nieuwe muziek? NRC sprak met zes componisten en bestuurders. Componist Karmit Fadael. „Ik zie vooral dat ik veel geluk heb. Als je niet het lef hebt om op mensen af te stappen, zoals ik gedaan heb, of veel geluk had tijdens je studie, dan is het heel lastig. Ik kan me goed verplaatsen in collega’s die het moeilijker hebben en die afhankelijk zijn van een bijbaan. Ik voel me geen haar beter dan zij.” Soms steekt het haar wel: leeftijdgenoten in andere sectoren met een vergelijkbaar opleidingsniveau gaan in de komende jaren twee, drie, vier keer zo veel verdienen. „Ik zou ook wel een huis willen kopen, maar dat kan niet. Ik voel wel eens angsten als ik nadenk over de lange termijn.” Componist Klas Torstensson over de reputatie van Nederlandse muziek : „Mensen kennen alleen Louis Andriessen, en die is inmiddels overleden. Vroeger was men jaloers op de ensemblecultuur en het subsidiesysteem, maar die zijn afgebroken door ellendige politici zonder belangstelling voor cultuur.” Verbeterpunten zijn er genoeg, zegt Esther Gottschalk directeur van beroepsvereniging Nieuw Geneco, waarbij ruim 330 componisten zijn aangesloten. Meer nieuwe muziek in de grote zalen. Een beter verdienmodel voor live en streaming. Voldoende budget voor het Fonds Podiumkunsten. Componist Joey Roukens : “Nieuwe muziek is marginaal geworden, de culturele impact ervan is nihil. De rol die componisten vroeger hadden, is nu alleen weggelegd voor popmensen. Ik heb genoeg opdrachten, maar dit knaagt wel.” Davo van Peursen directeur van Donemus, een van de grootste muziekuitgevers van Nederland, zegt over een ‘honorariumtabel’ met minimale vergoedingen dat die in het algemeen goed wordt nageleefd, evenals de Fair Practice-Code: „Wij zitten bijna wekelijks aan tafel met Buma/Stemra om de rechten van onze componisten te verdedigen. Wel zien we dat componisten regelmatig onder druk worden gezet om af te zien van uitvoeringsrechten bij muziektheatrale werken.”

16-06-2022

De gemeente en provincie Groningen willen met ingang van 2025 een gedragscode invoeren voor de culturele sector waarin eerlijke betalingen verplicht worden gesteld. Culturele instellingen in Groningen, die geld krijgen van de provincie of de gemeente, moeten daarvoor een zogenaamde ‘Fair Practice Code’ ondertekenen. Althans, dat is het plan. De huidige colleges willen het definitieve besluit overlaten aan hun opvolgers. Daarna moeten ook de gemeenteraad en Provinciale Staten nog beslissen over het plan. Het invoeren van een Fair Practice Code zou de gemeente en provincie in 2019 en 2021 jaarlijks € 300.000 extra hebben gekost. De culturele arbeidsmarkt staat al jaren onder druk. De lonen zijn laag en onbetaald extra werk of structureel overwerk komt regelmatig voor. Tijdens de coronapandemie kwam de kwetsbaarheid van de sector nog meer aan het licht, toen werkenden hun baan kwijt raakten en zzp'ers geen opdrachten meer kregen. Om een beeld te krijgen van de omvang van het probleem hebben de provincie en gemeente Groningen gezamenlijk een nulmeting laten uitvoeren. Onderzoeksbureau SiRM heeft over 2019 en 2021 onderzoek gedaan naar de meerkosten als gevolg van de invoering van de 'Fair Practice Code', een gedragscode voor alle 34 meerjarig gesubsidieerde culturele instellingen in Groningen. Het bureau deed ook onderzoek naar eerlijke betalingen, met aandacht voor de situatie van zzp’ers en ingehuurd personeel. Als de code was ingevoerd, had het 2019 € 2,7 miljoen en 2021 € 1,6 miljoen extra gekost. Een andere opvallende uitkomst is dat lagere salarissen meer voorkomen bij zzp’ers en inhuur dan bij personeel in vaste dienst. Voor de gehele sector geldt dat de extra kosten bij de Fair Practice Code voor 59% veroorzaakt worden door te lage lonen en 41% door onbetaald overwerk. De problemen zijn relatief het grootst bij instellingen met een kleine jaaromzet in de sectoren beeldende en visuele kunst, erfgoed en muziek en festivals. Aan de onderzoeken deed ruim de helft van de cultuurinstellingen mee uit de Cultuurnota van de gemeente en het Uitvoeringsprogramma van de provincie. De resultaten over 2019 zijn het beste als uitgangspunt te gebruiken omdat hier nog geen sprake is van een vertekend beeld als gevolg van de coronamaatregelen.

16-06-2022

Vorige maand presenteerde staatssecretaris Uslu van cultuur en media haar plan in hoofdlijnen voor de sector in 2022: Herstel, vernieuwing en groei worden hierin gekenmerkt als topprioriteit. De Kunstenbond herkent zich in de prioriteiten, maar ziet in de plannen geen concrete maatregelen terugkomen die echt leiden tot structurele verbetering van de arbeidsmarkt. Haar plan is om verbetering van de culturele arbeidsmarkt goeddeels in de algemene hervormingen van de arbeidsmarkt van het kabinet te zoeken. Het kabinet wil af van de flexverslaving in meerdere sectoren en de positie van zzp’ers verbeteren, maar ook in de coalitieplannen ontbreekt het aan doeltreffende maatregelen. De Kunstenbond wilt dat de staatssecretaris hier zelf het voortouw in neemt. Door af te wachten wat het kabinet gaat doen, doet zij de specifieke kenmerken en problemen van de sector tekort. Er zijn bovendien al verschillende onderzoeken gedaan en rapporten verschenen over de staat van de arbeidsmarkt in onze sector, waar in verhouding een stuk meer mensen geen vast dienstverband hebben dan in andere sectoren. De Kunstenbond stelt dat een verbetering van de positie van werkenden cruciaal is voor herstel van de sector. OCW moet nu extra middelen aanwenden om de positie van werkenden te verbeteren. Want ook in de cultuursector dient wat professioneel is gemaakt, professioneel betaald te worden. Wat de Kunstenbond betreft is het eenvoudig: investeer nu in verbetering van de arbeidsmarkt in de culturele en creatieve sector. Bijvoorbeeld door een actieve stimulans voor een sociaal akkoord in de sector. In de brief, dd. 13 juni, die Kunstenbond samen met de Creatieve Coalitie stuurden naar de Kamerleden in de aanloop naar het debat op 15 juni, staan de aanbevelingen.

14-06-2022

Op 7 juni vond in Bibliotheek Neude te Utrecht de eerste live HR-netwerkbijeenkomst plaats van digiPACCT. Een middag die in het teken stond van het thema duurzame inzetbaarheid en eerder uittreden. Een korte terugblik op een geslaagde middag vol kennisdeling, netwerken en ontmoeting.

14-06-2022

Binnen het programma Verbetering Arbeidsvoorwaarden en Collectieve Afspraken gebeurt momenteel van alles. Op 7 juni kwamen in de Tolhuistuin in Amsterdam ongeveer 30 vertegenwoordigers uit diverse onderdelen van de productieketen Film/AV samen. De omvang van deze groep is iets groter dan gebruikelijk, maar dat volgt nu eenmaal uit de complexe en diverse structuur van de sector. Als branchegenoten kunnen ze samenwerken aan het concreet maken van de Fair Practice Code voor toepassing in de productieketen. Platform ACCT ontwikkelt nu een goede werkvorm met een aanpak voor het vervolg op korte termijn. In diezelfde week vond een aftrap plaats met een kleine 20 vertegenwoordigers uit de Amateurkunst en Cultuureducatie. In samenwerking met LKCA is een aanpak en samenstelling gepresenteerd voor een ketentafel die gaat werken aan heldere richtlijnen voor de beloning van werkenden in deze sector die zich buiten het domein van bestaande cao’s begeven. Dat betreft een behoorlijk groot deel van de sector, zoals particuliere aanbieders van binnen schoolse cultuurlessen, projectorkesten en culturele workshops in het sociale domein. Binnen deze ketentafel is veel werk aan de winkel, maar een groot commitment om samen het traject aan te gaan.

13-06-2022

In december 2021 riepen de Kunstenbond en Platform BK in een open brief op om studenten beter toe te rusten voor de problematische creatieve arbeidsmarkt. De brief maakte honderden reacties los van studenten en docenten. Sepp Eckenhaussen (Platform BK) en Karin Boelhouwer (Kunstenbond) werden uitgenodigd door het SAC KUO, het officiële overleg van kunstvakopleidingen binnen de Vereniging van Hogescholen voor een overleg op 10 juni. De problematische situatie op de arbeidsmarkt was natuurlijk al bekend. Ook het feit dat afstudeerders zich niet goed toegerust voelen werd onderkend (dit punt wordt ook benoemd in de Sectoragenda 2021-2025). Het schort echter aan manieren om dit inzicht als curriculumvernieuwing te implementeren in het onderwijs zelf. In de komende tijd worden Platform BK en Kunstenbond als gesprekspartner meegenomen in het proces dat ook echt tot verandering in het onderwijs moet leiden. Zo worden beide uitgenodigd op de komende KUO-conferentie en door het Netwerk OBK (het landelijk Overleg Beeldende Kunstvakopleidingen) meegenomen in het ontwikkelen aan nieuwe beroepsprofielen. Het SAC KUO agendeert de brief van Kunstenbond en Platform BK bovendien in hun netwerken, zodat per discipline gekeken kan worden naar specifieke beleidsmaatregelen. Tot slot was onder de aanwezigen brede onderkenning van het feit dat duurzaam kunstonderwijs alleen kan bestaan op basis van een eerlijke en veilige leer- en werkomgeving. Daarom wordt gewerkt aan betere contractpraktijken, waarbij het streven is naar 80% vaste contracten. Op sommige academies gaat dit al goed, maar de vooruitgang verschilt van academie tot academie erg.

13-06-2022

Met de publicatie in de Staatscourant van 8 juni 2022 is de Cao Toneel en Dans 2022-2023 algemeen verbindend verklaard (AVV). Dit betekent dat alle professionele Nederlandse producenten die toneel- en/of dansvoorstellingen maken, deze cao moeten toepassen voor hun personeel. Cao-partijen Nederlandse Associatie voor Podiumkunsten (NAPK) en Kunstenbond hebben de AVV aangevraagd om de arbeidsvoorwaarden voor de gehele toneel- en danssector op een passend niveau te regelen. De cao heeft een tweejarige looptijd en geldt van 1 januari 2022 tot en met 31 december 2023