Met een overvloed aan water of een groot tekort, in de Henriëttewaard in Den Bosch is het altijd wat met water. Met aan de ene kant rivieren die buiten hun oevers treden door extreme regenval en aan de andere kant problemen door periodes van droogte. Hoe organiseren we het watersysteem op een nieuwe manier zodat we antwoord geven op de toekomstige opgaven van de overvloeden en de tekorten aan water? Tijdens deze Design Challenge zijn we voor deze wateruitdagingen op zoek gegaan naar visies en ontwerpen van duurzame oplossingen die tot de verbeelding spreken.
Het gebied
De Henriëttewaard maakt onderdeel uit van de Zuiderwaterlinie en de verdedigingslinie rond ‘s-Hertogenbosch. In het uitgestrekte gebied van ongeveer 100 hectare doorkruist de historische Linie 1629 het landschap. Maar op dit moment doet de huidige situatie niet meer denken aan een deel van de Zuiderwaterlinie of de verdedigingslinie rond 's-Hertogenbosch. De Henriëttewaard, momenteel vooral een landbouwgebied, wordt omgeven door gegraven waterlopen met aan weerszijden nieuwe bebouwing.
Het streven is om dit gebied te behouden en tegelijkertijd te ontwikkelen en daarmee toegankelijk te maken voor publiek. De focus op natuurontwikkeling en mogelijke maatregelen om het risico van hoog water te verminderen zijn daarbij belangrijk. In de komende jaren is het doel van de gebiedsopgave om de directe omgeving te betrekken bij de hoogwateraanpak van 's-Hertogenbosch. Dit betekent dat er aanzienlijke hoeveelheden water worden opgeslagen en gecontroleerd afgevoerd. Bovendien biedt deze situatie kansen om het aanwezige erfgoed van Fort Crèvecoeur en delen van de Linie 1692 opnieuw zichtbaar te maken.
Foto: Deeluitsnede Linie 1629
Waarom deze Design Challenge?
De Henriëttewaard in Den Bosch schreeuwde om innovatieve ideeën en tot de verbeelding sprekende visies om beter voorbereid te zijn op de toekomstige watergerelateerde uitdagingen. Daarnaast et streven was dan ook naar oplossingen die niet alleen de rijke geschiedenis van de locatie respecteren, maar ook inspeelden op de hedendaagse en toekomstige behoeften zoals klimaatverandering.
De Design Challenge
Voor dit ontwerpend onderzoek waren we op zoek naar multidisciplinaire teams. Mensen met allerlei soorten achtergronden meldden zich aan: van kunstenaars, (landschaps)architecten, ontwerpers, makers, waterbouwkundigen, ecologen en erfgoeddeskundigen.
Hun opdracht was breed geformuleerd: we zochten ontwerpen die bijdragen aan veiligheid, het terugdringen van de CO2-uitstoot, het verbeteren van de (bodem)waterkwaliteit, verbeteren van biodiversiteit en het vergroten van de beleefbaarheid van het landschap voor fietsers en voetgangers. In dit alles stond de kracht van innovatie, creativiteit en verbeelding centraal.
Uit een enorm aantal aanmeldingen werden de vijf meestbelovende teams geselecteerd door een deskundige jury onder leiding van oud-Rijksbouwmeester Floris Alkemade. In nauwe samenwerking met praktijkpartners Alliantie Zuiderwaterlinie, Staatsbosbeheer, NVTL, TU Delft, Rijksdienst Cultureel Erfgoed, Waterschap Aa en Maas, Gemeente 's-Hertogenbosch en de Provincie Noord-Brabant werkten de teams hun ontwerpen verder uit. Ze verkenden de unieke landschappelijke kenmerken van de Henriëttewaard, als integraal onderdeel van de Zuiderwaterlinie. Deze werkwijze resulteerde in vijf unieke visies op de toekomst van de Henriëttewaard.
Duik dieper in de Design Challenge 2024
Wil je meer weten over de Design Challenge?
Neem contact met op met Hermelinde van Xanten.
Meer weten over kunst en klimaat
Neem een kijkje op onze kennispagina!