Je bent nog jong, maar je weet eigenlijk al waar je echt blij van wordt: toneel. Of het nou acteren, schrijven of regie is. Gelukkig zijn er genoeg plekken in Brabant waar je terecht kunt als het op theatermaken aankomt. Een aantal verschillende organisaties die zich allemaal bezighouden met jongeren en toneel is met Kunstbalie om de tafel gaan zitten. Wat kun je doen als je jong en gedreven bent om theater te maken?
Geschreven door Sophie Teunissen
Voor MEST sprak ik met verschillende jongeren die een passie hebben voor theater en zich actief opstellen om zich daar verder in te ontwikkelen. Het werd me al snel duidelijk dat je al veel ervaring kan opdoen naast je middelbare school en je toneelclub, zo heb je Het Zuidelijk Toneel (HZT), Factorium, Festival LINK (initiatief van Factorium), 39Graden en Kunstbende die ieder jaar projecten organiseren met jongeren. Hoewel deze instanties natuurlijk al langere tijd weten van elkaars bestaan en activiteiten, heeft Kunstbalie ongeveer een jaar geleden het voortouw genomen om de communicatie onderling wat gerichter te laten verlopen.
Sandra Broekmans van Factorium en Jongerentheaterfestival LINK vertelt mij waarom het belangrijk is om van elkaar te weten wat er speelt, letterlijk en figuurlijk: 'Wat alle instanties met elkaar gemeen hebben is dat we de ontwikkeling van jongeren binnen de theaterwereld als eerste prioriteit hebben. Niet alleen de individuele ontwikkeling van de jongere in kwestie, maar vooral ook de ontwikkeling van Jeugdtheater op zich. Om die ontwikkeling te stimuleren is het van belang om te weten wat anderen doen, je moet van elkaar leren. Ontwikkeling vindt plaats binnen een bredere context dan slechts één organisatie of festival. Theatermaken doe je met elkaar en voor een publiek, het gaat over optreden en naar buiten treden.
Wat al deze organisaties en festivals onderscheidt van een toneelvereniging is dat de nadruk ligt op experimenteren, leren en ervaring opdoen. Zodoende kan iemand op een brede manier ontdekken wat hij of zij echt leuk vindt en waar diegene goed in is. Bij een toneelvereniging krijgt iemand vaak een rol die deze persoon goed kan vertolken, bij Factorium dagen wij jongeren uit om vooral nieuwe dingen te proberen.'
Rosita Segers (19), Tosca Sommerdijk (17) en Merel Pechtold (17) zijn drie enthousiaste theaterliefhebbers en makers die via deze organisaties hun passie verder hebben leren ontdekken en ontwikkelen. Allemaal zijn zij van jongs af aan gedreven geweest als het op theater aankomt en vertelden ze mij vol enthousiasme over hun ervaringen met deze organisaties. Zo heeft Tosca twee keer meegedaan aan Kunstbende, een wedstrijd voor verschillende disciplines waar jongeren tussen de 13 en 18 jaar zich voor kunnen aanmelden met eigen werk. In 2015 won zij de derde prijs in de provinciale finale, in 2016 ging ze door naar de landelijke finale waar ze uiteindelijk de eerste prijs won in de categorie Theater. Ze mocht met haar eigen stuk 'De Paddenstoel 2.0' naar Oerol.
Tosca: 'Dat was echt een fantastische ervaring, een eiland vol kunst en theater en daar stond ik tussen! Ik zou iedereen aanraden om je voor Kunstbende aan te melden, je doet er niet alleen ervaring mee op, je krijgt ook ontzettend goede begeleiding en feedback bij het maken van je eigen stuk en ze bieden allerlei workshops aan. Ook leer je er weer heel veel nieuwe mensen door kennen die op allerlei manieren creatief bezig zijn. Na mijn deelname werd ik bijvoorbeeld benaderd door iemand die vroeg of ik mee wilde doen aan een ander, nieuw project.' Ook voor Merel, die de eerste prijs won in de categorie Taal, betekende Kunstbende een enorme verrijking van haar netwerk.
Rosita, die ook deelnam aan Kunstbende, volgt inmiddels aan de HKU de Theateropleiding. Voordat ze daar werd aangenomen heeft ze bij HZT al meegedaan aan het jaarlijkse educatieproject 'Expeditie Theater' voor jongeren van 14 tot 18 jaar. Rosita: 'Bij dit project van HZT werk je in een maand tijd aan een productie met andere jongeren onder begeleiding van professionele theatermakers. Je wordt daar meegenomen in het hele proces van het maken, ik heb daar ontzettend veel geleerd, ook buiten het acteren om. Zonder alle ervaring die ik heb opgedaan bij HZT en Kunstbende was ik misschien niet aangenomen op de HKU.'
Daan Windhorst (27) sluit zich bij het advies om aan zo veel mogelijk projecten mee te doen en vooral om te blijven maken. Zelf is hij schrijver, heeft onder andere voor HZT geschreven en voor Kunstbende gejureerd. Daan: 'Mede dankzij de ervaring die ik tijdens mijn tijd aan de middelbare school heb opgedaan bij onder andere 39Graden en Kunstbende ben ik aangenomen op de Toneelschrijfopleiding in Utrecht.'
Kunstbalie staat met alle eerder genoemde organisaties in contact en faciliteert de samenwerking. Zo wordt duidelijk waar de verschillende partijen complementair zijn aan elkaar, welke doelgroepen ze aanspreken en waar ze gespecialiseerd in zijn. Jasmijn van der Hamsvoord van Kunstbalie vertelt mij dat het centraliseren van het onderlinge contact voornamelijk het doel heeft om jongeren makkelijker te kunnen doorverwijzen naar elkaar.
Jasmijn: 'Tijdens het eerste overleg bleek dat er een grote groep jongeren al bekend was die bij alle verschillende organisaties actief is. Het is voor deze doelgroep erg fijn als de organisaties van elkaars activiteiten op de hoogte zijn, uiteindelijk doen ze allemaal geweldige dingen in Brabant voor de ontwikkeling van getalenteerde jongeren binnen theater. Ook het contact met het onderwijs is verbeterd door de Kunstbende Ateliers die wij met Kunstbende mogelijk maken: gemotiveerde leerlingen uit het voortgezet onderwijs krijgen hierbij via school de kans om zich onder begeleiding van een expert/kunstenaar voor te bereiden op de Brabantse Kunstbende Finale.'
Binnen Brabant is er voor jongeren die zich echt willen ontwikkelen op gebied van theatermaken dus best veel aanbod. Kunstbende is goed voor je netwerk en je krijgt er goede begeleiding voor je eigen project. HZT biedt een professionele omgeving waar je ook later als student eigen (afstudeer)projecten kan realiseren. En zo zijn festivals als 39Graden en LINK er om jonge makers, alleen of in groepsverband, een podium en een publiek te geven. Bezoek vooral de websites van de andere organisaties om meer te weten te komen over hun activiteiten, zo vindt de Kunstbende-finale van regio Brabant op 30 april plaats en is het nu mogelijk om je in te schrijven voor de monologenwedstrijd 'Solo's' van Factorium. Het is aan jou om te doen!
Sophie Teunissen
Redacteur mestmag.nl
