Honderd projecten succesvol met crowdfunding

Crowdfunding, het concept is eenvoudig: als initiatiefnemer plaats je een (kunst)project online met een wervende tekst, tegenprestaties en een aansprekend filmpje. Vervolgens vraag je aan jouw achterban je project te steunen door middel van een donatie. Iedere donateur krijgt een beloning in de vorm van een passende tegenprestatie. Je stelt jezelf een deadline om een bepaald doelbedrag te realiseren. Je richt je hierbij op een breed publiek van zowel particulieren als bedrijven.

Een van de grootste en bekendste Nederlandse platforms voor (culturele) crowdfunding is Voordekunst.nl. In september 2011 vond bij het brabants kenniscentrum kunst en cultuur (bkkc) de lancering van Brabant voordekunst plaats. Het was het officiële startsein van de samenwerking tussen het bkkc en voordekunst.

Bkkc heeft vanaf het begin met name een ondersteunende rol in het geheel genomen. Projectleiders kunnen met vragen terecht bij een adviseur die hen helpt het project tot een succes te maken. Daarnaast komen projecten die via bkkc crowdfunden in aanmerking voor een bijdrage van 30% van de begroting uit het impulsgeldenfonds dat bkkc beheert, mits de andere 70% op een andere manier via de crowdfunding wordt 'binnengehaald'.

Bkkc steunt projecten van professionele makers en instellingen uit Brabant die willen crowdfunden ongeachte het platform. Sinds juli 2015 zijn zij geen officieel partner meer van Voordekunst.nl. Zij ondersteunen nog steeds projecten via voordekunst maar je kunt je project ook crowdfunden via Cinecrowd, Kickstarter, Indiegogo, Pledgemusic enzovoort. Of gewoon via je eigen website.

Niet vanzelf

In 2012 publiceerde Claudette van de Rakt haar boek I AM A GIRL met behulp van crowdfunding via Voordekunst en bkkc. Via 129 donateurs bereikte Claudette haar doel van €12.500. Het boek is het eindresultaat van een fotografieproject waarbij ze gedurende twaalf jaar twaalf meisjes portretteerde, telkens met tussenpozen van vier jaar. Het crowdfunden heeft voor nieuwe inzichten gezorgd, aldus de kunstenares: "Het boek werd door de crowdfunding meerledig, ik hoorde erg mooie verhalen en kwam erachter dat overleden kinderen in leeftijd met de ouders meegroeien. Een foto van een specifieke leeftijd voldoet dan niet aan het beeld dat de ouders hebben. Daarom heb ik gekleurde vellen toegevoegd die elk een kindje representeren. Ik denk dat de crowdfunding voor het boek (I am a Girl) goed was om ook al een stuk publiciteit te krijgen voordat het product er was."

Claudette vond het crowdfunden best zwaar: "Vooral het steeds opnieuw onder de aandacht brengen van je project aan de mensen, ik dacht dan, jeetje, moet ik weer een mailtje gaan sturen. Ook was het een erg zuur idee dat al het opgehaalde geld terug moest als het eindbedrag niet gehaald zou worden.

Wat me daarnaast tegenviel, was het feit dat er maar een klein percentage kwam uit mensen die ik niet persoonlijk kende of via via. Ik had gedacht dat dat een groter percentage zou zijn." Maar het kan ook heel erg snel gaan. Dat bewijst het project van Eindhovense indie-pop band Hunting the Robot. Binnen vier uur tijd haalden zij hun doelbedrag, en gingen er zelfs overheen! Hoe het nu gaat met de heren en wat zij deden met het extra geld, lees je hier.

Vaardigheden voor de 21e eeuw

Maar bkkc wil meer dan alleen het financieel steunen van culturele projecten in onze provincie. Luc Begas, adviseur bij bkkc: "We willen handvatten geven waarmee de kunstenaars en creatieven ook na het project verder kunnen. Zo dwingt het crowfunden van een project je om na te denken over je strategie. Waarom doe je de dingen die je doet en hoe wil je ermee verder?" Volgens Luc Begas is crowdfunding een goede manier om je als maker te versterken. Je oefent je in 21st Century Skills: vaardigheden die steeds belangrijker worden in de huidige maatschappij. Voorbeelden hiervan zijn samenwerken, kennisconstructie, creativiteit, planmatig werken, onderzoeken, zelfreflectie, problemen oplossen, zelfsturing en analyseren.

Crowdfunding vraagt om een goede planning, het onderzoeken van de markt en je doelgroep en een flinke dosis zelfreflectie om te ontdekken hoe je project en je maakproces (nog) beter worden. Als maker word je ook marketeer, PR medewerker en boekhouder van je project. Crowdfunding heeft na het project hopelijk ook een langere werking. Bijvoorbeeld dat er een beter beeld ontstaat hoe je je werk, project en/of dienst beter te defini‘ren en beter te laten aansluiten bij de vraag of een geïnteresseerde doelgroep." aldus Luc Begas.

Spoedcursus Elevatorpitcherij

Muzikant Michiel van de Weerthof was de eerste die de financiering voor zijn project HOI, het opnemen van een album met mooie hoes en CD boek, via bkkc voltooide. Michiel: "Crowdfunding daagde me uit om in sneltreinvaart bepaalde drempels te overwinnen en vaardigheden aan te scherpen. Je moet plannen en anticiperen als een malle, een zichtbare menselijke aanraakbaarheid combineren met achter-de-schermen-slimmigheid (want particuliere en bedrijfsmatige sponsoring vragen een andere benadering), en niet bang zijn om je boodschap te herhalen-herhalen-herhalen. Het is een spoedcursus elevatorpitcherij en levert een fikse hoeveelheid exposure. Dit zijn natuurlijk allemaal handige skills om in je pakket te hebben." Michiel kijkt met grote dankbaarheid terug op zijn crowdfundingperiode, maar zegt ook: "Tegelijk krijg ik de neiging om weer m'n bed in te duiken, want tjonge jonge... wat een bult werk op vele fronten tegelijk. Daarbij heb ik ook een kritische noot bij de inzet van crowdfunding: voor sommige makers en projecten is het zeer geschikt, maar het is zeer zeker niet het gouden ei der financieringsvormen. Hoogstens een optioneel alternatief."

Nummer 100!

Het honderdste succesvolle project is Earth Alchemy Factory van Atelier NL. Nadine Sterk en Lonny van Ryswyck zetten aardse ingrediënten zoals zand en klei in een uniek proces om tot gebruiksmaterialen, waaronder keramiek, verf en glas. Dit doen zij in een voormalige kerk in Eindhoven. Maar na acht jaar mogen zij niet langer huren en moet het pand worden aangekocht. Het doel van hun project: zorgen dat zij op deze plek kunnen blijven (samen)werken met andere disciplines. Lonny is razend enthousiast over crowdfunding, hoewel ze in eerste instantie wel haar twijfels had. "Ik vond het een super spannend idee, crowdfunden, en eigenlijk niets voor mij. Wij zijn als maker gericht op onderzoek en niet zozeer op het verkopen van een product en crowdfunden draait juist om het verkoopaspect. Niet per se van je product, maar wel van je idee, het project waar je geld voor wil." Normaal gesproken zou Lonny nooit aan crowdfunding hebben gedacht, maar het bleek de ideale manier om snel aan het bedrag te kunnen komen voor behoud van hun werkplek. Ze heeft meegedaan aan de Summer School bij Voordekunst om te bekijken of crowdfunden iets voor haar kon zijn.

Het mooiste van het traject vindt Lonny dat het uiteindelijk niet gaat om het doelbedrag, maar veel meer over hoe je je boodschap naar buiten wil brengen en hoe je jezelf en je product in de markt kan zetten. "Je wordt gedwongen over een tegenprestatie na te denken, best lastig als je voornamelijk onderzoek doet en het vijf jaar duurt voor er een product uit het onderzoek vloeit. Nu hebben we het materiaal van ons onderzoek, gebakken tegels van Nederlandse klei, verkocht aan mensen. De meest gehoorde reactie was dan ook, 'eindelijk kunnen we iets van jullie kopen." Naast je online aanwezigheid is een fysiek product of een evenement erg belangrijk om je doelgroep te bereiken, stelt Lonny. Zij hebben tijdens Dutch Design Week erg veel reacties en donateurs gekregen, omdat meteen zichtbaar was waarvoor ze het deden. Lonny: "Mijn mening is echt 180 graden gedraaid, van mega eng naar vol lof! Je moet crowdfunden als een feestje zien, mensen enthousiasmeren en mobiliseren. Niet wachten tot mensen doneren, maar actief werven door een deel van jezelf te geven."

Ook Mari Sanders, die samen met Jasper Knol de film Rue des Invalides maakte is positief: "Heel positief! We hebben meer opgehaald dan we hadden beoogd en veel media-aandacht gekregen. Het is wel een bloedspannend traject, en je hebt pas echt rust wanneer het volledige bedrag binnen is."