Zoek bijvoorbeeld naar een activiteit of pagina

Het Europees Keramisch Werkcentrum (EKWC) in Oisterwijk: een begrip onder kenners wereldwijd, een mythe voor het publiek. Want voor hen blijven de deuren dicht, de kunstenaars moeten er in rust kunnen werken. Maar: sinds deze zomer is er vier keer per week een rondleiding. En krijg je een inkijkje in de meest bijzondere werkplaats van ons land. Gericht op experimenten met het oermateriaal dat mening kunstenaar tot wanhoop drijft: klei. Redacteur Anneke van Wolfswinkel en fotografe Anke van Iersel mochten komen kijken. En zagen onder andere een Pontiac van porselein.

- Geschreven door Anneke van Wolfswinkel, fotografie: Anke van Iersel

Buiten liggen metershoge bergen. Zand, puin, resten van de oude riolering. De inrichting van het KVL-terrein in Oisterwijk is nog in volle gang. Binnen in het EKWC heerst ogenschijnlijk rust. Het licht valt overvloedig binnen door het zaagtanddak van de voormalige leerfabriek. Ergens klinkt het tikken van een hamer, iemand slaat met een vlakke hand op klei - je ziet het niet direct, maar je voelt het: hier wordt gewerkt. In het midden van de hal staat een oven, waar makkelijk een man of vijf tegelijk rechtop in kunnen staan. Hij is dicht en geruisloos, en pas als je er vlak naast staat voel je warmte. Binnenin voltrekt zich een wonder.

Ranti Tjan heeft het in de zes jaar dat hij hier directeur is, al vaak gezien: hoe de oven opengaat, soms na vier dagen stoken, bakken en afkoelen, en dat de kunstenaar dan begint te huilen. 'Van geluk, omdat het goed is gegaan, of uit pure frustratie omdat zijn werk helemaal kapot blijkt te zijn. De klei kan scheuren, ontploffen, smelten - en na tien, elf weken hard werken doet dat verschrikkelijk pijn.'

Tjan spreekt zacht en weloverwogen, maar is voelbaar gepassioneerd, en verrassend stellig in wat hij zegt. 'Als je niet één keer in je leven met keramiek gewerkt hebt, kun je geen goede kunstenaar zijn. 'Het is een materiaal dat in alle culturen een lange en rijke geschiedenis heeft. Als je keramiek maakt, kun je je van Azië tot Afrika tot die geschiedenis verhouden. Maar klei is heel moeilijk en kan je echt tot wanhoop drijven."

Permanente tegenspraak

De papiertjes op de deuren van de studio's vermelden de namen van de kunstenaars en hun land van herkomst: Hongarije, Nederland, China, VS, Turkije - van over de hele wereld komen ze naar Oisterwijk. En ze betalen vaak 18.000 euro of meer voor een verblijf van drie maanden. Waarom? Ook omdat je hier alles tot je beschikking hebt: werkplaatsen en materialen voor mallen, kisten en glazuur, een compleet ingericht fablab, alle mogelijke soorten klei en gereedschap. Een team van vijf specialisten die je alle denkbare technieken kunnen uitleggen. Maar die samengebalde technische expertise, in Europa en misschien zelfs wereldwijd ongeëvenaard, is niet de hele verklaring voor de aantrekkingskracht van het EKWC.

'Waar wij goed in zijn,' legt Tjan uit, 'is tegenspreken. Iedereen die hier komt is een ervaren, professionele kunstenaar. Wij geven advies, maar dagen de deelnemers tegelijk uit om het heel ànders te doen. Het gaat erom dat ze hier uit hun comfort zone komen, en dingen gaan uitproberen van wie iedereen van tevoren denkt dat het onmogelijk is. Er is hier geen meester-leerling-verhouding, niemand heeft gezag. Het is ook belangrijk dat driekwart van de kunstenaars die hier komt, nog nooit eerder iets met keramiek gedaan heeft. Door die permanente tegenspraak, en de kennis en ervaring die kunstenaars en ontwerpers uit andere vakgebieden inbrengen, zorgen we ervoor dat de grenzen van wat in keramiek mogelijk werd geacht, telkens weer worden overschreden.'

Grote plak klei

Hoe dat werkt, laat Tjan zien met het werk van Katrin Mueller-Russo en Rhett Russo, twee Amerikaanse architecten. Glanzend geglazuurde objecten, beeldschoon, waar je (voorzichtig) op zou kunnen zitten. 'Ze zijn eerst een vorm gaan vouwen met kleine lapjes textiel. Die vorm wilden ze vervolgens ook gaan maken met een grote plak klei, maar daar bleek een mal voor nodig te zijn. Karen Lamonte, een glaskunstenaar die ook uit Amerika komt, liet zien hoe zij mallen maakte voor haar glas, met een totaal andere techniek dan we voor klei gebruiken. Dat bleek heel goed te werken. En sindsdien hebben we die mallentechniek dus ook in huis.'

Tegenspraak is één pijler van het EKWC, kennisdeling is een tweede. Hield iedere 19e eeuwse plateelbakkerij zijn glazuurrecepten angstvallig geheim, hier is alles open source. In de glazuurwerkplaats laat Tjan de mappen zien waarin iedere kunstenaar de samenstellingen van de glazuren heeft gedocumenteerd. Wie precies hetzelfde glazuur wil dat Marien Schouten gebruikte voor zijn Groene Kamer in De Pont, of wie wil zien wat voor klei Armando in 1992 gebruikte voor zijn eerste ladders en schalen, kan het hier allemaal terugvinden. Door die kennisdeling krijgt de ontwikkeling van technieken en ideeën hier alle ruimte.

Eindeloze zondagmorgen

Wie bij keramiek nog dacht aan saaie vaasjes, raakt bij het EKWC voorgoed genezen. Zelden kom je op een plek waar het zo zindert van experiment, van durf, van idee¨´n en beelden die variëren van poëtisch en beeldschoon tot stoer en ronduit krankzinnig. Kopjes van klei die je kunt opeten (Masha Ru), groen geglazuurde tegels met het patroon van een groentekratje (Maaike Roozenburg), een kast van zachte, roomwitte buiken (Dorine Camps), het is hier allemaal op een eindeloze zondagmorgen ontstaan. Of neem de artistieke stunt van Filip Jonker: die kwam het EKWC binnen in een rode Pontiac Fiero uit 1985, en verklaarde dat hij twaalf weken later in dezelfde auto, maar dan van keramiek, weer wilde wegrijden. En hij staat er, gewoon tussen de 3D-printer en de freesmachine. En ja, hij kan echt rijden. Je weet niet wat je ziet (zie ook Filip's site voor een mooi verslag van het maakproces).

Maar ook de meest fantastische keramiek begint bij die aardse grondstof die al sinds diep in de prehistorie en in alle culturen gebruikt wordt: klei. In een afgesloten ruimte staan de pallets op stellingen, met in plastic verpakte blokken, in tientallen tinten en samenstellingen. Het is er stil en schemerdonker, een streep licht valt door een hoge kier. Een waterverstuiver verspreidt met een lange sis een wolk fijne druppeltjes. De klei wacht geduldig, tot de hand van de kunstenaar het kneedt, en een kus het tot leven wekt.

sundaymorning@ekwc

sundaymorning@ekwc

Een groep kunstenaars richt in 1969 in Heusden het Keramisch Werkcentrum op. Het centrum wordt allengs te klein en verhuist in 1991 naar Den Bosch, waarbij 'Europees' aan de naam wordt toegevoegd. Het EKWC ontwikkelt zich tot een expertisecentrum waar kunstenaars worden uitgedaagd om de mogelijkheden van keramiek te verkennen en de grenzen van het ambacht zo ver mogelijk op te rekken. In 2015 betrekt het centrum, inmiddels omgedoopt tot sundaymorning@ekwc, een 5000 m2 groot gebouw op het terrein van de voormalige leerfabriek KVL in Oisterwijk.

De kunstenaars, ontwerpers en architecten komen van over de hele wereld, voor een werkperiode van twaalf weken. Ze krijgen een eigen studio tot hun beschikking en kunnen in het complex werken, eten en slapen. Zo kunnen ze loskomen van de dagelijkse routine en één ononderbroken sundaymorning lang doorwerken. De lijst van deelnemers is lang en indrukwekkend. Anish Kapoor, Amie Dicke, Tony Cragg, Hella Jongerius, Joris Laarman, Anne Wenzel - ze hebben hier allemaal met hun poten in de klei gestaan.

Ondanks de internationale statuur is het EKWC bij het publiek nagenoeg onbekend. Dat moet anders, in een klimaat waarin het draagvlak voor cultuur afneemt. Daarom opent het EKWC voor het eerst in zijn geschiedenis de deuren voor bezoekers. Vanaf deze zomer is er van woensdag t/m zondag dagelijks een rondleiding.

Kleikenners kiezen hun favoriete EKWC-objecten 

MEST vroeg vier kenners van hedendaagse keramiek om een favoriet werk te kiezen dat binnen de muren van het EKWC is ontstaan, recent of langer geleden.

Dit artikel verscheen in MEST Magazine #15

Anneke van Wolfswinkel

Schrijver & kunstcriticus

beeldende kunst

De Cacaofabriek Expo: al 10 jaar verbinding tussen jong en ouder talent

De Cacaofabriek in Helmond bestaat 10 jaar. Wat heeft het op cultureel gebied gedaan én betekend?

14 augustus 2024
De Cacaofabriek Expo: al 10 jaar verbinding tussen jong en ouder talent

Zonnewijzer van Guido Geelen, een nieuw beeld in Heesch

Tijdens midzomernacht werd Zonnewijzer feestelijk onthuld. Kunstloc Brabant begeleidde de gemeentelijke werkgroep rondom dit project.

28 juni 2024
Zonnewijzer van Guido Geelen, een nieuw beeld in Heesch

Atelierboerderij ontwikkelt natuurlijk verflandschap

Walnotenboom en rode kool als grondstoffen voor verfmateriaal op 't Klein Laar.

27 juni 2024
Atelierboerderij ontwikkelt natuurlijk verflandschap

TalentHub Brabant barst van de mooie mijlpalen

Expo's, optredens, voordrachten, premières, concerten, kunstbeurzen en festivals. De talenten van TalentHub Brabant zijn niet te missen.

18 juni 2024
TalentHub Brabant barst van de mooie mijlpalen

Dirk Dobber ligt in een rode zwembroek in het park (ook als het regent)

De keramische creatie van Bobbi Cleij heeft een plek gekregen in Breda als resultaat van De Kunstopdracht.

30 maart 2024
Dirk Dobber ligt in een rode zwembroek in het park (ook als het regent)

Onthulling 'Dirk Dobber' van Bobbi Cleij

Bobbi Cleij won De Kunstopdracht van Kunstloc Brabant. Haar ontwerp wordt 23 maart in Breda onthuld.

8 maart 2024
Onthulling 'Dirk Dobber' van Bobbi Cleij

Club Zien laat vmbo-leerlingen ‘aan’ gaan in Brabantse musea.

Club Zien laat alle vmbo-leerlingen in Brabant met educatief aanbod kennis maken met musea.

5 maart 2024
Club Zien laat vmbo-leerlingen ‘aan’ gaan in Brabantse musea.

Nieuwe projecten mét verbeeldingskracht in Van Gogh Nationaal Park

Kunstloc stimuleert deelnemers aan de Van Gogh Nationaal Park Academie om een kunstenaar in te zetten.

8 december 2023
Nieuwe projecten mét verbeeldingskracht in Van Gogh Nationaal Park

12 studenten ontwerpen buitenkunst voor Festival Kaapstad

ArtCoDe studenten werken bij Studio Public Space aan een kunstopdracht in de openbare ruimte.

7 december 2023
12 studenten ontwerpen buitenkunst voor Festival Kaapstad

Signalement: Drie Brabantse makers en de loop van hun carrières

In dit Signalement: het verloop van de carrières van drie Brabantse makers: kunstenaar José Heerkens, schrijver Minke Douwesz en ontwerper Zeynep Dag.

27 juni 2023
Signalement: Drie Brabantse makers en de loop van hun carrières

Kunstminnend West-Brabant zoekt aansluiting

Vier kunstenaars vertellen over hun mogelijkheden in de regio Bergen op Zoom.

13 juni 2023
Kunstminnend West-Brabant zoekt aansluiting

Ruimte voor cultuur in Breda

Een kunsthal zonder muren, oftewel een publieke ruimte voor kunst en cultuur in Breda: CrossArts. MEST sprak met drie initiatiefnemers.

23 mei 2023
Ruimte voor cultuur in Breda

TalentHub jump! zorgt voor ontmoeting, inzicht in eigen werkpraktijk en verbinding

Een netwerk vol samenwerkingspartners in de culturele sector.

9 mei 2023
TalentHub jump! zorgt voor ontmoeting, inzicht in eigen werkpraktijk en verbinding

Talentontwikkeling in Brabant: interactief mediakunstenaar Nino Basilashvili

Brabants talent Nino Basilashvili maakt nieuwe mediakunst. Hoe zet je dit werk in de markt? TalentHub Brabant hielp Nino hierbij.

4 april 2023
Talentontwikkeling in Brabant: interactief mediakunstenaar Nino Basilashvili

Reizende exposities op basisscholen

Basisschoolleerlingen reageren enthousiast op twee verschillende tentoonstellingen.

31 januari 2023
Reizende exposities op basisscholen

Urban sketching in Brabant: ‘Verbinding maken via tekenen’

Vier urban sketchers aan het woord over hun passie, ambacht én hobby.

3 januari 2023
Urban sketching in Brabant: ‘Verbinding maken via tekenen’

De kerk als inspirerend podium voor kunstenaars

In de expositie ‘Post-digital heritage’ onderzoeken verschillende kunstenaars de Grote Kerk Breda.

7 november 2022
De kerk als inspirerend podium voor kunstenaars

Grafisch ateliers: de humuslaag voor cultuur in Brabant

Er zijn drie grote grafische werkplaatsen in Brabant, wat gebeurt er precies binnen de muren van deze werkplaatsen?

25 oktober 2022
Grafisch ateliers: de humuslaag voor cultuur in Brabant

Ambacht & nieuwe technieken: Illustratie

Illustrator Mackenzie Fincham over haar digitale animatiewerk en illustrator Saman Dezai over zijn voornamelijk analoge werk. 

2 mei 2022
Ambacht & nieuwe technieken: Illustratie

Kunstenaars maken reizende exposities voor op scholen

Het traject (Je) Kunst in school geeft vier Brabantse makers de kans om reizende exposities te maken voor scholen. De makers aan het woord.

17 januari 2022
Kunstenaars maken reizende exposities voor op scholen

Wunderkammer eindelijk ontsloten

De expositie in de LocHal, bestaande uit drie kabinetten van Paul Bogaers, Ton de Gouw, en Wijnand van Lieshout, is nu te bezoeken.

1 juni 2021
Wunderkammer eindelijk ontsloten

Van verzameldrift naar kunst in rariteitenkabinetten: expo Wunderkammer in LocHal

Curieuze verzamelingen, kunstwerken én een mix daarvan; dat krijg je te zien in de expositie Wunderkammer: het magische object, te zien in de LocHal.

1 juni 2021
Van verzameldrift naar kunst in rariteitenkabinetten: expo Wunderkammer in LocHal

Evolutionaries toont sterke verbinding tussen kunst en wetenschap in MU

Directeur/curator Angelique Spaninks én kunstenaar Dasha Tsapenko delen hun visie op de expositie Evolutionaries in MU Hybrid Art House.

5 januari 2021
Evolutionaries toont sterke verbinding tussen kunst en wetenschap in MU

Crisis en cultureel ondernemerschap

Exposities worden afgelast en galeries sluiten hun deuren. Hoe ga je als kunstenaar te werk in tijden van crisis?

13 augustus 2020
Crisis en cultureel ondernemerschap

Afstuderen in tijden van corona: Wouter van der Giessen

Vanwege het coronavirus ziet afstuderen er dit jaar anders uit dan normaal. Hoe gaat dat er precies aan toe bij Brabantse academies in de kunsten?

22 juli 2020
Afstuderen in tijden van corona: Wouter van der Giessen

Verliefd op pigment

Slingerpad zwart, Mortelse oker en Boekels grijs. Diep in de bodem bevindt zich meer kleur dan je in eerste instantie verwacht.

3 maart 2020
Verliefd op pigment

“Geleidelijk aan kwam het besef dat ik het anders moest aanpakken”

Transformaties intrigeren Remy mateloos, en dat zie je dan ook terug in zijn werk. Wat zijn zijn eigen toekomstbeelden?

24 december 2019
“Geleidelijk aan kwam het besef dat ik het anders moest aanpakken”

Blog | Textiel en de Kunst

Textiele materialen en technieken worden eindelijk weer serieus genomen in de kunstwereld. In dit blog vraagt Atty Bax zich af hoe het komt dat textiel en kunst zo’n moeizame verhouding hebben.

5 december 2019
Blog | Textiel en de Kunst

'Een museum is geen ruimteschip'

Stedelijk Museum Breda lanceert aandacht voor de kunstenaar om de hoek. Liftoff! We have a liftoff.

3 september 2019
'Een museum is geen ruimteschip'

Nieuw Brabants talent over hun toekomstdromen: Jana Roovers

Voor Jana Roovers zijn haar beelden al sinds haar jeugd een manier om te communiceren met de buitenwereld.

22 augustus 2019
Nieuw Brabants talent over hun toekomstdromen: Jana Roovers

“Samen kijk je met meerdere ogen en dan zie je eigenlijk heel veel.”

Veel musea bieden rondleidingen voor de allerjongste bezoekers aan. Wij liepen mee met twee verschillende rondleidingen voor het basisonderwijs, en zagen wat het museumbezoek met de kinderen deed.

2 juli 2019
“Samen kijk je met meerdere ogen en dan zie je eigenlijk heel veel.”

Eeuwige schoonheid van oude meesters

Ook vandaag de dag blijven oude meesters een belangrijke inspiratiebron binnen de kunsten. Waarom blijven de oude meesters zo belangrijk?

15 februari 2019
Eeuwige schoonheid van oude meesters

Glow: Made in Eindhoven

Tegenwoordig kent Europa tientallen steden met een lichtfestival. In dit artikel wordt kort inzicht gegeven in de twee bekendste Nederlandse lichtfestivals, die ook internationaal hoge ogen gooien.

30 oktober 2018
Glow: Made in Eindhoven

Vijf manieren om naar kunst te kijken en jezelf te leren kennen

Er zijn verschillende redenen om naar kunst te kijken. In dit artikel beschrijven we vijf manieren waarop jezelf beter kunt leren kennen met kunst.

28 juni 2018
Vijf manieren om naar kunst te kijken en jezelf te leren kennen

Reflectie in Brabant: een rondreis langs spiegelende kunstwerken

Kunst zet aan tot overpeinzing, tot reflectie. Reflectie is dan ook een passend en uitdagend onderwerp om in beelden te vangen.

26 juni 2018
Reflectie in Brabant: een rondreis langs spiegelende kunstwerken

Kunstenaars en makers die kleuren proeven en geluiden zien

Synesthesie is een vermenging van de zintuigen. Waarbij bijvoorbeeld kleuren geproefd kunnen worden en geluiden gezien kunnen worden. Mestmag.nl werd nieuwsgierig en zocht uit welke bekende kunstenaars en makers er zijn met synesthesie en hoe dit hun werk heeft beïnvloed.

8 maart 2018
Kunstenaars en makers die kleuren proeven en geluiden zien

Tegen de stroom in

In de culturele sector zijn genoeg dwarsdenkers en friskijkers te vinden. Van die mensen bij wie je graag eens in hun hoofd zou willen kijken. Hoe komt het dat zij zaken zo anders zien en aanpakken? Wat ligt er ten grondslag aan deze dwarse manier van denken en kijken en wat levert het hen en de culturele sector op?

22 februari 2018
Tegen de stroom in

Drie generaties kunstenaars over het kunstenaarschap

Hoe gaan beeldende kunstenaars uit drie verschillende generaties om met hetzelfde thema? Mest ging in gesprek met Eva Räder, Henk Visch en Stijn Molenkamp.

14 november 2017
Drie generaties kunstenaars over het kunstenaarschap

“Er is een Tilburg vóór en een Tilburg nà Anish Kapoor”

Een zes meter hoge sculptuur van de wereldberoemde Anish Kapoor werd onthuld, ter ere van het 25-jarig jubileum van De Pont. Lees hoe dit ontstond.

19 september 2017
“Er is een Tilburg vóór en een Tilburg nà Anish Kapoor”

Tilburgse expertise in het Rijks

Een provinciaal museum en een groot landelijk museum gaan vijf jaar lang samenwerken.

13 juli 2017
Tilburgse expertise in het Rijks

Kunst verbindt de Randstad met het zuiden

Een provinciaal museum en een groot landelijk museum gaan vijf jaar lang samenwerken. Het TextielMuseum in Tilburg en het Rijksmuseum in Amsterdam tekenden hiervoor.

14 maart 2017
Kunst verbindt de Randstad met het zuiden

De traditionele kunstkaders voorbij

In samenwerking met Steven ten Thije en Diana Franssen (curatoren van het Van Abbemuseum in Eindhoven) is de basis gelegd voor een innovatief kunstproject tussen het kunstenaarsinitiatief en kunstmusea: Club Solo.

23 februari 2017
De traditionele kunstkaders voorbij

ekwc: een begrip onder kenners, een mythe voor publiek

Het Europees Keramisch Werkcentrum (EKWC) in Oisterwijk: een begrip onder kenners wereldwijd, een mythe voor het publiek.

3 november 2016
ekwc: een begrip onder kenners, een mythe voor publiek

Talentontwikkeling beeldende kunst: Jump!

Iris onderzoekt samen met een talent en een organisatie wat er aan talentontwikkeling wordt gedaan. Deze keer: beeldende kunst.

15 september 2016
Talentontwikkeling beeldende kunst: Jump!

Waarom De Pont zo'n goed museum is

Het gaat goed met museum De Pont. Al jaren. De waardering voor collectie en exposities is hoog, bij professionals en bezoekers, zowel nationaal als internationaal.

2 augustus 2016
Waarom De Pont zo'n goed museum is

Vrede 2.0: Een wereld zonder vluchtelingen

Voor de Tilburgse kunstenares Helena Klakocar ligt een ingrijpende ervaring ten grondslag aan haar kunstprojecten.

16 februari 2016
Vrede 2.0: Een wereld zonder vluchtelingen

Wie wil dat niet, een solo in 't verschiet?

Waar moet je als jong gediplomeerd kunstenaar op letten wanneer je gevraagd wordt voor deelname aan een expositie?

15 september 2015
Wie wil dat niet, een solo in 't verschiet?

De Pont: meer smoel aan de straat

Museum De Pont gaat verbouwen: het museum krijgt meer smoel aan de straat, en er komt een nieuwe vleugel en een groter café.

23 oktober 2014
De Pont: meer smoel aan de straat

Een hongerige vlucht voorwaarts

In dit artikel lichten we een uniek residentieprogramma uit: het artist in residence project van het Vincent van GoghHuis in Zundert.

8 september 2014
Een hongerige vlucht voorwaarts