Op 4 november opent in Amsterdam Rialto VU, een complex van vier multifunctionele zalen, ondergebracht in het Nieuwe Universiteitsgebouw aan De Boelelaan. Voor de VU is de komst van de filmtheater van groot belang, omdat het sterk bijdraagt aan de vernieuwde campus. Daarvoor heeft de universiteit een gebouw neergezet waarin naast ruimte voor onderzoek en onderwijs ook plek is voor cultuur en ontspanning. Het Nieuwe Universiteitsgebouw heeft een centraal atrium waar de publieke onderdelen (café/restaurant, theater Griffioen en filmtheater Rialto VU) op uitkomen. Bij voorstellingen fungeert het atrium in combinatie met het theatercafé Bar Boele als foyer, en kan de verlichting worden aangepast om voor een intieme sfeer te zorgen. Rialto gaat ook nauw samenwerken met de universiteit door te helpen bij filmvoorstellingen die studenten zelf kunnen samenstellen, Film on Demand. Per voorstelling zal gekeken worden of deze intern of openbaar gaat plaatsvinden. Op deze manier wordt Rialto VU de perfecte brug tussen de universiteit en haar directe omgeving.

Tijdens de Conferentie op het Nederlands Film Festival presenteerden Vrouwen in Beeld op 28 september samen met Universiteit Utrecht en platform Point of VieW de eerste resultaten van het onderzoek ‘Beter is nog niet goed’, een grootschalig onderzoek naar de representatie van vrouwen in de Nederlandse televisie- en filmindustrie. De Universiteit Utrecht bracht in kaart wat de genderverdeling is op sleutelposities bij het produceren van films, series en documentaires en wat daarin de afgelopen tien jaar de ontwikkelingen zijn. Het onderzoek geeft feitelijke handvatten voor een gesprek over hoe er gezamenlijk evenwichtigere genderverhoudingen voor, op en achter de schermen kunnen worden bereikt. De voorlopige analyses laten o.m. zien dat bij de functies productie, regie en scenario in het totaal over de tien onderzochte jaren de verhouding ongeveer een derde vrouwen/twee derde mannen is, en dat bij de meer technische beroepen de verschillen veel groter zijn, bij production design en hoofd- en bijrollen minder groot, alleen bij research (voor documentaires) zijn de vrouwen in de meerderheid.

De Kees Holierhoek Scenarioprijs wordt op 12 november voor de 14e keer uitgereikt aan de scenarioschrijver(s) van de beste oorspronkelijke Nederlandse serie. De winnaar ontvangt een bedrag van € 15.000. Daarmee is de Kees Holierhoek Scenarioprijs de grootste scenarioprijs in het Nederlands taalgebied. In aanmerking komen oorspronkelijk Nederlandse series die tussen 2019 en 2020 op televisie of online in première zijn gegaan. De genomineerden series zijn: Mocromaffia S2, Rudy’s grote Kerstshow, en TreurTeeVee S2. De stimuleringsprijs van €5000,- voor veelbelovend talent kent de jury toe aan Dajo Leunge voor de film Donnie Mountain.

In de derde ronde Projectsubsidies voor publicaties van 2021, de aanvraagronde voor de zogeheten ‘oeuvrebouwers’, is een bedrag van € 1.182.500 besteed. Van de 61 in behandeling genomen aanvragen konden er, na advies van de commissie Projectsubsidies voor publicaties 2021/03, 52 door het Letterenfonds worden gehonoreerd. De verleende projectsubsidies variëren in deze ronde van € 11.000 tot € 49.500. In totaal zijn zes aanvragen voor een kinder- of jeugdboek gehonoreerd; veertien aanvragen voor een non-fictieboek; negen aanvragen voor een dichtbundel en drieëntwintig aanvragen voor proza. Projectsubsidies voor publicaties (voorheen: werkbeurzen voor auteurs) worden door het Nederlands Letterenfonds toegekend als investering in de totstandkoming van literair Nederlands- en Friestalig werk dat bij een reguliere, literaire uitgeverij in een redelijke oplage wordt uitgegeven en dat in de boekhandel verkrijgbaar zal zijn. Op 15 januari aanstaande sluit de jaarlijkse aanvraagmogelijkheid voor de groep schrijvers die al minimaal vijf projectsubsidies c.q. werkbeurzen hebben ontvangen, de ervaren schrijvers.

Het Fonds Podiumkunsten kent aan 34 projecten subsidie toe binnen de tijdelijke regeling nieuwe makers Covid-19. De regeling is onderdeel van het vierde coronasteunpakket. Door de coronabeperkingen hebben deze makers niet zoals onder normale omstandigheden, hun eerste stappen kunnen zetten bij het ontwikkelen van een eigen werkpraktijk. Met deze subsidie wil het Fonds een bijdrage leveren aan het wegnemen van de achterstand die makers in de periode 2020-2021 als gevolg van Covid-19 hebben opgelopen. Toekenningen waren er o.m. voor makers verbonden aan Festival Cement, Festival Circolo, DansBrabant, Makershuis Tilburg.

In opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) doet het onderzoeksbureau KBA Nijmegen een verkennend onderzoek naar de organisatie van het restauratie-onderwijs. Goede vakmensen in de restauratie zijn van groot belang voor de instandhouding van de Nederlandse monumenten en de komende jaren dreigt er een tekort.In het verkennende onderzoek staan de volgende vragen centraal. Hoe is het restauratie-onderwijs georganiseerd? Wat is er nodig om de instroom te vergroten? Hoe kijken betrokken partijen in het veld naar dit vraagstuk?

Less is more, zoveel mag duidelijk zijn als je de Dutch Design Week 2021 in Eindhoven bezoekt. Tijdens de 20e DDW staat het thema ‘The Greater Number’; de zoektocht naar het betere aantal, namelijk centraal. Of het nu gaat om duurzamer met kleding omgaan (minder nieuw, meer hergebruik), een inclusievere samenleving (meer diversiteit in de ontwerpwereld zorgt voor een nieuwe kijk op design) of de manier waarop we met de natuur omgaan. Simone Vos licht een aantal initiatieven toe en sprak ontwerpers.

De 67ste Kinderboekenweek was een ongekend succes. Anne Zeegers, directeur van De Schrijverscentrale: “Maar liefst 200 kinderboekenschrijvers en illustratoren reisden naar alle hoeken van Nederland om hun verhalen te vertellen aan ruim 80.000 kinderen. Dit jaar zijn er via De Schrijverscentrale een recordaantal van 871 bezoeken geboekt, waarmee het record van 690 schrijversbezoeken in Kinderboekenweek 2019 ruimschoots is doorbroken.” De Schrijverscentrale regelde onder meer de tournees van geschenkschrijvers Bette Westera van het Kinderboekenweekgeschenk en Mark Janssen van het Prentenboek van de Kinderboekenweek.

Gezien de rol die Amsterdam Dance Event dit jaar vervulde, was het misschien wel de belangrijkste editie uit de geschiedenis. Het ging niet om trendsettende sensaties of vernieuwende feestconcepten. Alle deelnemers aan ADE 2021, van organisaties als Circoloco, Awakening, Loveland en DGTL, willen maar één ding: er iets van maken, ondanks het desastreuze nachtslot waarmee het festival was opgezadeld. Vooral de artiesten, van enorme namen uit vele buitenlanden tot Nederlands talent, zoeken in Amsterdam het verloren gewaande dansgevoel: de hartslag van het uitgaansleven en het ongeremde plezier van samen op de dansvloer staan. Aldus Robert van Gijssel. De redactie van 3voor12.vpro zet de beste sets op een rij.

Hit the North, het ontwikkelingstraject van Eurosonic / Noorderdlag, Into The Great Wide Open, Noordstaat, Popfabryk, POPgroningen en Kunst & Cultuur, heeft het aanmeldingstraject geopend voor de 2022-editie. De organisatie gaat dit jaar opnieuw op zoek naar twaalf geschikte muzikale acts uit Friesland, Drenthe en Groningen voor het traject. De twaalf acts die geselecteerd worden, krijgen een jaar lang een coach uit de muziekindustrie toebedeeld, volgen in totaal drie weekenden een bootcamp vol met workshops, coachingssessies en masterclasses over onder andere podiumpresentatie, marketing, management en financiën, krijgen een werkbudget toebedeeld. Tenslotte zullen zij spelen op ESNS 2023.

Ruim drie kwart van de Nederlanders van 12 jaar of ouder deed in 2021 online aankopen, 9 procent meer dan een jaar eerder. Kleding, maaltijden en films via streamingsdiensten waren de meest bestelde goederen of diensten. Van de online shoppers had 56 procent klachten over de aanschaf. Dat meldt het CBS op basis van de nieuwste cijfers van het onderzoek ‘ICT-gebruik van huishoudens en personen 2021’, dat onder 6 duizend mensen van 12 jaar of ouder gehouden is van april tot juli 2021. Van de 12-plussers kocht 46 procent films of series via een streamingdienst of als download. 35 procent kocht muziek via een streamingsdienst of download, een abonnement voor internet of mobiele telefoon. Kaartjes kopen voor de bioscoop of concert of cultureel evenement is sterk gedaald van 29 procent in 2020 tot 8 procent in 2021, toen er vanwege de coronacrisis beperkingen in de culturele sector van kracht waren.

De regeling Subsidie Vaste Lasten voor onder andere Nachtsluiting (VLN) is er voor ondernemers die in het 4e kwartaal van 2021 minimaal 50% minder omzet hebben dan in het 4e kwartaal van 2019. Een voorwaarde is wel dat zij de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL) Q2 én Q3 2021 kregen. Met VLN komt het kabinet tegemoet aan o.a. discotheken, clubs en nachtpodia, die nog steeds niet of nauwelijks open kunnen onder de momenteel geldende coronabeperkingen.

De Autoriteit Consument & Markt, de Autoriteit Persoonsgegevens, de Autoriteit Financiële Markten en het Commissariaat voor de Media gaan intensiever samenwerken om zo het toezicht op digitale activiteiten te versterken. Daarom zijn ze het Samenwerkingsplatform Digitale Toezichthouders (SDT) gestart. "Onze maatschappij is een van de meest gedigitaliseerde in Europa. In onze digitale wereld zijn bescherming van persoonsgegevens, consumentenbescherming, de integriteit van digitale inhoud en mededinging veel nauwer met elkaar verweven dan voorheen", zegt Aleid Wolfsen, voorzitter van de AP. "Dus komen de verschillende toezichthouders elkaar eerder tegen in hun werk. Bovendien kunnen nieuwe Europese regels leiden tot verplichtingen bij bedrijven die gevolgen hebben voor meer dan één toezichthouder. Samenwerking is dus broodnodig."

SP Kamerlid Peter Kwint heeft aan de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap vragen gesteld n.a.v. het bericht in de Volkskrant van 12 oktober dat de kaartverkoop van theaters ver achter blijft bij 2019.

De Dutch Design Award 2021 in de categorie Design Research is Good Neighbours. Good Neighbours onderzoekt hoe surveillancetechnologie zoals WhatsApp buurtpreventiegroepen en deurbelcamera’s zorgt voor verbondenheid of vervreemding in een buurt. Good Neighbours, geïnitieerd door Klasien van de Zandschulp en Natalie Dixon, brengt twee werelden samen: de kunstpraktijk en culturele studies. Via een immersive performance in een buurt worden bezoekers door acteurs geconfronteerd met ethische keuzes. Daarnaast worden gesprekken gevoerd en workshops gegeven. De uitkomsten zijn onderdeel van een groot onderzoeksprogramma met onder andere stadsmakers, kennisinstituten en studenten op het gebied van design for social impact. Good Neighbours vond tot nu toe plaats in York, Amsterdam en zal binnenkort starten in Utrecht.

De Annie M.G. Schmidtprijs, de prijs voor het beste theaterlied, wordt in 2022 voor de 30e keer uitgereikt aan een tekstschrijver, componist en uitvoerend artiest. Deze prijs, een gezamenlijk initiatief van Buma Cultuur en het Amsterdams Kleinkunst Festival, wordt sinds 1991 uitgereikt. In aanloop naar de uitreiking worden jaarlijks zes liedjes genomineerd. Inschrijven is mogelijk tot 14 december 2021.

De winnaar van de Museumtijdschrift Tentoonstellingsprijs 2021 is op 18 oktober door Adriana Esmeijer, oud-directeur van het Prins Bernhard Cultuurfonds bekendgemaakt. De tentoonstelling ‘Monet – Tuinen van verbeelding’ van Kunstmuseum Den Haag is met een ruime meerderheid van stemmen de winnaar en ontvangt € 10.000,-. Maar liefst 12.000 museumliefhebbers brachten hun stem uit, dat is boven verwachting

Het e-book is inmiddels niet meer weg te denken uit de boekenwereld. Een op de vier Nederlanders leest wel eens een e-book. Daarnaast zijn er nog veel andere manieren om digitaal een verhaal tot je te nemen. Denk aan luisterboeken of verhalende podcasts en games. Gebruikers van deze digitale verhalen worden digitale lezers genoemd. De eerste themameting van 2021 van het GfK-SMB-kwartaalonderzoek legt de focus op deze groep lezers. Enkele conclusies uit het onderzoek. Meer dan de helft van de spelers van verhalende games en luisteraars van verhalende podcasts leest namelijk ook e-books; voor luisterboekluisteraars is dit zelfs driekwart. Mensen gebruiken deze media ook om vergelijkbare redenen, namelijk voor ontspanning en plezier. De podcast zet daarnaast ook aan tot nadenken en geeft de luisteraar nieuwe kennis. Spelers van verhalende games geven vaker dan andere digitale lezers aan dat games hen nieuwe dingen liet beleven en hen in contact bracht met een nieuwe wereld. Leesplatform leiden tot boekaankopen: ruim acht op de tien gebruikers heeft wel eens een boek gekocht naar aanleiding van een recensie op een leesplatform. Een kwart van hen geeft zelfs aan dit vaak te doen. Ook sociale media spelen tegenwoordig een belangrijke rol bij het opdoen van inspiratie voor boeken. Facebook, YouTube en Instagram worden het meest gebruikt voor informatie over boeken of lezen. Men kijkt daar voornamelijk naar reviews over boeken (34% van de digitale lezers).

“Het is één van de belangrijke gebouwen van na de oorlog. Dat mogen we best wat meer uitdragen.’’ Aldus Timo de Rijk, directeur van het Design Museum Den Bosch :,,Er is steeds meer belangstelling voor betonnen architectuur uit de jaren zestig en zeventig en dit is een kroonjuweel in de wereld. Dat meen ik echt. Iedere dag denk ik: dat staat maar mooi hier.” ,,Het provinciehuis is elegant en stoer, waardig en groots. Een zwaan in een vijver, al had de vijver wel wat groter mogen zijn.’’ Groots van buiten, maar ook naar en van binnen. ,,Een brug, een grote entree, de mooiste trap, de dikste deur en een prachtige statenzaal. Wat wil je nog meer’’, spreekt architect Winy Maas in superlatieven. ,,Zo moet een provinciehuis zijn.’’ Het provinciehuis van Noord-Brabant is officieel geopend op 12 november 1971 door koningin Juliana, en viert dit jaar zijn 50ste verjaardag

Het woonwijkje met 119 experimentele woningen in Buurtschap Te Veld in Eindhoven is op zoek naar bewoners en meedenkers. Op 19 oktober is de eerste (fysieke) informatieavond over de mogelijkheden, daarna volgen er in november nog 3. Het is niet zo dat de toekomstige bewoners helemaal zelf hun eigen woningen bedenken of bouwen. Daarvoor heeft Living Lab 040 contacten met bedrijven en initiatiefnemers van duurzame, compacte, vernieuwende woningen. De eerste tien tot vijftien huurhuizen worden over enkele maanden geplaatst, door bouwers die al vanaf het begin bij het plan zijn betrokken, zegt Monique Donker van het experimentele wijkje binnen Buurtschap Te Veld. Hier komen ook sociale huurwoningen van Woonbedrijf en ‘Thuis én zelfbouwwoningen in een nieuwe versie van Minitopia. De bouw van de eerste woningen is uitgesteld omdat er een bezwarenprocedure loopt tegen de bouwvergunning. Voor de eerste fase zoekt Living Lab 040 bewoners. Zij zullen wel nog een rol krijgen bij het ontwikkelen van de experimentele huizen, vertelt Donker. Ook welkom zijn bewoners die een eigen idee hebben voor een bijzondere woning, maar die niet zelf kunnen realiseren. ,,Wellicht kunnen we die dan koppelen aan een bedrijf", zegt ze. Verder wil Living Lab 040 graag een groep 'meedenkers’ oprichten. Die kunnen ook hun inbreng hebben over nieuwe concepten die zich straks aandienen voor de latere bouw van woningen. Ook zoekt de organisatie ‘denkkracht’ voor de inrichting van de groene buitenruimte én de vorming van een gemeenschap. Living Lab 040 wordt gesteund door de gemeente Eindhoven, de provincie Noord-Brabant, marktpartijen en de TU/e.

Nooit eerder werden scholen gesloten vanwege een virus. En nooit eerder waren er zo veel jongeren met psychische problemen. Wat betekende de coronacrisis voor kinderen en jongeren? Dat was de kernvraag van de documentaire Lockdocs, die op 17 oktober in Schijndel werd vertoond in ’t Spectrum. Lockdocs is een van de 28 documentaires die werden vertoond tijdens derde editie van het jaarlijkse documentairefestival Beholders. Noor Reigersma doet verslag van een gesprek van de makers met basisschoolleerlingen na de filmvertoning. De groepsgesprekken na afloop van de documentaires zijn onlosmakelijk verbonden met de opzet van Beholders. ,,Het is ons doel dat de mensen dan met elkaar in dialoog gaan”, vertelt Maartje van Roessel, tekstschrijver van Beholders. ,,Dat je de werkelijkheid van anderen ervaart en die van jezelf. Het is maar klein groepje nu bij Lockdocs, maar dat maakt niet uit. Zo kom je vaak wel weer tot diepere gesprekken dan als je met vierhonderd mensen in de zaal zit.”

Vanwege corona heeft Symfonie Orkest Best lange tijd weinig van zich kunnen laten horen. Ook de muziek- en dansdocenten van Cultuurplein Best, zijn blij met hun open dag na twee jaar stilte. Afgelopen weekend hielden zij samen open dag in hun nieuwe onderkomen in het gebouw van kindcentrum Platijn. ,CultuurPlein is geen nieuw initiatief in Best”, vertelt Robert Spronk, piano- en keyboarddocent. ,,Al meer dan zestig jaar bestaat er muziekeducatie in Best. Voorheen onder de naam Muziek- en Dansinstituut, toen Pulz, daarna CultuurSpoor. Toen er een wijzigingen in de subsidieregeling kwam, werd de samenwerking met CultuurSpoor verbroken. In goed overleg besloten de muziekdocenten verder te gaan als collectief onder de naam Cultuurplein-Best.” De samenwerking tussen kindcentrum Platijn en het symfonieorkest bestaat al bijna vanaf de start, zes jaar geleden. Tijdens de presentaties trad onder andere de Strijkersbende (een cello-ensemble) op en waren er andere muziek- en dansdemonstraties. Naast deze optredens kon het publiek ook zelf een muziekinstrument uitproberen.

Daniëlle von Stockhausen uit Breda stond jarenlang als zangeres in het theater, maar daarna ging ze vooral achter de schermen werken in de musicalwereld. Ze is begonnen met een volgende stap en startte met haar eigen opleiding: de Musical Academy Breda. Ze vond een tijdelijke locatie in Prinsenbeek. 35 leerlingen heeft de Musical Academy Breda nu, zij krijgen ook al les van zes docenten. Na de herfstvakantie wil von Stockhausen echt van start, met een talent-plus klas, voor extra getalenteerde en gemotiveerde leerlingen. De audities voor de Musical Academy Breda zijn op 1 november.

Taetske Strouken (68) uit Goirle bedacht het Euregio jeugdorkest 38 jaar geleden. Oud Euregio’ers stromen door naar het Concertgebouworkest, Metropoolorkest, het Berliner Philharmoniker. Maar je ziet ze ook in de orkestbak van Guus Meeuwis of bij Late Night. Logisch dat muzikanten niet zomaar bij dit orkest kunnen spelen. Strouken scout de talenten bij de beste muziekdocenten in Noord-Brabant en België. De jongste is twaalf, de oudste 24. Het idee voor het Euregio orkest ontstond op de strijkersdagen die ze overigens bijna 50 jaar organiseerde. Ze vroeg zich af: ,,Hoe kan ik de besten verder brengen? Als iedere goede docent zijn beste leerling geeft, zou dat toch prachtig zijn? Zo is het orkest destijds ontstaan.” De 74 jonge Zuid-Nederlandse en Vlaamse muzikale talenten van het Euregio jeugdorkest stonden op 16 oktober voor het eerst in lange tijd weer op het podium, in het Factorium in Tilburg. Strouken zag in de afgelopen jaren hoe de kunst- en cultuursector wordt uitgehold. ,,Ik gaf les op vier muziekscholen; de ene na de andere ging ter ziele. Maar mijn lessen zaten vol. Het orkest moet het dit jaar stellen zonder de 40.000 euro subsidie. Maar die is hard nodig. Muziek kost geld.” Wat dat voor het orkest gaat betekenen? ,,We gaan proberen fondsen te werven om toch genoeg geld bij elkaar te brengen. Muziek kost geld, maar de wereld wordt er een beetje mooier door.”

Bij gezondheid denken de meeste mensen aan lijf en leden. Maar Machteld Huber stelt juist de hele mens centraal. De huisarts en onderzoeker is grondlegger van het begrip Positieve Gezondheid. Daarin tellen niet alleen medicijnen en therapie maar juist ook het welbevinden. En dan komen kunst en cultuur vanzelfsprekend in beeld. De inhoudelijke terugkoppeling van het LKCAtelier van 23 september jl.

Alle studenten van ROC Midden-Nederland (locatie Amersfoort) ervaring op laten doen met kunst en cultuur, dat is het streven van directeur Eric Holtman. De school werkt al een paar jaar nauw samen met Theater De Lieve Vrouw . Aanvankelijk alleen theater, maar sinds dit schooljaar is film erbij gekomen. De thema’s van de voorstellingen sluiten aan op de actualiteit en op de interesses van de MBO studenten. En daarmee dragen ze werkelijk bij aan de persoonlijke ontwikkeling en beroepsvaardigheden

Het Fonds Podiumkunsten kent aan acht ensembles en festivals subsidie toe voor opdrachten compositie of libretto. De aanvragen voor de reeks opdrachten compositie of libretto worden eens per twee jaar behandeld. Nieuw dit jaar is dat er twee ronden zijn, een voor ensembles en festivals en een ronde voor professionele symfonieorkesten. In deze ronde voor ensembles en festivals zijn er acht aanvragen in behandeling genomen. Voor de periode 2022-2023 is het totaalbudget 670.000 euro. Deze regeling is bedoeld voor instellingen die meerdere composities of libretto’s willen laten maken en heeft als doel de kwaliteit en de diversiteit van de Nederlandse podiumkunsten te bevorderen en een publiek daarvoor te bereiken. Het Bossche festival November Music ontving 10.000 euro voor een reeks compositieopdrachten ensembles.

Het Fonds Podiumkunsten kent aan zeven projecten subsidie toe binnen de regeling internationalisering. Voor het onderdeel Buitenlandse voorstellingen of concerten in Nederland zijn er zes aanvragen behandeld, waarvan er vier subsidie ontvangen. Bij Dutch presentations abroad zijn er twee aanvragen behandeld en gehonoreerd. Er zijn drie aanvragen voor het onderdeel internationale coproducties behandeld, waarvan er een is toegekend. Vanaf maart vervangt de regeling internationale coproducties de regeling voor internationale uitwisselingsprojecten. Dit is de tweede ronde van internationale coproducties. Aanvragen van internationalisering worden vier keer per jaar behandeld. Het beschikbare budget voor deze ronde is 380.000 euro.

De Letterenfonds Vertaalprijs 2021 gaat naar Josephine Rijnaarts, literair vertaalster Duits-Nederlands. Hiermee wordt niet alleen de hoge kwaliteit van haar vertaaloeuvre maar ook haar inzet als literair ambassadeur bekroond. Aan de oeuvreprijs is een bedrag van 15.000 euro verbonden. De uitreiking vindt plaats tijdens de Literaire Vertaaldagen in Amsterdam. Josephine (of José) Rijnaarts heeft in ruim drie decennia een zeer divers vertaaloeuvre opgebouwd, dat zowel literaire fictie als non-fictie uit het Engels, Frans als Duits omvat. In de afgelopen 15 jaar concentreerde ze zich op Duitstalige literatuur. Daarnaast zet Rijnaarts zich al jaren in als docent aan de Vertalersvakschool en mentor voor beginnende collega’s, en deelt haar liefde voor het vak in artikelen die door hun scherpzinnigheid, kennis en humor een uitzonderlijk schrijftalent verraden

Vanaf 13 november is de tentoonstelling Prix de Rome Beeldende Kunst 2021 in het Stedelijk Museum Amsterdam te zien. De genomineerde kunstenaars Mercedes Azpilicueta, Alexis Blake, Silvia Martes en Coralie Vogelaar hebben speciaal voor de Prix de Rome nieuw werk gemaakt. Twee weken later, op 30 november, zal de prijswinnaar bekend gemaakt worden. Sinds april werken de kunstenaars aan de ontwikkeling van nieuw werk dat de internationale jury zal beoordelen. De winnende kunstenaar ontvangt een geldbedrag van € 40.000 en de mogelijkheid deel te nemen aan een residency programma. De Prix de Rome is in samenwerking met het Stedelijk Museum ontwikkeld en tot en met 20 maart 2022 in het museum te zien. Vanuit het Stedelijk Museum is Britte Sloothaak (curator) verantwoordelijk voor de inrichting van de tentoonstelling.

Floor Eimers, soliste bij Het Nationale Ballet, heeft de Alexandra Radiusprijs ontvangen. De Vrienden van Het Nationale Ballet reiken de prestigieuze prijs sinds 1988 jaarlijks uit aan een danser van dat gezelschap die de meest opvallende prestatie heeft geleverd. Naamgever Alexandra Radius reikte de prijs op 14 oktober zelf uit bij de première van de reprisevoorstelling Mata Hari van Het Nationale Ballet in Amsterdam. Met het Oog op Morgen sprak met Eimers. In haar rapport roemt de jury de manier waarop zij die rol van ambassadrice voor de Nederlandse dans invult met interviews en diverse bestuursfuncties. Zo is zij een van de oprichters/bestuursleden van het Dans Talenten Fonds, dat kinderen en jongeren uit sociaal-economisch kwetsbare milieus de kans geeft om een opleiding aan de Nationale Balletacademie te volgen. Als winnaar van de 32ste editie van de Alexandra Radiusprijs ontvangt Eimers 3000 euro en een kunstwerk, nagelaten door tekenaar en illustrator Humprhey Bennett.

Wat is een poëziefilm? Het zijn films die een gedicht als leidraad nemen, de kunst van het gedicht ten gehore brengen en visueel benaderen. In Zutphen vindt op 6 november de eerste editie plaats van een nieuw Nederlands filmfestival. Een festival dat geheel in het teken staat van de poëziefilm. Daarmee krijgt in navolging van Bristol, Seattle, Montreal, Barcelona en tal van andere plaatsen over de hele wereld ook Nederland haar eigen poëziefilmfestival. Tijdens het Nederlands Poeziëfilm Festival worden zeventig films gepresenteerd gebaseerd op gedichten van onder meer Delphine Lecompte, Tsead Bruinja, Ester Naomi Perquin en Remco Campert. Met speciale programma’s waarin aandacht voor componist Tom America, maker van video poems Pat van Boeckel, performer en Spokenwordartieste Sjaan Flikweert en het Rotterdams filmcollectief Rauwkost. Daarnaast presenteert het festival ook een selectie buitenlandse films in samenwerking met het Zebra Poetry Film Festival in Berlijn, de Poetry Society in Londen en het Amerikaanse Motionpoems. En zijn er live optredens van de dichters Iduna Paalman, Ingmar Heytze, Naomi Montroos en Wout Waanders. Met het ontstaan van dit festival is er ook een prijs in het leven geroepen, de Nederlands Poëziefilm Festival-Prijs voor de beste Nederlandse poëziefilm van het afgelopen jaar.

De Vlaamse dichter en schrijver Peter Verhelst krijgt de Constantijn Huygens-prijs 2021 voor zijn oeuvre. ‘We kennen hem als iemand die zich niet graag binnen de omheining van een label of een genre plaatst,’ schrijft de jury. ‘Het is literaire onrust die naar een geheel eigen universum leidt, soms prachtig intuïtief, soms donker, kritisch en pulserend.’ De prijs wordt op 23 januari 2022 uitgereikt op het festival Winternachten.  Dan worden ook de winnaars bekendgemaakt van de andere Haagse Literatuurprijzen: de F. Bordewijk-prijs voor proza, de Jan Campert-prijs voor poëzie en de tweejaarlijkse Nienke van Hichtum-prijs voor jeugdliteratuur. Aan de Constantijn Huygens-prijs is een bedrag van 12.000 euro verbonden.

In de Verenigde Staten zijn de coronamaatregelen op veel plaatsen versoepeld toen de vaccinatiegraad steeg. Dat betekent dat weer live opgetreden kan worden, maar het is niet vanzelfsprekend dat buitenlandse artiesten tijdig een visum krijgen. Amerikaanse ambassades en consulaten lopen vaak flink achter bij de verwerking van aanvragen. Dat probleem treft volgens The New York Times vooral organisaties die zich bezighouden met klassieke muziek. Die halen hun sterren vaak uit het buitenland. Zo kregen onder anderen de Nederlandse pianisten Lucas en Arthur Jussen hun visa niet op tijd voor hun geplande optredens bij het Boston Symphony Orchestra. "Het is alsof je vier jaar traint voor de Olympische Spelen en dan op het laatste moment te horen krijgt dat je niet kan meedoen", zei Arthur Jussen volgens de krant. De broers hadden eerder al via Facebook laten weten enorm teleurgesteld te zijn dat ze niet naar Boston konden afreizen.

Jett Rebel, Toontje Lager, Nits. Zo maar wat landelijk bekende bands en artiesten die op de bühne van De Cacaofabriek in Helmond staan. Ook namen als Alverman, Forre Sterra en Kings & Jokers zijn plots in de programmering te vinden: (deels) Helmondse bands die via Krienouwa een podium krijgen. Eeen idee van achtergrondzangeres Angelique van Hout, die programmeur Wim Strijbosch van De Cacaofabriek met het idee om een concertreeks voor Helmondse bands op te zetten. Strijbosch had daar oren naar, maar stelde wel een voorwaarde: kwaliteit. ,,Die toets ik. Soms moet je artiesten tegen zichzelf in bescherming nemen. Helaas moest ik tegen drie aangedragen bands ‘nee’ zeggen, omdat ze niet klaar zijn voor dit podium. Maar ik sluit niet uit dat ze later wél aan bod komen.”

‘’Ga er maar aan staan: zit je in het laatste jaar van je studie, wil je net de eindspurt inzetten en dan gaat de wereld op slot. Letterlijk. Om dan nog gemotiveerd te blijven en je projecten - al dan niet wat aangepast - voort te zetten, dat zegt iets over je doorzettingsvermogen.’’ Zo begint Rob Schoonen zijn bespreking van de Graduation Show, de afstudeertentoonstelling van de Design Academy Eindhoven (DAE) in het Beursgebouw. Wat ook opvalt deze editie: het is zo’n positieve.  Ook Domeniek Ruyters bezocht de expositie en schrijft dat de Graduation Show  toont hoe de ontwerper verandert in een kritische kunstenaar en coach, die de toeschouwer wil begeleiden bij een verandering van diens consumptiegedrag.

Voor de Dutch Design Week in Eindhoven gaan ontwerpers op zoek naar het betere getal, The Greater Number. Meer groen, inclusiviteit en levensvreugde, minder afval, gasverbruik en stress – hoe kan design dat bevorderen? Het thema borrelde op tijdens de pandemie, vertelt programmamanager Jorn Konijn. Want die bood ook ruimte voor overdenking: in wat voor soort maatschappij willen we leven? Met files, overconsumptie, een afvalberg? Plastic kantoorplanten, hondenparaplu’s, synthetische truien en miljoenen andere (wegwerp) producten zijn ook ooit ontworpen. Daarom mogen designers meedenken over een oplossing van het afvalprobleem, zegt Konijn: “Daar hebben ze een verantwoordelijkheid in”. The Greater Number is een verwijzing naar een gelijknamige expositie uit 1968 in Milaan. Ook toen zetten ontwerpers al vraagtekens bij de tomeloze groei van de wereldbevolking. Curator Giancarlo de Carlo wilde stilstaan bij de kloof tussen de westerse overvloed en de armoede in veel andere landen. Cas van Vliet van Trouw licht er twee deelnemers uit, die met het ‘betere getal’ bezig zijn: kunstenaar Arne Hendriks en ontwerpersduo Nienke Hoogvliet en Tim Jongerius. Jeroen Junte doet dat in De Volkskrant ook.

Digitaal modehuis The Fabricant heeft de Dutch Design Award 2021 gewonnen in de categorie ‘fashion’. The Fabricant won de award met de lancering van een nieuw modeplatform genaamd Leela. Het platform stelt gebruikers in staat om een fotorealistische avatar te creëren die ze kunnen kleden in digitale couture uit de speciaal hiervoor gecreëerde collectie ‘Fluid’. Door middel van 3D-technologie kunnen gebruikers van het platform de beelden van hun digitaal geklede avatar vanuit meerdere perspectieven vastleggen en delen op social media. “Leela beantwoordt de behoefte van een nieuwe generatie om op een bewuste en duurzame manier hun steeds veranderende identiteit uit te dragen door middel van mode. Een revolutie in de draagbeleving van mode én een nieuw businessmodel voor de post-pandemische mode-industrie.”

Zoals elk jaar is er ook tijdens deze editie van de Dutch Design Week weer veel ruimte voor mode, met speciale aandacht voor innovatie, duurzaamheid, social design en co-creatie. Natasja Admiraal zet zes boeiende modeprojecten en -evenementen op een rij, die het bezoeken waard zijn.

De eerste winnaar van de Dutch Design Awards is Audrey Large,  in de categorie Young Designer. Zij wint de Keep an Eye Foundation Young Designer Grant van 12.000 euro. Audrey Large onderzoekt digitale cinema en beeldtheorie en ontwerpt hiermee materiële objecten. Ze speelt met de grenzen tussen het digitale en het fysieke; ze zet technieken uit de werelden van animatie en 3D-software in om nieuwe beelden te creëren. Digitale afbeeldingen beschouwt ze als ruwe grondstoffen; filmtechnieken en beeldmanipulatie zijn voor haar gereedschappen. Sinds 2018 werkt DDA samen met de Keep an Eye Foundation die jonge, veelbelovende talenten op weg wil helpen.

Matthijs Vermeulen en Alphonse Stallaert stonden er al een tijdje, in het Burgemeester Geukerspark in hartje Helmond. Beide Helmondse componisten hebben nu gezelschap gekregen van schilder en plaatsgenoot Lucas Gassel. Burgemeester Elly Blanksma-van den Heuvel van Helmond  onthulde op 16 oktober een buste van de Helmondse schilder die leefde in de zestiende eeuw. Net als de beide bustes van Vermeulen en Stallaert is ook die van Lucas Gassel van de hand van kunstenares Trudie Broos uit St. Oedenrode.

De gemeente Hilvarenbeek kan toch enkele voorgenomen bezuinigingen terugdraaien. Zo wordt er minder bezuinigd op subsidies. ,,Eigenlijk zijn we best wel tevreden over de begroting”, zegt burgemeester Weys die de portefeuille Financiën in zijn pakket heeft. De gemeenteraad heeft dit voorjaar bepaald dat op alle subsidies vanaf volgend jaar tien procent moet worden bezuinigd. Het college geeft nu aan dat dat niet nodig is. In de begroting worden zorg, hulpverlening, bibliotheekwerk, gesubsidieerde peuteropvang, cultuur en huursubsidie niet gekort.

Moedeloos worden ze ervan in Bavel. Weer is er een jaar voorbij en nóg is er geen stap vooruit gezet in de besluitvorming over de multifunctionele accommodatie (mfa) waar het dorp zo’n behoefte aan heeft. Het begrotingsvoorstel voor 2022 biedt wederom weinig perspectief. Sinds de sluiting van de Tussenpauz, na carnaval 2020, mist het dorp een locatie waar het verenigingsleven terechtkan en waar evenementen gehouden kunnen worden. Ben Vaesen, voorzitter van harmonie St. Caecilia, de muziek vereniging heeft afgelopen zomer buiten gerepeteerd : ,,Wij willen vooruit, maar de hoge nood waarin onze verenigingen en organisaties verkeren wordt niet erkend. Steeds klinken andere excuses waarom besluitvorming uitblijft.” In begroting van 2021 van de gemeente Breda is 3,5 miljoen euro gereserveerd, die in de begroting van 2022 staat aangemerkt als reservering voor 2024. Dat is pas over drie jaar. Daarbij kan met dat gereserveerde bedrag enkel sporthal De Huif worden aangepast en uitgebreid tot mfa. Terwijl het dorp liever een splinternieuwe mfa wil, op de hoek Pastoor Doensstraat/Lange Vore. Die oplossing is duurder, maar lost wel meteen meer knelpunten in het dorp op.

Poppodium Mezz in Breda krijgt financiële steun, zo’n 60.000 euro, van B&W van Breda, zodat de kleine zaal kan worden uitgebreid. Op dit moment kunnen er maximaal honderd bezoekers in worden ondergebracht. Als ze allemaal moeten zitten, kunnen er maar vijftig in. Om de exploitatie op orde te krijgen is noodzakelijk om de capaciteit te verdubbelen. Mezz is enkele jaren geleden al massaal op de schop gegaan, maar de kleine zaal is niet betrokken bij die ingreep. Na de heropening in 2019 was het de bedoeling om in de loop van 2020 te beginnen aan de uitbreiding van de kleine zaal. Dat ging niet door, omdat de coronacrisis een spaak in de wielen stak. Nu de impact van Covid-19 langzaam maar zeker kleiner wordt heeft de stichting Mezz de gemeente, als eigenaar van het complex, gevraagd om alsnog aan de verbouwing van de kleine zaal te beginnen. De kosten worden verrekend in de huur. Het hele verbouwingsproces moet overigens weer opgestart worden. Daarom is de verwachting dat de verbouwing van de kleine zaal van Mezz pas in de zomer van 2023 van start gaat

Met 615 woningen, een buurtpark, een ‘mobiliteitshub’ en een klein winkelcentrumpje geeft het project Blossem ‘nieuwe waardevolle betekenis’ aan een belangrijk deel van Breda-West’. Wat B&W van Breda betreft mag er dan ook zo snel mogelijk aan de bouw van deze nieuwe wijk worden begonnen. Dat blijkt uit een voorstel dat het college naar de raad heeft gestuurd. De fracties moeten nog akkoord gaan met een wijziging van het bestemmingsplan, maar als het aan het college ligt is dat een formaliteit. ,,Blossem geeft een nieuwe waardevolle betekenis aan dit deel van Breda en is van toegevoegde waarde voor de stad als geheel’’, stelt het stadsbestuur. Belangrijk onderdeel van Blossem is de instandhouding van het voormalige Ketelhuis. Dat wordt verbouwd, zodat er ruimte ontstaat voor cultuur, ontspanning,, dienstverlening, horeca en detailhandel, zolang het maar geen supermarkt is. Ook de portiersloge blijft intact vanwege het cultuurhistorische karakter.

In de tweede Open Oproep Bouwen aan talent van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie zijn 35 ervaren ontwerpbureaus geselecteerd. In het tweede deel van de open oproep, die nu uitstaat, worden zij gekoppeld aan talentvolle, startende makers of ontwerpers om samen gedurende drie maanden aan een actuele ontwerpopgave te werken. In reactie op deze tweede Open Oproep ontving het fonds uit de breedte van de creatieve industrie 49 uiteenlopende voorstellen. De aanvragen zijn ter advies voorgelegd aan een onafhankelijke selectiecommissie. De geselecteerde voorstellen worden meegenomen in het vervolg van de Open Oproep Bouwen aan talent voor startende ontwerpers. Zij kunnen zich tot en met 8 november inschrijven op een van de voorstellen van de geselecteerde ontwerpbureaus. Na selectie en succesvolle matching van de startende ontwerpers met het onderzoeksvoorstel van het ontwerpbureau, kunnen beide partijen het samenwerkingstraject starten.

Op 5 en 12 november organiseert het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie lezingen in het kader van de Open Oproep Toekomstbestendig landelijk gebied. In de lezingen zoekt het fonds de verdieping op omtrent de thema's van de open oproep. In de lezing 'Toekomstbestendig landelijk gebied – what's going on' van 5 november wordt gekeken naar het landschapsecologisch systeem en hoe gerelateerde uitdagingen kunnen helpen bij een duurzame en toekomstbestendige inrichting van het landelijk gebied. De lezing 'Toekomstbestendig landelijk gebied – Circulaire systemen en korte ketens' van 12 november staat in het teken van de experimenten die zich afspelen binnen de Taskforce Korte Keten en Voedselbos Ketelbroek. Beide bieden relevante handvatten voor het denken over en ontwerpen aan de toekomst van het landelijk gebied.

Binnen de kunst- en cultuursector wordt veel aandacht geschonken aan jong talent. Voor deze groep zijn talloze financierings- en ondersteuningsmogelijkheden beschikbaar om impulsen te geven aan het eigen werk. Kijk ook maar eens naar de voorwaarden van geldschieters of gemeentelijke cultuurvisies: in jong talent wordt graag geïnvesteerd. Maar waar is de aandacht voor gevorderde makers van wie de kwaliteit allang bewezen is? Welke ruimte mogen zij innemen? Welke impulsen krijgen zij nog? Elmay Claassen sprak met twee beeldend kunstenaars : Joke Smeulders (72) en Jan van Duijnhoven (77).

De vernieuwing van multifunctioneel centrum ’t Karregat heeft de Dirk Roosenburgprijs 2021 gewonnen. Deze gemeentelijke architectuurprijs wordt elke twee jaar toegekend aan een project dat in Eindhoven is opgeleverd. De publieksprijs was voor DomusDela.

Net als in 2020 heeft de gemeente Breda dit jaar aan de inwoners gevraagd tegen welke uitdagingen ze aanlopen om uit de coronacrisis te komen. Theatergezelschap zuid land heeft daar op gereageerd met de volgende visie: ‘Theaters zijn tijdens corona dicht geweest. Dat betekent dat de openbare ruimte een nog belangrijker speelplek wordt dan voorheen om voorstellingen naar het publiek te kunnen brengen. Buitenlocaties bieden andere creatieve mogelijkheden voor theater, dans en muziek, ook post-corona. Dit idee willen we vasthouden en door-innoveren.’ Hoe kan er op elke plek in Breda een live-voorstelling of performance vanuit verschillende disciplines worden opgevoerd voor een (groot en klein) publiek? Deze uitdaging staat nu online en de gemeente Breda zoekt daarmee onder de noemer ‘Unlock Challenge’ naar creatieve alternatieven voor de standaard-tribune. Het winnende idee ontvangt € 8.000,=.

Van 22 tot en met 31 oktober vindt in het Tilburgse Leijpark festival Circolo plaats, met de state of the art op het gebied van vernieuwend circus. De internationale top is er te zien, maar ook de jonge talenten van de twee Nederlandse circusopleidingen: Codarts (Rotterdam) en AcaPA (Tilburg). Daarmee brengt Festival Circolo een enorme bak aan hartslagverhogende, oogstrelende en gevaarlijk geniale voorstellingen. Artistiek leider Wendy Moonen licht deze editie toe.

De Amsterdamse Kunstraad heeft op 14 oktober een gevraagd advies aangeboden aan de gemeenteraad over de aangepaste aanvragen van de instellingen in de Amsterdamse Basisinfrastructuur (Amsterdam Bis) in het Kunstenplan 2021-2024. In dit advies besteedt de kunstraad aandacht aan de nog lang doorwerkende gevolgen van de coronapandemie op de kunst- en cultuursector van Amsterdam. De subsidieaanvragen voor de Amsterdam Bis 2021-2024 zijn voor de uitbraak van het coronavirus opgesteld en in de plannen is zodoende geen rekening gehouden met de gevolgen ervan. Daarom is de instellingen gevraagd uitleg te geven over de aangepaste plannen en prestaties. De kunstraad concludeert naar aanleiding hiervan dat veel instellingen in de overlevingsmodus zitten. Er zijn grote verliezen geleden, voor publiek is er nog steeds een drempel om naar culturele evenementen te gaan en jonge makers krijgen minder goed voet tussen de deur omdat er vanwege de lockdowns een stuwmeer is ontstaan van producties die nog in première moeten gaan. Een gezamenlijk vertrouwen is nodig om de kunst- en cultuursector weer in het zadel te helpen. Instellingen moeten de kans krijgen zich, zonder prestatiedruk, te hernemen en in te spelen op de verander(en)de situatie. Er moet rust komen voor artistieke ontwikkeling en ruimte voor de mogelijke ad hoc aanpassingen die de toekomst brengt. Het artistieke proces moet belangrijker blijven dan publieksaantallen, instellingen moeten daarom gestimuleerd blijven risicovol te programmeren.

De druk op het milieu neemt steeds verder toe. Iedere sector op onze planeet dient haar bijdrage aan klimaatverandering te (her)overwegen. Duurzaamheid is dan ook een van de drie belangrijke pijlers van het nieuwe Creative Europe programma (2021-2027). Om de Creative Europe aanvragers op de hoogte te brengen van mogelijkheden om duurzaamheid te verwerken in de subsidieaanvragen, worden er verschillende evenementen georganiseerd. De volgende drie evenementen over vergroening van de filmindustrie vonden plaats in de afgelopen paar weken.

TP Vision, licentiehouder van de merken Philips TV & Sound, heeft zich voor de komende drie jaar als partner verbonden aan Beeld en Geluid.

Na een jaar afwezigheid is World Ballet Day terug op de kalender. Op 19 oktober 2021 biedt Het Nationale Ballet gezamenlijk met balletgezelschappen van over de hele wereld gratis via livestreams een unieke kijk achter de schermen aan. World Ballet Day is dit jaar groter dan ooit. Maar liefst 50 balletgezelschappen afkomstig uit zes werelddelen doen mee aan deze zevende editie. Het evenement, wat jaarlijks een miljoenenpubliek bereikt, is live te zien op YouTube. Naast Het Nationale Ballet doen o.m. mee The Australian Ballet, Bolsjoi Ballet, The Royal Ballet, Ballet de l’Opéra national de Paris, American Ballet Theatre.

Met de derde editie van New Music Conference op 12 november bieden Buma Cultuur en festival November Music inzicht in actuele ontwikkelingen in de nieuwe muziek. In vijf zalen in de Verkadefabriek in ‘s-Hertogenbosch zijn componisten uit Nederland en buitenland aan het woord over hun werk, hun inspiratie en hun leven. Buma stelt bovendien de nieuwe Componist des Vaderlands voor. Daarnaast biedt de conferentie alle gelegenheid tot netwerken. New Music Conference wordt geopend door gerenommeerde componisten Rebecca Saunders en Michel van der Aa, die in een tweegesprek zullen vertellen over hun benadering van het componeren. Onder de noemer Sonic Entanglements voert journalist Joep Christenhusz gesprekken met componisten en geluidskunstenaars die werken rond de notie van verstrengeling van natuur en cultuur: de Sloveense Saša Spačal, Ronald van der Meijs, de Braziliaanse Vivian Caccuri en plattelandscomponist Piet-Jan van Rossum. De laatste is tevens aanwezig in een paneldiscussie over componeren voor een stad of een andere locatie, samen met de Brabantse stadscomponisten Angela de Weijer, Mathijs Leeuwis en Bart de Vrees.

De Nederlandse Associatie van Podiumkunsten (NAPK) heeft de Boekmanstichting de opdracht gegeven de impact van de coronacrisis op haar leden te onderzoeken. Het rapport ‘Impact van de coronacrisis op leden van de NAPK’ toont de impact van de coronacrisis op de baten en lasten, het personeelsbestand, de uitvoeringen, de bezoeken en de educatieve activiteiten van 100 NAPK-leden die in 2020 meerjarige rijkssubsidie ontvingen. Aanvullend zijn de gevolgen voor de baten en lasten voor 24 leden zonder meerjarige rijkssubsidie in beeld gebracht. De eigen inkomsten van de meerjarig rijksgesubsidieerde leden daalden met 56,6 miljoen euro (-56,9%). 37,9 miljoen euro hiervan werd gecompenseerd door extra subsidie, waarvan minstens 34,2 miljoen euro bestond uit extra rijkssubsidie. De totale baten daalden met 18,7 miljoen euro (-6,6%). Omdat de totale lasten met 50,5 miljoen euro daalden (-17,7%), resteerde voor de meeste gezelschappen een positief exploitatieresultaat. Dit werd veelal gebruikt als reserves voor doorgeschoven producties of verwachte financiële schade in 2021. De baten en lasten van de gezelschappen zonder meerjarige rijkssubsidie daalden met respectievelijk 19,4 en 22,3%. Het verschilt sterk per instelling of de omvang van het personeelsbestand in 2020 is toe- of afgenomen. In totaal daalde voor alle contracttypen echter het aantal ingezette fte. Relatief gezien was deze daling groter voor ingehuurd personeel (-11,2%) dan voor personeel in tijdelijke dienst (-6,8%) of vaste dienst (-2,6%). De gezelschappen konden in 2020 minder voorstellingen spelen. Het aantal uitvoeringen in de standplaats van gezelschappen daalde met 18,5%, terwijl het aantal uitvoeringen in de rest van Nederland en het buitenland met respectievelijk 55,9% en 73,2% daalde.

De komende Museumkidsweek is er weer van alles te beleven in de Nederlandse musea. Kinderen, t/m 12 jaar, kunnen van 16 t/m 31 oktober dromen van beroepen;: wetenschapper, kunstenaar, ontdekkingsreiziger, paleontoloog. In het museum is daar alles over te vinden.

Inclusief theater is de laatste jaren een steeds belangrijker thema in de theaterwereld. Acteurs en actrices met roots over de hele wereld worden aangemoedigd om samen theater te maken, want het theater is van iedereen. Een groep die minder vaak genoemd wordt als het gaat om inclusiviteit, is die van mensen met een beperking. Stichting Special Arts richt in samenwerking met bekende theatermakers zoals Gijs de Lange en Alex van Bergen een spotlight op deze relatief onbekende theaterwereld.

Mensen met een beperking die muziekles willen volgen of willen spelen in een muziekensemble, komen nog heel wat barrières tegen. Bijvoorbeeld omdat ze geen traditioneel instrument bespelen. Of omdat ze door hun visuele beperking geen bladmuziek kunnen lezen. Welke oplossingen zijn er voor hen? Melissa Bremmer en Marian van Miert zeggen dat er een voorbeeld kan worden genomen aan wat er in het Verenigd Koninkrijk op dat terrein gebeurt.

Hoe zorgen we er voor dat cultuur geen bijzaak is? Om de waarde van kunst en cultuur naar voren te schuiven is het van belang om de banden met politici en ambtenaren aan te halen. Lobbyen noemen we dat, en op lokaal niveau kunnen we dat allemaal. De tips die Marije Brinkhorst (Stichting Lobby Lokaal), Heleen Volman (Corpo Maquina), Bas Verberk (raadslid D66) en Gertjan Endedijk (DOKc) inbrachten bij het Kunstloc Brabant webinar ‘Iedereen kan lobbyen’, van 14 september jl.

Voor culturele organisaties is online aanbod niet langer 'iets voor erbij', maar essentieel voor het voortbestaan in een digitaliserende wereld. Hoe gaan organisaties daarmee om? Twee professionals vertellen erover. Joran de Boer, creatief producent bij Noordelijk Theatercollectief Illustere Figuren, en Nadine van den Bosch, programmeur Young Collectors Circle.

In Nederland is de beeldende kunst in de maatschappelijke marge terecht gekomen, waar ze afhankelijk is geworden van de grillen van politici, boe-roepers en twitteraars. Dat schrijft Hans den Hartog Jager in een nieuw artikel in zijn serie Wereldkunst. “Politici, bestuurders, critici, museummensen moeten er opnieuw van doordrongen raken dat kunst verreweg het beste functioneert als ze in alle vrijheid kan werken en die vrijheid toejuicht, stimuleert, financiert. Dus echt alle vrijheid, hoe ongemakkelijk dat soms ook is.”

De Stichting MOAM stopt ermee. Voor het Moam-bestuur waren de berichten over grensoverschrijdend gedrag van directeur Martijn N. aanleiding om hem op non-actief te zetten en te laten onderzoeken of hij zich in zijn hoedanigheid van directeur ook aan dit gedrag schuldig had gemaakt. Volgens het forensisch onderzoeksbureau Integis uit Haarlem, dat dertien (oud-)betrokkenen bij de stichting interviewde, was sprake van een „onveilige werkomgeving”. Diverse stagiaires en medewerkers gaven aan dat langdurig sprake was van „schelden, kleineren en manipuleren” door de directeur. Een niet genoemd aantal medewerkers moest door het gedrag van N. in therapie, aldus de samenvatting van een op 14 juli gedateerd onderzoeksrapport. Het Moam-bestuur vond het rapport aanleiding om de samenwerking met N. definitief te verbreken, staat in een op 13 oktober verstuurde verklaring. Eerder kwam het bestuur al tot de conclusie dat voor de stichting sowieso geen toekomst meer was. Alle instellingen en sponsors met wie Moam afspraken had over tentoonstellingen en manifestaties trokken zich na de berichten over N. terug.

Moeten we binnen- of buitenstedelijk bouwen om te voldoen aan de woningvraag? Ontwikkelaars en bouwers gaan voor bouwen in het groen, maar volgens architectenbureau KAW is dat nergens voor nodig. De bestaande stad biedt met slimme transformatie en inspelen op stedelijke trends voldoende ruimte.

De jaarlijkse COP26-klimaatconferentie van de VN zal voor het eerst de broeikasemissies van gebouwen aan de orde stellen op een dag gewijd aan de gebouwde omgeving. Tijdens een deelsessie op de BNA Architectendag spreken architectenbureaus over hun rol bij klimaatneutraal ontwerpen en bouwen naar aanleiding van het kersverse Carbon Based Design onderzoeksrapport.

Elke vierkante meter van Nederland moet op de schop. En eigenlijk hadden we gisteren al klaar moeten zijn. Dat is de ongemakkelijke boodschap die vorige maand duidelijk werd tijdens de Dag van de Ruimtelijke Kwaliteit in Haarlem. We moeten dus aan de slag. Een verslag van Isabel van Lent.

Met het Nationaal Groeifonds maakt het Rijk 20 miljard euro vrij voor fysieke infrastructuur, onderzoek, kennisontwikkeling en innovatie. In een op 14 oktober uitgebracht briefadvies, geadresseerd aan de ministers van BZK, EZK, IenW, LNV en Financiën, formuleert de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) verbeterpunten voor de tweede tranche van het fonds. Er is bij het Nationaal Groeifonds te weinig aandacht voor duurzaam verdienvermogen. Verder is er te weinig samenhang met ander overheidsbeleid.

Wereldwijd zijn de afgelopen maanden de inkoopprijzen van vinyl flink gestegen, mede door toenemende kosten voor vervoer en  grondstoffen. Zowel nieuwe als oude releases zijn hierdoor inmiddels een stuk duurder geworden. Slacht de industrie de kip met de gouden eieren? Of is dit een storm in een glas water en blijft de consument toch wel LP"s  kopen? Entertainment Business vroeg het aan retailers en platenkopers.

De organisatie van het Amsterdam Dance Event heeft, in samenwerking met clubs en festivalorganisatoren, meer dan 350 ADE Festival en Arts & Culture evenementen op 140+ locaties bevestigd, sinds het besluit van vorige maand om het evenement door te zetten. ADE 2021 vindt duurt t/m 17 oktober. Het afgelopen jaar werd Amsterdam Dance Event op een andersoortige manier georganiseerd. De focus lag op online beleving. Wat is er anders dit jaar?

De kans is klein dat het demissionaire kabinet begin november verdere versoepeling aankondigt. Volgens het Outbreak Management Team (OMT) is het niet verstandig om versoepelingen, zoals het afschaffen van de 75% capaciteitsbeperking tijdens indoor evenementen, door te voeren. Het OMT verwacht dat het aantal coronabesmettingen de komende herfst en winter verder zal toenemen. Het OMT komt op 29 oktober bij elkaar en brengt vervolgens een advies uit.

Op 2 september vond er een hybride bijeenkomst plaats (zowel online als offline waren deelnemers vertegenwoordigd). Tijdens deze bijeenkomst werden de eerste resultaten van het onderzoek naar verduurzaming van kunstprojecten in de zorg. De aanwezige projectleiders en kunstenaars gaven hun input met betrekking tot de resultaten. Het eindrapport ‘Financiering, vertrouwen en vakmanschap. Een kritische reflectie op het verduurzamen van participatieve kunstprojecten voor ouderen’ beschrijft deze inzichten meer diepgaand. Kunst in de zorg is een initiatief van Amsterdam UMC en Leyden Academy on Vitality and Ageing, en maakt onderdeel uit van het ZonMw-programma 'Kunst en cultuur in de langdurige zorg'.

De Eindhovense gezondheidsorganisatie GGzE en Design Academy Eindhoven (DAE) zijn in oktober 2020 een driejarige samenwerking aangegaan met de werktitel ‘Bruggen bouwen in de community: van mondiale kennis naar lokale mentale kracht’. De samenwerking behelst een jaarlijkse prijs, de Planetree Design Award, lezingen en excursies van GGzE door experts op het gebied van geestelijke gezondheid, en een jaarlijks seminar over geestelijke gezondheid tijdens DDW. Het belangrijkste doel van de samenwerking is het inspireren van studenten van DAE en het bieden van inzichten over sociale innovatie aan cliënten en experts van GGzE, alsmede het delen en uitwisselen van kennis over design en mentale gezondheid. Tijdens het seminar op 21 oktober over de menselijke, empathische invalshoek door social design spreken twee hoogleraren, en een DAE-student ontvangt de eerste Planetree Design Award voor een inspirerend ontwerp voor de zorgsector. De genomineerden zijn Valentine Maurice, Josephine de Fijter, Laura Deschl, Bruno Szenk, Margarida Coelho, Mirte van der Nat, Katharina Freiin von Stackelberg en Anabel Poh.

Je kunt onbezonnen door verschillende presentaties van de Dutch Design Week (DDW) in Eindhoven wandelen of je route minutieus plannen. Kunstredacteur Rob Schoonen spitte alvast door het programma: tien dingen die je eigenlijk niet mag missen. Wat je verder ook doet tijdens de DDW, de Graduation Show moet onderdeel uitmaken van je programma. Het eindexamenwerk van de Design Academy Eindhoven is vanwege de kwaliteit en diversiteit een baken van wat onderzoekend design vermag. Het werk van de 163 deelnemers staat dit keer in Beursgebouw Eindhoven.  Lisa Habets heeft haar mustsees op een rijtje gezet.

Wethouder Barry Jacobs gaat deze maand met de Bergse verenigingen, stichtingen én zzp’ers uit het culturele veld rond de tafel voor het opnieuw verdelen van het coronabudget van  het Rijk. Het eerste gesprek heeft Jacobs op 12 oktober gevoerd met leden van Bergse muziekverenigingen. Het  overleg met de cultuurhistorische clubs uit de stad, de koren, toneelverenigingen en niet-commerciële evenementenorganisaties volgt.,,Daarna ga ik in gesprek met zzp’ers die actief zijn in de cultuur”, zegt Jacobs. Voor die groep was totaal onduidelijk of ze wel of niet recht hadden op coronasteun. De gesprekken volgen na de ontstane tumult over de inzet van de coronagelden. Het Rijk stelde 1,4 miljoen euro beschikbaar aan de gemeente Bergen op Zoom. Geld dat was bedoeld voor de culturele sector, maar waarvan het college besloot vijf ton te gebruiken voor de reorganisatie van het eigen cultuurbedrijf. Daarop werd het door de raad teruggefloten. De ruim 1,4 miljoen euro van het Rijk is nog grotendeels onaangeroerd. Daaruit is 44.000 euro uitgekeerd aan Bergse cultuurclubs die daarop een beroep hadden gedaan en 35.000 euro aan poppodium Gebouw-T. Met alle verenigingen en stichtingen gaat wethouder Jacobs praten over de verdeling van de  gelden. Welke verdeelsleutel daar het beste bijpast, weet hij nog niet. De cultuurclubs en zzp’ers kunnen zowel beroep doen op het noodfonds als op een stimuleringsregeling. Dat fonds is vooral bedoeld voor noodlijdende clubs of zelfstandigen die hun inkomen door corona volledig zagen wegvallen. ,,Heeft iemand kosten gemaakt voor een evenement dat niet doorging, dan kunnen we kijken of we die kunnen compenseren.” De stimuleringsregeling is bedoeld om de gevolgen van de coronacrisis op te vangen. Wanneer eind deze maand alle gesprekken zijn afgerond, stapt Jacobs begin november met een voorstel naar het college, waarna de raad een besluit kan nemen. In januari gaat Jacobs opnieuw met het Bergse culturele veld rond de tafel om de nieuwe verdeelsleutel toe te lichten. Vanaf dat moment kunnen ze een nieuwe aanvraag indienen. 

Op 13 oktober zijn de Kunst- en Cultuurprijzen Meierijstad 2021 uitgereikt.  In de categorie Amateur/Vrijwilliger koos de jury voor Schijndelaar Willem Wouters, die zich vele jaren inzette voor Paaspop en de Schijndelse carnaval. Momenteel staat hij mede aan het roer van het Documentairefestival Beholders. Ook Veghelaar Marc van Kessel kreeg  een prijs; hij was een van de genomineerden in de groep professionals. Het juryrapport voor Van Kessel mag indrukwekkend worden genoemd; velen kennen hem echter vooral als muziekdocent en dirigent. De prijs wordt beschikbaar gesteld aan personen of organisaties die zich op eigen wijze bovenmatig inzetten of hebben ingezet voor de kunst en/of cultuur in Meierijstad. De inwoners konden de kandidaten voordragen, waarna een jury in beraad ging en tot de keuze voor de uiteindelijke winnaars kwam.

Tientallen containers in de gemeente  's-Hertogenbosch zijn niet langer een (saaie) doorn in het oog. Straatkunstenaars van Kings of Colors hebben de afgelopen maanden verschillende van die metalen bakken omgetoverd tot ‘containerkunst’. De reacties zijn positief.   Het straatkunstenaarscollectief uit 's-Hertogenbosch is op initiatief van de Afvalstoffendienst van de gemeente 's-Hertogenbosch aan de slag gegaan met containers. In totaal worden 74 containers op 24 plekken verfraaid. Niet alleen in de stad, ook in Rosmalen, Maliskamp en Nuland bijvoorbeeld. ,,Ik denk dat we nog zo'n vijf locaties moeten doen", zegt Stefan van Ham namens Kings of Colors.

The Residents is een leerorkest. Kinderen leren er dubbel, want zoals bekend leert het bespelen van een instrument je leren: kleine stapjes maken, doelen stellen, voldoening ervaren, discipline. Naast individuele vaardigheden zijn er sociale, zoals naar elkaar luisteren, op je beurt wachten, samenwerken, verantwoordelijkheid dragen. ‘Niet talentontwikkeling, maar beleving’ is het credo van The Residents, het educatieproject van het Residentie Orkest. Een gesprek met Ruth van de Putte, hoofd Educatie.

Een groep Osse ondernemers gaat het pand van de Groene Engel, een rijksmonument, in eigendom overnemen van de gemeente Oss. Gesprekken hierover zijn althans in een vergevorderd stadium. De vier ondernemers hebben als enige doel behoud van het in cultuurhistorische zin waardevolle pand, aldus wethouder Frank den Brok: ,,Ze willen zich niet bemoeien met de brasserie die er in zit of met het cultuurpodium. Het gaat om ondernemers met hart voor Oss die behoud van dat pand belangrijk vinden voor de stad.’’

De sleutel van de Steentjeskerk in Eindhoven is terug bij de gemeente Eindhoven. De beoogde koper die het monument in bruikleen had, moest de sleutel vorige maand inleveren door een tussenuitspraak van de rechter. De gemeente is nu weer verantwoordelijk voor het dagelijks onderhoud en de energiekosten en is op zoek naar interessante activiteiten.

Op 22, 23 en 24 oktober zou in het Eindhovens poppodium de Effenaar Weekender plaatsvinden, een nieuw festival met 50 acts waaronder veel bekende namen uit de Nederlandse en Belgische pop- en dance-scene, t.g.v. het 50-jarig bestaan. Maar het feest gaat niet door; alleen de zondagprogrammering blijft staan. De programmering voor vrijdag en zaterdag wordt verplaatst naar 13, 14 en 15 mei 2022. ,We willen deze clubnachten in volle glorie kunnen vieren; van 19 tot 7 uur en niet in een veel korter tijdsbestek overdag", verklaart directeur Jos Feijen: ,,We hebben dit in eerste instantie vervroegd, maar dat blijkt gewoon geen haalbare kaart. We willen de juiste sfeer creëren, waarin alle artiesten volledig tot hun recht komen en dat gaat zo niet. Vanwege de aanhoudende coronamaatregelen en onduidelijkheid, laat het publiek het afweten. Het vroege sluitingsuur nekt ons. Het wordt zo niet alleen geen leuk feestje, maar het is ook financieel onverantwoord om het volledige festival door te laten gaan.”

Het gaat nog niet goed met het theaterbezoek. Sinds 25 september mogen alle theaters weer volledig open, met gebruik van de app CoronaCheck. Toch ligt de voorverkoop nog niet op de helft van het aantal verkochte kaartjes in oktober 2019. Dat blijkt uit een rondgang van De Volkskrant langs theaters. Een groot deel van het vaste publiek heeft nog vouchers of kaartjes liggen, van afgelopen seizoen of zelfs uit de periode maart tot en met juni 2020. Veel van de toen geannuleerde voorstellingen moeten nog worden gespeeld. Dat vertekent de cijfers, zegt Bas Schoonderwoerd, directeur van Parkstad Limburg Theaters in Heerlen en Kerkrade. Het publiek wacht af, dat blijkt uit het achterblijven van de voorverkoop. Toch is men optimistisch gestemd. Er is momenteel een bijzonder groot aanbod in de theaters, vooruitgeschoven voorstellingen en nieuw werk. Dat het wringt – meer aanbod en minder publiek – is duidelijk. Cees Debets, directeur van Het Nationale Theater in Den Haag, ziet niet zozeer een financieel gevaar, maar wil vooral niet zijn organisatie over de kop werken. Technici en horecamensen draaien overuren. Dat geldt zeker ook de publiciteitsafdelingen, die al die op het laatste moment beslissende bezoekers nu over de streep moeten trekken

In maart werd door Provinciale Staten van provincie Noord-Brabant een motie aangenomen om het budget voor impulsgelden in 2021 en 2022 op te hogen naar €2,4 miljoen als de behoefte in aanvragen groter zou zijn dan het beschikbare budget. Gedeputeerde Staten heeft besloten eenmalig extra budget beschikbaar te stellen. Dat betekent dat er in 2021 nog een keer een beroep gedaan kan worden op de subsidie impulsgelden en dat er meer budget beschikbaar komt voor crowdfunding, kennisvouchers en de Makersregeling. Ook voor 2022 is er in totaal €2,4 miljoen beschikbaar.

De afgelopen zeven jaar heeft het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie ruim 250 jonge ontwerpers ondersteund met de Regeling Talentontwikkeling. In drie longreads wordt gezocht naar de gedeelde mentaliteit van deze ontwerpgeneratie, die is gevormd door de grote uitdagingen van onze tijd. Daarbij wordt onderzocht hoe ze omgaan met thema’s als technologie, klimaat, privacy, inclusiviteit en gezondheid. In de derde longread van Jeroen Junte: Niet langer ligt de focus op persoonlijk succes en individuele expressie maar op ‘de ander’.

In gebiedsontwikkeling kunnen we niet meer om gezondheid heen, en door corona is de urgentie rondom dit vraagstuk alleen maar groter geworden. Tijdens de kennisbijeenkomst op 23 september ‘Gezondheid en gebiedsontwikkeling’, georganiseerd door de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling voor de reeks van sLIM-masterclasses, gingen experts uitvoerig in op hoe dit te realiseren valt. Duidelijk werd dat gezondheid partijen helpt om sectorale schotten te doorbreken en het gebruik van de leefomgeving centraal te stellen.

De Embassy of Rethinking Plastic presenteert tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven, het Rethinking Plastic House bij Yksi Expo. In deze volledig ingerichte studio van 50 m2 vindt men (bouw)materialen en interieurproducten gemaakt van hergebruikt en gerecycled plastic, van bioplastics of van alternatieven voor plastics. Met het Rethinking Plastic House wil Yksi Expo ontwerpers, bedrijven en onderzoekers inspireren om meer circulair te produceren en meer gebruik te maken van gerecycled plastic. Van stofzuiger tot plantenpotten, van gordijnen en vloerbedekking tot matras, en van meubels tot verpakkingen. Onder leiding van curator Leonne Cuppen, richt de Embassy of Rethinking Plastic bij Yksi Expo zich al een jaar volledig op dit thema. De hoofdexpositie wordt voortdurend vernieuwd en daarnaast zijn er wisselende nevenexposities. Binnen de Rethinking Plastic Academy zijn studenten van diverse ontwerpopleidingen en jonge, pas afgestudeerde ontwerpers aan de slag met het thema plastic.

De klimaatverandering is op dit moment met stip de grootste uitdaging voor architecten en de bouwsector. Dit heeft er mede voor gezorgd dat hout de afgelopen jaren steeds populairder is geworden in de architectuur. Het gebruik van hout zal de komende decennia alleen maar toenemen. Om het ontwerpproces en de bouw zo efficiënt mogelijk te laten verlopen, moet ontwerpsoftware voor architecten hierop inspelen.

“De transitie van de bouwsector is begonnen. En het is nog leuk ook!” Peter van Assche architect en oprichter van Bureau SLA zet meteen de optimistisch toon tijdens een expertmeeting in het kantoor van BLOK Plaatmateriaal in Beverwijk. Ook aan tafel zitten onderzoeker Bob Geldermans van de faculteit Bouwkunde aan de TU Delft en Dirk van Deursen, innovatie-adviseur bij de brancheorganisatie CBM. Het gesprekonderwerp is urgent: de Nederlandse bouwsector staat voor een van de grootste uitdagingen uit haar bestaan. Er is een blijvend grote vraag naar goede en betaalbare woningen: tot 2030 ongeveer 80 duizend per jaar. Tegelijk moet de bouwwereld, die verantwoordelijk voor is maar liefst 40 procent van de co2-emissie, verduurzamen. Deze noodzakelijke transitie is dus begonnen, daarover zijn de drie experts het eens. De vraag is alleen: hoe gaat die transitie eruitzien?

Wonen in een dichtbevolkte stad is beter voor het milieu dan wonen in de voorstad of op het dunbevolkte platteland. Maar nieuw onderzoek laat zien dat de stedelingen die in wolkenkrabbers wonen een nóg grotere voetafdruk hebben.

De nominaties voor de Abe Bonnema Architectuurprijs 2021 zijn bekend. Uit 55 inzendingen heeft de jury vijf projecten genomineerd. Op 10 december wordt de winnaar bekendgemaakt in het Rijksmuseum in Amsterdam. De Abe Bonnema Prijs, waaraan een geldbedrag van 50.000 euro is verbonden, is deze keer bestemd voor gebouwen die in 2019 en 2020 zijn opgeleverd. De jury onder voorzitterschap van Josja van der Veer nomineerde de volgende vijf architecten en projecten: Arons en Gelauff Architecten voor Pontsteiger in Amsterdam ; ATELIERFRONT voor gibbonpaviljoen in Artis, Amsterdam ; korth tielens / Marcel Lok voor Spaarndammerhart in Amsterdam ; MMX architekten voor studio thonik in Amsterdam ; De Nijl Architecten voor stadsdeelhart Nieuw Anklaar in Apeldoorn. Bij de beoordeling van de inzendingen heeft de jury naast de algemene criteria uit het reglement ook het jaarthema 'impact' gehanteerd, laat de ir. Abe Bonnema Stichting weten. Tijdens de prijsuitreiking geeft de nieuwe Rijksbouwmeester Francesco Veenstra een lezing waarin hij reflecteert op het thema ‘impact’.

De publicatie ‘Inspirerende bouwkunst’ gaat in op de tijdgeest, ideeën en totstandkoming van de zogenoemde Post 65-gebouwen. Het gaat veelal om doelmatige gebouwen, vaak bijzonder in hun architectonische opzet en innovatieve aanpak, maar nog niet altijd als zodanig herkend en gewaardeerd. Dat maakt ze kwetsbaar. De vraag is nu ook hoe de Post 65-gebouwen kunnen laten aansluiten op de gebruiks- en duurzaamheidseisen in de toekomst. Het boek werpt dan ook een blik vooruit door de ogen van een komende generatie ontwerpers. De publicatie is samengesteld op initiatief van Floris Alkemade, rijksbouwmeester van 2015 tot en met 2021, het Atelier Rijks-bouwmeester en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in samenwerking met de Technische Universiteit Delft en de Vrije Universiteit Amsterdam.

Operazangeres Dame Sarah Connolly vreest voor de gevolgen van de Brexit voor de carrières van jonge artiesten, omdat optreden in het buitenland lastiger geworden is. "Hoe kunnen we concurreren met onze Duitse, Franse en Portugese vrienden als men ons niet kent?" Aldus Connolly. “De Europese opera zal wel weer opkrabbelen na de pandemie, maar ik ben niet zo zeker over de toekomst van Britse operazangers. Als zij zich niet regelmatig kunnen laten zien in Europa, ben ik bang dat ze hun positie verliezen.”

In september 2021 heeft de kantonrechter van de Rechtbank Amsterdam een nieuwe uitspraak gedaan over de zzp-overeenkomst die koren in de meeste gevallen sluiten met hun dirigent. Kern van zo’n zzp-contract is dat er geen ‘gezagsverhouding’ ontstaat (zoals die bij een arbeidsovereenkomst wél bestaat) en dat de dirigent een grote mate van artistieke vrijheid heeft en op basis van gewerkte uren declareert. Bij een dergelijk zzp-contract is een koor geen werkgeverslasten verschuldigd. In de bewuste casus hadden dirigent en het koor een opdrachtovereenkomst gesloten. Na opzegging door het koor claimde de dirigent dat deze overeenkomst als arbeidsovereenkomst diende te worden gekwalificeerd. Volgens de dirigent was er namelijk een gezagsverhouding ontstaan omdat het koor meebesliste over het repertoire en ook bepaalde wanneer er repetities en uitvoeringen zouden zijn. Op grond daarvan had het koor de overeenkomst niet zomaar op kunnen zeggen en zou het nog allerlei bedragen aan de dirigent moeten betalen. De kantonrechter concludeerde in zijn beschikking “dat van een gezagsverhouding als bedoeld in artikel 7:610 BW (dat is de arbeidsovereenkomst, red) geen sprake is geweest en dat ook de andere elementen van de overeenkomst – de mogelijkheid van de dirigent om zich te laten vervangen en de afspraken over wanneer honorarium zou worden betaald en wat dit honorarium zou omvatten – tegengesteld zijn aan hetgeen bij een arbeidsovereenkomst voor de hand zou liggen.” Deze uitspraak maakt duidelijk dat een zzp-overeenkomst tussen een koor en een dirigent prima kan. Het is daarbij wel zaak dat het koor aan de dirigent de vereiste artistieke vrijheid laat. Dat houdt ook in dat de dirigent zich (incidenteel) moet kunnen laten vervangen. Een ‘muziekcommissie’ van koorleden kan naar het oordeel van de kantonrechter best, zolang dit de artistieke vrijheid van de dirigent niet beknot. De kantonrechter: “Er was geen sprake van een verplichting van de dirigent om zich te voegen naar aanwijzingen van het bestuur of enig ander orgaan van het koor.”

Festival Jonge Harten en Theaterkrant organiseren een zesdelige workshop over nieuwe vormen van kunstkritiek. Hoe kunnen we perspectieven toevoegen? En welke vormen doen nog recht aan nieuwe ontwikkelingen binnen theater en dans? Deelnemers gaan samen samen met recensent Marijn Lems op zoek naar hun eigen stem. Hoe denk jij over podiumkunst, en hoe zet je die gedachten om naar kritiek? Welke vormen kunnen we gezamenlijk vinden om over dans en theater te schrijven, spreken, performen, tekenen? De bijeenkomsten leiden naar een gezamenlijk bezoek aan verschillende voorstellingen op het Jonge Harten Festival, waar opgedane inzichten in de praktijk kunnen worden gebracht. Op 14 oktober vindt alvast een online kennismakingsgesprek plaats.

Zoals het Nederlandse Film Festival sinds 1981 elk jaar Gouden Kalveren uitreikt, zo worden sinds 2008 Uilen (van plexiglas) toegekend aan de beste games die in Nederland zijn gemaakt. Vanwege geldgebrek werd het evenement in 2018, 2019 en 2020 niet georganiseerd. Dit jaar nam de brancheorganisatie Dutch Game Association (DGA) de uitreiking voor zijn rekening. De Dutch Game Awards zijn een prachtig moment om de beste producties van de Nederlandse game industrie te laten zien aan het binnen-en buitenland’, zegt DGA-voorzitter Derk de Geus. ‘Zelfs tijdens een pandemie blijft de game-industrie productief, en zijn er de afgelopen tijd veel noemenswaardige spellen op de markt gekomen.’ Opmerkelijk aan de games die dit jaar zijn onderscheiden is dat een groot deel redelijk bekend is onder een groter (gamers)publiek en commercieel uit de verf komt. Een overzicht van de winnaars.

De nieuwe lichting Ultrakort ging op 19 september in première op het witte doek van Vue Hilversum. Vanaf dit najaar draaien de films in het voorprogramma van grote bioscoopfilms in de Vue bioscopen (19 locaties door Nederland) en Nederlandse Filmtheaters. Voor de twaalfde editie van Ultrakort zijn in totaal zes nieuwe ultrakorte animatiefilms gerealiseerd. Al sinds 2009 schrijft het Nederlands Filmfonds jaarlijks een competitie uit voor de realisering van ultrakorte animatiefilms van maximaal 2 minuten. Met Ultrakort zetten het Nederlands Filmfonds, bioscoopexploitant Vue en de filmtheaters verenigd in het Nederlands Filmtheater Overleg zich samen in om een impuls te geven aan de ontwikkeling van animatietalent in Nederland en om een breed en divers bioscooppubliek te bereiken

Al sinds de tweede feministische golf van de jaren zeventig wijzen vrouwen op de mannelijke dominantie in de filmwereld. Niet alleen in de verdeling van banen, maar ook in het soort verhalen dat verteld wordt. Toch lijkt er pas sinds kort echt iets te veranderen. HER Film Festival doet er wat aan. Het door Cinetree en ontwikkelingsorganisatie Simavi georganiseerde online festival toont acht films over opmerkelijke vrouwen. Van 14 t/m 20 oktober gratis te zien op Cinetree. HER staat overigens voor Health, Empowerment en Rights

Sinds de aanvang van de coronacrisis in maart 2020 hebben 162.000 Nederlandse bedrijven aanspraak gemaakt op steunmaatregelen van de overheid. Zo’n 26.000 deden dat gedurende de gehele coronaperiode. Bioscopen zijn sterk vertegenwoordigd in deze laatste groep, wat niet vreemd is gezien de langdurige gedwongen sluitingen. Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maakte 79% doorlopend gebruik van de regelen. 69 % van de theaters en schouwburgen deed dat.  Het gaat hierbij om tegemoetkoming in de loonkosten, de zogeheten NOW, en de tegemoetkoming van vaste lasten (TVL). De regelingen waren onderdeel van vijf steunpakketten die tussen april 2020 en juni 2021 zijn gelanceerd.

Sinds #MeToo is er meer aandacht voor grensoverschrijdend gedrag in de samenleving. Ook in de culturele en creatieve sector zijn misstanden aan het licht gekomen, met name in de kunstvakopleidingen en de podiumkunsten. Waar ging het mis en hoe kon dit gebeuren? En welke maatregelen zijn er genomen om het sociale klimaat te verbeteren? Boekman Extra nr. 27 is er aan gewijd.