Trends & ontwikkelingen

De vader van Merel Bem kwam op de fiets ten val. In de ambulance of in het ziekenhuis werd zijn kleding opengeknipt. Even later kreeg hij een hemelsblauwe pyjama aan. In haar essay gaat Merel in op het autobiografische verhaal dat kleding ons kan vertellen. ‘Als je alle kleding die je ooit in je leven hebt gehad, alle babyschoentjes, winterjassen en trouwjurken, bij elkaar zou zoeken, zou je je autobiografie hebben’’ In het werk van Hanne Hagenaars (schrijver en tentoonstellingsmaker) en Merel Bem (schrijver en kunsthistoricus) zijn de alledaagse beleving van beeldende kunst en de rol van kleding bij het vormen van identiteit onderwerpen die steeds terugkeren. Daarom schrijven ze voor Mister Motley regelmatig over de relatie tussen kleding en kunst.

Tessa de Boer en Joris Suk richtten MAISON the FAUX in 2013 op als modestudio, maar hebben hun aandacht de laatste jaren verlegd naar grootschalige projecten en performances. In een recent interview lieten ze doorschemeren dat het wat hen betreft interessant zou zijn om te onderzoeken of het ‘Maison’ nog wel ‘tot de mode’ gerekend kan worden nu ze niet meer de focus op het ontwerpen van kleding leggen. Al langer kenmerkt hun werk zich door een uitgesproken combinatie van veel media in overweldigende totaalinstallaties die het publiek uitdagen om de wereld op een andere manier te bekijken. ‘Verliezen of winnen we tijd met het verstrijken van de jaren?’, vragen De Boer en Suk zich af. ‘Maakt fysieke aftakeling ons kwetsbaar en angstig voor de dood of is het een drijfveer om meer te creëren?’ Diy jaar bestaat MU Hybrid Art House in Eindhoven 25 jaar en viert MAISON the FAUX het tienjarig bestaan. Ze besloten samen te werken in een presentatie die gewijd is aan het verglijden van de tijd. In Eindhoven wordt de bezoeker met geur, licht, geluid en performance ondergedompeld in een waar ‘MAISON the FAUX-universum’. In hun totaalinstallatie Timelesstime gingen de ontwerpers lastige kwesties niet uit de weg. Het is een filosofische tentoonstelling, die achter het spektakel tal van diepere lagen kent.

Ontwerper Mohamed Benchellal is de ontvanger van het Cultuurfonds Mode Stipendium. De Marokkaans-Nederlandse ontwerper nam de prijs in ontvangst in het Rijksmuseum in Amsterdam. Niet alleen krijgt de ontwerper de eer die verbonden is aan de stimuleringsprijs, ook krijgt het een geldbedrag van 50.000 euro waarmee hij in de gelegenheid wordt gesteld zich artistiek en zakelijk verder te ontwikkelen. Benchellal is de twaalfde ontvanger van de prijs. Door de jury van het Mode Stipendium wordt de ontwerper geroemd om zijn ‘ode aan de sublimatie, schoonheid en poëzie waar couture traditioneel voor staat’. "Volledig op eigen kracht en met een onverstoorbare ambitie heeft deze ontwerper zichzelf in een decennium internationaal op de couture kaart gezet met grote namen en aanzienlijke accolades die zijn succes ondersteunen. Het Cultuurfonds Mode Stipendium acht het een uitgelezen moment om deze uitmuntende vaandeldrager van de Nederlandse contemporaine mode een financiële injectie te geven om de volgende stappen in zijn carrière kracht bij te zetten.” NOS en Fashion United spraken met hem.

In de derde ronde Digitale cultuur van 2023 zijn 21 projecten door het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie geselecteerd. Het beschikbare budget voor deze ronde was € 400.000. Helaas niet toereikend om alle 22 positief beoordeelde aanvragen te honoreren. Daarom heeft prioritering plaatsgevonden. De procedure die hierbij is gehanteerd, staat omschreven in de Regeling Digitale cultuur. Na prioritering is een project buiten de selectie gevallen. Veel aanvragen verhouden zich deze ronde opnieuw op een eigen manier tot kunstmatige intelligentie. AI komt zowel in het onderwerp of als methodiek voor, zoals bij het project Slow AI waarbij Nadia Piet Creative een alternatief onderzoekt voor het huidige, door big tech gedomineerde, AI. Ook Algorithmic Art Therapy, een onderzoeksproject van Floris Schönfeld, houdt zich bezig met de veranderende rol van AI in onze samenleving en hoe wij ons daar als mens toe kunnen verhouden. De ronde bevat verschillende vormen van projecten, podcasts, educatieve games, apps. Het aantal aanvragen voor een startsubsidie lag met 29 opnieuw erg hoog. 11 daarvan zijn positief beoordeeld. De eerstvolgende sluitingsdatum van de Regeling Digitale cultuur is 16 januari 2024.

De mode-industrie heeft de afgelopen jaren blijk gegeven van zijn veerkracht. Maar hoewel de sector in 2022 meer dan twee keer zoveel economische winst boekte als in alle jaren tussen 2010 en 2020 (op één uitzondering na), is de stemming over het algemeen onzeker. Dat is de conclusie van het nieuwe rapport The State of Fashion 2024, gepubliceerd door McKinsey en The Business of Fashion (BoF). Hierin geven managers uit de mode-industrie wereldwijd toelichting op de belangrijkste ontwikkelingen voor 2024. Het woord wat daarbij het vaakst voorbij kwam was ‘onzekerheid’. Als redenen voor de onzekerheid noemt het onderzoeksrapport onder andere geopolitieke gebeurtenissen, zwakke economieën en de aanhoudende impact van hoge rentetarieven. Toch zien de ondervraagden in bepaalde markten en segmenten ook redenen voor optimisme.

Op 7 december 2023 publiceert het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie een nieuwe voucherregeling voor immersieve, interactieve mediaproducties. Deze regeling is gericht op het verbeteren van de zichtbaarheid van immersieve producties binnen het domein van digitale cultuur. Zowel makers, producenten als instellingen kunnen aanspraak maken op een voucher voor de presentatie van werk(en). Sinds 2019 werken het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en het Nederlands Filmfonds samen aan het versterken van het immersieve, interactieve mediaklimaat. De focus van deze samenwerking ligt op de ontwikkeling en realisering van culturele mediaproducties, zoals VR, AR, 360-graden film en interactieve installaties. Uit gesprekken met het veld komt naar voren dat een goede infrastructuur en businessmodel voor distributie en presentatie van dit type werk ontbreken. Er is daarom een grote behoefte aan extra financiële ruimte, zodat deze sector mee kan groeien met de kansen en uitdagingen van deze tijd. Om hieraan gehoor te geven zijn beide fondsen van plan om in 2024 een structurele regeling op te zetten die specifiek is gericht op een (aanvullende) bijdrage voor het verbeteren van de zichtbaarheid en de vertoningsinfrastructuur in Nederland. Om de focus van zo’n regeling te onderzoeken wordt er eerst gestart met een pilot. Deze pilot krijgt vorm in de voucherregeling Culturele Immersieve Producties, die vanaf 7 december 2023 op de website van het fonds is gepubliceerd. De resultaten van de pilot zullen worden meegenomen in de uiteindelijke regeling, die waarschijnlijk zal worden gelanceerd in het najaar van 2024.

Net als veel instellingen en collega-fondsen, werkt het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie deze periode aan de plannen voor de beleidsperiode 2025-2028. Eerder trapte directeur Syb Groeneveld een serie interviews af onder de noemer Wendingen. De komende weken zullen collega’s hun licht laten schijnen op de wendingen die zij de komende jaren binnen hun domein verwachten. Ditmaal: programmaleider talentontwikkeling Marieke Ladru. Over de trends bij nieuwe generatie ontwerpers en makers, wat dit betekent voor de rol van het Stimuleringsfonds,  of regionale spreiding ook een rol speelt in het programma talentontwikkeling

Een eerlijke beloning van werkenden is essentieel voor de creatieve en culturele sector, zo stelt (demissionair) staatssecretaris Gunay Uslu. Daarom stelt het demissionaire kabinet Fair Pay verplicht per 2025 voor Rijksgesubsidieerde instellingen en fondsen. Per brief aan de Tweede Kamer laat de (demissionair) staatssecretaris weten dat dit bedrag met 2,2 miljoen euro extra wordt opgehoogd naar 36,3 miljoen euro. Ook heeft de (demissionair) staatssecretaris besloten om de middelen voor de succesvolle ‘Regeling kunstenaarshonorarium’ bij het Mondriaan Fonds te continueren. Toch is de omvang van de extra middelen te beperkt, aldus de Creatieve Coalitie. Twee derde van de gesubsidieerde culturele en creatieve sector wordt gefinancierd vanuit gemeenten en de provincies. Gemeenten en provincies vallen echter buiten het onderzoek en ontvangen geen extra middelen om Fair Pay te realiseren. Tevens plaatst De Creatieve Coalitie een aantal fundamentele kanttekeningen bij het rapport ‘Fair pay dichterbij’. Om de zogenoemde ‘meerkosten Fair Pay’ te berekenen hebben de onderzoekers de geldende cao-lonen in de cultuursector als referentiekader gebruikt. Daarentegen is het in andere sectoren gebruikelijk om het gemiddelde inkomen in andere (markt/overheids-)sectoren als referentiekader te gebruiken om tot de zogenoemde ‘loonkloof’ te komen. Ook de meeste rekenmethodes voor eerlijke beloning in deelsectoren, die worden ontwikkeld door de Ketentafels van Platform ACCT, zijn niet opgenomen als referentiekader in het onderzoek. Fair Pay zou ertoe moeten leiden dat werkenden voldoende bestaanszekerheid (kunnen) opbouwen om voldoende te kunnen rondkomen. Het rapport neemt echter niet “bestaanszekerheid” als uitgangspunt, maar de ‘minimale meerkosten’. Wat betreft de oproep van Uslu naar lagere overheden om haar voorbeeld te volgen en eerlijke beloning als uitgangspunt te nemen, schrijft de Creatieve Coalitie dat zij van mening is dat extra middelen moeten worden vrijgemaakt en geoormerkt in het gemeentefonds om Fair Pay te realiseren. Ook de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten gaf in een reactie aan dat gemeenten financiële ondersteuning van het Rijk nodig hebben om lokaal Fair Pay toe te kunnen passen. De Kunstenbond berekende dat een bedrag van 300 miljoen euro nodig is om alle werkenden in de creatieve en culturele sector eerlijk te betalen.

Op 20 november verstuurde demissionair staatssecretaris Gunay Uslu een Kamerbrief over de verdeling van de al eerder toegezegde middelen voor fair pay. Voor de verdeling van de ruim € 36 miljoen baseert de staatssecretaris zich op een rapport van onderzoeksbureau SiRM dat een inschatting heeft gemaakt van de staat van fair pay per deelsector. Zoals in de Kamerbrief staat beschreven, richten de onderzoekers zich daarin hoofdzakelijk op meerjarige rijksgesubsidieerde instellingen. Daarmee ontstaat voor musea een positief, maar zeker niet compleet beeld van de problemen rondom fair pay. Voor de rijksgesubsidieerde musea geldt dat zij een relatief kleine achterstand in fair pay hebben ten opzichte van de andere deelsectoren. Dat is natuurlijk goed nieuws, want fair pay is één van de basisprincipes van de museumsector. In haar brief geeft de staatssecretaris gelukkig aan zich ervan bewust te zijn dat het Rijk maar één van de financiers in cultuurbeleid is. Met name gemeenten nemen een veel groter deel van het cultuurbudget voor hun rekening. Dit geldt ook voor de achterban van de Museumvereniging: de helft van de leden wordt hoofdzakelijk gefinancierd door gemeenten. En juist bij die groep is het beeld veel minder rooskleurig. Veel gemeentelijk gefinancierde musea schrijven al jaren rode cijfers door stijgende lasten terwijl de subsidies gelijk blijven. Daarom roept de Museumvereniging samen met de staatssecretaris de gemeenten op om serieus bij te dragen aan het mogelijk maken van eerlijke beloning in de culturele sector waaronder juist ook musea. Zodat uiteindelijk in álle type musea, ongeacht van hoe ze gefinancierd worden, sprake is van eerlijke beloning.

Kidsproof is ooit begonnen als stimulans voor musea om aanbod voor kinderen te ontwikkelen. Het is duidelijk dat veel musea hier tegenwoordig heel goed in zijn en zich volledig bewust zijn van deze doelgroep. Na twaalf succesvolle jaren waarin museuminspecteurs bepaalden welke musea het Kidsproof keurmerk bemachtigden, is het tijd voor een nieuwe richting. Daar zijn een paar redenen voor. De belangrijkste is dat het aantal deelnemende kinderen in verhouding tot de organisatorisch inzet relatief laag is. De Museumvereniging heeft alles tegen elkaar afgewogen en besloten te stoppen met het label Kidsproof vanaf 2025. De inspecties stoppen wel al per direct. Op 30 november krijgen alle museuminspecteurs hier ook bericht over. De Museumvereniging begrijpt dat dit voor sommige musea een teleurstelling kan zijn. Met de nieuwe plannen kan de vereniging haar leden beter en breder ondersteunen. Voortaan zet Museumkids hoofdzakelijk in op de promotie om museumactiviteiten onder de aandacht te brengen bij de doelgroep ouders/verzorgers met kinderen in de basisschoolleeftijd. In 2024 ontwikkelt de vereniging nieuwe acties om gezinnen bij musea te betrekken. Daarnaast denkt de vereniging na over een nieuwe vorm voor de Museumkids Award.

Het NWA-programma Onderzoek naar collecties met een koloniale context richt zich op samenwerking tussen onderzoekers en belanghebbenden uit landen waar objecten en collecties met een koloniale geschiedenis in Nederlandse instellingen vandaan komen en uit Europees Nederland, op het gebied van actuele vraagstukken die rond deze objecten spelen. De NWA (Nationale Wetenschapsagenda) wil zo een bijdrage leveren aan het mogelijke herstel van onrecht en de samenwerking in vertrouwen versterken tussen Nederland en landen van herkomst rondom deze koloniale collecties. Er is financiering beschikbaar voor onderzoekers uit herkomstlanden om kortlopend onderzoek uit te voeren in de collecties van Nederlandse musea en instellingen en voor grotere projecten om duurzame onderzoeksnetwerken te creëren. Het beschikbare budget is € 2.855 miljoen beschikbaar. De deadline om aanvragen in te dienen is 19 maart 2024.

In 2013 had de gemeente Tilburg, ‘’stad van makers’’, een plan opgevat om een leegstaande kapel te verhuren aan kunstenaars. Iedere kunstenaar die een tentoonstelling wil maken kan de ruimte huren, was het idee. Kunstenaar Rob Moonen zag het plan niet zitten: Tilburg ‘vroeg de kunstenaars zelf tentoonstellingen te organiseren én de gemeente daar ook nog geld voor te betalen. Dat is de omgekeerde wereld: de stad zou de kunstenaars moeten betalen, en niet andersom.’ De toenmalige wethouder van cultuur daagt daarop Moonen uit om zelf met een plan te komen voor de leegstaande kapel: een kans die hij en zes collega-kunstenaars niet willen laten gaan. Aan de keukentafel van Moonen wordt later een werkgroep van vier personen gevormd. René Korten, Linda Arts, Reinoud van Vught en Moonen zelf gaan de uitdaging aan en richten samen Stichting PARK op. Een nieuw platform voor hedendaagse kunst in Tilburg is geboren. Tien jaar later is een mooi moment om de balans op te maken en vooruit te kijken. Charlotte Fijen spreekt met Lieve van den Bijgaart en oprichter Rob Moonen. Voor een kunstenaarsinitiatief als PARK staat het kunstenaarschap op de eerste plaats. ‘Dat is waarin wij geloven’, vertelt Moonen, ‘we werken vanuit, maar ook vóór het kunstenaarschap.’ Lieve van den Bijgaart knikt en vult aan dat dit geloof PARK siert: ‘Je bent niet alleen bezig met je eigen kunstenaarschap, maar helpt ook anderen met hun praktijk. Je bent daardoor ook actief bezig met wat er speelt in de kunstwereld. Bij PARK zie je nieuwe ontwikkelingen vrijwel direct terugkomen in de tentoonstellingen of activiteiten.’  En hoe gaat PARK in de toekomst  verder ? 

Hoe kun je je praktijk als beeldend kunstenaar draaiende houden en hoe organiseer je een expositie, als praten en bewegen moeilijk gaat? Kunstenaar en curator Koen van Santvoort (1993) heeft in 2021 een ongeluk gehad waarbij hij ernstige hersenschade opliep. Het revalidatieproces is in volle gang, maar voor Van Santvoort, zijn familie en zijn vrienden hoeft dat geen onderbreking te betekenen van zijn kunstenaarschap. Naar aanleiding van de door hem en Reinier Vrancken georganiseerde tentoonstelling Transpainting bij de Nachtzuster in Tilburg ( te zien van 12 tot en met 14 mei 2023), gaat Pernilla Ellens in gesprek met Koen en Reinier. De expositie toonde kunstenaars die het thema ’transformatie door schilderen’ verkennen. De exposerende kunstenaars waren Koen van Santvoort, Jacco Olivier, Marjolijn de Wit, Mathieu Meijers, Jhonie van Boeijen, Bas de Weerd, Osip Schoenmakers, Martin van Vreden en Reinier Vrancken.

Het aanvragen van een subsidie kan een gestructureerd proces zijn, het is echter wel zaak om ruim van tevoren te beginnen met de voorbereidingen, zowel inhoudelijk, maar ook wat betreft alle regeldingen om het project heen, zoals organisatie, communicatie, financiën, et cetera. Xandra Nibbeling zet ten stappen die beeldend kunstenaars houvast kunnen bieden bij het samenstellen van een subsidieaanvraag op een rij.

In rechtReeKs neemt de Kunstenbond, vakbond voor kunstenaars en iedereen die werkt in de culturele en creatieve sector, een juridisch onderwerp onder de loep dat essentieel is voor de beroepspraktijk van de kunstenaar. In deze editie gaat advocaat Jet Hootsmans in op het recht op de vermelding van je naam bij je kunstwerk. Waar en wanneer kun je daar aanspraak op maken?

Hoe is het om samen te werken met je partner? In de groepstentoonstelling Yes, I Do bij Nieuw Dakota gaan vijf liefdes- en kunstenaarskoppels gaan in op de vervlechting en dynamiek van hun relatie en hun kunstenaarspraktijk. Domenico Mangano (1976, IT) en Marieke van Rooy (1974, NL) zijn sinds 2014 een kunstenaarsduo dat bekendstaat onder de naam Mangano Van Rooy. Marieke van Rooy schreef een tekst over de performance die ze voor Yes, I Do in haar eentje maakte. ‘Aan de ene kant geeft onze relatie mij de kracht om de volledige vrijheid op te zoeken in mijn artistieke werk, waarbij de speelse aspecten van ons koppel cruciaal zijn. Tegelijkertijd zit er in onze samenwerking, naast erkenning en waardering, ook afhankelijkheid en soms verstikking.’ Domenico Mangano schreef een tekst over het videowerk dat hij – na jarenlang nauw te hebben samengewerkt met Marieke van Rooy solo maakte voor de tentoonstelling.

Het is tegenwoordig lastig, zo niet onmogelijk, om zeker te weten of een foto echt is of dat het gaat om een beeld gemaakt met bijvoorbeeld AI-software. Met Ai worden in een handomdraai realistische foto’s gemaakt, die nauwelijks te onderscheiden zijn van ‘traditioneel’ gemaakte foto’s. Dit betekent ook een extra uitdaging voor professionele fotografen, om de betrouwbaarheid van hun werk te waarborgen. Content Credentials helpt fotografen om de echtheid van hun werk te certificeren. Het werkt als een digitale koffer die altijd met een afbeelding meereist, waarin informatie wordt vastgelegd zoals het gebruikte cameramodel, de camera-instellingen en het tijdstip van de opname. Dit geeft autoriteit en authenticiteit aan het werk van een fotograaf. Het geeft antwoord op vragen als: hoe is een foto gemaakt? Is een foto ‘echt’ of gemaakt met AI? En wanneer is dit beeld gemaakt en/of bewerkt?

Binnen de opdrachtfotografie bestaan er zeer diverse manieren van afrekenen. De ene fotograaf rekent altijd een all-in prijs per klus. Een andere fotograaf factureert alleen zijn tijd op locatie waarbij dat tarief inclusief beeldbewerking is. Beroepsfotograaf Wilmar Dik over de diverse manieren van het berekenen van fotografie diensten en de voor- en nadelen per manier van factureren.

De Voucher Ambachten van het Mondriaan Fonds is bedoeld voor beeldend kunstenaars uit Nederland en het Caribisch deel van het Koninkrijk die een ambachtsbeoefenaar willen inhuren. Het maximale bedrag per aanvraag is €8.000. Voor reguliere productiekosten zoals inlijsten, webdesign, geluidseffecten en montage kan niet worden aangevraagd. De Voucher Ontwikkeling is voor beeldend kunstenaars in Nederland en het Caribisch deel van het Koninkrijk die hun praktijk willen ontwikkelen en/of verdiepen. Denk bijvoorbeeld aan de aanschaf van apparatuur en het volgen van een cursus, workshop of mentortraject. Of aan de inhuur van kennis of expertise van derden, dit kan zowel inhoudelijk als technisch van aard zijn, of een combinatie. Er kan voor maximaal €2.500 worden aangevraagd. Aanvragen kan op elk moment van het jaar mits het budget toereikend is. Voor beide vouchers wordt een vereenvoudigde procedure gehanteerd.

Santander Consumer Finance, de samenwerkingspartner voor de KunstKoop, heeft het Mondriaan Fonds gemeld dat zij alle kleine consumentenfinancieringen op de Nederlandse markt per 1 januari 2024 zullen stopzetten. Daarmee komt ook de samenwerking met betrekking tot de KunstKoop per 1 januari 2024 ten einde. Het Mondriaan Fonds gaat komende tijd op zoek naar een goed alternatief om de verkoop van kunst in Nederland te blijven stimuleren. Santander Consumer Finance is sinds januari 2020 de samenwerkingspartner van het Mondriaan Fonds met betrekking tot de KunstKoop. Nog tot 1 januari 2024 kunnen particulieren een KunstKooplening aanvragen bij Santander. Bestaande leningen blijven doorlopen. De KunstKoop is een regeling ter versterking van de particuliere kunstmarkt en ter stimulering van de verkoop van beeldende kunst en vormgeving. Ruim 120 galeries bieden op moment de KunstKoop aan in Nederland.

Het ministerie van OCW heeft voor kunstenaars die in de periode 2020-2022 zijn afgestudeerd extra geld beschikbaar gesteld binnen het coronaherstelbudget. Met deze extra middelen heeft het Mondriaan Fonds het programma Power up ontwikkeld. Ben je in de coronaperiode afgestudeerd als beeldend kunstenaar en wil je jouw kunstpraktijk een extra impuls geven? Meld je dan aan voor Power up, een speciaal programma waarin je jouw artistieke praktijk en positionering nog verder kunt ontwikkelen. Succesvolle en ervaren kunstenaars, curatoren en museumprofessionals delen hun ervaringen en expertise met de deelnemers aan het programma. Er vinden gesprekken plaats over uiteenlopende kunstpraktijken en wat voor jouw werkpraktijk belangrijk is om verder te ontwikkelen. Het programma bestaat uit 7 sessies verspreid over 4 maanden. Het programma vindt plaats in de periode van december 2023 tot en met februari 2024. Projectleider van het programma namens het Mondriaan Fonds is Huib Haye van der Werf, curator, schrijver, adviseur. Voor vragen over het programma kun je bij hem terecht. Als je meedoet dan kies je voor één van de steden waar het programma gaat plaatsvinden, te weten Groningen, Tilburg, Arnhem, Enschede, Utrecht, Den Haag, Amsterdam of Maastricht. Zodra het Mondriaan Fonds weet hoeveel aanmeldingen er per stad zijn, worden de locaties nader bepaald. Aanmelden via het daarvoor opgestelde formulier.Geef in dit formulier aan in welke stad je dit programma bij voorkeur wilt volgen. Er zijn een beperkt aantal plekken beschikbaar voor deze open call.

Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Amstelveen en het Cobra Museum zijn „na een pittig proces met intensieve gesprekken” een „doorstart” overeengekomen voor een „nieuwe artistieke koers en een toekomstbestendige exploitatiebegroting”. Het museum krijgt daarvoor een jaar de tijd en een bedrag van 1,4 miljoen euro. Een toekomst dus zonder de huidige directie en bestuur. Als de gemeenteraad op 29 november instemt met het raadsvoorstel wordt het dreigende faillissement van het museum afgewend. Het Cobra Museum blijft in dat geval open en het personeel komt niet op straat te staan. De doorstart wordt mede mogelijk gemaakt door twee externe financiers, de vermogende ondernemers Marius Touwen en Cor van Zadelhoff. Zij zullen leiding gaan geven aan een interim-bestuur dat het museum voorlopig draaiende houdt. Het is de vraag of het gevaar nu is geweken, volgens Michiel Kruijt in De Volkskrant.

De beeldentuin van het Stedelijk Museum Amsterdam zal herleven. En wel op dezelfde plek waar die zich tot het begin van deze eeuw bevond – wat destijds tuin was, is nu het entreegebied van het museum. Er zullen highlights uit de beeldencollectie van het Stedelijk te zien zijn, van vroegmoderne klassiekers tot hedendaagse werken, van Henry Moore tot Anne Imhof. Overdag is deze beeldentuin voor iedereen gratis te bewonderen en ’s avonds zal deze schitteren achter de glazen gevel aan het Museumplein. Bij deze gelegenheid krijgen ook het entreegebied en de horeca van het Stedelijk een volledige make-over. Rein Wolfs, directeur Stedelijk Museum Amsterdam: “Wij wilden heel graag, 150 jaar na de oprichting van het museum, in het hart van cultureel Amsterdam een nieuwe plek realiseren waar jong en oud kan genieten van indrukwekkende werken uit de Stedelijk-collectie. Met dank aan genereuze steun van de Don Quixote Foundation kan het museum deze ambitie waarmaken. Dit is ons cadeau aan de stad en haar inwoners ter ere van het 750-jarige bestaan van Amsterdam.”

Het Steenbergen Stipendium wordt jaarlijks uitgereikt aan een student van één van de vijf geaccrediteerde Nederlandse kunstacademies voor het beste fotografische afstudeerwerk. Ieder jaar wordt het werk van de genomineerden getoond in het Nederlands Fotomuseum, dat hiermee een podium geeft aan het fotografisch erfgoed van de toekomst. De winnaar van de 26ste editie is Uedia Ballijn met het werk In pursuit of Tongo. Ballijn studeerde in 2023 af aan de Willem de Kooning Academie (WDKA) in Rotterdam en is tevens de allereerste winnaar van deze academie. Ballijn ontvangt een stimuleringsprijs van 5.000 euro van de Steenbergen Stichting. Bezoekers van het Nederlands Fotomuseum konden hun stem uitbrengen voor de publieksprijs. De meeste stemmen gingen naar Sean Charlton White met het project Welkom in Nederland – A Visual Study of Western Society Through The Dutch Neoliberal Utopia.

Ben jij als regisseur na het succes van je korte film of eerste speelfilm toe aan een volgende stap? Is het tijd om jezelf verder te ontwikkelen en een stevig fundament te leggen voor je volgende project samen met het team? Maak je dan klaar voor TalentScope: het nieuwe talentontwikkelingsprogramma voor Nederlands regietalent van het Nederlands Filmfonds. Drie teams, elk bestaande uit minstens een regisseur en producent, en bij voorkeur een (co-)scenarist, krijgen de kans om mee te doen met TalentScope. Als regisseur is jouw recente werk eerder geselecteerd voor een toonaangevend (inter)nationaal filmfestival of heb je een aantoonbaar publiekssucces gehad in de bioscopen, filmhuizen of via de streamingsdiensten. TalentScope is een intensief coachingstraject in samenwerking met internationale partners TorinoFilmLab, ACE Producers en FilmForward. De deadline voor TalentScope is 22 januari 2024.

De Kees Holierhoek Scenarioprijs wordt op 1 december voor de 15e keer uitgereikt aan de scenarioschrijver(s) van de beste oorspronkelijke Nederlandse serie die tussen 2021 en 2022 op televisie of online in première is gegaan. Er is een bedrag van 15.000 euro aan verbonden. Genomineerd zijn : De verschrikkelijke jaren tachtig (Kim van Kooten); Het jaar van Fortuyn (Pieter Bart Korthuis en Nathan Vecht); Sihame (Leila Sahir, Perla Vita Beerens, Achmed Akkabi, Amira Duijnhouwer en Randa Peters).

De korte film was een paar decennia geleden het verwaarloosde kindje in de filmwereld. Korte films waren bijna nergens te zien, zodat ze letterlijk en figuurlijk onzichtbaar waren. Die tijd is voorbij met dank aan filminstellingen en -festivals, zoals Go Short – International Short Film Festival Nijmegen. De Europese streamingsite voor korte film This Is Short ging ruim drie jaar geleden tijdens de covidpandemie van start. De pandemie is voorbij, maar This Is Short is nu een wereldwijd permanent platform voor korte films. Op het platform zijn honderd Europese korte films te zien. Ze zijn door zes Europese filmfestivals geselecteerd uit duizenden recente en minder recente films. De festivals zijn Vienna Shorts (Oostenrijk), Internationale Kurzfilmtage Oberhausen (Duitsland), Go Short, Short Waves Festival (Polen), IndieLisboa (Portugal) en Uppsala Kortfilmfestival (Zweden). This Is Short wordt beheerd door het European Short Film Network en medegefinancierd door het Europese audiovisuele financieringsprogramma Media. Het platform is non-profit en heeft als doel Europese en internationale korte films en filmmakers te ondersteunen. Dat wil niet zeggen dat This Is Short gratis is. Na een gratis proefperiode van twee weken kost een maandabonnement 4,99 euro en een jaarabonnement 49,99 euro.

In de vierde ronde van 2023 hebben negen projecten een realiseringsbijdrage van het Filmfonds ontvangen. Het gaat om vier speelfilms, een lange documentaire, twee korte animaties en twee projecten in de categorie onderzoek & experiment.

Voor de vijftiende editie van Ultrakort zijn vijf nieuwe plannen geselecteerd voor een realiseringsbijdrage van maximaal €70.000. Ultrakort is de competitie voor korte animatiefilms waarbij filmmakers de mogelijkheid krijgen hun film - met een ultrakorte speelduur van maximaal twee minuten - aan een groot publiek te tonen. Het is het vijfde jaar dat het Filmfonds samenwerkt met de bioscoopexploitant Vue en de bij het Nederlands Filmtheater Overleg (NFO) aangesloten filmtheaters. Met deze partners is niet alleen het aanbod, maar ook het bereik van Nederlands animatietalent verbreed en vernieuwd. De vijf Ultrakorte animatiefilms worden vanaf het najaar 2024 door bioscoopketen Vue, de NFO filmtheaters en Picl vertoond als voorfilm bij grote bioscoopfilms.

Het Filmfonds ontvangt met ingang van 2025 jaarlijks ruim € 6 mln als tegemoetkoming in de meerkosten van Fair Pay. Dit werd 21 november bekend gemaakt. In de periode 2025-2028 stelt de overheid € 36,4 mln per jaar beschikbaar als tegemoetkoming in de meerkosten van Fair Pay in de culturele sector. Deze middelen worden toegekend aan de instellingen in de culturele basisinfrastructuur (BIS) en de zes Rijkscultuurfondsen. Verdeling vindt plaats op basis van het landelijke onderzoek dat het afgelopen half jaar is uitgevoerd door PPMC Economisch Advies in opdracht van Kunsten '92. Het rapport ‘Fair Pay dichterbij' is 15 november aan staatssecretaris Uslu gepresenteerd. NAPA was betrokken bij dit onderzoek. Als lid van de begeleidingscommissie heeft NAPA-directeur Anna Pedroli erop gehamerd dat niet alleen gekeken moet worden naar de structureel meerjarig gesubsidieerde instellingen, maar óók naar de projectmatig gesubsidieerde organisaties - waaronder de film-/AV-sector. Dat heeft zijn vruchten afgeworpen. Om te bezien hoe deze middelen het beste besteed kunnen worden, wordt onder meer gekeken naar de uitkomsten van de Ketentafel FILM/AV. Daarnaast start in januari het eerder aangekondigde pilot-onderzoek van PPMC naar de specifieke situatie in de film-/AV-sector. Dit onderzoek heeft twee doelstellingen: 1) berekening van meerkosten van Fair Pay voor vijf categorieën filmproducties en 2) handvatten voor (methodiek) van vervolgonderzoek. Het Filmfonds treedt hiervoor op als hoofdcoördinator en financier, Kunsten '92 als formeel opdrachtgever; NAPA is opnieuw vertegenwoordigd in de begeleidingscommissie. NAPA benadrukt steeds dat een gezonde arbeidsmarkt en een gezonde financieringsbasis voor audiovisuele producties niet los van elkaar gezien kunnen worden.

Ernie Tee (1953) studeerde Nederlands en Algemene Literatuurwetenschap en was altijd een fanatiek filmkijker. Toch kwam hij min of meer toevallig in de filmwereld terecht, toen hij werd gevraagd om te schrijven voor het tijdschrift Skrien. Zijn artikelen werden onderscheiden met de Pierre Bayle-prijs voor de filmkritiek en hij werd uitgenodigd om te komen lesgeven, fondsen te adviseren en scenaristen te coachen. De afgelopen jaren poogt hij de industrie een nieuwe professionaliseringsimpuls te geven als medeoprichter van de Scenariovakschool, die komend jaar haar eerste lichting schrijvers aflevert. De initiatiefnemers en medewerkers van de Scenariovakschool zijn naast Tee scenaristen Sytske Kok en Moniek Kramer, en Hans Hogenkamp, zakelijk leider van de Schrijversvakschool. Zij kenden elkaar als collega-scenariodocenten en besloten de handen ineen te slaan en in 2021 een onafhankelijke nieuwe opleiding op te richten. Plotmagazine sprak met Tee over de opleiding en het vak.

Hoe films ons (hebben) leren kijken naar vrouwen. Hoe dat onze dagelijkse omgang met elkaar bepaalt. En hoe dat de achtergestelde positie van vrouwen in onder meer de Nederlandse filmwereld verklaart. Daarover, en over hoe het anders kan, ging het 27 november in een nagenoeg vol Ketelhuis. Tijdens de middag werd de documentaire ‘Brainwashed’ (2022) vertoond. Nina Menkes werkte haar essay en PowerPoint-presentatie uit 2017 uit tot een film, over hoe de dominante Amerikaanse (en Europese) beeldcultuur bewust en onbewust is doorspekt van seksisme. Daarna schuiven actrice en Gouden Kalf-winnares Sinem Kavus en regisseur Michael Middelkoop aan om verder te praten over de situatie in de Nederlandse filmindustrie. Karin Wolfs doet verslag.

2024 gaat nog een heel zwaar jaar worden. Die voorspelling kwam afgelopen week van Tim Richards, de CEO van Vue International tijdens de British Screen Forum Conference in Londen op 22 november. Tegelijkertijd was hij optimistisch over 2025, dat hij nu al een 'topjaar' noemde. Richards leek het bij het kiezen van zijn woorden wel erg over de situatie in het Verenigd Koninkrijk te hebben. Hij merkte op dat Italië, Polen en Duitsland allemaal 'successen met kleine, onafhankelijke films' hebben gehad. Maar dat het publiek in het Verenigd Koninkrijk 'niet zo snel is teruggekomen als we zouden willen. Ik hoop dat dat de komende zes maanden zal veranderen.' Hoewel Barbenheimer ook in het Verenigd Koninkrijk voor een opmerkelijke zomer bij de bioscopen heeft gezorgd, zei Richards zich zorgen te maken over een 'gebrek aan kleine en middelgrote films'. Dat doet de bezoekcijfers in bioscopen geen goed, aldus de Vue-voorman. Hij weet het achterblijvende bezoek vooral aan het gebrek aan het soort films waar het publiek voor naar de bioscoop wil komen. Hij omschreef het als een 'aanbodkwestie, niet vraag'. De British Screen Forum Conference waar Richards zijn uitspraken deed vond plaats in een week waarin nieuws naar buiten kwam over de sluiting van enkele bioscopen in het Verenigd Koninkrijk. Tijdens de conferentie werden ook de uitkomsten van een enquête van het Independent Cinema Office (ICO) bekend. Daaruit blijkt dat zo'n 45% van de onafhankelijke bioscopen in het Verenigd Koninkrijk met verlies verwacht te draaien aan het einde van het financiële jaar 2023/24.