Trends & Ontwikkelingen

Een centrale aantrekkelijke plek voor iedereen in het hart van Bussum, waar mensen elkaar ontmoeten, een cursus volgen of een muziekuitvoering kunnen bijwonen én waar verschillende culturele organisaties samenwerken aan inspirerende bijeenkomsten, exposities, debatten en tentoonstellingen. Dat is in een notendop de ambitie van het college van burgemeester en wethouders en van de Bibliotheek Gooi+.

Het college vraagt de raad met een startnotitie een verkenning te doen naar de mogelijkheden om van de bibliotheek een third place te maken en het naast de bibliotheek gelegen leegstaande winkelpand en de Wilhelminakerk daar zo nodig bij te betrekken voor de samenwerkende maatschappelijke en culturele organisaties. Zo’n ‘cultuurstrip’ is hard nodig om ook de economische functie van het centrum van Bussum te versterken, menen het college en het bibliotheekbestuur.

Het Utrechtse stadsbestuur maakte onlangs bekend welke culturele organisaties de komende vier jaar subsidie krijgen. Enkele beeldbepalende organisaties, waaronder het Museum van Zuilen, vissen achter het net. Kan de wethouder nog iets doen?

Donderdag sprak de gemeenteraad over de uitkomt van de subsidieverdeling. VVD‘er Margreet Ramaker is buitengewoon kritisch over de gang van zaken. Het raadslid opent het debat met een spervuur van vragen aan de wethouder. Romi Leever van coalitiepartij PvdA haakt daarop aan. GroenLinks raadslid Ingeborg Hornsveld snapt de pijn en boosheid maar heeft begrip voor het besluit van Oosters. De wethouder reageert terughoudend op het door de VVD voorgestelde reddingsboei, omdat nog lang niet duidelijk is voor wie het doek valt.

Dit onderzoeksproject, uitgevoerd door VibeLab en PennPraxis, richt zich op de culturele kracht en impact van het muziek- en nachtleven in steden. Na succesvolle studies in onder andere Berlijn, New York, Tokio, Stockholm, Montreal en Sydney, is Rotterdam de volgende stad die onder de loep is genomen. Het onderzoek in Rotterdam is uitgevoerd in opdracht van N8W8 R'dam, de belangenorganisatie voor het nachtleven, en wordt financieel ondersteund door de gemeente Rotterdam. 

De totale CFP-score voor Rotterdam is 6,10/10, met een opvallend hoge score op het onderdeel Plekken. Dit compenseert de lagere resultaten op Community en Programmering en Beleidskader. Het onderzoek omvat 71 locaties verspreid over 8 van de 19 Rotterdamse stadsdelen, met de meeste locaties geconcentreerd in het stadscentrum. Er is een tekort aan kleine locaties die essentieel zijn voor de ontwikkeling van opkomend talent. Van de 71 locaties zijn er slechts 9 kleinschalige plekken beschikbaar. Meer dan driekwart van de locaties in Rotterdam is multifunctioneel, wat een groot percentage is in vergelijking met andere steden.

Verschillende culturele instellingen hebben van de adviescommissies van het Cultuurplan 2025-2028 een positieve beoordeling gekregen, maar krijgen géén geld van de gemeente Rotterdam. Een grote teleurstelling voor de getroffen instellingen. Negen van hen hebben besloten een collectief te vormen. Marijke de Kerf van Altstadt Rotterdam pleit namens dit collectief woensdagavond tijdens de raadsvergadering wederom voor het belang van financiële steun voor deze culturele instellingen.

Gedeputeerde Staten (GS) hebben de nieuwe Cultuurnota vastgesteld. Hiermee is de nota bijna rond: op 11 december besluiten Provinciale Staten (PS) definitief over het cultuurbeleid voor de komende jaren. GS hebben nu aan PS voorgesteld om voor de jaren 2025-2028 zo’n 2,5 miljoen euro aan cultuur te geven. Daarbij gaat het onder andere om een structurele verhoging voor talentontwikkeling podiumkunsten en BNF en om een eenmalige investering in onder andere museaal beleid en het versterken van cultuur.

Om aandacht te vragen voor het cultuuraanbod in de stad is Breda Marketing in opdracht van Gemeente Breda gestart met de campagne ZigZag door cultureel Breda. De campagne laat de brede mix in cultuur-aanbod zien, met speciale aandacht voor jeugd- en jongerencultuur en talentontwikkeling.

Met behulp van een ‘zigzag harmonicaboekje’ kan men alle kanten van cultureel Breda ontdekken. De cultuurcampagne biedt een podium voor het aanbod van de vijftien culturele basisinstellingen in Breda, aangevuld met verschillende aanbiedingen van andere organisaties. Bredase kunstenaars en performers tonen een mix van vernieuwing en traditie, waarbij zowel groot als klein evenveel betekenis heeft en elk genre aan bod komt.  

Voor de cultuurplanperiode 2025-2028 stelde de gemeente Maastricht 2 meerjarige subsidieregelingen open. De subsidieregeling landelijke culturele basisinfrastructuur (BIS) professionele kunst Maastricht bestendigt de culturele basisinfrastructuur in Maastricht. De subsidieregeling meerjarige dynamiek professionele kunst Maastricht 2025-2028 zet in op ruimte voor dynamiek in de cultuursector in onze stad.

Binnen de subsidieregeling “landelijke culturele BIS professionele kunst” ontvangen 8 Maastrichtse instellingen meerjarige gemeentelijke financiering voor een totaalbedrag van 1.057.352 euro. Voor wat betreft de vierjarige regeling voor professionele culturele instellingen in Maastricht zonder BIS-status, blijkt uit het ambtelijk adviesrapport dat het totaal beschikbare budget van 495.000 euro ontoereikend is om alle positief beoordeelde aanvragen te honoreren.

Begin juli werd duidelijk dat Holland Baroque per 1 januari 2025 niet langer deel uitmaakt van de BIS en geen meerjarige subsidie ontvangt van het Fonds Podiumkunsten. Hoewel het orkest positief werd beoordeeld, was er onvoldoende budget beschikbaar om de subsidie toe te kennen. Dit zet de toekomst van Holland Baroque onder druk. Zakelijk leider Clara van Meyel vertelt over de gevolgen. 

In plaats van nieuwe plannen te ontwikkelen voor de toekomst van Holland Baroque, bevindt zakelijk directeur Clara zich momenteel in een heel ander traject: het garanderen van de bestaanszekerheid van het ensemble. De recente subsidieuitslag kwam als een grote schok. “Holland Baroque ontvangt al 16 jaar subsidie van de overheid, en vier jaar geleden klonk het advies om ons toe te laten treden tot de culturele basisinfrastructuur (BIS), waarbij je als onmisbaar wordt beschouwd binnen het Nederlandse culturele veld. Dat we nu, vier jaar later, mogelijk de deuren moeten sluiten, voelt onwerkelijk.”

De gemeenteraad van Eindhoven heeft met een ruime meerderheid de visie ‘Sharing the Vibes: Samen naar een bruisend Eindhoven’ aangenomen. Deze visie schetst een toekomst waarin Eindhoven zowel overdag als ’s nachts bloeit, met een sterk economisch, cultureel en sociaal fundament. Het stelt de stad in staat om haar positie als innovatieve wereldstad verder te versterken.

Een van de speerpunten van deze visie is de versterking van de nachtcultuur. Eindhoven ziet de nachtcultuur als een cruciaal onderdeel van het stedelijk leven, met mogelijkheden voor creatieve en innovatieve ontwikkelingen binnen de nachtelijke economie. Het nachtleven, variërend van muziek en kunst tot experimentele concepten, draagt bij aan de aantrekkingskracht van de stad en biedt een platform voor diversiteit en culturele uitwisseling.

Naast het versterken van de nachtcultuur, richt de visie zich ook op placemaking, pop-upconcepten en nieuwe horeca-initiatieven. Hierbij ligt de nadruk op duurzaamheid en inclusiviteit, passend bij de groeiende diversiteit van de stad. Er is aandacht voor een balans tussen levendigheid en leefbaarheid, zodat Eindhoven niet alleen een bruisende stad is, maar ook een plek waar bewoners zich veilig en thuis voelen.

Hoewel de wetgevende bevoegdheden voor beleid op het gebied van culturele en creatieve sectoren (CCS) voornamelijk bij de lidstaten liggen, speelt de EU een belangrijke ondersteunende en aanvullende rol. De EU bevordert samenwerking tussen lidstaten en ondersteunt acties op het gebied van artistieke en literaire creatie, inclusief de audiovisuele sector, onder het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU). 

Het culturele beleidskader van de EU wordt geïmplementeerd via verschillende strategische documenten, waaronder de Nieuwe Europese Agenda voor Cultuur, Werkplannen voor Cultuur en het Europees Kader voor Actie op Cultureel Erfgoed. Op het gebied van audiovisuele en media zorgt de EU voor een goed functionerende interne markt, bevordert culturele diversiteit en ondersteunt de concurrentiekracht van de Europese audiovisuele industrie. De audiovisuele en mediasectoren worden met name behandeld in het Europees Actieplan voor Democratie (EDAP) en het Europees Media- en Audiovisueel Actieplan (MAAP).

Het Europees Parlement, samen met de Raad van de EU en de Europese Commissie, zijn de kernactoren in het vormgeven van CCS-gerelateerd beleid en initiatieven binnen de EU. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met verschillende andere relevante instellingen, (internationale) organisaties en EU-instanties die betrokken zijn bij de ontwikkeling van CCS-beleid in Europa. Een onlangs verschenen rapport van de Europese commisie biedt een overview en een perspectief op de toekomst. 

Met de campagne Laat het doek niet vallen hebben de 59 leden van de NAPK die dreigen om te vallen, omdat ze geen meerjarige subsidie krijgen, ruim 30.500 steunbetuigingen bij hun vaste publiek weten te werven. Deze handtekeningen zijn op 8 oktober aangeboden in de Tweede Kamer aan de cultuurwoordvoerders van de verschillende partijen.

De Nederlandse podiumkunsten zijn veelstemmig en kleurrijk. Een bont gezelschap van 59 leden van de Nederlandse Associatie voor Podiumkunsten krijgt vanaf 2025 door gebrek aan budget bij het Fonds Podiumkunsten en in de culturele basisinfrastructuur geen geld meer. Maar liefst 50% van de gezelschappen die de afgelopen jaren meerjarig werden ondersteund, dreigt nu te verdwijnen. Dat is pure kapitaalvernietiging, niet alleen voor deze zorgvuldig ingerichte organisaties, maar ook voor het publiek dat deze gezelschappen aan zich verbonden hebben. De getroffen gezelschappen verzamelden gezamenlijk ruim 30.500 steunbetuigingen van actieve liefhebbers die hun werk niet willen missen. De gezelschappen roepen de politiek op: Laat het doek niet vallen voor deze gezelschappen. Om het Nederlandse publiek blijvend te laten genieten van hun werk is een extra budget nodig van 10 miljoen euro per jaar.

Alex Kühne vertrekt per direct als directeur van Theater aan de Parade in Den Bosch. Volgens het Bossche gemeentebestuur is dit in goed onderling overleg gegaan. Kühne begon in 2019 als directeur in Den Bosch na een avontuur in Deventer. De afgelopen jaren stonden vooral in het teken van de bouw van een vernieuwd Theater aan de Parade dat dit jaar geopend is. Een project waarbij de rekening vooralsnog is opgelopen tot 83 miljoen euro, terwijl 62,7 miljoen euro gereserveerd was. Maar ook het feit dat er nog geen beleidsplan voor het theater ligt, waarin duidelijk gemaakt moet worden hoe het theater geld binnen wil halen, kon op kritiek rekenen en dat plan maken is weer een taak van Kühne.

De komende tijd wordt het Theater aan de Parade aangestuurd door Rob Almering, die eerder dit jaar al was toegetreden tot het directieteam. Daarnaast gaat in overleg met de gemeente gezocht worden naar een nieuwe directeur. Kühne zegt trots te zijn op het theater dat er nu staat: “Er is enorm hard gewerkt om dit prachtige gebouw voor elkaar te krijgen en verder bouwen in figuurlijke zin is nodig om te zorgen voor een duurzame en gezonde financiële toekomst voor het theater. Het is daarmee ook tijd voor ander leiderschap.

De museumvereniging deed onderzoek naar de meerwaarde van de Museumkaart voor musea. Daaruit blijkt onder andere dat er 23% meer bezoek plaatsvindt dankzij de Museumkaart, en dat vooral jongvolwassenen vaker gaan. De Museumkaart speelt een belangrijke rol in het verlagen van de drempel om een museum te bezoeken. Het totale aantal museumbezoeken van 30,9 miljoen in 2023 is bijna terug op het niveau van topjaar 2019 met 32,6 miljoen bezoeken.

Ook de Museumkaart heeft een recordaantal gebruikers met gemiddeld in 2023 1,44 miljoen kaarthouders. Van de bijna 31 miljoen museumbezoeken waren er 9,5 miljoen met een Museumkaart. Uit ons onderzoek blijkt dat 7 miljoen daarvan een direct gevolg zijn van de Museumkaart. Mensen gaan drie keer zo vaak naar een museum als ze een Museumkaart hebben. Opvallend is dat de jonge Nederlander tussen de 19 en 35 jaar met een Museumkaart drieënhalf keer vaker naar het museum gaat dan als zij de kaart niet hadden gehad. De sterke ontwikkeling van de sector na corona heeft er voor gezorgd dat een steeds breder publiek waardering heeft voor musea. Gemiddeld legt een Museumkaarthouder 6,6 bezoeken af aan een museum per jaar. 

De Rotterdamse gemeenteraad heeft in meerderheid gestemd voor het aangepaste verbouwingsplan voor museum Boijmans Van Beuningen. De geraamde kosten van 359 miljoen euro vallen aanzienlijk hoger uit dan de 178 miljoen euro uit het oorspronkelijke plan. De renovatie begon in 2019 met het verwijderen van asbest. Sindsdien is het museum dicht. In 2021 werd het renovatiebudget tussentijds al bijgesteld tot 223 miljoen euro.

De kosten ervan vallen nu weer hoger uit, onder meer door de fors gestegen bouwkosten. Ook kiest de raad voor de meest ambitieuze en kostbaarste verbouwvariant ontworpen door Mecanoo architecten. Van de som is tachtig miljoen euro een gift van de Rotterdamse stichting Droom en Daad, op voorwaarde dat Rotterdam het resterende bedrag, enkele tientallen miljoenen, aanvult. Na goedkeuring van het budget stemt de raad later nogmaals over het definitieve ontwerp. De renovatie duurt nog zeker vijf jaar. Het museum moet volgens de huidige planning opengaan voor het publiek in 2030.

Geheel in stijl kwam het oorspronkelijke Bimhuis improviserenderwijs tot stand. Vooruitstrevende jazzmusici verenigden zich in de vroege jaren zeventig in de BIM: de Beroepsvereniging Improviserende Musici. Er was niet genoeg plek voor hun muziek, vonden zij, dus besloten ze er een plek voor te maken. Een oude meubelzaak aan de Oude Schans werd omgetoverd tot concertzaal. Binnen een mum van tijd werd het resultaat van dat kluswerk het belangrijkste jazzpodium van Nederland.

Dat bijzondere aura van internationaal aanzien heeft het Bimhuis inmiddels al vijftig jaar. Maar in vijftig jaar verandert er een hoop, en dat levert ook spanning op.

Musici van die eerste generatie hebben zich de afgelopen jaren kritisch uitgelaten over het Bimhuis. Han Bennink: “Of het Bimhuis van nu nog hetzelfde podium is als het Bimhuis van toen? Niet te vergelijken”, zegt de 82-jarige Bennink. “Het is net als met alle rebelse podia van toen – ingedamd en geïnstitutionaliseerd." Naast de kritiek van de oudere generaties, is er ook lof voor het Bimhuis. Oscar Jan Hoogland: “Wij ervaren bij het Bimhuis compromisloze vrijheid; een recht op risico. Daarmee is het nog altijd een baken van stabiliteit voor de avant-garde, terwijl veel andere podia voor experimentele muziek wegvallen.” 

De Bossche gemeenteraad én het college van B en W zoeken allerlei uitvluchten voor het miljoenendebacle rond het Theater aan de Parade. Volgens hen moet er vooral van geleerd worden. Tot nu toe blijft het bij termen als ‘zieke patiënt’, ‘we hebben tekortgeschoten’ en ‘slechte besluiten’. Terwijl de Rekenkamer keihard afrekende met de gang van zaken rond de bouw waarbij de rekening vooralsnog is opgelopen tot 83 miljoen euro, terwijl 62,7 miljoen euro gereserveerd was. De kritiek van de Rekenkamer kort samengevat: de nieuwbouw was een door B en W slecht voorbereid en onderbouwd plan, er was weinig tot geen informatie naar de gemeenteraad die erbij stond en ernaar keek.

Adviezen van experts en onderzoeksbureaus zijn veelal in de wind geslagen, door zowel het college als de raad. Zo ook de kritiek en bezwaren van een architect en een voormalig hoofd calculatie bij een grote bouwonderneming die namens omwonenden spraken. Dat de rekening nu meer dan dertien miljoen euro hoger uitvalt, wordt ook afgedaan met de constatering dat het bouwen van theaters altijd duurder uitvalt. De vraag is of college en gemeenteraad met excuses naar de Bossche belastingbetaler moeten komen, waar raadslid Adriana Hernández van 50PLUS om vroeg.

Dit najaar ontvangen 8.000 willekeurige Eindhovenaren een brief waarmee ze mee kunnen doen aan het lotingsproces voor een ‘burgerberaad’. Hier worden 50 deelnemers uit geloot, die samen een representatieve afspiegeling van de stad moeten vormen. Deze groep komt in november en december drie keer samen om, ‘op basis van input van experts en onder begeleiding van onafhankelijke gespreksleiders’, te bepalen welk kunstwerk het best bij de stad past. 

Binnenkort wordt bekendgemaakt welke Eindhovenaren deelnemen aan het beraad. De bedoeling is dat het gekozen kunstwerk - ‘een geschenk aan Eindhoven‘- in 2026 wordt onthuld in de tuin van het museum.

Wat blijft er over van het idee voor een culturele hotspot op het Galvanitasterrein? Niet veel. Het was het ideale plaatje: een nieuwe woonstek met 210 appartementen in een paar woonblokken, omgeven door cultuur en horeca in de karakteristieke industriële gebouwen. Een bruisende woonspot, een bijzonder concept. Het gaat er niet van komen, valt op te maken uit een raadsbrief van het college. 

Na onderzoek blijkt dat een verhuizing van kunstencentrum h19, die op Galvanitas de aanjager moest worden, niet haalbaar is. De bedoeling was h19 budgetneutraal te verplaatsen, maar dat lukt niet. Daar komt bij dat de Cultuurmakerij, een initiatief van de ontwikkelaar om de cultuur op Galvanitas vlot te trekken, geen financiële steun meer krijgt. Eerder al liepen de plannen voor een culturele broedplaats een deuk op. Moya (Museum of Young Art) maakte begin dit jaar bekend niet mee te gaan in het Galvanitas-concept. Moya stapt over naar de door het bisdom verkochte Sint Antoniuskerk. 

Op 9 oktober zal Unesco twee begraafplaatsen van tot slaaf gemaakten op Sint Eustatius erkennen als Place of history and memory linked to enslavement and the slave trade. Het gaat om Golden Rock, nabij het vliegveld, en Godet, naast het Waterfort. Beide begraafplaatsen zijn niet als begraafplaats gemarkeerd. 

De erkenning als place of history maakt onderdeel uit van het Routes of Enslaved Peoples Programma van Unesco, dat sinds 1994 bestaat. Het programma richt zich met name op eigentijdse vragen over het historische systeem van slavernij en uitbuiting. Doel is ook het doorbreken van het zwijgen rond het slavernijverleden en het geven van een plek aan dit systeem van uitbuiting in het collectieve geheugen. De historische plekken spelen hierin een belangrijke rol.

De provincie Noord-Brabant wil dat de komende jaren meer Brabanders in aanraking komen met cultuur, erfgoed, sport en vrijetijd. Dit is de kern van de Uitvoeringsagenda Levendig Brabant 2024-2027, de uitwerking van het Beleidskader Levendig Brabant 2030, die deze week is vastgesteld door Gedeputeerde Staten (GS) van Noord-Brabant. Hiermee draagt de provincie bij aan het in stand houden en versterken van een levendig en gezond leef-, woon- en verblijfsklimaat in Brabant. 

In de Uitvoeringsagenda Levendig Brabant 2024-2027 geeft de provincie aan wat ze de komende periode wil doen en bereiken. Gedeputeerde Bas Maes (Cultuur, Erfgoed, Sport en Vrijetijd): “Het leven bestaat uit meer dan alleen praktische zaken zoals werk of het huishouden. Cultuur, erfgoed, sport en vrijetijd zorgen voor een plus op het leven. Uit onderzoek blijkt dat niet iedere Brabander hiermee even makkelijk in aanraking komt. Daarom willen we meer mensen bereiken. Brabanders van alle leeftijden, achtergronden en inkomensgroepen.”

Het Dianto Reed Quintet krijgt de Kersjesprijs 2024. Een belangrijke prijs voor jong talent, die bestaat uit een bedrag van 50.000 euro. Jaarlijks wordt die toegekend door het Kersjes Fonds – een particulier stimuleringsfonds voor muziek. Omdat de muziekwereld een steeds internationaler karakter krijgt, heeft het fonds er dit jaar voor gekozen ook buitenlandse musici die langere tijd aan Nederland verbonden zijn toe te laten tot de selectieprocedure.

Het Dianto Reed Quintet bestaat uit 5 Spaanse blazers, die in Amsterdam studeerden en er nog steeds wonen. Ze wonnen meerdere prijzen in binnen- en buitenland. Het ensemble werd in 2020 opgericht en treedt vaak op in de grote Nederlandse zalen en tijdens festivals.

Het fonds reikt ook een vioolbeurs uit. Die is voor de Turkse violist İdil Yunkuş. De dirigentenbeurs is dit jaar voor Sebastiaan van Yperen. Het extra strijkkwartetstipendium van 10.000 euro is voor het Skazka Kwartet. 

Het Kersjes Fonds is in 1994 in het leven geroepen door dirigent Anton Kersjes en zijn vrouw Margreet van de Groenekan. Jaarlijks geeft het fonds veel geld uit aan beurzen en prijzen voor jong talent en aan de ondersteuning van bijzondere projecten en initiatieven.

De Portugese mezzosopraan Cláudia Ribas heeft zaterdag de International Vocal Competition met overtuiging gewonnen. De finale van de IVC – voorheen Internationaal Vocalisten Concours – vond traditiegetrouw in Den Bosch plaats. Ribas ontving een zilveren erepenning, en een bedrag van 15.000 euro, uit handen van burgemeester Mikkers van Den Bosch. Cláudia Ribas won naast de hoofdprijs ook de publieksprijs, de Wagnerprijs en de Junior Jury prijs. Ribas studeerde aan het conservatorium van Amsterdam. Zij is momenteel verbonden aan de operastudio van de Opera in Frankfurt.

De Nederlandse sopraan Elisa Maayeshi ontving de Vriendenprijs van het IVC en de Persprijs. Bovendien kreeg zij ook de Engagementprijs van de Nederlandse Händelvereniging.

Benjamin Herman heeft de Edison Jazz Oeuvreprijs gekregen. Hermans discografie telt meer dan vijftig albums met muziek die varieert van bebop, bigband, impro, surf, afrobeat, filmmuziek tot punkjazz. Voor al die genres heeft hij weer andere muzikanten om zich heen verzameld met wie hij vaak tegelijkertijd door het land tourt. Daarnaast geeft hij een dag per week les aan het conservatorium in Den Haag en is hij dit jaar gastdocent aan dat van Amsterdam. Het is die veelzijdigheid die de jury van de Edison heeft doen besluiten hem dit jaar te bekronen met de Edison Jazz Oeuvreprijs.

Pianist en fortepianist Ronald Brautigam (70) kreeg op 7 oktober de Edison Oeuvreprijs Klassiek uitgereikt, voor de vele opnames die hij maakte. Aan het begin van zijn carrière soleerde hij er onder meer met het Radio Filharmonisch Orkest en Concertgebouworkest: „notenlawines” van Liszt, Sjostakovitsj, Gershwin, Rachmaninoff. Sinds hij eind jaren 80 bij een Amsterdamse pianobouwer per toeval een fortepiano tegen het lijf liep, boog zijn pad af richting het repertoire dat voor dit vroege type piano werd gecomponeerd – al bleef de moderne vleugel hem net zo lief. Inmiddels kennen we hem al jaren als dé Nederlandse pianist voor de Weense klassieken en romantiek: Haydn, Mozart, Beethoven, Mendelssohn, wat Schubert („de krenten uit de pap”), Schumann, Brahms. 

Er is bij de Edisons Klassiek 2024 nog een Nederlandse winnaar: de publieksprijs ging naar Herman Finkers, Cappella Amsterdam en Holland Baroque o.l.v. Daniel Reuss met hun opname van Finkers’ Missa Sancti Georgii.

Cabaretier Lisa Ostermann (33) heeft met haar voorstelling Makkelijk in de omgang de cabaretprijs Poelifinario gewonnen in de categorie engagement. Dat werd maandagavond bekend tijdens de jaarlijkse uitreiking van de VSCD Cabaretprijzen in theater Diligentia in Den Haag. De Poelifinario in de categorie entertainment ging naar het duo Rundfunk, gevormd door Yannick van de Velde (35) en Tom van Kalmthout (33). De Poelifinario kleinkunst, voor een voorstelling die vooral uit muziek bestaat, werd gewonnen door cabaretier en singer-songwriter Peter van Rooijen (40) en zijn band. De Neerlands Hoop voor de cabaretier met groot toekomstperspectief ging naar Valentina Tóth (30) voor haar jubelend ontvangen debuutvoorstelling Wildbloei. 

De cabaretprijzen worden sinds 2003 uitgereikt door de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD).

Het voorkomen van zelfmoord wordt een gemeentelijke taak. Kwartiermaker Barbara Rooks van Arnhem ziet hoe belangrijk het is om iedereen te betrekken. En ook Zutphen gaat aan de slag, nadat de gemeenteraad alarm sloeg over het hoog aantal suïcides.

‘Beperken van de toegang tot dodelijke middelen helpt het aantal suïcides verminderen, blijkt uit onderzoek. Zo raden we gemeenten aan om een analyse te maken van de zogeheten hotspots: plekken die gevaarlijk zijn voor mensen die aan zelfmoord denken, zoals het spoor, hoge gebouwen. Gemeenten kunnen hekken en vangnetten plaatsen, een bord met ons telefoonnummer, maar ook kunst. Een belemmering of afleiding helpt het moment doorbreken en we weten uit onderzoek dat iemand vervolgens niet direct naar een andere plek gaat.’

Mensen uit de cultuursector, de zorg, gemeentes en andere belangstellenden kwamen op maandag 30 september naar het Amphion voor een symposium over sociaal-artistiek samenwerken zodat mensen leuk en gezond oud kunnen worden. Dat kunst bijdraagt aan een betere gezondheid, was zeker een gedeelde mening van de deelnemers, die vanuit heel Nederland naar Doetinchem gekomen waren.

Het initiatief voor het symposium werd genomen door Anita Erkelens en Maria van der Post van Amphion Cultuurbedrijf, in het kader van 10 jaar Lang Leve Kunst & Noaberschap. Oprichtster Machteld van der Meij zag destijds de vergrijzing en ontgroening in de regio, maar ook dat er veel verenigingen zijn. Ze vroeg zich af hoe je die zou kunnen verbinden met ouderen. 

De renovatie van het monumentale Fort Sabina in het West-Brabantse Heijningen kan nog voor de zomer van 2025 worden afgerond. Dat is mogelijk doordat het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) € 1,9 miljoen aan de werkzaamheden bijdraagt. De provincie Noord-Brabant heeft zich sterk gemaakt voor de Rijksbijdrage.

Fort Sabina in Heijningen is een monumentaal Erfgoedcomplex in de stelling van Willemstad en maakt onderdeel uit van de Zuiderwaterlinie. De locatie vertelt het verhaal van Bevochten Brabant, één van de verhaallijnen uit het provinciaal erfgoedbeleid, zoals verwoord in het beleidskader Levendig Brabant 2030. Bas Maes, gedeputeerde voor Erfgoed in Noord-Brabant geeft aan dat het Fort Sabina het grootste fort van de Zuiderwaterlinie is en daarmee een belangrijk onderdeel van het cultureel erfgoed in West-Brabant. De flinke bijdrage van het Rijk is erg welkom, daardoor kan de restauratie snel worden afgerond en is de monumentale locatie al voor de zomer van 2025 toegankelijk.

In een bericht op de site van de Auteursbond wordt gewaarschuwd tegen het experiment dat het VBK-concern wil aangaan om vertalingen naar het Engels te laten uitvoeren door AI. Helemaal vertrouwen op AI doet het concern nog niet, want er wordt nog één redactieslag gedaan ‘met een toonaangevend redactiebedrijf’. Auteurs van VBK zijn door het concern benaderd om hun boeken door AI naar het Engels te laten vertalen en als e-boek uit te brengen op de Engelstalige markt. De Auteursbond adviseert om niet op het aanbod in te gaan.

De Auteursbond ziet enkele bezwaren, bijvoorbeeld: Je werk wordt door AI vertaald, de kwaliteit van die vertalingen is ondermaats. Een vertaler wordt ingezet om het werk van een machine te controleren en daar is slechts één redactieronde voor ingeruimd. Dat wekt de suggestie dat literair werk door een machine kan worden vertaald, terwijl op z’n best de plot overblijft. Is er eenmaal een AI vertaling van je werk beschikbaar? Dan zal er geen andere partij meer geïnteresseerd zijn in het uitbrengen van een vertaling door een mens.

Steeds meer musea, bedrijven en instellingen ontdekken de kracht van storytelling door beeldverhalen. Daar zitten ware kunstwerkjes tussen: literair werk met sterk beeld en design. Die wisselwerking tussen woord en beeld maakt een voor bedrijven en commerciële opdrachtgevers interessante verbinding met de lezer. Maar ook al staan die organisaties vaker open voor het medium strip, de weg vinden naar professionele makers blijkt niet altijd makkelijk.

Ook de stripmaker heeft het niet makkelijk. Er is maar een handvol stripmakers dat van zijn strips kan leven, terwijl zij toch multi-getalenteerd zijn. Stripmakers zijn immers zowel schrijver als beeldmaker. Dat wordt veel te weinig gezien en benut, betoogt Vriends. In dat alles moeten deze landelijke Stripmakersdagen verandering brengen. 

De eerste landelijke Stripmakersdagen vinden op 12 en 13 oktober plaats in De Cacaofabriek Helmond. Daar moeten stripmakers en potentiële ‘klanten’ elkaar vinden en inspireren, maar is ook ‘gewoon’ publiek welkom om hun striphelden te ontmoeten. Strips zijn waardevol. Zo is beeldtaal ideaal om laaggeletterden of anderstaligen te bereiken, geeft initiatiefnemer Jan Vriends (1970) als voorbeeld. Deze Helmondse stripmaker is tot 2027 benoemd als Stripmaker des Vaderlands en kreeg recent voor zijn graphic novel De Kosmonaut de prestigieuze Willy Vandersteenprijs. 

De vijfde editie van Murf/Murw blijkt opnieuw een rebelse, creatieve stadsguerrilla met zo’n zeventig optredens op meerdere podia en in meerdere zalen in Tilburg. Het zijn overwegend jonge theatermakers en bandjes die het festival dragen. Murf/Murw, de naam van het festival is al verwarrend. Huh? Een onderdompeling in het omvangrijke programma van het jonge Tilburgse underground kunstenevenement brengt nog meer aan het wankelen. Het is gekte, het is grensverleggend. Op het festival gebeurt veel, zo’n zeventig optredens: een kunstguerrilla vol prikkels en indrukken, vol absurdisme, creativiteit, (stevige) muziek, experiment en ontmoetingen.

Murf/Murw heeft de vijfde editie net achter de rug. Die vond plaats van 27 tot en met 29 september 2024 in Tilburg. Er zijn voorstellingen, concerten en exposities, vaak op hetzelfde moment, drie dagen lang. Het festival komt voort uit een fanzine, zeg maar een kunstmagazine, dat in 2018 voor het eerst het licht zag. Het collectief van makers (beeldende kunst, theater, dans, muziek en film) dat achter het blad zit, organiseert sinds 2020 dit festival. Het stadsfestival groeit elk jaar ietsjes en toont experimenten, muziek (punk, noise, indiepop), film, beeldende kunst, theater en dans. Allesbehalve mainstream, het is tegendraads en afwijkend.