Trends & Ontwikkelingen

Time sluit 2025 af met een stevig groeiverhaal. In een memo aan medewerkers schrijft CEO Jessica Sibley dat het bedrijf inmiddels “geen legacy printorganisatie meer is, maar een gediversifieerd mediabedrijf met focus op B2B-inkomsten, geïntegreerde partnerships en een moderne, mondiale newsroom.” 

Waar events en digital in 2023 nog 28% van de totale omzet vertegenwoordigden, verwacht Time dat dit aandeel in 2026 oploopt tot 50%. Ook de advertentie-inkomsten gaan tegen de markttendens in omhoog: Time noteert in 2025 een stijging van 22%, na al meerdere jaren van dubbele cijfers groei. Opvallend is dat Time in 2025 het grootste én jongste publiek uit zijn geschiedenis bereikt. Opvallend is dat Time in 2025 het grootste én jongste publiek uit zijn geschiedenis bereikt. 

Culturele podia in Nederland verkeren vaak in zwaar weer, zo ook in het Land van Cuijk. Myllesweerd (Mill) en De Weijer (Boxmeer) hebben moeite om zwarte cijfers te schrijven. De Schouwburg (Cuijk) lukt het vooralsnog wel. Wat doet de Schouwburg anders? Een belangrijk verschil is dat Schouwburg Cuijk 776 gasten kan ontvangen, verdeeld over een grote en een kleine zaal, tegenover 150 plekken in Myllesweerd en ongeveer 180 in De Weijer. 

Alle drie de podia geven aan dat de forse stijging van de kosten zeer problematisch is. „De energierekening is nog steeds twee keer zo hoog dan voor de coronatijd”, zegt Roy Pauwels. Ook zijn de drie podia het erover eens dat de kosten doorberekenen naar de consument geen optie is. Een onderzoek vanuit de gemeente Land van Cuijk moet soelaas bieden voor de podiumkunsten. 

Rabobank Utrecht en het Centraal Museum Utrecht gaan een driejarige samenwerking aan om het programma Centraal Laat te ondersteunen. Met dit partnership willen beide organisaties jongeren in de leeftijd van 18 tot 30 jaar enthousiasmeren voor kunst, cultuur en een bezoek aan het museum.

Centraal Laat is een vernieuwend avondprogramma van het Centraal Museum, speciaal ontwikkeld om een jonger publiek te bereiken. Door middel van interactieve panel talks, creatieve workshops en inspirerende optredens worden jongeren uitgenodigd om het museum op een eigentijdse manier te beleven.

In een afgeladen Haagse Schouwburg pakte Maaike Dirkje Hop zaterdagavond de volle buit tijdens de finale van het Cameretten Festival. Zowel jury als publiek koos haar als winnaar van de avond. Hops bekroonde voorstelling Erkenning, de musical is zelf geen musical, maar meer een lange pitch van hoe een musical over Maaikes leven eruit zou kunnen zien. Het is een slim gekozen vorm waarin de energieke, levendig vertellende cabaretier met het publiek bespreekt wat voor musical ze wil gaan maken.

De dubbele winst van Maaike Dirkje Hop was terecht, maar betekende niet dat de overige finalisten tegenvielen. Integendeel: de 59ste editie van Cameretten bood een erg boeiende, diverse finale-avond met drie finalisten vol talent en potentie.

The New York Times heeft op 24 november zijn jaarlijkse lijst met de 100 meest opmerkelijke boeken van 2025 gepubliceerd. The Remembered Soldier van Anjet Daanje heeft daarin een plek veroverd en staat op nummer 33. Eerder dit jaar werd Daanje ook al genomineerd voor de National Book Awards.

De lijst met ‘notable books’ is een jaarlijkse traditie van de redactie van The New York Times Book Review. Elke herfst selecteert de redactie honderd titels, variërend van fictie en non-fictie tot poëzie en essays, die volgens hen het literaire jaar hebben bepaald.

Het was al lange tijd een wens van Schouwburg & Concertzaal Tilburg om het gebouw onder handen te nemen. Nu staat de voorzijde in de steigers. Een nieuwe entree moet ervoor zorgen dat de zaal beter betrokken wordt bij het Stadsforum en dat de foyer van binnen een stuk ruimer is.

‘La pirouette’ heet de oplossing: een soort hoge, ronde trap aan de voorzijde van het gebouw die de entree zichtbaarder maakt en een veiligere vluchtroute biedt. „De pirouette maakt het dansje”, verklaart de architect zelf. Daardoor krijgt het gebouw volgens hem een ‘nieuw leven’ en wordt het zichtbaarder op het Stadsforum. Ook de doorgang richting de naastgelegen Muzentuin moet aantrekkelijker worden. Toch vindt Coenen het veel belangrijker wat die pirouette aan de binnenkant van het gebouw oplevert. Er komt veel meer ruimte vrij voor de bezoekers.

De gemeente Boxtel heeft de muziekvoucher verhoogd om muzieklessen betaalbaar te houden. Ouders kunnen een deel van de kosten terugkrijgen voor groeps- of individuele lessen. De muziekvoucher is bedoeld voor kinderen die willen leren piano spelen, drummen of zingen. De vergoeding is verhoogd om muziek toegankelijker te maken.

Bomen op het dak, een rooftopbar en een dakterras. Met groen beklede gevels van een theater dat volledig gaat voorzien in zijn eigen energiebehoefte. Als de verbouwing van De Kring straks klaar is, kent Roosendaal zijn eigen schouwburg niet meer terug. Het oude vertrouwde theater staat nog half overeind. De rest van De Kring is inmiddels gesloopt. Toch werden woensdag pas de handtekeningen gezet die de make-over van de Roosendaalse schouwburg definitief mogelijk maken.

„Omdat nu de hele puzzel gelegd is”, zei Jan-Hein Sloesen. De directeur van De Kring verwees naar het unieke karakter van de verbouwing van zijn theater. „Een innovatieproject dat op deze maat en schaal nog nooit vertoond is. Nergens ter wereld. Daarom duurde het ook zolang voordat we alles helemaal uitgepuzzeld hadden.”

Een mooie mijlpaal voor de Verkadefabriek in Den Bosch. Afgelopen weekend is het filmbezoekersrecord verbroken. Er zijn dit jaar al meer mensen naar de filmzalen gekomen dan in 2024, en dat was ook een recordjaar. En dat met nog zes weken te gaan. Aan het eind van dit jaar verwacht de Verkadefabriek uit te komen op 175.000 bezoekers en dat is een stijging van dertien procent ten opzichte van 2024.

„We merken dat mensen behoefte hebben aan verhalen die verbinden en een breder perspectief op de wereld bieden”, aldus filmprogrammeur Jan van den Brink. „We vertonen kwaliteitsfilms en bieden ruimte om na te praten in ons café- restaurant. Daarbij zien we een mooie mix van oudere bezoekers en de wat jongere filmfans die ons steeds vaker weten te vinden.”

Koningin Máxima heeft donderdagmiddag 20 november als erevoorzitter van Méér Muziek in de Klas een bezoek gebracht aan basisschool Mobiel in Amsterdam. Basisschool Mobiel is een van de twaalf basisscholen die meedoet aan de grootste schoolband van Nederland. De schoolband treedt op tijdens het jaarlijks Kerst Muziekgala, dat aandacht vraagt voor het belang van muziek- en creatief onderwijs.

In een tijd waarin concertkaartjes alsmaar duurder worden, maken coverbands furore. Op tv staan populaire talentenjachten geheel in het teken van de zoektocht naar de beste coverband; kaartjes voor de tribute-gezelschappen gaan als zoete broodjes over de toonbank. Maar is geld de enige reden van hun succes? Daar denken ze op Tributeland het hunne van. ,,Niet goed, dan komen we niet.''

Zo verbonden als Suriname en Nederland zijn, zie je dat niet terug in de filmgeschiedenis. Documentaires, die zijn er wél. Maar er bestaat slechts een handjevol fictiefilms over Suriname, gemaakt vooral door witte Nederlandse makers. Nu staan er drie grote filmproducties van Surinaams-Nederlandse makers in de steigers. 

Safi Graauw draait vanaf februari Onder de Paramariboom, naar het boek van Johan Fretz dat momenteel gratis te verkrijgen is door de campagne Heel Nederland Leest. Manoushka Zeegelaar Breeveld (55) hoopt rond kerst groen licht te krijgen van het Filmfonds voor haar feelgoodfilm Hotel Paramaribo. Patrick Chin (49) werkt aan Faya, een animatiefilm over Anton de Kom. Debuten, van mensen die al veel meters hebben gemaakt in de visuele vakwereld.

De bibliotheek staat al jarenlang op de derde plek onder de boekaanbieders, maar de afstand tot de topspelers bol en Bruna wordt kleiner. Door de stijgende kosten in het dagelijkse leven, stijgt de aantrekkingskracht van de bibliotheek. Het kopen van boeken wordt steeds duurder, waardoor lenen opnieuw in de lift zit. Tegelijkertijd is het vooral de moderne rol van de bibliotheek, met een eigentijdse en ontspannende programmering, die zorgt voor een herontdekking van deze publieke plek. Dit blijkt uit het Boekensector Merkenonderzoek van Hendrik Beerda Brand Consultancy, Beerda: ‘Je ziet dat de bibliotheek zich ontwikkelt naar een hedendaags buurthuis en daarmee een bredere bevolking aanspreekt.'

Op 11 november 2025 presenteerde de Raad voor Cultuur het adviesrapport Ieder zijn aandeel. Het doet hiermee een dringend appel aan politiek, samenleving en sector: als de overheid private bijdragen aan cultuur wil stimuleren, begint dat bij een stevige publieke basis. Het volgende kabinet moet daarom 250 miljoen euro extra investeren in cultuurbeleid.

Uit zowel de analyses van de Raad als uit onderzoek van de Boekmanstichting komt hetzelfde beeld naar voren: de overheidsuitgaven voor cultuur blijven achter bij economische groei en inflatie, terwijl private bijdragen vrijwel gelijk bleven. Voor de totstandkoming van het advies maakte de Raad gebruik van diverse openbare bronnen, zoals cijfers van het CBS en Eurostat. Daarnaast putte de Raad uit data en analyses van de Boekmanstichting, waaronder inzichten uit de Cultuurmonitor (themapagina Cultuur en Geldstromen), Boekman #138: Private financiering van kunst en cultuur, en gesprekken met onze onderzoekers. 

Het Commissariaat voor de Media (CvDM) heeft de jaarlijkse Mediamonitor gepresenteerd. Een van de meest opvallende dingen waar de mediawaakhond op wijst gaat over het gebruik van AI-gestuurde 'antwoordtools', zoals ChatGPT en Google's AI-modus. Volgens het Commissariaat is de verwachting dat het gebruik van AI-tools in 2026 "sterk toeneemt" en bedreigt dit het verkeer naar nieuwssites. Ook kan het vertrouwen in nieuws beschadigen door onbetrouwbare informatie. Het CvdM komt dan ook met nieuwe plannen om de risico's van het gebruik van AI-gestuurde zoek- en antwoordtools te monitoren.

De leden voor de Tweede Kamer zijn geïnstalleerd en de woordvoerders voor cultuur zijn bekend per partij. Om ze meteen mee te nemen in de wereld van cultuurbeoefening stuurden Cultuurconnectie een felicitatie, en gaf ze de inzet voor de komende termijn mee.  Veranker cultuureducatie structureel: gelijke kansen voor ieder kind. Realiseer een zorgplicht voor cultuurbeoefening in iedere gemeente. En verbind cultuur aan onderwijs- en welzijnsopgaven. Het is tijd om te kiezen voor brede ontwikkeling en gelijke kansen, investeer daarom in cultuurbeoefening. 

Goed nieuws: de nieuwe borderellenfunctionaliteit is live. Met deze uitbreiding kunnen theaters, producenten en impresariaten werken met één sectorbrede standaard voor de financiële afrekening op basis van kaartverkoop en contractafspraken. Het resultaat: minder administratieve belasting, meer transparantie en een efficiënter proces voor alle betrokken partijen. De borderellenfunctionaliteit is ontwikkeld op basis van het DIP-definitiedocument en de bijbehorende rekenmodellen. Deze sectorbrede afspraken beschrijven precies hoe begrippen, definities en berekeningen binnen de financiële keten worden toegepast.

De situatie is ernstig. De onveiligheid in bibliotheken is de laatste tijd sterk toegenomen. Het is duidelijk wat er gebeurt en waar het misgaat. De lijst met meldingen groeit. Gelukkig horen we dankzij actieve leden ook goede ervaringen en voorbeelden. Maar dit geldt bij lange na niet voor de hele sector. Sommige werkgevers pakken problemen goed aan, terwijl andere werkgevers (nog) wegkijken. Aan de cao-tafel heeft de FNV dit eerder gemeld en besproken. Maar de recente gebeurtenissen maken dat de FNV nu een brandbrief stuurt. 

In 2024 vertegenwoordigde culturele werkgelegenheid 3,8% van de totale werkgelegenheid in de EU (7,9 miljoen mensen), variërend van minimaal 1,6% in Roemenië tot maximaal 5,3% in Nederland. Over het geheel genomen vertegenwoordigde culturele werkgelegenheid een groter aandeel van de totale werkgelegenheid in West- en Noord-EU-landen dan in Oost- en Zuid-EU-landen. De culturele werkgelegenheid in de Europese Unie is de afgelopen jaren gestaag gegroeid en heeft zich sterk hersteld na de verstoring door de COVID-19-pandemie. Dat blijkt uit cijfers van Eurostat.

Afgelopen weekend zijn de winnaars van de Grote Prijs Breda 2025 bekendgemaakt. In deze tweede editie streden opkomende talenten in de categorieën ‘bands & singer-songwriters’ en  ‘hiphop’ om de felbegeerde titel. De Grote Prijs Breda heeft als doel om lokaal talent te erkennen en te ondersteunen bij hun artistieke ontwikkeling. Bon Sirah en LOT gingen met de titel ‘Grote Prijs Breda 2025’ naar huis. 

Samen met mensen met een beperking en de cultuursector is een een praktische toolkit ontwikkeld. Deze toolkit helpt om snel en effectief aan de slag te gaan met het verbeteren van de toegankelijkheidsinformatie op je website. Zo worden musea, theaters, poppodia en andere locaties geholpen om toegankelijkheidsinformatie op een duidelijke, eenduidige en bruikbare manier aan te bieden op hun website.

Op 25 november tijdens de ELJA Foundation Conference & Award in het Amsterdamse DeLaMar maakte de Elja Foundation de winnaar Musicians Without Borders bekend. Deze tweejaarlijkse oeuvreprijs van in totaal € 100.000 wordt toegekend aan personen of organisaties die zich op uitzonderlijke wijze inzetten om jonge generaties via kunst met elkaar te verbinden. De winnaar ontvangt een bedrag van € 75.000, te besteden binnen de eigen organisatie ten behoeve van kunst en cultuur voor kinderen en jongeren. De overige twee genomineerden ontvangen elk € 12.500.

De jury heeft Musicians Without Borders uitgeroepen tot winnaar van de ELJA Foundation Award 2025. De programma’s van MWB laten een krachtig en hoopvol geluid horen in een context waar veel kinderen en jongeren juist stilte en onzekerheid ervaren. Met muziek als verbindende taal weet de organisatie verschillen te overbruggen en jongeren perspectief te bieden.

De resultaten van de call European Cooperation Projects 2025 zijn naar de aanvragers gecommuniceerd. In totaal zijn er 122 projecten voorgeselecteerd. Deze aanvragen zijn pas officieel geselecteerd zodra de Grant Agreement is ondertekend, dit proces duurt vaak enige maanden. Pas wanneer alle Grant Agreements getekend zijn, ontstaat een volledig beeld van de uitslagen. Op dit moment is dus nog niet bekend hoeveel Nederlandse partijen voorgeselecteerd zijn. Wel zijn er vast een aantal statistieken om te delen. Vanwege het historisch hoge aantal aanvragen (1663 in totaal) is de slagingskans historisch laag. 

De Europese Commissie lanceerde onlangs de app EU Funding & Me. Met deze nieuwe mobiele app krijgen gebruikers eenvoudig toegang tot financieringsmogelijkheden, programma’s, projectresultaten, het laatste nieuws en evenementen. De app is gesynchroniseerd met het EU Funding & Tenders-portaal, en is ontworpen om eenvoudig en toegankelijk te zijn. EU Funding & Me is beschikbaar voor Android en iOS, inclusief tablets. 

Na een lang voortraject met veel bezwaren en een moeizame financiering is het officiële startsein gegeven voor de bouw van het nieuwe museumgebouw van Vonk. Het nieuwe museum kost in totaal zo’n 15 miljoen euro. De 6,7 miljoen die in de beginfase vanuit de zogenoemde Regiodeal voor de plannen werd toegezegd, heeft volgens directeur-bestuurder Ward Rennen daarna als vliegwiel gefungeerd. „Daarna zijn andere partijen ook enthousiast geworden, met uiteindelijk het resultaat zoals dat er nu ligt.” Het volgens Rennen ‘waarschijnlijk allereerste biobased gebouwde museumgebouw van Nederland’ is een ontwerp van Marco Vermeulen, een architect die veel met houtbouw werkt. Het nieuwe museumpark wordt naar verwachting in juli 2026 geopend.

Op 20 november werd in de sfeervolle Willem Twee Toonzaal in Den Bosch de Keep an Eye Animation Talent Award uitgereikt, een stimuleringsprijs bedoeld om bijzonder nieuw animatietalent een creatieve en financiële boost te geven. Dit jaar ging de eer naar Martijn Kersten, die de jury wist te raken met zijn filmconcept over de schaduwkanten van het Nederlandse zorgsysteem. Met het toegekende ontwikkelbudget van € 6.000,- kan Martijn zijn animatiefilm verder uitwerken: van het verfijnen van zijn visuele stijl tot het ontwerpen van personages en het bouwen van de wereld waarin zijn verhaal zich afspeelt.

Tijdens de Dutch Design Week vond in het Van Abbemuseum het symposium ‘De Toekomst van Designarchieven’ plaats. In een goed gevulde zaal kwamen ontwerpers, archiefspecialisten, beleidsmakers en andere betrokkenen samen voor een middag die in het teken stond van het behoud, de waarde en de toekomst van ontwerpersarchieven in Nederland. Lees op Dutch Design Daily de samenvatting van de gesprekken.

Van woensdag 26 tot en met zondag 30 november 2025 gaan de Doculab '10 voor 50' documentaires in première tijdens het Makandra Film Festival in Paramaribo, Suriname. Het festival is een bijzonder eerbetoon aan 50 jaar Surinaamse onafhankelijkheid en viert de kracht van film, identiteit en samenwerking. 

Het driejarig leertraject DocuLab ‘10 voor 50’ is in 2023 geïnitieerd door Stichting The Back Lot, met steun van het Nederlands Filmfonds en begeleiding van professionals uit Suriname en Nederland. 11 Surinaamse makers hebben onder begeleiding van lokale en internationale coaches gewerkt aan films die de Surinaamse samenleving in al haar diversiteit weerspiegelen. 

Steeds meer bibliotheken werken aan diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid (DIG). De vraag is niet óf, maar hóe je dit duurzaam in beleid en praktijk verankert. Daarom ontwikkelde de Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB), samen met professionals uit het veld, een leerreis voor leidinggevenden. Een traject waarin bewustwording, eigenaarschap en strategische verankering hand in hand gaan.

Het traject nodigt deelnemers uit om kritisch te kijken naar hun eigen rol, invloed en aannames. Want inclusief leiderschap begint niet met beleid, maar met bewustwording. Door samen te leren en ervaringen te delen, groeit het vertrouwen én het vermogen om binnen de eigen organisatie ruimte te maken voor verschil. De eerste lichting leidinggevenden start eind januari 2026 aan de leerreis.

Hiphop is inmiddels ruim 45 jaar een groot begrip in Nederland. Hitlijsten staan er vol mee, modetrends worden rechtstreeks van de scene overgenomen, en ook woorden als drip (stijlvolle uitstraling), pokoe (lied) en doekoe (geld) zijn stevig verankerd in het alledaagse taalgebruik. Toch dreigt een groot deel van de rijke geschiedenis van de Nederlandse hiphopcultuur verloren te gaan, omdat veel ervan nooit is vastgelegd binnen reguliere erfgoedpraktijken.

Vanuit Re-Presenting Europe, een programma gericht op het versterken van een samenleving waarin iedereen zich thuis voelt ontstond daarom Culture Capsule: een hiphop archief dat door de community zélf wordt opgebouwd. Van foto’s en mixtapes tot videofragmenten en magazines, Culture Capsule bouwt aan een plek waar binnenkort een halve eeuw Nederlandse hiphopgeschiedenis zichtbaar en voelbaar wordt.

Voor de derde en laatste keer zijn initiatieven geselecteerd voor een financiële bijdrage op grond van de Subsidieregeling Uitvoeringsagenda Faro. Dit jaar zijn dat er 23. De middelen hebben als doel om het gedachtegoed van het Verdrag van Faro duurzaam onderdeel van de erfgoedpraktijk te maken. Niet het erfgoed zelf, maar mensen en hún relatie met cultureel erfgoed staan in dit verdrag centraal. De voorstellen komen van onder andere erfgoedgemeenschappen en -vrijwilligers, bewonerscomités, musea en andere culturele instellingen.