Trends & ontwikkelingen

Filmmaker Luuk Bouwman is op 8 november bekroond met het Cultuurfonds Documentaire Stipendium 2023 voor zijn documentaire Allen tegen Allen. Deze prijs van 50.000 euro, jaarlijks beschikbaar gesteld door een anonieme mecenas, werd uitgereikt tijdens de openingsavond van IDFA in Koninklijk Theater Carré. Het prijzengeld stelt de documentairemaker in staat om een nieuwe film te maken. Het juryrapport prees Luuk Bouwman voor zijn: "diepgaande research en het creëren van unieke meesterwerken van archeologisch onderzoek in zijn films. Allen tegen Allen is een uniek historisch document, fascinerend, wreed en leerzaam tegelijk.”

De campus van Tilburg University barst van de beeldende kunst. Zeker zeshonderd werken, mét een kunstuitleen voor medewerkers. Hoe ziet die collectie eruit? En wie bepaalt welke kunst er komt? Simone Vos liep mee met Pieter Siebers, hij is voormalig verantwoordelijke ‘kunstbeleid’ en projectleider Academisch Erfgoed. Bij een kunstwerk van Teun Hocks, zegt Siebers : “Het is geweven in het TextielLab in Tilburg, waar de kunstcommissie veel mee samenwerkt. Dit is een van de zes werken van Hocks die binnen de universiteitsmuren hangt. We kopen vaak meer van een kunstenaar aan als het past, zo breng je samenhang in een collectie aan”, zegt hij. De voorgangers van de universiteit kochten al kunst aan. Na de verhuizing in 1962 naar de campus buiten de stad, groeide de verzameling gestaag. ,,In die tijd was er de ‘percentageregeling beeldende kunst’, waarbij overheidsinstellingen bij nieuwbouw één procent van de bouwsom aan kunstwerken moesten besteden. De primaire functie van een universiteit is natuurlijk niet om kunst aan te kopen, maar het is wel een toevoeging voor de campus. Sommige werken kochten ze aan, andere kreeg de universiteit. Toen ontstond ook een kunstcommissie die nieuwe opdrachten begeleidde”, zegt Siebers. Sinds 2003 is Siebers betrokken bij de kunst- en erfgoedcollectie van de universiteit, een commissie was er toentertijd al even niet meer. ,,Ik kreeg de vraag om de collectie in kaart te brengen. Welk kunstwerk staat waar, hoe oud is het, wie is de kunstenaar? Het ging om honderden werken. Nu is er een overzicht van alle werken, waarvan het grootste deel is opgenomen in een kunstuitleen voor medewerkers.” Siebers voert met freelancers het kunstbeleid uit. De uitleen, aankopen, opdrachten en het organiseren van exposities; voor het hele beleid is 45.000 euro per jaar beschikbaar. Voor grote opdrachten sparen ze. ,,We richten ons bij opdrachten en nieuwe aankopen op hedendaagse fotografie, een jong medium, dat past bij een jonge universiteit. Daarnaast speelt textiel een grote rol. Tilburg is toch een textielstad en de verbinding met de stad is essentieel.” Bij elk werk op de hele universiteitscampus staat een qr-code, zo lezen geïnteresseerden het hele verhaal achter het kunstwerk. Ook is er een digitale plattegrond waarop alle werken te zien zijn. ,,Het is belangrijk om mensen te betrekken bij kunst op de campus. We geven rondleidingen; aan nieuwe medewerkers en op aanvraag. Kunst en wetenschap hebben allebei vaak betrekking op grotere vraagstukken in de samenleving. Vernieuwing en verandering zijn belangrijk en daar draagt kunst aan bij.”

Sinds de coronacrisis zit theater en filmhuis Natlab in Eindhoven in zwaar weer: de bezoekcijfers zakten weg en het restaurant moest de deuren sluiten. Volgens Harry Wiechers, de nieuwe directeur, is de weg naar boven voorzichtig ingezet. Harry Wiechers, van huis uit ondernemer en interim-manager voor bedrijven in nood: ,,Natlab moet een huiskamer worden voor mensen uit de buurt. De voordeur staat open, mensen kunnen hier zitten, afspreken of werken. Voor de uren dat er geen barpersoneel is zorgen we dat er een koffieautomaat is.” Toen Wiechers begin september begon, trof hij een organisatie aan waar ‘onduidelijkheid en verwarring’ was onder het personeel. Het restaurant was vanwege tegenvallende omzet gesloten, horecapersoneel ontslagen. ,,De visie van Natlab is goed, en er is bij artistiek leider Ilona van Heeckeren en andere collega’s enorme kennis in huis om een mooi aanbod van films en theaterstukken te programmeren. Dat zal niet veranderen. Alleen de uitvoering van de plannen moet beter, zodat er weer meer bezoekers komen én ze hier een goede ervaring hebben.” Het herstel lijkt voorzichtig ingezet. In 2019 waren er nog 170.000 bezoekers, in 2022 een krappe 90.000. Cijfers voor 2023 kan Wiechers op dit moment nog niet delen, maar hij verzekert dat er groei in zit. Zijn aanpak : geen overdonderend nieuw horecaconcept, maar voorlopig alleen een café rond de films en voorstellingen, en intussen rustig een nieuw horecateam voor het restaurant opbouwen. De interne organisatie verbeteren, zodat uiteindelijk de bezoeker vanaf de entree, via de kassa en garderobe tot de voorstelling én het drankje na afloop zich thuis voelt. ,,We willen ook een diverser publiek. Daarvoor gaan we actief verschillende doelgroepen benaderen om te kijken waar zij behoefte aan hebben. Voorbeeld is ons queerprogramma, geleid door Luuk van de Ven. Hij maakt deel uit van de lhbti-gemeenschap en organiseert avonden waar die gemeenschap zich door aangesproken voelt.”

De organisatie van Glow is uitermate tevreden over de editie van 2023. Het succes van evenementen wordt vaak gemeten aan het aantal bezoekers, tellen doet Glow al een paar jaar echter niet meer. ,,Ons gevoel zegt dat het drukker was dan ooit, maar harde cijfers hebben we niet”, aldus woordvoerder Ralf van Lieshout. ,,Het is ook eigenlijk niet te doen. Op de eerste zaterdag viel Glow tegelijk met de Elluf Elluf en dan zou je per bezoeker moeten vragen of ze voor dat evenement of voor Glow komen.” Los van de cijfers trok Glow volgens de woordvoerder weer een erg divers publiek. ,,En eigenlijk vinden we dat veel belangrijker. We willen mensen samenbrengen en dat is zeker gelukt. Zeker bij een project zoals op het Wilhelminaplein waar mensen konden meezingen met een koor dat op de gevels werd geprojecteerd. Daar hebben we heel veel positieve reacties op gehad.” Er wordt al gewerkt aan de Glow van 2024. Dan moet er in het Philips Stadion een project komen dat alles van de afgelopen jaren overtreft. Voorwaarde is wel dat de financiering rond komt en het niet ten koste gaat van het uitgangspunt dat Glow gratis toegankelijk is. In 2024 hoopt Glow ook de samenwerking met omliggende dorpen uit te breiden. Nu deden Waalre, Best, Oirschot, Geldrop en Mierlo mee en de reacties daar volgens Van Lieshout zijn heel positief. ,,Ook vanuit bijvoorbeeld de horeca. Als het aan ons ligt, sluiten er volgend jaar meer gemeenten aan. Maar ja, ook dat is natuurlijk deels een kwestie van geld.”

Er moet weliswaar nog geëvalueerd worden, maar de gemeente Best is in elk geval enthousiast over lichtfestival Glow dat dit jaar voor het eerst ook uitdijde vanuit Eindhoven naar Best met twee projecties op de Sint-Odulphuskapel en het gemeentehuis. Net als in Oirschot, Geldrop-Mierlo en Waalre waren er in Best projecties te zien van het Portugese lichtkunstbureau Obuco. Daarvoor betaalde Best 25.000 euro. ,,Er waren drie arrangementen die we konden kiezen”, aldus wethouder Stan van der Heijden. De Geldrop-Mierlose wethouder Frans Stravers, die binnen het samenwerkingsverband Stedelijk Gebied evenementen-portefeuillehouder en kartrekker was: ,,Het thema was mensen en dingen uit de gemeente. We hebben meer dan honderd foto’s van mensen, natuur en gebouwen, geluidsfragmenten en gesproken teksten aangeleverd en de Obuco-kunstenaars hebben hieruit een keuze gemaakt en daarmee de projectie ingevuld.” Het gezamenlijke doel van Glow is het bevorderen van de sociale samenhang en de verbinding maken tussen de inwoners en cultuur en recreatie. Samen met de gemeenten Eindhoven, Geldrop-Mierlo, Waalre, Best en Oirschot, Eindhoven247 en kunstenaarscollectief Ocubo is gewerkt aan werken die voor verbinding zouden moeten zorgen met omliggende dorpen. De kracht en identiteit van alle gemeenten werd gebundeld tot een regionaal project én totaalprojectie op de Catharinakerk in Eindhoven. Bij de evaluatie, zegt Van der Heijden is het belangrijk hoe de inwoners Glow waarderen. “De eerste feedback van onze inwoners is heel positief.” Best ziet het ook als een groeimodel, ‘ook het huidige Glow Eindhoven stond er niet in een jaar, er is daarin zeker ruimte voor uitbreiding’. In Oirschot werd er gekozen voor het grotere arrangement en de indruk bestaat dat daar ook meer mensen van buitenaf zijn komen kijken, aldus Van der Heijden. ,,Er waren in Best maar twee projecties en dat lijkt net niet genoeg om bezoekers van buiten te trekken. Dat is dus iets wat we in de evaluatie mee zullen nemen.”

Bert Alessie (76) heeft de Veldhovense Cultuurprijs 2023 gekregen. De Veldhovenaar is al vijftig jaar dirigent/arrangeur. Momenteel dirigeert hij de zanggroepen Hajim uit Veldhoven, Myrtha Musica uit Hooge Mierde en Pur Sang uit Bergeijk.

De Bladelse gemeenteraad heeft in 2019 een bedrag van 20,7 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de nieuwe multifunctionele accommodatie in Hapert : het Hart van Hapert.  Het moest een gemeenschapshuis worden in combinatie met een parochievoorziening, kinderopvang, seniorensteunpunt, bibliotheek, sporthal, bibliotheek, de streekomroep, buurtzorg en een basisschool. In de aanbesteding zijn zo veel mogelijk garanties ingebouwd dat de gemeente niet voor verrassingen zou komen te staan. ,,We hebben de aannemer gezegd welk resultaat we wilden aan het einde van het bouwtraject", zegt wethouder Jansen. De gebruikers mochten ook zelf keuzes maken. Zo waren er afzonderlijke aanbestedingen voor het vast en los meubilair, de keuken, de uitschuifbare tribune, de theatertechniek en de inrichting van de buitenruimte. Sommige keuzes bleken niet de juiste. Maar dat werd aangepast. Meerdere organisaties zoals het Cultuurfonds, het VSB-fonds, het Oranjefonds en Trias gaven subsidies, in totaal voor bijna een ton. Ook konden gebruikers spullen meebrengen van hun voormalige locatie. De gemeente heeft bij alle gebruikers naar hun ervaringen gevraagd. Die zijn positief. Wat betreft bezetting van het gebouw overtreft die alle verwachtingen. De investering was qua bedrag destijds de grootste die de gemeente ooit voor een project heeft uitgegeven. Jansen: ,,Veel lokale partijen hebben hieraan meegewerkt. Je ziet dat terug in de trots die veel mensen in Hapert voor dit initiatief hebben. Dan is het fijn dat er onder de streep nog wat overblijft.” De gemeente Bladel heeft voor de bouw van het Hart van Hapert een half miljoen euro minder nodig gehad dan verwacht.

De gevolgen van klimaatverandering komen sneller en zijn heviger dan gedacht. Daarom is het belangrijk om de maatregelen die nu al zijn getroffen voor klimaatadaptatie versneld uit te voeren, en te bepalen welke extra maatregelen nog meer noodzakelijk zijn. Dit staat beschreven in het Nationaal Uitvoeringsprogramma Klimaatadaptatie (NUPKA) dat op 17 november jl. naar de Kamer is gestuurd door de Minister van Infrastructuur en Waterstaat. Klimaatverandering, en de maatregelen die Nederland neemt om hiermee om te gaan, zijn ook van invloed op ons cultureel erfgoed. Daarom zijn in het NUPKA acties opgenomen om cultureel erfgoed in de toekomst beter te kunnen beschermen. Daarnaast beschrijft het NUPKA hoe kennis over het verleden, en over erfgoed, kan worden ingezet bij maatregelen rondom klimaatadaptatie. Met het programma Erfgoed, Water en Klimaat zet de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) zich in om cultureel erfgoed te behouden en te benutten bij de gevolgen van klimaatverandering. De RCE heeft dan ook een rol bij de uitvoering van een aantal acties vanuit het NUPKA. De belangrijkste acties die zijn opgenomen in het NUPKA : 1. Het in kaart brengen van risico's van klimaatverandering voor cultureel erfgoed. 2. Het opstellen van operationele doelen en maatregelen om cultureel erfgoed te beschermen. 3. Inzetten op bewustwording bij erfgoedprofessionals en overheden van de effecten van klimaatverandering op cultureel erfgoed. En het versterken van de onderlinge samenwerking. 4. Cultureel erfgoed als kans bij klimaatverandering. Bijvoorbeeld door oude oplossingen voor waterberging weer in te zetten. Of door het terugbrengen van historische landschapselementen om zo de biodiversiteit te verbeteren. De Erfgoed Deal is hierbij belangrijk.

Staatssecretaris Uslu (Cultuur en Media) stuurt de Tweede en de Eerste Kamer het evaluatierapport ‘Agenderen en adresseren’. Het rapport gaat over het functioneren van de Raad voor Cultuur (RvC) in de periode 2019-2022. De centrale vraag van deze door Berenschot uitgevoerde evaluatie is: hoe heeft de Raad voor Cultuur in de periode 2019-2022 gefunctioneerd en welke perspectieven voor de toekomst kunnen daaruit worden afgeleid. Daarbij geeft de staatssecretaris haar reactie op dit rapport. Het rapport schetst een positief beeld van het functioneren van de RvC, schrijft ze.  Zo wordt geconcludeerd dat de RvC kwalitatief hoogwaardige adviezen levert, een gezaghebbende positie ten opzichte van de culturele sector bekleedt en er veel aandacht wordt besteed aan de doorwerking van de adviezen

De Rijkscultuurfondsen, bis-instellingen en musea binnen de Erfgoedwet krijgen in totaal € 36,4 miljoen extra voor Fair Pay. Daartoe worden de subsidieplafonds van deze instellingen verhoogd. Staatssecretaris Uslu (Cultuur en Media) baseert zich hierbij op een onderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van Kunsten ’92. De precieze verdeling staat in een brief die zij naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Eerder maakte de staatssecretaris al bekend dat er extra geld beschikbaar was om stappen te zetten richting eerlijke beloning van mensen werkzaam in de culturele sector. De bewindsvrouw geeft de sector het vertrouwen dat zij het geld inzetten voor eerlijke beloning van werkenden en zzp’ers. Voor de BIS-instellingen geldt dat ze zich per 1 januari 2025 moeten verbinden aan collectieve tariefafspraken. Staatssecretaris Uslu roept andere overheden die cultuur subsidiëren op haar voorbeeld te volgen: “Sommige steden hebben al grote stappen gezet, maar er zijn nog veel plekken waar het té moeilijk is voor makers om fatsoenlijk te verdienen. Alle betrokken overheden zouden eerlijke beloning als uitgangspunt moeten hebben.” Het bedrag voor Fair Pay was oorspronkelijk € 34,1 miljoen. Door loon- en prijsbijstelling is dit aangepast naar € 36,4 miljoen. 

“Een politieke sluipmoordenaar”, noemt Jeroen Bartelse, covoorzitter van Kunsten ’92, de verhoging van het btw-tarief in podcast de Machine. Diverse politieke partijen hebben het afschaffen van het lage btw-tarief in de doorrekening opgenomen, namelijk de VVD, ChristenUnie, CDA, SGP, JA21 en VOLT. Terwijl juist deze partijen ook zeggen cultuur meer toegankelijk te willen maken voor iedereen en over heel Nederland. Verhoging van het btw-tarief ondermijnt dit streven naar een brede toegankelijkheid en spreiding van cultuur, volgens Kunsten ‘92. Cultuur als fundament van de samenleving – en de hoeksteen van een aantrekkelijke leefomgeving – brokkelt af. Verhoging van btw betekent dat naar de film gaan meer gaat kosten, boeken duurder worden, evenementen, theater, festivals en tentoonstellingen minder toegankelijk worden, en dat het behoud van cultureel erfgoed lastiger wordt vanwege toenemende kosten. Zzp’ers worden door een verhoging van het btw-tarief duurder voor opdrachtgevers om in te huren. Zij kunnen aan hun klanten geen verhoging van 12% doorrekenen zonder klanten te verliezen. En niet alleen zzp’ers zullen de gevolgen van een btw-verhoging in hun portemonnee gaan voelen: de bestaanszekerheid van de meer dan 350.000 mensen die in de sector werkzaam zijn, wordt onzeker. Van de politieke partijen die hun verkiezingsprogramma hebben laten doorrekenen blijken alleen D66 en GroenLinks-PvdA het lage btw-tarief van 9% te willen behouden. Tijdens het cultuurdebat op 15 november liet PvdD weten het btw-tarief zelfs te willen verlagen naar 0% btw, hoewel deze partij niet heeft meegedaan aan de doorrekening.

Op 15 november organiseerde Kunsten ‘92 een gesprek met Gunay Uslu, demissionair staatssecretaris van Cultuur & Media. Tijdens dit gesprek stonden enkele thema’s en speerpunten uit haar beleid van de afgelopen periode centraal. Het gesprek werd geleid door covoorzitters van Kunsten ’92, Anne Breure en Jeroen Bartelse. Het gesprek is terug te zien via de site van Kunsten ’92. Aansluitend spraken vijf (kandidaat) Tweede Kamerleden met elkaar over de culturele en creatieve sector tijdens het Collectieve Creatieve Cultuurdebat. In het verkiezingsdebat werd duidelijk dat ook op het gebied van cultuur en creativiteit er iets te kiezen valt in het stemhokje op 22 november. Hoewel alle partijen meer werk willen maken van het potentieel van de culturele en creatieve sector op onze samenleving, delen ze ook een grote zorg over de toekomst van het cultuurbeleid in Nederland. Bij het verkiezingsdebat dat in TivoliVredenburg werd georganiseerd, waren circa 400 bezoekers aanwezig. Ook het debat is terug te zien.

De Nederlandse consumptie is na de coronacrisis snel hersteld. In het derde kwartaal van 2022 bereikte de consumptie per inwoner weer hetzelfde niveau als voor corona en groeide daarna naar een hoogtepunt in het vierde kwartaal van 2022. In de eerste kwartalen van 2023 daalde de consumptie, maar huishoudens consumeren ondanks de grote prijsstijgingen nog steeds relatief veel. Dit meldt het CBS in het artikel ‘Veranderingen in de consumptie van huishoudens sinds 2015’. In het eerste kwartaal van 2020 brak de coronapandemie uit. De maatregelen die daarmee gepaard gingen, hadden grote impact op de consumptiemogelijkheden van Nederlandse huishoudens. Vooral de consumptieve bestedingen in de horeca en aan cultuur en recreatie liepen snel terug. Deze veranderingen waren tijdelijk. Het consumptiepatroon in 2022 is vergelijkbaar met dat in de jaren voor 2020. De consumptie van horecadiensten was in het eerste halfjaar van 2023 bijna 20 procent hoger dan voor corona. Ook de consumptie van recreatie- en cultuurdiensten is weer bijna op het niveau van 2019.

Een van de meest concrete en ingrijpende voorstellen voor toekomstig cultuurbeleid staat niet in de verkiezingsprogramma’s. Als het aan de VVD en een aantal andere partijen ligt, zullen de ticketprijzen voor cultuur veel hoger worden. De partij wil dat het huidige btw-tarief op culturele producten van 9 procent verhoogd wordt naar 21 procent – dat zou de staatskas 400 miljoen euro moeten opleveren. Dit blijkt uit de doorrekening van partijprogramma’s door het CPB. Van de acht partijen die hun programma hebben laten doorrekenen, willen alleen GroenLinks-PvdA en D66 níét het btw-tarief verhogen. Volt, CU, SGP, JA21, CDA en VVD dus wel. Dat staat bij geen van die partijen in de tekst van hun verkiezingsprogramma, maar wel in de gegevens die ze aanleveren aan het CPB: de manier waarop ze die plannen uit de programma’s denken te kunnen financieren. Van de partijen die niet hebben laten doorrekenen is niet bekend wat ze willen met het tarief, behalve van PvdD; die meldt expliciet in het verkiezingsprogramma dat ze het lage btw-tarief wil behouden. Er zijn grote verschillen in de aandacht die cultuur krijgt in de partijprogramma’s. Sommige partijen zeggen in hun verkiezingsprogramma’s hoegenaamd niets over cultuur – Denk en 50Plus – of vermelden alleen dat alle cultuursubsidie moet worden afgeschaft: PVV en JA21 (al wil de laatste dat er wel geld gaat naar erfgoed). Twee partijen melden expliciet dat ze extra willen investeren in cultuur, D66 en GroenLinks-PvdA; het CDA blijkt volgens de doorrekening te willen bezuinigen.

De noodzaak om substantieel te investeren in kunst en cultuur is nauwelijks doorgedrongen tot de politiek. Een analyse van de partijprogramma’s geeft weinig aanleiding tot optimisme en laat veel kansen onbenut, zoals onlangs al werd bevestigd in een recent rapport in opdracht van de Tweede Kamer. Slechts één partij pleit concreet voor verhoging van het cultuurbudget. Dat schrijft de European Cultural Foundation. De organisatie roept op alle partijen op om in de formatie van een nieuw kabinet de versterking van de Nederlandse cultuursector te agenderen, met serieuze investeringen en met oog voor het internationale perspectief. “Nederland behoort tot de rijkste landen ter wereld en heeft een van de best presterende economieën, maar als het om cultuurbestedingen gaat, is ons land niet meer dan een bleke middenmoter. Er is ook een pragmatische reden, electoraal zinvol bovendien, om politieke aandacht te besteden aan cultuur. Uit recent onderzoek van de EU blijkt dat burgers die regelmatig deelnemen aan culturele activiteiten eerder geneigd zijn te stemmen en deel te nemen aan gemeenschappelijke activiteiten. Zo is cultuur systemisch relevant voor het welzijn en de veerkracht van onze democratieën.”

In het voorjaar hield De Lievekamp in Oss al een try-out talentenjacht voor mensen met een beperking. ,,Dat was voor ons een soort test om te kijken hoe we het voor deze deelnemers zo optimaal mogelijk kunnen regelen”, zegt Madeleine Oosterholt van de Lievekamp. ,,Dat ging heel goed en daarom hebben we nu een echte voorstelling met publiek. Een uitverkochte zaal zelfs en ik heb al een paar keer nee moeten verkopen”, vertelt Oosterholt trots. Guts&Glory beleefde dus op 19 november een speciale editie. De talentenjacht, een productie van Theater van de Stad, was alleen voor mensen met een beperking. ,,Het gaat eigenlijk net als bij al onze andere voorstellingen”, legt Oosterholt uit. ,,Ze worden hetzelfde ontvangen, verblijven in de artiestenfoyer, noem maar op. Maar we zorgen wel dat de randvoorwaarden voor deze doelgroep optimaal zijn. Dus is er een prikkelarme omgeving nodig, dan regelen we dat. Extra begeleiding, ook dat doen we. We willen dat ze zich hier echt thuis voelen.” Edith Verwegen van het Brabants Dagblad was er bij en doet verslag.

Zes van de 28 werken op lichtkunstfestival Glow zijn gemaakt door Eindhovense studenten. Teams van de TU Eindhoven, Sint Lucas, Fontys Engineering, Fontys ICT en de Design Academy werkten het afgelopen jaar aan projecten met een technische en een artistieke kant. Allemaal maakten ze kans op de Glow Talent Award, die mogelijk gemaakt wordt door Good Habitz. TU/e Ignite kreeg de publieksprijs voor Glowble. De geldprijs van 1500 euro zal het team in nieuwe Glow-projecten steken. De juryprijs van 2500 euro ging naar Eye of the Storm van Fontys Engineering.

Cultuurwethouder Letty Demmers van Bergen op Zoom is blij dat Popronde na tien jaar onderbreking terug is in de stad. ,,Het is binnen de cultuur belangrijk niet te blijven hangen, maar altijd open te staan voor nieuwe talenten. Het is mooi dat maatschappelijke thema’s ook via muziek bespreekbaar gemaakt kunnen worden.” Op 19 november puilden acht locaties in Bergen op Zoom uit om kennis te nemen van dertien aanstormende talenten. Willem Jongeneelen was erbij voor BN De Stem, doet verslag en constateert dat het niveau in Bergen op Zoom hoog blijkt en de diversiteit megagroot. Popronde Coördinator Evy Hommel kijkt tevreden terug. ,,Het is druk, gezellig en de reacties zijn hartverwarmend. Duidelijk voor herhaling vatbaar!”

Concertorganisatie De Link houdt ook dit jaar weer een divers mini-festival rondom de Tilburgse stadscomponist, Tracking Tilburg. Die titel wordt nu enkele maanden gedragen door componist, gitarist, filmmaker en allround kunstenaar Jacq Palinckx. Hij neemt het voortouw in het presenteren van de levendige Tilburgse nieuwe muziek-scene. Tussen 12.00 en 16.00 uur zullen circa zestien korte optredens te ontdekken zijn in het hele gebouw. Op 18 november in de LocHal staat de stadscomponist centraal. En de zoemsteen, het oudste muziekinstrument van Tilburg, Brabant en misschien zelfs van Europa. Dit instrument werd vijftig jaar geleden in Tilburg-Noord gevonden tijdens een opgraving. De zoemsteem, een kleine platte steen met een klein gaatje, bleek zo’n 7500 jaar oud en verwant aan de snorrebot, de bullroarer, de bora-bora en het zoemhout. De stadscomponist geeft een workshop zoemstenen maken. Als pièce de résistance is er een performance waarbij hij met bezoekers een slotconcert geeft met exemplaren die ze even daarvoor zélf gemaakt hebben. Gert-Jan Buijs sprak met Palinckx over het instrument. Daarnaast markeert Tracking Tilburg de première van Palinckx’ nieuwste langspeelfilm, Enantiodroma, die op een sterk surrealistische wijze inzicht geeft in Oliver Sacks’ muziektheorie.

Met 'Present' wil Willem Twee Muziek en Beeldende Kunst (W2) een serie minifestivals over het culturele seizoen 23/24 realiseren waarin progressieve jazz en andere vormen van momentmuziek worden geprogrammeerd. Hiermee wil zij tegenwicht geven aan de landelijke trend van podia en festivals om steeds meer commercieel en zonder risico te programmeren. De eerste editie vindt plaats op 17 november in Willem Twee Toonzaal in ’s-Hertogenbosch. Terugkerend element is de lenigheid van de vrouwelijke stem. De andere twee Presents vinden plaats in 2024 op 20 januari (Willem Twee Popzaal en Kunstruimte) en 20 april (Willem Twee Toonzaal).

Heel mooi natuurlijk zo’n jarig Poppodium 013, maar schiet de Tilburgse ondernemer er iets mee op? Zo 300.000 bezoekers trekt de Tilburgse podium jaarlijks naar de stad. ,Super tof, en we hebben er heel veel aan”, zegt ondernemer Guus de Jong. Hij bestiert Het Wapen van Tilburg, naast horecazaak heeft de herberg tegenover het station ook zeven hotelkamers. Aan de bezetting kun je aflezen of er concerten zijn. Tijdens het festival Roadburn verandert het hotel in een Roadburn-hotel. ,,Dan zijn alle kamers gehuurd door het poppodium.” Tijdens het festival is het zo druk in de stad dat de horecaman de kamers ook voor honderd euro extra in de markt kan zetten. ,,Maar ik profiteer het hele jaar door van 013, netjes om dan ook iets terug te doen.” De economische impact van de 013 is erg groot, vertelt Niek van den Broek namens hotel Mercure en Ibis. Het poppodium zet Tilburg op de wereldkaart. ,,013 is er sterk in om internationale artiesten binnen te halen die maar één concert geven in Nederland. Daar komen mensen van heinde en verre voor.” Ook bij hem is Roadburn daar een geliefd voorbeeld van: dan zitten de 108 kamers van Mercure en de 80 van Ibis ramvol, al houden ze altijd wat kamers over voor vaste zakelijke gasten. Niet alleen de hotels hebben er baat bij, zegt hij. ,,De stadscamping, campings en vakantieparken in de wijde omgeving ook.” Hoeveel levert het de stad precies op? Het Poppodium vroeg het Bureau voor Economische Argumentatie (BEA) dat in beeld te brengen. Ze berekenden dat bezoekers gemiddeld 23,20 euro uitgeven buiten het Poppodium. Het zou gaan om 4,2 miljoen euro aan eten en drinken en 1,6 miljoen aan overnachtingen. Nog eens 1,6 miljoen euro zou naar de detailhandel gaan en een half miljoen naar parkeergarages rondom 013. Ton Wilthagen, hoogleraar Arbeidsmarkt Tilburg University, kan dat niet zomaar beamen. Om dat na te rekenen heeft hij een paar weken vrij nodig. Er zijn natuurlijk voor de hand liggende manieren waarop het poppodium impact heeft op de lokale economie, vertelt hij. In het aantal banen (126 fte bij het Poppodium en de toeleveranciers alleen al -red)en het aantal bezoekers in de stad. ,,Kijk naar Roadburn en alle Roadburn-menu’s die je dan op de Korte Heuvel ziet.” Misschien wel belangrijker nog is dat 013 een vlaggenschip is van Tilburg, het zorgt voor cultuur in de stad. ,,Een reden waarom mensen Tilburg willen bezoeken, er willen studeren én er straks willen blijven wonen. Al die expats die in Eindhoven bij ASML werken, om maar iets te noemen, willen na hun werk ook iets te doen hebben. Dan is zo'n Poppodium, waar het aantal bezoekers nog altijd groeit, heel belangrijk. Dat kun je niet in absolute aantallen uitdrukken, maar moet je niet onderschatten. Dat effect is significant.” En dan hebben we het nog niet eens gehad over de gratis publiciteit die het poppodium genereert, de stijging van de waarde van woningen rondom het poppodium. En mede dankzij de aanwezigheid van Poppodium 013, en daarvoor Noorderligt, is er een Rockacademie in Tilburg, zo schrijft BEA.

Na 25 jaar neemt Janine Verster afscheid als hoofd en conservator van Erfgoedcentrum Tongerlohuys, Roosendaal. Bij haar aantreden in 1998 beloofde ze te gaan werken aan hogere bezoekersaantallen. Dat is gelukt. Het aantal mensen dat het museum, annex erfgoedcentrum Tongerlohuys aan de Kerkstraat in Roosendaal bezoekt, steeg van 2000 in 1998 naar ruim 10.000 in de laatste jaren. ,,We doen veel meer met educatie en we hebben meer wisselende exposities”, ziet ze als enkele redenen. Bovendien maakte ze enkele organisatorische veranderingen mee die goed zijn uitgepakt. In 1998 bracht haar loopbaan haar naar Roosendaal, waar ze Pieter Jan Klapwijk opvolgde bij De Ghulden Roos. Daar liep ze tegen een dichte deur aan. De deur tussen de twee musea De Ghulden Roos en Int Heyderadey. ,,In 2005 is de tussendeur geopend en zijn we samengegaan. Dat maakte een heel groot verschil. Wij een erfgoedcentrum en ’t Heyderadey hedendaagse kunst”, blikt ze terug. In 2016 volgde weer een grote reorganisatie. Het CultuurCluster werd opgericht. Een samenwerking tussen schouwburg De Kring, CultuurCompaan en het Tongerlohuys. ,,Een uiteenlopende samenwerking! Met drie culturele stichtingen. We kunnen elkaar doorlopend versterken. En dat gebeurt ook.” Inmiddels is bekend dat Janine Verster wordt opgevolgd door Laura Hondebrink die al vier jaar bij het CultuurCluster en het Tongerlohuys betrokken is.

,,We blijven iets achter op onze zeer ambitieuze begroting, met het huidige aantal van 44.000 bezoekers zoals gemeten tot en met 16 november”, zo formuleert Jacqueline Grandjean, directeur van Het Noordbrabants Museum. ,,Kort en goed kan ik stellen dat we verwachten in december nog een piek in de bezoekersaantallen te zien vanwege de kerstvakantie. De tijdsloten voor december lopen al aardig vol.” De groots opgezette Brueghel-tentoonstelling, waar vooraf veel gedoe over was, trekt tot nog toe minder bezoekers dan verwacht. De 120.000 bezoekers waar op wordt gehoopt zijn er drie keer zoveel als bij een gangbare tentoonstelling. Het Bossche museum stak er 2 ton aan eigen geld in en 5 ton kwam via zijn eigen fondsen. De totale begroting behelst ruim 1,5 miljoen euro. ,Opvallend is dat mensen lang blijven kijken, wat begrijpelijk is want op een schilderij van Brueghel valt veel detail en vaak ook humor te ontdekken. En we zien relatief veel mensen die een tweede keer komen en daarbij vaak weer een ander meenemen om samen te kijken”, aldus de museumdirecteur. Volgens Grandjean trekken de Breughels volle zalen. Te vol af en toe. Met zogenaamde dynamische prijzen, ofwel verschillende tarieven per tijdslot - wordt gepoogd te komen tot een betere spreiding over de dag. ,,De voorspelbare regel in musea is dat oude kunst hogere leeftijden aantrekt dan hedendaagse kunst. Dat zien we bij de Brueghels ook. Tegelijkertijd krijgen we ook enthousiaste schoolklassen over de vloer. Tijdens de museumavond van 3 november ontvingen we samen met Design Museum Den Bosch bijna tweeduizend bezoekers, vooral jongeren die niet vaak een museum van binnen zien. En door positieve recensies in België zien we een verdubbeling van het aantal bezoekers uit Vlaanderen.”

Het Eindhovens Dagblad sprak met Carolien Manders, de nieuwe beheerder van De Muzenval in Eersel. Ze wil vooral de mening van de mensen uit Eersel centraal stellen. ,,Ik kan wel iets leuk vinden, maar dat ligt echt aan de inwoners", vertelt Manders. Ze ziet graag dat Eerselnaren bij haar aankloppen met plannen voor eigen initiatieven. ,,Het is ten slotte hun gebouw. En er is ruimte over.” Over de affaire rond haar voorganger, die op staande voet werd ontslagen, wil ze geen uitspraken doen, liever praat ze over haar plannen voor ‘de huiskamer van Eersel’. ,,Hier moet echt gebouwd worden en dat vind ik ook leuk", aldus Manders die benadrukt dat De Muzenval ook kampt met een hoge energierekening omdat het gebouw groot en oud is. Ze heeft wel een idee hoe ze dat ‘bouwen’ aan gaat pakken, namelijk door veel te organiseren en ervoor te zorgen dat er genoeg bezoekers blijven komen. ,,Als er veel reuring in het gebouw is, kunnen we op die manier inkomsten krijgen. En dat kost tijd. Mensen moeten je ook vertrouwen en het je gunnen.” Ze is positief over de toekomst. Ze verwacht dat de door haar zo gewenste lokale initiatieven het cultureel centrum een impuls zullen geven. Ook de ruimere openingstijden zullen gaan helpen, denkt Manders. De Muzenval is namelijk nu ook op woensdagmiddag en vrijdag open. ,,Ook het kantoor van de bieb komt straks hierbij te zitten. Dan krijg je al een extra dynamiek", zegt ze vol vertrouwen.

Verenigingen en andere maatschappelijke organisaties in Nuenen hebben in 2023 weinig gebruik gemaakt van een eenmalige tegemoetkoming in energiekosten. Van de 75.000 euro die in het potje zat, is ‘slechts’ 17.058 euro aangevraagd door vijf verenigingen. Het resterende bedrag van bijna 58.000 euro gaat terug in de spaarpot van de gemeente, nu de regeling is gestopt. Sportclubs en andere verenigingen konden tot en met afgelopen april een tegemoetkoming voor gestegen energiekosten aanvragen. Deze kwam er op verzoek van politieke partij CDA, als aanvulling op landelijke regelingen.

Het Joe Mann Openluchttheater in Best moét worden opgeknapt, omdat de veiligheid van bezoekers en gebruikers in het geding komt. Wethouder Stan van der Heijden : ,,Deze zomer brak een rugleuning af toen een bezoeker daar tegenaan leunde.” Als daarvoor niet wordt gezorgd ‘dan mogen er geen voorstellingen meer worden gegeven’, aldus de wethouder. Hij vraagt daar 450.000 euro voor en wil het theater vervolgens verbeteren. Het college zou de gelegenheid meteen willen aangrijpen om er een ‘aantrekkelijker en professioneler’ openluchttheater van te maken. ,,Daar zou dan ook meer met de programmering kunnen, zoals cabaret- of muziekvoorstellingen zoals elders in het land gebeurt.” Daar ziet de portefeuillehouder dan ook een professionelere inrichting voor zich, met een overkapping en rails om verlichting aan op te hangen. Het geld, 925.000 euro, denkt hij te halen uit de door het Rijk geoormerkte coronagelden voor de cultuursector. Maar voordat dat geld daarvoor wordt aangewend, gaat hij eerst nog met de Bestse cultuursector praten, ook op verzoek van de gemeenteraad. ,,Want misschien kunnen we die 9 ton elders beter besteden.” De gemeenteraad gaat de komende weken een beslissing nemen: gaan ze het hele advies overnemen, op onderdelen aangepast of helemaal niet?

Veel minder clubs en verenigingen dan verwacht hebben bij de gemeente Meierijstad aangeklopt voor een bijdrage in de fors gestegen energiekosten. Van de gereserveerde 450.000 euro is pas 92.000 euro toegekend. De gemeente denkt dat de rest van het geld komend jaar echt nog wel nodig is. Verenigingen en stichtingen kunnen nog tot het eind van dit jaar een subsidie aanvragen voor de hogere energiekosten die ze in 2022 hebben gemaakt. ,,De impact van de energiecrisis is groot voor onze inwoners, de bedrijven, de maatschappelijke instellingen en verenigingen”, stelt het college in een brief aan de gemeenteraad. Niet voor niets natuurlijk dat het college november vorig jaar in allerijl verenigingen en stichtingen tegemoet kwam. Van organisaties op het gebied van kunst en cultuur heeft er slechts één ‘een minimaal bedrag gekregen’ terwijl gerekend was op tien aanvragen. ,,Van een aantal organisaties verwachten we nog een aanvraag”, zegt het college. Omdat het nog steeds onrustig is op de energiemarkt en sommige clubs nog nieuwe contracten afsluiten, is besloten om ook voor 2023 een eenmalige subsidie beschikbaar te stellen voor hogere energielasten. De gemeente zelf is overigens één van de organisaties die een zeer ongunstig nieuw contract heeft: de kosten stijgen met 300 procent. Omdat een aantal organisaties aan dit contract verbonden is, wordt ook hun rekening hoger. Voordeel is wel dat veel clubs en instellingen inmiddels maatregelen hebben getroffen om minder energie te gebruiken. En om ze te laten wennen aan de gestegen energiekosten wil Meierijstad voor dit jaar nog maar 75 procent van de hogere kosten vergoeden. Het college verwacht dat er voor dit jaar ongeveer 280.000 euro nodig is voor de compensatie.

Woonstichting Leystromen maakte eind juli bekend vier scholen en cultureel centrum De Schakel te willen verkopen. De Schakel is vervolgens aangeboden aan de gemeente Gilze en Rijen, die in 2019 al een rapport liet maken over de mogelijke koop van het gebouw in combinatie met cultureel centrum De Boodschap in Rijen. De gemeente wil nu De Schakel, het maatschappelijke en culturele centrum in Gilze, kopen. De gemeente kan het pand voor ruim 5,4 miljoen euro overnemen. ,,In dat rapport stonden goede dingen. Maar er is toen gekozen om niet actief aan te sturen op koop, tenzij een kans zich voordoet. Nu doet de kans zich voor om het te kopen en daar acteren we op”, zegt Jeroen Leemans, woordvoerder van de gemeente Gilze en Rijen. ,,Dat is in lijn met het rapport van 2019. De Boodschap staat niet te koop, dus is het geen issue om daar op in te zetten.” Het laatste woord is nu aan de gemeenteraad, die moet akkoord te gaan met een bedrag van € 5.410.000 voor de aankoop van het pand. Een investering die voor de gemeente, die nu als huurder van De Schakel jaarlijks een bedrag van € 435.252 moet overmaken, volgens een taxatierapport ‘een verwacht financieel voordeel oplevert’ dat jaarlijks oploopt tot een structureel financieel voordeel van ruim € 94.500 in 2032. Daarnaast ‘vergroot de aankoop de betrokkenheid van de gemeente bij een sociale basisvoorziening en vergroot de aankoop de zeggenschap van de gemeente over een beeldbepalende locatie in de kern Gilze’, geeft het college als argumenten voor de koop van het gebouw. Leystromen heeft meerdere biedingen ontvangen, maar de woonstichting geeft de eerste optie aan de gemeente.

Met de eerste Breda Game Week voor de deur wordt meteen duidelijk waar het aan schort in de lokale gamesector. Breda heeft een opleiding op topniveau in huis, maar is (nog) geen internationale hub in de gamesector. De Breda Game Week moet de eerste aanzet tot verandering worden. ,,Breda heeft een enorm potentieel”, zegt organisator Leon van Rooij. Van Rooij, docent aan de St. Joost, vindt het de hoogste tijd worden dat Breda meer haalt uit het talent dat de stad in huis heeft. Van Rooij: ,,De neuzen staan nu dezelfde kant op. Deze eerste nationale Breda Game Week is een samenwerking van Playgrounds, Breda Game City, Dynasty, BUas, Avans Hogescholen inclusief St. Joost School of Art & Design, Rooi Pannen en de gemeente Breda. Samen laten we de komende week zien wat er mogelijk is en wat de kansen zijn voor de stad”, zegt hij. ,,Het is een echte industrie geworden, waarin heel veel geld omgaat. Gelukkig ziet de gemeente Breda dat inmiddels ook. De sector is economisch heel interessant voor de stad. Je moet het niet alleen maar als vermaak zien. Met de Breda Game Week willen we lokale gamebedrijven in de spotlights zetten.” De gemeente Breda heeft de gamesector als speerpunt opgenomen in het economisch beleid. ,,Gaming speelt een belangrijke rol bij nieuwe technologische ontwikkelingen. Daarom zet de gemeente in op toegepaste technologie en creativiteit. Gaming technologie en content creativity staan vaak aan de basis van nieuwe ontwikkelingen hiervoor. Denk bijvoorbeeld aan virtual reality en geavanceerde grafische technieken”, aldus een woordvoerster. Maar er is veel voor nodig om van de stad een echte gamehub te maken. Op dit moment verlaat ruim negentig procent van de gamestudenten Breda weer na hun studie. De gemeente, BUas en de provincie Noord-Brabant willen dat percentage naar beneden brengen en maken daar 13,4 miljoen euro voor vrij. Breda moet een stad worden met veel bedrijven waar afgestudeerde gamestudenten aan de slag kunnen. Er wordt op dit moment onder meer nagedacht over het aantrekken van een Business Developer, die jonge ondernemers moet helpen om hun bedrijf te laten groeien. De grote gamebouwer Ubisoft heeft zich al gecommitteerd aan een plan voor een Game Accelerator op de BUas-campus. Vanaf 18 tot en met 24 november zijn er op verschillende locaties zoals de Rooi Pannen, BUas, St. Joost en de Nieuwe Veste betaald of gratis activiteiten te bezoeken. Er zijn workshops en paneldiscussies met mensen uit de gamesector. Daarnaast komt ook de maatschappelijke en sociale impact van game technologieën aan bod.

Op 15 november 2023 nam demissionair staatssecretaris van Cultuur en Media Gunay Uslu het rapport ‘Fair Pay dichterbij. Meerkosten van Fair Pay in de culturele sector, 2022’ in ontvangst. Aan dit rapport in opdracht van Kunsten ’92 heeft bureau PPMC Economisch Advies het afgelopen halfjaar gewerkt. De overhandiging vond plaats tijdens het slot van de Algemene Ledenvergadering van Kunsten ’92, door Marianne Versteegh, voorzitter van de begeleidingscommissie van het onderzoek. Het onderzoek dat er nu ligt maakt de meerkosten transparant bij meerjarig door het rijk en door de rijkscultuurfondsen gesubsidieerde instellingen. Het betreft acht onderzochte deelsectoren, te weten: meerjarig gesubsidieerde dans; meerjarig gesubsidieerd theater; meerjarig gesubsidieerd muziektheater; meerjarig gesubsidieerde muziek; meerjarig gesubsidieerde jeugdpodiumkunsten; meerjarig gesubsidieerde festivals; meerjarig gesubsidieerde musea; meerjarig gesubsidieerde beeldende kunst en creatieve industrie. Ook is er voor het eerst naar de meerkosten van de door de Rijkscultuurfondsen projectmatig gesubsidieerde deelsectoren gekeken, zoals film, cultuurparticipatie en overig. Het onderzoek heeft zowel betrekking op personeel in loondienst als op zzp’ers en andere inhuur, en omvat zowel tekortschietende betalingen als de kosten van onbetaald structureel overwerk. De cijfers in het rapport hebben betrekking op het kalenderjaar 2022 en berusten dus op het loon- en prijspeil van 2022. De onderzoekers hebben nog geen uitkomsten van ketentafels kunnen doorrekenen. Kostenstijging door inflatie en materiële kostenstijgingen of veranderende arbeidsmarktwetgeving zijn niet meegenomen. Wel is berekend wat de meerkosten zijn om fair pay geïndexeerd in te voeren per 1 januari 2025. De meerkosten die in dit onderzoek inzichtelijk worden gemaakt, voor rijksgesubsidieerde instellingen en -projecten, zijn € 29,2 miljoen. De meerkosten voor deze onderzochte deelsectoren passen hiermee vooralsnog binnen het budget dat de staatssecretaris hiervoor beschikbaar heeft gesteld. Hierbij moeten wel de meerkosten voor indexatie per 2025 worden opgeteld, wat de meerkosten in totaal op minimaal € 34,5 miljoen brengt voor de onderzochte deelsectoren. Wat Kunsten ’92 betreft is het voorliggende onderzoek een belangrijke en noodzakelijke stap om tot eerlijke betaling in de hele culturele en creatieve sector te komen. In een reactie geeft Kunsten’92 6 aandachtspunten die zorgen baren. Na deze noodzakelijke stap is meer nodig, namelijk dat gesubsidieerde instellingen en project gefinancierde instellingen, bedrijven, makers en festivals door provincies en gemeenten ook over kunnen gaan tot eerlijke betaling. Volgens de VNG moet het nieuwe kabinet voor de gemeentelijk component minimaal € 68,2 miljoen vrij maken. Aanvullend onderzoek moet uitwijzen of dit toereikend is en wat bij provincies nodig is. Richtlijnen en convenanten die op de ketentafels van fairPACCT worden ontwikkeld kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het tot stand komen van betere arbeidsvoorwaarden en eerlijke betaling in de sector. Daarbij is ondersteuning noodzakelijk. Naar de uitkomsten van de andere ketentafels wordt uitgezien omdat dit een basis is voor inzicht in aanvullende meerkosten in de gehele keten om tot Fair Chain te komen. Laat cultuurfondsen (ook de private) inzetten op instrumentarium dat ook kleinere instellingen en zzp’ers beter in staat stelt de Fair Practice Code toe te passen. Daarbij zijn het Fair Practice Lab en de in ontwikkeling zijnde kostencoach (werktitel) belangrijke instrumenten. Roep ook andere private en commerciële partijen op Fair Pay staande praktijk te maken.

Pensioenopbouw is een belangrijke arbeidsvoorwaarde. Maar niet alle werkgevers in de culturele en creatieve sector bieden een pensioenregeling. Het Ministerie van OCW heeft daarom nu een budget vrijgemaakt om werkgevers in de culturele en creatieve sector te stimuleren om een pensioenvoorziening voor hun werknemers te regelen. Overweeg je als werkgever om een pensioenregeling voor je werknemers te treffen? De regeling Zekere Zaak Pensioen stimuleert werkgevers in de sector om de mogelijkheden rondom het aanbieden van een pensioenregeling te onderzoeken, met een Verkenningsbijdrage van maximaal € 3.000, -. De regeling biedt daarna ook een Pensioenstimulans tot wel € 2.000, - per werknemer, om een pensioenregeling daadwerkelijk in te voeren. De regeling geldt momenteel tot en met 30 juni 2024 (of zolang het budget reikt) en staat open voor iedere organisatie in de culturele of creatieve sector.

Op 15 november spraken vijf (kandidaat) Tweede Kamerleden met elkaar over de culturele en creatieve sector tijdens het Collectieve Creatieve Cultuurdebat. Hoewel alle partijen meer werk willen maken van het potentieel van de culturele en creatieve sector op onze samenleving, delen ze ook een grote zorg over de toekomst van het cultuurbeleid in Nederland. Bij het verkiezingsdebat dat in TivoliVredenburg werd georganiseerd, waren circa 400 bezoekers aanwezig. Tijdens het debat gaven de kamerleden Paternotte (D’66) en Mohandis (GL/PvdA) aan ‘grote zorgen’ te hebben over het cultuurbeleid van het nieuw te vormen kabinet. “Het voelt alsof het weer het jaar 2010 is. We staan hier te praten over prachtige zaken, terwijl er misschien een sloopkogel aankomt”, aldus de nummer twee van D66. Kamerlid Kwint (SP) pleitte daarnaast voor een eerlijk inkomen voor makers en meer aandacht voor kunst en cultuur in het onderwijs. Over het thema van de wettelijke verankering van cultuur voor gemeenten waren de partijen het met elkaar eens. Gedurende het debat bleek dat alle (kandidaat) Kamerleden zich daarin konden vinden. Ook waren alle aanwezige partijen voorstander van het behouden van het btw-tarief van 9%. De Partij voor de Dieren bepleitte dat cultuur een basisbehoefte is, waar een btw-tarief van 0% passend is. De rode draad tijdens het debat was het onderzoeksrapport ‘In de schijnwerpers’ dat is opgesteld in opdracht van de Tweede Kamer. In dit rapport zetten de onderzoekers uiteen dat de culturele en creatieve sector wezenlijk kan bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke opgaven, maar dat er nog sprake is van veel onbenut potentieel. In de culturele en creatieve sector zijn circa 350.000 mensen werkzaam. ''Een volslagen overbodig babbel-uurtje'. Zo typeert Cultureel Persbureau in haar korte verslag het debat.   Peter van den Bunder, Kunstenbond,   vond het een goed debat. "Hoewel de zorgen voor wat er na de verkiezingen met cultuur gebeurt, blijven", zegt hij. "De partijen die aanwezig waren die vonden elkaar en de culturele sector toch weer eventjes." Duidelijk werd volgens hem waarom cultuur belangrijk is. "En we konden als cultureel veld het belang en de waarde goed meegeven. In die zin staan we weer bij hen op de kaart. Er valt echt wat te kiezen volgende week en er ligt een grote opgave voor kunst en cultuur."

Ben jij een zzp’er in de culturele en creatieve sector en wil jij je laten adviseren over je pensioen? Vraag dan nu een voucher aan waarmee 75% van de kosten van een onafhankelijk pensioenadviesgesprek worden vergoed. Een aanvraag indienen gaat gemakkelijk en geeft je toegang tot een voucher waarmee bij een Adfiz-adviseur een gesprek kan worden ingepland over de pensioenmogelijkheden die passen bij jouw situatie. Met de voucher wordt 75% van de kosten van dit pensioenadviesgesprek vergoedt, tot maximaal € 600,-. Na goedkeuring van je aanvraag, ontvang je een bevestiging met spelregels, instructies én tips. De limited edition vouchers worden aangeboden in samenwerking met De Kunst van Later. Het betreft een verlenging van de pilot die op de Dutch Design Week van start ging