Trends & Ontwikkelingen

Ruimte voor Reuring; dat is de visie voor Cultuur en Erfgoed in Almelo. Het college van burgemeester en wethouders van Almelo hebben de Visie Cultuur en Erfgoed 2025 – 2035 vastgesteld. De visie gaat nu naar de gemeenteraad. Op 24 juni zal de gemeenteraad een besluit nemen over de visie. Bij het proces om te komen tot de concept visie is er intensief samengewerkt met inwoners, het culturele en erfgoed netwerk en andere betrokkenen. Dit gezamenlijke proces heeft geleid tot een breed gedragen concept visie met aandacht voor het verleden, oog voor het heden en zicht op de toekomst.

Twee ‘twijfel-Rembrandts’ van het Haagse Mauritshuis blijken definitief niet van de hand van de meesterschilder. Dat is donderdag bekendgemaakt tijdens de presentatie van een uitgebreid onderzoek met als centrale vraag: heeft het museum er ‘opeens’ twee Rembrandts bij – of toch niet? Drie ‘twijfel-Rembrandts’ van het Mauritshuis werden jarenlang uitvoerig onderzocht met technisch onderzoek en fingerspitzengefühl. Twee blijken niet van de hand van de schilder te zijn, over één doek blijft onzekerheid bestaan. Alle drie de schilderijen zijn nu in het museum te zien.

Getaxeerd op 16 duizend euro, verkocht voor 860 duizend, en nog eens voor 12,8 miljoen: oorspronkelijke eigenaar van zogenaamde Rembrandt eist schadevergoeding van veilinghuis Christie’s, maar vangt bot bij rechtbank Amsterdam. De weduwe voelt zich nog altijd zeer benadeeld door Christie’s, zo blijkt uit een uitspraak van de rechtbank in Amsterdam. Die werd afgelopen week gepubliceerd, maar werd tot nu toe niet opgepikt in de media. 

De oude eigenaar vindt dat Christie’s in 2021 onvoldoende onderzoek heeft verricht naar de herkomst en daardoor niet zag dat het werkelijk een Rembrandt is. Daarom eiste zij voor de rechter een schadevergoeding van ruim 10 miljoen euro. Christie’s raadpleegde in 2020 zelf vijf experts en het eigen team dat oude meesters onderzoekt, zo blijkt uit de uitspraak. Allemaal zijn zij afwijzend. Over de vraag of het schilderij nu van Rembrandt is, houden de rechters zich wijselijk op de vlakte. Maar zij oordelen wel dat Christie’s genoeg onderzoek heeft laten doen om te kunnen concluderen dat het schilderij niet van de oude meester is.

Kunstenaar Willem den Ouden is op 97-jarige leeftijd overleden. Dat heeft zijn uitgeverij bekendgemaakt. Den Ouden stond bekend als een van de belangrijkste landschapsschilders van ons land. Hij maakte schilderijen, aquarellen, tekeningen, etsen en litho's. Het werk van Den Ouden is onder meer te zien in het Rijksmuseum en het Rembrandthuis in Amsterdam. Ook in het Stedelijk Museum en het Stadsarchief van Amsterdam hangen schilderwerken van de kunstenaar.

De Biënnale in Venetië reikt jaarlijks een Gouden Leeuw voor het oeuvre van een componist. Een Life Time Achievement Award, zoals dat heet. Dit jaar gaat die Gouden Leeuw naar de 82-jarige Amerikaanse componist en performer Meredith Monk.

Monk is een artistieke duizendpoot, die schakelt tussen allerlei kunstvormen. Haar muziek gaat van hedendaags klassiek naar jazz en pop. De jury van de Biënnale in Venetië schrijft: “Monk heeft een revolutie ontketend in de muziek en de podiumkunsten. Haar benadering heeft het potentieel van de menselijke stem opgerekt, en de stem veranderd in een voertuig voor ontdekkingsreizen in klank.” De jury noemt Monk één van de grote vernieuwers die muziek weer tot een meeslepende rituele ervaring heeft gemaakt.

Nederlandse scholieren lezen steeds minder, en een derde van de kinderen heeft een achterstand in leesvaardigheid. Om die trend te keren komt er een boek, een podcast, een expositie, een tournee en een postzegelserie onder de noemer Romanreuzen. Voor het boek interviewde Journalist Frénk van der Linden 52 schrijvers, onder wie Kader Abdolah, Yvonne Keuls en Tommy Wieringa. Zij werden door Fjodor Buis gefotografeerd.

In de interviews vraagt Van der Linden de schrijvers naar het boek dat het meest indruk op ze heeft gemaakt. Ook wil hij weten hoe deze leeservaring hun favoriete eigen boek heeft beïnvloed. De 52 gesprekken zijn ook als podcast te beluisteren. Om jongeren tot lezen te verleiden, gaat Van der Linden met de schrijvers op tournee door het land. 

Met minder middelen, maar ook meer avontuur vond Roadburn zichzelf opnieuw uit. Roadburn begon 25 jaar geleden als een festival voor heavy muziek, waar vooral de gitaren domineerden. De laatste edities is het vierdaagse festival ingrijpend veranderd, min of meer noodgedwongen. De grote, geliefde bands uit bijvoorbeeld de stoner- of doommetal zijn langzaam uit het programma verdwenen, omdat ze te duur geworden zijn, of anderszins minder beschikbaar. Het festival moest dus wel op zoek naar nieuwe artistieke betekenis, met minder middelen, maar misschien daardoor juist meer avontuur. Roadburn is nu een soort laboratorium voor heavy muziek geworden, een meerdaags experiment waar je als publiek deel van uitmaakt.

Is Roadburn immaterieel erfgoed? Om die vraag te beantwoorden, start de Reinwardt Academie een onderzoek. De resultaten worden gepresenteerd op congressen, waarna het festival voor de editie van volgend jaar besluit of het project een vervolg krijgt. Projectleider Jonathan Even Zohar heeft samen met studenten tal van verhalen en voorwerpen verzameld en verwacht er tijdens het festival nog zo’n 300 te ontvangen. ,,Een festival is een raar iets, het bestaat maar een paar dagen. Maar door het jaar heen heeft het ook betekenis.” 

Volgens de projectleider zit de betekenis van Roadburn niet alleen in de muziek en de gezelligheid. ,,Bezoekers beleven hier zoveel meer dan een showtje en een biertje. Ze verliezen iemand of ze vinden de liefde. Die persoonlijke en ingrijpende verhalen komen tot uiting in de ernst van de muziek.” Elke bezoeker wordt uitgenodigd om tijdens het festival spullen naar een ‘levende’ expositie in 013 te brengen. Daar worden deze voorwerpen tentoongesteld of gedigitaliseerd en opgenomen in een archief, zodat de collectie na het festival ook online te bekijken is.

Veel feesten worstelen met smartphonegebruik op de dansvloer. Het Amsterdamse festival Burst neemt daarom op Koningsdag een drastische maatregel: alle telefoons van de 17.000 bezoekers moeten in een tasje dat alleen in speciale area’s door medewerkers geopend kan worden. „Als de telefoons weg zijn, maakt iedereen hetzelfde moment mee.” 

Emma Marshall, die in Engeland bezig is met promotieonderzoek naar elektronische muziek en oprichter is van de beweging Music is Movement, strijdt al jaren tegen het vele gebruik van smartphones op dansvloeren. „Er is wetenschappelijk bewijs dat muziek en beweging echt impact kunnen hebben op mensen hun lichaam en geest”, zegt ze. „Samen dansen helpt bij het reguleren van het zenuwstelsel, het synchroniseren van onze hartslag en zelfs hersengolven.” Dat geldt alleen niet als mensen op hun smartphone zitten. 

Met 210 bands op 20 podia, 27 binnenconcerten, 25 solisten uit de hele wereld, 6 dansworkshops en loopgroepen is gisteren het programma van het 53ste Breda Jazz Festival online bekendgemaakt. ‘We zijn scherper dan vorig jaar’. GJD Events was vorig jaar voor de eerste keer verantwoordelijk voor de programmering van het festival en dat pakte goed uit.

Buiten de succesformule van het Breda Jazz Festival met vier dagen gratis buitenoptredens staan er deze editie allerlei vernieuwingen op het programma. „Er komen extra optredens op nieuwe locaties met een net iets andere insteek”, aldus Griffioen. Zo gaat het Breda Jazz Festival samenwerken met het Chassé Theater, Stedelijk Museum Breda en Sound of Europe.

En dit jaar wordt voor het eerst de Breda Jazz Festival Award uitgereikt. Griffioen: „Met deze award zet het festival jazztalent in de schijnwerpers. Het is een waardering voor een talentvolle muzikant die de jazzscene én nieuwe generaties weet te inspireren met zijn of haar geluid.” De prijs wordt uitgereikt tijdens de opening van het festival.

De Palestijnse fotograaf Samar Abu Elouf heeft de World Press Photo voor beste foto van het jaar gewonnen. Op het prijswinnende beeld is een gewonde jongen uit Gaza te zien. Mahmoud Ajjour van 9 verloor zijn armen in de oorlog tussen Hamas en Israël. De winnaar werd bekendgemaakt tijdens de persopening van de World Press Photo-tentoonstelling in De Nieuwe Kerk in Amsterdam. 

Kenniscentrum voor seksualiteit Rutgers heeft een kort geding tegen de ultraconservatieve katholieke stichting Civitas Christiana gewonnen. Die stichting moet per direct stoppen met de verspreiding van het Zwartboek Lentekriebels dat in aanloop naar de Week van de Lentekriebels werd verspreid en waarin Rutgers in verband wordt gebracht met pedofilie.

Ook gaat de stichting Civitas Christiana alle berichten over kinderboekenschrijver Pim Lammers verwijderen en zal beschuldigingen aan diens adres niet herhalen. Dat heeft de stichting afgesproken met Singel Uitgeverijen na een kort geding dat vorige week diende.

Twee ‘twijfel-Rembrandts’ van het Haagse Mauritshuis blijken definitief niet van de hand van de meesterschilder. Dat is donderdag bekendgemaakt tijdens de presentatie van een uitgebreid onderzoek met als centrale vraag: heeft het museum er ‘opeens’ twee Rembrandts bij – of toch niet? Over één doek blijft onzekerheid bestaan. Alle drie de schilderijen zijn nu in het museum te zien.

In een periode waarin veel gemeenten bezuinigen op cultuur, kiest Alkmaar voor een andere koers. De stad wil tot 2040 zo’n 70 miljoen euro investeren in cultuuraccommodaties.  De plannen zijn vastgelegd in de Ontwikkelagenda Cultuur Alkmaar 2040, waarover de gemeenteraad in mei een besluit neemt. De uitbreiding van Victorie staat gepland voor 2034–2035.

Poppodium Victorie krijgt in de plannen een grotere hoofdzaal met een capaciteit van 1.500 bezoekers. Daarmee zou het podium uitkomen in de top tien van popzalen in Nederland met een capaciteit van meer dan 1.000 personen. 

Op het terrein van de voormalige cementfabriek ENCI in Maastricht is een belangrijke mijlpaal gevierd: de officiële toekenning van vijf rijksmonumenten en achttien gemeentelijke monumenten. De omvang van de toekenning, de grootste in Nederland sinds tien jaar, benadrukt het uitzonderlijke cultuurhistorische belang van de iconische gebouwen op het terrein.

Ook werden de eerste ontwikkelingen voor het ENCI-terrein gepresenteerd. Bestaande en unieke fabriekspanden, waarvan een groot deel monumentaal is, worden herbestemd voor culturele, commerciële en woonfuncties. Deze beoogde herbestemming biedt de kans om het erfgoed te behouden en tegelijkertijd het gebied nieuw leven in te blazen. 

Jeugdfonds Let’s Dance krijgt een vervolg. Vanaf de zomer worden er weer gratis danslessen in verschillende wijken in Nederland gegeven. Op pleintjes in hun eigen wijk kunnen meiden (en jongens) kennismaken met verschillende dansstijlen. Van hiphop en R&B tot Afrodans. Het streven is om méér meiden structureel te laten deelnemen aan cultuurlessen.  

Het wijkproject ‘Jeugdfonds Let’s Dance’ had een succesvolle start in 2024. Op vijf plekken deden 679 kinderen mee aan danslessen in hun wijk, gegeven door professionele dansdocenten. Nu keert het project in twee keer zoveel Nederlandse plaatsen door het hele land. 

Tot aan de opening van het Warenhuis zit in De Schakel in Oss een tijdelijk onderkomen voor het Toeristisch Informatiecentrum Oss dat eerder in de Kruisstraat zat. Het Warenhuis zal naar verwachting in het voorjaar van 2026 opengaan. Het wordt een ontmoetingscentrum met een bibliotheek, stadsarchief en uiteindelijk ook het toeristisch informatiecentrum, naast het Walkwartier. 

Bas Rikken is kunstenaar en je kunt in De Schakel tijdens de openingsuren van het informatiecentrum ook zijn design in licht bewonderen. Zo bezoek je een klein galerie en krijg je advies op maat voor een leuk uitje in de omgeving. 

De kritiek van deskundigen op de directie en de gemeente over het nieuwe toekomstplan van het Theater aan de Parade in Den Bosch is op enkele onderdelen niet mals. Natuurlijk balen de betrokkenen, zeggen ze. Een gesprek met de tijdelijk directeur, de voorzitter van de raad van commissarissen en de wethouder. ,,Berenschot onderstreept dat het bedrag dat wij vrij willen maken het juiste is”, constateert wethouder Mike van der Geld. 

Van der Geld is en blijft optimistisch. ,,Hopelijk is onze financiële steun de laatste aflevering van een film die al vijftien jaar duurt, inclusief de discussie over nieuwbouw en locatie. Wat nogal eens onderbelicht blijft is, dat wij als stad groeien naar 200.000 inwoners. Daar hoort een theater bij wat financieel in de pas loopt met andere steden.”

Een kunstenaar van wereldformaat verdient een groot podium: 3 locaties in Brabant slaan de handen ineen voor een unieke tentoonstelling. Op donderdag 17 april opent het ‘drieluik’ over de Poolse invloedrijke kunstenaar en pionier Magdalena Abakanowicz in het TextielMuseum, Het Noordbrabants Museum en het provinciehuis Noord-Brabant in ’s-Hertogenbosch.

In het provinciehuis hangt Abakanowicz’ grootste, meest monumentale werk ter wereld: de Bois le Duc (1970-1971). Dit monumentale kunstwerk bestaat uit 19 geweven banen, elk ruim 7 meter hoog en 22 meter breed. Het werd speciaal gemaakt voor de Bois le Duczaal, ontworpen door architect Maaskant.

Er live bij zijn: hoe we live-events beleven met media’, is de titel van het winnende proefschrift van mediawetenschapper Esther Hammelburg (46). Donderdagochtend ontving ze de Boekman Dissertatieprijs 2025 voor haar onderzoek naar de verandering van live-ervaringen door digitale media. De prijs wordt toegekend aan het beste Nederlandse proefschrift op het snijvlak van kunst, cultuur en maatschappij. Hammelburgs onderzoek laat zien dat digitale media, en in het bijzonder de smartphone, de manier waarop we live-evenementen ervaren fundamenteel veranderen.

Voor haar werk, waar ze in 2021 op promoveerde, ontvangt Hammelburg een geldbedrag van 10.000 euro en wordt het volgende themanummer van het tijdschrift Boekman gewijd aan haar werk. De jury noemt het proefschrift „innovatief en praktijkgericht” en prijst de manier waarop Hammelburg „de werking van kunst en cultuur plaatst in de hedendaagse sociale context van concertbezoekers en festivalgangers.”

De discussie over de extra miljoenen aan steun voor het nieuwe Theater aan de Parade is uitgesteld naar begin volgende maand. Een groot deel van de Bossche politiek wil zich beter voorbereiden nadat er een nieuw pak aan extra informatie kwam. ,,De stad heeft recht op zorgvuldigheid”, verklaarde Rinie Mees van Leefbaar ’s-Hertogenbosch. Wordt vervolgd, op dinsdag 6 mei.

De musical Elisabeth is woensdag de grote winnaar geworden van de Musical Awards 2025, met zes prijzen. De vakjury gaf de Nederlandse versie van de voorstelling over het leven van deze Oostenrijkse keizerin ook de award voor ‘beste grote musical’. ,,Het is een sprookje om mee te maken”, reageerde producent Albert Verlinde.

De prijs voor ‘beste mannelijke hoofdrol in een grote musical’ belandde bij oud-Fontys student Martijn Noort.

Muziek is de sleutel naar het brein van Paul Depla. Zodra de pick-upnaald het vinyl raakt, gaan bij de burgemeester van Breda de luiken open. Welke popnummers typeren hem? Een muzikaal portret van Depla die vandaag 60 jaar wordt. ,,Zo’n nummer als I’m the Man van Joe Jackson. Ik voelde me het mannetje, maar was als jong manneke ook onzeker.” De muren van Depla’s werkkamer op het stadskantoor zijn behangen met platenhoezen.

De culturele stichting Honsoirde stopt op 1 juli met haar activiteiten vanwege een gebrek aan vrijwilligers. De stichting is gevestigd in de historische toren van de voormalige Abdij Mariënkroon in Nieuwkuijk. ,,De afgelopen periode is intensief gezocht naar perspectief voor de toekomst”, zegt voorzitter Paul Schalken. ,,Het bleek onmogelijk om bestuursfuncties ingevuld te krijgen.” Daarnaast kampt Honsoirde met teruglopende bezoekersaantallen, vergrijzing van het vrijwilligersbestand en afnemende bestuurskracht.

Het waren woelige tijden toen Hannie Derks (56) in 2020 manager werd van de Weeffabriek, het toenmalige Hofdael. Nu het cultureel centrum in rustiger vaarwater terecht gekomen is, gaat Derks haar energie steken in het Natlab in Eindhoven.

,,Het was een saai gebouw toen ik begon. Er hing nauwelijks iets aan de muren en het meubilair was aan vernieuwing toe. Het budget was nul euro.” Via marktplaats en ’t Goed sleepte ze een kleurrijke inrichting bij elkaar. Een groot probleem bleef de financiële situatie van de Weeffabriek. Derks was dan ook blij met bureau Berenschot dat door de gemeente werd ingehuurd. ,,Dat heeft echt snel gewerkt”, aldus Derks.

De bedrijfsruimtes en kluis van De Nederlandsche Bank in Amsterdam zijn omgebouwd tot de ‘Nieuwe Schatkamer’. Iedereen kan er in- en uitlopen om kennis te maken met de kunstcollecties of gebruik te maken van openbare werkplekken.

De nieuwe spectaculaire entree van De Nederlandsche Bank leidt bezoekers eerst door de kluis. Wie vervolgens omkijkt ziet een grote goudkleurige muur vol kunst. De ‘goudwand’, zoals deze blikvanger wordt genoemd, grenst aan openbare werkplekken en leestafels, die op een doordeweekse middag goed benut worden.

De Jaarrapportage van de Cultuurmonitor geeft elk jaar een samenvatting van de belangrijkste onderwerpen en veranderingen in de culturele sector. De monitor bundelt data over onder andere de arbeidsmarkt, financiering, infrastructuur, aanbod en bezoek van de culturele sector, en biedt inzicht op landelijk, provinciaal en gemeentelijk niveau. 

Nieuw in deze editie is de verdere verfijning van indicatoren, waaronder uitsplitsingen binnen de podiumkunsten, data over inkomen na afstuderen en cijfers over diversiteit. Bovendien zijn sommige indicatoren nu ook beschikbaar op gemeentelijk en COROP-niveau, wat een gedetailleerder beeld biedt van regionale ontwikkelingen.

Esther Hammelburg wint 6e Boekman Dissertatieprijs. Op 17 april reikte Juryvoorzitter prof. dr. Susanne Janssen de prijs uit in aanwezigheid van vertegenwoordigers van de organiserende partners en het NWO-domein Sociale en Geesteswetenschappen. Hammelburg ontving de prijs voor haar proefschrift Being there live: how liveness is realized through media use at contemporary cultural events, waarin zij onderzoekt hoe de beleving van live-evenementen fundamenteel verandert door het gebruik van digitale media, in het bijzonder de mobiele telefoon.

De ramen zijn gewassen en de nieuwe logo's zitten sinds eind vorige week op de ruiten. Jarenlang stond een voormalig bankfiliaal onderin de Telgenflat aan de Hengelose markt leeg, maar de kersverse nachtburgemeester en beeldend kunstenaar Lara Vos mag de ruimte gebruiken. Het wordt tijdelijk haar werkplaats én culturele hotspot met ruimte voor kunst, muziek en workshops.

De vijfde editie van jump!, het talentontwikkelingsprogramma voor de beeldende kunst, is van start. Deze editie bestaat de groep uit maar liefst zestien talentvolle makers met ieder al een indrukwekkend track record. Komend anderhalf jaar gaat deze groep van 16 Brabantse makers via het talentontwikkelingsprogramma van jump! aan de slag om hun artistieke talent en ondernemerschap alleen nog maar verder next level te tillen.

Voor de tweede keer is MDIEU-subsidie toegekend aan Platform ACCT om te werken aan de duurzame inzetbaarheid van werknemers in de culturele en creatieve sector. Deze tweede MDIEU-subsidieaanvraag is namens de deelsectoren poppodia en -festivals, de Nederlandse orkesten en de Nationale Opera & Ballet ingediend. Tot en met december 2025 worden er verschillende activiteiten uitgevoerd om de duurzame inzetbaarheid van werkenden in deze deelsectoren te verbeteren. Zoals Loopbaan APK’s (mede aangeboden door LOF Podiumkunsten) en Vitaliteitschecks, de Mens- en Organisatie APK en de ontwikkeling van een online, door Artifical Intelligence ondersteund platform. Er wordt ook bekeken hoe de activiteiten een vaste plek in het aanbod van de gehele sector kunnen krijgen.

Om eerlijke betaling in de Nederlandse film- en audiovisuele sector mogelijk te maken, zijn forse ingrepen nodig. Dat blijkt uit het rapport Meerkosten in de film- en audiovisuele sector van PPMC Economisch Advies, uitgevoerd in opdracht van Kunsten ’92. De kosten voor het realiseren van Fair Pay lopen op tot gemiddeld 42% van de totale beloning en 23% van de totale productiekosten. Daarmee kent de film- en audiovisuele sector de grootste achterstand van alle landelijk onderzochte sectoren in de culturele en creatieve sector.