De vraag om een kunstwerk als monument
Geestelijk verzorger Henk van de Goor vroeg Kunstloc Brabant in 2021 om GGZ Oost Brabant te begeleiden bij het plaatsen van een kunstwerk op een verzamelgraf. Een bijzondere vraag voor een bijzondere locatie op een prachtig landgoed: Huize Padua in Boekel. Ontstaan in het begin van de 19e eeuw toen de Broeders Penitenten genoodzaakt waren zich te bezinnen op reden van hun bestaan. Als Franciscaanse beweging keerden ze terug naar hun oorsprong: de zorg voor de armen binnen de samenleving. Ze begonnen met de opvang van zogenaamde kostheren, ‘krankzinnigen’ zogezegd. Ze staan hiermee mede aan de basis van de huidige GGZ Oost Brabant. De komende jaren transformeert het landgoed tot een Levendig Landgoed en is er ruimte gemaakt voor kunst om bij te dragen aan de toegankelijkheid van deze bijzondere plek.
Troostrijk kunstwerk
Op 13 juni 2024 werd het eerste kunstwerk onthuld. Het is een ontwerp van kunstenaars Gery Bouw en Jori van Boxtel. Sinds de vraag van Henk van de Goor is er een kunstcommissie gevormd en een masterplan geschreven waarin verschillende kunstopdrachten staan om te komen tot een kunstroute “Helend Pad”. Huize Padua heeft veel geschiedenis die deels nog voelbaar is als je het landgoed bezoekt. Het monument wordt geplaatst bij het verzamelgraf waar de resten van 850 mannen liggen begraven die op het landgoed woonden of werkten.
Kunstenaars Bouw en Van Boxtel hebben bij hun ontwerp gezocht naar de verbinding van de geschiedenis van deze plek met het heden. Ze willen dat het kunstwerk iets troostrijks uitstraalt en dat het een plek voor een moment van bezinning is. Het monument wordt onderdeel van een wandeling en daarom is het interessant dat het beeld lijkt te veranderen wanneer je eraan voorbijloopt. Vanuit de verte is het beeld al zichtbaar.
Huize Padua
Silhouetten en wortelstructuur
Aan de oude laan zie je vijf figuren van drie meter hoog uitgevoerd in cortenstaal die in het midden met elkaar verbonden zijn. De imposante naar boven rijzende vormen gaan een relatie aan met de hoge bomen die rondom het monument staan. De silhouetten veranderen in elkaars gedaante. Ook de lichaamshoudingen veranderen subtiel. Aan de kant van de laan reiken de figuren de toeschouwer de hand toe. Richting de achterkant van het monument kijken de figuren naar boven, naar de hoge bomen of misschien wel naar de toekomst. De handreiking nodigt uit om met hen mee te kijken naar de grootsheid van de natuur. De serene houdingen van de figuren stralen iets heilzaams uit. Ze houden in het midden elkaars handen vast. Ze zoeken en bieden troost aan elkaar en laten zien dat we er niet alleen voor staan. De titel van het kunstwerk is: “Samen Geworteld”.
Aan de onderkant gaan de silhouetten over in een wortelstructuur. De wortels of de roots in het beeld verwijzen naar de geschiedenis van het landgoed en zijn inwoners en medewerkers. Vanuit de wortels lijken vijf mensfiguren te groeien. Of groeien de wortels juist vanuit de figuren naar de grond? Je kan het zien als het leven dat wordt teruggegeven aan de natuur en weer verder groeit. Of dat het kunstwerk denkbeeldig voedingsstoffen tot zich neemt en voor groei en nieuw leven staat. Het kan worden geïnterpreteerd als een soort symbiose. De wortels komen samen in het midden in een vorm die doet denken aan een lelie. Dat is een verwijzing naar Antonius van Padua, die de lelie draagt op veel van zijn beeltenissen.
Onderdelen van het definitief ontwerp
Mannen en vrouwen
Vroeger verbleven er uitsluitend mannen op Huize Padua. Landgoed Coudewater in Rosmalen werd door GGZ Oost Brabant verkocht en de opbrengsten worden geïnvesteerd in de transformatie van Huize Padua.
Het kunstwerk brengt de man en vrouw bijeen, net zoals de hedendaagse situatie op Huize Padua. De manfiguren zijn geïnspireerd op de beschermheilige Antonius van Padua, de Broeders Penitenten (de grondleggers van deze plek) en op de mannen die hier verbleven en werkten. De vrouwfiguren zijn geïnspireerd op de Zusters van Barmhartigheid die op Coudewater woonden en werkten.
Daarnaast wilden de kunstenaars niet alleen het mannelijke en het vrouwelijke lichaam verbeelden. Ze kozen voor een fluïde figuur als overgangsfiguur aan de achterzijde van het kunstwerk.
Impressie definitief ontwerp Jori van Boxtel en Gery Bouw
Bewoners aan de slag
De huidige bewoners van Huize Padua zijn cliënten van GGZ Oost Brabant. Gery Bouw en Jori van Boxtel gaven workshops bij de dagbesteding. De bewoners kregen mdf-figuren om te beschilderen en te beplakken in aanloop naar de onthulling van het kunstwerk op 13 juni, de naamdag van Antonius van Padua. De kleurrijke figuren worden later bij de centrale entree in het hoofdgebouw aangebracht.
Over de kunstenaars
De kunstenaars Gery Bouw en Jori van Boxtel zijn moeder en dochter, kunstenaar en illustrator. Ze werken zowel individueel als samen.
Gery werkt als kunstenaar vaak met vlakglas en heeft al vele grote opdrachten in de openbare ruimte gerealiseerd. Ze heeft onder andere kunstwerken in het stiltecentrum van het Amphia ziekenhuis en twee crematoria van Dela uitgevoerd. Kunstwerken die een eerbetoon aan de overledenen zijn en troost, kracht en ondersteuning bieden.
Jori werkt als illustrator en maakt onder andere grote muurschilderingen waarin de identiteit en historie van een plek leidend zijn. Regelmatig betrekt zij toeschouwers bij het ontstaan van het ontwerp door middel van een workshop. Hun wortels liggen ook al generaties lang in de omgeving van Boekel.
Gery Bouw (l) & Jori van Boxtel (r)
Gery Bouw en Jori van Boxtel bij hun kunstwerk Samen Geworteld bij Huize Padua
Heb je ook begeleiding nodig bij de totstandkoming van kunst?
Neem contact op!
