Trends & Ontwikkelingen

De creatieve sector in het Verenigd Koninkrijk is in opstand gekomen tegen regeringsplannen die Amerikaanse bigtechbedrijven vrijstellen van auteursrechtelijke claims bij het bouwen van hun AI-modellen. Op de Financial Times na hadden alle kranten dinsdag de woorden ‘MAKE IT FAIR’ in kapitalen op de voorpagina staan.

De Labour-regering wil van het Verenigd Koninkrijk, naast China en de Verenigde Staten, een wereldleider maken op het gebied van kunstmatige intelligentie. Door de auteursrechtwetgeving te versoepelen kunnen bigtechondernemingen als ChatGPT-bouwer OpenAI bij het ontwikkelen van AI-modellen voortaan gratis en zonder toestemming gebruik maken van teksten en beelden van Britse origine. Het akkoord stuit op grote weerstand in de creatieve sector. Volgens de lobbygroep Creative Rights in AI Coalition zal deze uitverkoop schadelijk zijn voor journalisten, schrijvers, kunstenaars en musici. 

VVD-Kamerleden Thierry Aartsen en Claire Martens organiseren half-eind april een bijeenkomst voor ZZP’ers in de creatieve sector.“Deze is zeker ook bedoeld voor ZZP’ers uit Hilversum Mediastad,” zegt VVD-Kamerlid Thierry Aartsen aan het begin van ons interview. De bijeenkomst zal plaatsvinden in Amsterdam. De datum is nog niet definitief vastgesteld. “Voor de meeste mensen uit Hilversum, veel van hen werken in de Mediastad maar wonen in de hoofdstad, is deze bijeenkomst goed te combineren.” Van Aartsen nodigt iedereen in de creatiever sector uit. Hij noemt hierbij journalisten, iedereen die te maken heeft met de audiovisuele sector, maar ook ZZP’ers in theaters.

Thierry Aartsen organiseert sinds een aantal weken bijeenkomsten waarbij hij in gesprek gaat met ZZP’ers uit verschillende sectoren. Hij laat weten tijdens de bijeenkomst graag van ZZP’ers te horen hoe het nu loopt.

Focus on Impact en Ten Brinke gaan Sectie-C, de voormalige locatie van Stork Nolte in Eindhoven, herontwikkelen tot een dynamische stadswijk. Er komen veel nieuwe woningen bij waarbij de functie als creatieve broedplaats behouden dient te blijven. Vanaf 2010 nam een handvol jonge kunstenaars en ontwerpers het gebied in gebruik, Sectie-C was geboren. Sindsdien groeide het terrein uit tot een creatieve broedplaats. De gemeente Eindhoven stelt nu in het gebiedskader dat het terrein voor de stad behouden moet blijven als creatieve broedplaats, mede gelet op de groei van de creatieve sector. 

De gemeenten Alphen aan den Rijn, Oirschot en Tilburg zijn genomineerd voor de BNG Erfgoedprijs 2025, met het thema: Immaterieel erfgoed. Uit een longlist heeft de jury de gemeenten Alphen aan den Rijn, Oirschot en Tilburg genomineerd. Deze gemeenten springen eruit: zij maken heel goed gebruik van de verbindende kracht van immaterieel erfgoed. Zij stellen hun erfgoedgemeenschappen en inwoners centraal met een toekomstgerichte en integrale aanpak.

“Democratieën [zijn] erg kwetsbaar voor mechanismen zoals propaganda, waarheidsverval, polarisatie, normalisering van autoritaire tendensen, manipulatie, intimidatie, noodmaatregelen, zuiveringspraktijken, enzovoort”, schreef Christophe Busch naar aanleiding van Trumps turbulente wittebroodweken in De Standaard. 

Het kunstenveld is volgens Bert Cornillie, Schepen van cultuur in Leuven en hoogleraar taalkunde aan KU Leuvens, helaas even kwetsbaar. Culturele spelers moeten vaak een moeilijke evenwichtsoefening maken om publieke en privé-middelen te bekomen. En dat terwijl een goedmenende, vertrouwvolle overheid best volop in participatie aan kunst en cultuur investeert, al was het maar uit puur zelfbehoud. Met wakkere, kunstlievende, tevreden burgers krijgt autoritarisme immers minder kansen.

De culturele ziel van Zwolle krijgt opnieuw een klap te verduren. Het Herman Brood Museum, een eerbetoon aan de grootste muzikale en artistieke zoon van de stad, verdwijnt uit de binnenstad. De reden? Onbetaalbare huurlasten, mede opgelegd door de gemeente. Dit nieuws heeft geleid tot scherpe schriftelijke vragen van Swollwacht aan het College van Burgemeester en Wethouders. De lokale partij stelt het gemeentebestuur ter verantwoording en vraagt zich hardop af of Zwolle zijn culturele erfgoed voldoende beschermt.

Archieven en culturele instellingen zijn belangrijke plaatsen voor erfgoed, maar staan wereldwijd onder druk. Zowel door bezuinigingen als door politieke en ideologische verschuivingen. “De afhankelijkheid van publieke subsidies maakt archieven kwetsbaar”, zeg thoogleraar Mediaerfgoed, technologie & cultuur Giovanna Fossati. “Daarom moeten zij ook naar andere vormen van financiering kijken, zoals samenwerkingen met particuliere instellingen en fondsen of crowdfunding. Dit laatste is bijzonder relevant, omdat het niet alleen financiering oplevert, maar ook erfgoed verbindt met een breder publiek dat het belang ervan erkent.”

Helleke van den Braber doet onderzoek naar ‘het geven aan de kunst’. “Het is verstandig om als cultuursector niet meer alle eieren in hetzelfde mandje te leggen. Dat kan bijvoorbeeld door te investeren in een fan community rond je archief of instelling. Een krachtige, betrokken achterban is goud waard. ‘Vrienden’ kunnen ook onmisbare ambassadeurs voor je archief zijn, warme pleitbezorgers voor het soort materiaal dat je wilt bewaren of restaureren. Zo sta je sterker als een overheid besluit zich terug te trekken.”

Bijna een half miljoen objecten bevat de Theater Collectie Allard Pierson. De collectie laat een tijdreis zien door de Nederlandse theatergeschiedenis. Kostuums van Freek de Jonge, maquettes uit de achttiende eeuw. Het archief van de theatercollectie met materiaal uit de zeventiende tot en met de eenentwintigste eeuw bestaat honderd jaar. Dat wordt gevierd met een bijzonder boek: Theater verzamelen. (On)grijpaar erfgoed. Een lijvige publicatie waarin honderd objecten uit de collectie van het Theater Instituut uitgebreid worden beschreven, met prachtige foto’s erbij.  Uitgangspunt zijn de mooiste objecten uit de collectie, maar we willen ook weergeven dat we 400 jaar geschiedenis in huis hebben. Dus zitten er ook zaken uit de achttiende eeuw tussen, en uit verschillende theaterdisciplines.

Met de sluiting van het Franse bedrijf Technicolor verliest de internationale filmwereld een van zijn grootste, meest legendarische namen. Technicolor luidde negentig jaar geleden de komst van de kleurenfilm in. Dat Technicolor op omvallen stond, werd dit weekeinde duidelijk, toen de werknemers en klanten van de Amerikaanse vestigingen de melding kregen dat als er niet snel een oplossing werd gevonden, het Franse bedrijf gedwongen zou worden om de stekker eruit te trekken. Dat gebeurde maandag inderdaad.

 Kunstwerk De Evolutie verhuisde maandagochtend naar een hondenuitlaatplek. Met een takel werd het kunstwerk maandagochtend van zijn huidige naar de nieuwe plek in het Oderkerkpark gebracht. De verplaatsing leidde tot veel schampere opmerkingen op sociale media. De gemeente Etten-Leur kan zich voorstellen dat de verplaatsing vragen oproept en laat in een verklaring weten dat het onderdeel is van de herinrichting van het Oderkerkpark. ,,Dit is de enige geschikte locatie, mede omdat er geen bomen voor verwijderd hoeven te worden. We hebben voor deze locatie gekozen, omdat inwoners geen ideeën inbrachten toen er meegepraat kon worden over de herinrichting van het park.”

Het beeld bestaat uit aan elkaar gelaste platen staal en werd onthuld in 1970. Toen stond het op het voorplein van de toenmalige schouwburg De Nobelaer. In 1992 is het overgebracht naar het park. De nieuwe plek in het Oderkerkpark is permanent, zegt de gemeente.

Froukje heeft dinsdag de prijs voor de beste artiest gewonnen bij de uitreiking van de 3FM Awards. Froukje won ook de award voor de beste samenwerking, voor het nummer Ik Haat Hem Voor Jou met S10. De prijs voor de beste song ging naar Europapa van Joost. De artiest won eerder al de Schaal van Rigter voor het meest gedraaide nummer van het afgelopen jaar op NPO 3FM.

Chef'Special was met drie nominaties de grootste kanshebber van de avond, maar ging met lege handen naar huis. De groep was genomineerd in de categorieën beste song, beste samenwerking en beste groep. DI-RECT won de award voor de beste groep. LUNA werd uitgeroepen tot beste nieuwkomer. Verder waren er prijzen voor Claude (beste album) en Bente (beste indieact).

Kate Bush, Elton John, Hans Zimmer, Annie Lennox, Billy Ocean, Tori Amos: het is een indrukwekkende en ongewone line-up. Het album dat zij vandaag uitbrachten, samen met honderden andere muzikanten, is minstens zo ongewoon. Het staat namelijk vol met stilte. Het album is een protest tegen nieuwe AI-wetgeving van de Britse overheid. Is This What We Want? telt twaalf tracks, met nauwelijks geluid. Het zijn opnames uit lege muziekstudio's, waar alleen wat achtergrondgeluid te horen is. Gezoem van apparaten, verkeer in de verte, een fluitende vogel; in elk geval geen muziek. Volgens de meewerkende artiesten is dat namelijk wat we kunnen verwachten als de wet doorgaat.

Met het album verzetten ze zich tegen een aanpassing van de mediawet waar in het Verenigd Koninkrijk aan wordt gewerkt. Daarmee krijgen AI-bedrijven vrije toegang tot het werk van artiesten. Gratis en zonder daarvoor toestemming te hoeven vragen. Al die producties kunnen zij gebruiken om hun AI-modellen te trainen. Dat geldt niet alleen voor muziek, maar ook voor boeken, artikelen en kunstwerken.

De benamingen Dichter, Denker of Fotograaf des Vaderlands gaan verdwijnen. De dragers vinden hem niet meer bij de tijd passen. De titel Dichter der Nederlanden zal vanaf nu de bestaande benaming Dichter des Vaderlands gaan vervangen. Dezelfde verandering wordt doorgevoerd bij de andere titels met het ‘vaderlands’-achtervoegsel, zoals Denker en Fotograaf. Dat is deze woensdag bekendgemaakt door de huidige dragers van de titels, de nationale ambassadeurs voor hun culturele vakgebied. Reden voor de naamswijziging is een gedeeld ongemak over de term, die als „gedateerd” wordt ervaren. Ze vonden een „open en tijdloze” titel in ‘der Nederlanden’, de titel die zij vanaf vandaag voeren.