Gezelschappen en culturele organisaties die een goede balans kennen in hun zakelijke en artistieke leiding, floreren vaak op alle fronten. Daar is ruimte om te groeien en vernieuwen. Om op je eigen én elkaars intuïtie af te gaan. Wat is het geheim van enkele succesvolle Brabantse duo’s die de dagelijkse leiding hebben over een verscheidenheid aan artiesten, productiemedewerkers en kantoorcollega’s? De Stilte denkt er het hunne van. Samenwerken heeft met magie niets te maken. Het is ongeveer net als met inspiratie: zo’n tien procent gaat vanzelf en de rest is gewoon hard werken. Soms schuurt het, soms heb je aan een half woord genoeg. Hoort er allemaal bij. Maar als een samenwerking klopt, stijgt iedereen boven zichzelf uit. En dat is wel degelijk magisch.
Geschreven door: Danielle Linders
Hoop genereren
“In 1994 richtte ik de Stilte op en koos voor het maken van kindervoorstellingen”, vertelt Jack Timmermans. “Dat is voor mij ook een manier om mijn zwartgallige natuur tegenwicht te bieden, want je wilt kinderen nu eenmaal meer bieden dan ellende. Je wilt hoop genereren. Elk perspectief verandert het denken. Je grondhouding bepaalt sterk waar je naartoe gaat en dat wordt weer bepaald door waar je hartstocht ligt.”
Plek veroveren
Artistiek leider Jack Timmermans wist wat hij wilde, maar kwam in eerste instantie maar moeizaam vooruit. “Ik had al aardig wat ervaring met zakelijk leiders en begon me af te vragen of ik nou zo veeleisend was. Misschien wás ik ook wel te voortvarend, maar cultureel ondernemen is oorlogvoeren. Leuk? Helemaal niet! Je werkt in een wereld die helemaal niet op jou zit te wachten. Waarin je je plek moet veroveren, want je bestaat niet op het moment dat je naam niet bekend is. Toen ik begon, had ik geen andere ambitie dan beter worden. Van netwerken en dat soort zaken had ik geen verstand.”
Gelukkig was daar Jan Baanstra. “In 2003 kwam ik binnen als stagiair en ik ben nooit meer weggegaan. Mijn stage probeerde ik zo lang mogelijk te rekken, zodat ik zelfs mijn vierde jaar met vervangende opdrachten hier kon doen. In 2005 kreeg ik een contract en sinds 2008 ben ik zakelijk leider. Ik kwam binnen in een heel kleine organisatie en wat ik aantrof, waren een paar goede keuzes: prima huisvesting met een eigen dansstudio die ook als theater dienstdeed en dansers die in loondienst waren – wat uitzonderlijk is. Verder een bescheiden, maar respectabele omzet met, laten we zeggen, voldoende ruimte voor groei.”
Opheffen van tegenstellingen
Timmermans: “Voor mij was heel snel duidelijk: met hem kom ik verder. Jan was meteen enorm hands on. Ik heb geen zin om tijdverdrijf te zijn, ik wil iets bewerkstelligen. Daarom koos ik in 2001 ervoor om exclusief voor kinderen voorstellingen te maken. Ik neem kinderen heel serieus. Als kind wordt er al zoveel voor je ingevuld waar je niet in wordt geconsulteerd. Ik was altijd al kunstzinnig én sociaal en geloof heilig in het opheffen van die tegenstelling. Met Jan had ik direct gesprekken die verder gingen dan het wel of niet maken en verkopen van een voorstelling. Ik wil over alles meedenken – heel graag zelfs – maar ik wil niet alles zelf hoeven verzinnen. Ik ben meer een fantast en dat wil ik ook zo houden.”
Lucht brengen in de samenleving
“Hoe het is om te werken met een fantast? Ja, dat is fantastisch!”, zegt Baanstra, glunderend. “Maar het gaat niet om de drijfveer van Jack, maar om aangestoken worden door het virus. De Stilte wil iets bereiken: dat er lucht komt in de samenleving door wat wij brengen. Wij zijn een vehikel om de wereld te veranderen met dans. Als je dat snapt, dan zit je hier goed. Ik werd daardoor geraakt. Overigens ervaar ik het helemaal niet als oorlogvoeren. Juist dat fantasme hebben we nodig om vorm te geven aan waar we in geloven. In onszelf en in anderen. Dan kun je knokken zonder dat het voelt als knokken.” Dat geldt ook voor hun samenwerking, schetst hij: “Wij kunnen heel goed ruziemaken, daar worden we door gescherpt. Maar als puntje bij paaltje komt, gaat het over waar de Stilte voor staat en waarom dat belangrijk is. Die onderstroom bepaalt altijd de golfslag, ook tussen Jack en mij.”
Chemie
Timmermans: “Jan en ik hebben aardig wat dingen uitgeprobeerd en ook wel eens gemerkt: dat is een leuke filosofie, maar zo frustreren we elkaar te veel. Je moet veel blijven bewegen om te overleven. De Stilte bestaat bij de gratie van allemaal verschillende mensen en ik ben het meest geïnteresseerd in wat wij samen kunnen creëren.”
Baanstra: “De chemie tussen ons zit hem niet per se in eigenschappen van Jack of van mij, of hoe wij elkaar versterken, maar in wat ons drijft. Ik laat me ook vooral niet beperken door de ambities van Jack. We willen impact hebben, niet rommelen in de marge, dus moeten we dingen als een bedrijf aanpakken. Als iets het belang van de samenleving vertegenwoordigt, dan is het automatisch ook bedrijfsbelang.”
Brabant C
Dit artikel is oorspronkelijk geschreven voor Brabant C en verscheen in fanzine #4. Het Brabant C fonds is een investeringsfonds waar initiatiefnemers van culturele projecten een aanvraag in kunnen dienen voor financiering. Brabant C streeft met het fonds naar een duurzame versterking van het cultuursysteem door op vernieuwende wijze te investeren in cultuurprojecten
Brabant C
Investeringsfonds voor cultuur en creatieve industrie van Brabant
