We zien al jaren dat kunst veel kan betekenen voor onze gezondheid. En voor de zorg- en welzijnssector en dus onze samenleving. En er komen gelukkig steeds meer medestanders. Zo blijkt ook uit een rapport van de World Health Organization. Kunstloc Brabant stimuleert samenwerkingen tussen de cultuursector en de zorg- en welzijnssector. Op deze pagina tonen we wat er al gebeurt in Brabant, verzamelen wij allerhande tips, delen we kennis en verwijzen je ook naar andere organisaties (in Nederland en internationaal) die op het snijvlak werken van kunst, zorg en gezondheid.
illustratie: Jeroen Nissen
De creatieve kracht voor de zorg
Kunst en cultuur hebben een positieve invloed op onze gezondheid en ons welzijn. Ze ondersteunen herstel van fysieke en mentale problemen en ondersteunen de levenskwaliteit. Ze dragen bij met andere oplossingen aan de grote uitdagingen in onze maatschappij waar we nu en in de toekomst mee te kampen hebben zoals vergrijzing, dementie, eenzaamheid, depressie, burn-out. Ze dragen daarmee ook bij aan vermindering van medicijngebruik en andere zorgkosten. Met hun creatieve blik vinden kunstenaars en vormgevers mogelijkheden en oplossingen die niet voor de hand liggen.
afbeelding: Wethouder Stefanie Vatta poseert, fotograaf: Ellen Geerts
Gescheiden domeinen samenbrengen
Er is internationaal veel bewijs dat kunst bijdraagt aan onze gezondheid maar dit wordt nog te weinig erkend. Een van de oorzaken is dat we nog in gescheiden domeinen zorg, welzijn en cultuur werken, zowel nationaal als regionaal. Als we het over kunst en cultuur hebben heeft iedereen daar een ander beeld bij. Kunst maken is een essentieel onderdeel van ons menszijn. Niet alleen het zelf maken van “iets” kan bijdragen aan je vitaliteit of mentaal welbevinden, ook het samen zingen, dansen of theater maken draagt bij aan je welzijn. Naast het zelf maken als amateur of professional geven kunstenaars les aan mensen met dementie en hun mantelzorgers, kun je toch dansen als je Parkinson hebt, onderzoeken vormgevers de inrichting van wachtkamers of stilteruimtes, ondersteunen ze rouwprocessen en bedenken nieuwe rituelen of geven ze je inzicht in dyslexie.
Welke rol kan kunst spelen in de zorg?
Kunstenaars kunnen onderzoekers/innovators zijn. Kunstenaars kun je vragen een andere blik te geven op jouw organisatie, op vastgelopen processen of het op een onorthodoxe manier betrekken van personeel bij beleidsvorming. Voorbeeld: De Kleinkijkacademie van Sjaak Langenberg, Rose de Beer en zorginstelling Severinus in Veldhoven.
Kunstenaars kunnen op een impactvolle manier fysieke ruimte vormgeven zodat wij beter functioneren, creatiever zijn, ons prettiger of veiliger voelen, beter de weg kunnen vinden etc. Zowel in onze openbare ruimte als binnenskamers: Healing environment. In samenwerking met architectuur, design, groen en omgevingspsychologie. Voorbeeld: Justine Kontou & Marthe Biezen iswm GGZe en Conservatorium Hotel Amsterdam.
Kunstenaars kunnen hulpmiddelen of diensten ontwikkelen om op een andere manier een onderwerp bespreekbaar te maken. Zoals theatergroep De Kwekerij over mantelzorg. Nienke Helder met haar project Sexual Healing. Of Anne Ligtenberg en Max Horbach die onderzoeken hoe je het gesprek kunt aangaan over misbruik.
afbeelding: kunstproject Sexual Healing van Nienke Helder, fotograaf: Nicole Marnati
Kunstenaars kunnen met mensen samen kunst maken om sociale contacten te verbeteren, eenzaamheid te bestrijden. Een mooi voorbeeld is De Tijd van je Leven vanuit GGD West-Brabant om eenzaamheid bij ouderen tegen te gaan. Op de site Community Art Brabant vind je nog veel meer inspiratie en tips en kun je lid worden van een community.
afbeelding: project Tijd van je Leven, fotograaf: Imara Photography
Maar kunstenaars geven ook les zoals Beeldkracht in Oisterwijk voor mensen met dementie en hun mantelzorger. Of bij Stoute Schoenen in Tilburg.
En als je uitgaat van het idee dat iedereen een kunstenaar kan zijn (amateur, professional of outsider) en dat het maken van iets bijdraagt aan de versterking van je identiteit, dan is dit een mooi voorbeeld tussen kunst, zorg en welzijn in.
Rol Kunstloc Brabant
Sinds 2012 ontwikkelen we vanuit Kunstloc Brabant programma’s, bijeenkomsten, exposities en publicaties rondom kunst, zorg en gezondheid. Lees hierover meer in onze digitale magazines Who Cares? We Care!.
In ons nieuwe magazine All Inclusive laten we zien wat de kracht van kunst is bij belangrijke maatschappelijke opgaven, zoals goede zorg en welzijn voor alle Brabanders. Zo lees je in dit magazine een artikel over de onmisbare rol van professionele kunstenaars voor ouderen in Park Zuiderhout.
illustratie: Ruben Topia
Ben je geïnspireerd geraakt om als kunstenaar te werken in het sociale domein of ben jij juist die zorginstelling/welzijnswerker/gemeente die graag de creatieve kracht wilt inzetten? Wij denken graag met je mee als bemiddelaar, adviseur, tolk en spreekbuis tegelijk. Want we bouwen graag mee aan een gezonde Brabantse samenleving.
Meer weten over kunst in de zorg?
Neem contact met ons op.
