We zien al jaren dat kunst veel kan betekenen voor onze gezondheid. En voor de zorg- en welzijnssector en dus onze samenleving. En er komen gelukkig steeds meer medestanders. Zo blijkt ook uit een rapport van de World Health Organization. Kunstloc Brabant stimuleert samenwerkingen tussen de cultuursector en de zorg- en welzijnssector. Op deze pagina tonen we wat er al gebeurt in Brabant, verzamelen wij allerhande tips, delen we kennis en verwijzen je ook naar andere organisaties (in Nederland en internationaal) die op het snijvlak werken van kunst, zorg en gezondheid.
illustratie: Jeroen Nissen
De creatieve kracht voor de zorg
Kunst en cultuur hebben een positieve invloed op onze gezondheid en ons welzijn. Ze ondersteunen herstel van fysieke en mentale problemen en ondersteunen de levenskwaliteit. Ze dragen bij met andere oplossingen aan de grote uitdagingen in onze maatschappij waar we nu en in de toekomst mee te kampen hebben zoals vergrijzing, dementie, eenzaamheid, depressie, burn-out. Ze dragen daarmee ook bij aan vermindering van medicijngebruik en andere zorgkosten. Met hun creatieve blik vinden kunstenaars en vormgevers mogelijkheden en oplossingen die niet voor de hand liggen.
afbeelding: Wethouder Stefanie Vatta poseert, fotograaf: Ellen Geerts
Gescheiden domeinen samenbrengen
Er is internationaal veel bewijs dat kunst bijdraagt aan onze gezondheid maar dit wordt nog te weinig erkend. Een van de oorzaken is dat we nog in gescheiden domeinen zorg, welzijn en cultuur werken, zowel nationaal als regionaal. Als we het over kunst en cultuur hebben heeft iedereen daar een ander beeld bij. Kunst maken is een essentieel onderdeel van ons menszijn. Niet alleen het zelf maken van “iets” kan bijdragen aan je vitaliteit of mentaal welbevinden, ook het samen zingen, dansen of theater maken draagt bij aan je welzijn. Naast het zelf maken als amateur of professional geven kunstenaars les aan mensen met dementie en hun mantelzorgers, kun je toch dansen als je Parkinson hebt, onderzoeken vormgevers de inrichting van wachtkamers of stilteruimtes, ondersteunen ze rouwprocessen en bedenken nieuwe rituelen of geven ze je inzicht in dyslexie.
Welke rol kan kunst spelen in de zorg?
Kunstenaars kunnen onderzoekers/innovators zijn. Kunstenaars kun je vragen een andere blik te geven op jouw organisatie, op vastgelopen processen of het op een onorthodoxe manier betrekken van personeel bij beleidsvorming. Voorbeeld: De Kleinkijkacademie van Sjaak Langenberg, Rose de Beer en zorginstelling Severinus in Veldhoven.
Kunstenaars kunnen op een impactvolle manier fysieke ruimte vormgeven zodat wij beter functioneren, creatiever zijn, ons prettiger of veiliger voelen, beter de weg kunnen vinden etc. Zowel in onze openbare ruimte als binnenskamers: Healing environment. In samenwerking met architectuur, design, groen en omgevingspsychologie. Voorbeeld: Justine Kontou & Marthe Biezen iswm GGZe en Conservatorium Hotel Amsterdam.
Kunstenaars kunnen hulpmiddelen of diensten ontwikkelen om op een andere manier een onderwerp bespreekbaar te maken. Zoals theatergroep De Kwekerij over mantelzorg. Nienke Helder met haar project Sexual Healing. Of Anne Ligtenberg en Max Horbach die onderzoeken hoe je het gesprek kunt aangaan over misbruik.
afbeelding: kunstproject Sexual Healing van Nienke Helder, fotograaf: Nicole Marnati
Kunstenaars kunnen met mensen samen kunst maken om sociale contacten te verbeteren, eenzaamheid te bestrijden. Een mooi voorbeeld is De Tijd van je Leven vanuit GGD West-Brabant om eenzaamheid bij ouderen tegen te gaan. Op de site Community Art Brabant vind je nog veel meer inspiratie en tips en kun je lid worden van een community.
afbeelding: project Tijd van je Leven, fotograaf: Imara Photography
Maar kunstenaars geven ook les zoals Beeldkracht in Oisterwijk voor mensen met dementie en hun mantelzorger. Of bij Stoute Schoenen in Tilburg.
En als je uitgaat van het idee dat iedereen een kunstenaar kan zijn (amateur, professional of outsider) en dat het maken van iets bijdraagt aan de versterking van je identiteit, dan is dit een mooi voorbeeld tussen kunst, zorg en welzijn in.
Rol Kunstloc Brabant
Sinds 2012 ontwikkelen we vanuit Kunstloc Brabant programma’s, bijeenkomsten, exposities en publicaties rondom kunst, zorg en gezondheid. Lees hierover meer in onze digitale magazines Who Cares? We Care!.
In ons nieuwe magazine All Inclusive laten we zien wat de kracht van kunst is bij belangrijke maatschappelijke opgaven, zoals goede zorg en welzijn voor alle Brabanders. Zo lees je in dit magazine een artikel over de onmisbare rol van professionele kunstenaars voor ouderen in Park Zuiderhout.
illustratie: Ruben Topia
Ben je geïnspireerd geraakt om als kunstenaar te werken in het sociale domein of ben jij juist die zorginstelling/welzijnswerker/gemeente die graag de creatieve kracht wilt inzetten? Wij denken graag met je mee als bemiddelaar, adviseur, tolk en spreekbuis tegelijk. Want we bouwen graag mee aan een gezonde Brabantse samenleving.
Meer weten over kunst in de zorg?
Neem contact met ons op.
Op de hoogte blijven? Abonneer je op de maandelijkse nieuwsbrief 'Kunst en zorg'
blogs van onze adviseurs
Blog | Kunst bij geheugenproblemen
Adviseur Atty Bax schrijft in haar blog over Atelier Beeldkracht: een schilder- en tekenatelier voor mensen met geheugenproblemen.
17 november 2020
Blog | Het gesprek rondom de dood
Wat kun je zelf doen in deze angstige tijden? Atty laat zich inspireren door Dirk de Wachter om het gesprek over de dood aan te gaan.
1 september 2020
Reis mee langs Brabantse innovatiekracht en creativiteit
Vraag nu aan! ‘All Inclusive!': de inspiratiegids vol voorbeelden van Brabantse innovatieve kracht en creativiteit.
10 augustus 2020
Blog | Stalen zusters in tijden van een pandemie
Ken je de Zusters in Staal? Adviseur Atty Bax vertelt in haar blog meer over de symboliek van het kunstwerk van Judith Kuijpers.
19 juni 2020
Blog | Kleine stappen met grote gevolgen
De sprekers bij de bijeenkomst Muziek in de Zorg laten zien hoe kleine, liefdevolle acties grote gevolgen kunnen hebben. Dat inspireerde onze adviseur Liesbeth Jans tot een nieuwe blog.
9 maart 2020
Muziek in de zorg - een krachtig medicijn
Kunstloc brengt musici en professionals samen tijdens de bijeenkomst ‘Muziek in de zorg- een krachtig medicijn’.
20 februari 2020
Blog | Kunst als hulpmiddel
Je ziet kunstenaars overal werken. Atty Bax blogt over de bijdrage die kunstenaars leveren om de wereld te veranderen, te verfraaien en te innoveren.
4 september 2019
Blog | Kunst is gezond!
Er is een nieuwe beweging aan het groeien die het huidige zorgsysteem drastisch wil veranderen. Een bredere opvatting over gezondheid, holistisch, in plaats van een gespecialiseerd systeem dat alleen kijkt naar het lichaam als machine of de mens als brein.
21 mei 2019
Een theaterabonnement of een pil?
Er is een kentering gaande in de gezondheidszorg. Wetenschapsjournalist Mark Mieras merkt dat in de medische wereld de interesse voor de zachte kant van gezondheid - via onder andere kunst en cultuur - groeit.
16 oktober 2018
Who cares now? We care!
Op donderdag 23 augustus is de tweede editie van het zorgmagazine We Care! gelanceerd. In het magazine staan inspirerende resultaten van bijzondere projecten in de zorg- en welzijnssector. Henri Swinkels, Gedeputeerde Leefbaarheid en Cultuur van de provincie Noord-Brabant, heeft de eerste exemplaren uitgereikt aan Gon Mevis en Radjesh Manna.
23 augustus 2018
Dokter-Ouder-Kind van Marleen van Bergeijk
Designer Marleen van Bergeijk viel op met haar afstudeerproject DOK tool, een middel dat de communicatie tussen arts en kind moet verbeteren.
2 februari 2018
Architecten ontwerpen poppenhuizen in relatie tot energiestofwisselingsziektes
Kunst kan veel betekenen voor zorg en gezondheid. Architect Peter Masselink vroeg 18 gerenommeerde architecten een poppenhuis te ontwerpen en bouwen voor kinderen, waarin het hebben van een energiestofwisselingsziekte tot uiting moest komen.
25 juni 2017
Blog | Who cares?
Kunst kan bijdragen aan een prettige, mooie en duurzame zorgomgeving. Atty Bax, adviseur kunst, zorg en gezondheid, vertelt hierover in haar blog.
4 januari 2017
Inspiratiemagazine 'Who Cares?' gelanceerd
Het eerste exemplaar van het inspiratiemagazine ‘Who Cares? | kunst & zorg’ werd donderdag 8 december in ontvangst genomen door Henri Swinkels, Gedeputeerde Leefbaarheid en Cultuur van de provincie Noord-Brabant. Dit magazine boordevol beelden en artikelen geeft een inspirerend beeld van mogelijkheden om vanuit kunst bij te dragen aan prettige, mooie en duurzame zorgomgeving. Een omgeving die ten goede komt aan de zorg en dus aan onze samenleving.
8 december 2016
Blog | Atelier murals van start
Waarom maken zorginstellingen en bedrijven toch niet méér gebruik van de toepassing van kunst? Atty Bax blogt over het spannender maken van inrichting en beleving van bedrijfspanden.
16 maart 2016
kennis over kunst in de zorg
De rol van kunst in de uitvaartbranche
Welke rol speelt kunst in de uitvaartbranche? Voor dit kennisdossier gingen we op zoek naar hoe kunst zich verhoudt tot de ontwikkelingen op het gebied van troost, rouwverwerking, nieuwe rituelen en afscheid.
All Inclusive!
In deze innovatiegids laten we zien wat de kracht van kunst is bij belangrijke maatschappelijke opgaven, zoals de energietransitie, leefbaarheid in de wijken en goede zorg en welzijn. Laat je inspireren door vele Brabantse voorbeelden.
Hoe krijgt kunst een vaste plek in het sociale domein?
Oplossingsrichtingen en handvatten voor dialoog om een brug te slaan tussen kunst, zorg en welzijn.
Who cares? We care!
Kunst, cultuur en gezondheid – hoe werkt dat? Dat verkennen wij met twee magazines vol inspirerende voorbeelden van kunstenaars en zorgprofessionals die gepassioneerd werken aan betere zorg.