Het aantal zzp’ers blijft maar toenemen: momenteel telt ons land zo’n 1,5 miljoen zelfstandigen. Een deel van hen werkt in de cultuursector, waar de praktijk helaas nauwelijks aansluit op de manier waarop de arbeidsmarkt ingericht is. Hoe ziet dat speelveld binnen deze sector er precies uit? En waar moet je als creatieve zelfstandige op letten? Die vragen stonden afgelopen donderdag centraal tijdens de netwerkbijeenkomst van Kunstloc Connects. Aan de hand van de verhalen van drie sprekers werd een open gesprek gevoerd met de aanwezigen. In dit artikel lees je welke belangrijke onderwerpen daarbij ter tafel kwamen.
Het belang van de randvoorwaarden
Op een regenachtige donderdagochtend druppelen zo’n twintig creatieve zelfstandigen de grote zaal van De Nachtzuster in Tilburg binnen. Het is de eerste fysieke bijeenkomst van Kunstloc Connects na de coronacrisis. Initiatiefnemers Herman Kuypers en Frank de Jong zijn blij dat er weer fysieke ontmoetingen als deze kunnen plaatsvinden. Nadat de eerste kennismakingen hebben plaatsgevonden, trapt Herman de bijeenkomst af. Hij stipt de urgentie van deze bijeenkomst meteen aan. “De juiste kennis van alle randvoorwaarden die bij het ondernemerschap komen kijken, zijn essentieel voor een gezonde beroepspraktijk. Als creatieve zzp’er heb je verschillende rollen die kunnen leiden tot verschillende uitdagingen. Daarom vinden wij het vanuit Kunstloc belangrijk om deze bijeenkomst vandaag te organiseren,” vertelt hij.
De strijd met het systeem
Gitarist Jeroen van den Hurck is de eerste spreker van de ochtend. Hij speelt in twee bands, is de drijvende kracht achter muziekschool Popwise in Oisterwijk en als gitaardocent in loondienst bij Factorium Tilburg. Uit zijn verhaal blijkt al snel dat het als zzp’er in de cultuursector niet altijd makkelijk is om aan voldoende financiële middelen te komen. “Ik ben super trots op wat ik doe,” vertelt Jeroen, “Maar het gaat zeker niet vanzelf.” Muziekschool Popwise werkt met getalenteerde docenten samen, maar helaas ontbreekt het vaak aan mogelijkheden om hen een eerlijke vergoeding te bieden. Jeroen: “De gemeente maakt het ons onmogelijk om onze docenten fatsoenlijk uit te betalen. Dat zorgt bij mij vaak voor grote gewetensbezwaren.”
Naar aanleiding van Jeroens persoonlijke verhaal ontstaat er al snel een gesprek in de zaal. Barbara Brouwer, directeur van Phoenix Cultuur, deelt daarop haar visie op fair practice. “Er is overal voldoende geld, dat is het probleem niet. Het probleem is hoe het systeem is ingericht,” vertelt ze, “Bezuinigingen in de cultuursector gaan meestal over de rug van de zzp’ers en docenten, want dat is nu eenmaal je kapitaal.” Om de subsidiestroom op gang te houden, investeert Barbara structureel in de relatie met de gemeente. Daarnaast wordt Phoenix Cultuur ook gesteund door het bedrijfsleven. Zo is het Veghelse Jumbo één van de vijftien bedrijven die het belangrijk vinden om in lokale cultuurontwikkeling te investeren. Barbara vertelt uitgebreid hoe zij en haar team dit soort samenwerkingen allemaal voor elkaar boksen. Vanuit de zaal komen vooral veel vragen over de motivatie van bedrijven om hieraan bij te dragen. “Bedrijven willen investeren in hun collega’s van de toekomst, zij hebben andere skills nodig, skills die kinderen en jongeren kunnen ontwikkelen dankzij professionele kunstlessen. Daarnaast vinden de betrokken bedrijven het belangrijk om te investeren in de gemeenschap en iets terug te geven,” licht Barbara toe, “Maar dan moet je er eerst voor zorgen dat ze de toegevoegde waarde van kunst en cultuur écht voelen. Gelukkig is dat onze kracht als sector zijnde.”
Fair practice
Na dit open gesprek over verschillende geldstromen, geeft Barbara een kijkje in de keuken bij Phoenix Cultuur als het gaat om fair practice. Als hoofd van een financieel gezonde organisatie is Barbara gelukkig in staat tot goed werk- en opdrachtgeverschap. Fair practice is voor haar dan ook een vanzelfsprekendheid, zowel voor de mensen in loondienst als voor zzp’ers. Barbara: “Bij ons is er, voor wat betreft de inhoudelijke samenwerking eigenlijk geen onderscheid tussen zzp’ers en docenten in loondienst. Het is bij ons ook nog beiden mogelijk. Natuurlijk zijn er wel verschillen in de werkgevers- c.q. opdrachtgeverszaken en dus de zakelijke samenwerking. We denken zoveel mogelijk mee met iedereen. Bij ziekte van een zzp’er kijken we bijvoorbeeld of we lessen kunnen verschuiven en tijdens de coronacrisis probeerden we hen financieel zoveel mogelijk te ondersteunen.” Onder de aanwezigen worden ondertussen een aantal ervaringsverhalen uitgewisseld met betrekking tot dit onderwerp. Het zorgt voor een laagdrempelige en open sfeer in de zaal.
Barbara maakt zich actief sterk voor een gezonde en toekomstbestendige sector, zowel in haar eigen organisatie als binnen verschillende provinciale en landelijke netwerken. Haar drive is sterk voelbaar in de hele zaal terwijl ze over het onderwerp spreekt. Barbara is van mening dat instellingen ook een verantwoordelijkheid hebben als het gaat om fair practice. “Wij als instellingen moeten daarin een grens stellen richting gemeenten. Als je de gemeenschap een mooi cultuuraanbod wilt bieden, dan moet je daar nu eenmaal geld voor over hebben. Dat is het verhaal en daar moeten zij het mee doen,” besluit ze.
De spelregels
Na een korte pauze is de beurt aan accountant Laurent van der Eijnden. Laurent is projectmanager bij ABAB Accountants adviseert onder andere zzp’ers op financieel- en fiscaal gebied. Aan de hand van een heldere presentatie licht hij toe met welke fiscale spelregels je te maken hebt als creatieve zelfstandige. Zo komen onder andere onderwerpen als de zelfstandigenaftrek, het urencriterium, schijnzelfstandigheid, pensioenregelingen en de kleineondernemersregeling (KOR) voorbij. Hij voorziet de aanwezigen van praktische tips en aan de hand van levendige discussies leert iedereen van elkaars praktijkvoorbeelden.
Naar aanleiding van Laurents verhaal ontstaat onder andere een gesprek over de lacune tussen kunstopleidingen en de beroepspraktijk. Een aanwezige stelt: “Dit zou eigenlijk een apart vak moeten zijn op school, want voordat je start als zelfstandige heb je echt géén idee van wat er allemaal bij komt kijken.” Een ander vertelt: “Je kunt alles wel uitbesteden aan een boekhouder, maar als je dit soort dingen zelf niet snapt, dan kun je als ondernemer ook niet de juiste keuzes maken voor je bedrijf.” Als laatste verrijken zowel Laurent als Barbara de aanwezige zzp’ers nog met praktische tips over loketten waar je aankloppen voor advies. De ochtend wordt daarna afgesloten met een uitgebreide netwerklunch, waarna de aanwezigen geïnspireerd en met een volle buik huiswaarts keren.
Wil jij de volgende bijeenkomst van Kunstloc Connects bijwonen? Houd onze agenda in de gaten!
Meer weten over werken als zzp'er in de cultuursector?
Neem contact met mij op.
