
Aangemaakt op: wo 15 jan. 2025
In Noord-Brabant vinden we het belangrijk dat alle kinderen en jongeren via het onderwijs toegang hebben tot kunst en erfgoed. Cultuureducatie geeft hen de mogelijkheid om zichzelf en de wereld om hen heen te ontdekken en hun blik hierop te verbreden. Het helpt hen bovendien hun creatieve talenten te ontdekken en te ontplooien.
Met het landelijke programma Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK) werken op gemeentelijk niveau cultuuraanbieders, intermediairs en scholen vier jaar lang samen aan een stevige basis voor cultuureducatie.
Over CmK
De landelijke, provinciale en gemeentelijk overheid stellen middelen beschikbaar om CmK mogelijk te maken. Het doel is om cultuureducatie in de toekomst een vanzelfsprekend onderdeel te laten zijn van het lesprogramma op scholen. En om een rijke culturele omgeving te stimuleren rondom de school, met activiteiten voor leerlingen die hen uitdagen en boeien.
De afgelopen periode deed meer dan de helft van alle scholen in Nederland mee met CmK. In Noord-Brabant gaat het om 781 scholen, waaronder naast primair onderwijs ook voortgezet onderwijs en gespecialiseerd onderwijs.

Uitgangspunten ‘CmK4 - Noord-Brabant’
In 2023 kondigde staatssecretaris Uslu aan dat de vierde regeling Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK4) zal lopen van 2025 t/m 2028. Kunstloc Brabant heeft namens de provincie, Erfgoed Brabant en 52 Brabantse gemeenten een aanvraag ingediend. In november 2024 kwam het bericht dat deze aanvraag is toegekend.
Brabantse scholen die deelnemen worden begeleid door een intermediair, die ondersteunt bij de borging van cultuureducatie en als verbinder optreedt tussen de school en cultuuraanbieders. Vanuit de vraag en mogelijkheden van een school kan er worden geïnvesteerd in uiteenlopende activiteiten rondom cultuureducatie. De activiteiten die scholen binnen CmK4 ondernemen, dienen zich te richten zich op één of meerdere uitgangspunten zoals beschreven in de aanvraag CmK4 - Noord-Brabant:
1. Curriculumvernieuwing
Er komen nieuwe kerndoelen voor kunst en cultuur aan. Het streven is dat het onderwijs vanaf schooljaar 26/27 hiermee start. In de huidige conceptkerndoelen moet cultuureducatie, naast de eigen vakinhoud, ook bijdragen aan basisvaardigheden en persoonsvorming. Met CmK kunnen scholen zich hierop voorbereiden.
Daarnaast vinden we het cruciaal dat scholen hun brede onderwijsvisie als vertrekpunt nemen voor hun activiteitenprogramma. Dit zorgt voor samenhang in het schoolcurriculum en maakt kunst en cultuur écht betekenisvol voor leerlingen.
Binnen CmK4 worden scholen – die dat willen - uitgedaagd om de culturele ontwikkeling van hun leerlingen te volgen of om dit verder uit te bouwen. Hiervoor worden op provinciaal niveau diverse methodieken ontwikkeld waaruit scholen zelf kiezen, op basis van hun wensen en mogelijkheden.
We streven met ‘Curriculumvernieuwing’ naar deze resultaten:
Nieuwe scholen:
- formuleren in 2025/2026 een visie en ambities voor cultuureducatie, passend bij de onderwijsvisie en context van de school;
- zetten in 2025/2026 de eerste stappen om het team te betrekken bij hun ambities;
- maken uiterlijk in 2026 – vanuit hun visie en ambities - een eerste aanzet tot een cultuurbeleidsplan en activiteitenprogramma;
- hebben vanaf 2026 minimaal één keer per jaar een voortgangsgesprek met een intermediair waarna ze nieuwe stappen zetten in het borgen van cultuureducatie;
- pakken uiterlijk vanaf 2028 zelfstandig de (door)ontwikkeling van cultuureducatie op, leggen op eigen initiatief contact met een intermediair of cultuurprofessional voor ondersteuning hierbij en kunnen hun vraag scherp formuleren;
- zetten uiterlijk vanaf 2028 structureel middelen in voor cultuureducatie, met een vaste post op de begroting en aanwezigheid van een opgeleide cultuurcoördinator;
- hebben uiterlijk in 2028 cultuureducatie geborgd in hun curriculum, passend bij de nieuwe kerndoelen, onderwijsvisie en context van de school.
Ervaren scholen:
- hebben een visie en ambities voor cultuureducatie, passend bij de onderwijsvisie en context van de school;
- nemen (nieuwe) teamleden mee in hun ambities en betrekken hen hierbij;
- formuleren – vanuit hun visie en ambities - een (meerjarig) cultuurbeleidsplan en activiteitenprogramma;
- hebben minimaal één keer per jaar een voortgangsgesprek met de intermediair waarna ze nieuwe stappen zetten in het borgen van cultuureducatie;
- pakken zelfstandig de (door)ontwikkeling van cultuureducatie op, nemen op eigen initiatief contact op met een intermediair of cultuurprofessional voor ondersteuning hierbij en kunnen hun vraag scherp formuleren;
- hebben structureel middelen ingezet voor cultuureducatie, met een vaste post in de begroting en aanwezigheid van een opgeleide cultuurcoördinator;
- hebben cultuureducatie geborgd in hun curriculum, passend bij de nieuwe kerndoelen, onderwijsvisie en context van de school.

2. Toegang tot cultuur
Aanbod rondom kunst en cultuur wordt vaak geprogrammeerd vanuit een Westers kader of omvat activiteiten met name bedoeld voor leerlingen zonder fysieke of mentale uitdagingen. Sommige kinderen en jongeren hebben daarom het gevoel dat kunst en cultuur niet voor hen bestemd zijn. Het gevoel ‘dit is niet voor mij’ is een grote drempel voor cultuurdeelname, waardoor diverse groepen hun creatieve talenten niet zullen ontplooien. Dat willen we veranderen. Daarom kunnen scholen en intermediairs met CmK4 investeren in aanbod dat insteekt op meerstemmigheid en inclusiviteit. We streven met ‘Toegang tot cultuur’ binnen CmK4 naar dit resultaat: in 2028 programmeren scholen aanbod waarbij álle leerlingen zich thuis voelen, ongeacht hun achtergrond of opleidingsniveau.

3. Professionalisering
De kwaliteit van cultuureducatie in het onderwijs is afhankelijk van de deskundigheid van iedereen in het werkveld. Daarom stimuleren we onderwijsprofessionals om zich verder te professionaliseren, bij voorkeur samen met cultuuraanbieders en intermediairs. De ontwikkelwens van individuele leerkrachten of schoolteams vormt hierbij de basis. Deze activiteiten rondom professionalisering zijn bijvoorbeeld mogelijk met CmK4:
- een teamtraining over muziekonderwijs, waarbij een lokale muziekvereniging aansluit;
- het gezamenlijk ontwikkelen van een vakoverstijgend project door een school, een trainer en een gemeentelijk erfgoedmuseum;
- het opleiden van een individuele leerkracht, bijvoorbeeld tot ‘theaterexpert’ of interne cultuurcoördinator.
Monitoring en evaluatie
In CmK4 voeren we in Brabant een monitor uit om de voortgang van cultuureducatie binnen de provincie inzichtelijk te maken. Scholen die deelnemen vullen twee keer een vragenlijst in. Concreet levert dat op:
- een breed beeld van de stand van zaken van cultuureducatie in Brabant en de mate waarin scholen cultuureducatie hebben verankerd in hun curriculum;
- inzicht in de impact van de activiteiten en de betekenis hiervan voor de culturele ontwikkeling van de leerling;
- reflectie en evaluatie bij alle betrokken partijen op hun eigen activiteiten en aanpak.
Aparte aandacht besteden we aan Evi, een instrument voor zelfevaluatie.
Meer weten over CmK4?
Scholen kunnen hiervoor contact opnemen met hun lokale intermediair.