Wanneer voelde jij je voor het laatst een vreemde eend in de bijt? “The odd one out”?
Enkele maanden geleden reisde ik af naar Woerden om deel te nemen aan een conferentie over burgerschapsonderwijs. Behalve een ‘Brabander in de Randstad’, was ik ineens een kunst- en cultuurmens in een omgeving die in het teken staat van burgerschap. Deze dag was ik me zo bewust van mijn ‘kunst- en cultuurbril’ dat ik ‘m bijna letterlijk op mijn neus kon voelen. Een enorme roze met geel gestippelde neon-bril; zó prominent aanwezig dat ie niet zou misstaan in de brillencollectie van Elton John.
Onderweg naar Woerden, me nog vrij onbewust van mijn bril, verheugde ik me op diepgaande gesprekken en analyses van hoe kunst en burgerschap elkaar kunnen versterken. Ik was bezig met een klein onderzoek hierover, en razend benieuwd naar de ideeën die er vanuit de burgerschapskant leefden over verbindingen met kunst.
Waar is de kunst…?
Spoileralert: Er leefde weinig. Na een plenair gedeelte met een hint naar theater (lees: rollenspel), volgt een reeks interessante maar kunstloze workshops. Waar is de creativiteit? De verbeelding?
Na de lunch beproef ik mijn geluk op de informatiemarkt. Aan de eerste tafel tref ik een jonge man die enthousiast vertelt over een burgerschapsmethode. Mijn vraag of hier ook iets van kunst in verweven zit, leidt tot lichte paniek in zijn ogen. Voor deze vraag was hij niet getraind. Ik doe een poging de vraag te kaderen door te vertellen over de kansen die ik zelf zie voor verbindingen tussen kunst en burgerschap, maar merk al snel dat een goed gesprek hierover er niet in zit.
(Voor)oordeel
Bij de volgende kraam demonstreert een man (ik vermoed met een marketingachtergrond) trots een online burgerschapsmethode. Op zijn laptop laat hij zien hoe ieder stukje informatie gevolgd wordt door een meerkeuzevraag. Een groen vinkje of een rood kruisje geeft een niet te misstaan oordeel over het gegeven antwoord. Oké. Ik bedank hem vriendelijk en ga verder.
Dan schuif ik aan bij een vrouw die zelf docent is in het MBO – een verademing tussen alle methode-ontwikkelaars. Zij ontwikkelde een kaartspel waarbij leerlingen zich inleven in een ander perspectief om vanuit dat perspectief te denken en handelen. Proef ik hier een vleugje theater…? Ik klamp me er met beide handen aan vast. Op mijn vraag hoe ze studenten voorbij hun vooroordelen laat kijken, krijg ik helaas nog geen bevredigend antwoord. Hopelijk heb ik haar aan het denken gezet.
Creatieve blik
Op de terugweg in de trein concludeer ik dat ik mijn verwachtingen moet bijstellen. Eigenlijk is het niet zo vreemd dat wij met onze creatieve blik – inherent aan kunst en cultuur – alláng bezig zijn met het zoeken naar betekenisvolle verbindingen met andere domeinen. Ook met burgerschap.
Er valt nog een hoop te winnen. Want kansen voor betekenisvolle verbindingen tussen cultuureducatie en burgerschap zijn er volop, concludeerde ik na een klein (literatuur)onderzoek. En dat gaat verder dan het inzetten van een rollenspel onder noemer ‘theater’. Juist die eigen, intrinsieke kracht van kunst en cultuur opent nieuwe werelden. Let the arts work its magic!
Heb jij een mooi praktijkvoorbeeld?
Heb jij mooie praktijkvoorbeelden waarin kunst en burgerschap met elkaar verbonden worden? Ik hoor graag jouw verhaal!
