Van De Cultuur Loper tot Kunst uit het Vuistje tot de Culturele Ladekast: de programma’s voor cultuureducatie in het voortgezet onderwijs zijn talrijk. Maar wat past bij de richting die de scholen zelf uit willen? En waar vinden ze de juiste begeleiding? De nieuwe periode van de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit die dit jaar startte, biedt vo-scholen de financiële ruimte om hun cultuureducatie naar een hoger plan te tillen. Robin Brugman, adviseur cultuureducatie voor het voortgezet onderwijs, en adviseur kunsteducatie Franny Meijer wijzen hen de weg.

Cultuureducatie met Kwaliteit

Kunstloc voert, in samenwerking met een aantal partners, de landelijke regeling Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK) uit voor de provincie Noord-Brabant. Scholen kunnen hiermee hun cultuureducatie verbeteren en de positie ervan binnen het onderwijs versterken. Dit jaar ging de regeling zijn derde periode in. Waar in de vorige twee regelingen slechts 10% van het budget beschikbaar was voor het voortgezet onderwijs, is die bovengrens voor 2021-2024 losgelaten. “De afgelopen acht jaar zijn er 370 basisscholen aan de slag gegaan met CmK, dat is geweldig. We hopen dat we vanaf nu ook meer scholen in het voortgezet onderwijs kunnen inspireren zich hierbij aan te sluiten,” vertelt Franny. Er zijn diverse handvatten die scholen helpen hun cultuureducatie aan te laten sluiten bij de tijd van nu.

Lokale aanspreekpunt

De Brabantse infrastructuur voor cultuureducatie is uniek in Nederland. Lokale intermediairs, de schakel tussen de vragen vanuit het onderwijs en de culturele aanbieders in de omgeving, zijn georganiseerd in regionetwerken. Wanneer een school aan de slag wil met CmK, kunnen zij bij hun lokale intermediair aankloppen. Deze begeleidt de school op inhoudelijk en financieel vlak en geeft de kwaliteitsslag mee vorm. Franny: “Kunstloc maakt deel uit van deze provinciale infrastructuur en staat daardoor in nauw contact met de regionetwerken van intermediairs. Via hen halen wij op wat er speelt op scholen. Daarop sluiten wij vervolgens ons aanbod van scholing, training, (online) tools en tips aan.” Robin vult aan: “Het krachtige van onze aanpak binnen CmK is dat we kijken naar de culturele behoefte van de jongere. Het werkt van binnenuit: de focus ligt op wat de school zelf wil, het legt niets op”.

Inzicht

Om te weten hoe vo-scholen hun cultuureducatie voor de komende jaren vorm kunnen geven, is het goed inzicht te hebben in waar ze nu staan. De online tool Evi helpt daarbij: met een digitale vragenlijst verkennen cultuurcoördinatoren wat er al gedaan is en hoe de school verder wil. Robin: “Eén van de makers van Evi noemt het een ‘uithoudelijk’ instrument, als tegenhanger van inhoudelijk. Het schetst de kaders voor het cultuuronderwijs: wie betrek je binnen de school erbij, hoe organiseer je je financiën?” De uitkomsten van de meting dienen als input voor het inrichten van het verdere CmK-traject onder begeleiding van de lokale intermediair.

Gezamenlijk vocabulaire

De afgelopen jaren verschoof binnen het cultuuronderwijs de focus van individuele kunstvakken, zoals het leren schilderen en toneelspelen, naar het reflecteren van jongeren op cultuur en hun plek in de wereld. Maar hoe sluiten scholen met hun educatie aan op dat cultureel bewustzijn van scholieren? Met de online tool ‘Doorkijkjes in het cultureel bewustzijn van leerlingen in het voortgezet onderwijs’ biedt Kunstloc een handreiking om het gesprek tussen verschillende cultuurprofessionals aan te gaan over betekenisvol kunst- en cultuuronderwijs. Franny: “Dit platform presenteert een gezamenlijk vocabulaire, zodat docenten, culturele aanbieders en cultuurbemiddelaars, die vaak hun eigen jargon gebruiken, elkaar kunnen verstaan.”

Scholing

Gedegen cultuureducatie staat of valt met de mensen die het uitvoeren. De cultuurcoördinator, of docent met taakaccent cultuur, moet zowel de kar trekken als die vullen met voldoende inhoudelijke bagage om het programma uit te voeren én uit te dragen. De training voor cultuurcoördinatoren sterkt hem of haar bij het formuleren van een visie op de inhoud, het creëren van betrokkenheid bij het team en het praktisch uitrollen van de plannen. “Eén van de deelnemers aan deze training gaf aan dat hij altijd zijn directeur de financiën liet regelen voor cultuureducatie. Hij ontdekte dat hij meer zeggingskracht krijgt over de inhoud wanneer hij dit zelf oppakt,” vertelt Robin. Daarnaast geeft Kunstloc ook de training Frisse Peper, die cultuurcoördinatoren, samen met een collega of intermediair, helpt met het teweegbrengen van veranderingen in en rondom de school om zo de positie van cultuureducatie te verstevigen.

Netwerk

Om de wensen van de cultuurcoördinatoren in kaart te brengen, voerde Kunstloc een behoefteonderzoek uit. Daaruit kwam naar voren dat verstevigen en vergroten van het netwerk op één staat. Franny: “De scholen gaven aan graag meer contact te hebben onderling. Vaak zitten ze met dezelfde vragen: wat doen andere scholen op cultuurvlak? Hoe vliegen zij die projecten aan?” De jaarlijkse inspiratiedag die Kunstloc organiseert, biedt docenten(teams) naast een programma vol werksessies over kunst, cultuureducatie en de laatste onderwijsontwikkelingen, ook een moment om elkaar te leren kennen en ideeën uit te wisselen. De reacties van de deelnemers aan de laatste editie op 9 november bevestigen hoe waardevol het is om collega’s uit het veld op een inspirerende locatie live te ontmoeten.

Aan de slag met CmK?

Scholen die ook aan de slag willen om zo veel mogelijk jongeren te laten genieten van cultuuronderwijs dat aansluit bij henzelf en de tijd van nu, kunnen contact opnemen met hun lokale intermediair. Deze bespreekt met hen de mogelijkheden om met de CmK3-regeling cultuureducatie stevig te verankeren in het curriculum.

Meer weten over cultuureducatie in het voortgezet onderwijs?

Neem contact met ons op. 

cultuureducatie

Meetinstrument Evi nu ook beschikbaar voor voortgezet onderwijs

Het instrument helpt vo-scholen gericht te werken aan steviger cultuuronderwijs.

7 december 2022
Meetinstrument Evi nu ook beschikbaar voor voortgezet onderwijs

Cultuureducatie met Kwaliteit 3 | Impact door samenwerking

Wat is de opbrengst na twee jaar samenwerking op de thema’s professionalisering, curriculumvernieuwing en kansengelijkheid?

17 oktober 2022
Cultuureducatie met Kwaliteit 3 | Impact door samenwerking

Hoe maak je van cultuur een vast onderdeel in het onderwijs?

Een training voor cultuurcoördinatoren biedt houvast.

3 juni 2022
Hoe maak je van cultuur een vast onderdeel in het onderwijs?

Uitkomsten behoefteonderzoek cultuuronderwijs VO

Wat zijn de wensen en waar valt er nog winst te behalen?

15 april 2022
Uitkomsten behoefteonderzoek cultuuronderwijs VO

Eerste stappen gezet naar verandering in het voortgezet onderwijs

Cultuurcoördinatoren werken samen met een collega aan veranderdoelen in het voortgezet onderwijs.

31 januari 2022
Eerste stappen gezet naar verandering in het voortgezet onderwijs

Kansen voor kunst in het onderwijs in onzekere tijden

Door corona staan sectoren op hun kop, dus ook de kunst- en cultuursector. Wat betekent dat voor onderwijs, culturele instellingen en beleidsmakers?

20 december 2021
Kansen voor kunst in het onderwijs in onzekere tijden

De kansen van Cultuureducatie met Kwaliteit voor het voortgezet onderwijs

De nieuwe periode van de CmK-regeling biedt vo-scholen financiële ruimte om hun cultuureducatie naar een hoger plan te tillen.

10 december 2021
De kansen van Cultuureducatie met Kwaliteit voor het voortgezet onderwijs

Blog | Cultuureducatie als zalf op sociale wonden

De term 'sociale pijn' bleef na de lezing van Karim Amghar nazingen in het hoofd van Esther Leenders. Ze ging op onderzoek uit.

9 december 2021
Blog | Cultuureducatie als zalf op sociale wonden

Open Call Collision

Kunstenaars met expertise technologie gezocht die jongeren wijzer willen maken.

16 augustus 2021
Open Call Collision

Call | Kunstvakdocenten gezocht voor ontwerponderzoek STEAM-onderwijs

Nieuwsgierig naar waar kunst en bèta elkaar ontmoeten en versterken? En hoe deze vakken aan elkaar verbonden kunnen worden?

20 juli 2021
Call | Kunstvakdocenten gezocht voor ontwerponderzoek STEAM-onderwijs

Doorkijkjes in het cultureel bewustzijn van leerlingen in het voortgezet onderwijs

Hoe kun je als cultuurprofessional in je cultuureducatie aansluiten op het cultureel bewustzijn van jongeren?

19 juli 2021
Doorkijkjes in het cultureel bewustzijn van leerlingen in het voortgezet onderwijs

Cultuureducatie als interventie binnen het Nationaal Programma Onderwijs

Het belang van cultuureducatie bij het herstel en de ontwikkeling van het onderwijs tijdens en na corona.

26 mei 2021
Cultuureducatie als interventie binnen het Nationaal Programma Onderwijs

Ontmoeten en kennisdelen met lokale intermediairs

Tijdens het NICE overleg informeren we lokale intermediairs over actuele ontwikkelingen rondom cultuureducatie.

6 mei 2021
Ontmoeten en kennisdelen met lokale intermediairs

Meer trainingen cultuureducatie voor Brabants onderwijs

20 inspirerende aanvragen om cultuureducatie in het primair en voortgezet onderwijs te professionaliseren.

29 april 2021
Meer trainingen cultuureducatie voor Brabants onderwijs

Website De Cultuur Loper vernieuwd

De website biedt lokale intermediairs ondersteuning om samen met scholen hun ambitie voor cultuureducatie te realiseren.

3 maart 2021
Website De Cultuur Loper vernieuwd

7,3 miljoen voor Brabantse cultuureducatie

De komende vier jaar komt er 7,3 miljoen beschikbaar voor cultuureducatie in Brabant.

4 februari 2021
7,3 miljoen voor Brabantse cultuureducatie

Unieke Brabantse samenwerking in cultuureducatie

De gezamenlijke aanpak zorgt de komende jaren voor 4,2 miljoen euro voor cultuuronderwijs.

17 november 2020
Unieke Brabantse samenwerking in cultuureducatie

Financiering en professionalisering cultuureducatie

Opheldering over beschikbare middelen en professionalisering cultuureducatie in het onderwijs.

16 november 2020
Financiering en professionalisering cultuureducatie

Hoe draagt cultuureducatie bij aan persoonsvorming?

Persoonsvorming als aanleiding voor betekenisvolle cultuureducatie.

13 november 2020
Hoe draagt cultuureducatie bij aan persoonsvorming?

Hoe de noodgedwongen digitalisering van het cultuuronderwijs ruimte schept voor bezinning

Over digitale ontmoetingen, écht gezien worden en de kracht van het niet weten.

9 november 2020
Hoe de noodgedwongen digitalisering van het cultuuronderwijs ruimte schept voor bezinning

Cultuureducatie voor íedereen. Onbereikbare utopie of haalbare uitdaging?

Over drempels in onze nieuwe werkelijkheid en een constructieve blik op de toekomst van cultuureducatie.

22 oktober 2020
Cultuureducatie voor íedereen. Onbereikbare utopie of haalbare uitdaging?

Gebruik de kracht van film in cultuureducatie

Het Netwerk Filmeducatie heeft een nieuwe visie gepubliceerd, en een doorlopende leerlijn filmeducatie voor primair en voortgezet onderwijs.

29 september 2020
Gebruik de kracht van film in cultuureducatie

Lang leve de vragenstellers

Cultuureducatie is essentieel voor de ontwikkeling van een nieuwsgierige houding bij kinderen en jongeren.

25 augustus 2020
Lang leve de vragenstellers

Brabantse gemeenten investeren fors in cultuureducatie

44 gemeenten nemen deel aan de Cultuureducatie met Kwaliteit 2021-2024. Dat betekent een gezamenlijke investering van 9 ton.

14 juli 2020
Brabantse gemeenten investeren fors in cultuureducatie

Blog | Hedendaagse kunst resoneert nog onvoldoende in het onderwijs

Adviseur Marlijn Gelsing blogt over het doorvertalen van de meerwaarde van de professionele kunstwereld naar het onderwijs.

8 juni 2020
Blog | Hedendaagse kunst resoneert nog onvoldoende in het onderwijs

Blog | Hoe stimuleer je creatief thuisonderwijs?

Hadden we ooit verwacht dat zoveel leerlingen tegelijkertijd vanuit thuis onderwijs krijgen? In een week tijd zijn er nog nooit zoveel nieuwe leraren in ons land gestart. Maar lukt het hen ook om de creativiteit van de kinderen te stimuleren?

19 maart 2020
Blog | Hoe stimuleer je creatief thuisonderwijs?

Scouten van voorstellingen

De komende tijd staan verschillende presentatiedagen van landelijke impresariaten op het programma. Voor scholen en intermediairs hét moment om voorstellingen te scouten die aansluiten bij hun visie op cultuureducatie.

11 november 2019
Scouten van voorstellingen

Terugblik Inspiratiedag voortgezet onderwijs 2019

Het onderwijs is volop in beweging: de roep om vernieuwing klinkt vandaag de dag misschien wel harder dan voorheen. Maar hoe kunnen we nu écht iets veranderen?

4 november 2019
Terugblik Inspiratiedag voortgezet onderwijs 2019

'De Cultuur Loper is geen methode, maar een instrument dat je kunt bespelen’

Hoe krijg je een docent zo ver dat hij verder kijkt dan alleen zijn eigen vak? Deze en andere vragen kwamen aan bod tijdens de De Cultuur Loper-bijeenkomst voor het voortgezet onderwijs.

11 april 2017
'De Cultuur Loper is geen methode, maar een instrument dat je kunt bespelen’